Revista Përtej Fjalës Nr. 45 by Revista Pertej Fjales

Përtej Fjalës

Revistë Social-Edukative

Mujore nr. 45

Mars 2018

“Të mësuarit keq“ e nënave me muajin mars

SHumica Toleranca ndërfetare në Islam sipas Kur’anit dhe Traditës Profetike

PËRTEJ FJALËS NR 45

PËRMBAJTJA 04

“TË MËSUARIT KEQ“ E NËNAVE ME MUAJIN MARS...

SHUMICA

TOLERANCA NDËRFETARE NË ISLAM SIPAS KUR’ANIT DHE TRADITËS PROFETIKE

20 A.S

SAHABI QË STREHOI PROFETIN

ANALIZË KRITIKE DHE REAGIM NDAJ PËRMBAJTJES ME TË CILËN TRAJNOHEN MËSUESIT E SHKOLLAVE PUBLIKE, NË LUFTËN KUNDËR EKSTREMIZMIT TË DHUNSHËM

EMËRTIMI “HOXHË” MIDIS TITULLIT TË MERITUAR DHE ETIKETIMIT ABUZIV

Përtej Fjalës

ÇFARË THOTË ISLAMI PËR FALLIN DHE HOROSKOPIN

ÇFARË THOTË FEJA ISLAME PËR BESTYTËNINË (HAJMALINË)

FJALË QË DUHET TI NJOHIM PARA SE TË FLASIM PËR ISLAMIN

52 NGA BUKURITË E BESIMIT 54 SA KOHË DUHET TË KALOJMË ME FËMIJËT?

55 MOS I BËNI MË SI PRINDËR

STAFI Kryeredaktore A. Muja ( CIKU) anabla2004@yahoo.fr

Redaktore letrare A. Muja

Këshilli i redaksisë Sh. Basha - drejtore e FEMRA INVESIM I FAMILJES M. Cota A. Baholli T. Xeka A. Basha K. Ndreu E. Kodra Sh. Koçi M. Qoshja

Art Grafika E. Laci

ORGAN I QENDRES SOCIALE-KULTURORE “FEMRA INVESTIM I FAMILJES” 2008- 2018

Përtej Fjalës

EDITORIAL

“Të mësuarit keq“ e nënave me muajin mars Jo vetëm studimet e fundme por edhe perlat e hershme thonë se një veprim që vazhdon e kryhet vit pas viti deri në një rutinë të besdishme edhe pse frekuenca e veprimit i bie një herë në muaj, përsëri njerëzit mësohen me këtë inerci dhe nuk reshtin së imagjinuari dhe së përjetuari situata e ndjesi që duan me patjeter të gjejnë një shkak për t’ua nxjerrë kuptimin se përse na marrin kaq shumë mendjen kur në mëndjen tonë ziejnë shumë probleme të tjera.

të vija edhe festat përkatëse të çdo muaji. Njihet fare mirë, që kur fillojmë me janarin - dhe festat e tij, më pas shkurti - edhe ky muaj i shkurtë, por ngjan super i gjatë për marrëzitë që përmban festa e tij dhe për të kaluar në mars. Këtu sikur ngjitemi nga bataku festiv i shkurtit dhe kërkojmë ti gjejmë me mijëra arsye se në mars- po që ia vlen ... të festosh, të harxhosh ca për dhurata. Në fakt ky muaj botërisht kërkon të dallojë veçmas një ditë falenderimi për mëMuaj pas muaji, kur shpjegoja muajt e vitit një suesin dhe ditë falenderimi për nënat. ditë me studnetët e mi, përkrah tyre më duhej Deri këtu, nuk ka asgjë për tu habitur edhe pse

Përtej Fjalës

të gjitha argumentet që mund të jepen më pas na çojnë aty se për dy këto personazhe frymëzuese në jetën e njeriut nuk mjaftojnë nga një ditë falenderimi, por as vetë jeta. Sot dëgjojmë se shumica e njerëzve po ndërgjegjësohen duke thënë se mësuesin dhe nënën duhet ta kemi në mendje e zemër gjatë gjithë vitit e jetës dhe kjo po- që është gjë e mirë, por ka diçka tjetër mbrapa medaljes. I gjen vetë mësuesit shumë më tepër dhe të pakta janë nënëat që janë “mësuar keq” me festat e marsit dhe mezi presin të shikojnë dhe vlerësojnë zgjedhjen e fëmijëve të tyre, idenë dhe realizimin. Kërshëria e tyre shkon edhe më gjatë saqë janë pajtuar me faktin se ja.... erdhi edhe dita jonë ku ne jemi në qendër të vëmendjes. Në opinionin tim sikur janë mësuar më këtë veçim që në fakt ngjan shumë diskriminues, dhe injorues pozitiv. Ditën e festës ndjehen si në qiellin e shtatë e më pas bie tempi, edhe i tyre ndaj kërkesave të fëmijeve e aq më tepër rriten, numri i kërkesave të fëmijëve ndaj nënave. Sikur të ishin kërkesat që të fillonin një kurs apo të ndiqnin një garë aktive - do të ishte idealja, por të shumtë janë me kërkesat e tyre në markat e xhinseve, brandet që mezi ndoshta lexohen dhe ata kërkojnë tu blihet çdo gjë që u serviret.Kjo është rrëmuja që mbështillet menjëherë pas paketimeve të bukura rrezëllitëse, e përqafimeve si prej nënë dhe prej fëmije. Çdo kush do të thoshte; po kjo është jeta.... nuk kemi pse të jemi kaq kritizerë.... Rendja pas këtyre fjalëve na ka bërë sot të jemi përptypës të disa ushqimeve, me të cilat njihemi

vetëm me kolesterolin i cili duhet hequr...., pra rrjedha me të shpejtë e kohës dhe streset e ditës kanë bërë që të pajtohemi shpejt, me gjëra që i kemi luftuar ashpër. Ky është asimilim i vlerave nga shtrembërimi i shumë aspekteve jetësore që të bën të ikësh nga të gjithë e të hysh brenda tek dera jote për të ngritur në vatrën tënde dashuri e vlerë.

Shkroi : KRYEREDAKTORJA

Përtej Fjalës

Shumica Shumë prej shoqërive të sotme bazohen në administrimin e tyre te vendimet e shumicës, duke i dhënë rëndësi, dhe të drejtën për të marrë vendime, njerëzve dhe zgjedhjeve të tyre. Edhe në shoqëritë që nuk funksionojnë në këtë mënyrë, mënyrat e të menduarit të shumicës reflektohen në sjelljet e saj. Por, a janë përherë të drejta vendimet e shumicës? A mund të kihet besim te shumica, se ajo do të veprojë dhe sillet në mënyra që konsiderohen “të drejta”, “morale” dhe “të justifikuara”? Të besosh se shumica ka përherë të drejtë është një supozim i diskutueshëm, të cilin e përgënjeshtron historia, sepse duhet pranuar që shumica ndryshon me kohën, ashtu sikurse ndryshojnë gjërat që ajo beson. Një shembull i mirënjohur i vendimeve jo të drejta të shumicës gjendet te racizmi, apo te mendimet dhe sjelljet diskriminuese që e kanë frymëzuar atë. Në Amerikë, njerëzit e bardhë të ardhur nga Europa dhe pasardhësit e tyre kanë patur deri përpara pak dekadash të drejta të sanksionuara me ligj që u ishin mohuar grupimeve të tjera etnike si amerikanëve autoktonë, afro-amerikanëve,hispanikëve dhe latino-amerikanëve. Amerikanët europianë, veçanërisht protestantët e pasur anglo-saksonë, gëzonin privilegje ekskluzive në fushat e arsimimit, emigracionit, të drejtës së votës, qytetarisë, përvetësimit të tokave dhe procedurës penale përgjatë periudhave kohore që janë shtrirë nga shekulli i 17-të, deri në vitet 60-të të shekullit të 20-të. Këto akte janë kryer me dijeninë dhe aprovimin e shumicës dhe, në kohën kur kanë ngjarë, nuk janë konsideruar të gabuara. Nëse ato shihen sot si jo të moralshme dhe në kundërshtim me të drejtat e njeriut, kjo ka ndodhur sepse men-

Përtej Fjalës

dimet e shumicës kanë ndryshuar. Gabueshmëria e shumicës është rrjedhojë e tipareve me të cilat karakterizohet ajo. Zoti ka përmendur në Kuran veçoritë e shumicës, të cilat janë edhe arsyet që qëndrojnë në themel të të metave dhe paqëndrueshmërisë së opinioneve të saj. Kështu: 1. Shumica e njerëzve e mohojnë të vërtetën “E njohin bekimin e Allahut, megjithatë e mohojnë atë, dhe shumica e tyre janë mohues”

(En-Nahl 16, 83). 2. Shumica e njerëzve nuk e pëlqejnë të vërtetën “A mos po thonë se ai është i prekur nga marrosja? Jo, ai u erdhi atyre me të vërtetën, por është e vërteta që shumica e tyre nuk pëlqejnë” (El-Muminun 23, 70). “Pa dyshim Ne ju kemi sjellë të vërtetën, por shumica e juaj, ndaj së vërtetës, është mo-

spëlqyese” (Ez-Zukhruf 43, 78). 3. Shumica e njerëzve nuk janë besimtarë “... prandaj mos ji në dyshim rreth saj. Kjo është pa dyshim e vërteta prej Zotit tënd, por shumica e njerëzve nuk besojnë” (Hud 11, 17). 4. Shumica e njerëzve nuk dëgjojnë dhe nuk arsyetojnë “A mos mendon se shumica e tyre dëgjojnë, apo arsyetojnë?! Ata nuk janë tjetër, veçse si

Përtej Fjalës

bagëti. Madje, ata janë edhe më të devijuar nga rruga” (El-Furkan 25, 44). 5. Shumica e njerëzve ndjekin vetëm hamendësime “Shumica e tyre ndjekin vetëm hamendësime. Nuk ka dyshim se hamendësimi nuk shërben për asgjë kundër së vërtetës” (Junus 10, 36). 6. Shumica e njerëzve nuk kanë besë dhe janë të pacipë Shumica e njerëzve nuk e kanë mbajtur besën që i kanë dhënë Zotit në botën e shpirtrave, dhe për këtë arsye janë bërë të pacipë. Duke folur për popujt e mëparshëm që i kanë quajtur gënjeshtarë Profetët e dërguar prej Zotit, Ai thotë: “Shumicën e tyre nuk i gjetëm besnikë të besëlidhjes. Në të vërtetë, shumicën e tyre i gjetëm të pacipë” (El-A’araf 7, 102). 7. Shumica e njerëzve janë mosmirënjohës “Nuk ka dyshim se Allahu i ka dhënë të mira me tepri njerëzve, por shumica e njerëëve nuk falënderojnë” (Ghafir 40, 61). 8. Shumica e njerëzve janë të paditur ... .... për të vërtetën

Përtej Fjalës

“Ky është përkujtimi i atyre që janë me mua dhe përkujtimi i atyre përpara meje, por shumica e tyre nuk e dinë të vërtetën, prandaj janë kundërshtues” (El-Enbija 21, 24). ... që qiejt edhe toka nuk janë krijuar më kot “Nuk i krijuam qiejt edhe tokën, dhe çfarë gjendet midis tyre, duke lozur. Nuk i krijuam ato përpos me të vërtetën, por shumica e njerëzve nuk dinë” (Ed-Dukhan 44, 38-39). ... që hyji i vërtetë është Allahu “Kush e bëri tokën të qëndrueshme, dhe të rrjedhin nëpër të lumenj?!! Kush ngriti mbi të male dhe vuri kufi mes dy detrave?! A ka hyj krahas Allahut?! Por, shumica e tyre nuk dinë” (En-Neml 27, 61). ... që rruga e vetme e drejtë qëndron në robërimin ndaj Zotit “Atyre që ju robëroheni në vend të Allahut janë emërtime, të cilat i keni emërtuar ju dhe baballarët tuaj! Allahu nuk ka zbritur asnjë autorizim për to. Gjykimi i takon pa dyshim Allahut, Ai ka urdhëruar të mos i robëroheni askujt tjetër, përveç Tij! Kjo është rruga e drejtë, por shumica e njerëzve nuk dinë” (Jusuf 12, 40).

... që do të ringjallen pas vdekjes “Thuaj: “Allahu ju ringjall, pastaj ju vdes dhe ju grumbullon në Ditën e Gjykimit për të cilën nuk ka dyshim. Por, shumica e njerëzve nuk dinë” (El-Xhathija 45, 26). ... se mohuesit e së vërtetës do të përjetojnë një dënim që në këtë jetë, përpara dënimit në botën tjetër “Të padrejtët do të kenë një dënim përpara tij, por shumica e tyre nuk dinë” (Et-Tur 52, 47). ... se premtimi i Allahut është i vërtetë “Nuk ka dyshim se çfarë gjendet në qiej dhe në tokë është e Allahut. Nuk ka dyshim se premtimi i Allahut është i vërtetë, por shumica e tyre nuk dinë” (Junus 10, 55). ... që Zoti ia zgjeron furnizimin dhe ia kufizon atë kujt të dojë “Thuaj: “Nuk ka dyshim se Zoti im ia zgjeron furnizimin kujt të dojë dhe kufizon, por shumica e njerëzve nuk dinë” (Es-Sebe 34, 36). ... që Allahu triumfon në çështjen e Tij “Allahu triumfon në çështjen e Tij, por shumica e njerëve nuk dinë” (Jusuf 12, 21). ... që Allahu nuk e thyen premtimin e dhënë

besimtarëve “... premtim i Allahut, Allahu nuk e thyen premtimin, por shumica e njerëve nuk dinë” (Er-Rum 30, 6). Si përfundim, një shumicë sado e madhe qoftë, e cila vuan nga të meta të tilla sa i takon njohjes së realitetit dhe nga veset morale që shoqërojnë këto mangësi, zotëron një gjykim të mangët. Duke qenë e këtillë, ajo pjell kapriço të cilat i merr si kritere të gjykimit. Edhe kur, me këto kritere të gabuara gjykimi, ajo arrin përfundimet e duhura, ajo nuk ka bërë asgjë më shumë se rikonfirmimi i përfundimeve të parathëna në shkrimet e shpallura prej Zotit. Prandaj Zoti i paralajmëron besimtarët të mos i ndjekin gjykimet e shumicës, sepse në të vërtetë do të jenë duke ndjekur kapriçot e saj dhe jo një gjykim të shëndoshë: “Nëse i bindesh shumicës së atyre që janë në tokë të devijojnë nga rruga e Allahut. Ata ndjekin vetëm hamendësime dhe vetëm supozojnë” (El-En’am 6, 116).

Përgatiti: G. Demneri

Përtej Fjalës

Toleranca ndërfetare në Islam sipas Kur’anit dhe Traditës Profetike Në Kur’an dhe Sunnet (jeta dhe vepra e Profetit Muhamed a.s.) nuk ka gjurmë të ndonjë qëndrimi, që është në kundërshtim me dashurinë, tolerancën ose dialogun në kuptimin për pikëpjekjet me të gjithë. Edhe kur Profeti Muhamed (a.s.) ishte duke ndërruar jetë tha: “Unë po i lë në besën tuaj Ehli Kitabin (Popujt e Librit, të Krishterët dhe Hebrenjtë)”.[1] Edhe Umeri, pasuesi i dytë pas Profetit Muhamed (a.s.), si udhëheqës shteti, pati lënë të njëjtin amanet: “Unë po e lë Popullin e librit që gjendet midis nesh, në besën tuaj. Frikësojuni Zotit në lidhje

Përtej Fjalës

me ta dhe silluni me drejtësi ndaj tyre”.[2] Kur’ani gjithashtu shpall: “Pajtimi është më i dobishmi!”[3] Synime dhe ide humane e fisnike janë vetëm ato, të cilat për qëllim final kanë mirëqenien dhe lumturinë e përbashkët të të gjithë njerëzve pa dallim race, kombësie e feje. Këto janë dallime të lindura bashkë me njeriun dhe në to nuk ka asgjë negative. Të jesh ndryshe nga të tjerët nuk është e metë, mëkat as krim dhe askush nuk është përgjegjës për këtë. Urrejtja, e cila buron nga dallimet e tilla, është njëra nga fatkeqësitë më të mëdha të njerëzimit në histori, prej nga lindi dhe racizmi, nazizmi, shovinizmi, etj.

