Revista Përtej Fjalës Nr. 40

Përtej Fjalës

Revistë Social-Edukative

Mujore nr. 40

Tetor 2017

Drejtësinë, përpara bamirësisë Muhamedi a.s, mësuesi i përgjithmonshëm

10 minuta me profetin Muhamed a.s

PËRTEJ FJALËS NR 40

PËRMBAJTJA 04

DREJTËSINË, PËRPARA BAMIRËSISË

08

MUHAMEDI A.S, MËSUESI I PËRGJITHMONSHËM

15

10 MINUTA ME PROFETIN MUHAMED A.S

14

DIMENSIONI I BUKURISË NË ISLAM

32

PËRTEJ ÇDO KONTEKSTI SI PARAGJYKOHET FJALA E NJË BESIMTARI

34

A KEMI NEVOJE PER LUTJEN ??

36 20

SHTËPITË E PROFETIT MUHAMED ALEJHI SELAM

24

FRAGMENTE GUXIMI NGA PROFETI YNË I NDERUAR

27 28

VETËM NJË RRJESHT...

KUR MUNGON BASHKËSIA E MUSLIMANËVE

STUDENTET & KOHA ME VLERËN E SAJ

40 HARRESA NË NAMAZ 41

NAMAZI I XHUMASË, BAJRAMIT DHE XHENAZES

42

NE DRITE

43

MOS E TEPRONI ME “TË KA MAMI YLL, TË KA MAMI TË ZGJUAR!”

44

QETËSOHUNI, PASTAJ EDUKONI!

STAFI Kryeredaktore A. Muja ( CIKU) anabla2004@yahoo.fr

Redaktore letrare A. Muja

Këshilli i redaksisë Sh. Basha - drejtore e FEMRA INVESIM I FAMILJES M. Cota A. Baholli T. Xeka A. Basha K. Ndreu E. Kodra Sh. Koçi M. Qoshja

Art Grafika E. Laci

ORGAN I QENDRES SOCIALE-KULTURORE “FEMRA INVESTIM I FAMILJES” 2008- 2017

Drejtësinë, përpara bamirësisë Nxitja e muslimanëve nga ana e udhëheqësve të jetës fetare në Shqipëri për t’u përfshirë në aktet e bamirësisë është shndërruar në një tipar identifikues të fesë vetë. Aq është ngulitur kjo praktikë shoqërore në ligjërimin fetar dhe në tërësinë e marrëdhënieve që komuniteti i muslimanëve shqiptarë ndërton e zhvillon me pjesën tjetër të popullsisë, saqë ajo sugjerohet si tregues i vërtetësisë së fesë sipas supozimit se besimi i pastër dëshmohet nga veprat. Bamirësia, me gjithë përmasën e saj të dhembshurisë dhe të përzotshmërisë, mund të shërbejë edhe si një instrument i lehtësimit, pra tolerimit, të padrejtësisë që shkakton një qeverisje e korruptuar dhe shtresë shoqërore e pasuruar përmes praktikash të paligjshme ekonomike.

Duke zbutur dita-ditës vuajtjet e shtresave të shtypura e të varfra, bamirësia bëhet kështu një garanci shtesë për jetëgjatësinë e status quo-së së padrejtësisë. Pushtetarët e korruptuar kanë, në këtë mënyrë, një ndihmesë për të shmangur përgjegjësinë publike, ndërsa të pasurit e pasuruar përmes rrugëve korruptive dhe kriminale, gjejnë nëpërmjet përfshirjes në veprat bamirëse

4

Përtej Fjalës

një justifikim përpara ndërgjegjes së tyre për të keqen që gjatë përrie. Për kjo velahu t ë

mund të kenë shkaktuar vetësimit të asaj pasufat të keq, bamirësia, për e lëvduar nga Aldhe Profeti mund shërbejë, pra, si mbulim i të keqes dhe ndihmëse e saj.

Lëmosha

është një prej mënyrave të shprehjes së bamirësisë dhe dhembshurisë. Nëse drejtësia përcakton dhënien çdokujt atë që i takon, lëmosha nënkupton bërjen mirë edhe kur bamirësia nuk është e obligueshme sipas parimit të drejtësisë. Por, përpara se të kërkohet dhënia lëmoshë dikujt në vështirësi, duhet të jenë bërë përpjekjet e duhura për largimin e vështirësisë nëpërmjet vendosjes së drejtësisë. Ajeti 90 i sures Nahl thekson përparësinë e vendosjes së drejtësisë ndaj kryerjes së bamirësisë, duke e shprehur këtë parim në formën e urdhërit nga ana e Zotit: “Pa dyshim, Allahu urdhëron për drejtësi dhe bamirësi.” Ibën Kethiri është i mendimit se në këtë ajet Zoti i L a r tësua r “i ka urdhëruar robërit e Tij që të veprojnë sipas drejtësisë dhe i ka nxitur në kryerjen e bam i rësisë.” Kurse Kurtubiju thotë se “drejtësia për mbledh çdo dispozi t ë teologjike dhe juridike që mundëson çuarjen në vend të së drejtës, lar-

gimit të padrejtësisë dhe dhënien çdokujt atë që i takon. Ndërsa bamirësia nënkupton kryerjen e çdo veprimi plotësues të pëlqyeshëm.”

Sipas kuptimit të ajetit kuranor, d rejtësia është detyrim të vihet në vend, kurse bamirësia është e pëlqyeshme dhe e lavdërueshme. Drejtësia ka përparësi ndaj bamirësisë, sepse veprimet e detyrueshme janë të obligueshme të zbatohen. Mungesa e zbatimit të detyrimeve e ngarkon me mëkat muslimanin, ndërsa moskryerja e veprimeve të pëlqyeshme nuk e rëndon ndërgjegjen e tij.

Veprimet e pëlqyeshme nuk mundet kurrsesi të zëvendësojnë ato që janë të detyrueshme, prandaj bamirësia asnjëherë nuk mund të kompensojë dëmin e shkaktuar shtresave të nëpërkëmbura nga mungesa e drejtësisë shoqërore. Kjo sepse drejtësia largon rrënjën e fenomenit negativ, ndërsa bamirësia vetëm sa lehtëson pasojën që ai ka shkaktuar.

Muslimanët e kanë detyrim të përpiqen për drejtësi, si kur kanë pushtet politik, edhe kur nuk e zotërojnë atë. Nëse në situatën e parë ata duhet ta vendosin drejtësinë, në situatën e dytë duhet të urdhërojnë të tjerët t’i përmbahen asaj. Ajetet e zbritura në Mekë, kur muslimanët ishin një pakicë e persekutuar nga shoqëria, të cilat urdhërojnë mbajtjen e drejtësisë nga ana e individëve me pushtet, janë argument i burimit kuranor të kësaj fryme. Ato dëshmojnë se muslimanët nuk mund të jenë të pavëmendshëm dhe mospërfillës ndaj padrejtësive shoqërore në vendin ku jetojnë, edhe nëse janë pakicë, pa pushtet politik, e madje të persekutuar. Ata duhet të përpiqen për vendosjen e drejtësisë, megjithëse

Përtej Fjalës

5

përfituesit e saj mund të jenë edhe jomuslimanët. Drejtësia nuk i takon vetëm besimtarëve, por çdo qenieje njerëzore, pavarësisht besimit që ka.

Tradita islame e përpjekjes për drejtësi, kur muslimanët (praktikantë) janë një pakicë në popullin e tyre dhe pa pushtet politik, është traditë e gjithë Profetëve. Kështu, Profeti Shu’aib i drejtohet popullit të tij, të cilin po e ftonte për të njësuar Zotin në besim, me fjalët: “O populli im, robërojuni Allahut se nuk keni zot tjetër përveç Tij. Mos matni dhe mos peshoni mangut, unë ju shoh duke jetuar mirë, prandaj kam frikë mos ju zë dënimi i një dite që do t’ju përfshijë të gjithëve. O populli im, matni e peshoni me drejtësi, jepuni njerëzve atë që u përket dhe mos përhapni korruptim në tokë” (Hud 11, 84-85). Në të njëjtën frymë, Profeti Muhamed kumtoi në Mekë ajetet e para të sures Rahman: “Ai lartësoi qiellin dhe përcaktoi drejtpeshimin, në mënyrë që të mos bëni padrejtësi në peshim. Prandaj, mbajeni pesh-

6

Përtej Fjalës

imin me drejtësi dhe mos lini mangët në drejtpeshim” (Er-Rahman 55, 7-9).

Në qendër të urdhërimit për drejtësi në ajetet mekase është drejtësia ekonomike, e cila është në themel të mirëqenies së shoqërisë. Me vendosjen e saj, format denigruese të përuljes së dinjitetit dhe të robërimit të njeriut ndaj njeriut zhduken. Të çliruar nga ngushtica frymëmarrëse e padrejtësisë ekonomike, njerëzit e kanë më të lehtë të meditojnë për shpalljen hyjnore dhe të vlerësojnë vërtetësinë e saj.

Përveç urdhërimit për drejtësi nëpërmjet shpalljes, Profeti ka dhënë edhe kontributin e tij me veprime individuale në vendosjen e drejtësisë gjatë periudhës mekase. Kështu Ibën Hishami transmeton se Ebu Xhehli nuk i kishte shlyer një burri nga Irashi shumën për devenë që kishte blerë.

Duke qenë i huaj në Mekë, irashiju u drejtua te një grup kurejshësh në Qabe, ku ndodhej edhe Profeti , për ndihmë. Duke dashur të vënë në pozitë të vështirë Profetin , kurejshët e drejtu-

an për tek ai si njeriu që mund ta ndihmonte të merrte paratë prej Ebu Xhehlit. Pasi irashiju i parashtroi situatën dhe nevojën që kishte, Profeti pranoi ta ndihmonte dhe të dy u nisën për në shtëpinë e Ebu Xhehlit. Kur Profeti trokiti në derën e tij dhe i kërkoi që t’i jipte irashijut të drejtën që i takonte, Ebu Xhehli u fut në shtëpi dhe, për çudinë e një prej kurejshëve që kishte ndjekur Profetin për të parë çfarë do të ndodhte, u kthye me shumën që detyrohej. Kur Ebu Xhehli u shfaq në Qabe, kurejshët e pyetën me habi për sjelljen e tij, të cilën nuk e kishin dëshmuar prej tij më parë.

