Përtej Fjalës
Revistë Social-Edukative Numri 30
Janar 2017
EDITORIAL
Biblioteka ime dje dhe sot
MADHESHTI
A ndikojnë mbi Zotin mëkatet dhe bindja
NJE DITE ME PROFETIN
Si reagonte Profeti Muhamed ndaj kritikave?
PËRTEJ FJALËS NR 30
PËRMBAJTJA 04 Editorial BIBLIOTEKA IME DJE DHE SOT
06 Nje dite me profetin
21 Kendveshtrim
SI REAGONTE PROFETI MUHAMED A.S NDAJ KRITIKAVE
MODERNITETI KRIMINAL!
08 Madheshti
22 Ajo
A NDIKOJNE MBI ZOTIN MEKATET DHE BINDJA
DIMRI I ACARTE, IRMA NGA BOSNJA INICION FUSHATËN: “DHURONI VESHJE PËR NEVOJTARËT”
09 Thesare Udhezimi
24 Pas dukjes
ALI IBN EBU TALIB GJYKATESI I URTE
SJELLJA E MIRE E KA BAZËN NË ISLAM
12 Vetem per zemrat VUAJTJET E SHOKEVE TE PROFETIT A.S
15 Skalete
PËR NJË VIT POSTNORMAL
18 Realitete MITI I MEDIAS SË LIRË
20 Ne ... Drite
30 Se bashku VEÇORITË E PERSONALITETIT TË MUSLIMANIT
34 Dritare SA RENDON GENJESHTRA
38 Bota me femije RRUAZAT PREJ PERLE
SA I PAFUQISHËM JE ! ?
40 Aktivitete FUND DHJETOR 2016
STAFI Kryeredaktore Albana Muja ( CIKU) anabla2004@yahoo.fr
Redaktore letrare A. Muja
Këshilli i redaksisë M. Cota Albana Baholli T. Xeka Aurela Basha K. Ndreu Elfa Kodra Sh. Koçi Miranda Qoshja
Art Grafika Ervin Laci
ORGAN I QENDRES SOCIALE-KULTURORE “FEMRA INVESTIM I FAMILJES” 2008- 2017
L
RIA O DIT
E
Albana MUJA
Biblioteka ime dje dhe SOT
Pak fëmijë mendoj unë kanë patur rastin të jetojë fëmijërisht e mbërthyer në këtë amalgamë si vijon....
S
i pa kuptuar ne ecim të mrekulluar me mundësitë që iu ofrohen fëmijëve tanë, por thellësisht në fëmijërinë e tyre ata kanë një mungesë- ajo është pjesa nga fëmijëria jonë- e prindërve të tyre. Shpesh pyes - përse ne prindërit nuk ju përçojmë këto drita feneri të lodhur fëmijëve tanë, se tek e fundit kjo është e shkuara edhe e tyre. Është pasuri të njohesh fëmijërinë e prindit. Them për të vetmin moment kur bisedoj shtruar me fëmijët e mi lidhur me fëmijërinë time- për të vetmin moment e ndjej veten fëmijë- si në asnjë çast tjetër. E imagjinoni çfarë humbasim kur nuk rrëfejmë nga fëmijëria jonë, mundimet tona, lojërat e pafundme. Rrezimet pas topit prej lecke dhe lojës me rrasa, përplasjet pas kukafshehtit e prapësitë e artikuluara pa të keq pas dritareve- mami edhe një lojë vetëm dhe erdha ...... Mund të jem e gabuar, dhe mund të ketë shumë mundësi , por pak raste ka patur kur të ndodh të rritesh me më shumë rafte librash se sa rafte buke. Koha pak më herët kësaj që po jetojmë ish e tillë sa fëmijët tanë edhe pa e ndjerë fort mirë se çfarë ju shpjegojmë ne , më thonë: mami
2| Përtej Fjalës Përtej Fjalës 4
ju paskeni qenë më mirë se sa ne ...” Në atë kohë prindërit nuk kishin frikë se mos dëmtojmë sytë, as nuk druheshin se vallë çfarë do shikonim ne fcb as tëiter, e isntagram. E vetmja frikë për to ishte të hanim darkë bashkë me to pa dalë të na thërrisnin në oborr. Ky moment është ndër thuajse të vetmit moment që më bën me të sinqertë me femijët e më të besueshme tek ata. E dini..... më kanë thënë t’ju gjej një top si ai i imi. Dikur ia kishin dhuruar tim eti për 7 mars . Me dëborën e fundit që ra, më thanë t’u gjej sajin rrëshkitës atë timin- të dikurshim - dikur xhaxhai im kujdesej i pari ta kishim atë si lodrën tone “të bardhë “. Më kërkuan shumë ... edhe fjongon e bardhë për dy gërshetat e mia të dikurshme. Jo, nuk janë shumë, janë fare pak .....por duhet udhëtuar shumë t’i gjej,
me gjithë morinë e lodrave pa shumë kuptim me të cilat argëtohen sot fëmijët tanë. Më kërkuan fare pak dhe ndjehem keq se nuk do i gjej dot ato lodra siç të tilla - ishin- sepse teknologjia dhe hapat e saj i kanë lënë tutje mbrapa frymëzimin tonë të dikurshëm - lodrat e lira dhe të shtrenjtat tona. Mbaj mend librat jashtëshkollorë dhe revistat po ashtu. Ishte koha ime më e shtrenjtë- liria ime e vërtetë. Pa asnjë këshillë të butë as edhe vërejtje të egër, më ishe edukuar leximi si ai përqafimi im i parë, dashuria ime prej fëmije, si ëndrra e pashuar e rinisë simë dhe si urdhëri i pashqitur i mëmësisë sime sot. Përse jemi tek ky shteg i kësaj rruge ku thuajse të gjithë ngecim pa kuptuar se dhe konvnecionet e rrugës në fakt na janë çoroditur. Leximi është oborri im i shtrenjtë - faqet e përthyera të librit dhe shfletimi i shpejtë më kujtojnë sot prekjen
mbi tastierë të tim biri dhe unë nis e qaj. E doja që dëshira ime dikur me librin të mos ishte udhër sot për fëmijët e mi, por të ishte kërkesë për plotësim ashtu siç blejmë bukën poshtë pallatit apo ate sanduiçin te derë e shkollës. Ndaj shpesh ju them atyre a doni ta njihnin mamin e vogël- Po -pergjigjen dhe fillojnë të kërkojnë foto- sërish rendin pas asaj që i informon sa hap e mbyll sytë. Unë filloj me:” .... si fëmijeria ime nuk ka.... dhe ata e kuptojnë se mami po flet për ...diçka tjetër. Sot, është urdhër, nxitje e herëpashershme - është lodhje dhe mundim për fëmijët -leximi- dhe kjo është sfida jonë : tua bëjmë të ditur se fakti se themi: lexo- dhe fakti që gjejmë kohë dhe mundësia për t’i blerë librat,- nuk do të thotë se është detyrë për ju leximi , por në islam ai kthehet në adhurim ndërsa për libra të tjerë - merreni atë si argëtim pasi e gjithë bota të cilën po ndjekim- si argëtim e merr notin në pishinë, ikjen në palestër dhe leximin e një libri etj. Kur dy pararendëset i merr si mënyra jetese,
madje krenohesh me to, pse nuk ndodh kjo shfaqje krenarie me librin. Aq më tepër thirrja shkon për fëmijët tanë besimtarë, kur urdhëri : lexo- nuk ju vjen nga prindi- se mund të thoni se prindi na thote edhe - ik e blej bukën , ilacin apo diçka tjetër, por ajo thirrje ju vjen nga Zoti i lartë sipër qiejve. Dhe kur një thirrje vjen nga i pagabueshmi- dijeni se kjo thirrje mbart në vetvete pagabueshmëri. Po fakti se kjo thirrje është ajeti i parë- argumenti i parë me të cilin Zoti hap fletët e Kuranit. Ku është kjo vlerë ndër ne dhe ndër ju. Ku është fshehur, në çfarë skutash harrese është fshehur ky argument në mbarë shoqëritë e sotme ? Më pas shumë shkrimtarë filozofë dhe studiues thanë : Një dhomë pa libra është si një trup pa shpirt”, shkruante Ciceroni. “Libri është i vetmi mik dhe mësues i mirë, që mëson pa na qortuar, pa na fyer, pa na lodhur dhe pa na bërë dëm. Librin e kemi një shok të përjetshëm, që shoqëron në çdo hap të veprimtarisë tënde, kur ke dëshirë dhe dashuri për ta pasur afër. Librin mund ta mbash në duar, si një mik të mirë, jo vetëm në mjediset familjare, institucionet kulturore, por kudo, duke udhëtuar, bisedon dhe konsultohesh me të pa ndrojtje. Të duash librin, do të thotë
të duash jetën dhe të vërtetën. Libri është pasqyrë e realitetit shoqëror për një epokë të caktuar.Libri është kulturë, dije, informacion, ndjenjë, emocion dhe fantazi. Libri është i bukur, kur me gjuhë letrare thotë të vërtetën. Libri i zbukuruar me të pavërteta, të lodh dhe lexuesi e humbet dëshirën për tu njohur me pas me faqet e tjera të tij. Letërsia e gënjeshtërt, sado që ta zbukurojë realitetin, është e shëmtuar dhe e dështuar. Pa hë... le të bëjmë një pyetje. Unë them është e dalë mode- madje edhe shumëkush do habitet për pyetjen. Kush ka një bibliotekë ? Jo të gjithë mund ta kemi ose të paktën - jo aq plot sa celulari..... -Për të mësuar gjëra të mira nuk duhen shumë libra, por duhen libra të mirë e të dobishëm. -Kush ka një bibliotekë të pasur me larmi botimesh, ka një jetë të kulturuar dhe se duhet ditur se familjet e larta dhe kasta e lartë shoqërore dikur u ngrit nga vlera që diti t’i japë librit. Globalizimi dhe realitetet e reja kan bërë që ju e shikoni fare mirë se sot në familjet tuaja dhe tonat së bashku mendohet si e si të blihen divanet, perdet , kuzhina dhe dollapet e rrobave nga më të mirat dhe askush nuk kujtohet të blejë një bibliotekë të mirë, madje as edhe në mobileri të ndryshme po të shikosh, madje edhe nga më të sofistikuarat gjen çdo gjë vetëm bibliotekë- them se nuk gjen dot.
E pse të pyes përse!