Njerëzit janë krijuar të ndryshëm për t’u njohur në mes vete dhe jo për të treguar urrejtje ndaj njëri-tjetrit. Këtë e thekson Kur’ani që në fillim të shpalljes së tij: “O njerëz! Ne ju kemi krijuar prej një mashkulli e një femre dhe ju kemi bërë popuj e fise që ta njihni njëri – tjetrin.”[4] Çështja e trajtimit të tolerancës ndërfetare dhe e bashkëjetesës ndërmjet besimtarëve të feve të ndryshme është temë themelore dhe e domosdoshme për njerëzit. Të flasësh për çështjen e tolerancës ndërfetare është sikurse të flasësh për jetën në teori dhe në praktikë. Toleranca e një feje është kriter i aftësisë së saj jetësore. Sa

më fisnike të jenë dispozitat e një feje, aq më të mëdha do të jenë predispozitat e saj për t’u bërë fe universale, fe e gjinisë njerëzore. Kur’ani dhe Sunneti (tradita e Profetit Muhamed a.s.), janë burimet kryesore të fesë islame dhe që të dy me normat dhe rregullat e tyre e trajtojnë në mënyrë reale çështjen e tolerancës dhe të lirive fetare. Në fenë islame nuk mund të imagjinohet teoria pa praktikën në asnjë pikëpamje dhe meqë problematika është me rëndësi teorike dhe praktike, atëherë në vazhdim do të shohim tolerancën islame, si reflektim ideor dhe praktik. Toleranca në Kur’an

Përtej Fjalës

Fillimisht mund të citojmë një ajet kur’anor, që është parim themelor i besimit islam dhe dispozita më madhështore me të cilën theksohet liria e plotë e besimit: “Nuk ka dhunë në fe.”[5] Në një vend tjetër, Kur’ani thekson qartë, se zgjidhja përfundimtare e besimit është çështje private, vetjake: “Thuaj: E Vërteta është nga Zoti juaj, prandaj kush do, le të besojë, kush do, le të mos besojë.”[6] Vargu i mëposhtëm kur’anor e bën edhe më të qartë parimin e lirisë së besimit, apo të mosbesimit individual. Thuaj: “O ju mosbesimtarë. Unë nuk adhuroj atë që ju e adhuroni. As ju nuk adhuroni atë që adhuroj unë. Unë kurrë nuk do të jem adhurues i asaj që ju adhuroni. Ju keni fenë tuaj, unë kam fenë time.”[7] Ky koncept i tolerancës ndaj besimeve të tjera shtrihet edhe më tej dhe Kur’ani përkufizon qartë rolin dhe kufijtë e profetësisë. Kur’ani i porosit myslimanët të jenë tolerantë, zemërgjerë, të mëshirshëm dhe komunikues me pjesëtarët e feve të tjera: “Thirr në rrugën e Zotit tënd me urtësi, këshillime, të mira dhe diskuto me ata në mënyrën

Përtej Fjalës

më të mirë.”[8] Ose vargu tjetër: “Sikur të donte Zoti yt, do të besonin të gjithë ata që gjenden në tokë. E përse atëherë t’i detyrosh njerëzit të bëhen besimtarë.”[9] Kur’ani, nga myslimanët jo vetëm që kërkon tolerancë, mirëkuptim, sjellje e qëndrim korrekt ndaj pjesëtarëve të feve të tjera, por ai shkon edhe më larg dhe nga toleranca kalon në shkallën e njohjes, që është shkalla më e lartë e tolerancës dhe garanci për bashkëjetesë. Judaizmin dhe krishtërimin i njeh si fe monoteiste, fe që kanë librat e tyre të shpallur nga Zoti dhe bashkë me Islamin, që te tre religjionet, i quan fe qiellore, ndërsa hebrenjtë dhe të krishterët, si “Ehlu’l-Kitab” – “Ithtarë të Librit”. Në një ajet i fton për bashkim me këto fjalë: “O ithtarë të Librit, ejani të bashkohemi rreth gjërave të përbashkëta edhe për ju, edhe për ne: të adhurojmë vetëm Zotin e mos t’i bëjmë asnjë shok Atij dhe mos ta marrim njëri-tjetrin për Zot, në vend të Perëndisë.”[10] Në favor të asaj që Kur’ani i njeh popujt e tjerë shkon edhe njohja e profetëve të tyre. Kur’ani në të vërtetë nuk bën kurrfarë dallimi në mes të profetëve, duke filluar prej Ademit (Adamit) nëpërmjet Ibrahimit (Abrahamit) e Musait

(Moisiut) e deri tek Muhamedi (a.s.). Ndërsa për Isain (Jezusin) – të birin e Merjemes (Marisë), vërtetues i Teuratit (Toras), thotë: “Ne dërguam në gjurmët e profetëve – Isain (Jezusin). Dhe ne i dhamë atij Inxhilin (Ungjillin), në të cilin ka udhëzim e dritë, vërtetues i Tevratit (Toras), të cilin e kanë para vetes – udhërrëfim dhe këshillim për ata që i druhen Zotit.”[11] Kur’ani flet mbi Jezusin (Isain) në mënyra që nuk shprehen as për Muhamedin (a.s.): Jezusi ka lindur nga një e virgjër dhe lindja e tij u lajmërua nga një engjëll. Historia e lajmërimit të lindjes së Jezusit që përmban Kur’ani është mjaft e ngjashme me atë të Ungjillit të Lukës. Sipas Kur’anit, Jezusi predikoi edhe në fëmijëri, kreu mrekulli që fëmijë (siç tregohet në ungjijtë apokrifë) dhe gjatë misionit të tij kreu mrekulli të tjera të mëdha. Ai gjithashtu paratha se do të vinte një profet tjetër me emrin “Ahmed” (më i nderuari) dhe sipas Kur’anit ai nuk vdiq në kryq, por u pranua menjëherë në qiell, për t’u rikthyer në botë në “kohën e fundit” (ahirzaman). Jezusi është quajtur Abdullah (rob, shërbëtor i Zotit) dhe në Kur’an kalon si “minel mukarrabin” (ai që është afër Zotit). Kurse Maria (Merjemja) citohet 34 herë në Kur’an, ndërsa në Besëlidhjen e Re, 19 herë. Merjem është e vetmja grua e thirrur me emrin e saj në Kur’an, duke marrë emrin edhe një prej

sureve (kapitujve të Kur’anit). Merjemes ngaqë i është dhënë një zbulesë nëpërmjet engjëllit Xhebrail (Gabriel), nga disa myslimanë thuhet që ka pasur edhe mision profetik. Kur’ani rrëfen paraqitjen në tempull, lajmërimin dhe lindjen e Jezusit, me tregime të ngjashme me ato të ungjijve apokrifë. Merjemja (Maria) ishte pa mëkat dhe me forcë e ruajti virgjërinë e saj. Ajo është quajtur “më e madhja ndër të gjitha gratë”. Në devotshmërinë popullore ndër myslimanë ajo merret si model për të gjitha gratë. Shenjtoret e saj në Damask, Jeruzalem, Efes dhe Deir el Mukaddes në Egjipt, vizitohen shpesh edhe banorët vendas myslimanë dhe ekziston edhe një “agjërim marian”, që mbahet nga gara të cilat presin fëmijët e tyre të parë.[12] Kur’ani bën thirrje gjithashtu për dialog dhe marrëdhënie të mira me pasuesit e Librit (siç i quan hebrenjtë dhe të krishterët). “…Disa nga ithtarët e librit janë në të drejtën; ata recitojnë vargjet e librit të Zotit gjatë orëve të natës dhe përulen në adhurim. Ata besojnë në Zotin e në Ditën e Gjykimit. Urdhërojnë për të mirë, ndalojnë të keqen dhe garojnë në kryerjen e veprave të mira. Këta janë ndër të drejtët.”[13] “…Dhe mes ithtarëve të Librit më pranë do të gjenden ithtarët e librit dhe ata që thonë se janë të krishterë; pasi shumë prej tyre janë priftërinj dhe murgj dhe se ata nuk janë kryelartë.”[14]

Përtej Fjalës

“…Në zemrat e tyre, Ne kemi mbjedhë butësi dhe mëshirë…”[15] Kështu Kur’ani i bëri liritë fetare pjesë fundamentale të besimit islam. Ai thotë se roli i Profetit është të transmetojë porosinë e Zotit. Profeti nuk është kompetent ta detyrojë dikë, as nuk është përgjegjës për pranimin ose mospranimin e fesë që ai predikon. Kur’ani gjithashtu lavdëron njerëzimin për ngjyrat, gjuhët dhe besimet e ndryshme, i lavdëron ata që janë të ndryshëm, por që bëjnë gara për vepra të mira. Prandaj, lirisht mund të themi se Kur’ani konfirmon se krijimi nga Zoti është i mundshëm vetëm si krijim dallimesh! Kur’ani pohon se, shpërblimi i Zotit do t’i përfshijë të gjithë ata që besojnë dhe bëjnë vepra të mira. Në këtë kuptim duhet të përkujtojmë gjithmonë vargun kur’anor, i cili thotë: “Ata që kanë besuar, por edhe ata që janë hebrenj, të krishterë dhe sabi’inët* – që i kanë besuar Zotit dhe botës tjetër dhe kanë bërë vepra të mira, do të shpërblehen nga Zoti i tyre, për ata nuk do të ketë as frikë, as pikëllim.”[16] Toleranca në traditën profetike Një prej shembujve më interesant i tolerancës së Profetit Muhamed (a.s.), është statuti i privilegjeve të të krishterëve, dhënë nga Profeti për murgjërit e Manastirit të Shën Katerinës. Në vitin 628, Profeti Muhamed (a.s.) garantoi një Statut privilegjesh për murgjërit e Manastirit të Shën Katerinës në Malin Sinai. Ai përbëhej nga disa klauzola të cilat mbulonin të gjitha aspektet e të drejtave të njeriut, përfshirë këtu tema të tilla si, mbrojtja e të krishterëve, liria e adhurimit dhe lëvizjes, liria për të caktuar gjykatësit e tyre dhe për të patur dhe mbajtur pronat e tyre, përjashtimi nga shërbimi ushtarak dhe e drejta e mbrojtjes në kohë lufte. “Ky është një mesazh nga Muhammed ibn Abdullah, si një pakt për ata që mbajnë Krishtërimin, pranë dhe larg, ne jemi me ta. Me të vërtetë unë, shërbëtorët, ndihmuesit dhe ndjekësit e mi, i mbrojnë ata, sepse të krishterët janë qytetarët e mi; dhe për Allah, unë jam

Përtej Fjalës

gjithmonë kundër çdo gjëje që i dëshpëron ata. Asnjë lloj detyrimi nuk duhet të ketë mbi ta. As gjykatësit e tyre nuk do të hiqen nga puna dhe as murgjërit e tyre nga manastiret e tyre. Asnjë nuk lejohet që të shkatërrojë një shtëpi të besimit të tyre, ta dëmtojë atë, apo të marrë ndonjë gjë nga ajo për tek shtëpitë e myslimanëve. Në qoftë se ndonjë merr ndonjë nga këto, ai do të shkelë paktin e Zotit dhe nuk i bindet profetit të Tij. Me të vërtetë, ata janë aleatët e mi dhe kanë statutin tim të sigurt kundër gjithçkaje që ata urrejnë. Asnjë nuk do t’i detyrojë ata që të udhëtojnë apo t’i obligojë për luftë. Myslimanët duhet të luftojnë për ta. Në qoftë se një femër e krishterë martohet me një mysliman, kjo nuk duhet të ndodhë pa aprovimin e saj. Ajo nuk duhet të ndalohet të vizitojë kishën e saj për t’u lutur. Kishat e tyre duhet të respektohen. Atyre nuk duhet t’u ndalohet riparimi i tyre, as shenjtërimi i pakteve të tyre. Asnjë njeri nga ummeti (bashkësia myslimane) nuk duhet të shkelë këtë pakt…”[17] Ky statut i privilegjeve ka qenë nderuar dhe zbatuar me besim të plotë nga gjithë myslimanët nëpër shekuj dhe nëpër të gjithë tokat ku ata sunduan. Profeti Muhamed (a.s.), si komentator legjitim i Kur’anit, i shpjegoi më gjerësisht parimet dhe idealet kur’anore, për tolerancën dhe lirinë e besimit dhe me shembullin e vet vuri në jetë dhe i bëri traditë praktike edhe për brezat pasardhës. Duke i quajtur hebrenjtë dhe të krishterët “Dhimijj” – “të mbrojturit”, d.m.th. ata që shteti islam e ka për detyrë t’i mbrojë, Profeti tha: “Kush torturon një dhimijj, unë jam armik i tij dhe atë armiqësi do ta shfaq edhe

në Ditën e Gjykimit”. Në një letër që ua dërgon hebrenjve dhe të krishterëve të Nexhranit, Profeti thotë: “Nexhrani dhe fqinjësia e tij, nga Zoti dhe profeti i Tij Muhamed e kanë të mbrojtur – pasurinë e tyre, kishat e tyre dhe gjithçka që kanë në pronësi”.[18] Fjalimi i njohur lamtumirës i Profetit i ka përmbledhur mësimet islame për veprimet e qarta e të drejta ndaj njerëzve, më vonë ajo do të bëhet një deklaratë e paprecedentë për të drejtat e njeriut. Gjatë kohës së Haxhit të fundit (Pelegrinazhit islam) dhe pak para se të ndërronte jetë Profeti tha: “O njerëz, dëgjoni ç‘do t’ju them, sepse nuk e di se a do të takohemi në këtë vend pas këtij viti. Me të vërtetë, gjaku juaj, pasuria dhe nderi juaj janë të shenjta për ju, derisa të takoheni me Krijuesin tuaj, ashtu siç është e shenjtë kjo ditë, në këtë muaj dhe në këtë vend. O ju njerëz, ju keni një Krijues dhe një të parë. Të gjithë jeni pasardhësit e Ademit, e Ademi është prej dheut. Nuk është i pranueshëm kurrfarë dallimi në mes jush. Nuk ka përparësi arabi ndaj joarabit, as joarabi ndaj arabit! I bardhi nuk është më i mirë se i ziu, as i ziu më i mirë se i bardhi. E vetmja gjë e rëndësishme është devotshmëria personale… Jini të mëshirshëm ndaj njëri-tjetrit. Ju jeni vëllezër e motra në mes vete. Mbështeteni njëri-tjetrin sikurse tullat dhe ashtu mbajeni të fortë ndërtesën e bashkësisë suaj. Bëhuni të drejtë dhe ruajeni shpirtin tuaj nga padrejtësia e dhuna. Mos mbillni urrejtje, veç dashuri…”.[19] Janë pikërisht këto fjalë që themelojnë kushtetutën islame e cila ndalon gjakmarrjen, racizmin, padrejtësinë dhe dhunën. Ndërsa se si është zhvilluar kjo tolerancë

praktikisht, mund të përmenden dy shembuj nga jeta e Profetit Muhamed: Shembulli i parë: Në zenitin e fuqisë së tij, në kohën kur ushtarët e tij ngadhënjimtarë hynë në Mekë si çlirimtarë, në vendin ku ai dhe pasuesit e tij, njëzet vjet me radhë pësuan tortura dhe u detyruan të braktisin atë vend, Muhamedi (a.s.), ndonëse i fuqishëm si një prijës, me butësinë dhe mirësinë e tij, qëndroi pranë Qabes. Me mijëra shpata të zhveshura ishin duke pritur hakmarrjen mbi kurejshët (idhujtarët) dhe duke i shikuar armiqtë më të këqij të islamit, Ebu Sufjanin dhe gruan e tij Hindin, të cilët masakruan trupin e Hamzait, xhaxhait të Profetit, duke ia përtypur mëlçinë e tij, ishin duke shikuar Ikrimen, të birin e Ebu Xhehlit dhe Safvanin dhe… pikërisht atëherë Muhamedi (a.s.) i pyeti: “O kurejshë! Ç’mendoni se do t’ju bëjmë juve sot?” Ata të gjithë e njihnin shëmbëlltyrën dydimensionale të Muhamedit (Isain-Jezusin e mëshirshëm dhe hidhërimin e pezmatuar të Musait). Ata panë mëshirën në sytë e tij dhe iu përgjigjën: “Ti je vëllai ynë i madh”. Atëherë me një zë plotë falje dhe mirësi të ngrohtë ai u tha: “Shkoni! Të gjithë jeni të lirë!” Rasti i dytë: Një delegacion i të krishterëve të Nexhranit kishte shkuar në Medine dhe atje kishte zhvilluar diskutime të gjata me Profetin në xhami. Gjatë kohës së takimit të tyre, të krishterët kërkuan pushim për kryerjen e riteve të tyre fetare, por nuk dinin se ku mund t’i kryenin ato. Muhamedi (a.s.) e kuptoi shqetësimin e tyre dhe i ftoi të kryejnë shërbesën e tyre fetare në xhami, në njërin nga vendet më të shenjta të Islamit. Ky është një shembull i tolerancës, zemërgjerësisë dhe mirëkuptimit, i ofrimit të vendit të shenjtë për lutje, i cili në të ardhmen do të bëhet normë e sjelljes islame. [20] Këtë praktikë të Muhamedit (a.s.) do ta ndjekin më vonë edhe kalifët dhe drejtuesit e parë myslimanë pas vdekjes së tij, të cilët në pajtim me dispozitat e Sheriatit dhe porosive profetike do

Përtej Fjalës

të japin shembuj të shumtë të tolerancës fetare. Ebu Bekri, kalifi i parë, pason shembullin e Muhamedit (a.s.) në fushën e tolerancës, marrëdhënieve ndërnjerëzore e humanitetit, madje edhe në kohën e luftës. Ai porositi Usame ibnu Zejdin, para se të nisej për Siri, të sillej njerëzishëm me të nënshtruarit, t’i linte të qetë në kënaqësitë e begative të tyre. “Mos i shkelni zotimet tuaja, mos përdorni hipokrizitë, mos e teproni në të drejtat tuaja. Mos i gjymtoni kufomat, mos i digjni të mbjellat, mos flijoni as dash, as deve, që të ushqeheni ju. Nëse në rrugë takoni priftërinj, murgj ose fetarë që soditin, i lini të lirë dhe mos i shqetësoni.”[21] Pas Ebu Bekrit në krye të shtetit islam do të vijë kalifi Umer bin Hatab, i cili konsiderohet ndër udhëheqësit më të denjë në historinë islame dhe simbol i zbatimit të drejtësisë dhe tolerancës. Në dokumentet që Umeri u kishte dhënë banorëve të qytetit të Jeruzalemit, Elionit dhe qyteteve tjera, u kishte garantuar të drejtën e lirisë personale, paprekshmërinë e pronës, paprekshmërinë e kishave, të tempujve, të manastireve, etj. Ky prijës i madh edhe para se të vdiste nuk harroi ta këshillojë trashëgimtarin e vet për sjelljen e mirë ndaj jomyslimanëve, që jetonin në shtetin mysliman. Në këtë testament ai kërkoi që me jomyslimanët të veprohet drejt dhe sipas dispozitave të së drejtës së Sheriatit. Kjo frymë e tolerancës do të vazhdonte gjatë gjithë historisë së kulturës dhe të qytetërimit islam. Në të gjitha periudhat e zhvillimit do të përsëritej shpirti tolerant i Profetit dhe i kalifëve, si në aspektin teorik, ashtu edhe në atë praktik. Tetëdhjetë vjet pas vdekjes së Profetit, myslimanët kishin ngritur një shtet të fuqishëm, i cili shtrihej që nga kufiri indian, nëpër Azi dhe Afrikë, përgjatë brigjeve jugore të Mesdheut e deri në Oqeanin Atlantik në Andaluzi, shkruan shkrimtari Lion Fojhtvanger, në romanin e