Ai u përgjigj: “Për Allahun, sapo dëgjova të trokiturën në derë dhe zërin e tij u mbusha me tmerr. Kur hapa derën mbi kokën e tij ishte një deve mashkull, me kokë, qafë dhe dhëmbë që nuk i kisha parë kurrë në jetën time. Sikur të kisha refuzuar, do të më kishte ngrënë!”

Njerëzit kanë nevojë më shumë për drejtësi, sesa për lëmoshë, sepse drejtësia garanton dhënien e përhershme të të drejtës që bamirësia kompenson vetëm pjesërisht dhe

jo rregullisht. Drejtësia nuk e përul dinjitetin njerëzor ashtu si lëmosha, e cila kërkon falënderimin e bamirësit nga ana e nevojtarit.

Përpara se të nxisin besimtarët për bamirësi, hoxhallarët dhe imamllarët duhet të japin kontributin e tyre që shteti shqiptar të udhëhiqet me drejtësi.

Ashtu sikurse Profeti në Mekë arriti me përpjekjen e tij individuale të vinte në vend drejtësinë për një individ, udhëheqësit fetarë duhet të shfrytëzojnë gjithë hapësirën ligjore dhe publike për vendosjen e drejtësisë shoqërore në vend. Demokracia ofron mundësi pafund që grupet e interesit të ndikojnë për zbatimin e drejtë të ligjeve aktuale, apo që të lobojnë nëpërmjet propozimit të ligjeve për të zbatuar politika sociale në favor të shtresave të nëpërkëmbura. Vetëm pas këtyre përpjekjeve ata mund t’u kërkojnë njerëzve të japin lëmoshë, sepse drejtësia vjen përpara bamirësisë.

Përgatiti : Gerti Demneri.

Përtej Fjalës

7

Muhamedi a.s, mësuesi i përgjithmonshëm

Allahu i Madhëruar në Kur’an ka thënë: “Ju e kishit shembullin më të lartë në të Dërguarin e Allahut, kuptohet, ai që shpreson në shpërblimin e Allahut në botën tjetër, ai që atë shpresë e shoqëron duke e përmendur shumë shpesh Allahun.” (El-Ahzab, 21). Ky ajet, vjen si një mësim prej Allahut të Madhëruar se pasimi i shembëlltyrës së Muhamedit a.s. është rruga më e mirë e secilit besimtar.

Në të vërtetë, kjo fjalë e Allahut ka zbritur në kontekst të luftës së Hendekut, e cila konsiderohet si njëra prej luftërave që pati shkaktuar shumë ethe e më pak pasoja. Politesitët arabë, të bashkuar nga shumë fise: Kurejshitët, Gatafanët, etj. patën organizuar një ushtri prej më se dhjetë mijë forcave për ta sulmuar bashkësinë myslimane në Medinë, në krye me Pejgamberin a.s. Kur ata e rrethuan Medinën, atyre iu bashkuan edhe jehudijtë e Medinës, me të

8

Përtej Fjalës

cilët Pejgamberi a.s. kishte lidhur marrëveshjen e paqës, e që gjendjen e bënte akoma më të rëndë, sepse Pejgamberi a.s. rrezikohej nga brenda dhe nga jashtë. Ishte moment shumë i vështirë për Pejgamberin a.s. dhe sprovim për besimtarët, sepse armiku ishte shumë i madh në numër, në njërën anë, ndërsa ushtria muslimane numronte më se tre mijë forca. Këtë, e përmend edhe Allahu: “Atje, në atë vend qenë sprovuar besimtarët, dhe qenë tronditur me nje dridhje të fortë.” (El-Ahzabë, 11).

Pejgamberi a.s. shumë brengosej për ndonjë disfatë të mundshme në këtë betejë, për arsye se nuk mund ta paramendonte që edhe njëherë të bëjë hixhret, kësaj radhe prej Medinës. Jo se i druhej vështriësive të hixhretit, por dilemave se ku mund të shkonte, ngase nuk shihte ndonjë vend më të përshtatshëm pas Mekkës dhe Medinës. Në këtë gjendje të vështirë, Allahu i

premtoi Pejgamberit a.s. se do ta ndihmojë dhe në këtë betejë. Këtë premtim Pejgamberi a.s. ia konfirmoi shokëve të tij. Por, ç’e do që besimtarët e luhatur nuk i besuan premtimit të Pejgamberit a.s.

Këtu, fillon intenca e këtij ajeti, besimtarët e sinqertë i besuan premtimit të Pejgamberit a.s., por munafikët e humbën besimin në Pejgamberin a.s. dhe thonin: “Allahu dhe i Dërguari i Tij, nuk na premtuan tjetër, vetëm se mashtrim!” (El-Ahzabë, 12). Rrjedhimisht, ata, filluan formalisht të kërkonin leje nga Pejgamberi a.s. që t’i lironte nga lufta.

Por, ideja e munafikëve se Pejgamberi a.s. do të humbaste në këtë luftë nuk doli i saktë, sepse premtimi i Allahut ishte ndryshe. Me propozim të Selman Farisiut, dhe me ‘kader’ të Zotit, Pejgamberi a.s. urdhëroi hapjen e Hendekut rreth e përqark Medinës. Pala armike qëndroi për disa ditë për rreth Medinës, duke tentuar që të depërtonte në Medinë. Çdo tentim ishte i kotë, sepse premtimi i Allahut për ta ndihmuar Pejgamberin a.s. ishte i vërtetë. Allahu i ndihmoi edhe me një ushtri, që thuhet se ishin engjëjtë, të cilët i frikësuan ushtarët e armikut dhe ndihmuan

Pejgamberi a.s. i liroi nga pjesëmarrja, sepse e dinte që u dha apo s’u dha leje, ata nuk do të luftonin. Në lidhje me çështjen e munafikëve, Allahu e informoi Pejgamberin a.s. se ata do të dëshironin që të ishin beduinë, e të jetonin nëpër shkretëtirat e ndryshme, dhe prej atje të pyesnin për çështjen e muslimanëve se sa që ishin në Medinën e begatshme.

ushtrinë muslimane. Kështu, që në një natë kur ishte errësirë e madhe, Allahu e lëshon një frymë të madhe, të stuhishme e të ftohtë, ua shuan zjarret, ua rrënon çadrat, ua shtie frikën në shpirtë, dhe idhujtarët e lëshojnë rrethimin e Medinës dhe ikin. Në anën tjetër, myslimanët shpëtojnë pas asnjë pasojë të theksuar.

Përtej Fjalës

9

Pejgamberi a.s.

shembëlltyrë unikate Gjatë hapjes së hendekut, Pejgamberi a.s. ishte angazhuar maksimalisht, dhe punonte më shumë se të tjerët. Përveç kësaj, ai asnjëherë nuk u ligë kundrejt numrit të madhë të armikut. Paragjykimet e munafikëve kinse Pejgamberi a.s. i ka mashtruar kur u ka thënë se në këtë betejë do ta kenë ndihmën e Allahut, u shuan bashkë me përpjekjet e idhujtarëve mekkas për ta invaduar Medinën e ndritshme. Gjithçka doli në shesh. U vërtetua premtimi i Pejgamberit a.s. në njërën anë, po edhe u vërtetua munafikllëku I atyre që nuk donin të ishin trasues të rrugës së Resulullahit s.a.v.s. Dhe, Allahu po thotë: “Ju e kishit shembullin më të lartë në të Dërguarin e Allahut,… (El-Ahzab, 21), duke ia bërë të qartë, sidomos munafikëve se Pejgamberi është ai që e ka mbajtur fjalën e dhënë për ndihmën e Allahut. Por, ky shembull, thotë Allahu i Madhëruar është për atë: “…që shpreson në shpërblimin e Allahut në botën tjetër, ai që atë shpresë e shoqëron duke e përmendur shumë shpesh Allahun.” (El-Ahzab, 21). E, këta ishin sahabët r.a. besnikët e Resulull-llahit s.a.v.s., të cilët qenë

10

Përtej Fjalës

në gjendje ta mbronin Medinën dhe rrugën e Islamit, pavarësisht çmimin që duhej paguar.

Këta burra ishin nxënësit e vërtetë të mësimeve të Kur’anit – Fjalës së Allahut dhe udhëzimeve të Resulullahit s.a.v.s. Nuk u dobësuan për asnjë moment, dhe as nuk dyshuan në pejgamberinë e Muhamedit a.s.

Prandaj, kushdo që nuk dyshon në pejgamberinë e Muhamedit a.s., e merr atë për mësues, ndërsa vetveten e tij e konsideron nxënës të përjetshëm të mësimeve të tij. Jo pse këtë dëshirojmë ta themi, porse ka dashur Allahu që personaliteti i Muhamedit a.s. të mbetet model i secilit që dëshiron ta shoh vetveten e vet të edukuar, arsimuar, punëtor, dhe mbi të gjithë një njeri me të cilin Allahu është i kënaqur.

Sepse, formimi i personalitetit të Pejgamberit a.s. ka ndodhur nën përkujdesjen e drejtpërdrejtë të Allahut, dhe atë që nga periudha para se të lindej Muhamedi s.a.v.s. dhe deri në fund të jetës së tij.

Nëse e vështrojmë jetën e Pejgamberit a.s. e shohim se ai ka kaluar po thuajse në të gjitha sfidat e jetës, me të cilat përballen shtresat e

ndryshme të shoqërisë njerëzore. Së pari, ai mbeti jetimë që në fëmijërinë e herëshme të tij, dhe nga ky aspekt ai është model për të gjithë fëmijët jetimë. Pejgamberi a.s. ishte punëtor dhe ushtroi profesionin e tregtisë; ishte bashkëshort, prind, udhëheqës i shtetit, dhe në të gjitha aspektet mbetet mësues i përjetshëm i secilit që dëshiron të shkojë shtigjeve të tij. Personaliteti i tij karakterizohej me vyrtyet e moralit të përsosur. Zemërgjerësia, bujaria, sinqeriteti, besnikëria, burrëria, zgjuarësia, qëndrueshmëria, solidariteti, puna, trimëria, ndihma dhe çdo cilësi tjetër e mirë, ishin tipar i personalitetit të Muhamedit a.s. Këto tipare ia pranuan dhe ata që nuk e besuan pejgamberinë e tij. Në anën tjetër, cilësitë e këqija, siç janë koprracia, tradhtia, gënjeshtra, mashtrimi, etj, jo se nuk ishin pjesë e personalitetit shembullor të Pejgamberit a.s., por ai urdhëroi që besimtari të largohet prej tyre.