Përtej PërtejFjalës Fjalës|3|3 Përtej Fjalës 5
Si reagonte Profeti Muhamed ndaj kritikave? Nga:Heather Shaw
K
ritika pranohet me vështirësi edhe nga njeriu më modest, veçanërisht kur bëhet pa takt dhe padrejtësisht. Ashtu si thika, kritika shpeshherë shkakton plagë të thella dhe ndan edhe miqtë më të mirë. Megjithatë, Profeti Muhamed (a.s) ishte shembullor jo vetëm në aftësinë për t`i pranuar kritikat me përulësi, por edhe për t`i përdoruar ato për arritjen e rezultate pozitive. Një ditë, një rabin hebre i quajtur Zejd ibn Sana erdhi për të kërkuar borxhin që i kishte dhënë Profetit (a.s). Ai e kapi Profetin (a.s) për tunike, e vështroi ashpër dhe i tha: “Ju familja e Abdul Mutalibit nuk jeni korrekt në kthimin e borxhit!” Një nga shokët e Profetit, Omer ibn Hatabi (r.a), i zemëruar nga kjo sjellje i thotë Zejdit: “O armik i Allahut, si flet e sillesh me të Dërguarin e Allahut në këtë mënyrë?! Për Atë që e ka dërguar me të vërtetën, po të mos kisha frikë se humbas Xhenetin, do të ta kisha këputur kokën me shpatë!” Profeti po shihte i buzëqeshur nga Omeri dhe i tha: “O Omer, në vend të kësaj duhej të na jepje ndonjë këshillë të sinqertë! Më mirë do të ishte të kërkoje prej meje t’ia kthej borxhin dhe të kërkosh prej tij ta kërkojë hakun e vet më mirë dhe më
4| Përtej Fjalës Përtej Fjalës 6
b u t ë” . Pastaj, duke iu drejtuar Zejdit, i tha: “Kanë mbetur edhe tre ditë kohë para mbarimit të afatit për shlyerjen e borxhit”. Pastaj, urdhëroi që t’i kthehej borxhi dhe t`i jepej njëzet sa’a (masë peshe) më shumë si kompensim për reagimin kërcënues të Omerit ndaj tij. Në këtë ngjarje, Profeti Muhamed (a.s) nuk tenton të shfajësohet përpara hebreut. Ai kurrë nuk zemërohej për ndonjë çështje personale, por vetëm për hir të Allahut, nëse shkelej ndonjë nga dispozitat e Tij. Tregon gruaja e Profetit, Aisheja: “I Dërguari i Allahut kurrë nuk hakmerrej për vete, përveç kur ishte në pyetje shkelja e ligjeve të Allahut, atëherë ai ndëshkonte për këtë”. (Buhariu) Duke mos i parë kritikat si sulm personal, Profeti (a.s) arriti ta vlerësonte kritikën në mënyrë racionale dhe të pranonte përgjegjësinë që kishte për të kthyer borxhin brenda afatit të caktuar edhe pse ai nuk e kishte kaluar atë. Reagimi i Profetit jo vetëm që i dha zgjidhje situatës, por dhe arriti rezultat pozitiv, gjë që nuk do të kishte ndodhur, nëse ai do të ishte vetëmbrojtur përballë kritikave të hebreut. Kur Omeri shkoi tek Zejdi për t’i kthyer borxhin dhe për ta
kompensuar, Zejdi pyeti: “Ç’janë këto?” Omeri u përgjigj: “I Dërguari i Allahut më urdhëroi të t’i jap këto ngaqë të frikësova”. Omeri atëherë e pyeti se çfarë e kishte shtyrë të vepronte ashtu dhe t`i thoshte ato fjalë të Dërguarit. Zejdi iu përgjigj: “O Omer! Në fytyrën e të Dërguarit të Allahut kam vërejtur të gjitha shenjat e pejgamberllëkut, përveç dy; që durimi dhe qëndrueshmëria e tij t’ia kalojnë injorancës dhe e dyta është që sa më i ashpër të jetë dikush ndaj tij, aq më i butë dhe i duruar bëhet ai, e tashmë jam i kënaqur. O Omer, të them ty si dëshmitar që dëshmoj dhe pranoj se nuk ka Zot tjetër që meriton të adhurohet përveç Allahut të vetëm, që feja ime është Islami dhe Muhamedi është i Dërguari i Tij. Gjithashtu të kam për dëshmitar që gjysmën e pasurisë sime – e unë jam ndër njerëzit më të pasur në Medinë – ia jap, për hir të Allahut, tërë pasuesve të Muhamedit”. (Hejthemiu) Në një tjetër ngjarje, pas një beteje, Profeti filloi t’i shpërndajë plaçkat e luftës. Të parët që morën plaçkë lufte të madhe, ishin ata që sapo kishin pranuar Islamin. Pasi i kishte dhënë myslimanëve të rinj, Profeti (a.s) urdhëroi Zejd ibn Thabitin që të sillte plaçkën e luftës dhe të grumbullonte njerëzit. Më pas Profeti caktoi pjesën, që i ta-
kont e secilit prej tyre. M e g j i t h ë s e ndarja e plaçkës së luftës u bë sipas një politike të mençur, jo të gjithë e kuptuan këtë gjë. Disa nga banorët e Medinës (ensarët) mbetën të pakënaqur me pjesën e tyre. Ankesat filluan të shndërrohen në akuza derisa Sad ibn Ubade shkoi te Profeti dhe i tha: “O i Dërguar i Allahut! Banorët e Medinës janë zemëruar me ty dhe thonë, qe ti tani gjete farefisin dhe popullin tënd”.Profeti e pyeti: “Po ti o Sad, çfarë mendon?” Sadi iu përgjigj: “O i Dërguari i Allahut, unë jam një nga populli im” (mendoj si ata). Atëherë Profeti i tha: “Mblidhi medinasit o Sad”. Dikush mund të mendojë, se Profeti (a.s) kërkoi të grumbulloheshin medinasit, që ti qortonte dhe ti ndëshkonte për dyshimet dhe hamendësimet e tyre në lidhje me mënyrën e shpërndarjes së plaçkës së luftës. Në vend të kësaj, me t’u mbledhur të gjithë, Profeti (a.s) u drejtua nga ensarët dhe pasi falenderoi Allahun, u tha: “O ensarë, kam dëgjuar se jeni të zemëruar me mua dhe që keni thënë se i Dërguari i Allahut, tani e gjeti popullin e tij. A nuk ju gjeta të humbur dhe Allahu ju udhëzoi? A nuk ju gjeta të varfër dhe Allahu ju pasuroi? A nuk ishit armiq me njëri-tjetrin dhe Allahu jua bashkoi zemrat?”Ata iu përgjigjën: “Është mirësi e Allahut dhe e të Dërguarit të Tij”. Profeti u tha përsëri: “O ensarë, nëse dëshironi mund të përgjigjeni”.“Po çfarë të themi, o i Dërguar i Allahut?” Profeti (a.s) u tha: “Për Zotin, do të kisha dëshmuar për vërtetësinë e përgjigjes tuaj, nëse do të kishit
thëne: “Edhe ti erdhe i përgënjeshtruar, kurse ne të besuam. Erdhe i lënduar dhe ne të ngushëlluam. Erdhe i përndjekur nga populli yt dhe ne të strehuam. Erdhe i varfër dhe të pasuroi Allahu mes nesh. O ensarë, a ju mbeti hatri për disa gjëra të kësaj bote, të cilat unë ua heshin dhashë njerëzve, që sapo kishin për dashuripranuar Islamin, me qëllim që t’u në e tij për ta. shtohet dashuria për këtë fe, duke Myslimanët sot mund të përfiu lënë juve me besimin tuaj? A nuk tojnë shumë nga shembulli i Projeni të kënaqur o ensarë, që derisa fetit (a.s), kur përballej me kritika. njerëzit e tjerë të kthehen në shtëpitë Shembulli i tij na mëson të mene tyre me deve dhe dele, ju të kthehedojmë gjithmonë ni në vendin tuaj me të për të tjerët, të Dërguari i mirë Dërguarin e Allahut? “I tregojmë modesti Për Atë në dorën e të Allahut kurrë nuk në çdo situatë dhe të cilit është shpirti i Muhakmerrej për vete, zemërohemi vetëm hamedit, sikur të gjithë për hir të Allahut. njerëzit të ndiqnin një përveç kur ishte Së pari, është e rrugë, kurse ju ensarët në pyetje shkelja e rëndësishme të një rrugë tjetër, unë do kuptohet personi të ndiqja rrugën e en- ligjeve të Allahut, që kritikon, për të sarëve. O Zot! Mëshi- atëherë ai ndësh- bërë dallimin e meroji ensarët, bijtë e nga mënyra e konte për këtë”. sazhit ensarëve dhe bijtë e të shprehurit të tij. bijve të ensarëve!”Të Pastaj, çështja duhet gjithë qanë saqë iu vlerësuar në mënyrë lagën edhe mjekrat nga lotët dhe racionale. Në qoftë se kritika është thanë: “Ne jemi të kënaqur që kemi e vlefshme, atëherë personi i cili me vete të Dërguarin e Allahut”. është kritikuar, duhet të përpiqet t`i Edhe pse si Profet i Zotit, ai nuk japë zgjidhje çështjes; por nëse kriishte i detyruar të jepte shpjegime, tika nuk qëndron, atëherë ai duhet largpamësia dhe dhembshuria qe t’ia shpjegojë palës tjetër mendimin e karakterizonin, e shtyu të ve- e tij me qetësi dhe duke treguar pronte kështu në këtë situatë. Ai mirëkuptim dhe mirënjohje. e kuptonte mirë natyrën e tyre Me të vërtetë, ne duhet të njerëzore dhe nevojën që kishin përpiqemi ta imitojmë shpër të kuptuar arsyet pas vepri- embullin e Profetit (a.s), pasi meve të tij. Ai gjithashtu e kuptoi, ai është shembulli më i mirë. se shkaku i vërtetë për zemërimin e tyre ishte frika se mos ai i Heather Shaw është një amerikane e konkishte braktisur. Për këtë arsye, vertuar në Islam. Aktualisht ajo banon në Profeti nuk i ndëshkoi për dys- Egjipt, ku punon si përkthyese profesioniste himet e tyre mbi drejtësinë e tij. dhe jep mësim part-time në studime Islame Megjithëse në pamje të parë dukej dhe të gjuhës arabe. Ajo është diplomuar se shkaku për kritikat e ensarëve për gjuhë arabe dhe studime islame në ishte se nuk morën plaçkë lufte të Universitetin El-Ez`her, ku aktualisht ndjek mjaftueshme, Profeti mendoi mirë një program master në Kodikologji. Heather për shokët e tij dhe e kuptoi, se ata ka përkthyer libra në fushat e Ligjit Islam të nuk besonin që ai ishte i padrejtë, familjes, tolerancës në Islam, Hadithit (Trapor thjesht kishin nevojë të siguro- ditës Profetike) dhe Tefsirit (Komentimit të Kuranit).
Përtej Fjalës |5 Përtej Fjalës 7
MA
TI
SH
Ë DH
A ndikojnë mbi Zotin mëkatet dhe bindja?
N
ë librin e tij të mirënjohur “Fjalë të urta”, shejh Ahmed ibn Ataillah Es-sakandari shkruan: “Bindja juaj nuk i bën dobi atij, dhe as mëkatet tuaja nuk i bëjnë dëm. Ai ju urdhëroi të bëni vetëm ato që ju bëjnë dobi juve, dhe ju ndaloi ato që ju dëmtojnë.” Është fakt se Allahu i Gjithëfuqishëm nuk përfiton asgjë nga bindja jonë. Ai është më i pasuri dhe më i pushtetshmi. Atë nuk e dëmtojnë mëkatet e askujt, madje as të gjithë njerëzve bashkë, sepse ai është mbi dëmet e çdokujt falë lavdisë së tij të paarritshme. Ai urdhëroi bindje dhe ndaloi kryerjen e mëkateve për arsye se janë të dobishme dhe sjellin përfitime për njeriun. Njeriu duhet të jetë falendërues për këtë bekim dhe ta mbajë përherë në mendje një fakt të tillë. Legjislacioni i dërguar nga Allahu mbi Robin e tij (Muhamedin a.s) dhe besimtarët ishte dhe vazhdon të jetë rruga e duhur për të siguruar jetë të këndshme, siç përshkruhet në Kur’an (Nahl 16:970). Ky legjislacion normon marrëdhëniet mes individit dhe vetes së tij, mes tij dhe besimtarëve të tjerë dhe mes tij dhe shoqërisë njerëzore në tërësi. Sa i përket legjislatorit, Allahut të gjithëfuqishëm, Ai ishte dhe do të vijojë të mbetet i çliruar nga çdo nevojë mbi krije-
6| Përtej Fjalës Përtej Fjalës 8
sat e tij. Dhe në të vërtetë, është përtej çdo përfytyrimi që Krijuesi t’ia ketë nevojën asaj që krijuar, apo asaj që e ka origjinën prej tij; përkundrazi, e kundërta mund të kuptohet dhe të përthithet nga një mendje racionale dhe e logjikshme. Në Kur’anin e tij fisnik, Allahu thotë: “Xhindet dhe njerëzit i kam krijuar vetëm që të Më adhurojnë. Unë nuk kërkoj prej tyre risk, as nuk dëshiroj që të Më ushqejnë. Vërtet, Allahu është Furnizuesi i vetëm, i Fuqishmi, i Plotpushtetshmi.” (Dharijat 50:56-58) Allahu i Gjithëfuqishëm krijoi universin dhe e nënshtroi në shërbim të njeriut, çka tregon për përkujdesjen e Tij ndaj ekzistencës, interesave dhe nevojave të njeriut. Nëse i jap penës time sundim të lirë, do t’i duhej të shkruante vëllime të tëra mbi detajet e krijimit, por as ajo, as unë dhe askush tjetër nuk do të jetë në gjendje të numërojë ose llogarisë mrekullitë e Allahut në universin që duket; pa përmendur universet dhe botët e tjera që janë të fshehta për shqisat tona. Gjithçka që gjendet në zemrën e tokës dhe që rritet e zhvillohet në të është projektuar të përmbushë nevojat e njeriut dhe kërkesat e tij. Ngjashëm,
hapësira dhe qiejt dhe gjithçka gjendet në to është projektuar për të ndihmuar njeriun të organizojë kohën dhe stinët në një mënyrë të volitshme për të; në mungesë të të cilave, në rrethana të caktuara ai mund të humbasë, si për shembull kur ndodhet në det ose në shkretëtirë. Shkurtimisht, Allahu e ka krijuar universin si një shërbëtor të sinqertë të njeriut; që vepron sipas nevojave, kërkesave, por edhe dëshirave të njeriut. Ngjashëm, Allahu i Gjithëfuqishëm i ka zbritur njeriut një sistem ligjor që rregullon marrëdhënien e tij me të gjithë universin që Ai e krijoi dhe ia nënshtroi njeriut, që t’i lehtësonte jetën në tokë. Përmes këtij legjislacioni, njeriut i tregohet si të kujdeset për veten, për njerëzit e tjerë dhe gjithë universin. Është Allahu që na urdhëron, por edhe këshillon, që të shfrytëzojmë këtë sistem për të mirën dhe përfitimin tonë. Prandaj duhet të kuptojmë që urdhrat dhe ndalimet e Allahut janë një dhuratë për ne; përmes të cilave mund të arrijmë lumturinë dhe begatinë në këtë botë dhe në tjetrën.
