16
www.rethemnosnews.gr
αφιέρωμα
ΣΑΒΒΑΤΟ 27 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2021
Ιστορικές περιηγήσεις 41
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΧΑΡΗΣ ΣΤΡΑΤΙΔΑΚΗΣ
Δρ Παιδαγωγικής-Ιστορικός Ερευνητής - Συγγραφέας strharis@yahoo.gr
Εν ἐρημίαις πλανώμενοι καὶ ὄρεσι καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς Ρεθύμνης
Όσοι με γνωρίζουν από κοντά, θα αναρωτηθούν μήπως και στην περίπτωσή μου ισχύει το ρηθέν «όταν γεράσει ο διάβολος καλογερεύει», αφού δεν φημίζομαι για σχέσεις με την Εκκλησία. Είναι όμως αλήθεια ότι χρόνια τώρα παρακινώ τους συναδέλφους σπηλαιολόγους να ολοκληρώσουμε την καταγραφή και τεκμηρίωση των σπηλαιωδών ναών της περιφέρειας του Ρεθύμνου. Το είχαμε ξεκινήσει ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 και το συνεχίζουμε αργά και σταθερά μέχρι σήμερα. Οπωσδήποτε, οι σπηλαιολόγοι λειτουργούμε με το γεωλογικό ρολόι και τον γεωλογικό χρόνο, γι’ αυτό και δεν γερνούμε εύκολα. Να αναλογιστούμε μόνο ότι ο Επιμενίδης ο Κρης, ένας συντοπίτης μας, κοιμήθηκε μέσα σ’ ένα σπήλαιο για 57 ολόκληρα χρόνια κι όταν ξύπνησε και βγήκε έξω ήταν ακόμα παιδί! Επειδή όμως το ρολόι στο χέρι, στον τοίχο και στο κινητό μας δεν είναι γεωλογικό, φροντίζουμε τουλάχιστον να κόβουμε τις πρωτοχρονιάτικες πίτες μας σε βραχοκλησιές. Άλλοι σύλλογοι κόβουν τις εθιμικές τους πίτες σε κέντρα διασκέδασης και σε ταβέρνες.
Εμείς προτιμούμε τη φύση και αρνούμαστε να καταναλώσουμε τον χρόνο μας καταλήγοντας σε χώρους εστίασης, αφού κρατούμε δικά μας εδέσματα και τα μοιραζόμαστε σε πραγματικές συν-εστιάσεις, όπως ακριβώς το περιγράφει η λέξη, που η σημασία της τείνει να ξεχαστεί. Μέχρι σήμερα έχουμε περάσει είκοσι οκτώ αξιομνημόνευτες τέτοιες μέρες. Τις αναφέρω για να ζηλέψετε, όσοι αγαπάτε τη φύση και τον πολιτισμό του τόπου μας, και να μας ακολουθήσετε, εμάς ή τον Ορειβατικό Σύλλογο, αλλά και όσους άλλους περπατούν χωρίς να το διαφημίζουν. Έτσι, το 1994 είχαμε απολαύσει τη φύση της δυτικής ακτογραμμής του Ρεθύμνου, κόβοντας την πίτα μας στην βραχοκλησιά του ατσιπουλιανού Αγίου Αντωνίου. Πιστεύω ότι οι μαθητές μου στο 2ο Δημοτικό Σχολείο θα θυμούνται ακόμη την ημέρα εκείνη ή τουλάχιστον την επεισοδιακή μεταφορά μας με το τότε αυτοκινητάκι μου Citroen 2 CV, στο οποίο είχαμε στριμωχτεί ίσως και δέκα άτομα!
Το 2000 κόψαμε την πίτα μας στον Άγιο Αντώνιο του φαραγγιού της Ελεύθερνας, στο «πόδι» της ελληνιστικής γέφυρας και το 2001 στον Άγιο Αντώνιο του Αγαλιανού. Το επόμενο έτος συνεχίσαμε με τον Άγιο Αντώνιο της Αμνάτου – Μονής Αρκαδίου, σε ένα σπήλαιο – αετοφωλιά, που είχε διανοιχτεί στα ρωμαϊκά χρόνια τάφος. Εξυπακούεται ότι την υπόλοιπη ημέρα την αφιερώσαμε στο Αρκαδιώτικο φαράγγι και στον Πίκρη, όπου μας δεξιώθηκε ο πρεσβευτής του χωριού Κώστας Μπιρικάκης. Το 2003 κόψαμε την πίτα μας στον Καλονύχτη, στο κτήμα του Μανόλη Ηλιάκη, στον Άγιο Αντώνιο, δίπλα στο ποτάμι και στον νερόμυλο, εκεί όπου κινδύνευσε να τα πάρει όλα η προπέρσινη καταιγίδα.