Përtej Fjalës

tij “Çifuti i Toledos”. Ai theksonte: “Zotërinjtë e rinj sollën me vete një kulturë të pasur dhe e kthyen atë vend në më të bukurin, në më të rregulluarin dhe në më të popullarizuarin e Evropës. Myslimanët u treguan të butë ndaj të mundurve. Për të krishterët e tyre ata përkthyen Ungjillin arabisht. Hebrenjve të shumtë… u dhanë barazi qytetare. Nën pushtetin e islamit, hebrenjtë në Spanjë bënin një jetë të lumtur e të kamur si kurrë ndonjëherë më parë…”[22] Edhe në jetën familjare kemi shembullin e martesës së Profetit me Safijen, e cila ishte nga një familje hebreje. Profeti i thotë asaj, që askush s’të detyron të pranosh Islamin, por nëse zgjedh Allahun dhe Profetin e Tij, unë të marr për bashkëshorte. Dhe ajo zgjedh Islamin

dhe bëhet gruaja e Profetit. E kur e tallen disa si bija e hebreut, kur e mori vesh Profeti i tha asaj: “Pse nuk i the atyre, babai im është Musai (Moisiu) dhe xhaxhai Haruni (Aroni)?”[23] Ashtu është edhe rasti i Rejhanes, një nga bashkëshortet e Profetit, e cila rridhte nga një familje hebreje, si dhe Maria, një grua egjiptiane, që rridhte nga një familje e krishterë. Marrëveshja e Hudejbijes Në vitin e gjashtë të emigrimit të tij, Profeti Muhamed (a.s.) i pati dhënë fjalën t’i dërgonte në Mekë për umre (vizitë në Qabe) sahabet (shokët të tij), që ndodheshin në një tendosje të plotë metafizike. Profeti mori me vete rreth 1.400 shokë dhe u nis për rrugë. Kurejshët ishin të vendosur t’i pengonin myslimanët të futeshin në Mekë edhe sikur për këtë

t’u duhej të përdornin armët dhe ashtu vepruan. Ushtria e tyre kishte pushtuar kullotën Beladin. Një njësit prej dyqind vetash nën komandën e Halid bin Velidit dhe Ikrime bin Ebu Xhehlit kishte përparuar dhe kishin zaptuar zonën. Në pamje të parë, aktet e marrëveshjes dukeshin krejt në dëm të myslimanëve, por duke u nisur nga përfundimi, Kur’ani e përshkruante këtë si një fitore. Suhejli (përfaqësuesi i mekasve) do ta quante sukses të madh të vetin çdo lëshim që do të shkëpuste nga Profeti Muhamed, prandaj nuk druhej të ngrinte edhe çështjet më të vogla. Për shembull, ai qysh në fillim e kundërshtoi fjalinë me të cilën fillonte marrëveshja: “Bismil-lahi Rrahmani Rrahim” (me emrin e Allahut, Mëshiruesit, Mëshirëbërësit). Ai nguli

Përtej Fjalës

këmbë të shkruhej: “Bismike’ll-llahumme” (me emrin e Zotit tonë). Profeti Muhamed (a.s.) e pranoi. Kundërshtimi i dytë i Suhejles ishte për atributin “Resulullah” (i dërguari i Allahut). Ai tha: “Po të kishim pranuar ne, se ti je i dërguari i Allahut, s’do të ishte nevoja për një marrëveshje të tillë!”Profeti i tha Aliut (r.a.), që po bënte punën e shkruesit, ta fshinte fjalën “Resulullah” dhe të shkruante “Muhammed bin Abdil-lah” (Muhamedi i biri i Abdullahut). Pas një ngurrimi, Aliu e bëri ndryshimin. Pothuajse të gjitha aktet e marrëveshjes u bënë shkak për debate të gjata. Suhejli thoshte se, po të mos shkruhej siç donte ai, nuk do të hidhte firmën në marrëveshje, kurse Profeti, duke u nisur nga rezultatet e mëdha që do të sillte ajo marrëveshje, për shumicën e kërkesave të Suhejles thoshte “Po”! Kështu Profeti Muhamed (a.s.) arriti që me anë të tolerimit në disa pika dhe kërkesa të mekasve, të mund të hapte rrugën për një paqe të qëndrueshme. Megjithëse për shumicën e myslimanëve, nenet e kësaj marrëveshjeje ishin diskriminuese, Profeti arriti të shikonte përtej horizonteve drejt së ardhmes. Po të vërejmë me kujdes, Profeti toleron në disa pika mjaft të rëndësishme për myslimanët; pranon që atë vit të mos bëhej umreja, gjë që pranohej me vështirësi nga shokët e tij, të cilët për një kohë kaluan tronditje shpirtërore. Një pikë tjetër mjaft e vështirë për besimtarët, do të ishte se nëse dikush do të kërkonte të largohej nga Meka për në Medinë, nuk do të lejohej, kurse, po qe se dikush do të kërkonte të largohej nga Medina për në Mekë, nuk do të pengohej. Kjo do të thoshte që mekasit myslimanë apo jo, që do iknin në Medine, do t’u ktheheshin prapë kurejshve. Me këtë sjellje Profeti i tregoi botës në kohën kur nuk njihej toleranca dhe as mëshira, apo lëshime të tjera të shikojnë ngjarjet me syrin e të gjithëve. Siç shihet, në pamje të parë, të gjitha aktet e

Përtej Fjalës

marrëveshjes dukeshin në dëm të myslimanëve. Sidomos akti që parashikonte ekstradimin e myslimanëve te kurejshët, i lëndonte shumë shokët e Profetit! Kurse në fakt me paqen e Hudejbijes, garantohej që, për dhjetë vjet, kurejshët nuk do të përbënin shqetësim për myslimanët. Kjo periudhë dhjetëvjeçare kishte rëndësi jashtëzakonisht të madhe për myslimanët. Një tjetër përfitim për anën e myslimanëve ishte se ata u njohën me Islamin në paqe. Kështu marrëveshja e Hudejbijes siguroi vajtje-ardhjet e dyanshme mes Mekës dhe Medinës. Gjer në paqen e Hudejbijes nuk kishte komunikim mes dy anëve. Por kur u lidh paqja, filluan vajtje-ardhjet nga të dy anët. Jeta në Medinë i magjepste ata. Prandaj Hudejbija ishte një triumf para triumfit të Mekës! Si rrjedhojë e kësaj paqeje, të gjitha fiset dhe tributë filluan ta pranonin se Profeti dhe qytet-shteti që përfaqësonte ai, zotëronin mundësitë për të bërë marrëveshje me tërë personat, apo entet politiko-ekonomike përreth. Ashtu siç ndodh sot që, kur themelohet një shtet i ri, ka nevojë të njihet zyrtarisht nga shtetet e tjerë, për rrjedhojë, të fitojë legjitimitet të cilin e përdor në vijim, si referencë në marrëdhëniet ndërkombëtare, ashtu dhe duke lidhur marrëveshjen e Hudejbijes, Profeti siguronte njohjen e myslimanëve dhe të shtetit të tyre. Në qoftë se i njihnin kurejshët, pse të mos i njihnin edhe fiset e tjera? Kështu aktet e njohjes ndoqën njëri-tjetrin! Janë këto dhe shumë shembuj të tjerë që karakterizojnë Islamin, si fe të paqes, tolerancës, dashurisë dhe mirëkuptimit. Sikur bota islame sot, t’i jepte rëndësi dijes dhe diturisë, duke u nisur nga fjala e parë e Kur’anit “Ikra” (Lexo) dhe shumë ajeteve dhe haditheve që flasin për diturinë, do ta jetonin dhe përjetonin Islamin ashtu siç është në realitet, duke bërë të mundur që të gjithë jomyslimanët dhe mbarë bota të shohin fytyrën e vërtetë të Islamit, atë që u munduam të sqaronim në këtë artikull.

Dr. Genti Kruja

/ Burimi: zaninalte.al

PĂŤrtej FjalĂŤs

Sahabi që strehoi Profetin a.s Ka shumë për të thënë për Ebu Ejub El Ensarin. Ai është një nga shokët më të vyrtytshëm dhe më të nderuar të profetit Muhamed a.s. Ai jetoi një jetë gati 100-vjeçare në shërbim të islamit dhe profetit a.s. Ai ishte i pajisur me shumë dhunti, por një nga dhuratat më të mëdha që iu dha Ebu Ejub El Ensarit ishte gjatë hixhrit, shpërnguljes së profetit a.s nga Meka në Medine. Kur profeti a.s hyri në Medine, Ensari e tërhiqte devenë e profetit a.s nga vetja, pasi të gjithë po garonin për të pasur si mik në shtëpitë e tyre njeriun e dalluar, profetin a.s. Sidoqoftë profeti a.s tha: “Lëre devenë time, pasi atë e komandon Allahu.” Kështu mund ta imagjinoni ankthin e ensarëve teksa prisnin ku do të ndalonte deveja. Ajo ndaloi në shtëpinë e bekuar të Ebu Ejub El Ensarit. Kur ndodhi kjo gjë mund ta përfytyroni gëzimin që ndjeu Ebu Ejub Ensari. Profeti a.s hyri në shtëpi dhe Ebu Ejubi donte ta nderonte profetin a.s, ndaj i tha: “Ju lutem, qëndroni në katin e dytë, ndërsa unë bashkë me time shoqe po qëndrojmë në katin e parë.” Profeti a.s i tha: “Mua më vizitojnë shumë njerëz, ndaj më lejoni të qëndroj në katin e parë, kurse ju qëndroni në katin e sipërm.” Një nga gjërat më të bukura që ndodhi

Përtej Fjalës

ishte kur gjatë një nate u thye një enë qelqi me ujë. Uji po kullonte në tavan dhe mund të binte mbi profetin a.s. Ebu Ejubi dhe bashkëshotrja e tij morën çarçafin e tyre dhe e thanë ujin në mënyrë që të mos binte mbi profetin a.s.

Kur Ibn Abasi, valiu i Irakut e takoi Ebu Ejubin shoqërinë e profetit Muhamed a.s në botën i tha atij: “Nëse vjen në shtëpinë time, unë do tjetër! të ta liroj të gjithë shtëpinë, ashtu siç ia lirove ti shtëpinë tënde Profetit a.s”. Burimi: Aboutislam.com Zoti ia mundësoftë Ebu Ejubit të qëndrojë në

Përtej Fjalës

Analizë kritike dhe rea me të cilën trajnohen mës në luftën kundër ekstr Me vendim të Këshillit të Ministrave nr. 737, datë 13.12.2017 është krijuar Qendra e Koordinimit kundër Ekstremizmit të Dhunshëm (QKEDH). Një nga aktivitet trajnuese që ka organizuar kjo qendër, këto ditë dhe në vazhdim, është ajo me shkollat publike të arsimit para-universitar me temën “Me shkollat për Komunitete më të Sigurta. Guidë Referuese”. Ky trajnim është shoqëruar me leximin dhe interpretimin e një materiali prej njëmbëdhjetë faqesh, përgatitur nga kjo qendër shto këtu edhe një anketim që e pasonte atë. Natyrisht që ky aktivitet është pasqyruar nëpërmjet mediave dhe rrjeteve sociale dhe gjykimi për të do të bazohet kryesisht mbi materialin e shkruar që është publikuar në to, pa tentuar të spekulohet rreth asaj që mund të jetë interpretuar me gojë; pra do të merremi vetëm me atë që është fakt, e zeza mbi të bardhë. Qarkullojnë online të paktën dy materiale mbi të cilat është ngritur analiza dhe reagimi, i pari në PDF i publikuar nga “Qendra Kundër Ekstremizmit të Dhunshëm në Shqipëri” dhe i dyti në poëer point, që duket të jetë përgatitur nga trajnues të MASH-it, bazuar mbi materialin e mësipërm, duke qenë se në të thuhet: “Qeveria shqiptare, përmes Ministrisë së Arsimit, ka zhvilluar këtë modul që të kuptojmë se si mund të minimizojmë dhe adresojmë sjelljet anti-sociale dhe ekstremiste në shkollat tona” Së pari, parimisht duhet thënë se, një nismë e tillë është për tu lavdëruar, sepse shkollat tona jo në pak raste janë bërë vende ku shfaqen skenat e dhunës dhe të sjelljeve aspak sociale, mes të rinjve që janë pjesë e këtyre institucioneve arsimore.

Përtej Fjalës

Sado të kufizuara që janë disa sjellje të dhunshme dhe anti-sociale në shkollat tona, ato në disa raste bëhen një shqetësim i madh për vetë komunitetin e shkollës dhe mbi të gjitha mbi vetë nxënësit që i përjetojnë ato. P.sh. bullizmi, është një fenomen tejet i përhapur, që në mjaft raste provokon edhe dhunë, dhe është ndoshta fenomeni numër një në këtë drejtim. Veç bullizmit ka edhe shkaqe të tjera të një përhapje më të vogël, por që gjithsesi shqetësuese, siç është p.sh. pasojat që krijohen nga përdorimi i lëndëve narkotike, xhelozia, për shkak të marrëdhënieve sentimentale që krijohen mes të rinjve, dëshira për krijimin e një identiteti autoritar dhe imponues, fanatizmi sportiv, huliganizmi, vandalizmi, diskriminimi…etj. Praktikisht këto janë disa prej arsyeve apo shkaqeve më të përhapura që mund të shkaktojnë veprime të dhunshme dhe sjellje anti-sociale në mesin e të rinjve, por natyrisht që nuk janë të vetmet dhe lista nuk mbyllet vetëm me këto shembuj që u dhanë këtu. Kështu që nisur nga ky realitet që përshkruam më lart, duhet të prisnim që ky trajnim të fokusohej dhe përfshinte pikërisht këto probleme më së shumti dhe jo të fokusohej, madje në boshtin e tij kryesor të kishte dhunën që prodhohet nga burimet ideologjike dhe fetare, me theks tek ato muslimane. Edhe pse materiali në mjaft vende përdor fjalë përgjithësuese, por ai aspak nuk të lë të hamendësosh në këtë drejtim, se bëhet fjalë pikërisht për ekstremizmin e dhunshëm, që prodhohet kryesisht nga besimi fetar islam. Që në fillim të tij, materiali shprehet se nuk bëhet fjalë për të evidentuar dhunën që prodhohet nga shkaqet që përmendëm më sipër, pasi ajo nuk kufizohet vetëm te to, por edhe te dhuna që vjen si

agim ndaj përmbajtjes suesit e shkollave publike, remizmit të dhunshëm. pasojë e narracionit ekstremist që vjen nga jashtë shkollës. Po cili është ky ‘narracion ekstremist’ sipas materialit? Përgjigjen e jep vetë ai me shembujt që jep, ku ai me burim musliman është kryesori në fokus. Më pas teksti bën disa përkufizime rreth ekstremizmit, ekstremizmit të dhunshëm, nacionalizmit, sektarianizmit, terrorizmit dhe radikalizmit. Pas kësaj hyrje materiali në fjalë kalon direkt tek shembujt e ekstremizmit të dhunshëm në botë dhe në Shqipëri. Ajo që të bën përshtypje këtu është se, për dhjetëra rreshta është trajtuar si shembull konkretizues i ekstremizmit të dhunshëm vetëm ajo që ka ndodhur në Siri, duke përfshirë rekrutimet nga bota, rajoni dhe Shqipëria si dhe të dhëna për ISIS-in dhe Xhebhatu Nusre-n, si dhe çfarë quhen luftëtarë të huaj dhe çfarë rreziku ata paraqesin. Këtij shembulli i janë shtuar edhe 7 rreshta të tjerë për grupimin iranian anëtarë të të cilëve strehohen edhe në Shqipëri (Muxhahidin Khalk, shkurt MEK). Ndërkohë që në materialin në poëer point ky trajtim merr 5 slajde. Pra shembuj konkret me fokus vetëm nga bota islame dhe muslimanët! Ndërsa shembulli i dytë që jepet, është terrorizmi ekstremist i djathtë, i cili merr vetëm 5 rreshta dhe vetëm një slajd të dyzuar. Të vjen habi sesi tek ekstremizmi politik nuk është përfshirë ai i majtë, me ideologji anarkiste, komuniste dhe neo-marksiste, ndërkohë që përfshin tek i djathti edhe anti-komunizmin. Ndërkohë nuk duhet të harrojmë se Shqipëria për 45 vjet vuajti pikërisht nga ekstremizmi marksist dhe terrorizmi komunist dhe rreziku i rigjallërimit të kësaj pikëpamje nuk është diçka e pamundur, për më tepër kur

shohim akoma në mesin e shqiptarëve parti dhe organizata, të vjetra dhe të reja, të cilat evokojnë epokën e diktaturës komuniste ose të pikëpamjeve radikale neo-marksiste. Çfarë të bie në sy gjithashtu nga shembulli me muslimanët janë detajet fetare islame, ndonjë edhe e pasaktë, në dukje krejt të panevojshme që jepen, ndërkohë që flitet për ekstremizmin e dhunshëm dhe terrorizmin, si p.sh. përdorimi i termit shtetislam, i cili dhe pse është përmendur në faqen 3 ku thuhet se ISIS shpalli kalifatin islamik, këtë e përsërit në faqen 4 duke dhënë detaje të tjera dhe duke thënë se kalifati është “një shtet që qeveriset në përputhje me ligjin Islam, ose Sheriatin dhe drejtohet nga zëvendësi (!!) i Perëndisë në Tokë ose kalif.” Përtej pasaktësive banale që përmban ky formulim, pyetja që ngrehet këtu është se pse duhet sqaruar në një kontekst ku flitet për terrorizmin dhe një organizatë konkrete të tillë, se çfarë është kalifati apo shteti islamik? Brenda tri faqeve fjala ‘shteti islamik’ është përmendur 6 herë, dhe kalifati dhe derivatet e tij 3 herë. E gjitha kjo, ndërkohë që nuk ka asnjë sqarim tjetër, të krijon përshtypjen se termat ‘shtetislamik’, ‘kalifat’, ‘sheriat’ dhe ‘ligj islamik’ janë të lidhura ngushtë me terrorizmin dhe ekstremizmin e dhunshëm. Nëse i shtojmë këtu edhe sqarimin që jepet për termin xhihad, dhe sqarimin -në dukje krejt pa lidhje- për fillimin e kalendarit islam dhe ‘epokës islame’ që nisi me emigrimin[1] e Profetit, atëherë kur t’i lidhim të tre këta elementë së bashku, plotësohet kuadri i mesazhit të nëntekstit që përcillet në nënvetëdijen e mësuesve që trajnohen.