Thesare Udhëzimi
Ali i s ë t a k y j g ibn Ebu Talib dini historinë e Ali ibn Ebu Talibit, kushëririt të Profetit Muhamed a.s, shokut të tij më të ri që pranoi islamin dhe kalifit të 4-ët? Kjo histori s’mund të tregohet pa thënë më parë atë të kushëririt të tij; Profetit Muhamed a.s, këshilltarit të zgjuar që qëndron pas madhështisë së këtij sahabi të ri. Babai i Profetit a.s vdiq para se ai të lindte, ndërkohë që pas pak vitesh atij i vdiq edhe nëna. Xhaxhai i tij, Ebu Talib, e konsideroi Profetin a.s si djalë dhe e rriti bashkë me fëmijët e tij. Më vonë, në shenjë mirënjohjeje, kur Profeti a.s krijoi familjen e tij, vendosi të rriste dhe edukonte më të voglin e fëmijëve të Ebu Talibit; Ali ibn Ebu Talibin. Ku mund se shtëpia sinqertit), Muhamed
i urtë
lavdëron në librin e tij të shenjtë: “Padyshim ti do të jesh i shpërblyer, sepse ti je me virtyte madhore.” (Kur’ani 68:4) Profeti i zgjuar dhe pasuesi i tij i ri Aliu u mbrujt me cilësitë e dalluara të Profetit Muhamed, si dhembshuria, urtësia, ndershmëria, sinqeriteti dhe guximi. Duke përfituar nga nderi dhe mundësia që të rritej dhe edukohej nga Profeti Muhamed a.s dhe bashkëshortja e tij Hatixhe bin Huajlid (gjithashtu e njohur për trashëgiminë e saj fisnike dhe natyrën modeste), ai mundi të zhvillojë dhe ruajë një karakter të balancuar islam. Shumë shpejt, ai u shndërrua në model dhembshurie, urtësie, ndjeshmërie, sinqeriteti dhe kuraje, për të bashkëkohësit. Shoku më i ri që pranoi islamin
Kur Aliu ishte 10 vjeç, Muhamedit nisi t’i të gjente Aliu shtëpi më të mirë zbriste shpallja. Duke parë kushëririn e tij e Sadik Eminit (të ndershmit, të dhe Hatixhen që luteshin, djali pyeti i habitur vulës së Profetëve; shtëpisë së çfarë po bënin. ibn Abdullahut, të cilin Allahu e
Përtej Fjalës
9
“Ishim duke ardhuruar Allahun, të vetmin”, Umeri thotë: “Përpara asaj dite, nuk më kishte ishte përgjigja që mori, dhe Muhamedi i pëlqyer kurrë të më caktonin si prijës.” shpjegoi islamin në mënyrë të thjeshtë. Me një urtësi të rrallë për moshën e tij, Aliu u përgjigj se duhet të mendohej, dhe u largua për të peshuar dhe reflektuar mbi atë që kishte dëgjuar dhe parë. Të nesërmen në mëngjes u kthye me mendjen të ndarë dhe pranoi islamin. “Këmbët e mia janë të sëmura dhe holla”, tha ai, “megjithatë do të qëndroj përkrah teje o I Dërguar i Allahut!”. Djali i ri jo vetëm që u rrit në shtëpinë e Profetit, po gjithashtu vendosi me vullnet të lirë të pranonte islamin. Ai nuk bëri thjesht ashtu siç i thanë, siç mund të bëjnë shumë djem të moshës së tij, por pranoi islamin me mendje dhe me zemër, plotësisht i lirë dhe i pandikuar. Guximi i Ali ibn Ebu Talibit Profeti Muhamed rriti një burrë të guximshëm dhe të fuqishëm, me orientim të qartë drejt qëllimit të tij në jetë dhe me zemër të mbushur me dashuri të sinqertë për Allahun dhe jetën e përtejme.
Të nesërmen Profeti a.s thirri Aliun dhe i dha flamurin. (Buhariu) Historia më e treguar, nga një brez në tjetrin, shpalos qartë guximin, sinqeritetin dhe dashurinë e tij për Profetin a.s. Aliu e vendosi veten në një situatë të rrezikshme ku e kishte të pamundur të mbrohej, duke rrezikuar jetën e tij. Ai u bë pjesë e një dredhie për të bërë armiqtë e islamit të besonin se ai ishte Profeti Muhamed, duke u shtrirë në shtratin e tij, me qëllim që t’i jepte Profetit Muhamed kohë të mjaftueshme për të emigruar në Medinë. Ai gjithashtu qëndroi në Mekë njëfarë kohe pas kësaj ndodhie, në zbatim të amanetit (besës) për t’i kthyer sendet dhe pasuritë e lëna me mirëbesim tek Profeti a.s për ruajtje, tek pronarët e tyre të ligjshëm. Martesa me Fatimen Pak kohë pas martesës me Fatimen, vajzën e Profetit a.s, Allahu i begatoi me fëmijën e parë. Sapo dëgjoi lajmin, Profeti a.s shkoi në shtëpinë e tyre dhe i këndoi fëmijës ezanin si dhe ikametin.
Me përjashtim të betejës së Tebukut, Aliu mori pjesë në të gjithë betejat e zhvilluara në rrugë Në ditën e shtatë, Profeti e pyeti Aliun si e kishte të Allahut. Ai ishte ndër më të guximshmit në quajtur djalin? Aliu iu përgjigj Harb, që në arabisht do të thotë luftë. Jo, tha profeti. Ai është çdo betejë që mori pjesë. El-hasen, që në arabisht do të thotë I Mirë dhe I Në prag të betejës së Hajberit, Profeti a.s bukur. (Albani) tha: “Do t’ia jap flamurin një personi që e do Allahun dhe të Dërguarin e Tij, dhe që Allahu Profeti a.s, këshilluesi i zgjuar dhe i urtë, i ofroi Aliut një zgjedhje më të mirë, duke dhe i Dërguari e Tij gjithashtu e duan.” zbutur entuziasmin dhe prirjen e tij kah lufta. Fjalët e urta të Ali ibn Ebu Talibit Profeti a.s ka thënë: “Më i dhembshuri në
10
Përtej Fjalës
bashkësinë time, ndaj bashkësisë time, është Ebu Bekri; më i vendosuri në fenë e Allahut është Omeri; më i sinqerti në modestinë e tij është Othmani; dhe më i sakti në gjykim është Aliu.” (Tirmidhiu)
Kalifati i Ali ibn Ebu Talibit
Në botë nuk ka të mirë përveç asaj të bërë nga dy lloje njerëzish: dikush që mëkaton dhe e pason këtë me pendim, dhe dikush që garon për të bërë të mira. Ajo që bëhet me maturi për hir të Zotit nuk është kurrë e paktë apo e vogël. Si mund të jetë e vogël diçka që pranohet nga Allahu?”
Aliu u bë kalifi i katërt dhe i fundit. Megjithatë, kalifati i tij erdhi në një periudhë tejet të ndjeshme dhe të luhatshme, pas vrasjes së Othman ibn Afanit dhe të tjera trazirave që kishin përfshirë bashkësinë e muslimanëve.
Kur Profeti a.s e dërgoi Aliun në Jemen, Aliu i tha: “O I Dërguari i Allahut, po më dërgon mes njerëzve që janë më të moshuar se unë që të gjykoj mes tyre? Profeti a.s u përgjigj: Shko, Mes urtësive të Ali ibn Ebu Talibit të përcjella sepse Allahu do të fuqizojë gjuhën dhe udhëzojë nga Ebu Nuajm me zinxhirin e tij janë: zemrën tende!”. Aliu tregon: “Pas kësaj, nuk “Mirësia nuk qëndron tek pasuria e shumtë pata më asnjë dyshim për mënyrën si duhet të dhe fëmijët, por tek të bërit shumë vepra të gjykoja mes dy palëve.” (Ibn Maxheh) mira, fuqizimit të karakterit bujar dhe stolisjes Profeti Muhamedi e edukoi Aliu me cilësitë së vetes përpara njerëzve me adhurimin e e nevojshme për misionin e tij themelor. Ai Allahut. Nëse bëni mirë, lëvdoni Allahun, ishte i devotshëm, i zgjuar, i ndershëm dhe i nëse gaboni, kërkoni faljen e Tij. guximshëm.
Qëndrimet e Aliut mbi këto çështje u shoqëruan me opinione të ndryshme dhe Nga Ebu al-Zagl mësojmë se ai ka thënë: “Le të shpesh mospajtime. Kalifati i tij zgjati pak mos shpresojë asnjë shërbëtor veçse tek Zoti i (nga viti 656-661), duke përfunduar me vrasjen tij; të mos i frikësohet asgjëje veç mëkateve të e një tjetër prijësi të shquar të muslimanëve. tij; le të mos turpërohet asnjë i paditur që pyet për diçka që nuk e di; le të mos turpërohet asnjë i ditur të thotë se Allahu e di më së miri; dhe durimi në raport me besimin është si koka me trupin, nuk ka besim ai person që nuk ka durim.” Nga Muhaxhir ibn Umejri: “Ajo që më frikëson më shumë është ndjekja e dëshirave të kota dhe shpresa boshe. Të parat pengojnë rrugën tek e vërteta, ndërsa e dyta shkakton anashkalim dhe shkujdesje ndaj jetës së përtejme. Në të vërtetë, kjo botë na tërheq drejt vetes, ndërsa jeta e përtejme udhëton drejt nesh, dhe secila ka bijtë e saj. Bëhuni bij të botës së përtejme dhe jo të kësaj bote. Sot ka vepra pa llogari, ndërsa nesër do të ketë llogari pa vepra.”
Suzana Nabil Saad Burimi: aboutislam.net
Përtej Fjalës
11
VETEM PER ZEMRAT
A
shtu siç vuante vetë Profeti (a.s) Aliu i tha: ”Njëhere, Profetin (a.s) e rrethuan filluan të vuanin dhe shokët e tij. kurejshët tek Qabeja dhe njëri e godiste, njëri e shtynte dhe një tjetër e tërhiqte. Në ato Abdullah ibnu Mesudi ishte momente vjen Ebu Bekri, i cili filloi t’i shtyjë shumë i dobët. Një herë teksa po dhe u thoshte: ”A doni të vrisni një ngjitej në një pemë, iu zbuluan njeri për shkak se thotë Zoti im këmbët dhe shokët e tij filluan të qeshin, pasi është Allahu?!” Atëherë ata ishin shumë të holla. Profeti (a.s) i pa dhe u tha: lanë Profetin (a.s) dhe ”A qeshni me këmbët e dobëta të tij? Për Zotin, filluan me Ebu Bekrin. ata janë më të rënda tek Allahu se vetë mali i Ukbe ibnu Meit e Uhudit”. shtyu Ebu Bekrin, Një herë Abdullah ibnu Mesudi, qëndroi në i cili u rrëzua në këmbë para Qabes dhe filloi të këndojë versete shpinë. Ukbe nga sureja Rahman. Kurejshët menjëherë e hoqi nallanat që rrethojnë dhe fillojnë ta godasin me ç’të mundin. kishte veshur dhe Shokët e tij shkojnë dhe e shpëtojnë prej tyre. filloi ta godasë Ebu Megjithëse ishte rrahur keq, ai pa nga shokët e Bekrin në tij dhe u tha: ”Për Zotin do e përsëris të njëjtën f y t y r ë . E b u gjë të nesërmen”. Bekrit iu Të nesërmen shkon përsëri tek Qabeja dhe më fry fytyra, zë të lartë fillon të këndojë Kuran. Kurejshët e saqë nuk i rrethojnë përsëri dhe fillojnë ta rrahin më keq se dallohej hunda nga një ditë më parë. Pasi e shpëtojnë shokët e tij, u sytë dhe humbi ndjenjat. thotë përsëri: “Për Zotin do e përsëris të njëjtën gjë të nesërmen”. Por Profeti (a.s) i tha:”Jo, jo, Kur humbi ndjenjat kurejshët menduan se vdiq dhe e lanë. Ashtu e mbajtën në krahë dhe e çuan mjafton me kaq”. në shtëpi. Kur arritën në shtëpi, i thanë nënës së “Për Zotin o i dërguar i Zotit – i thotë përsëri – tij: ”Nëse mbetet gjallë, jepi të hajë dhe të pijë nuk më janë dukur më të dobët se sot”. dhe mos e lejo të dalë pa kaluar tre ditë”. Një herë Ali ibnu Ebi Talibin e pyetën se kush Ebu Bekri përmendet natën dhe fjala e parë që ishte njeriu më trim prej tyre. Ai i tha:”Ebu thotë është:” Çfarë i ka ndodhur të dërguarit të Bekri”. Zotit”? “Po përse?” e pyeti. Nëna e tij ia kthen: ”Lëre Muhamedin dhe shiko 12
Përtej Fjalës
Ata i thoshin:”Thuaj Lat dhe Uzza!”
hallin tënd”. Por Ebu Bekri i tha: ”Për Zotin, nuk do të ha dhe nuk do të pi, derisa të qetësohem për të. Shko tek Fatime bintu Hattab (motra e Umerit) dhe pyete se çfarë i ndodhi Profetit (a.s)!” Nëna e tij shkoi dhe e pyeti motrën e Umerit për Profetin (a.s), por ajo i tha: ”Nuk di gjë,(pasi kishte frikë nga Umeri se mos e merr vesh se ka pranuar Islamin), por nëse dëshiron mund të vij me ty”. Kështu vajtën në shtëpinë e Ebu Bekrit. Me t’i parë, ai i pyeti për Profetin (a.s). Fatimeja i tha: ”O Ebu Bekr, është nëna jote këtu”. “Mos kij frikë – i tha Ebu Bekri – ajo është me ne”. Atëherë Fatimeja e qetësoi dhe i tha që është mirë. Ebu Bekri u tha përsëri: ”Për Zotin, nuk do të ha dhe nuk do të pi gjë, derisa të më mbani dhe të shkoj ta shoh me sytë e mi”. Kështu duke u mbajtur tek nëna dhe Fatimeja, u nis për në shtëpinë e Profetit (a.s). Me të arritur dhe ta parë Profetin (a.s) tha: ”Faleminderit o Zot”.
gjë o i fytyrës”.