Nuk mund të mos e përmendim devotshmërinë e tij, e cila nuk mund të përshkruhet. Edhe pse ishte i Dërguar i Allahut, dhe se Allahu i pati premtuar faljen e mëkateve të kaluara dhe të ardhshme, megjithatë, ibadeti i Pejgamberit a.s.

ndaj Allahut ishte i jashtëzakonshëm.

Përveç me shembulltyrën e tij praktike, Pejgamberi a.s. për çdo aspekt të jetës, ka këshilluar me udhëzime konkrete. Për shembull, ai na mëson se si ta adhurojmë Allahun, si ta duam Islamin, si ta duam Kur’anin, si ta duam Pejgamberin, si t’i nderojmë prindërit si të sillemi me vetveten tone. Ai na udhëzon që ta ruajmë jetën dhe shëndetin; të lexojmë dhe të mësojmë; të studiojmë dhe të punojmë. Ai i ka mësuar prindërit që të kujdesen për fëmijtë e tyre, t’i edukojnë ata me edukatë islame. E ka mësuar punëtorin që të punojë me nder dhe i sinqertë në punën e tij. E ka mësuar burrin si të sillet me bashkëshorten e tij dhe e ka mësuar bashkëshorten që ta ruajë nderin dhe dinjitetin e burrit. E ka mësuar njeriun që të jetë i sinqertë ndaj shokut; e ka mësuar tregtarin që të bëjë tregti të ndershme dhe të fitojë me hallall; e ka mësuar udhëheqësin e shtetit që të qeverisë me drejtësi dhe t’i frikësohet Allahut, etj. Ky është Pejgamberi a.s., për të cilin Allahu ka thënë: “Ju e kishit shembullin më të lartë në të Dërguarin e Allahut…” (El-Ahzab, 21).

Përtej Fjalës

11

Pa dyshim, muslimani i sinqertë është nxënës i përjetshëm i Resulullahit s.a.v.s. Në të vërtetë, besimtari që e pason Pejgamberin a.s., është bërë nxënës i mësimeve të Allahut. Sepse, Allahu e ka mësuar Pejgamberin a.s. nga aspekti i fjalëve, sjelljeve, veprave dhe pëlqimeve të tij, dhe nuk e ka lënë të gabojë.

Pejgamberi a.s. është shembull unikat, sepse ka

të tjerë me radhë.[1] Me këtë gjest, ky shkenctar, në mënyrë të siqertë dhe realiste ka pranuar se Muhamedi a.s. është mësuesi më i rëndësishëm i njerëzimit. Këtë e them, sepse Pejgamberi a.s. nuk është renditur i pari për shkak të një zbulimi të caktuar, siç kanë bërë shumë shkenctarë të tjerë të njohur, p.sh. Isak Njutoni, Albert Ajnshtani, Galile Galileu, etj. Këta shkencëtar

jetuar nën vëzhgimin e drejtpërdrejtë të Allahut. Ai është i pazëvendësueshëm dhe mësuesi i vërtetë e i përgjithmonshëm i muslimanëve të sinqertë. Sukseset e Pejgamberit a.s. në agjitimin e fesë islame, sukseset e tij në konsolidimin e bashkësisë së parë islame, transformimet pozitive shoqërore, formimi i shtetit islam, vendosja e rendit shoqëror, respektimi maksimal i të drejtave njerëzore etj., nuk kanë qenë një rastësi e thjeshtë. Jo, ato kanë ndodhur falë urtësisë dhe menqurisë së Pejgamberit a.s., si rezultat reflektiv i udhëzimit të Allahut. Këto arritje dhe shumë e shumë të tjera, që konsiderohen themeltare për arritjet e përgjithshme të njerëzimit në përgjithësi, kanë qenë frymëzimi kryesor, që Majkëll Hart (Michael H. H a r t ) , shkenctar jomusliman, ta vendosë emrin e Pejgamberit a.s. të parin në librin e tij “njëqind personat më me ndikim në historinë e njerëzimit”. Renditjen e njëqind pëersonave nuk ka bërë sipas principit historik, por sipas ndikimit në shoqëri.

Kështu pas Muhamedit a.s. pasojnë Isak Njutoni, Jezus Kristi (Isai a.s.), Buda, Konfuqio, dhe

dhe shumë e shumë të tjera kanë dhënë kontribut konkret, dhe kontributi i tyre është determinues për arritjet më të reja në shkencë.

Kundrejt tyre, Pejgamberi a.s. nuk ka zbuluar asgjë, në mënyrë konkrete dhe të veçantë sa të themi se autor i kësaj apo asaj vepre është Muhamedi a.s. Atëherë, po çfarë ishte ajo që e zbuloi Muhamedi a.s., e që ishte motiv kryesor për këtë studiues që ta vendosë emrin e tij të parin nga njëqindë të tjerë, për kontribut të jashtëzakonshëm për shoqërinë njerëzore në përgjithësi?! Ajo që e zbuloi Muhamedi a.s. është “sistemi mbi edukimin e mirëfilltë të njeriut”, e që bazohet në doktrinën e besimit islam. As më pak, as më shumë. Mbi këtë bazë, Muhamedi a.s. bëri kthesë të jashtëzakonshme në transformimin e shoqërisë.

Ai, shoqërisë nuk i ofroi ndonjë zbulim siç i ofruan shkencëtarët pas tij, por ofroi një sistem të jetës së individit dhe shoqërisë që bazohet në normat e moralit islam, e që nuk ka të ngjashëm sot e më ditë.

Prandaj, muslimani i sinqertë është i bindur se modeli më i mirë i edukatës, është vetëm shembulltyra e Muhamedit a.s. Biografia e tij

Pejgamberi a.s.

12

Përtej Fjalës

pejgamberike është një ‘institut’ i llojit të vet, që jep leksione, mësime dhe dituri, po edhe kritika dhe vërejtje, jo vetëm për një kategori të shoqërisë njerëzore, por për të gjithë pa dallim, për myslimanin dhe jomyslimanin, dhe për të gjitha kategoritë dhe shtresat e shoqërisë. Këtë, mund ta vërtetojë secili që dëshiron ta njohë jetëshkrimin e Pejgamberit a.s., ndërsa myslimanët e sinqertë që janë trasues të rrugës së tij, veçse e kanë shijuar bereqetin e udhëzimeve të tij. Sa e sa dijetarë të mëdhenjë islamë, janë nxënës të Resulullahit s.a.v.s., duke filluar që nga koha e sahabëve dhe gjerë më sot?! Në çdo dije të tyre, ata i referohen thënieve të Pejgamberit a.s. dhe muslimanët, falë kontributit shkencor të tyre, i pranojnë për dijetarë. Sahabët, shokët e Pejgamberit a.s., janë nxënësit e parë të Pejgamberit a.s.. Ata, i ka lavdëruar Allahu në Kur’an, dhe ka thënë se është i kënaqur me ta, dhe ata janë të kënaqur me Allahun. (shih: Et-Tevbe, 100). Nuk i ka lavdëruar për ndonjë gjë, që ne nuk e dimë. Jo, të gjithë e dimë, i ka lavdëruar sepse, kanë qenë nxënës të shkëlqyeshëm të Pejgamberit a.s. dhe praktikues të devotshëm të udhëzimeve të tij. Dhe,

meqë ishin të këtillë, ata u bënë shembull në sjellje, dije, kulturë, punë, moral, etj. Sot, umeti islam i pason këtë burra dhe ndjek shembullin e tyre.

Në këtë vijë të trasimit të rrugës së Resulullahit s.a.v.s., vijnë me radhë të gjithë dijetarë e mëdhenjë, brez pas brezi, Imam Ebu Hanife, Imam Maliku, Imam Shafiu, Imam Hanbeli, kënaqësia e Allahut qoftë mbi të gjithë ata. Po ashtu, pas tyre vijnë me radhë dijetarët e mëvonshëm.

Sa e sa prej dijetarëve islamë kanë kryer fakultete dhe kanë arritur gradat më të larta të dijës dhe shkencës, magjistraturë e doktoraturë. Por, ata, kundrejt këtyre arritjeve akademike, e pranojnë se për nga aspekti i dijës kanë ngelur gjithmonë nxënës të Resulullahit s.a.v.s. Asnjëherë nuk kam dëgjuar dikend të thotë se është më i ditur se Pejgamberi a.s. Absolutisht. Këtë nuk do ta thotë askush asnjëherë. Nëse ata konsiderohen dijetarë të ymetit, dhe janë të këtillë, ky nder për ta është në emër të të qenurit të tyre nxënës të rrugës së Resulullahit s.a.v.s. Atëherë, a nuk është Pejgamberi a.s. mësues i mësuesave!?

Gjithësesi.

Përtej Fjalës

13

Muslimani nxënës i Pejgamberit a.s.

Së këndejmi, besimtari i sinqertë, nëpërmjet shpjegimeve të dijetarëve të dëshmuar në dijën e tyre, i mëson dituritë fetare dhe i dëgjon këshillat e tyre. Ai, shndërrohet në nxënës të dijetarëve islamë, përsëri për një arsye të vetme sepse dijetarët në fjalë e kanë pikëreferim rrugën e Resulullahit s.a.v.s., për të cilët Pejgamberi a.s. ka thënë se: ‫ُةَثَرَو َءا َمَ ُلع ْلا َ ّن ِإ‬ ‫ا َمَ ّن ِإ ا ًمَهْر ِد ا َلَو ا ًرا َني ِد اوُث ِّرَوُي ْمَل َءا َي ِب ْ َنأ ْلا َ ّن ِإ ِءا َي ِب ْ َنأ ْلا‬ ‫ث ّرَو‬ َ ‫ ٍر ِفا َو ٍّظ َح ِب َذَخَأ ِه ِب َذَخَأ ْنَمَف َمْلِع ْلا ا ُو‬-“Dijetarët janë trashigimtarë të pejgamberëve. Pejgamberët nuk kanë lënë trashigimi as dinarë e as dirhemë, por ata kanë lënë dijen, prandaj kush e merr atë, ka një fat të madh.”

(Suneni i Termidhiut). E, sipas kësaj, edhe ky besimtar i sinqertë është nxënës i Resulullahit s.a.v.s.