Përtej Fjalës

Është pra qartësisht i kuptueshëm se, terrorizmi dhe ekstremizmi i dhunshëm kanë lidhje të pandarë me formimin e kalifatit ose shtetit islamik, i cili arrihet nëpërmjet xhihadit dhe që të gjitha këto e kanë burimin që nga fillimi i epokës islame, që nis me zhvendosjen e Profetit nga Meka në Medinë. Në materialin në poëer point shtohet edhe një element tjetër që të bind se ky është mesazhi, duke thënë se: “Grupi bazohet në ligjin e sharias i cili ka si synim krijimin e një shoqërie sipas modelit të vjetër të asaj zone.” Dhe modeli vjetër nuk është vetëm se epoka islame që nisi me hixhretin (emigrimin) e Profetit. Edhe pse autorët e hartimit të këtij materiali, duken që e kanë strukturuar atë në formën e një konspekti, me pika dhe paragrafë, për trajnuesit dhe jo si tekst leximi, shpesh të shkëputur dhe pa lidhje të qartë logjike mes tyre, mesazhi që nënkuptohet dhe i lihet edhe ligjërimit verbal interpretues të trajnuesit, është ai negativ karshi Islamit si fe dhe disa prej koncepteve të tij fetare. Kjo provohet nga denduria e përdorimit të termave, që cituam, në një hapësirë të ngushtë dhe nga kufizimi i shembullit dhe hapësira e madhe që ai zë në veshin e të trajnuarit. Nuk dua të zgjatem në këtë pikë, por ata që merren me median dhe teoritë e analizës së teksteve dhe ligjërimit, e kanë të qartë sesi përçohet nëpërmjet kësaj metode një mesazh i caktuar edhe pse jo në mënyrë të drejt-

Përtej Fjalës

përdrejtë. E them këtë, për ndonjë naiv, që kërkon si provë një tekst të fjalëpërfjalshëm, se ku thuhet kjo gjë, edhe pse materiali që po marrim në analizë duket hapur që në tërësinë e tij është tendencioz dhe diskriminon muslimanët qartazi, duke e sjellë shembullin e ekstremizmit të dhunshëm kryesisht vetëm prej tyre. Materialet japin disa shifra anketimesh, që i quajnë fakte, për përshtypjet e mësuesve rreth elementëve të ekstremizmit në radhët e nxënësve dhe mësuesve madje, pa specifikuar se për çfarë ekstremizmi dhe ideologjie ekstremiste bëhet fjalë, por që padyshim konteksti i përgjithshëm i frymës që mbart trajnimi duket qartë se atakon me këto shifra muslimanët edhe pse në realitet, nëse i besojmë atyre shifrave, jemi të bindur se ato nuk kanë të bëjnë me ta, përndryshe trajnuesit nuk do të ishin rezervuar për ta paraqitur atë qartësisht të specifikuar, por të lëna kështu të nënkuptuara detyrimisht do të keqkuptohen, duke i dhënë përmasa ekstremizmit me burim musliman, përmasa aspak reale. Një fokus të veçantë materiali e vendos edhe mbi problemin e pjesëmarrjes së shqiptarëve në konfliktin sirian, duke e dhënë atë si shembull par exellence të ekstremizmit të dhunshëm. Edhe pse shembulli i sjellë, për shkak të kompleksitetit të faktorëve, individëve, motiveve dhe realitetit ha

debat, në thelb tregon se fokusi qëndron pikërisht këtu, dhe nga ky rast e merr frymëzimin i gjithë materiali për luftën kudra ekstremizmit të dhunshëm. Mirëpo në analizë të fundit sado që ky problem është rrahur dhe trajtuar gjerësisht, rasti ngelet shumë i kufizuar në krahasim me arsyet e tjera që motivojnë më së shumti dhunën në shoqërinë shqiptare. Ajo që të bën përshtypje këtu është theksi që vendoset te roli i hoxhallarëve, xhamive, imamët e vetëshpallur dhe jashtë kontrollit të KMSH. Edhe pse ky imazh, për arsye të qarta politike është theksuar së tepërmi, e vërteta është se janë pikërisht hoxhallarët ata që kanë frenuar fenomenin për të mos u bërë masiv. Një apo dy raste, që mund të provohet se është bërë nxitje apo rekrutim nga hoxhallarët, i përgjigjen raste me shumicë ku hoxhallarët, si ata që janë pjesë e strukturave të KMSH si ata jashtë saj, kanë bërë të kundërtën. Dhe kjo konstatohet lehtë, si nga publikimet e ndryshme me frymë anti-rekrutim dhe anti-ISIS, që hoxhallarë të ndryshëm kanë bërë online, debatet dhe kritikat që ata kanë zhvilluar kundër kësaj fryme, por edhe nga dëshmitë e mjaft besimtarëve, të cilët i kanë përjetuar këto drejtpërdrejtë në xhamitë e tyre. Të mos jesh pjesë e strukturave të KMSH nuk të bën automatikisht një njeri potencial për të qenë ekstremist dhe rekrutues lufte, ashtu siç vlen edhe anasjelltas. E vërteta në rastin konkret është se pikërisht disa prej hoxhallarëve, që nuk jashtë pjesë e organikës së KMSH, janë ata që e kanë luftuar më së shumti problemin, madje që para se kryesia e KMSH të nxirrte qarkore për këtë çështje, në disa raste duke u përballur edhe me mesazhe kërcënuese nga të prekurit. Kështu që atakimi në këtë mënyrë i statusit të imamit dhe xhamisë, qoftë edhe ato jashtë KMSH, ndërkohë që realiteti është krejt ndryshe, vjen ose nga padija me çfarë ka ngjarë në Shqipëri për këtë gjë, ose është i qëllimshëm. Ashtu siç materiali e vë në krye, është pikërisht interneti dhe faqet sociale në të, që kanë mundësuar më së shumti rekrutimin, në dallim me tre rastet e tjera, të cilat janë shumë shumë herë më të kufizuara, ndonjë edhe e paqenë (p.sh. “takime të mëdha të organizuara”!!). Dhe kjo është argument pikërisht për atë se propaganda e rekrutim-

it nuk ka mundur dot të bëhet brenda xhamive, edhe pse diçka e tillë do të kishte rezultuar më produktive në këtë drejtim, por padyshim që këtu është roli vendimtar i imamëve dhe hoxhallarëve, që nuk kanë lejuar që diçka e tillë të ndodh. Dhe natyrisht që janë po ata që duhet të shihen me përparësi për tu mbështetur në luftën kundër ekstremizmit të dhunshëm me burim musliman. Më pas materiali merret me vunerabilitetin e të rinjve, se çfarë duhet të bëj shkolla kundra ekstremizmit, ekstremizmi i dhunshëm online etj. Materiali jep një sërë sugjerimesh dhe udhëzimesh sesi duhen raportuar, trajtuar rastet dhe parandaluar që në shfaqjen e tyre të hershme dhe natyrisht shembulli që mund tu vijë më së pari në mendje këtyre mësuesve, që po trajnohen për tu përballuar me ekstremizmin e dhunshëm, është ai që buron nga feja islame dhe besimtarët muslimanë. Shkurt, nxënësit besimtarë praktikantë, djem apo vajza, duhet tani këtej e tutje të jenë nën vëzhgimin e shkollës, për të frenuar faktin që ata të mos ata islamizohen, ose islamizohen “së tepërmi”, perceptime këto krejt subjektive, nën pretekstin e luftës dhe parandalimit të ekstremizmit të dhunshëm. Në mos qofsha edhe unë ekstremist, në këtë konstatim (sipas ndonjërit), atëherë ndoshta nuk është çudi që një formë e hapjes së “dosjeve” për besimtarët muslimanë praktikantë, të jetë forma e re e luftës kundra “ekstremizmit të dhunshëm”. Uroj ta kem gabim, përndryshe do të futeshim në një hulli pa krye. Pjesë e këtij trajnimi është edhe një anketim që e shoqëron atë më pas. Pasi mësuesve u është dhënë një leksion i bazuar në materialin problematik që kritikuam deri tani, prej tyre kërkohet të shprehin ‘konstatimet’ e tyre, nisur pikërisht nga referimi islamik që iu bë problemit të ekstremizmit të dhunshëm. Termat radikal, terrorizëm, ekstremizëm, sjellje jo-sociale, etj. dhe shprehjet e përdorura në anketim, janë të zhveshura nga etiketimi si islame, por i gjithë konteksti i trajnimit ia krijon këtë ngarkesë termit në vetëdijen e të anketuarit. Kështu që atij nën këtë frymë i kërkohet të përgjigjet, madje edhe të shpjegohet me detaje, nëse ka vënë re diçka të tillë. Më konkretisht kjo del në pah në pyetjen 9, siç shihet në figurë:

Përtej Fjalës

Shihet qartë se katër prej pyetjeve, kanë lidhje vetëm me muslimanët. A thua mbi gjysma e burimit të gjasave, të cilësuara, për tu bërë ekstremist i dhunshëm apo terrorist në Shqipëri, ardhka nga burime muslimane?! E gjitha kjo shkon në frymën e trajnimit dhe vërteton atë që thashë më sipër, se trajnimi i diskriminon dhe atakon muslimanët dhe fenë e tyre kryesisht, për të mos thënë që vetëm ata ka në fokus. Për tu bërë ekstremistë i dhunshëm në Shqipëri, shanset që të ndikohesh nga grupime të tilla ekstremiste, janë shumë herë më pak sesa hapësira që u jepet atyre në anketim. Kështu që kjo do të thotë të manipulosh qëllimisht rezultatin e anketimit, duke e diktuar atë me anë të rritjes së probabilitetit, ku nga 6 opsionet e cilësuara 4 prej tyre do të marrin se s’bën një numër pohimesh, pra më të shumta se çfarë janë në realitet. Kush e njeh mënyrën sesi luhet me anketimet e di mirë sesi funksionon kjo gjë. Dhe kjo do të mjaftonte për të treguar anën tendencioze të anketimit, e jo më nëse i shtojmë këtu edhe trajnimin, që është bërë pikërisht me këtë frymë që shpreh dhe flet-anketa. Shoqëria shqiptare është e vërtetë se nuk është e mbrojtur nga ekstremizmi i dhunshëm, qoftë ky me burim fetar, ideologjik, politik, social, racor etj. Dhuna mes nesh është pjesë në mjaft raste e familjes, e gjuhës së përditshme të komunikimit, e problemeve fisnore, shoqërisë, rrugës, shkollës, sportit, politikës, biznesit, kriminalitetit, trafikut të paligjshëm etj. Por mos harrojmë këtu se kjo dhunë ushqehet jo vetëm nga kjo klimë dhune që shfaqet tek të gjitha këto hapësira që përmenda, por edhe nga media, jo vetëm nga lajmet që përçojnë atë që ndodh, por edhe nga arti i dhunshëm që induktohet te brezi i ri nga filmat, letërsia, muzika, nga rrjetet sociale, gjuha banale e përdorur në to, teknologjia dhe lojërat elektronike etj. Të gjithë këta faktorë, të marrë së bashku, e edukojnë dhunën te brezi i ri, ndërkohë që indoktrinimi ideologjik apo fetar vetëm sa gjejnë një terren pjellor të vetëkuptueshëm, se dhuna është mjeti i zgjidhjes më efikas. Pra, pikëpamjet ekstremiste të dhunshme, edukohen praktikisht në mjedisin tonë social që na rrethon dhe nuk janë pasojë e drejtpërdrejtë e besimit fetar islam, apo qoftë edhe pikëpamjeve

ekstreme fetare, të një ideologjie të caktuar që na vijnë nga jashtë. Kështu që, dikush që falet rregullisht në xhami, mban mjekër apo vendos shami, për shkak të besimit islam, edhe nëse qëllon të shfaq sjellje të dhunshme dhe këtë ta justifikojë në vetvete me pikëpamje fetare, kjo është kryesish pasojë e ndikimit të mjedisit social-kulturor ku ai gjendet, sesa e vetë ndikimit të ardhur nga ideologjitë ekstremiste fetare që përçohen nga interneti, e jo më nga mësimet fetare që ai mund të marrë në xhami. Një tjetër faktor i rëndësishëm që provokon dhe ushqen ekstremizmin e dhunshëm, është edhe islamofobia. Kur njerëzit shohin se si shahet e fyhet feja islame dhe shenjtërit e saj, ditën për diell nëpër media, nga persona publik dhe asnjë masë nuk merret kundra tyre, dhe në anën tjetër shteti ndalon me dhjetëra besimtarë muslimanë, pa asnjë mandat ligjor, vetëm për shkak të një ndeshje futbolli, dhe mban nën arrest për një vit disa të tjerë, që në fund dalin të pafajshëm, e të tjera raste, e kur pjesë të shoqërisë shqiptare jomuslimane vjellin vrer ndaj tyre, në media dhe online, kjo nuk bën gjë tjetër vetëm se u mbush mendjen një pjesë të besimtarëve se si shteti ashtu dhe shoqëria, ku ata jetojnë, nuk i duan dhe punojnë kundra tyre. Ky perceptim padyshim se do t’i hapë rrugën ekstremizmit, e më pas ndoshta edhe atij të dhunshëm. Edhe pse këtu duhet ta theksojmë se besimtarët në përgjithësi janë pjesa më e shëndetshme dhe humane e kësaj shoqërie dhe larg dhunës. Gjithsesi, si pjesë e kësaj shoqërie ne do të kërkonim nga instancat shtetërore që në hartimin e projekteve të tilla të rëndësishme, por delikate, të ishin pjesë edhe klerikët dhe intelektualët muslimanë, që janë faktorë në terren, dhe jo vetëm ana formale e përfaqësimit të tyre institucional, shpesh e paaftë të menaxhojë dhe adresojë problemet aty ku duhet. Në material shkruhet: “Hijra i referohet fluturimit (!!) të Muhammedit nga Meka në Medinë…” Hartuesit ose janë të paditur dhe ngatërrojnë gjërat ose e duan të japin mesazhe negative duke shkruar fjalë qëllimisht të pasakta, që të lënë një ndjesi aspak të mirë.

Shkroi: Justinian Topulli

Përtej Fjalës

Terroriz sfidat që Terrorizmi dhe sfidat që sjell ai ishte në qendër të vëmendjes së një takimi të organizuar me hoxhallarët nga Lidhja e Hoxhallarëve të Shqipërisë. Në këtë takim foli studiuesi dhe eksperti i sigurisë Endrit Reka, që kishte përgatitur një material të gjerë rreth kësaj teme e mbushur me shembuj konkretë, që vijnë nga kohë të ndryshme dhe vende të ndryshme. Gjatë fjalës së tij Endrit Reka e konsideroi shumë abuzive bashkërendimin e dy termave “terrorizëm” dhe “islamik” nga ana mediatike, duke radhitur disa arsye në këtë drejtim. Deri tashti ekspertët e sigurisë dhe juristët kanë dhënë 72 definicione për “terrorizmin” dhe ende nuk ka një qëndrim të vetëm rreth këtij termi. Ekspertët ndërkombëtarë janë përpjekur të japin një definicion të përbashkët, por ende nuk është gjetur mundësia. Sipas studiuesit Reka ajo që e bën terrorist një akt është se ai duhet të ketë këto element si aktivitet: Të jetë i paligjshëm, i planifikuar/paramenduar; i dhunshëm ndaj personit apo pronës; të shkaktojë frikë tek qytetarët; objektivat të jenë civilët dhe jo-ushtarakët; dhe e fundit të konceptohet si mjet me 28

Përtej Fjalës

synim final politik. Gjithashtu studiuesi Endrit Reka përveç këtyre 6 elementeve të përbashkëta për një akt apo aktivitet terrorist numëroi edhe 5 llojet e terrorizmit të njohur deri tashti nga historia moderne: 1. Terrorizmi i sponsorizuar nga shteti, i cili përbëhet nga akte terroriste në një shtet apo qeveri nga një shtet apo qeveri. 2. Terrorizmi Disident – grupe terroriste të cilat janë rebeluar kundër qeverisë së tyre. 3. Terroristët Majtistë dhe të Djathtë – grupe të rrënjosura në ideologjinë politike. 4. Terrorizmi fetar – janë grupe terroriste të cilat pretendojnë se përfaqësojnë një fe apo grupim fetar të caktuar (hyjnor), si dhe 5. Terrorizmi Penal – akte terroriste të përdorura për të ndihmuar krimin dhe fitimin kriminal. Sipas ekspertëve ndërkombëtare nuk ekziston asnjë simptomë paraprake për të shquar një individ si potancial terrorist, sikurse varfëria, stabiliteti politik, mungesa e arsimit etj. nuk është vërtetuar në asnjë rast se luajnë rol në krijimin e ideve dhe lëvizjeve terroriste. Përkundrazi, përvoja ndërkombëtare ka vërtetuar se një pjesë e mirë e potencialeve terroristë vijnë nga bota e arsimit dhe nga familje me gjendje të mirë ekonomike.

izmi dhe ë sjell ai Sipas ekspertit Reka, Shqipëria nuk ka treguar asnjë premisë të mundshme për rritjen dhe krijimin e ideve dhe grupeve terroriste. Pas kësaj ai dha sqarime të hollësishme të pasuruara me fakte të ndryshme mbi zhvillimet rreth këtij problemi shqetësues të epokës mod-

erne. Më pas u kalua në një bashkëbisedim me hoxhallarët mbi premisat dhe problemet aktuale të vendit tonë.