Profeti (a.s) shkoi dhe e përqafoi fort. Ebu Bekri për t’a qetësuar Profetin (a.s) i tha: ”Unë nuk kam dërguar i Zotit, përveç
Kurse Bilalin r.a e nxjerrin në shkretëtirë, në kulmin e vapës. E shtrijnë përtokë dhe i vendosin sipër kraharorit një gur, që e mbanin dhjetë burra. E rrihnin me kamxhikë dhe i thoshin: ”Kështu do të heqësh derisa të vdesësh”. Kurse ai nuk thoshte fjalë tjetër përveç “I vetëm, i vetëm”.
Kurse ai ua kthente:”Unë nuk di fjalë tjetër veç kësaj”. Ata e torturonin dhe më shumë pas kësaj. Ai ua kthente: ”Dua ta them, por gjuha nuk e thotë dot”. Nga myslimanët që torturoheshin, ishte dhe Zubejr ibnu Avam. Xhaxhai i tij e mbështillte në një rrogoz dhe poshtë tij ndizte zjarrin. Teksa tymi e mbulonte dhe nuk merrte dot frymë, xhaxhai i tij i thoshte: ”Braktise këtë fe!” Kurse ai ia kthente: ”Nuk e braktis atë kurrë”. Në këtë kohë ai ishte vetëm gjashtëmbëdhjetë vjeç. Si pasojë e kësaj, Zubejri u sëmur në mushkëri, saqë Profeti (a.s) ia lejoi të veshë dhe veshje të mëndafshta. Sad ibnu Ebi Vekkasi, pasi pranoi Islamin, nëna e tij i thoshte: ”Ose të lesh këtë fe, ose unë nuk do të ha dhe pi derisa të vdes dhe të turpërohesh, pasi vrave nënën tënde”. Dhe me të vërtetë, ajo qëndroi tre ditë pa ngrënë dhe pa pirë, derisa humbi ndjenjat. Pasi u përmend, Sad ibnu Ebi Vekkasi i tha: ” O nëna ime, për Zotin, nëse do të kishe njëqind shpirtra dhe të dilnin njëri pas tjetrit me qëllim që të lë këtë rrugë, unë nuk do e lija. Prandaj si të duash, ose ha ose jo!” Kur pa këmbënguljen e tij, nëna hëngri. Me këtë rast, Zoti zbrit ajete të reja për respektimin e prindërve: ”Ne e këshilluam njeriun të sillet mirë me prindërit. Nëse të kërkojnë që të më shoqërosh shok në gjëra rreth të cilave nuk ke dije, mos iu bind dhe sillu mirë me ta në dynja”. (Lukman 15) Nga shokët që u keqtrajtuan dhe vuajtën bashkë me Profetin (a.s) ishte dhe familja e Jasirit. Sumejje bintu Hajjat, që atëherë ishte mbi gjashtëdhjetë vjeç, burri i saj Jasiri dhe djali i tyre Ammari kishin pranuar Islamin, por po keqtrajtoheshin dhe torturoheshin ç`njerëzisht nga kurejshët. Teksa po torturoheshin, Profeti (a.s) kalon pranë tyre dhe u thotë: ”Duroni o familja e Jasirit, pasi vendtakimi ynë është xheneti!’ Këto fjalë i dhanë zemër Sumejjes. Ebu Xhehli nga zemërimi i madh, mori një heshtë dhe e goditi Sumejjen në vendin e nderit të saj. Nga kjo
Përtej Fjalës
13
goditje, Sumejja vdiq, duke u bërë martirja e parë në Islam. Kështu shohim që njeriu i parë që pranoi Islamin, pas Profetit (a.s) ishte grua. Ai që e forcoi dhe i dha zemër pas takimit të parë me Xhibrilin (a.s) ishte po grua. Dhe tani shehidi i parë në Islam, është po grua.
duruar erërat dhe shiun, derisa arrinin në destinacionin e duhur. Le të mësojmë nga një pëllumb, në mënyrën se si e mban mesazhin dhe e dërgon atje ku është urdhëruar.
Me gjithë vuajtjet dhe torturat që hoqën myslimanët në këtë periudhë, fitues të kësaj beteje ishin myslimanët. Është një rregull që thotë, se e vërteta dhe e mira do të fitojnë Dy ditë pasi vdiq Sumejja, vdiq dhe burri i saj gjithmonë. Ata që fituan ishin Sumejje, Jasiri, Jasiri. Profeti (a.s) kaloi pranë djalit të tyre Bilali dhe të tjerët. Kurse humbësit e vërtetë Ammarit, i cili e pyeti: ”O i dërguar i Zotit, a janë Ebu Xhehli me shokë. Në betejën e Bedrit, kështu do të vazhdojë kjo punë”? Profeti (a.s) Ebu Xhehli, u vra nga dy djelmosha të rinj ia ktheu: ”Duro o Ammar!” Më pas ngre duart myslimanë. nga qielli dhe lutet: ”O Zot, mëshiroje familjen Nëse e sheh që realiteti rreth teje është i mbushur e Jasirit, megjithëse tashmë e ke bërë këtë”. me korrupsion, mashtrime, ryshfete etj… mos iu Pas dhjetë vitesh, në betejën e Bedrit, vritet dorëzo një realiteti të tillë, por lufto se e vërteta Ebu Xhehli. Pas beteje, Profeti (a.s) kërkon patjetër që do të triumfojë. E mira dhe e keqja Ammarin dhe i thotë: ”Gëzohu o Ammar se i ngjajnë shembullit të monedhave fallto, që Zoti e mori hakun për nënën tënde”. hidhen në treg dhe atyre të vërteta. Monedhat e Nga ata që u keqtrajtuan nga kurejshët ishte dhe falsifikuara sado që të jenë përhapur dhe të kenë Habab ibnul Eret. Atij ia hiqnin rrobat dhe e mbushur tregun, ajo që do të triumfojë është shtrinin me shpinë sipër gurëve të nxehur në monedha e vërtetë. zjarr. Ishte mishi i trupit të tij, ai që e shuante Nëse hyn në provim dhe kopjon, dije se je nxehtësinë e gurëve. monedhë fallco. Nëse mashtron në ndërtimin e Një ditë, i lodhur me fyerjet, përbuzjet, torturat pallateve, dije se je monedhë fallco. Nëse punon dhe padrejtësitë që u bëheshin, shkoi te Profeti në media dhe publikut i paraqet programe (a.s) dhe i tha: ”O i dërguar i Zotit! A nuk e lut shthurëse dhe larg çdo norme morali, dije se je Zotin për ne?! A nuk i kërkon ndihmë dhe të na një monedhë fallco. Ne duhet t’ua ngulisim në ndihmojë?!” mendje fëmijëve tanë këto parime. Zoti thotë në Profeti (a.s) ishte i mbështetur pas murit të Kuran: “Ai e lëshon ujin nga qielli dhe luginat Qabes dhe u drejtua. Fytyra iu skuq dhe iu rrjedhin sipas madhësisë së tyre. Vërshimi i ujit drejtua me fjalët: ”Për Zotin që nuk ka zot tjetër mbart sipër shkumën që del në sipërfaqe. Kështu veç Tij, ata që kanë qenë para jush, ndodhte që e Zoti sjell shembullin e të vërtetës dhe të kotës. merrnin dikë dhe e ndanin më dysh me sharrë. Shkuma është ajo që hidhet anash si mbeturinë, Megjithatë kjo nuk e bënte të braktisë fenë. kurse ajo që u bën dobi njerëzve (uji) mbetet në Për Zotin, Ai do e plotësojë këtë çështje, derisa tokë”. (Rrad 17) të udhëtojë njeriu nga San’a në Hadramaut, Historia gjithashtu na mëson, që ata që jetojnë pa pasur frikë nga tjetër kush përveç Zotit vetëm për interesat e tyre vetjakë, gjithmonë dhe ujkut për delet e tij. Por ju jeni popull që kanë përfundim jo të mirë. nxitoni”. Shohim që Profeti (a.s) nuk e ledhatoi dhe nuk u përpoq t’i japë zemër, pasi e vërteta ka nevojë për burra të fortë dhe të duruar që të triumfojë. Pëllumbat postarë, kur u jepej letra për ta dërguar diku, flutoronin pa u ndalur, duke
14
Përtej Fjalës
BURIMI : aboutislam.net
SKALETE
Për një vit postnormal Gjërat po na bëhen përherë e më të vështira, të pakuptimta dhe shpesh konfuze. Ngjarjet rrjedhin pafrymshëm, duke marrë me vete kuptimin e tyre, duke na lënë në prehrin e pasigurisë dhe përshpejtimit, si normë e të jetuarit të asaj që mbetet nga kjo tepricë kaotike. Ngjarjet e rënda, fatkeqësitë natyrore dhe krizat nuk po ndodhin tashmë njëra pas tjetrës dhe të distancuara në kohë. Jo, aspak! Pa pikë mëshire, ato po ndodhin të gjitha bashkë dhe njëkohësisht, pikërisht në një botë si kjo e jona, ku çdo gjë është e lidhur me çdo gjë tjetër dhe ku vështirë të gjesh diçka në izolim të plotë, ku përveçse komunikojmë me njëri-tjetrin dhe shkëmbejmë të mirat, në të njëjtën kohë shpërndajmë viruset dhe problemet, ku reflektimi, vëzhgimi dhe përgjegjësia duken disa “vese” të harruara në këto kohë virtytesh të pakëndshme. Të përhumbur në garën për gjetjen e çfarëdolloj mekanizmi që prodhon mirëqenie, të çfarëdolloj mekanizmi të lehtë që prodhon mirëqenie, sepse ai i vështiri do të ishte tepër i vështirë për një shoqëri që e kërkon mirëqenien vetëm në funksion të mirëqenies. E ku ka mekanizëm më të lehtë që prodhon mirëqenie sesa pushteti? Atëherë, një turravrap drejt pushtetit të çdo forme për të prodhuar mirëqenie, sepse mirëqenia na duhet, me të do ecim përpara, me qëllimin sublim për të prodhuar vazhdimisht vetëm mirëqenie në një botë ideale të mirëqenies së mirëqenies! Mirëpo përshpejtimi për t’i ndryshuar gjërat
Përtej Fjalës
15
aq më shumë na bën të kuptojmë se nuk kemi lëvizur fare nga vendi, se jemi po aty, me reforma pas reformash, me ligje pas ligjesh, që kanë nevojë të përhershme për t’u reformuar dhe për t’u ribërë. E kështu nuk kuptojmë pakuptimin tonë, nuk kuptojmë se jemi në injorancë të injorancës tonë, paçka se mjetet dhe format e komunikimit i kanë kaluar mundësitë e imagjinatës; dhe përsëri duket se nuk komunikojmë për të jetuar, por jetojmë për të komunikuar në format më lustruese me selfie. Ky udhëtim i pafund i egos, që shndërrohet në ikona abstrakte individësh që nuk ekzistojnë edhe pse fotoja është aty! Përshpejtim për të ikur ku? Për të ikur nga çfarë? Nga situatat që nuk njohin përgjigje? Apo nga pamundësia për të dhënë përgjigje të thjeshta? Në përpjekjen për t’u dhënë një kuptim gjërave të cilat na shfaqen herë komplekse e herë vetëm në formatin bardh e zi, mënyra tradicionale dhe konvencionale e të menduarit tashmë të nxjerr jashtë loje. Nuk kuptohet nga e përgjithshmja, nga ajo që quhet masa, e cila është nisur për diku, por nuk di të thotë se ku, me një mënyrë jetese dhe mendimi që s’ka një fillim dhe nuk ka po ashtu një destinacion; masë e cila kërkon strehë në institucionet, por ato, institucionet, janë vetë pjesë e problemit, jo pjesë e zgjidhjes, ku korrupsioni dhe të korruptuarit nuk janë pjesë e sistemit, por është sistemi vetë i lubrifikuar nga lakmia dhe nevoja publike që çiftëzohet me babëzinë. Korporatat nxitojnë dhe ato drejt ndërtimit të njeriut të tregut pozitivisht negativ, i cili buzëqesh me dështimin e tjetrit dhe vetëndërtohet nga fatkeqësia e fqinjit, ku mirësjellja aktivizohet vetëm përballë koincidencave të shndritshme interesi dhe ku marramendja nuk njeh stacion pushimi. Një vit lobesh e përkatësish, jashtë së cilave je thjesht një qenie biologjike e dënuar për konsumizëm, me një fund pothuajse të paracaktuar. Ide të parafabrikuara, të ambalazhuara me fjongo analitike që përpiqen të komentojnë kotësinë e të qenurit vetvetja dhe dobinë e të qenurit legjionar i përkatësive të majme
16
Përtej Fjalës
politiko-financiare dhe kulturore. Një vit lakuriq, i zhveshur nga veshjet e nga vlerat, i sofistikuar në prapësi dhe primitiv në mbarësi. Vit gjymtyrësh thumbuese e mendimesh shkatërruese, pa meditim e pa inspirim, i shpejtë në dërrmim dhe i avashtë në mbarështrim, plot kthina të lodhshme çoroditëse e venitëse, që shpërbëjnë dritën e që mbysin frymëmarrjen! I papërmirësueshëm në premisa, me vullnet social të asfiksuar, shëmbëllen me një telash të domosdoshëm, pa të cilin je asgjëja! I vërtetë dhe në të njëjtën kohë i deformuar, ky realitet aktron çdo minutë skenarin e asaj se si nuk duhej të ndodhte, mediatikisht i fabrikuar e realisht i copëtuar mes fasadash prej xhami e suvash të rrjepura. Tendenca për t’u jargavitur gjithmonë me të fortin dhe për ta shkelur e rrjepur të dobëtin, insistimi për të qenë të dominuar nga e bardha dhe e zeza minus të gjitha ngjyrat e universit. Një vit ku pikëpamjet ekstreme të politikës marrin format e ikonografisë komike, e cila i bën këto pikëpamje akoma më abstrakte. Përultësia, modestia dhe përgjegjshmëria janë të alienuara, sepse flasin me një gjuhë tashmë të pakuptueshme, sepse monopoli i të vërtetetës na paska rënë dhe secili mund të ndërtoka të vërtetën e tij, paçka se ajo rrethohet me shumë fytyra të rreme, sepse mirësia na qenka budallallëk, hileja zgjuarsi, poshtërsia shkathtësi, e virtyti përbën lajm shqetësues. Të kapur pas shpresës, të bindur tek shpresa, vazhdojmë të përsërisim të njëjtin varg që nuk mbaron, me energji të shpenzuara për të zgjidhur një lëmsh që gjithmonë bëhet akoma më i madh; probleme që zgjidhen përmes problemesh të tjera, e kështu pafund peisazhi problematik merr trajtë esenciale. Do të donim një vit pa sjellje hipokrite, pa masa të cekëta, me vullnet e dëshirë thelbin e të cilave duhet lodhje për ta formësuar. Do të donim një vit që pret të përmirësohet nga individë, por këta individë akoma s’kanë lindur, ndërsa ne jemi individë të cilët presim të na lindin idetë. E ndërkohë vite të tjera vijnë të patejdukshme, plot me surpriza çoroditëse, plot perde intriguese, por normalja tek ato nuk shquhet tashmë.