Sot, kur po i shkruajmë këto rreshta, na gëzon fakti se nxënës të Resulullahit s.a.v.s. janë brezi i ri në nivel të botës islame. Ku do që shkojmë, në secilin institucion, po thuajse, është e pamundur pa hasur në dikend që respekton me përpikëri rrugën e Resullahit s.a.v.s. Në mënyrë të vaçant, islami, sot është imazh i studentëve në trojet tona shqiptare. Kjo është shpresëdhënëse dhe një lloj rilindje e re kombëtare. Jo, në kuptim të afirmimit të Islamit, sepse Islami është i afirmuar dhe ai nuk ka nevojë për këtë, posaçërisht kur e kemi parasysh hapërimin e tij enorm në nivel të botës. Por, në kuptim të afirmimit të vlerave të vërteta islame, për të cilat ka shumë nevojë kombi shqiptar, në këtë kohë, kur individi është në krizë të vlerave morale, ndërsa familja në krizë të zhbërjes përfundimtare të saj. Këta studentë, nxënës të udhëzimeve të Resulullahit s.a.v.s., në mos asgjë tjetër, me vetë shembulltyrën e tyre prej individësh të edukuar dhe familjarë, do të jenë inspirim për të gjithë. Dhe, me të vërtetë janë inspirim, këtë e shohim për çdo ditë.

Shkroi: Mr. Orhan Bislimaj

14

Përtej Fjalës

1. Nëse dëshiron të kesh një thesar nga thesaret e Xhennetit, atëherë thuaj: “La haule ue la kuvvete il-la bil-lah – Nuk ka ndryshim e as fuqi pa ndihmën e Allllahut.“ (Buhariu: 7386) 2. Nëse dëshiron të të mbillet një palmë në Xhennet, atëherë thuaj: “SubhanAllllahi-l`Adhim ue bihamdihi – I Lartësuar qoftë All-llahu Madhështor dhe Atij i përket falënderimi.” (Tirmidhiu: 3464) 3. Nëse dëshiron që të jetë më mirë për ty se tërë ajo që e shndrit dielli, atëherë thuaj: “SubhanAll-llah, uel-hamdulil-lah, ue la ilahe il-lAll-llah, uAll-llahu Ekber – I Lartësuar qoftë All-llahu, çdo falënderim i përket All-llahut, s`ka të adhuruar me meritë përveç All-llahut dhe All-llahu është më i Madhi.“ (Muslimi: 7022) 4. Nëse dëshiron të të falen mëkatet edhe nëse ato janë sa shkuma e detit, atëherë thuaj: “SubhanAll-llahi ue bihamdihi – I Lartësuar qoftë All-llahut dhe Atij i përket falënderimi” 100 herë.“(Buhariu: 6405) 5. Nëse dëshiron që të bëjë lutje meleku për ty, atëherë bëj lutje për vëllain tënd në mosprezencë.” (Muslimi: 2732) 6. Nëse dëshiron të ta obligojë All-llahu Xhennetin, atëherë thuaj: “Radijtu billahi rabben, ue bi-l-Islami dinen, ue bi Muhammedin, sal-lAll-llahu `alejhi ue sel-lem, nebijjen ue resulen – Jam i kënaqur që All-llahu ështe Zoti im, Feja ime është Islami si dhe Lajmëtari e i Dërguari im është Muhammedi, lavdërimi dhe bekimi i All-llahut qoftë mbi të.“ (Ebu Davudi: 1531) Hadithi hasen.

Shih: `Es-Sahihu-l-Musned min edhkari-ljeumi uel-lejle` el-Adevi, f.211-212.

1 0 m i n u t a m e p r o f e t i n M u h a m e d a . s

7. Nëse dëshiron të arrish shpërblimin sikur t`i kesh liruar dhjetë robër, të të shkruhen njëqind të mira, të të fshihen njëqind mëkate dhe të jesh i mbrojtur nga shejtani, atëherë thuaj: “La ilahe illAll-llahu uahdehu la sherike leh, lehu-l-mulku ue lehu-l-hamdu ue huve `ala kul-li shej’in kadir – Nuk ka të adhuruar tjetër me meritë përveç Allahut, Një dhe i pa rival, Atij i takon sundimi dhe falënderimi. Pa dyshim, Ai është i Fuqishëm për çdo send.” (Muslimi: 7018) 8. Nëse dëshiron të të shpëtojë All-llahu nga brengat e Ditës se Kijametit, atëherë lehtësoja atij që të ka borxh ose falja.”

(Muslimi: 4083) 9. Nëse dëshiron të arrish shpërblimin sikur t`i kesh liruar katër robër nga bijtë e Ismailit, atëherë thuaj: “La ilahe illAll-llahu uahdehu la sherike leh, lehu-l-mulku ue lehu-l-hamdu ue huve `ala kul-li shej’in kadir – Nuk ka të adhuruar tjetër me meritë përveç Allahut, Një dhe i pa rival, Atij i takon sundimi dhe falënderimi. Pa dyshim, Ai është i Fuqishëm për çdo send.” (Muslimi: 7020) 10. Nëse dëshiron të të shkruhen njëmijë të mira, si dhe të të fshihen njëmijë të këqija, atëherë bëji tesbih (madhëroje) All-llahut të Madhërishëm njëqind herë.” (Muslimi: 7027) 11. Nëse dëshiron të të ndërtohet një shtëpi në Xhennet, atëherë fali për hir të All-llahut çdo ditë dymbëdhjetë rekate (namaz) nafile krahas farzeve.

(Muslimi:728)- Shkëputur nga`Elkunuzu-l-`adhime` i autorit Nasir ibn Abdull-llah ibn Ruhajl el-Fuhejd

Përtej Fjalës

15

Dimensioni i Bukurisë në Islam 16

Përtej Fjalës

Krahas shumë detyrave për të cilën u dërgua Muhamedi alejhi selam detyrë e tij gjithashtu ishte t’i mësojë njerëzit rreth bukurisë dhe ta ringjallë vetëdijen e tyre rreth saj. Në të vërtetë Allahu është i bukur, Kur’ani është i bukur dhe i gjithë universi është i bukur. Duke pas parasysh se u dërgua që njerëzit t’i mësoj rreth kësaj bukurie universale, edhe vetë i Dërguari kishte ndikimin më të bukur në zbatimin e saj. Atë e karakterizojnë cilësitë vijuese: 1.

Bukuria e buzëqeshjes

Po, buzëqeshja është një lloj bukurie e jashtëzakonshme. Ajo gjithashtu paraqet gjuhën universale njerëzore, meqë nëse në TV shohim një korean, gjerman, senegalez, amerikan apo dikë tjetër duke buzëqeshur, ne mësojmë se ai (ajo) është i gëzuar dhe ndjejmë ngazëllim, kënaqësi dhe afërsinë mes njerëzve që paraqet ajo buzëqeshje. Ajo pamje është e bukur, për dallim nga pamja e depresionit dhe trishtimit.

Për këtë shkak shprehja e buzëqeshjes është një ndër gjërat më të rëndësishme të cilat duhet t’i përvetësojnë dhe mësojnë menaxherët e marrëdhënieve me publikun. Linguistët thonë që buzëqeshja është shprehje e kënaqësisë.

Ndaj buzëqeshja është një formë bukurie. Dihet që i Dërguari a.s, kohën më të madhe kishte buzën në gaz. Transmetohet se Xheriri r.a ka thënë: “I Dërguari kurrë nuk refuzoi të më shikojë pasi pranova Islamin. Sa herë që më takonte, më priste me buzëqeshje.” (Buhariu) Buzëqeshja jo vetëm që ishte vijë karakteristike e të Dërguarit a.s, por ai e promovonte buzëqeshjen dhe i inkurajonte të tjerët të buzëqeshin. Transmetohet se ka thënë: “Buzëqeshja jote në fytyrën e vëllait tënd është mirësi (sadaka).” (Tirmidhiu) Gjithashtu transmetohet se ka thënë: “Mos e nënçmoni asnjë vepër të mirë, madje sikur ta takoni vëllain tuaj

me fytyrë të gëzuar dhe qeshur.” (Muslim) 2. Bukuria e pamjes së këndshme I dërguari a.s veshte rrobat më të bukura që kishte në dispozicion. Para se të pranonte ndonjë delegacion, rregullonte pamjen e jashtme ashtu siç i ka hije atij dhe atyre; d.m.th. vishej në përputhje me pozitën dhe traditën e çdo delegacioni. Ai gjithashtu i kishte qejf parfumet.

Transmetohet nga Aishja r.a të ketë thënë: “E parfumoja me erën më të bukur që kishim.”

(Muslim) I dërguari a.s ndalonte konsumimin e qepës dhe hudhrës para se të shkohet në xhami. Ai e pranoi bukurinë si një gjë që e do Allahu. Në një hadith ka thënë: Allahu është i bukur dhe e do bukurinë.

3.

Bukuria e sjelljes së butë

Transmetohet se i dërguari a.s ka thënë: “Kur tek një njeri gjendet butësia në një gjë, e zbukuron. Ndërsa nëse nuk ka butësi, e shëmton”.

(Muslim) Domethënë, butësia është dekorim dhe bukuri, ndërsa dhuna është një gjë e shëmtuar. I Dërguari fisnik a.s, të gjitha veprimet i bënte me butësi, qofshin ato private apo publike. Të gjithë njerëzit do të duhej ta ripërtërijnë ndjenjën dhe vetëdijen e bukurisë e cila gjendet në fe dhe gjithë universin.

4.

Bukuria e ndjeshmërisë

Shembujt e ardhshëm do të na tregojnë disa aspekte të ndjeshmërisë së skajshme të të Dërguarit alejhis-selam.

Përtej Fjalës

17

1.

Sikur ta dëgjonte ndonjë fëmijë duke qarë, ai e shpejtonte kryerjen e namazit (në xhamat) duke pasur parasysh kujdesin e nënës për fëmijën e saj; 2.

Një herë e ndaloi lëvizjen e ushtrisë për shkak të shpendit dhe zogjve të saj të cilat i kishin zënë ushtarët. Ushtria vazhdoi lëvizjen pasi që zogjtë iu kthyen nënës.

3.

Evitonte qortimin e drejtpërdrejt. Më tepër preferonte të thoshte kështu: E ç’është me ata njerëz të cilët ndjejnë tepër krenari të bëjnë atë që veproj edhe unë?

4.

