16
www.rethemnosnews.gr
αφιέρωμα
ΣΑΒΒΑΤΟ 8 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2022
Η άγνωστη Μουσουλμανική Ραπτική Σχολή Ο οίκος μόδας των επωνύμων
ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΡΑΛΛΗ
Costas_rallis59@yahoo.gr
A΄MEΡΟΣ Μια άγνωστη πτυχή της ιστορίας της πόλης μας θα προσπαθήσει να φωτίσει η σημερινή έρευνα. Πρόκειται για τον Μουσουλμανικό Ραπτικό Σύλλογο «Κιζλαρί Ταλίμ Δικίχ Χειγιετί» που ιδρύθηκε τον Σεπτέμβρη του 1916. Η ιδέα της ίδρυσής του ήταν του Χαιδέρ Χατζημπεκηράκη, από τους πιο δημοφιλείς προύχοντες της ρεθεμνιώτικης μουσουλμανικής κοινότητας. Υπήρξε βουλευτής της Κρητικής Βουλής. Το σπίτι του ήταν απέναντι από την Αγία Βαρβάρα. Για το σκοπό αυτό είχε ξεκινήσει εκστρατεία συγκέντρωσης του απαραίτητου χρηματικού ποσού και βρήκε υποστήριξη, όχι μόνο από τους συμπολίτες του, αλλά και από την Ελληνική Επιτροπή Παιδείας. Σ’ αυτόν ανέθεσαν την ευθύνη οργάνωσης του Σχολείου του οποίου αποφασίστηκε η ίδρυση. Εφρόντισε να μετακληθούν από την Αθήνα οι πιό ικανές καθηγήτριες, στις οποίες η ρεθεμνιώτικη κοινωνία επιφύλαξε την πιό θερμή φιλοξενία. Η Ελληνική Κυβέρνηση, που πίστεψε στην αξία αυτού του Σχολείου, σε σύντομο χρονικό διάστημα αναγνώρισε τη λειτουργία του. Έτσι, οι μικρές κυρίες που τέλειωναν το σχολείο αυτό, αποφοιτούσαν με επίσημα διπλώματα και μπορούσαν να ασκήσουν επαγγέλματα σχετικά με το κέντημα, τα εσώρουχα και τη ραπτική γενικότερα. ΤΟ ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΙΔΡΥΣΗΣ «Πρακτικόν Ίδρυσης εν Ρεθύμνη Κρήτης Μουσουλμανικού Ραπτικού Συλλόγου υπο την επωνυμίαν «Kizlari Talim Dikih Heigieti» Οι κάτωθι υπογεγραμμένοι έχοντες υπ’ όψιν τα αγαθά αποτελέσματα άτινα πανταχού απέδωκαν σωματεία σκοπούντα την άσκησιν των απόρων και ευπόρων δεσποινίδων εις την ραπτικήν και εν γένει εις τα οικιακά έργα. Αποφασίζομεν την ίδρυσιν εν Ρεθύμνη Κρήτης Μουσουλμανικού Ραπτικού Συλλόγου υπό την επωνυμίαν « Κιζλαρί Ταλίμ Δικίχ Χειγετί». Εκλέγομεν Διοικητικήν Επιτροπήν του Σωματείου τούτου τους κυρίους: Χουσνή Βακογλάκη, πρόεδρον Μεχμεταλή Ουσταδάκη, αντιπρόεδρον Μπεχά Μπελιγρατάκην, Ταμίαν Μουσταφά Καρατζεδάκη και Χαιδέρ Χατζή Μπεκυράκην, Μέλη.
O Xoυσνή Βακογλάκης ο πρώτος πρόεδρος της Ραπτικής Σχολής και συγχρόνως εκλεγμένος Δήμαρχος (Φωτ. Γιάννη Παπιομύτογλου)
Αριστερά: Ποδοκίνητη ραπτομηχανή SINGER Κατασκευής 1910. Δεξιά: Ραπτομηχανή Singer με κάλυμμα σκόνης κατασκευής 1910 Εξουσιοδοτούμεν την Διοικητικήν ταύτην Επιτροπήν όπως ενεργήσει τα νομίμως δέοντα προς έγκρισιν του συνταχθέντος καταστατικού και αναγνώρισιν του σωματείου τούτου. Εγένετο εν Ρεθύμνη της Κρήτης τη 30 Σεπτεμβρίου 1916- Οι Ιδρυταί» Η Σχολή πρέπει να λειτουργούσε τουλάχιστον από τον Οκτώβριο του 1915 όπως προκύπτει από αποδείξεις μισθοδοσίας της Ασπασίας Βεβελάκη η οποία εργαζόταν με μισθό 80 δρχ. ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΑΡΧΟΣΠΡΟΕΔΡΟΣ ΚΑΙ ΜΟΥΦΤΗΣ Ο Χουσνή Βακογλάκης ήταν συγχρόνως και εκλεγμένος Δήμαρχος. Ήταν έμπορος και υπηρέτησε δύο θητείες (1911-1918). Είχε διαδεχτεί τον διορισμένο Δήμαρχο Σεφτέρ Κλαψαράκη(1905-1911). Σε έγγραφα με τα πρακτικά των συνεδριάσεων βλέπουμε ότι αυτές γίνονταν στην αίθουσα του Ιεροδικείου. Και αυτό γιατί ο επόμενος πρόεδρος της Ραπτικής Σχολής ήταν ο τελευταίος Ιεροδίκης, ο Ιβραήμ Φεβζή Τουτουντζιδάκης. Τα υπόλοιπα μέλη ήταν ο Μουσταφά Κεμάλ Καρατζεδάκης,ο Αλή Καζαλαληδάκης, ο Χαιδέρ Χατζημπεκηράκης και ο Γισούφ Ιφέτ Δερβισάκης (γραμματέας). Η ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΡΑΠΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ Δική του πρέπει να ήταν η ομιλία σε εγκαίνια Έκθεσης της Σχολής, στην οποία αναφέρει: «Κυρίαι και Κύριοι Η Επαγγελματική Σχολή της ενταύθα Μουσουλμανικής Κοινότητος οφείλουσα την