Shkroi: Redi SHEHU
Përtej Fjalës
17
REALITETE
Miti i medias së lirë
L
argimi i drejtuesve të dy mediave të njohura shkaktoi një shtjellë reagimesh mbi rrezikun e lirisë së medias në vend. Të larguarit, në deklarimet e tyre të mëpasshme, edhe pse tërthorazi dhe me gjuhë të vakët, lanë të kuptohej se faktori vendimtar në largimin e tyre, apo në mosrinovimin e kontratave, afati i të cilave rastisi të përfundonte pikërisht në prag të zgjedhjeve të përgjithshme, ishin pikërisht linjat editoriale, të cilat për punëdhënësit e tyre nuk ishin më të pranueshme. Kjo, kombinuar me situatën politike në vend, ku ekziston një klimë armiqësie mes ekzekutivit dhe mediave kryesisht online, të etiketuara nga kryeministri si media kazani, nuk mund të mos interpretohej si përpjekje e politikës, konkretisht mazhorancës, për t’i vënë nën kontroll këto media.
Një tjetër qasje, që për shkak të koherencës së zotëruesit të saj ia vlen të konsiderohet, është shprehur nga njëri prej punëdhënësve, Henri Çili, sipas të cilit arsyet thelbësore janë menaxheriale dhe lidhen me mosarritjen e objektivave të parashikuara në kontratë, thjeshtësuar më tej, në tirazhin e gazetës dhe revistës, pra, kopjeve të shitura, apo të klikimeve. Edhe pse kjo mund të kundërshtojë imazhin tonë 18
Përtej Fjalës
epik dhe heroik mbi median si bartëse e së vërtetës, apo ushtruese e një pushteti me dobi publike, që lidhet me denoncimin dhe demaskimin më së pari të abuzimeve të pushtetit politik, por edhe të fenomeneve të dëmshme shoqërore, realiteti nuk është idilik. Media e ka humbur prej kohësh karakterin e saj misionar, duke u shndërruar në një biznes të rëndomtë që prodhon lajme, jo të vërteta, një produkt në thelb komercial, si shumë të tjerë. Prandaj Henri Çili duhet falënderuar për sinqeritetin që na ndihmon të vëmë në dukje se media është as më pak e as më shumë se një biznes që duhet të gjenerojë sa më shumë fitime, jo thjesht e vetëm aq sa për të mbajtur veten në këmbë. Sigurisht që mund të mos biem dakord me këtë, nisur edhe nga vizioni ynë i induktuar mbi median, por në një sistem ku babëzia për fitim jo vetëm justifikohet, por lëvdohet, madje konsiderohet si kryevlerë, alternativat janë pa të ardhme. Sot, kudo në botë, rrjetet gjigante mediatike funksionojnë si korporata që gjenerojnë të ardhura të majme. Interesi i tyre parësor mbetet fitimi i aksionarëve dhe jo ekspozimi i të vërtetave, të cilat për sa kohë që nuk përputhen me këto interesa, thjesht injorohen, pra, nuk gjejnë mbulim, dhe kur këto të vërteta gjithsesi arrijnë të depërtojnë në vëmendjen e publikut aq sa shmangia e tyre është e pamundur, bordet editorialiste vendosin t’u
përqasen atyre në mënyra sa më tangentale, apo ta përthyejnë dhe analizojnë ngjarjen në mënyra dhe terma të tillë që impakti i saj të jetë sa më pranë interesit biznesor të aksionarëve.
fuqishëm p ë r m e s autoportretizimit si viktimë e një sistemi të korruptuar, si luftëtari i vetëm Në Shqipëri, kjo shfaqje është shumë më i ndershëm në një det pisllëku. rudimentare, pasi mediat nuk janë drejtpërsëdrejti Një përvojë kjo që ka dhënë prova në shërbim të vetvetes, por të bizneseve të tjera suksesi tashmë në SHBA, ku presidenti i që pronari apo njerëz të tjerë të lidhur me të zgjedhur Donald Tramp ushqeu qëllimisht zotërojnë, dhe këto lidhje në të shumtën e rasteve viktimizimin e tij, duke u paraqitur më janë të errëta dhe abuzive. Pavarësisht mënyrës, shumë nga ç’ishte realisht si target i sulmeve parimi është pothuajse i njëjtë. të ulëta të një sistemi të poshtër dhe të padrejtë Ky parashtrim adreson pjesërisht edhe shqetësimet mediatik. për kapje të medias, apo për cenim të medias së lirë Por vënia e së vërtetës në shërbim të medias, dhe nga ana e qeverisë, si rrjedhojë e largimit nga puna jo e anasjellta, ka krijuar një simptomë akoma të dy gazetarëve me përvojë. Thua se deri para më të rëndë, edhe pse me efekte graduale. Ajo ka largimit të tyre, mediat në fjalë, ku ata shpalosnin eliminuar nevojën për ta qëmtuar të vërtetën, për talentin dhe aftësitë e tyre profesionale, ishin të ta hetuar, analizuar dhe publikuar atë. Prandaj lira! Në fakt, gjithë sa thamë më lart shërben për të mediat mjaftohen duke cituar apo raportuar na ndriçuar se në një sistem ku media funksionon si deklaratat e gatshme a filmimet e ardhura nga biznes, liria e medias është thjesht një mit. Një mit institucionet, publike ose private, të cilat, pasi i i kuruar dhe i përpunuar me kujdes, që përpiqet nënshtrohen një makijazhi të lehtë editorial, janë të mbajë gjallë frymën e misionarizmit mediatik të gatshme të gëlltiten nga konsumatorët. Kjo dhe të ruajë seriozitetin dhe peshën themelore të ka krijuar një boshllëk që media detyrohet ta medias në një shoqëri të lirë e civile. Por liria, siç mbushë me kotësi, thashetheme, vulgaritet dhe edhe politologia e mirënjohur Hannah Arendt banalitet, por edhe me ngjyrat marramendëse shprehet, ekziston për aq kohë sa jemi të pavarur dhe skenat e zhurmshme të moderatorëve që në nga nevojat. Dhe një media e varur nga nevoja për rolin e hedonistëve të pushtetit ftojnë njerëz të fitime të shtuara të aksionerëve të saj është e tepër famshëm dhe të pasur për të ndarë me publikun të konsiderohet e lirë. përvojat e tyre degraduese dhe çedukuese. Kështu, Një tjetër keqkuptim është ai që barazon mediat shërbejnë si instrumente konformizmi, që opozitarizmin mediatik me lirinë e medias. Një u tregojnë njerëzve aspiratat që duhet të kenë dhe media është e lirë kur është në shërbim të së modelet që duhet të ndjekin. vërtetës, dhe e vërteta nuk është apriori në kahun e Publikut, në rolin e konsumatorit, të spektatorit opozitës. Është më se e ligjshme që opozita politike pasiv, thjesht i mbetet të përthithë pa asnjë filtër të shqetësohet për largimin e dy gazetarëve të atë që është e vërtetë apo jo, e drejtë apo jo, atë që njohur për qëndrimet kritike ndaj qeverisë, por përbën vlerë apo antivlerë. Dhe t’i lejosh medias, njësimi i lirisë së medias me opozitarizmin politik një entiteti që udhëhiqet nga nevoja për fitim, të të artikuluar mediatikisht është një truk hileqar, që dekretojë mbi të tilla çështje themelore, është sa në thelb i shërben vrasjes së lirisë mediatike, pra, naive aq edhe e rrezikshme. paanshmërisë së saj, edhe pse përdor si kamuflim thirrjet e përvuajtura në mbrojtje të kësaj lirie. Për Nuk është e lehtë të thyesh bindjen se liria e medias të kuptuar sinqeritetin e thirrjeve të tilla mjafton të është thjesht një mit, megjithatë, të ndërgjegjësosh kujtojmë raportet e pozitës së djeshme me mediat. se çdokujt i takon vetë të zbulojë tjetërkund të vërtetën, të përcaktojë vetë për vlerat dhe antivlerat Taktikisht, largime të tilla mund të rezultojnë e tij, pa u bazuar në shabllonet mediatike, nuk frytdhënëse për opozitën. Duke i akuzuar të gjitha është kurrë e tepërt. segmentet e medias së ashtuquajtur konvencionale si të shitura, si të anshme dhe në shërbim të Shkroi: Fatjon NANAJ mazhorancës, ajo mund të krijojë një avantazh të
Përtej Fjalës
19
NE ...DRITE
Është e çuditshme, vrapon gjithë jetën për të fituar pasuri, duke humbur shëndetin, vitet dhe në fund shpenzon gjithçka për të fituar atë që nuk diti ta vlerësojë në fillim, shëndetin, dashurinë për të dashurit e zemrës, ata për të cilët sakrifikoi duke ua lënë çdo gjë gati. Por ata nuk i dinë sakrificat e tua, biles as nuk i donin para disa çasteve lumturie me ty, kërkuan shumë pak, një dorë që zgjatej me përkëdhelje, një buzëqeshje, një fjalë të ëmbël. Ti nuk ishe as për vete kur me pasurinë që shtoje, humbje nga shëndeti yt, humbje derisa ditët e fundit të jetës, ishe gati të jepje gjithçka për të gjetur dikë ta merrte sëmundjen tënde, për ta hequr nga trupi që po të gërryhet çdo ditë. Pasuria qëndron pranë teje, por ja që ca gjëra në jetë nuk blihen as nuk shiten dhe nëse dëshiron të dish, pasuri e vërtetë është ajo që nuk ka çmim, ajo është si një mik i shtrenjtë që nuk mund ta blesh as ta shesësh. Pasuria ka vlerë dhe të lumturon brënda teje, e nëse dëshiron ta krahasosh, krahasoje me dikë që është më dobët se ty, e ndërsa ju gaboheni duke e krahasuar me ata që kanë më shumë se ju, vlera e asaj që keni humbet dhe ju bëheni lakmitarë i lakmisë që nuk do t’ju lejojë të shijoni asgjë.
marrësh dy metra vend, e këtu edhe materia si fe marksiste e kapitaliste të demoralizon për të qenë lakmitarë. Kjo është ajo që ne shikojmë, për të mos folur për atë që fshihet. E ndërsa ka çaste në jetë që do t’i jepje të gjitha që fëmija, për të cilin ke sakrifikuar gjithçka të largohet pa adresë, do jepje gjithçka të kthehej e të jetonte me ty. E shikon sa i pafuqishëm je? Sikur sëmundja që ke të largohej me kushtin që ta jepje gjithe pasurinë, do ta bëje? E di që do ta bëje. Ti e di që në këtë jetë nga ty u kërkua shumë pak, të ishe një njeri i mirë, një fëmijë që kujdesësh për prindërit, një prind që kujdesesh për fëmijën, një mik i mirë në shoqëri, të flasësh mirë, asnjëri prej të dashurve të zemrës përballë dashurisë nuk të kërkoi pasuri, ti e kuptove gabim dashurinë duke dashur ta blije.