Gjithmonë ua plotësonte dëshirën fëmijëve dhe bënte shaka me ta. Transmetohet se Enesi r.a ka thënë: I Dërguari a.s shoqërohej me ne (fëmijët) ndërsa vëllait tim të vogël duke bërë shaka i thonte: ‘Ebu Umejre! Dhe ç’bëni zogu?’ (Buhari) 5.

Transmetohet se ka thënë: Asnjëherë mos thoni: ‘Shpirti im është bërë i lig!’, por le

të thotë: ‘Shpirti im është ashpërsuar.’ (Buhari i Muslim) Ibën Haxheri në veprën e tij Fethu-l Bari citon se El-Hattabi ka thënë: “I lig” dhe “i ashpër” kanë kuptim të ngjashëm, por pejgamberi a.s e preferonte mbiemrin “ashpër” para “ligësisë”. Gjithmonë e kishte shprehi që emërtimet e pakëndshme ti zëvendëson me më të rafinuar. Nga ky hadith nënkuptohet se vokabularin e papëlqyeshëm duhet shmangur. Qëllimi është që me evitimin e shprehjes “Shpirti im është i lig”, tregohet butësi ndaj vetvetes.

6.

Ndaj grave të tij tregonte respekt dhe sillej me butësi. Për shembull, gruas së tij Safijes gjithmonë i ofronte gjurin e tij kur duhej të shalonte devenë.

7.

Predikonte “butësinë” Hyjnore ndaj njerëzve. Transmetohet se në një hadith ka thënë: Pasi që Allahu mbaroi krijimin, mbi Arsh shkroi: “Mëshira ime tejkalon zemërimin Tim.” (Buhari i Muslim)

Dashuria Shumë fjalë të vërteta dhe të ndershme përdoren në mënyrë të papërshtatshme dhe aq shumë saqë gati janë degraduar dhe shmangen.

Një nga ato fjalë të cilën njeriu e ka keqpërdorur është dashuria.

Dashuria në realitet është parim fetar. Dashuria është origjina e lidhshmërisë njerëzore me Krijuesin e tyre. Në Kur’an përmendet: …Pa dyshim, Allahu i do ata që pendohen fort (për gjynahet) dhe ata që pastrohen. (El-Bekare, 222) Krijuesi i Gjithëmëshirshëm i do ata që janë të durueshëm, mëshirshëm dhe të drejtë.

Ai i do ata që kanë besim tek Ai dhe i drejtohen Atij.

18

Përtej Fjalës

Feja është bima e dekoruar me dashuri të cilën Allahu i Madhëruar e mbolli në zemrën e çdo besimtari. Në një ajet kuranor qëndron: …Por Allahu jua ka bërë të dashur besimin dhe jua ka zbukuruar atë në zemrat tuaja… (El-Huxhurat, 7) Prandaj, Pejgamberi alejhis-selam është përfaqësues i dashurisë në fjalë dhe vepra. Hadithet në vijim e vërtetojnë këtë: Cili posedon tre cilësi, do ta shijojë ëmbëlsinë e imanit: që Allahu dhe i Dërguari i Tij ti jenë më të dashura se gjithçka, që të tjerët ti do vetëm në emër të Allahut dhe ta urrej kthimin në mosbesim, ashtu siç urren hedhjen në zjarr.” (Buhari i Muslim)

“Nuk do të hyni në xhenet deri sa të besoni, e nuk do të besoni deri sa ta doni njëri-tjetrin.”

(Muslim) “O Zot! Më dhuro dashuri ndaj Teje, ndaj atyre të cilët të duan dhe veprave të cilat më afrojnë afër dashurisë Tënde.” (Buhari) “Uhudi është mali të cilin e duam dhe na do.”

(Buhari) Dëshirojmë që të gjithë ithtarët e të Dërguarit Muhammed alejhis-selam, sërish ta ringjallin ndjenjën e vete dhe vetëdijen e fortë rreth bukurisë në fe dhe gjithë universin; të kenë

ndjenjë të madhe dashurie, e cila është parim në të gjitha lidhjet e hapura dhe arsyeshme. Në fund të fundit, pa bukuri dhe dashuri nuk ka përkushtim të vërtetë fetar dhe jetë të drejtë në Tokë. A thua mund të përmbushet ndonjëra përmes shëmtisë dhe urrejtjes? Përgjigja thjesht është: Jo.

Shkroi: Zeinul A.Rikabi

- Burimi: Rasoulallah.net

Përtej Fjalës

19

Shtepite e Profetit Muhamed alejhi selam Jo të gjitha shtëpitë e Medinës ishin të njëjta në kohën kur jetoi Profeti Muhamed a.s. Shumica e shtëpive kishin disa karakteristika të përbashkëta, nga të cilat ndoshta më e rëndësishmja ishte hapësira e moderuar. Ndërsa jemi të sigurt se rehatia dhe luksi nuk ishte shenja dalluese e tyre, mund të themi se hapësira, në përputhe me nevojën dhe standardet e kohës, ishte cilësia e tyre thelbësore.

Një nga argumentet kryesore për këtë gjendet në thënien e Profetit se “pjesë e lumturisë së bashkëshortit janë gruaja e mirë, shtëpia e gjerë dhe fqinji i mirë.”

Profeti a.s i lutej Allahut që ta falte, ta bënte

20

Përtej Fjalës

shtëpinë e tij të gjerë dhe të begatshme dhe të bekonte ushqimin e tij.

Njëherë, Halid ibn Uelidi iu ankua Profetit a.s se shtëpia e tij ishte shumë e vogël për të akomoduar familjen e tij. Profeti a.s e këshilloi të shtonte disa dhoma në tarracë dhe t’i lutej Allahut për begati.

Që shtëpitë e Medinës kishin hapësirë të bollshme dhe ndonjëherë edhe tejet të rehatshme mund të konfirmohet nga fakti që Profeti a.s qëndroi në shtëpine e Ebu Ejub Ensarit r.a menjëherë pasi emigroi, përpara se të ndërtohej shtëpia e tij. Shtëpia e Profetit a.s dhe shtëpitë e muhaxhirëve (migrantëve) u ndërtuan

pasi përfundoi ndërtimin i Xhamisë së Profetit a.s. Deveja e Profetit a.s ndaloi pikërisht pranë oborrit të Ebu Ejub Ensariut, pasi mbërriti nga Meka. Fillimisht, Profeti a.s qëndroi në katin e parë, por kjo shkaktoi parehati tek Ebu Ejubi dhe bashkëshortja e tij që qëndronin në katin e sipërm, pasi ata s’mund të pranonin që të ecnin mbi kryet e Profetit a.s. Nuk kaloi shumë dhe ata këmbëngulën që të kalonin poshtë, ndërsa Profeti a.s u ngjit të jetonte lart.

Duhet të kemi parasysh se, përsa i përket strehimit, fillimisht shumica e muhaxhirëve ndanin të njëjtin fat. Ata qëndruan me ndihmëtarët (ensarët), derisa pas ndërtimit të xhamisë, Profeti a.s i nxiti të fillonin të ndërtonin shtëpitë e tyre, duke ndihmuar njëri-tjetrin.

Fillimisht xhamia e Profetit nuk kishte minare, prandaj një nga shokët e tij, Bilali r.a, ngjitej në tarracën e shtëpisë së një gruaje nga fisi i Benu Naxharit për të thirrur ezanin për faljen e mëngjesit, sepse ajo ishte shtëpia më e lartë dhe më e përshtatshme në zonën përreth xhamisë.

Disa nga shtëpitë ishin aq të mëdha dhe më kopshte të bukura, sa Profeti a.s shpesh i përdorte për të akomoduar miqtë apo delegacionet që vinin për ta takuar. Shtëpia e Ramlah bin Harith Naxharija r.a, që sipas transmetimeve kishte pemë hurme në oborr, njëherë shërbeu si qendër e përkohshme akomodimi.

Edhe shtëpia e Abdurrahman ibn Auf, e para shtëpi muhaxhiri e ndërtuar në Medinë, gjithashtu shërbeu si bujtinë për pritjen e njerëzve. Ajo ishte emërtuar si Dar al-Kubra (shtëpia më e madhe) si dhe Dar al-Difan (bujtina). Tregohet se Profeti a.s ka punuar vetë në ndërtimin e saj.

Abdurrahman ibn Auf ishte një nga shokët më të pasur të Profetit a.s. Ai njihej gjithashtu si Kuzan Allah (mbajtësi i the-

sareve të Allahut), për shkak se e kishte fituar pasurinë me ndershmëri dhe nuk e konsumonte atë për luks, në interes të vetes së tij, por e kishte vënë në shërbim të interesave të komunitetit dhe të nevojave të shumta që ai kishte.

Në stallat pranë shtëpisë së Urua bin Abi Xhadit njerëzit mund të shikonin deri në 70 kuaj.

Për Urua ibn Abi Xhadin, Profeti a.s ishte lutur njëherë që Allahu t’i jepte begati në marrëdhëniet tregtare dhe të biznesit.

Në banesat e Medinës kryhej edhe aktivitet tregtar dhe prodhues. Një shembull i tillë është shtëpia ku kujdeseshin për djalin e Profetit a.s, Ibrahimin. Um Sajfi, gruaja që kujdesej për rritjen e tij, dhe Ebu Sajf, bashkëshorti i saj, ishin farkëtarë. Shtëpia e Ebu Sajfit gjendej në periferi të Medinës.

Një ditë, Profeti Muhamed a.s shkoi të shikonte Ibrahimin. Ai shoqërohej nga shërbëtori i tij, Enes ibn Malik. Kur mbërritën tek shtëpia, ata e gjetën Ebu Sajfin duke i fryrë zjarrit me pajisjen e tij dhe shtëpia u mbush me tym.

Sipas Hilal ibn Jasafit, ai dhe disa persona të tjerë shisnin rroba në shtëpinë e Suejd ibn Mukarrinit r.a.

Përtej Fjalës

21

Shtepite e Profetit Sidoqoftë, Profeti a.s dhe familjarët e tij mbetën indiferentë ndaj ngritjes dhe zotërimit të shtëpive të mëdha, përtej kërkesave rudimentare dhe asaj që ishte vërtet e domosdoshme.

Kjo situatë vijoi gjatë gjithë jetës së tij, pavarësisht se situata ekonomike e muslimanëve në tërësi ishte përmirësuar. Disa nga mobiljet më të përmendura në shtëpinë e Profetit a.s ishin krevati, rrogozi, një mbulojë si dhe perdet më ngjyrë të zezë.

