20
www.rethemnosnews.gr
αφιέρωμα
ΣΑΒΒΑΤΟ 16 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2019
Ιστορικές περιηγήσεις (26)
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΧΑΡΗΣ ΣΤΡΑΤΙΔΑΚΗΣ Δρ Παιδαγωγικής-Ιστορικός Ερευνητής-Συγγραφέας strharis@yahoo.gr, 2831055031
Ταξίδι στα Αντικύθηρα, στο χτες και στο σήμερα ενός «άγνωστου» γειτονικού μας παραδείσου (Ι) Η σημερινή μας περιήγηση, την οποία ο γνωστός δαίμων του τυπογραφείου τοποθέτησε πρωθύστερα ως δεύτερη, έχει να κάνει με έναν τόπο εκτός Κρήτης, απ’ αυτούς που συνηθίζουμε να λέμε απόμακρους, αλλά που τελικά βρίσκονται πολύ κοντά μας. Γιατί, έχουμε φτάσει στο σημείο να μπορούμε να επισκεφθούμε αεροπορικά για ένα μόνο Σαββατοκύριακο οποιαδήποτε ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, αλλά να μην μπορούμε να το κάνουμε ακτοπλοϊκά για διπλανούς μας τόπους, όπως για παράδειγμα η Κάσος και τα Αντικύθηρα. Τα τελευταία, για τα οποία και ο λόγος σήμερα, έχουν έκταση μόλις 20,5 τετραγωνικά χιλιόμετρα και απέχουν 18 ναυτικά μίλια από το λιμάνι της Κισάμου Είναι γνωστά και ως Τσιριγότο (σε παραλληλία με Τσιρίγο/Κύθηρα), κατά το Γαύδος-Γαυδοπούλα. Συνδέονταν παλιότερα απευθείας με το Ρέθυμνο με το πλοίο «Βιτσέντζος Κορνάρος». Σήμερα στις δύο ώρες του ταξιδιού για τα Αντικύθηρα με το πλοίο «Ιονίς» θα πρέπει να προσθέσουμε και άλλες δύο, οι Ρεθεμνιώτες, για να φτάσουμε στην Κίσαμο, την κωμόπολη που μέχρι πρότινος μάς ήταν γνωστή με το όνομα Καστέλι.
Οι αναγνώστες θα αναρωτηθούν εύλογα τι γύρευε η αφεντιά μου στο απομονωμένο αυτό νησί. Δεν με έφταναν οι ιστορικοί περίπατοι στις ακτογραμμές του Ρεθύμνου, στα καντούνια και στις γρότες του, στους έρωτες και στο χιούμορ του, και πιο πρόσφατα στην εκπαιδευτική του ιστορία; Δεν με έφταναν ούτε οι ξεναγήσεις στα Χανιά, και έπρεπε να φτάσω στο νοτιότερο νησί των Επτανήσων; Εδώ οφείλω να διευκρινίσω ότι δεν πρόκειται για γνωριμία με τα Αντικύθηρα αλλά για επιστροφή σ’ αυτά, όπως περίπου και του αείμνηστου Μάνου Κατράκη στο «Ταξίδι στα Κύθηρα». Μόνο που στην περίπτωσή μου βρήκα τα δικά μου Αντικύθηρα πολύ λίγο αλλαγμένα και με ακόμα μικρότερο πληθυσμό, απ’ ότι το 2007, όταν τα είχα επισκεφθεί για μια μόνο μέρα, ως υπεύθυνος αποστολής του Τμήματος Δυτικής Κρήτης της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας, για τον εντοπισμό των εκεί σπηλαίων.