A do ta jepje pasurinë të të riktheheshin të gjitha, shëndeti, dashuria, fëmijët, familja, miqtë? Siç thotë thotë Zoti në librat e shenjtë, ashtu si njerëzit e dashur, duke iu drejtuar njeriut në botën tjetër, a do të jepje gjithçka për t’i shpëtuar dënimit që përgatite me duart e tua në këtë jetë? E ndërsa ti qëndron mes dilemës a do ta jepje apo jo unë të them mos e jep, sepse ti që e lexon këtë shkrim, mos e lër veten deri te Nuk po flas për mënyrën se si pasurohen disa, kjo pyetje për të cilën nuk ka kthim... se pasuria tyre ka klithma fëmijësh e të varfërish që mallkojnë, por lakmia për të kaluar njëri tjetrin, është dënimi që ata zgjedhin për vehtet Shkroi : Ilir Hoxholli e tyre. I duket se robërojnë njerëzit pa ditur se po robërojnë vehtet e tyre nga pasuri që nuk do t’i shërbejnë për asgjë. Njerëzit thonë do
20
Përtej Fjalës
KENDVESHTRIM
Moderniteti kriminal >>>>>> JUSTINIAN TOPULLI
N
ë vitet 90 gjatë luftës s ë Bosnjës habiteshim sesi mund të ketë qenie njerëzore që të rikthejnë masakrat masive dhe kampet e përqendrimit, mendonim se ato i përkisnin historisë tashmë! Pas Bosnjës pamë shqiptarët tanë të Kosovës të masakroheshin dhe dëbohen masivisht nga shtëpitë e tyre, dhe vetes i thoshim si ka mundësi që kjo ndodh akoma në fund të shek XX?! Këto janë vetëm plagë lokale të asaj që ndodhte edhe në vende të tjera nëpër botë... Ndërsa fillimi i shekullit XXI na dëshmoi se vazhdimi i vrasjeve terroriste, dëbimeve masive, masakrave gjenocidale, edhe mbi gra e fëmijë e pleq nuk ka të ndalur. Pikëpamja e darvinizmit social
ka dështuar, njerëzit janë po ata, madje moderniteti i ka bërë ata edhe më indiferent e pa të ndjeshëm ndaj dhimbjeve që teknologjia e sotme vrastare shkakton. Disa thonë se po i kthehemi mesjetës! Me këto që na shohin sytë sot, në fakt mesjeta si për nga mundësitë teknologjike, masiviteti i krimit dhe ndjeshmëria njerëzore do ta përqeshte aktualen moderne me talljen dhe denigrimin që kjo e fundit i ka bërë asaj, ndërkohë që vetë po del se është me zezë, e njëanshme dhe kriminale sesa epoka që la pas, mbi gërmadhat e së cilës ajo i dha legjitimitet vetes. Rend i kalbur, që veç mirëqenies për disa ka prodhuar po aq edhe më shumë mjerim dhe errësirë njerëzore... Zot, jepi fundin edhe kësaj si të tjerat!
DISA THONE SE PO I KTHEHEMI MESJETES!
Me këto që na shohin sytë sot, në fakt mesjeta si për nga mundësitë teknologjike, masiviteti i krimit dhe ndjeshmëria njerëzore do ta përqeshte aktualen moderne me talljen dhe denigrimin që kjo e fundit i ka bërë asaj, ndërkohë që vetë po del se është me zezë
Përtej Fjalës
21
AJO
Irma nga Bosnja inicion fushatën:
K
akanji, qyteti boshnjak që suprizoi me vendimin e kreut të komunës për të mos festuar Vitin e Ri në shenjë solidariteti me Halepin e masakruar, po ofron një tjetër rast unik humaniteti.
“Këtë vit temperaturat janë siberiane, shumë njerëz nuk kanë mundësi të blejnë një veshje, gjithashtu ka edhe shumë raste sociale. Ne i mirëpresim të gjitha moshat, gjithë të rriturit që kanë veshje dimri ekstra në dollap, që t’i lënë ato në dispozicion për ata që kanë nevojë për to”, tha Grediq-Lopo.
Irma Grediq-Lopo është punonjëse në një dyqan rrobash në Kakanj, e specializuar për Ajo tha se aksioni do të zgjasë deri në fund shitjen e veshjeve për fëmijë; por me veprimin të dimrit. e saj ajo ka dashur që të përfshijë banorët e të “Të shohim se sa vetë do t’i përgjigjen gjitha moshave. thirrjes. Sot, janë paraqitur disa njerëz të cilët Përmes aksionit “Ke një veshje tepër – lëre, ke kanë shfaqur interesim dhe kanë bërë pyetje. nevojë për një veshje – merre”, sipas modelit Të gjithë kanë thënë se kanë diçka ekstra të qyteteve tjera në Evropë, ajo dëshiron që nëpër dollape dhe se kjo është një ide e mirë të ndihmojë ata që në ditët e ftohta të dimrit dhe të gjithë janë të kënaqur me këtë fushatë humane”, shtoi Grediq-Lopo, duke thënë se nuk kanë veshjen e nevojshme. ajo shpresonte se ky aksion do të përhapet
22
Përtej Fjalës
“Dhuroni veshje për nevojtarët” Të njëjtën gjë kanë bërë dhe realizuar me sukses edhe myftinitë e rretheve dhe kryesisht Ajo bëri thirrje që të gjithë ata që kanë nevojë imamët e xhamive të Tiranës, duke këshilluar për garderobë dimri, mund të vijnë para besimtarët që t’i bashkohen nismës për t’iu dyqanit në rrugën Branilaca, në Kakanj, ku gjendur pranë familjeve në nevojë , familjeve do të mblidhen veshje për ata që kanë nevojë të izoluara nga moti i vështirë i fund për to. dhjetorit, i cili ka pllakosur në çdo cep dhe Irma Grediq-Lopo ka marrë dhe mbështetjen po vë në vështirësi edhe instanca të tjera më e menaxherit të dyqanit ku ajo punon. Ai të larta shtetërore në lidhje me furnizimin e vetë dhuroi veshje që mori nga garderoba e tyre me ushqime e veshmbathje për çdo grupmoshë. dy fëmijë të tij. edhe në qytete të tjera.
Një veprim i ngjashëm ka nisur edhe në disa qytete të tjera në Bosnjë dhe Hercegovinë, me shpresë që në këtë mënyrë të ndihmojnë të gjithë ata që në muajt e dimrit nuk mund të sigurojnë veshjet e nevojshme për t’u mbrojtur nga i ftohti.
I ftohti ashtu edhe i ngrohti gjatë verës janë shenja të Zotit që Ai i jep për njerëzimin dhe lusim Zotin që të afrohemi më shumë me përkujtimin e tij dhe t’i largohemi ankesës mbi kohën dhe motin. Redaksia
Përtej Fjalës
23
PAS DUKJES
24
Përtej Fjalës
Sjellja morale është vlerësuar dhe vlerësohet nga çdo shoqëri, mjedis social dhe kulturor,në çdo kohë dhe periudhë. Të gjithë ne ndjehemi mirë kur përballë kemi një shoqërues apo bashkë bisedues të thjeshtë, të këndshëm, të sjellshëm dhe të qetë. Me një person të tillë të ka endje të që ndrosh dhe të bisedosh madje edhe të ndash hallet dhe shqetësimet. Sa mirë ndjehet një person i tillë kur në shoqërinë e tij apo të saj njerëzit ndjehen mirë, të sigurt dhe komodë.Ndërsa pranë një personi të sertë, mosbesues, të pasinqertë dhe të ashpër të gjithë stepen dhe ndjehen të pasigurt. Një nga pritshmëritë që çdo individ përpiqet që të fitojë dhe të sigurojë është që të ketë një personalitet tërheqës. Kjo me siguri është një qëllim fisnik që nuk mund të arrihet nga të gjithë me përjashtim të atyre që janë të virtytshëm dhe të atyre që karakterizohen nga njohuritë, bujaria, guximi, dhe si virtytet e mira. Mbi këtë bazë,
sjellja morale është thelbi dhe strumbullari i virtyteve tç larta morale. Pejgamberi (a.s) ka thënë: “Më të mirët prej jush janë më të sjellshmit dhe bujarët që shkojnë mirë me njerëzit dhe njerëzit shkojnë mirë me ta, dhe banesat e tyre janë shpesh të vizituara nga mysafirët.” Në mësimet morale të Islamit, çështjet më të rëndësishme janë dashuria, mëshira, mbështetja e ndërsjellë, vetëflijimi, toleranca dhe falja. Në një shoqëri, ku morali jetohet siç duhet, është e pamundur të gjenden baza për dhunë dhe konflikt. Myslimani duhet të jetë një njeri që pajtohet me urdhëresat e Zotit dhe përpiqet me shumë kujdes për të jetuar sipas moralit kuranor, paqes dhe harmonisë.Një mysliman i rritur me moralin e treguar në Kuran, sillet ndaj të gjithë
Përtej Fjalës
25
njerëzve me dashurinë e kërkuar nga Islami, me respekt për të gjitha idetë, përpiqet gjithmonë që të sjellë harmoni aty ku ka mosmarrëveshje, të ulë tensionet, të përqafojë të gjitha palët dhe të tregojë sjellje të moderuar. Kurani shprehet: “...Punoni punë të mira... mos kërkoni të shkaktoni mizori në tokë! Zoti nuk i do mizorët.” Shfaqjet më të qarta të moralit janë mëshira, dhembshuria, drejtësia, ndershmëria, falja, përkushtimi, sakrifica dhe durimi. Besimtarit i takon të sillet mirë ndaj njerëzve, të përpiqet të kryejë vepra të mira dhe të rrezatojë mirësi. Në vargjet e tij kuranore, Zoti thotë:”Tregohuni të mirë ndaj prindërve, ndaj të afërmëve, ndaj jetimëve, ndaj të mjerëve, ndaj fqinjëve tuaj të afërm e të largët, ndaj miqve, ndaj udhëtarëve dhe ndaj skllevërve tuaj! Zoti nuk e do atë që është mburracak e mendjemadh.” Sjellja morale është ajo sjellje që i ngre humorin të tjerëve, duke u treguar sjellje të mire, fytyrë të lumtur, fjalë të bukura, dhe sjellje të mira. Kur u pyet në lidhje me kufijtë e sjelljes morale, profeti Muhamed (a.s) iu përgjigj: “Të jesh modest, të flasësh ndershmërisht, dhe tako vëllanë tënd me një fytyrë të qeshur.” “Ai që ka një natyrë të mirë do të ketë shpërblimin e atyre që agjërojnë vullnetarisht apo që luten dhe zgjohen natën.” “Ju nuk mund t’i trajtoni njerëzit duke u bazuar në pasurinë tuaj; ju duhet t’i trajtoni ata me anë të sjelljes tuaj morale. “Besimtarët më të përsosur, përsa i përket besimit, janë më të sjellshmit.”
26
Përtej Fjalës
“ Sjellje e mirë morale shkrin mëkatet, në të njëjtën mënyrë si dielli shkrin borën.”
Përsa i përket portretizimit të sjelljes morale të Profetit, është e mjaftueshme “Devotshmëria dhe sjellja morale ndërton që ti referohemi historisë me njerëzit e shtete dhe shtyn plakjen .” Kurejshëve të cilët bënë aleancë kundër “Nëse ju doni të jeni të respektuar, ju duhet të tij tij dhe u sollën shumë keq me të derisa jeni të butë, dhe në qoftë se ju nuk doni që të e detyruan tëlargohej nga qyteti. KurZoti respektoheni, ju mund të jeni të ashpër.” i dha fitore kundër tyre, ata ishin mjaft të sigurt se ai do të hakmerrej kundër atyre. Zoti nuk dërgoi asnjë të dërguar tek njerëzit Ai nuk i tha asgjë atyre vetëm se i pyeti, para se ti stoliste ato me sjellje morale, që është, “Çfarë mendoni se unë do të bëj me ju?” simbol i virtyteve të profetëve dhe veçoria e “Vetëm të mirë, sepse ti je një vëlla fisnik personaliteteve të tyre. dhe biri i vëllait fisnik, ‘ u përgjigjë n ata. Ai tha: “Unë do të përsëris të njëjtat fjalë Profeti Muhamed (s) ishte shembulli ideal i si vëllai im profeti Jusuf: (. Sot, nuk jeni sjelljes morale, si dhe i standarteve të tjera të të dënuar) Shkoni, jeni të lirë”. larta morale. Me anë të etikës ideale, ai hyri në zemrat e njerëzve, dhe meritoi denjësisht, Enesi(r.a) ka transmetuar: lavdërimin e Zotit;”Vërtet, ti ke shkallën më Isha me Profetin, i cili kishte veshur një rrobë të të lartë të moralit. (68: 4) “ ashpër, kur një beduin e tërhoqi atë në mënyrë Imam Aliu (r.a), kur përshkroi sjellje morale të dhunshme saqë prej shtrëngimit të rrobës la shenja në qafën e tij. “Muhammed”, tha të profetit (a.s) ka thënë: beduini: “ngarko dy devetë e mia me pasurinë “Ai ishte më bujari, trimi, më i sinqerti dhe që Zoti ty të ka dhënë, sepse ajo ( pasuria) nuk më besniku, dhe në aspektin e temperamentit, është as e jotja dhe as e babës tënd.” dhe më i butë në shoqërim, më i nderuari. Çdo njeri që e shihte atëpër herë të parë mbushej Profeti (s) heshti pak dhe pastaj tha: “Pasuria me frikë, dhe çdo njëri që shoqërohej me të është e Zotit, dhe unë jam shërbëtori i tij.” e donte atë. Unë kurrë nuk kam parë njeri të Ai shtoi : “O, Beduin, nuk ke frikë se do të hakmerrem për atë gjë bëre?” tillë më parë dhe pas tij. “
Përtej Fjalës
27
“Jo, ti nuk e bën,” u përgjigj beduin. “Pse?” e pyeti Profeti. Beduini tha: “Për shkak se ti nuk e kompeson të keqen me të keqe.” Profeti qeshi dhe urdhëroi që të ngarkonin në shpinë të devesë së Beduinit, elb dhe grurë. Amiri,udhëheqësi i besimtarëve (r.a), ka treguar: Profeti (a.s) i tha një çifuti shumë të pasur që i kishte borxh pak dinarë se ai nuk kishte para për t’ia kthyer borxhin. Çifuti nuk e la të Dërguarin të largohej derisa ai ta paguante. Profeti u ul me të dhe nuk tentoi të largohej. Në të njëjtin vend, ai fali drekën, Ikindinë, Akshamin, dhe Jacinë si edhe Sabahun. Ai vuri re se shokët po kërcënoninçifutin, Profeti,(a.s) i shikoi dhe , tha: “Çfarë po bëni? ‘’ I Dërguar i Zotit,” ai po të mban peng ty.” Profeti u përgjigj: “Zoti nuk më ka dërguar që ti bëj dëm asnjë personi, përfshirë edhe ndjekësit e feve të tjera.”