Endrit Reka

Përtej Fjalës

Emërtimi “Hoxh të merituar dhe e Xhemis Stafa Para pak kohesh punonjësit e restaurimit të xhamisë së Nazareshes,( e cila daton në vitin 1599) gjeten një gur në formën e një çallme. Kjo më kujtoi një prej historive gazmore, por dhe domethënëse të një hoxhe, të cilit i bën një pyetje dhe ai modestisht iu përgjigjë që nuk e dinte. Mirëpo pyetësi i çuditur nga përgjigja negative ia ktheu duke i thënë: -Si nuk e di, kur ti ke gjithë atë çallmë të madhe në kokë?! Hoxha i urtë atëherë i tha: Urdhëro çallmën time, vendose në kokë dhe mu përgjigj ti! Kjo për t’i treguar se nuk është çallma ajo që jep përgjigjet, por koka. Duke marre shkas nga ngjarja e mediatizuar nga emisioni “Me zemër të hapur” në televizionin Neës24 u ndjeva i indinjuar për keqpërdorimin e emrit “hoxhë” aty. Nuk dua të mendoj se ky emërtim është bërë qëllimisht. Në gjuhën tonë kjo fjalë është e njohur, mirëpo përdorimi i saj në mënyrën e gabuar dhe për personin e gabuar vjen për disa arsye: Së pari për shkak të një të kaluare të errët ateiste, ku ky emërtim ose klerikët që emërtoheshin me këtë emër bëheshin preh e një propagande denigruese. Figura e hoxhës ose klerikut fetar ishte në qendër të sulmeve nga më të ndryshme, duke filluar nga shpifjet, shantazhet, akuzat, denigrimet, internimet dhe burgosjeve. Nuk na

Përtej Fjalës

harrohet se si sistemi komunist dënoi me anë të shpifjeve një figurë të dashur për muslimanët shqiptar pas viteve 90’, plakun e bardhë, hoxhën e nderuar hafiz Sabri Koci. Burgosja e tij u bë për shkak të shpifjeve të ulëta dhe për sh-

hë” midis titullit etiketimit abuziv që përmblidhen në një shprehje të vetme “armik i diktaturës”. Deformimi meditiak i qëllimtë nga sistemi komunist i klerikut, me virtyte të larta fetare dhe intelektuale behej për të mbjellë në popull urrejtje, e shoqëruar kjo natyrisht nga maksima marksiste se “feja është opium për popullin” dhe “feja është prapambetje” etj. Mashtrimet e diktaturës komuniste në fakt opiumizuan shoqërinë dhe lanë pasoja të mëdha te populli shqiptar, pasoja këto të cilat fatkeqësisht i trashëgojmë edhe sot e kësaj dite. Mbas 23 viteve demokraci populli shqiptar duket se është çliruar disi nga ndikimet ateiste. Liria fetare, hapja e xhamive, institucioneve fetare, botimi i librave të besimit etj, kanë ndikuar që njerëzit të rigjejnë natyrshmërinë e tyre të mohuar dhe të grabitur për shume vite me radhe. Sot njerëzit kanë kontakt më të shpeshtë me fenë, institucionet e saj, librat fetare dhe hoxhallarët e vërtetë. Ndërkohë vëmë re se ky kontakt u mungon shpesh qarqeve mediatike, redaksive, kryeredaktorëve, gazetarëve të medias së shkruar dhe vizive. Gazetarët, qoftë dhe për kulturë qytetare, duhet të kenë disa njohuri rreth feve, qytetërimeve dhe kulturave, me qëllim që të përçojnë te njerëzit njohuri dhe lajme të sakta. Për tu ardhur në ndihmë gazetarëve, kak se ai përfaqësonte një njeri me vlera të larta kryeredaktorëve apo dhe opinionit publik, po besimi. Ai u përballë me një sistem të sofis- japim një përkufizim të termit gjuhësor dhe fetikuar shantazhi, i përligjur nga neni famëkeq tar të fjalës hoxhë. i “agjitacionit dhe propagandës”, nga akuzat e tilla si “armik i klasave” dhe “armik i partisë”, Fjala hoxhe vjen në gjuhën shqipe nga fjala

Përtej Fjalës

turke “hoça” e cila origjinën e ka nga persishtja khauaxha, që do të thotë mjeshtër, zotëri. Nganjëherë në gjuhën e popullit mund hoxha përkufizohet si, njeriu që ka dituri dhe zgjuarsi dhe di t’i vendosë gjërat në vendin e duhur dhe në kohën e duhur, duke përdorur mënyrën e duhur. (kujtoni Nastradin hoxhën) Në terminologjinë fetare titulli “Hoxhë” i atribuohet klerikut islam ose studiuesit të sinqertë fetar, i cili ka mbaruar një shkollë fetare islame dhe është i aftë të njohë dhe interpretojë parimet bazë të fesë dhe ka njohuri universale dhe të thella të jurisprudencës islame. Ai mund të jetë punonjës i një bashkësie islame, si imam, hatib… etj, por dhe mund ta performojë diturinë e tij fetare qoftë si një intelektual i pavarur, apo funksionar i ndonjë organizate islame të njohur. Pra në thelb titulli “hoxhë”, i jepet personit tek i cili ndërthuren dy përkufizime, dhe si cilësi kryesore ka sinqeritetin dhe arsimimin fetar. Titulli “hoxhë” nuk mund t’i vendoset çdo njeriu, sepse ai nuk është thjesht etikete, që çdo kush mund ta varë në qafë, por ai është titull që të obligon përgjegjësi të mëdha, të cilat kërkojnë sinqeritet dhe aftësi për t’i mbajtur. Pikërisht asnjë prej nesh sot nuk thotë se, diktatori Enver Hoxha kishte titullin “hoxhë”, meqë kishte këtë mbiemër, sepse ai ishte i kundërt i hoxhës. Po kështu ç’mund të themi për atë person që mashtron, është fallxhor ose magjistar? Sigurisht që të tillë njerëz janë në skajin tjetër të botës për të pasur këtë titull. Fatkeqësisht këtë titull, në periudhën e tranzicionit në Shqipëri, e kanë marrë edhe njerëz jo të meritueshëm, për shkak të mungesës së kuadrove fetarë në vend. Nga kjo mungesë ka ardhur dhe keqkuptimi dhe mosnjohja nga njerëzit e personit që është hoxhë i vërtetë me titull dhe një mashtruesi, fallxhori, apo magjistari përfitues, matrapazi, i cili etiketohet gabimisht me titullin “hoxhe”, por që ka abuzuar nga mos njohja e njerëzve që kanë në çështjet e fesë. Shyqyr Zotit, sot kemi një bashkësi të madhe fetare islame, një insti-

Përtej Fjalës

tucion fetar, kemi imam dhe hoxhallarë të përgatitur në fushat e njohurive islame dhe është e patolerueshme për këdo që të quaj me titullin “hoxhë”, një fallxhor, mashtrues, magjistar apo diktator që s’ka lidhje aspak as me sinqeritetin e as me arsimin akademik fetar islam. Për këtë gjë i bej thirrje edhe Komunitetit Musliman, që për raste të tilla të prononcohet zyrtarisht, sikurse bëri në rastin e përmendur më lart. I bëj thirrje personave që i atribuojnë vetes këtë titull, që të heqin dorë prej mashtrimeve. I bëj thirrje medias së shkruar dhe vizive, redaksive të gazetave, kryeredaktoreve, gaze-

tareve, drejtuesve të programeve dhe emisioneve televizive që të përdorin termat e duhur dhe fjalët e duhura, me qëllim që të mos përçojnë mesazhe të gabuara tek njerëzit, duke shkaktuar kështu dëme morale, që i shkojnë për shtat vetëm dezinformimit të periudhës komuniste. I bëj thirrje edhe besimtareve që të sensibilizojnë të afërmit e tyre rreth këtij termi, me qëllim që shoqëria jonë të jetë në gjendje t’i identifikojë lehtësisht disa fenomene dhe persona negativë dhe të qe mos i ngatërrojë ata me staturën e vërtetë të hoxhës, në këtë periudhe postkomuniste

Përtej Fjalës

Çfarë thotë islami për fallin dhe horoskopin Në çdo vënd që zbehet dituria fetare, në çdo vend që dobësohet drita e shpalljes së Allahut, atëherë nën hijen e kësaj zbehje fillojnë të shfaqen veprime, mendime, qëndrime, fjalë të ndryshme e të çoroditura. Pra besëtytni që nuk kanë të bëjn fare as me logjikën, as me arsyen, as me atë që mund të thuash se është njerëzore. Është një përpjekje e njerëzve, që të dalin nga kriza, nga situata, në mungesë të udhëzuesit të mirëfilltë, bien viktimë e matrapazëve, të cilët përfitojnë nga kjo gjëndje. A ka më keq se të përfitosh nga halli i dikujt, ta keqpërdorësh atë. Mendoni një njeri që ka fëmijën sëmurë, ai është gati të japë gjithçka ka nëpër xhepa, për ta shëruar. Vjen një keqbërës, një i pandershëm dhe e mashtron. I thotë vendose këtë hajmali dhe do të shërohet, por kjo ka koston e saj dhe kushton 500 euro. E çfarë bën prindi i shkretë? E paguan. Prandaj ne duhet të jemi të gatshëm ta shpallim dritën e Allahut që të ndricojë të gjitha qoshet e vendit tonë. Të hyjë kjo dritë në çdo shtë-

Përtej Fjalës

pi. Që të gjitha këto errësira që kanë mbytyr njerëzimin, që u japin hapësirë keqbërsve të bëjnë keq, të gjitha këto të dalin në dritë e të demaskohen! Nuk i demaskon ata asgjë përveç dritës së Allahut, atë me të cilën erdhi Muhamedi “salallahu alejhi ue selam”. Mësimet e tij janë dritë, prandaj kudo që mungonjë mësimet e tij, fillon të përhapet errësira. Kudo që mungon mësimi i tij, fillon degradimi. Pasi ata nuk janë më të gjallë, nuk kanë frymë më për jetën. Nuk i jep gjë tjetër frymë për jetën, përveçse, shpirti, me të cilin erdhi Muhamedi “salallahu alejhi ue selam”. Prandaj të nderuar, duhet të pajisemi me këtë dritë, ngaqë para nesh apo pas, ka rreziqe të shumta. Duhet të hapim sytë, sepse mund të rrëzohemi, të pengohimi, sepse nuk shohim. Prandaj na duhet drita. Nëse kjo na mungon, atëherë ka shumë anash kësaj rruge. Ka shumë prej atyre që mezi presin, kanë plane të gatshme, si të përfitojnë nga mungesa e dritës. Sapo të shohë dikënd që nuk është i ndriçuar,

kështu gëzohet shejtani dhe pasuesit e tij, shejtanë që duken e që nuk duken. Për ata njerëz që mashtrojnë, lusim Allahun të na ruajë nga sheri i tyre. Këta kanë kategori të ndryshme. Njëra nga këto kategori janë edhe falltorët, që demostrojnë mjeshtëri dhe aftësi të rralla, e demostrojnë se ata dinë kush i ka bërë keq dikujt. E dinë se ku i ka humbur dikujt kuleta, e dinë pse nuk po i ecën dikujt,e dinë çfarë do të ndodhë nesër. E njerëzit të dehur , vrapojnë, presin në rradhë, paguajnë në dyert e tyre. Nuk kam parë absurditet më të madh sesa ky. Të pagush që të të gënjejë dikush.Njerëzit paguajnë për një të vërtetë. Të pagush një profesor që po të jep dije, e qartë, por të pagush dikënd, që po të gënjen. Këtë absurditet nuk e toleron askush, përveçse një njeri që ka mbetur në terr informativ. Por ne do ta ndezim dritën me lejen e Alla-

hu. Sepse thamë që Kurani është dritë. Me këtë dritë do shohim se sa gënjeshtarë ka përqark. Allahu na ruajtë prej sherrit të tyre. Këta njerëz që pretendojnë se e dinë të ardhmen, ose fatkeqësisht i kanë lidhur njerëzit me lëvizjen e yjeve, si për shembull:” kur të lëvizë ky yll në këtë drejtim dhe ti je i lidhur me këtë yll. Kjo do të thotë që do të ndodhë ty kështu e ashtu. E këto i kanë emërtuar si horoskope. Madje kanë shkuar edhe më larg për të qënë më afër klientëve të tyre, sa herë që pinë kafe e kthejnë edhe për fat më të madh, i vë aty një gisht, e pas disa çastesh e kthejnë dhe e lexojnë kafen se ku do të të çojë jeta ty. Deri në këtë shkallë janë njerëzit në terr informativ? Po ku mundet lëngu i kafesë të dijë se çfarë do të më ndodhë mua nesër. Po tha dikush që janë ca lidhje kimike që po e bashkove këtë element me atë ndoshta mundë të dalë... po supozojmë. Por ta kthesh kafenë e kafeja

Përtej Fjalës

nga t’i bëhen vizat, shkruhet fati yt?- Kjo është tmerr dhe ulje ta besosh. Fallxhorët. Kemi dëgjuar ndonjëherë fallxhorë që të kenë nivel të lartë kualifikimi. Shumica dërrmuese e fallxhorëve janë niveli më i ulët ,më i shkretë në nivel arsimi. Ai që është doktor profesor e që ka lexuar mjaftueshëm, nuk di çdo të ndodhë nesër, po ditka një e shkretë që nuk ka as dy klasë shkollë. E prapë ne i shohim njerëzit tek rendin për tek ajo. E më e keqja është se doktorët e profesorët janë në radhë duke pritur tek dikush që nuk meriton t’i shkosh e t’i trokasësh për zgjidhje hallesh e problemesh. A e shikoni sa na kushton të larguarit nga mësimet e Muhamedit “salallahu alejhi ue selam”. Pasi me mësimet e Muhamedit “salallahu alejhi ue selam”, ngrihesh, avancohesh, ndriçohesh. Mëndjendritur është ai që ndjek Muhamedin “salallahu alejhi ue selam”. Ngaqë nuk besojnë besëtytni dhe gënjeshtra të tjera. Kjo fe ka rregullat e veta, nuk merret me akuza, me shar-

Përtej Fjalës

je e me shpifje. Ka rregulla të arta, mbi të cilat mund të ndërtosh sa të duash ngaqë janë rregulla t qëndrueshme dhe të fuqishme. A i beson njeri filxhanit? La ilahe il Allah. Betohem në Zot se ndjej turp të flas, kur kaloj në disa vende dhe shoh njerëz që duket se janë të sukseshëm, prej veshjeve, makinave, shkollave që kanë kryer. Presin në rradhë tek një grua, të cilës edhe abetaren e klasës së parë po t’ia japësh nuk di ta lexojë, e jo më të lexojë fatin tënd. Ky është dënim i Zotit sepse nuk e kanë ndjek Muhamedin “salallahu alejhi ue selam”. Sepse njerëzit thonë: na duket feja e prapambetur, duhet të shkojmë me perëndimin. Kush po ju ndalon, shkoni po merrini shkencën, teknologjinë, jo duke humbur e nënçmuar fenë. Të lakmosh të huajën,nuk është zhvillim e as përparim. E çfarë ndodh ?- E kanë nënçmuar fenë e Muhamedit “salallahu alejhi ue selam” se është fe e shkretëtirës, fe e arabëve. E pastaj shfleton

gazetën e sheh horoskopin, çfarë jam unë ?dashi.... ta shohim çfarë thotë kjo shenjë zoadikale Dashi. Ky është i përparuari dhe i ndrituri. Ky është dënim nga Allahu, nuk ke dashur të marësh dritën, të udhëzohesh, e tani rri në terr të fallxhorëve horoskopëve e të tjerë emrave. Me ato lloj- lloj emra që janë shenja në horoskop. Dikush tallet me ta. Shkruajnë do të jetë jeta kështu e ashtu, ndërkohë që nuk të njohin fare. E njeriu mërzitet e thotë këtë muaj nuk e paska dashi punën mirë, kështu po shkruajnë këta. Edhe ai i beson, i prishet rehatia, nuk i pihet as edhe kafja, nuk i hahet madje as buka. Pse? Se dashi në këtë muaj nuk i ka punët mirë. Kjo është dënim, sepse nuk ke dashur të ndriçohesh me mësimet e Muhamedit “salallahu alejhi ue selam, madje disave u është dukur e prapambetur, si fe e shkretëtirës dhe e arabëve. Po ja sikur të ishte e shkretëtirës e tani ti largohesh nga kjo e bëhesh anëtari i një are të caktuar. Këtë ne duhet ta luftojmë. Ne duhet t’i nxjer-

rim njerëzit prej arave të këtyre shenjave horoskopi, pasi në ara kanë hyrë dhe janë vetëquajtur edhe dash. Duhet t’i nxjerrim njerëzit prej arave, e t’i çojmë në shtëpitë e bukura që Muhamedi “salallahu alejhi ue selam” ka ndërtuar me mësimet e tij. Kjo është e gjitha. Ka njerëz që u pëlqejnë të rrinë në ara, i pëlqen era e tyre, le të rrinë, nuk nxjerim dikënd me pahir, por flasim për ata që nuk kanë pengesë që tu thonë horoskopeve përparime e ti shfletojnë ato, ndërsa haditheve për hadithet e Muhamedit “salallahu alejhi ue selam”, thonë se nuk janë për kohën tonë. A nuk është banale dhe e ulët të besosh në horoskop? Janë bërë programe të shumta për fall, nga celulari, përmes letrave. Nëpër botë çfarë nuk ka, dergo një sms këtu e pastaj shtyp këtë nr, e kujt i qëllon numri 3 do të themi se çfarë fati do të kesh këtë vit. E për këtë shërbim paguan 1-euro. Mashtrime. Nëse i thua këtij njeriu që me atë 1 euro ta blej një cd e të dëgjoj çfarë thotë hoxha. Atëher do thotë, :” jo nuk kam