Εκεί κοντά, στο Χορδάκι, πρωτοστατούσαμε οι Ρεθεμνιώτες να δημιουργήσουμε όλοι μαζί οι σύλλογοι της Κρήτης ένα Σπηλαιολογικό Μουσείο, υπό τον «πρύτανη της σπηλαιολογίας» Αντώνη Πλυμάκη, όμως ο τότε Δήμος Ακρωτηρίου μάλλον δεν είχε καταλάβει περί τίνος επρόκειτο και οι χωριανοί δεν είχαν εκτιμήσει τις προθέσεις μας και κάποιοι από αυτούς ενδιαφέρονταν για διορισμό πριν καν υπάρξει Μουσείο. Ο φίλος Αντώνης έγραψε προ καιρού στα «Χανιώτικα Νέα» ότι το σαμπόταραν «οι εξ ανατολών σπηλαιολόγοι», όμως η αλήθεια είναι ότι το είχαν κάνει οι ίδιοι οι ωφελούμενοι, οι Χανιώτες. Παρότι δεν είναι της στιγμής, ας το αναφέρω, ότι ο φίλος και δημοτικός σύμβουλος Τάσος Παπαδουράκης μας είχε προσάψει -με καλή οπωσδήποτε πρόθεση- ότι «ποτίζουμε ξένη αυλή» και όχι το Ρέθυμνο, παρότι οι Ρεθεμνιώτες σπηλαιολόγοι ήταν που πρωτοστατούσαμε στην προσπάθεια.
Τον επόμενο χρόνο αφιερώσαμε την ημέρα της πίτας μας στην περιοχή του Αγίου Αντωνίου στο Βένι, όπου και είχαμε την ευκαιρία να περιηγηθούμε στο οροπέδιο πάνω από το μοναστήρι. Εκεί κοντά, στη βραχοκλησιά του Αγίου Αντωνίου στο Πατσιώτικο φαράγγι είχαμε αφιερώσει την αντίστοιχη ημέρα του 1996, ενώ εκείνη της επόμενης χρονιάς την είχαμε προσφέρει στον Άγιο Αντώνιο της Καρωτής στο φαράγγι του Πετρέ και στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Αγωγής και Ενημέρωσης «Φάλκονας». Το 1998 μεταφερθήκαμε στον Άγιο Βασίλη, στον Άγιο Αντώνιο Καλής Συκιάς – Αγίου Ιωάννη και το επόμενο έτος στον Μυλοπόταμο, στον Άγιο Αντώνιο του Πρίνου.
Το 2004 συνεχίσαμε με τον Άγιο Αντώνιο στο Ρουμελί – Σκεπαστή και το 2005 στον Άγιο Αντώνιο της Παλαιλίμνου – Ρουστίκων. Το επόμενο έτος συνεχίσαμε με τον νομό Χανίων, μιας και ο τίτλος μας «Τμήμα Δυτικής Κρήτης Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας» τον περιλαμβάνει, παρότι εμείς το ξεχνάμε κάθε τόσο. Τότε είχαμε κόψει την πίτα μας στον Αποκόρωνα, στο εξαιρετικό χωριό Εμπρόσνερος, σ’ ένα σπήλαιο ουσιαστικά διώροφο, αφιερωμένο κι αυτό στον Άγιο Αντώνιο. Και το 2007 όμως είχαμε αφιερώσει την ημέρα μας στα Χανιά. Είχαμε κόψει την πίτα στις Στέρνες Ακρωτηρίου, στον εκεί εντυπωσιακό Άγιο Αντώνιο. Είχε μάλιστα κανονίσει σχετική συνάντηση με τον νεοεκλεγέντα τότε δήμαρχο. Σ’ αυτήν διαπραγματευτήκαμε κάτι περισσότερο εκ μέρους του Δήμου Ρεθύμνης ή τουλάχιστον εκείνα που προσέφερε ο γειτονικός δήμος, για να διαπιστώσουμε ότι το προσφερόμενο τελικά στο Ρέθυμνο κτήριο, το τέμενος Καρά Μουσά Πασά, ήταν -κατά το κοινώς λεγόμενο- «μνημόσυνο με ξένα κόλλυβα», αφού δεν ανήκε στον Δήμο αλλά στην Αρχαιολογική Υπηρεσία! Αυτά, για να μην με κατηγορεί ο φίλος Γιώργης Μαρινάκης ότι τον εγκαλώ, ως μορφωμένος που είναι, για αγνόηση του τομέα των Γραμμάτων, εδώ και 15 χρόνια που άρχει του Ρεθύμνου. Οπωσδήποτε δεν μπορώ να ξεχάσω την ιστορία εκείνη, ούτε βέβαια και το κλείσιμο της Συλλογής Φραντζεσκάκη, το επίσης κλείσιμο του Μουσείου Ενάλιας Ζωής, το κλείσιμο του «Φάλκονα» και το παρ’ ολίγον κλείσιμο του Σχολικού Μουσείου, για την αποτροπή του οποίου χρειάστηκε να κάνουμε το 2012 γενική κινητοποίηση...