Jeta e Profetit a.s ishte aq modeste dhe e thjeshtë sa kur njëherë Umer ibn Hatabi vizitoi shtëpinë e tij, filloi të ngashërehej. Profeti a.s e pyeti: “Ç’të bëri të qash?” Umeri u përg jig j: “O I dërguari i Allahut? Si të mos ngashërehem? Umeri e g jeti Profetin a.s të shtrirë në një krevat që i ka lënë shenja në anën e majtë të trupit dhe në dhomën ku mban ushqimet ka shumë pak g jëra. Mbretërit persianë dhe bizantinë jetojnë në bollëk dhe luks, ndërsa Ti, i dërguari i Allahut, i z g jedhuri i Tij, jeton me kaq pak g jëra dhe në këto kushte.”

Profeti a.s tha: “Ibn Hatab, a nuk të lumturon fakti që neve na pret parajsa, ndërsa ata g jithçka do ta lënë pas në këtë botë?”

Sidoqoftë, shtëpitë e Profetit a.s ishin goxha më të mëdha dhe të bollshme sesa kasollet apo ngrehinat me një dhomë që mund të imagjinojnë shumë njerëz. Shtëpi të tilla, në përputhje edhe me standarded e kohës kishin një tualet, kuzhinë, dhomë fjetjeje, një dhomë për pritjen e miqve dhe një tjetër për magazinimin e sendeve dhe ushqimeve. Këto hapësira janë jo thjesht të dëshirueshme për jetesë të denjë dhe modeste, por gjithashtu nevojiten edhe për përmbushjen e disa parimeve fetare të tilla si mbrojtja e privatësisë, pastërtia dhe estetika. Kur Umer ibn Hatabi vizitoi Profetin a.s, në hadithin e sipërmërmendur, edhe pse ai u prek tejmase nga thjeshtësia e kushteve të jetesës së Profetit a.s, aq sa nisi të qajë, ai tregon se e gjeti Profetin a.s në papafingo,

22

Përtej Fjalës

një pjesë e shtuar mbi katin e parë në të cilën duhet të ngjiteshe përmes një palë shkallësh të ndërtuara me dru palme. Në fund të shkallës ishte ulur shërbyësi i Profetit a.s, Rahbau, përmes të cilit Umeri mori lejen për të hyrë brenda. Pas vizitës, Umeri zbriti bashkë me Profetin a.s. Ndërsa Umerit iu desh të mbahej për të zbritur, Profeti a.s zbriti shumë lehtë, a thua se po ecte mbi tokë, pa pasur nevojë të mbahej apo të mbështetej ndokund.

Në të vërtetë, nëse shtëpia e Profetit a.s do të ishte aq e vogël dhe e papërshtatshme sa ç’pretendohet nga disa persona, jeta e tij dhe e familjarëve të tij do të shqetësohej dhe ndërpritej vazhdimisht, pasi kishte gjithmonë njerëz që vinin tek ai për qëllime të ndryshme, si për ta vizituar, për të mësuar, për të bërë pyetje, për të kërkuar këshilla etj.

Duhet të ketë qenë veçanërisht e vështirë gjatë viteve të para, kur rregullat e mirësjelljes, plus rregullat e përgjithshme të kulturës dhe etikës shoqërore nuk ishin konsoliduar akoma në mendjet dhe zemrat e shumë njerëzve. Përpara mbylljes së dyerve të migrimit me çlirimin e Mekës, shumë njerëz synonin të vendoseshin në Medinë pasi kishin përqafuar islamin dhe i kishin premtuar mbështetje Profetit a.s, ndërkohë që të tjerë pasi kalonin disa kohë si miq të Profetit a.s dhe të shtetit të tij, ktheheshin në fisin apo komunitetin e tyre duke mbajtur lidhje të forta me qendrën.

Një përshkrim i pjesshëm i shtëpisë së Profetit Muhamed bëhet nga Ibn Said në librin e tij Tabakat al-Kubra. Një historian i quajtur Abdullah ibn Jezid e pa shtëpinë e Profetit a.s pak përpara se të shembej me urdhër të kalifit Uelid ibn Abdul Malik nga Siria në vitin 88/707 që donte të zmadhonte Xhaminë e Profetit a.s.

Ishin 5 dhoma me tulla balte, të ndara nga degë palme të ngurtësuara me baltë, dhe 5 salla

apo dhoma të mëdha të pandara, gjithashtu të suvatuara me degë palme të ngurtësuara me baltë. Mbi dyer gjendeshin perde me cohë të zezë. Shtëpia ishte e ulët dhe tavani mund të prekej me lehtësi, mjaftonte të ngrije dorën lart.

Në librin e tij, Historia e Medinës së Shndritshme, Muhamed Iljasi pohon se secila nga shtëpitë e Profetit a.s kishte një pjesë për banim dhe një kopësht të vogël. “Kopshti rrethohej nga degët e pemëve të palmave dhe tullat me

baltë të papjekur. Mbi to ishin hedhur mbulesa për të garantuar privatësinë në kopësht. Në dyer ishin varur copa të thjeshta. Në çdo dhomë reflektohej modesti dhe thjeshtësi. Përmasat e çdo dhome ishin përafërsisht 5×4 m, ndërsa kopështi i pasëm ishte 5×3 m. Një person që qëndronte brenda dhomës mund të prekte tavanin me dorën e tij.”

Burimi: islamicity.org

Përtej Fjalës

23

a g n i m i x u g e t r n a e u m r e g a d n Fr i ynë

i t e prof

Thuhet se në kohë të sunduara nga frika dhe trishtimi, njeriu shpërfaq karakterin e tij të vërtetë, anën e tij të brendshme që e fsheh në kraharor; dhe kjo është një e vërtetë e dëshmuar nga shumë incidente të ndodhura me njerëz të ndryshëm përgjatë historisë. Kjo mund të na ndodhë të gjithëve ne. Askush s’mund ta mohojë këtë.

Megjithatë, në rastin e Profetit Muhamed a.s, historia dëshmon se ai kurrë nuk sillej në mënyrë të pahijshme, siç mund të bëjë shumica prej nesh nën ndikimin e frikës, irritimit apo trishtimit.

Imagjinoni që, kur politeistët e Mekës vendosën ta vrisnin, natën që do të emigronte për në Medinë, ai eci me guxim dhe kurajë mes radhëve të atyre që po prisnin jashtë derës së shtëpisë së tij për ta ekzekutuar, ndërsa recitonte dy ajetet vijues të sures Jasin që të përkthyera janë si vijon: “Allahu ka vendosur një perde përpara tyre dhe pas tyre, duke i mbuluar

24

Përtej Fjalës

që të mos shikojnë dot.” (Jasin 36:9) Edhe gjatë betejave dhe luftimeve, Profeti a.s shfaqte kurajë dhe vendosmëri të pashoqe.

Ali ibn Ebu Talib, kushëriri i tij, citohet të ketë thënë: “Ndërsa beteja e Bedrit zhvillohej me g jithë furinë e saj, ne u strehuam në shpatullat e Të Dërguarit të Allahut.

Ai ishte më i guximshmi ndër ne dhe pozicionohej g jithmonë në radhët më të afërta me armikun.” (Musnedi i Ahmedit Vëll.1, Fq.86) Imagjinoni që këtë e thotë vetë një nga muslimanët dhe shokët më të guximshëm dhe kurajozë të Profetit a.s. Si mund ta imagjinojmë sot, guximin dhe kurajën e Profetit a.s, kur një nga luftëtarët më të paepur në rrugën e Allahut, thotë se strehohej dhe mbrohej pas shpinës së Profetit a.s, pikërisht kur luftimi egërsohej dhe ashpërsohej.

Në një tjetër transmetim, nga një tjetër hero mes shokëve të Profetit a.s, i quajtur Bara ibn Azib, lexojmë:

“Pasha Allahun, sa herë që beteja ashpërsohej në kërkonim mbrojtje dhe strehim tek Profeti a.s. Askush nuk ishte aq i guximshëm sa Ai, sa të qëndronte në të njëjtën vijë me të.” (Musnedi i Ahmedit, Xhihad, 79) Është e rëndësishme të vërejmë që Profeti a.s nuk synonte të dëshmonte apo vërtetonte se ishte i guximshëm dhe kurajoz; përkundrazi, qëllimi i tij ishte të lartësonte fjalën e Allahut dhe ta bënte fenë e tij të pranueshme, prandaj ai ishte gjithmonë në vijën e parë të betejës, pavarësisht sa e ashpër dhe e dhunshme ishte ajo.

Gjatë betejës së Hunejnit, pavarësisht konfuzionit fillestar dhe çorganizimit të ushtrisë muslimane, vendosmëria e tij nuk u luhat, ndërsa nxitonte drejt radhëve të armikut.

Duke vepruar kështu, ai ngriti moralin dhe inkurajoi shokët e tij, derisa në fund fitorja u arrit me ndihmën dhe mbështetjen e Allahut.

Nga Ebu Hurejre transmetohet se Profeti a.s ka thënë: Kjo është garancia e Allahut për këdo që niset për xhihad në rrugën e Tij: ‘Nëse niset me motiv të vetëm besimin tek Unë dhe I Dërguari im, Unë do ta kthej pas me shpërblim dhe fitore, ose do ta pranoj në parajsën Time.’ (në rast se vdes) Sikur lufta të mos ishte diçka e vështirë për ndjekësit e mi, atëherë nuk do t’i bashkëng jitesha çdo ekspedite ushtarake që lufton në rrugë të Allahut.

Vërtet, do të uroja të martirizohesha në rrugën e Allahut dhe pastaj të ng jallesha, të martirizohesha sërish dhe të ng jallesha sërish për të luftuar në rrugën e Tij.” (Buhariu, Vëll.1, Hadithi 35) Kjo ishte dëshira e Profetit a.s. T’i qëndronte përkrah forcave luftues të muslimanëve dhe të martirizohej, të ngjallej sërish dhe të martirizohej sërish, pafundësisht, në rrugën e Allahut.

E gjithë kjo për të ngritur lart flamurin e Islamit, ashtu siç Allahu dëshiron, dhe për të dobësuar grushtin e tiranëve që u ndalojnë njerëzve të tyre edhe dëgjimin e fjalës së Allahut, që iu përcoll njerëzimit përmes Profetit a.s, çka do t’i mundësonte këtyre njerëzve të drejtën për të zgjedhur për veten e tyre duke mos mbetur ndjekës të verbër të mbretërve apo sunduesve të tyre despotë.