Përtej Fjalës

para, nuk dalin për të gjitha. Allahu xhelexhelaluhu, thotë kështu në suren Hud, ajeti 123: “ Allahut dhe vetëm Atij i takon e gjithë e fshehta që është në qiej e në tokë, e i tërë gjykimi për çdo çështje i takon vetëm Atij”. Pra askush nuk e di të fshehtën përveç Allahut xhelexhelau. E fshehta, e panjohura e ardhmja, është e fshehtë për ne. Kushdo që tenton të na e zbulojë përmes mjeteve të palegjitimuara, shpallet gënjeshtar dhe i papranuar. Dikush mund të thotë po a nuk është edhe parashikimi i kohës haram. Jo, sepse kjo ndryshon. Në qoftë se fallxhori në bazë të filxhanit i shikon ca pika e thotë:” do të bjerë shi gjithë javën. I themi:” po gënjen, ngaqë filxhani nuk mundet të na e tregojë. Ndërsa meterologët kanë mjete të sofistikuara, që përciellin lëvizjen e reve, shkaktarë që Allahu i ka lënë që të na lajmërojnë për ndryshimet e motit. Edhe meterologët kur japin motin do të duhej të thonin në bazë të këtyre shënjave mendojmë se nesër mund të ketë rreshje dhe këtë shumicën e herëve e thonë.Sepse shpesh kur meterologët thonë nesër do të bjerë shi me siguri të madhe, nuk ka ndodhur ashtu. Pra është një parashikim i mundshëm i kohës, sipas mjeteve të legjitimuara. Në qoftë se një mjet është i legjitimuar me sheriat ose i ka lënë hapësirë shkencës, pra rregulli kozmologjik i kozmosit. Nëse e përdorim këtë atëhër nuk ka asgjë të keqe. Pra nëse meterologët thonë që retë po afrohen me një x shpejësi drejt vendit tonë, e në bazë të kësaj shpejtësie për 2 ditë mund të ketë reshje shiu në vendin tonë. Apo mjeku thotë në bazë të këtij virusi, këmba e këtij njeriu apo të sëmuri mund të pësojë dëme. Themi “ Mundet”, sepse as mjeku nuk e di çfarë do të ndodh me siguri të plotë, por ai flet me fakte të bazuara shkencërisht dhe jo me filxhan. Kjo nuk është të zbulojmë të fshehtën, por mjeku sqaron që në bazë të këtyre gjërave, sëmundja mund të shkojë kështu, pastaj Allahu e di më së miri.

Përtej Fjalës

Pra edhe kur analizojmë themi në bazë të rezultateve të këtij viti pritet një krizë ekonomike. Themi gjithmonë:” Allahu e di më së miri, por ne kështu mendojmë në bazë të një analize. Por që një falxhore të të tregojë se rrisku- furnizimi yt është në Zvicër ose diku gjetkë, këtë lloj zbulimi të së fshehtës e ka ndaluar Allahu. Nuk e di askush sa do të fitojë ky nesër, askush nuk e di saktësisht. Mund të parashikosh diçka përmes mjeteve legjitime, por jo me fjalë fallxhorësh. Allahu thotë në suren Junus në ajetin 20 :“Çdo pejgamber që ka ardhur i kanë thënë njerëzit :”Me ty do na gjejë një gjë e keqe”. Kështu ndodh edhe këtu tek ne. Ende sot thonë çfarë na gjeti ne, nuk do integrohemi as ne Europe meqë kemi këta me shami e me mjekra. Pra paragjykojnë të ardhmen. Kanë mbetur me dhjetra kushte për tu plotësuar, e ata mendojnë se këta muslimanët, do të na e vonojnë ose pengojnë integrimin në Europë. Allahu thotë: “ E fshehta është tek Allahu. E ju prisni dhe keni për të parë se kush do t’ua prishë realisht punën. Edhe unë po pres bashkë me ju”. E duke pritur, shohim se dalin çështje të tjera që nuk i paskemi ditur. Prandaj të ardhmen, të fshehtën askush nuk e di veç Allahut xhelexhelalu. E di vetëm Allahu. Prandaj vetëm Atij duhet t’i dorzohemi dhe vetëm prej Tij duhet ta kërkojmë mbrojtjen. Po mirë do thonë këta, ti hoxhë mirë e ke, po për Zotin njërit prej nesh ia ka zbuluar një të fshehtë. E përmend Muhamedi “salallahu alejhi ue selam” edhe këtë. Allahu ka melajke të aurtorizuar për shpallje dhe ua shpall melajkeve të caktuar çfarë do të ndodhë në tokë. E gjatë kumtimit të kësaj shpallje Allahu lejon, e kjo është sprovë, me lejen e Allahut është, por nuk duhet të jemi viktimë e kësaj. Kur Allahu ia shpall melajkeve, disa shejtanë mundohen të vjedhin diçka, përmes dëgjimit se çfarë po u thotë Zoti melajkeve. Ata nuk mund të dëgjojnë mirëpo për shkak të largësisë nuk kuptojnë çdo gjë që u thuhet engjëjve, pasi Allahu i godet ata me yje për ti mbytur.

E dëshiron Allahu, që me një informatë të caktuar të vijë tek fallxhori. Ndërkohë shejtani shkon i lodhur e i raskapitur, i trishtuar, pasi është përballur me goditjen e yjeve dhe i thotë fallxhorit vetëm këtë munda të marr vesh, të tjerat shtoji vetë, të tjerat më pas janë veçse gënjeshtra. Edhe njerëzit mendojnë se njërit prej tyre i doli se ia ka qëlluar në një detaj, edhe pse e ka gënjyer në 100 të tjera. Duke qënë se bashkpunojnë me xhindë mund të ndodhë dhe t’ia qëllojnë, pasi xhindët lëvizin me shpejtësi të madhe. E mundet xhindi të shkojë në shtëpi e të shohë, pastaj ta lajmërojë falltorin se kishte dy fëmijë e të tjera si këto. Dhe ende pa u ulur ai që ka ardhur tek fallxhori ai “ e pyet:” si i ke 2 djemtë e tu”. Edhe njerëzit sigurohen dhe thonë:” a të thashë që ai di. Pra kështu dinë ata, duke mashtruar me xhindë e djaj. Prandaj është haram të shkosh tek ata. Allahu e ka ndaluar që ata ta dinë të fshehtën, Allahu e ka mohuar që ata ta dinë të ardhmen apo fatin dikujt. Ata nuk e dinë as për vete se çfarë do të ju ndodhë. Prandaj nuk duhet ti besojmë gënjeshtarëve. Ti drejtohemi Allahut azauexhel, të kërkojmë nga Ai rrugëdalje, të kërkojmë nga Ai rrugëzgjidhje. E Atij t’i dorzohemi, çfarëdo që të ndodhë në të ardhmen, ne jemi në në dorë të Atij. Allahu do të na ndihmojë. Muhamedi “salallahu alejhi ue selam” thotë:” kush shkon te fallxhori, nuk i pranohet atij namazi për 40 ditë”. Çfarë kuptimi ka ky hadith? Ky hadith nënkupton që edhe vetëm ti shkosh apo të shfletosh horoskopin nuk lejohet. Dikush thotë nuk i besoj fare, po kot për qejf shkoj ta shikoj se çfarë do të më thotë horoskopi. Këtë nënkupton ky hadith: nuk lejohet as ta lexosh. Përse po i shikoni filxhanët, apo të shkruani sa fëmijë keni për të lindur. Disa thonë se nuk i besoj vetëm se shkoj për kuriozitet. Atëherë për kuriozitet, 40 ditë nuk të pranohet namazi. 40 ditë do të thotë 200 namaze.Vetëm për një të shkruar apo të lexuar. Kush e ka bërë këtë deri tani, le të pendohet,

sepse Zoti ia fal por me një kusht që të mos i kthehet më atij veprimi. E nëse dikush shkon dhe i beson falxhorit, atëherë ky njeri nuk quhet më musliman, por del nga feja. Pasi nëse ti mendon që dikush tjetër veç Allahut, e di të fshehtën atëherë kjo bindje i kushton atij daljen nga feja. Nëse se ke ditur, pendohu te Allahu, ktheju Atij, lute dhe kërko prej Tij. Prandaj në vënd që të errësohemi me mësimet e fallxhorve, të ndriçohemi me mësimet e Muhamedit “salallahu alejhi ue selam,” sepse kemi këtë pasuri. Sikurse e kemi thënë edhe në emisionet e mëparshme, kur e dimë që jemi kaq të pasur pse duhet të marrim mbeturina nga koshat e mbetjeve.Nuk ka nevojë kur ti e ke pasurinë e bollshme, të besimit, të udhëzimit, që e la Muhamedi “salallahu alejhi ue selam”. Prandaj horoskopin, kafenë, fallxhorët, çfarëdo lloj forme tjetër, braktiseni. Njerëzit shkojnë tek fallxhoret për të ditur nëse më do bashkëshorti mua apo jo. Edhe ajo e provon me një lugë, e nëse nuk kthehet luga nga duhet, nuk të do. Ndërkohë thotë:” e dija që nuk më donte”. Prishet kështu edhe jeta bashkëshortore për një lugë. Braktisini këto, ta jetojmë jetën ashtu siç duhet derisa të na japë Zoti jetë. Braktisini këto dhe kthejuni dritës së udhëzimit. Kthehuni tek mësimet e Muhamedit “salallahu alejhi ue selam”. Jeto më mirë e jo në ara. Jeto i lumtur, mos jeto i ngarkuar. Jeto i lirë, pa pengesa se çfarë po më del tani në filxhan. Pasi ajo që ka caktuar Zoti, ajo sigurisht që do të ndodhi. Ti puno për të mirë, të tjerat lëri tek Allahut, dorëzohu tek Ai e ndihu i sigurtë kur të dorzohesh. Këtë na e mëson besimi ynë, kështu na ka mësuar Muhamedi “salallahu alejhi ue selam”. Ka shumë për të folur për fallin e fallxhorët, por besoj se ky shpjegim është i mjaftueshëm, për të na dhënë përgjigje çështjes që kemi ngritur në fillim, çfarë thotë feja për falxhorët.

Përtej Fjalës

Çfarë thotë feja islame për bestytëninë (hajmalinë) Të gjitha falenderimet, adhurimet, e lavdërimet i takojnë Allahut tonë të Madhëruar. Paqja dhe bekimet e tij qofshin mbi Muhamedin salallahu alejhi ue selam, mbi familjen e tij, shokët, dhe të gjithë ata që e ndjekin këtë rrugë deri në ditën e fundit të kësaj bote. Pa dyshim që njerëzit besojnë në Allahun, e njerëzit janë të lidhur me Zotin. Por jo rrallë herë ndodh që këto raporte me Allahun, ky besim, të jetë i prekur, apo i njollosur me disa besëtytëni, që ia prishin imazhin këtij besimi. E duke i prishur imazhin, edhe e dobsojnë fuqinë e këtij besimi. Kështu, në vend që besimi në Allahun xheleuala të luajë një rol konstruktiv, në ngritjen e shoqërisë dhe fuqizimin e raporteve me Allahun xheleuala, njerëzit ndahen nga besimi me Allahun, dhe besojnë dikënd tjetër. Edhe pse vazhdojnë të besojnë në Allahun xheleuala, nëse i pyet ata se kush

Përtej Fjalës

është më i fuqishmi, në duart e kujt është ky kozmos, kush ka mundësi për ti ndihmuar, përgjigja e tyre pa hezitim është: Allahu. Por fatkeqësisht, ndodh që ndonjeherë njerëzit të mos e përkthejnë drejt këtë besim që kanë në zemrat e tyre. E donjëherë për shkak të gjërave që bëjnë, mund të kemi përshtypje dhe pyetjen se a besojnë këta njerëz?. A janë të lidhur me Allahun azauexhel? Për këtë arsye kemi vendosur të flasim për disa besëtytëni, që janë të përhapura tek njerëzit, e që kryen në emër të besimit në Allahun xhele xhelaluhu, por që nuk kanë të bëjnë me besimin aspak. Janë të përhapura tek njerëzit, kanë një shtrirje të madhe, e që njerëzit i kryejnë ato për t’u sjellë dobi, për të përfituar nga marrja e gjërave apo veprimeve të caktuara. Por që në esencë atyre u sjell dëm e jo dobi. Ua këput raportet me Allahun, ua zbeh lidhjen, ua shton

telashet edhe më tepër. Por që fatkeqësisht njerëzit nuk e kuptojnë. Të shumta janë këto besëtytëni. Dhe fatkeqësisht kur njerëzit nuk e kanë të qartë, se kush duhet të flasë në emër të fesë, kush duhet të flasë në emër të islamit. Kush duhet të pyetet. Kur njerëzit nuk e kanë të qartë këtë, atëherë kushdo mund të flasë në emër të fesë. E këtë mund ta vëreni qartazi në ndonjë ngjarje të caktuar në jetën e njerzëve, qofshin këto ngjarje me karakter gëzimi apo hidhërimi. Shumë njerëz thonë kjo është mirë të bëhët, kjo jo. Me dhjetra e dhjetra mendime, propozime. Dhjetra e dhjetra përgjigje fetare, e që fatkeqësisht, asnjëra prej tyre nuk ka të bëjë me fenë. Psh nëse dikush vdes në shtëpi, ka me dhjetra propozime, dikush thotë duhet me ta kthejmë kështu, një tjetër thotë -ashtu. Të gjitha këto fatkeqësisht në emër të fesë e të shpërblimit. Por që feja dhe shpërblimi, janë larg prej tyre. Edhe bestytënia e kësaj kategorie, që bëhet në emër të fesë nuk është prej fesë. E do të befasoheni kur do të dëgjoni se ëfarë thotë feja për këto veprime. Një natë kur po dilnim nga xhamia, pas namazit të jacisë, pashë një fëmijë të vogël, që luante aty. E që prindërit e tij ia kishin varur në qafë një qafore të madhe me një kuran , si shënjë mbrojtjeje nga e keqja e mësyshi. Një lloj hajmalie e madhe e varur në qafë. Kjo më frymëzoi që kur të flas për bestytëni të filloj pikërisht nga kjo. Pasi të shumtë janë njerëzit tek të cilët është e përhapur kjo bestytëni, pra mbartja e hajmalive. Për sprova të ndryshme, apo sëmundje të ndryshme, nuk kursejnë para, madje shuma të majme për t’i harxhuar tek ata që i mashtrojnë. Duke i vendosur hajmali, apo duke iu përmbajtur rregullave të caktuara për ta vendosur në ujë, për ta mbatur apo për ta pirë, në emër të shërimit. E ky është veprim që bëhet në emër të fesë. Nuk bëhet në emër të ndonjë partie politike. Duke thënë se unë jam përkrahës i kësaj partie politike e si si mbol i kësaj përkrahje po

mbaj këtë hajmali. Jo, njerëzit nuk e mbajnë hajmalinë në bazat e përkatësive të tyrë politike, apo etniteteve, e nacionaliteteve të ndryshme. Të gjitha këto bëhën në emër të fesë. Prandaj nëse bëhën në emër të fesë i takon fesë islame që të flasë për këtë veprim. Çfarë thotë feja për këtë veprim që njerëzit e bëjnë në emër të saj? Ka edhe gjëra që njerëzit nuk i bëjnë në emër të fesë, e nëse nuk i bejnë ne nuk japim përgjigje për ta. Ne mund të shprehim mendimin tonë, se me islam kjo do të duhej të bëhej kështu. Mirëpo nëse ky veprim është në emër të fesë, atëherë duhet të pyesim fenë. Çfarë thotë feja për hajmalitë, për nuskat, për këto veprime që njerëzit bëjnë duke i varur në qafat e tyre, në makinat e tyre, në shtëpitë e tyre. Çfarë thotë feja për këto,? A duhet, a të vazhdojmë t’i besojmë, a t’i shtojmë? Apo duhet t’i largojmë. Kemi bërë një marveshje, për të udhëtuar bashkë në këtë reflektim. Cila është marrëveshja? Kemi thënë se kur dëshirojmë të japim përgjigje për veprim të caktuar çfarë thotë feja, kë duhet të pyesim?- Allahun dhe të pejgamberin salallahu alejhi ueselam. Ngaqë Allahu flet në emër të fesë, ngaqë feja është e tij dhe ai ka autorizuar, që me shpallje prej Tij të flasë edhe Muhamedi “salallahu alejhi ueselam”. Çfarë thotë Allahu për hajmalitë? A është i kënaqur ai që krijesat e Tij që bëjnë hajmali? A ju garanton Ai mbrojtje atyre që vendosin hajmali ose nuska? Apo e largon mbrojtjen e Tij nga ata. Çfarë thotë Muhamedi “salallahu alejhi ueselam”? Nëse i kthehemi fjalëve të Allahut xheleuala, dhe pejgamerit “salallahu alejhi ueselam” do të gjejmë se sa është përmendur hajmalia. Gjithmonë është përmendur në kontekstin negativ. Është përmendur me një gjuhë qortuese, madje me një gjuhë kërcënuese, që nuk na ka lënë hapësirë tjëtër, veçse të gjykojmë për këtë veprim se është i ndaluar. Ne jemi të detyruar që në rastet e sprovave të ndryshme, problemeve, sëmundjeve, jemi të