28
Përtej Fjalës
Sapo dita u thye, hebreu deklaroi: “Unë deklaroj se nuk Zot tjetër përveç Allahut dhe se Muhamedi është robi dhe i dërguari i Tij. Unë do të jap gjysmën e pasurisë time në rrugën e Zotit. Betohem për Zotin, unë veprova kështu kur vura re konformitetin e përshkrimit tuaj me atë të përmendur në Teurat. Unë kam parë karakteristikat tuaja në Teurat: Muhamed biri i Abdullahut, i lindur në Mekë, do të emigrojë në Tabi. Ai nuk është as i pasjellshëm, as i trashë, as abuziv. Unë deklaroj se nuk ka Zot tjetër përveç All-llahut, dhe ju jeni me siguri I dërguari I Zotit. Kjo është pasuria ime, unë ta ofroj atë që të zbatoni rregullat që Zoti të ka shpallur “. Po kështu ishin Imamët e ndershëm përsai përket përsosmërisë në etikë dhe moral: Amiri udhëheqësi i besimtarëve (r.a), një herë priti aq ngrohtësisht, dy burra besnikë që e vizituan atë, i nderoi ata, dhe u kërkoi atyre që të ulen në krye të kuvendit. Ata ishin babë dhe bir. Pasi kishin përfunduar së ngëni
Imami u shërbeu atyre, Kanbari – shërbëtori i tij i solli njëlegen, një shtambë druri, dhe një shami. Amiriudhëheqësi i besimtarëve (r.a), mori shtambën që të lanin duart e të ftuarit të tij. Burri refuzoi kategorisht, por Amiri këmbënguli që ti derdhte vetë ujë me dhe i kërkoi atij që të sillet si kur të ishte Kanbari, ai që po vepronte kështu për të.
morale, sociale dhe kulturore ka shumë në të gjithë shoqëritë dhe botën. Normal që nuk ka njerëz të përsosur, por njerëz që punojnë mesinqeritet, të moralshëm dhe të sinqertë, njerëz ndoshta me gabime po që luftojnë çdo ditë për një jetë të bukur,ka plot. Na takon ne, mua, ty ju të gjithë që të përsosim shoqëritë në të cilën jetojmë dhe të punojmë ndershmërisht me një moral të pastër e Historia gjithnjë vazhdon të dëshmojë se të lartë që në botë të ketë sa më pak Profeti ynë i dashur, ia arriti qëllimit të tij uri, varfëri, dhunë dhe mashtrime.Të gjithë drejt përsosjes së moralit njerëzor. Shokët e tij ne si besimtarë duhet të tregojmë se kemi dhe të gjithë besimtarët vazhdojnë të përfitojnë vlera të larta morali, që nuk përgojojmë,nuk nga ai stil jetese aq i veçantë dhe kuptimplotë. mashtrojmë dhe nuk vjedhim.Ne me sjelljen Padyshim që çdo besimtar ka nevojë për atë tonë, seriozitetin e kryerjes sëçdo pune që na bukuri e hijeshi që të fal morali i mirë. Ai me ngarkohet, me thjeshtësinë dhe sinqeritetin anë të tij e zbukuron veten e tij me sjellje, fjalë, duhet të përpiqemi që të jemi ndjekës së rrugës mendime dhe qëndrime pozitive. Atij i ka hije së ndershme dhe pjesë e tiparit të thjeshtësisë turpi, heshtja, fjala aty ku nuk është e tepërt, që karakterizonte profetin tonë të nderuar modestia dhe serioziteti. Por a ka sot njerëz me Muhamed dhe shokët e tij. moral të mirë dhe sjellje të lartë? Sigurisht që njerëz të devotshëm, me moral të mirë, të sjellshëm dhe me vlera të larta
Shkroi : MAJLINDA QOSHJA
Përtej Fjalës
29
SE BASHKU
e ë t i r o ç Ve t i t e t i l a n o s per t i n a m i l s u m të 30
Përtej Fjalës
O
ju njerëz! Ne ju krijuam nga një mashkull dhe një femër dhe ju bëmë popuj e fise që të njiheni, më i nderuar nga ju tek Allahu është më i devotshmi.” Huxhurat,13. Profeti - salAllahu alejhi ue sel-lem- në Çlirimin e Mekkes ka thënë: “O Kurejsh! Allahu ua hoqi ju krenarinë ( me gjurmë) nga injoranca dhe të krenuarit me baballarët tuaj. Njerëzit janë nga Ademi dhe Ademi është nga dheu.”
Bashkë me ne, Allahu xh.sh krijoi dhe çiltërsinë, një ndjenjë të pastër që fare mirë e shikojmë aq të qartë tek fëmijët tanë, nuk dinë ata që zjarri djeg, që gjembi çpon, për ta çdo gjë është e bukur e paqtë. Jemi dëshmitarë të asaj sesi rriten fëmijët tanë, shohim sesi kanë fituar disa zakone nga ne, dhe nuk ka dyshim për këtë. Allahu i Lartësuar i drejtohet njeriut, duke kërkuar nga ai që t’i kthehet ndjenjës së pastër me të cilën është krijuar: “ Drejtoje fytyrën tënde nga feja e drejtë, pa i bërë shok Allahut, kjo është çiltërsia me të cilën Allahu krijoi njerëzit, nuk mund ta ndryshosh krijimin e Allahut, kjo është feja e drejtë, por shumë prej njerëzve nuk e dinë, kthehuni të penduar tek Ai dhe jini të devotshëm, faleni namazin dhe mos u bëni prej idhujtarëve.” Rum 30-31. Këtë kërkon Allahu nga njeriu, por orvatjet e tij në këtë jetë e bëjnë të shkojë sa majtas e djathtas, pasionet e tij e drejtojnë në punë të papëlqyera nga mendjet e shëndosha. Për këtë arsye Allahu, njeriun e krijoi me arsye dhe shpirt, dhe i bëri të jenë në harmoni, e nëse këto mundin njëra- tjetrën atëherë mund të çojnë edhe në divijim. Për këtë muslimani duhet të ketë disa tipare të personalitetit që të jetë në harmoni me veten e tij, me njerëzit që e rrethojnë dhe me të gjithë shoqërinë. 1- Muslimani është njeri i besimit. Ai beson në Allahun si Zot, në Islamin si fe dhe në Muhammedin a.s si profet. Beson në Allah, në melaike, në libra, në profetë, në ditën e fundit dhe në përcaktimin e të mirës dhe të keqes. Duke u bazuar në këto shtylla dhe parime, Islami i ka dhënë të drjtë njeriut të ecë mbi to në çdo aspekt të jetës dhe në çdo hap që ai hedh, duhet të dijë se “Nuk ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç Allahut , atëherë kërko falje për gabimin tënd...”Muhammed, 19. “Ne dërguam tek çdo popull nga një profet duke i ftuar që të adhurojnë Allahun dhe t’ilargohen kufrit dhe idhujtarisë, nga ata kishte që i udhëzojë Allahu dhe kishte edhe nga ata që e merituan humbjen nga e vërteta.” Nahl,36. 2-
Muslimani është njeri i devocionit dhe adhurimit. Jeta e tij është adhurim. “Nuk i kam krijuar xhinët dhe njerëzit veçse të më adhurojnë.” Dharijat, 56. Muslimani i përmbahet këtij adhurimi madhështor, i cili përfshin të gjitha drejtimet në jetë. “ Thuaj, me të vërtetë namazi im, kurbani im, jeta ime dhe vdekja ime ( janë) për Allahun, Sunduesin e botëve,
Përtej Fjalës
31
të pashoq, për këtë jam urdhëruar ...” Ky adhurim bazohet në sinqeritet, “ ... dhe nuk janë urdhëruar për tjetër veçse të adhurojnë Allahun me sinqeritet, ashtu siç i takon...” dhe duke ndjekur traditën e Profetit a.s, kushte këto për pranimin e punëve. 3- Muslimani është njeri me moral të lartë. Cilësi e personalitetit të muslimanit është morali i tij fisnik, sjellja e tij e mirë dhe korrektësia në marrëdhënie me të tjerët. Duke qenë se ai ndjek në të gjithë këtë shembullin e Muhammedit salAllahu alejhi ue sel-lem, të cilin Allahu e ka lavdëruar për moralin e tij të vyer , “ Me të vërtetë, ti ke një moral të lartë!” Kalem,4. Kur është pyetur Aishja r.a për moralin e tij a.s ka thëne: “ Morali i tij ishte Kur’ani.” Tradita, jeta dhe fjalët e tij bënë që të nxisnin ymetin e tij që t’i përmbahet moralit të lartë dhe edukimit me edukatën islame. Ka thënë Profeti a.s: “ Besimtari që ka besimin
32
Përtej Fjalës
më të plotë është ai që ka moralin më të mirë.” Islami ka lidhur fort adhurimin me moralin.Robi i cili, i përkushtohet Allahut, ai përfiton nga adhurimi i tij duke forcuar dhe përmirësuar moralin dhe sjelljen e tij. Thotë Allahu i Lartësuar për namazin: “ Me të vërtetë, namazi të pengon nga shthurja dhe veprat e shëmtuara.”, Ankebutë, 45. Për agjërimin Profeti a.s thotë: “ Nëse dikush nga ju agjëron, atëherë të mos bëjë keq dhe as të ngrejë zërin, e në qoftë se atë e shan apo ofendon dikush, le të thotë: Unë jam agjërueshëm!”, “ Allahu nuk ka nevojë për etjen dhe urinë e ndonjërit prej jush, nëse ai nuk lë gënjeshtrën.”
nuk është egoist e të dojë të mirën vetëm për vete, nuk është i ashpër e diktator që të mos i dojë popullit të tij suksesin dhe mbarësinë, nuk është ziliqar që t’ia dojë të keqen atij që ka një mirësi, dhe nuk është inatçi tÇu dojë të tjerëve veç të keqen. Musliamni nuk i ka këto.
Musliman i vërtetë është ai i cili i posedon të gjitha këto tipare, është ai i cili u përçon njerëzve mirësinë më të madhe, udhëzimin e tyre, drejtimin e tyre. Mirësia e këtij ymeti është e ngritur mbi këtë princip madhështor, thotë Allahu i Lartësuar: “ Ju jeni populli më i mirë i dalë për njerëzimin (sepse) ju urdhëroni që të bëhen vepra të mira e i ndaloni të këqijat dhe besoni Allahun.” Ali Imran,110.
4- Muslimani është njeri i dijes dhe i thirrjes Nëse ai ecën mes njerëzve, ata do të shohin Islamin në Islam. e gjallë duke lëvizur në idetë e tij, në mendimet e Muslimai në jetën e tij ecën i bazuar në dijen tij, në moralin e tij, në gjykimet e tij, në sjelljen e dhe maturinë dhe sillet me të tjerët ashtu siç tij. do të donte të silleshin të tjerët me të, sepse ai i do ata, u do të mirën atyre, lutet për ta, i thërret ata në atë që do t’i lumturojë ata Përgatiti: Klotilda Ndreu në këtë botë dhe në botën tjetër. Muslimani
Përtej Fjalës
33
DRITARE
Sa rëndon
gënjeshtra
34
Përtej Fjalës
N
ga cilësitë e besimtarëve të vërtetë dhe të sinqertë, Allahu xh.sh. numëron edhe largimin nga gënjeshtra dhe dëshmia e rrejshme. Ai thotë: “(Robërit e Zotit janë) Edhe ata që nuk dëshmojnë rrejshëm dhe kur (rastësisht) kalojnë pranë së keqes, kalojnë duke e ruajtur karakterin e vet”. (El Furkan, 72) Mjafton të shikojmë ajetin, në të cilin Allahu i Mëshirshëm, në një shkallë vendos idhujtarinë dhe të folurit e rrejshëm, me qëllim që ta kuptojmë se sa mëkate të mëdha janë gënjeshtrat, premtimi i rrejshëm dhe dëshmia e rrejshme: “...pra largohuni nga ndytësitë e idhujve dhe largohuni prej fjalëve të rrejshme”. (El Haxhxh, 30) Allahu i Madhëruar ka thënë: “S’ka dyshim se Allahu nuk e udhëzon në rrugë të drejtë atë që e tepron me të këqija dhe është gënjeshtar.” (Gafir; 28)
mjediset shoqërore si: në biseda, takime, punë, marrëdhënie të ndryshme ndërnjerëzore, tek mediat elektronike e të shkruara, tek artistët dhe humoristët etj.. Është bërë e pamundur që asaj t`i shpëtojnë i vogël a i madh, mashkull a femër, dhe të gjithë njerëzit në përgjithësi, përveç atyre që i begatoi Allahu me mirësinë e Tij. Gënjeshtër llogaritet çdo fjalë që nuk është e vërtetë, qoftë duke e thënë për shaka ose seriozisht, kur je i nevrikosur, apo për t’i bërë të tjerët që të qeshin.