Kjo është esenca e luftës dhe xhihadit në Islam, që urren terrorin, luftën dhe shkatërrimin, por lejon përdorimin e forcës në masën e nevojshme për t’u garantuar njerëzve të shtypur lirinë dhe vullnetin e lirë për të zgjedhur të ndjekin të vërtetën.

Një tjetër element që vlen të cilësohet është se kuraja e Profetit Muhamed nuk ishte ngutje apo mendjelehtësi; përkundrazi, ajo ishte e arsyeshme, e matur dhe e urtë.

T’i hedhim një sy rrethimit të fortesës së Taifit që zgjati për më shumë se dyzet ditë gjatë të cilave Ai a.s, e dinte mirë se furnizimet dhe mallrat brenda fortesës do t’i mjaftonin banorëve që gjendeshin në të për të paktën një

Përtej Fjalës

25

vit.

Në këtë situatë, Ai a.s, prijësi i guximshëm, analizoi avantazhet dhe disavantazhet e rrethimit dhe rezultoi se vijimësia e rrethimit do të dëmtonte shtetin islam, pasi ushtria e muslimanëve nuk është thjesht ushtri, por përfaqëson umetin islam në tërësi dhe mbron interesat e tij.

Vetëm pak burra kishin mbetur pas në Medinë për të mbrojtur dhe ruajtur gratë, fëmijët dhe pasurinë dhe kjo i ekspozonte ata ndaj një sulmi të papritur nga politeistët dhe hebrenjtë.

Për këtë arsye, ai vendosi të hiqte rrethimin, të ndalte operacionin dhe të kthehej në Medinë.

Trimëria e Tij ishte e gërshetuar me mëshirën dhe dhembshurinë. Ai e përdori kurajën e tij vetëm në beteja për të lartësuar fjalën e Allahut.

Historia nuk ka regjistruar qoftë edhe një incident në të cilin Profeti a.s të jetë hakmarrë

26

Përtej Fjalës

për ndonjë arsye. Ai kurrë nuk përdori forcë, përveçse për të lartësuar dhe përcjellë fjalën e Allahut kur armiqtë e fesë islame donin ta ndalonin me dhunë këtë.

Aishja tregon: “I Dërguari i Allahut nuk goditi kurrë ndokënd me dorën e tij, qoftë grua apo shërbëtor. Ai përdori forcë vetëm gjatë luftimeve në rrugën e Allahut. Nuk u hakmorr kurrë për ndonjë arsye personale, përveçse kur dhunoheshin gjërat e shpallura të shenjta dhe të mbrojtura nga Allahu; edhe në këto raste ai u hakmorr në emër të Allahut, Të Lartit, Të Lavdishmit.” (Muslimi, 5756) Guximi i Profetit a.s bazohej në siguri, në vendosmëri, në parime dhe etikë. Kështu ai u shndërrua në shembull për t’u ndjekur nga të gjithë ne, deri në Ditën e Gjykimit. Ç’kurajë e pashembullt!

Burimi: aboutislam.net

Vetëm një rrjesht....

Një Profesor i mirënjohur në Shtetet e Bashkuara (më parë ateist), tregon rrugëtimin e tij drejt besimit dhe thotë: “Një rresht i vetëm që lexova nga Muhamed Ikbali, e tronditi thellësisht qenien time. Pas tij, thashë me vete: Me kaq morën fund kërkimet e mia. S’kam nga t’ia mbaj më!”

Në atë rresht, Muhamed Ikbali thoshte: “Ti mund ta mohosh ekzistencën e Zotit, por si mund ta mohosh ekzistencën e Muhamedit a.s?”

mëshirshëm? Që një njeri të ishte aq i përmbajtur, edhe kur të tjerëve u soste durimi?

Si mund të shpjegohet ekzistenca e këtij njeriu, që ishte i dashur me macet e që i lavdëronte njerëzit kur kujdeseshin për kafshët, por nga ana tjetër, në fushëbetejë qëndronte në vijën e parë të frontit?!

Si mund të shpjegohet ekzistenca e të vetmit njeri në historinë njerëzore, që i dha fund racizmit plotësisht nga shoqëria, që e hoqi me sukses alkoolizmin, e që e shtrëngoi aq shumë Me fjalë të tjera, ti mund të tregohesh aq i pa- skllavërinë, derisa ajo u zhduk përfundimisht?! mend e të thuash: “Nuk kam si të besoj në diçka që s’e shoh”, por si mund ta mohosh ekzis- Si mund të shpjegohet ekzistenca e një njeriu, tencën e një njeriu që jetoi mbi këtë tokë, e me që është konsideruar si figura më me ndikim në historinë njerëzore?! të cilin Zoti komunikoi?!

Si mund të mohohet e vërteta e Muhamedit Pra, ne duhet t’u kthehemi sërish këtyre fakteve e të gjejmë strehë në to. Të gjitha këto (a.s)? kanë vetëm një shpjegim, vetëm një shpjegim Si mund të shpjegohet fakti, që një njeri i lin- logjik… dur në një ambjent aq të lig, të bëhej aq i mirë, aq i butë, aq delikat, aq i turpshëm dhe aq i Nga: M. El-Shinavi

Përtej Fjalës

27

Kur mungon bashkësia e muslimanëve Qeniet njerëzore janë krijuar me prirjen natyrore që të formojnë dhe jetojnë në bashkësi me të tjerët. Roli themelor i bashkësisë është ofrimi i mjedisit të domosdoshëm të edukimit të pjesëtarëve të saj dhe mbrojtjes së kuadrit të përbashkët të vlerave. Shprehja angleze “duhet një fshat për të edukuar një fëmijë” ka si premisë pikërisht këtë funksion themelor të bashkësisë. Në kohë krizash, urtësia kolektive e bashkësisë dhe fuqia e saj për të mbajtur peshën e detyrimeve apo penguar depërtimin e shfytyrimit moral e bën atë mekanizmin e vetëm që shpërfaq udhëzimin për të cilin individët kanë nevojë dhe përfaqësimin më të mirë të aspiratës së tyre morale e shpirtërore.

Ngjarja e mbylljes së xhamisë së Et’hem Beut, objektit të kultit simbol për muslimanët, është një rast i mirë për të hapur diskutimin mbi ekzistencën ose jo të një bashkësie të vërtetë të muslimanëve. Mbështetur në burimet e sheriatit, dijetarët kanë zhvilluar përkufizimin e bashkësisë së muslimanëve, përkufizim që na ndihmon t’u përgjigjemi pyetjeve: A u shfaqën muslimanët si një bashkësi në rastin e mbylljes së xhamisë? A ekziston tek ne një bashkësi e

28

Përtej Fjalës

tillë? Çfarë efektesh mbart përgjigja negative ndaj këtyre pyetjeve?

Rëndësinë e bashkësisë Zoti e ka theksuar me forcë në Kuran, teksa e ka cilësuar bashkësinë e besimtarëve si litarin e zgjatur prej Tij në ajetin 103 të sures Ali ‘Imran: “Kapuni të bashkuar pas litarit të Allahut dhe mos u përçani”.

Sipas Imam Tabariut, Zoti i urdhëron në këtë ajet besimtarët që të kapen pas fesë me të cilën i ka pajisur dhe që t’i përmbahen zotimit se do të qëndrojnë të bashkuar në përmbushjen e së vërtetës e të dorëzuar ndaj urdhrit të Tij. Ndërsa fraza “litari i Allahut” mbart mes të tjerash kuptimet e bashkësisë së besimtarëve, Kuranit dhe sinqeritetit vetëm për Allahun.

Për shkak të peshës së bashkësisë në jetën fetare të besimtarit, mundësia e zvetënimit dhe shuarjes së bashkësisë së muslimanëve i ka munduar që herët edhe shokët e Profetit . Në një hadith të transmetuar nga Buhariu dhe Muslimi, Hudhejfe bin el-Jeman tregon këtë bashkëbisedim të tijin me Profetin : “Njerëzit e kishin zakon ta pyesnin të Dërguarin e Allahut për kohët e mira, ndërsa unë e

kisha zakon ta pyesja për kohët e këqija, nga frika se mos më kapnin. Një ditë e pyeta: - O i Dërguari i Allahut, ne ishim pa dyshim në injorancë dhe në të keqe kur Allahu na erdhi me këtë të mirë. A do të ketë pas kësaj epoke të mirë kohë të këqija?

- Po. - A do të ketë pas kësaj periudhe të keqe kohë të mira?

- Po, por do të jetë e përzier me korruptim zemrash. Do të dalin njerëz që do të ndjekin traditë tjetër nga e imja dhe nuk do të udhëzojnë sipas udhëzimit tim. Do të shohësh tek ata si punët e mira, edhe të këqijat.

- A do të ketë pas kësaj periudhe të mirë kohë të keqe?

- Po, thirrës që qëndrojnë në dyert e zjarrit.

Kushdo që i përgjigjet thirrjes së tyre, do ta hedhin në zjarr.

- O i Dërguari i Allahut, përshkruaji ata për ne!

- Po, janë njerëz që do të kenë të njëjtën ngjyrë të lëkurës dhe të njëjtën gjuhë me ne.

- O i Dërguari i Allahut, çfarë të bëj nëse më kap ajo kohë?

- Qëndro afër bashkësisë së muslimanëve dhe udhëheqësit të tyre.

- Po nëse muslimanët nuk do të kenë as bashkësi dhe as udhëheqës?

- Veçohu prej atyre grupacioneve, të gjithave, edhe sikur të të duhet të kapesh me dhëmbë pas rrënjëve të pemës, derisa të të kapë vdekja ndërkohë që ti vazhdon të jesh në atë gjendje.”

Sa i takon përkufizimit dhe identifikimit të bashkësisë së muslimanëve, qëndrimi pranë së cilës është i detyrueshëm sipas hadithit, Ibën Haxhar el-’Askalani citon Imam Tabariun se ka thënë: “Dijetarët nuk kanë patur mendim

unanim se çfarë nënkupton bashkësia. Disa kanë thënë se atë e përbën grupi më i madh i muslimanëve. Të tjerë kanë qenë të mendimit se ajo përfaqësohet nga shokët e Profetit . Të tjerë kanë thënë se bashkësinë e muslimanëve e përbëjnë dijetarët, sepse Zoti i ka bërë gjykimet e tyre argument për njerëzit, të cilët i ndjekin për çështjet e fesë.” Ndërsa Imam Shatibiu ka qenë i mendimit se “bashkësia e përmendur në hadithet e Profetit i referohet bashkimit të njerëzve rreth atij udhëheqësi (imami) që drejton në përputhje me Kuranin dhe traditën profetike.”