Përtej Fjalës

detyruar të kërkojmë zgjidhje. E duke kërkuar zgjidhje që të dalim nga kjo gjëndje, duhet të përdorim mjetet e duhura. Nuk u lejohet një muslimani apo muslimaneje, që në emër të daljes nga problemi, në emër të shërimit, apo tejkalimit të sprovës së caktuar,të përdorë mjete të ndaluara. Ngaqë qëllimi në islam nuk e arsyeton mjetin. Teoria e Makiavelit në islam është e refuzuar. Qëllimi mund të jetë fisnik, i nevojshëm për ne, por nuk duhet të na shtyjë qëllimi, që të përdorim çdo lloj mjeti që na vjen për mbarë. Ngaqë kjo nuk e fisnikëron qëllimin, e humb kuptimin e realizimin e këtij qëllimi. Por duhet që mjetet të jenë të legjitimuara dhe qëllimi që synojmë ta realizojmë të jëtë i lejuar fetarisht. Çfarë mjetesh mund të përdorë një musliman për shërim? Çfarë mjetesh mund të përdorim për të dalë nga një krizë? Na duhen mjete, sepse jemi të dobët e duhet të gjejmë ndihmë

Përtej Fjalës

me mjete të caktuara, për ti gjetur e siguruar vetes sonë mirëqenje shqëndetsore, siguri, çfarëdo qoftë ajo. Islami kur flet për mjetet që duhen përdorur, thotë se mjetet që lejohen të përdoren, duhet të plotësojnë 2 kushte ose njërin prej tyre. Nëse mjeti nuk plotëson asnjërin prej të dy kushteve, atëherë ky mjet është i ndaluar në fe. Madje gjykohet si një nga mëkatetet më të mëdha ose shirk . Ngaqë i kemi dhënë fuqi, efikasitet dhe ndikim një veprimi, për të bërë diçka që realisht nuk është ashtu nuk arrin të bëjë diçka. Prandaj e kemi ngritur mbi shkallën e tij e kemi vlerësuar mbi atë që është i vlerësuar dhe padyshim që nuk e kemi këtë të drejtë, kjo është e drejta e Allahut azauexhel. Cilat janë këto kushte që duhet t’i plotësojë një mjet, për të qënë i legjitimuar që të përdoret në çfarëdo lloj rrafshi. Kushti i parë është që ky mjet të jetë:- i legjitimuar, në Kuran dhe Sunet .

Muhamedi salallahu alejhi ue selam, e ka përmendur se këndimi i sures Fatiha mund të shërbejë si shërim. Këndimi i sures Nas dhe Felek, mund të shërbejë si shërim. Allahu e ka përmendur në Kuran se mjalti është ilaç për shumë sëmundje. Prandaj të përdorim mjaltin si mjet për shërim a lejohet?- Po lejohet, sepse e ka legjitimuar sheriati. Me argument, ngaqë Allahu thotë në suren Nehël, kaptina e bletës:” në të ka shërim për njerëzit”. Prandaj ne e përdorim mjaltin si shërim. Sigurisht me mënyrat e caktuara të përdorimit. Dhe e konsiderojmë mjet efikas për shërim, sepse Allahu e ka përmendur si shërim. Por a mund të përdoret mjalti për diçka tjetër, për shembull për të patur një jetë të lumtur. Vjen nusja për herë të parë në shtëpi dhe çfarë bëjnë?- I japin pak mjaltë, asaj dhe bashkëshortit, me bindjen që do tua ëmbëlsojë jetën dhe do tua largojë hidhësin. Jo,- kjo nuk lejohet.

Dikush do thotë po pse, mjaltë është ai. Themi jo, sepse Allahu nuk e ka legjitimuar këtë veprim. E ka legjitimuar për shërim, jo për ti sjellë lumturi bashkëshortëve. Këtu duhe të përdoret një mjet tjetër dhe jo ai. Por meqë është mjet i legjitimur, a lejohet ta përdorim mjaltin për të kërkuar diçka që na ka humbur? Ta marrim mjaltin edhe të kërkojmë me të çelësin e humbur nëpër shtëpi? A lejohet? Jo, nuk lejohet sepse mjalti nuk e kryen këtë funksion, nuk e ka legjitimuar Allahu xheleuala për këtë çeshtje. Prandaj nuk lejohet që mjalti të përdoret si mjet për të gjetur çelësat etj. Sepse Allahu ka thënë, vetëm për shërim, për diçka tjetër duhet të pyesim Zotin. Nëse Ai nuk na ka treguar, atëherë këtu kufizohet përdorimi i mjaltit. Për suren Fatiha Allahu ka thënë se është shërim. Muhamedi salallahu alejhi ue selam e

Përtej Fjalës

ka përdorur si ilaç për sëmundje të caktuara. Por unë do të thoshte dikush: dua ta përdor suren Fatiha, duke ua kënduar të vdekurve, që tu shkojnë atyre shpërblime. A lejohet ? Themi që Allahu nuk e ka legjitimuar, suren Fatiha që të jetë edhe mjet për këtë çeshtje, që të përdoret si mjet për tu dërguar sevape të vdekurve tanë, nuk e ka legjitimuar për këtë gjë. Allahu xheleuala, çdo mjeti ia ka kufizuar veprimin e tij. Mjeti duhet të jetë i legjitimuar me Kuran e sunet dhe të mbahet brënda kufijve të legjitimitetit të tij. Nëse del jashtë këtyre kufijve, atëherë nuk shërben më ky legjitimitet për ta legjitimuar në aspekte të tjera. Kushti i dytë. - Duhet që të jetë dëshmuar se ky mjet, duke u bazuar në ligje të caktuara që Allahu i ka shpërndarë në natyrë, mund të ndikojë në këtë veprim. Për shenbull:Allahu e ka legjitimuar zjarrin, për ngrohje, për gatim.A lejohet të përdoret zjarri për ngrohje, kur kam ftohtë? Po, sigurisht që ben, ku ka argument? Nuk ka nevojë për argument, pasi cilësitë, tiparet e zjarrit dëshmojnë se është efikas dhe njerëzit e kanë provuar gjatë historisë, se zjarri ka këtë funksion, pra ngroh. Mirpo ta përdorim zjarrin për diçka që nuk është provuar, që nuk ka ndikim, nuk ka zbulim, nuk ka arsye logjike që të shërbejë për këtë çeshtje, atëherë themi nuk duhet përdorur për këtë punë siç janë rastet kur nuk lidhemi dot me dikë, është largë në udhëtim dhe ndezim një zjarr dhe e shohim se ku është. A lejohet? Jo nuk lejohet. Nuk ka asnjë lidhje logjike zjarri me gjetjen e dikujt në distancë. Prandaj refuzohet, ngaqë nuk kemi argument sheriatik, por as nuk kemi arsyetim logjik. Nëse këto të dyja nuk janë plotësur, përdorimi i këtij mjeti refuzohet.Sepse në këtë formë bëhet shirk, e këtu mund të përfshihen shëmbuj pa fund. Si ta kuptojmë nëse ky mjet është i legjitimuar? Shikojmë nëse Allahu e ka legjitimuar, ndoshta jo drejperdrejt, por na ka dhënë arsye, e logjikë që kjo çeshtje qëndron ashtu. Ose nëse bëjmë bashkimin e dy elementëve si në kimi,atëherë

Përtej Fjalës

prodhohet një element tjetër që shërben për këtë gjë. Është shumë e qartë, lejohet sepse këtë ligj e ka bërë Allahu. Atë që Allahu e ka caktuar kozmologjikisht dhe juridikisht me fenë e tij, përdoret si mjet dhe lejohet të përdoret. Atë që Allahu nuk e ka caktuar në ligjet e tij kosmologjike, nuk e ka caktuar që zjarri të shërbejë për të ditur vendndodhjen e njrëzve, nuk e ka bërë për këtë gjë. A mund ta bënte, patjetër, por nuk e ka bërë. Prandaj ligjet kozmologjike të Allahut azauexhel refuzojnë, përdorimin e zjarrit, për një veprim të tillë, prandaj nuk mund të shërbejë si mjet. Gjithashtu dhe ligjet e Allahut sheriatike që i përmend në Kuran dhe sunet, kanë përmendur se mjete të caktuara përdoren për qëllime të caktuara. Ato mjete që nuk i ka legjitimuar Allahu nuk lejohen të përdoren. Është shumë e qartë nëse këtë mundohemi dhe e kuptojmë. Pastaj do të kuptojmë se ku bën pjesë hajmalia. Tashmë e kuptuam rregullin për verifikimin e mjeteve dhe legjitimimin e tyre. Tani sqarojmë praktikish hajmalinë, patkoin, apo syrin blu që e shesin, për largimin e të keqes apo për bereqet në shtëpi. Po e marrim dhe po e vendosim në këtë rregull. A është e lejuar fetarisht hajmalia. Jo që nuk është e legjitimuar, por është e shëmtuar dhe e qortuar. Çfarë thotë Muhamedi salallahu alejhi ue selam, pra po e verifikojmë fillimisht në fushën e sheriatit, pra po bëjmë verifikimin e hajmalisë. A na rezulton si mjet efikas? Shumë e qartë që nuk lejohet. Thotë Muhamedi salallahu alejhi ue selam dhe kur thotë ai, thotë feja, kështu kemi rënë dakord që në fillim. Pra Muhamedi salallahu alejhi ue selam, thotë:” Kush lidh, tëmime, pra nuska ose hajmali, për t’iu plotësuar një mangësi, një qëllim i caktuar, mos ia plotësoftë kurrë Allahu këtë qëllim”. Pra sheriatikisht vërtetohet se ky mjet është i legjitimuar? Apo si mjet i ndaluar? Produkt i ndaluar është hajmalia në sheriat, ngaqë Muhamedi salallahu alejhi ue selam, ka bërë dua/lutje kundër atyre që e

përdorin hajmalinë. Prandaj fetarisht hajmalia ka ndalesë dhe nuk e kalon provimin. Ka rënë në këtë provim. Është shpallur mjet i palegjitimuar. Patkoji i kalit, syri i kaltër gjithashtu e të ngjashme me to në islam kanë ndalesë. Nuk ka legjitimitet. Tani e trajtojmë në aspektin kozmologjik, të ligjeve të natyrës. A mundet dikush të marrë një hajmali e ta vendosë në laborator, dhe të thotë këtu ka substanca, të ndryshme kimike, fizike, biologjike, që nëse dikush e vendos në qafë, ndikon për tu shëruar nga një sëmundje. Përkundrazi, shkencëtarët e refuzojnë këtë, sepse nuk ka asnjë lidhje llogjike. Ndonjëhë ca veprime janë të legjitimuara fetarish, mjafton kaq nuk ka arsye për ta futur në labratorin logjik. Dikush mund të thotë se edhe surja Fatiha nuk është e pranuar tek mjekët. Nuk ka nevojë fare për ta dërguar Fatihan tek mjekët, ngaqë e ka legjitimuar sheriati. Kjo na mjafton ne. Por kur një mjet nuk është i legjitimuar fetarisht, por nuk është as i ndaluar, atëherë e hap rrugën për të parë nëse mund të jetë i lejuar në ligjet kosmolgjike të Allahut. Sa rregull i bukur është ky! Po nësë një rregull është i dështuar, i ndaluar në rrafshin fetar, nuk ka nevojë ta çojmë në rrafshin logjik, pasi sheriati ka gjykuar se kjo punë nuk lejohet. Ose një veprim i caktur që e ka legjitimuar sheriati, nuk ka nevojë fare që ta pyesësh shkencën, sepse na ka thënë Zoti i shkencës kështu. Për disa veprime sheriati lë rrugë të hapur, nuk i qorton, por nuk i lejon. Atëherë lë rrugë të hapur dhe ne shohim mos ndoshta ka një arsyetim logjik për përdorimin e saj. Prandaj thëmi që hajmalia ka dështuar në provimin e sheriatit, kjo mjafton për ta bërë të ndaluar,por e trajtojmë edhe në rrafshin e dytë për ta përforcuar. Në rafshin shkencor, çfarë efikasiteti ka dëshmuar deri më sot hajmalia, përkundrazi përhapje të bestytënive, të frikrave të panevojshme të njerëzve, të panikut, traumave.Çfarë ka provokuar hajmalia përveçse

sherr. Dikush do thotë unë e kam mbajtur e më ka bërë mirë. Ka caktuar Allahu të të bëjë mirë pa hajmali, e ta sjellë Allahu në kohën e hajmalisë. Jo se ta ka sjellë shërimin hajmalia. Prandaj feja për hajmalinë, syrin e kaltër, thotë nuk lejohen. Nuk lejohet t’ia vendosim fëmijës syrin në qafë, syrin e kaltër, për ta ruajtur, sepse në monetin kur ta vendosim këtë, na mësoi Muhamedi salallahu alejhi ue selam, se tashmë largohet prej tij ndihma e Allahut xheleuala. E Allahu të lë në ndihmën e atij peri apo syri. A të ruan peri, rruaza, patkoi? Kemi thënë dikur, një fjali që doli shumë qesharake, por njerëzit të detyrojnë me veprimet e tyre qesharake. Ti vendos një patkua për të të ruajtur gjithë atë shtëpi, e kali i ka katër patkonj, dhe rrëzohet, nuk e ruajnë ato. Një kalë nuk mund ta ruajnë 4 patkonjë e tij, e një shtëpi të tërë, duhet ta ruaj një patkua? Ku është llogjika këtu? Ku i keni mendtë? Nuk ka mundësi, kjo është e palogikshme. Apo syri i kaltër, pse e kaltër dhe jo e gjelbër. Nuk ka arsyetim, as fetar, as shkencor as logjik, kurrë nuk u vërtetua se më efikase është e klatra se e gjelbra. Përkundrazi ngjyra e kaltër është dëshmuar se është më efikase në qetësim, e pushimin e syve, se e gjelbra. Nuk ka arsyetim as fetar as shkencor. Atëherë është bestytëni, dhe duhet larguar prej saj. Pse ta njollosim besimin? Sa njerëz fatkeqësisht e kanë njollosur, dëmtuar besimin, e kanë humbur përkrahjen e Allahut, për shkak se janë mbështetur në rruaza, e patkonj, në këto vepra të ndaluara. Nuk ka nevojë për to. Elhamdulilah, sheriati ynë, feja jonë na ka mësuar veprime të shumta, që na ruajnë me lejen e Allahu xheleuala nga të këqijat. Si të ruhemi ditën e si të mbrohemi natën. Çfarë të themi e të bëjmë kur jemi të sëmurë. Lutje për shqetësim, lutje për lodhje, për depresjon, për ngarkesë. Madje lutje për larje borxhesh. Ku janë këto? Kush i përdor të gjitha këto? Nga të gjitha këto fatkeqësisht janë privu shumë njerëz, duke u mbështetur e duke u mjaftuar me hajmalitë. Jo,

Përtej Fjalës

vëlla i nderuar! Ngaqë po të ishte e mire, do ta mësonte Muhamedi salallahu alejhi ue selam. Nuk ka të mirë që na duhet, e të mos na e ketë mësuar Muhamedi salallahu alejhi ue selam. E nuk ka të keqe që na dëmton, e që nuk na ka tërhequr vërejtje nga ajo Muhamedi salallahu alejhi ue selam. Për çdo gjë na ka mësuar, sepse Allahu e ka obliguar kështu. Prandaj si ta braktisim diçka që është e dobishme, e nevojshme, e kërkuar, efikase, për diçka që është e shëmtuar dhe nuk ka kurrëfarë efikasiteti. Nuk është dëshmuar as fetarish, por as shkencërisht e llogjikisht. Përse ta bëjmë këtë atëherë? Nëse të tjerët nuk kanë, janë të varfër, nuk kanë mësime të mjaftueshme fetare, udhëzime të mjaftueshme. Atëherë ata duhet të merren me rruaza, patkonj, me duhet të plotësojnë me diçka tjetër se nuk kanë dije. Ky është problemi i tyre Muslimanët nuk duhet fare të hyjnë në këtë listë. Ne nuk kemi nevojë. Ne jemi shumë të pasur në këtë drejtim. Ngaqë na pasuron besimi në Allahun xheleuala, besimi i cili është i bollshëm për të tejkaluar çdo sifdë dhe çdo problem. Por ne momentin kur mungon besimi, e kur ai zbehet, atëherë muslimanët, vrapojnë që ta plotësojnë me hajmali e me patkonj. Nuk plotësohet me këtë. Besimi plotësohet duke mësuar çfarë është besimi në Allahun xheleuala, duke u udhëzuar me mësimet e Kuranit, me mësimet e Muhamedit salallahu alejhi ue selam. Kështu forcohet besimi, e kështu largohemi nga bestytënitë. Jemi bërë qesharak. Shpitë e muslimanëve janë bërë qesharake. Mos e vërë këtë se të vjen e marta dhe ta qëron. Subhanallah!!! Nuk lejohet . Bën me qepë të martën, ngase i ka ardhur njërës e marta dhe e ka marrë me vete. Kur ka qënë e martë a e mërkurë personi që të vjen e të mere m vete!? Pra t’i largojmë këto bestytëni e t’i kthehemi Allahut xheleuala. Kushdo që thotë se bëjnë, ju ka gënjyer, e them këtë me plot përgjegjësi, ngaqë ka thënë të