Η αποστολή εκείνη, που οι φωτογραφίες της τραβήχτηκαν από τον Μ. Σκεπετζάκη, ήταν η τρίτη κατά σειράν που διοργάνωνα για καταγραφή και εξερεύνηση σπηλαίων εκτός Κρήτης, μετά από αυτές στην Κάλυμνο το 2005 και στην Κάσο το 2006. Από την τελευταία αυτή αποστολή προέρχεται η διπλανή φωτογραφία, που δείχνει τον Γιώργο Καλούδη και τον Στέλιο Λεωνιδάκη να μιλούν για την αξία των σπηλαίων στα παιδιά του εκεί Δημοτικού Σχολείου. Στην αποστολή Αντικυθήρων μετείχαν πολλά μέλη και φίλοι της σπηλαιολογίας, μεταξύ των οποίων ο Χαράλαμπος Σκεπετζάκης, σημερινός πρόεδρος του Τμήματος, ο Στέλιος Λεωνιδάκης, η γνωστή πανεπιστημιακός Μαριάννα Καλαϊτζιδάκη, ο Απόστολος Καδάς από την Αθήνα και ο αείμνηστος αστυνομικός Γιώργος Βούρβαχης. Όλα πήγαιναν καλά στην μονοήμερη εκείνη εξόρμησή μας, μέχρι που το βράδυ σήκωσε ένα ελαφρύ βοριαδάκι και το πλοίο «Μυρτιδιώτισσα», που εξυπηρετούσε τότε ακτοπλοϊκά το νησί, δεν επιχείρησε καν να μπει στο μικρό φυσικό λιμάνι του, φοβούμενο είτε τη συντριβή στα βράχια είτε την προσάραξη στην εκεί ενεδρεύουσα ξέρα.
Δεν θα περιγράψω εδώ την απόγνωσή μας, στη μικροσκοπική προβλήτα που είχαμε απομείνει σύξυλοι, με μερικούς επίσης άτυχους Ιταλούς, οι οποίοι μάλιστα δεν είχαν πάρει μαζί τους χρήματα και έψαχναν για ATM! Κοιμηθήκαμε όπως όπως και το επόμενο πρωί, ως αρχηγός της αποστολής, παρουσίασα στα μέλη της τις δύο προοπτικές που ανοίγονταν μπροστά μας: να περιμένουμε, δηλαδή, δύο μέρες το πλοίο που θα ξανακατέβαινε προς Κρήτη ή να φύγουμε μ’ αυτό την ίδια μέρα, με κατεύθυνση όμως προς τα Κύθηρα και το Γύθειο. Σ’ αυτή τη δεύτερη περίπτωση έπρεπε με το αγροτικό αυτοκίνητο που είχαμε μαζί μας να διασχίσουμε την Πελοπόννησο και να κατευθυνθούμε στον Πειραιά, απ’ όπου και θα παίρναμε πλοίο για την Κρήτη, οπότε μας χρειάζονταν και πάλι δύο ημέρες. Μάλιστα για να προλάβω την απορία τους τι θα κάναμε δυο μέρες στο νησί, είχα τη φαεινή ιδέα να κάνω μια συγκεκριμένη και λογική κατ’ εμένα πρόταση.
Τους πρότεινα δηλαδή να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση όπως ακριβώς οι κατά καιρούς εξόριστοι στα Αντικύθηρα: εκείνοι της Ρωμαιοκρατίας, αλλά και οι κατά πολύ μεταγενέστεροι της αγγλικής κατοχής των Επτανήσων, όπως και οι επόμενοι και πολυπληθέστεροι, μετεμφυλιακοί κομμουνιστές. Όλοι τους έκαναν μεταξύ τους μαθήματα αυτομόρφωσης. Έτσι λοιπόν πρότεινα η Μ. Καλαϊτζιδάκη να μας έκανε περιβαλλοντική Αγωγή, ο Γ. Βούρβαχης αυτοάμυνα, ο Α. Καδάς τεχνικές αναρρίχησης, ο Σ. Λεωνιδάκης εκδρομή στον Φάρο, στην άλλη άκρη του νησιού (όπου είχε πάει παλιότερα δια θαλάσσης), ο Μ. Σκεπετζάκης εξερευνήσεις στα 22 σπήλαια που είχαμε καταγράψει κι εγώ μαθήματα εφαρμοσμένης ιστορίας. Τι ήταν όμως να το πω; Όλοι επικαλέστηκαν τις υποχρεώσεις τους, σοβαρές ή μη, και επέλεξαν την άμεση φυγή προς Πελοπόννησο.