Gënjeshtra bën pjesë në mëkatet e rënda dhe të mëdha, mëkate të cilat mund të shkaktojnë pasoja të paparashikueshme negative. Kjo është një prej vesevenegative të gjuhës .Se sa është e dëmshme gënjeshtra, më së miri na vërtetojnë ajetet kuranore dhe hadithet e Pejgamberit a.s., në të cilat gjykohet ashpër ky mëkat i madh. Kështu, Allahu u Lartmadhëruar, në një ajet në librin i Tij, thotë se nuk do ta udhëzojë në rrugë të drejtë atë që gënjen: “...S’ka dyshim se Gënjeshtra është një ves i urryer, një cilësi e Allahu nuk udhëzon në rrugë atë që e tejkalon keqe, një vepër e ulët, por fatkeqësisht edhe dhe është genjeshtar”. (Gafir, 28.) dukuri e përhapur pothuajse në të gjitha I dërguari i Allahut alejhi selam ka thënë:» Me
Përtej Fjalës
35
të vërtetë gënjeshtra te çon në punë të këqija,e punët e këqija të çojnë në zjarr.Njeriu vazhdon të gënjeje derisa te regjistrohet tek Allahu si gënjeshtar”(Buhariu dhe Muslimi).Gjithashtu i dërguari i Allahut alejhi selam ka thënë:»Shenjat e munafikut janë tre:Kur flet gënjen ;kur premton e thyen premtimin;kur i besohet një amanet nuk e mban”.)Buhariu dhe Muslimi)
dhe armiqësi në mes njerëzve kanë shkaktuar gënjeshtrat?! Sa e sa njerëz kanë humbur besueshmërinë e tyre tek njerëzit e tjerë vetëm për shkak të gënjeshtrave që bëjnë?!
Islami e ndalon gënjeshtrën, këtë sëmundje të keqe, veti të shëmtuar dhe të urryer nga çdo njeri me mendje dhe arsye të shëndoshë. Ajo ka pasoja të këqija. Shpeshherë edhe fatale. Allahu në Kuran thotë: “Mallkuar qofshin Gënjeshtra është prej sëmundjeve më të rënda gënjeshtarët!” (Edh- dharijat, 10) që mund të përfshijnë një shoqëri, është vesi me pasoja negative më të mëdha, sepse nuk Gënjeshtari është njeri i padëshiruar nga të mund të imagjinohet një shoqëri e mirëfilltë gjithë dhe, në të njëjtën kohë, edhe njeri i dhe e bazuar në marrëdhënie të shëndosha pabesueshëm. Pejgamberi a.s. ka mohuar ndërnjerëzore - me gënjeshtra. Sa urrejtje kategorikisht se besimtari mund të jetë
36
Përtej Fjalës
genjeshtar! Një ditë, tek po qëndronte me shokë, Muhamedi a.s. u pyet prej njërit prej të pranishmëve: “A mund të jetë besimtari frikacak?” Ai u përgjigj: “Po”. Ai pastaj u pyet: “A mund të jetë besimtari koprrac?” “Po”, - u përgjigj ai. Pastaj u pyet: “A mund të jetë besimtari gënjeshtar?” “Jo”, - u përgjigj ai. Se sa janë të urryer gënjeshtarët tek Allahu nesër në Ditën e Gjykimit na tregon Ebu Hurejre r.a., i cili e kishte dëgjuar Pejgamberin a.s. duke thënë: “Allahu në Ditën e Gjykimit nuk do të shikojë tre persona, as që do të flasë me ta, nuk do t’i pastrojë nga mëkatet, ata do të marrin dënimin e ashpër:” Plaku zinaqar, udhëheqësi që gënjen, dhe i varfëri
mendjemadh”. (Muslimi) Edhe Pejgamberi a.s. e urrente këtë ves, për kete na tregon më së miri Aisheja r.a. që thotë: “I Dërguari i Allahut asnjë ves nuk e ka urryer më shumë sesa gënjeshtrën. Kur dikush gënjente në prezencën e tij, Pejgamberi a.s. ndaj atij personi ndiente një lloj pakënaqësie, derisa nuk e kuptonte se ai njeri, për shkak të asaj gënjeshtre, të ishte penduar”. E lusim Allahun e Madhëruar të na bëjë prej të sinqertëve në mënyre që të fitojmë kënaqësinë eTij. Përgatiti: Shpresa Koci
Përtej Fjalës
37
BOTA ME FEMIJE
Një vajzë e vogël me flokë kacurrela të artë pothuajse pesë vjec ishte duke pritur me nënën e saj pranë arkës, sytë i zunë një rreth të shndritshëm perlash të bardhë në një kuti fletë metalike rozë.
Sara i donte shumë perlat e saj. Ata e bënin atë të ndjehej e veshur dhe e rritur. Ajo i mbante në qafë ngado, në kopësht, madje edhe në shtrat. Ajo i hiqte vetëm kur shkonte për not ose kur bënte dush me flluska. Nëna i kishte thënë se nëse rruazat i lageshin, ata mund t’ ia “Oh mami të lutem, Mami. A mund t’i kem bënin qafën e saj të gjelbër. ato? Të lutem, Mami, të lutem? “filloi ti kërkonte nënës së saj. Sara kishte një baba shumë të dashur dhe çdo Nëna e saj kontrolloi pjesën e prapme të kutisë natë kur ajo ishte gati për të fjetur në shtrat, rozë dhe pastaj shikoi përsëri në sytë blu lutës ai do të linte çdo gjë që kishte bërë dhe ngjitej lart përt’i lexuar asaj një tregim. Një natë pasi të fytyrës së vajzës së saj të vogël. ai përfundoi tregimin, ai e pyeti Sarën: “A më “Një dollar e nëntëdhjetë e pesë cent, pothuajse do ti mua? ‘ $ 2.00. Nëse vërtetë i do këto rruza , unë po mendoj disa punë shtesë për ty dhe kështu “Oh po, babi. Ti e di se unë të dua. “ mund të kursesh lekë mjaftueshëm për t’i blerë ato vetë. Ditëlindja jote është vetëm pas një “Atëherë mi jep perlat e tua.” jave dhe ndoshta mund të të japë gjyshja një “Oh, babi, jo perla e mia. Po sikur të të jap dollar kesh dhuratë. “i tha ajo prerazi. Princin, kalin e bardhë nga lodrat e mia, atë Sapo Sara u kthye në shtëpi, ajo zbrazi kasën e saj të kursimit dhe numëroi 17 cent. Pas darke, ajo e bëri pjesën e saj të punëve dhe më pas shkoi tek fqinja dhe e pyeti zonjën Xheims nëse ajo mund ti këpuste lulet për dhjetë cent. Në ditëlindjen e saj, gjyshja i dha asaj një dollar kesh dhuratë si zakonisht dhe më në fund ajo kishte para mjaftueshmëm për të blerë rruazat e dëshiruara.
38
Përtej Fjalës
me bisht rozë. Mos harro, babi? Atë që më ke dhënë. Ai është i preferuari im. “ “ Në rregull, Zemër, babi të do. Natën e mirë. “Dhe ia përkëdheli fytyrën e saj dhe e përqafoi. Rreth një jave më vonë, pasi i tregoi tregimin babi e pyeti përsëriSarën : “A më do ti mua? ‘ “Babi, ti e di se unë të dua.” I tha ajo e habitur
“Atëherë mi jep perlat e tua.”
Ai i kishte pasur ata gjatë gjithë kohës ... Ai vetëm po priste që ajo të hiqte dorë nga gjëja “Oh babi, jo perlat e mia. Por mund të marrësh që ajo e donte më shumë kështuqë ai mund t’i kukullën time. Atë kukullën që ma dhuroi jipte asaj thesarin e vërtetë. mami. Ajo është e bukur dhe mund të marrësh edhe batanijen e verdhë për ta mbuluar.” Pra, kështu ndodh edhe xme Zotin tonë. Ai është duke pritur për ne që të heqim dorë nga “Mirë në rregull. Fli tani. Zoti të dhëntë gjumë gjërat që kushtojnë lirë në jetën tonë në mënyrë të rehatshëm, e vogla ime! Babi të do shumë. “ që Ai mund të na japë thesaret e bukura. Dhe si gjithmonë, e përkëdheli fytyrën e saj dhe i dha njëputhje të butë.
A po i mbani ju fort gjërat që Zoti dëshiron që ju të mos i keni?
Disa netë më vonë, kur babi i saj erdhi përsëri, Po ju a po mbani ndonjë shok/partner që Sara ishte ulur në shtratin e saj me këmbët e nuk ju sjell ndonjë dobi,apo vazhdoni me kryqëzuara. marrëdhëniet, zakonet dhe aktivitetet që ju i Ndërsa ai po afrohej, ai vuri re se mjekra e saj doni kaq shumë saqë ju duket e pamundur që po dridhej e tëra dhe një lot i ra në fytyrën e të mos rrini pa to? saj. “Çfarë ka ndodhur Sara? Pse po qan?”
Ndonjëherë është kaq e vështirë për të parë se çfarë është në anën tjetër dhe ta kuptoni, por besojeni këtë gjë.
Sara nuk tha asgjë, por ngriti dorën e saj të vogël deri tek babi. Dhe kur ai e hapi, kishte gjerdanin e perlave të saj që e donte kaq shumë. Nëse ju hiqni dorë nga gjërat e kota e pavlerë, të Me një tundje të vogël të dorës, ajo më në fund dëmshme për ju për familjen tuaj dhe moralin tha: “Ja, babi; kjo është për ty.” tuaj, Zoti do të jua kompesojë me diçka më të Me lot në sytë e tij, babi i Sares e shtriu dorën bukur e me vlerë. për të marrë gjerdanin, dhe me dorën tjetër ai nxori nga xhepi i tij një kuti blu kadife me një fjongo, ku kishte perla të vërteta dhe ia dha Sarës.
Përgatiti: Majlinda Qoshja
Përtej Fjalës
39
AKTIVITETE
FUND DHJETOR 2016 Qendra Social -Kulturore “Femra Investim i Familjes” me qëllim t’u gjendet pranë në çdo kohë dhe në çdo aspekt të jetës sociale kulturore kategorive të ndryshme sociale konceptoi aktivitete përmbushëse sociale- edukative dhe argëtuese për nxënësit e shkollave në funddhjetorin 2016. Ishin ditët e pushimeve dimërore, si për çdo shkollë ashtu edhe për nxënësit e dy shkollave jopublike H.Ibrahim Dalliu dhe Qëllimi i Jetës. Qëndra Femra Investim i Familjes pa të arsyeshme që një javë nga këto pushime t’ia kushtonim një aktiviteti të konceptuar mirë enkas për moshën e nxënëseve tona. Përmes një programi edukues dhe argëtues çdo ditë erdhi si e tillë për të ngelur në mëndjet e nxënëseve si një ditë mësimore por pa nota. Ishte një bashkëpunim i frytshëm mes drejtorive të shkollave dhe drejtorisë së qëndrës sonë, një nisje e veçantë kjo - gjë, e cila do të marrë rrugëtimin e traditës tashmë për tu kthyer kështu si nga aktivitetet tona më të përzemërta. Me tema interesante nga fusha e dijes së përgjithshme, djes edukative- fetare, sociale- dhe kulturore, çdo gjë shkoi ashtu siç edhe në fakt duhej gjetur hapësirë
40
Përtej Fjalës
për këta të rinj, ku edhe pse iu akordua pushim për fundvitin, të kishin mundësinë ta shfrytëzonin kohën në aktivitete të tilla të dobishme. Me një pjesëmarrje të kënaqshme dhe me interes të dukshëm nga nxënëset, aktiviteti javor ngjalli interes dhe dëshirë të mirë që ky të mos jetë më i vetmi. Qëllimi i të gjithë punonjësve pranë qendrës në fakt ky ishte, ai i të qënit pranë dhe të qënit i dobishëm dhe model përpjekjeje dhe frymëzimi për këta të rinj që po rriten mes nesh dhe me sy nga ne se çfarë ne mund t’ju ofrojmë atyre. Ne hodhëm hapin tonë, edhe ata hapat e tyre. Duke i falenderuar përzemërsisht, ne ju themi se jemi gjithnjë të gatshëm për të ofruar më të mirën prej asaj që dimë, në mënyrë që të kontribuojmë sadopak për ju dhe shoqërinë mbarë. Mbresë nga A. Muja
Përtej Fjalës
41