Përtej Fjalës

kundërten e asaj që ka thënë Allahu xheleuala dhe Muhamedi salallahu alejhi ue selam. Ndaj braktisini hajmalitë, largohuni prej atyre që shkruajn Hajmali. Kthehuni tek Kurani, kthehuni tek fjala e Muhamedit salallahu alejhi ue selam. Kthehuni tek duat/ tek lutjet, namazi. Këto janë ilaçet që Allahu xheleuala i ka bërë enkas, përndryshe do të zbehet besimi ynë, do të zbehen raportet tona me Allahun xhelexhelaluhu, e pastaj kur nuk e kemi Allahun, për çfarë na duhen të tjerët. Ai që e ka humbur përkrahjen e Allahut, çfarë ka gjetur?. Sikur gjithë bota të ngrihet, nuk mund ta ruajë, në dashtë Alalhu edhe një mizë e mbyt, nëse largohet prej tij mbrojtja e Allahut azauexhel. Edhe nëse një njeri e ka mbrojtjen e Allahut xheleuala, e gjithë krijesat janë vërshuar për ta dëmtuar, a kanë mundësi? Jo, betohem në Zotin tim, kurrë. Ngaqë i mjafton atij, mbrojtja e Allahut azauxhel. Prandaj mos ta kërkojmë këtë mbrojtje këtë përkrahje,nëpër veprime të palogjikshme, të palegjitimuara, të ndaluara, të shëmtuara e të qortuara. Për këto veprime të humbim Allahun xheluala dhe përkrahjen e Tij? Largojini këto nga fëmijët tuaj. Nuk kemi asnjë interes që t’i ndalojmë hajmalitë, nuk e kemi konkurencë tregtare me ata që punojnë me hajmalitë. Jo, nuk kemi asnjë konkurence, as kemi nevojë të arsyetohemi, e gjitha kjo është për të mirën tonë duke u larguar nga bestytënitë ti kthehemi besimit të pastër, që ky besim të ketë ndikim në jetën tonë. Të jetë një besim i gjallë, aktiv, që na mëson si të jetojmë, si ta kalojmë sëmundjen, borxhin, problemet. Besimi në Allah e ka këtë rol, sepse thamë është i bollshëm në këtë drejtim, i mjaftueshëm për çdo drejtim që na duhet.Fatkeqësisht kur bëhen këto zëvendësime, të panevojshme në jetën tonë, atëherë besimi dobësohet dhe ndikimi i tij në jetën tonë dobësohet. Prandaj mësuam një rregull të artë e shumë të dobishëm, e gjithashtu kuptuam se feja për hajmalitë, patkoin, syrin e kaltër thotë, është

kundër dhe nuk i pranon, sepse feja islame ka zgjdhje të tjëra, të mira të shkëlqyeshme që janë enkas për këto çeshtje. Ata që janë të varfër në këtë drejtim, ata le të zbukurohen e të hijeshohen, me çfarë të duan me patkonj, me kuaj, ngaqë varfëria mendore ia ka imponuar një veprim të tillë. Ne nuk jemi të varfër elhamdulilah.Ne jemi njerëzit më të pasur në botë kur bëhet fjala për besim. Ne jemi njerëzit më të pasur në fytyrën e tokës kur bëhet fjala për dispozitat e fesë, si për pastërti , si për llogjikë, për dobi, për çfarëdo situatash të tjera, jemi të pasur me bollëk. Nuk kemi nevojë për huazime. Njerëzit e varfër, po kanë nevojë, madje nevoja mund ti shtyjë të kërkojnë edhe nëpër mbeturina. E ka të atillë që në aspektin e ushqimit nuk janë të varfër, po në aspektin e fesë njerëzit e varfër që nuk kanë dhe e keqja i shtyn të marrin nëpër kosha. Por një i pasur që zotëron luks

e pallate, a nuk është turp të kërkoj nëpër kosha. Ashtu edhe për ne muslimanët, patkonjtë, hajmalitë, bëjnë pjesë në mbeturina. Pasaniku nuk e zgjat dorën atje sepse nuk ka nevojë për to. Shikoni çfarë thotë feja, jo çfarë thotë njëri apo tjetri. Kjo kërkohet nga muslimanët, të dijnë se çfarë thotë feja e të udhëzohen e të orientohen me mësimet e fesë e jo me thashethemet e njerëzve që flasin nga injoranca. Allahu na ruajt nga e keqja e padituria, Allahu na mundësoftë të kemi besim të pastër në zemrat tona, të mjaftueshëm, që të na ndihmojë me lejen e Allahut xheleuala, të arrijmë të mirat e kësaj bote dhe të na ruajë nga çdo e keqe që mund të na dëmtojë dhe na rrezikon jetën e kësaj bote.

Shkëputur nga ligjertat e Hoxhë Enis Rama

Përtej Fjalës

Fjalë që duhet ti njohim para se të flasim për Islamin 48

Përtej Fjalës

Shumë nga dyshimet që rrethojnë Islamin vijnë si rrjedhojë e mungesës së njohjes ose kuptimit të fesë që mbetet sërish e huaj për shumë njerëz, pavarësisht se numëron rreth 1.6 miliard pasues. Shpesh mungesa e njohjes rezulton në zhvlerësimin e aspekteve të rëndësishme të kësaj feje. Fjalë si xhihad dhe sheriat janë shndërruar në sinonime të terrorizmit, dhunës dhe radikalizmit, duke rezultuar në intimidimin e muslimanve për të shprehur lirshëm këto parime të rëndësishme të fesë së tyre. Për të ndihmuar në qartësimin e disa keqkuptimeve të zakonshme mbi një nga religjionet më të mëdha në botë, ju ftojmë të lexoni një faqe

nga fjalori islam. Islam: paqe që buron nga nënshtrimi Fjala islam e ka rrënjën tek bashkëtingëlloret arabe s-l-m, që nënkuptojnë nënshtrim. Islami gjithashtu rrjedh nga rrënja selam, që do të thotë paqe. Pra, Islami është nënshtrimi i vullnetshëm ndaj Zotit, si forma më e lartë e paqes që njeriu mund të arrijë. Musliman: ai që është i nënshtruar Në arabisht, edhe fjala musliman i ka rrënjët tek bashkëtingëlloret s-l-m, njësoj si fjala Islam. Musliman është personi që është nënshtruar apo dorëzuar; në kontekstin fetar, musliman është ai person që i është nënshtruar vullnetarisht urdhëresave apo udhëzimit të Zotit, për të

Përtej Fjalës

arritur paqen. Allah Fjala Allah mund të ndahet në dy pjesë. Al është një parashtesë që shërben për të shquar emrat. Pjesa e dytë, luh, përkthehet thjesht Zot. Si rrjedhim, Allah do të thotë Zoti (në trajtën e shquar). Ky është një qartësim i rëndësishëm sepse Allahu nuk është thjesht një Zot tek i cili besojnë muslimanët dhe që nuk u përket grupeve të besimtarëve të tjerë. Në këndvështrimin Islam, Allahu është i njëjti Zot tek i cili besojnë pasuesit e feve të tjera abrahamike. Për shembull, të krishterët arabë i drejtohen Zotit me fjalën Allah. Xhihad Fjala xhihad i ka rrënjët në foljen arabe xhuhud,

Përtej Fjalës

që do të thotë përpjekje. Si rrjedhim xhihadi nënkupton procesin e ushtrimit të përpjekjeve, dhe mund të përdoret edhe për veprime që nuk kanë karakter fetar. Sidoqoftë, edhe në kontekstin fetar, xhihadi nuk nënkupton kryerjen e luftës së shenjtë dhe angazhimin në akte të dhunshme. Përkundrazi, forma më e lartë e xhihadit është beteja personale me egon – me shpirtin dhe zemrën. Muslimani bën përpjekje të vazhdueshme gjatë aktiviteteve të tij të përditshme jetësore, si kryerja e studimeve apo ndjekja e karrierës – për të bërë dhe arritur mirësinë në kuadër të procesit personal të vetë-përmirësimit si dhe të përmbushjes së paqes së brendshme dhe afërsisë me Allahun. Sheriat

Fjala sheriat rrjedh nga fjala arabe shara’a që nënkupton një shteg ose drejtim që të çon tek një burim uji. Sheriati nënkupton shtegun që besimtarët duhet të ndjekin për të mbërritur tek ky burim uji, pra të jetuarit e drejtë dhe në harmoni, si diçka e dëshirueshme për të gjithë. Normat e sheriatit burojnë nga shpallja Kur’anore, nga tradita e Profetit a.s dhe të tjera burime të ligjit dhe të arsyetimit ligjor. Medrese Fjala medrese i ka rrënjët tek folja me bashkëtingëlloret d-r-s, që nënkupton të mësuarit ose studiuarit. Si rrjedhim, medreseja në kuptimin literal nënkupton vendin ku dikush shkon për të mësuar ose studiuar. Medreseja, edhe pse mund të jetë e tillë, nuk nënkupton domososh-

merish dhe ekskluzivisht një vend ku mësohet për fe. Për shembull, një student amerikan mund t’i referohet një shkolle të mesme publike me emërtimin medrese. Mënyra sesi këto fjalë përdoren dhe interpretohen ka ndikim në jetën e shumë muslimanëve, veçanërisht në SHBA. Retorika false, e përdorur nga pothuajse të gjithë, që nga kandidatët presidencialë të vitit 2016 deri tek fqinjët që jetojnë në derën ngjitur, ndihmon në krijimin e një mjedisi armiqësor dhe aspak mikpritës duke ushqyer ndjenja islamofobie.

Nga:Asael Tineh Burimi: huffingtonpost.com

Përtej Fjalës

NGA BUK

BESI

Shembulli i tretë: Urdhri për bashkim dhe harmoni * Feja islame e nxit dhe e urdhëron bashkimin, ashtu siç e qorton dhe e ndalon përçarjen. Ky parim themelor nënvizohet në shumë tekste nga Kurani dhe fjalët e profetit Muhamed‫ﷺ‬. Kushdo që ka sadopak logjikë, i kupton dobitë shpirtërore dhe materiale që burojnë prej bashkimit dhe dëmet që shmangen nëpërmjet tij. * Nuk është sekret se fuqia shpirtërore e ngritur mbi të vërtetën burimin e ka te bashkimi rreth saj. Është e njohur gjendja e brezave të parë të muslimanëve: niveli i lartë i fetarisë, i përkushtimit dhe i fuqisë që nuk u arrit më nga të tjerët pas tyre. Kjo, sepse ata i qëndruan me besnikëri parimit të bashkimit rreth së vërtetës, e zbatuan atë siç duhet, duke qenë plotësisht të bindur se ai e përbën shpirtin e fesë së tyre. Shembulli i katërt: Fe e mëshirës dhe mirësisë

Përtej Fjalës

Islami është fe e mëshirës, begatisë e bamirësisë, si dhe nxit çdo gjë që është në të mirë të racës njerëzore. Ai predikon dhembshuri, mirësjellje e mirësi, si dhe ndalon të kundërtat e tyre, çka e shndërron atë në dritë që gris errësirën e shkaktuar nga padrejtësia, agresioni, keqtrajtimi dhe përdhosja. * Islami ka bërë për vete edhe njerëz që, para se ta njihnin, kanë qenë armiqtë e tij më të përbetuar, por pastaj u strehuan në hijen e tij. Ndërkaq, Islami i ka zbutur ithtarët e vet dhe ka bërë që falja, mëshira e dashamirësia t’u rrjedhin nga zemrat, fjalët e veprat, si dhe të depërtojnë tek armiqtë e tyre, duke i kthyer ata në mbështetësit më të mëdhenj të fesë. Kështu, disa prej tyre kanë hyrë në Islam nga largpamësia dhe fuqia e ndjenjave; disa i përulen dhe pëlqejnë tek ai normat, që u duken më të mira se të fesë së vet; ndërsa disa të tjerë thjesht e

KURITË E

IMIT gjejnë tek ai drejtësinë dhe mëshirën që kërkonin. Shembulli i pestë: Fe e urtësisë, natyrshmërisë dhe arsyes Islami është fe e urtësisë dhe natyrshmërisë, fe e logjikës, devotshmërisë dhe shpëtimit. * Këtë e qartëson më së miri korpusi i normave të tij parësore e dytësore, të cilat natyra dhe mendja njerëzore i pranojnë dhe u nënshtrohen me shtysën e drejtësisë dhe të së vërtetës. Këto norma janë të ndërtuara bukur, me rregull dhe të vlefshme për çdo kohë e çdo vend. Të gjitha orientimet dhe njoftimet e kësaj feje janë të vërteta e të sakta. Deri më sot askush nuk ka mundur, dhe nuk do të mundë, t’i përgënjeshtrojë a t’i hedhë poshtë. Përkundrazi, shkenca dhe dijet e sakta gjithnjë i kanë mbështetur ato. * Studiuesit objektivë kanë vërtetuar se Kurani

ka orientuar në mënyrë të padyshimtë drejt çdo diturie të dobishme fetare, natyrore apo politike. Andaj, ligjet islame nuk përmbajnë diçka që mendja nuk e pranon, përkundrazi, logjika e pastër dëshmon për vërtetësinë dhe dobinë e gjithçkaje që përmban legjislacioni islam. Urdhërimet dhe ndalimet e legjislacionit islam janë të gjitha të drejta, sepse çdo gjë që Islami e ka detyruar është përfitim i pastër ose i gjasshëm, rrjedhimisht, çdo gjë që ai e ka ndaluar është dëm i pastër ose dëm më i madh se dobia. Sa më shumë që njeriu i mençur t’i kundrojë normat islame, aq më shumë do t’i rritet besimi në urtësinë e kësaj feje dhe do t’i forcohet bindja se ajo ka zbritur nga Zoti i Urtë dhe i Lavdëruar. Vijon në numrin tjetër......

Përtej Fjalës

Sa kohë duhet të kalojmë me fëmijët? Nëse ndjeheni me faj se s’po kaloni shumë kohë me fëmijët tuaj mund të qetësoheni dhe të mendoni për cilësinë më shumë sesa për sasinë. Studimet e fundit tregojnë se intervali kohor i qëndrimit me fëmijët ka më pak rëndësi se kënaqësia që keni marrë gjatë prindërimit në atë interval kohor. Fëmijët e baballarëve që kënaqeshin më shumë gjatë prindërimit kishin 28% më pak shanse për të shfaqur sjellje negative. Në këtë studim morrën pjesë 10.000 prindër dhe ndryshe nga studimet e mëparshme ku protagoniste kanë qënë nënat, në këtë studim u studiua me kujdes dhe roli i babait. Studiuesit zbuluan se siguria që ndjenin baballarët për rolin e tyre ndaj fëmijës dhe ndaj partneres si dhe lidhja emocionale që kishin me fëmijën

Përtej Fjalës

ishte më e rëndësishme në reduktimin e sjelljeve problematike tek fëmija sesa sasia e kohës që kalonin me të. Studimet e mëparshme tregojnë pothuajse të njëjtën gjë edhe për nënat, ku cilësia e kohës që kalon me fëmijën është me rëndësishme sesa sasia. Studimet sugjerojnë se ndjenjat e fajit që kanë prindërit në lidhje me kohën e pakët që po kalojnë me fëmijën janë të pavlera. Ajo që vlen është lidhja emocionale që duhet krijuar me fëmijën. Për foshnjat dhe fëmijët e vegjël, lojërat, leximi dhe banja konsiderohen aktivitete të cilësisë së lartë. Me fëmijë pak më të rritur, koha cilësore ndodh në një bisedë të rastësishme. Asnjë nuk thotë se s’ka nevojë për kohë, por atë kohë që keni në dispozicion për fëmijën tuaj, shfrytëzojeni mirë.

Mos i bëni më si prindër 1. Mos u ndjeni sikur po dështoni, tregoni siguri në prindërim 2. Mos bëni çdo gjë për fëmijët 3. Mos neglizhoni martesën duke fokusuar gjithë energjinë tek fëmijët 4. Mos u zini për gjëra të vogla 5. Caktoni detyra për fëmijët, në përshtatshmëri me moshën e tyre. 6. Mos e mbytni me aktivitete fëmijën tuaj 7. Mos e lini veten pas dore 8. Mos kaloni shumë kohë me telefonin 9. Mos nxitoni për të arritur çdo gjë 10. Mos mendoni se duhet të kaloni 24 orë të ditës me fëmijët tuaj 11. Mos i llastoni fëmijët 12. Mos shpenzoni shumë për ta 13. Mësojuni fëmijëve kuptimin e vërtetë të falenderimit. 14. Mos u përpiqni të jeni si prindërit e tjerë 15. Mos e shmangni sjelljen e padëshiruar 16. Mos kaloni përciptazi bisedat e rëndësishme për ta 17. Mos jini jokonsistentë në disiplinim 18. Mos rrisni një fëmijë që vetëm ankohet 19. Mos mendoni se fëmija juaj nuk ka nevojë të mësojë rregullat e këmbësorit 20. Mos i lejoni të kalojnë kohë me shoqëri të gabuar 21. Mos u impononi shoqëri të caktuar 22. Mos u bërtisni 23. Mos u shpërqëndroni 24. Mos u përpiqni të rrisni fëmijë të përkryer 25. Mos harroni të shijoni momentet e vogla 26. Mos i bëni të hanë ushqime që nuk i shijojnë 27. Mos kini frikë tu thoni “Jo “ njerëzve të tjerë 28. Mos e teproni me përgëzimet 29. Vendosni kufij për kohën me ekranet 30. Lerini fëmijët të kenë dështime 31. Mos ndërtoni jetën tuaj në kurriz të tyre. Ata do zgjedhin aktivitetet që preferojnë vetë dhe jo ato që nuk arritët të bëni dot ju. 32. Mos i trajtoni fëmijët si të rritur 33. Mos i krahësoni fëmijët tuaj me të tjerët

Përgatiti: Elona Çeço

Përtej Fjalës