οικιακήν Χειροτεχνίαν με την πεποίθησιν ότι εκπληροί ούτω τον σκοπόν της ιδρύσεως και διατηρήσεως αυτής. Κατά το λήξαν ήδη σχολικόν έτος υπό την ευδόκιμον διδασκαλίαν των διδασκαλισσών αυτής εις τας οποίας έχει ανατεθεί η διδασκαλία των μαθητριών, εσημειώθη εξαιρετική πρόοδος ώς θέλουσι κρίνει οι ευγενείς επισκέπται οίτινες διά της παρουσίας των ετίμησαν την σχολήν ταύτην. Το επί τη ευκαιρία ταύτης οργανωθέν λαχείον προς εξυπηρέτησιν των αναγκών της σχολής, εύρε πρόθυμον και ευγενή υποστήριξιν διά την οποίαν η σχολή ευγνωμονεί θερμώς. Έχω δε και την τιμήν να εκφράσω εκ μέρους της Μουσουλμανικής Κοινότητος την ευγνωμοσύνην ταύτης προς τε του ιδρυτού και πάντας τους υποστηρίξαντας την εν λόγω σχολήν. Εκφράζοντες βαθείας τας ευχαριστίας ημών προς τους προστατεύσαντες και υποστηρίξαντες το προκείμενον έργον, δεν αμφιβάλομεν ότι και εν τω μέλλοντι θέλει τύχει η Σχολή της δεούσης υποστηρίξεως και ότι ευρύτερον θα πραγματοποιηθώσι συνδρομαί και υποστηρίξεις, υλικαί και ηθικαί, όπως αποτελεσματικώτερον ανταποκριθή το εν λόγω Ίδρυμα εις τον προορισμόν του προς τιμήν και ώφελος της κοινωνίας ημών ήτοι τόσον βοηθή και υποστηρίζει ιδέαν εκπολιτιστικήν, οία είναι η αρτία και πρακτική μόρφωσις της γυναικός, προς εκπλήρωσιν της ευγενούς και υψηλής αυτής αποστολής. Ζήτω η πρόοδος της γυναικεία Ραπτικής και οικιακής Χειροτεχνίας. Ρέθυμνον τη 7 Ιουνίου 1920 Η ΕΠΙΤΑΞΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ Ενάμιση χρόνο νωρίτερα, στις 26 Φεβρουαρίου 1919, βλέπουμε ότι η σχολή έχει δοθεί για στρατωνισμό. Από το Φρουραρχείο Ρεθύμνου ο λοχαγός Α. Σαραντόπουλος ζητά να παραχωρηθεί και το τέμενος του Γαζή
Ο Χαιδέρ Χατζημπεκηράκης στο Αι Βαλί ίδρυσιν αυτής και την μέχρι τούδε πρόοδον των εργασιών της εις την ευγενή πρωτοβουλίαν και την μεγαλόφρονα υλικήν και ηθικήν υποστήριξην του αξιοτίμου Ιδρυτού (εννοεί τον Χαιδέρ Χατζημπεκηράκη) ως και των λοιπών μελών αυτής ευχαρίστως η σχολη αύτη παρουσιάζει σήμερον έκθεσιν εργοχείρων των εν αυτή μαθητευομένων Μουσουλμανίδων εις την Ραπτικήν και εν γένει την
Ο Χαιδέρ Χατζημπεκηράκης, ο εμπνευστής της ίδρυσης της Ραπτικής Σχολής με τα παιδιά του στο Ρέθυμνο
Η κάρτα του Χαιδέρ, βουλευτής της Κρητικής Βουλής Χουσείν «για στρατωνισμό των ανακαλουμένων οπλιτών κληρωτών, επειδή οι στρατώνες είναι τελείως κατεστραμμένοι και δεν δύνανται να ενοικήσωσιν εν αυτή άνδρες». Ο πρόεδρος της Μουσουλμανικής Δημογεροντίας Χουσνή Σελημεφεντάκης σε απάντηση του αναφέρει: «Η Μουσουλμανική Δημογεροντία Ρεθύμνης παραχώρησε λίαν ευχαρίστως προς στρατωνισμόν των οπλιτών το μουσουλμανικό σχολείο των αρρένων, την επαγγελματική σχολή και το ιερό τέμενος του Κιουτσούκ Χατζή Ιβραήμ αγά. Αδυνατεί να παραχωρήσει το ζητούμενον ιερόν τέμενος Γαζή Χουσείν. Καθ’ όσον, ως γνωστόν υμίν, εν τούτω τελείται κατά Παρασκευήν το μέγα προσκύνημα και κατά τας άλλας ημέρας το σύνηθες και χρησιμοποιείται ως σχολείον αρρένων. Εν απολύτω δε ανάγκη η Μουσουλμανική Δημογεροντία προτιμά να παραχωρήση το σχολείο των θηλέων».