Shejh Muhamed esh-Shinkiti, një prej dijetarëve anëtarë të Unionit Ndërkombëtar të Dijetarëve Muslimanë, thotë se: “Këto përkufizime nuk ndalojnë që hadithi të ketë vazhdimësi në zbatim. Bashkësia e muslimanëve do të jetë ajo që aspiron lartësimin e fjalës së Allahut dhe përforcimin e fesë së Tij, shpalosjen e argumenteve të fesë ndaj njerëzve nëpërmjet urdhërimit për tek e mira dhe frenimit nga e keqja, vendosjen e kufijve të fesë, daljen në krah të dobtëve dhe largimin e padrejtësive. Kjo është bashkësia e muslimanëve, e cila duhet të plotësojë disa kushte. Disa prej tyre janë: Kërkimi i gjykimit prej Librit të Allahut dhe traditës së Profetit të Tij, të vepruarit në mënyrë të disiplinuar dhe të organizuar, të mos rënit në konfliktualitet dhe përçarje, si dhe vendosja e lartësimit të fjalës së Allahut dhe përforcimit të fesë së Tij përpara interesave vetjake të bashkësisë. Kjo është bashkësia e vërtetë e muslimanëve.”

Edhe kur një bashkësi e tillë besimtarësh mungon, bashkësia mund të gjendet edhe brenda vetes, atëherë kur muslimani është i kapur pas së vërtetës. Shejh Ibën Bazi thotë: “Nëse muslimani nuk gjen bashkësi për t’ju bashkëngjitur, atëherë ai kapet pas së vërtetës dhe është ai që përfaqëson të vërtetën, edhe nëse është i vetëm, sepse Ibën Mes’udi ka thënë: “Bashkësia përbëhet nga ai që qëndron në përputhje me të vërtetën, edhe nëse është një njeri i vetëm.”

Përtej Fjalës

29

Në lidhje me thirrësit për në zjarr, Profeti ka thënë se ata do të kenë të njëjtën ngjyrë të lëkurës dhe të njëjtën gjuhë me ne. Ibën Haxhar el-‘Askalani thotë në komentimin e hadithit: “Kjo nënkupton se ata janë prej popullit tonë, kanë të njëjtën gjuhë dhe fé si tonën. Në anën e dukshme, që përfaqësohet nga lëkura, do të kene fenë tonë, ndërkohë që në brendësi bien ndesh me të. Në mesin e tyre do të ketë njerëz me zemra shejtanësh që gjenden brenda trupash humanë – thuhet në një transmetim tjetër të hadithit.”

Këta njerëz janë cilësuar se qëndrojne në dyert e zjarrit “për shkak të përfundimit të tyre” – thotë Mulla ‘Ali el-Qari, ose “duke marrë në konsideratë se cili është përfundimi i gjendjes së tyre” – thotë Ibën Haxhar el-‘Askalani.

Dijetarët kanë parë realizimin e profecisë së këtij hadithi në dekadat e para pas vdekjes së Profetit , kur filluan të shfaqen grupacione të devijuara islame. Imam Neveviju dhe Mulla ‘Ali el-Qari kanë identifikuar khaurixhët, karamitët dhe rafidijtë si disa prej grupacioneve që ftonin për në zjarr me devijimet e tyre. Por mrekullia e këtyre fjalëve profetike shtrihet edhe në kohën tonë. Në një version tjetër të hadithit, Profeti thotë se thirrësit e devijuar do t’i paraprijnë Dexhalit, shfaqja e të cilit është shumë më afër me kohën tonë se sa atë të shfaqjes së khauarixhëve. Kështu, ‘Abd er-Razzak transmeton se, pasi Profeti i ka treguar Hudhejfes për kohën e paqtë me njerëz që do të kenë zemra të korruptuara, Hudhejfe bin el-Jeman e ka pyetur: - “Pastaj, çfarë do të ndodhë?

- Pastaj do të ngrihen ftuesit e devijimit. Nëse atë ditë do të ketë në tokë mëkëmbës (khalife) të Allahut, atëherë qëndro pas tij, edhe sikur të të rrahë me kamzhik dhe të të marrë pasurinë, përndryshe vdis duke u kapur me dhëmbë pas rrënjëve të pemës.

- Pastaj, çfarë do të ndodhë?

30

Përtej Fjalës

- Pas kësaj do të dalë Dexhali, i cili do të ketë me vete një lumë dhe një zjarr. Kush do të bjerë në zjarrin e tij do të fitojë shpërblimin dhe do t’i fshihen mëkatet, kurse ai që do të bjerë në lumin e tij do ta ketë merituar mëkatin dhe do ta ketë humbur shpërblimin.”

Thirrësit muslimanë që qëndrojnë buzë zjarrit dhe i hedhin pasuesit e tyre në të, qofshin ata pushtetarë të korruptuar apo dijetarë të devijuar, përmenden shpesh në hadithet profetike që përshkruajnë kohët afër fundit të botës. Është tronditës fakti se Profeti i frikësohej më shumë udhëheqësve që devijojnë muslimanët sesa vetë Dexhalit. Ebu Dheri tregon në një hadith të transmetuar nga Imam Ahmedi se, ndërsa ishte duke ecur me Profetin , ai tha: “Nuk është Dexhali ai të cilit i frikësohem më shumë për popullin tim”. Pasi e përsëriti këtë fjali tri herë, Ebu Dheri e pyet: “O i Dërguari i Allahut, çfarë është ajo gjë së cilës i frikësohesh më shumë se sa Dexhali për popullin tënd?!”

Profeti përgjigj: “Imamllarëve devijues.” Shejh

Muhamed el-Munexhid thotë se Profeti i është referuar në këtë hadith “udhëheqësve që devijojnë njerëzit nga rruga e Zotit, qofshin ata pushtetarë të korruptuar, dijetarë të pacipë, apo adhurues të Zotit të paditur.” Dalja në krye të muslimanëve e udhëheqësve fetarë të devijuar është konfirmuar edhe në hadithin e mirënjohur të transmetuar nga Buhariu dhe Muslimi, në të cilin Profeti ka thënë: “Nuk ka dyshim se Allahu nuk do ta largojë dijen nëpërmjet shkuljes, duke e shkulur atë prej njerëzve, por do ta largojë dijen nëpërmjet vdekjes së dijetarëve. Kur të mos kenë mbetur më dijetarë, njerëzit do të bëjnë kryetarë të tyre të paditurit, të cilët, kur të pyeten, do të japin mendim pa patur dije. Kështu, do të devijojnë vetë, e do të devijojnë edhe të tjerët.”

Përfundimi që mund të nxirret nga hadithet e lartpërmendura është se, në kohën kur mungon një bashkësi e vërtetë muslimanësh, besimtari duhet të bëjë kujdes nga grupacionet e ndryshme të muslimanëve që formohen në mungesë të kësaj bashkësie. Profeti ka qenë i qartë

në fjalët e tij: do të ketë grupe muslimanësh, me të njëjtën gjuhë dhe lëkurë si tonën, të cilët ftojnë në Islam, por në të vërtetë ftojnë për në zjarr. Jo se ata ftojnë drejtpërdrejt për në zjarr, por për shkak të devijimit të tyre, përfundimi i atyre që do t’i ndjekin është zjarri. Në një kohë të tillë, leximi dhe thellimi në dijen fetare është rruga më e mirë për të bërë dallimin e duhur.

Mbyllja e xhamisë në 50-vjetorin e ndalimit zyrtar të fesë në Shqipëri ishte reminishencë e sistemit diktatorial komunist, kur xhamia e Et’hem Beut u reduktua në një monument kulture. Historia jonë e afërt dëshmon rekordin famëkeq të ndalimit të praktikimit të riteve dhe shfaqjes së simboleve fetare në publik. Hoxhallarët, imamllarët dhe drejtuesit e jetës fetare në vend duhet të jenë të vetëdijshëm se ndalimi i plotë i fesë në Shqipëri erdhi gradualisht përgjatë një periudhë 23-vjeçare. Mosreagimi i duhur i udhëheqësve fetarë të fundviteve ‘40 karshi masave represive të regjimit totalitar ndaj shfaqjes në publik të simboleve dhe praktikave fetare ishin pararendëse të ndalimit të plotë të fesë në vitin 1967. Heshtja dhe mosreagimi i duhur ndaj reduktimit në një monument kulture të xhamisë së Et’hem Beut, qoftë edhe për një ditë, ishte një shenjë se historia mund të përsëritet.

Muslimanët që nuk i dolën në mbrojtje xhamisë së Et’hem Beut kur u mbyll nga autoritetet shtetërore dhe ata të tjerë që nuk reaguan publikisht kundër mbylljes së saj dhe e kaluan në heshtje këtë akt të rëndë, nuk mund të jenë përfaqësuesit e bashkësisë së vërtetë muslimane.

Këto grupe nuk i përmbushin kushtet që duhet të ketë një bashkësi e muslimanëve, të përmendura më lart nga dijetarët. Ata vunë interesat e ngushta të organizimit ku bëjnë pjesë, apo interesat vetjake, mbi interesat e gjera të muslimanëve dhe të fesë në vend. Gjykimi i historisë ka qenë i ashpër me ata që nuk kanë lexuar si duhet dhe në kohë shenjat e Zotit.

Përgatiti: G. Demneri

Përtej Fjalës

31

Përtej çdo konteksti si parag jykohet fjala e një besimtari Siç po ndodh rëndom në këto kohët e fundit, rrjetet sociale po i japin formë realitetit tonë, jashtë çdo parashikimi. Në këtë “industri” të fabrikimit te realitetit nuk mjafton që të investohen kapriçiot rebele të miliona individëve që dixhitalisht hyjne “pa trokitur” në të përditshmen tonë, por tashmë janë mediat kryesore të cilat ushqehen nga festivali i egos i quajtur “Facebook”. Nga ky ushqim i përditshëm ndërtohet pjesa më e madhe e lajmeve të cilat në formë ciklike ushqejnë rrjetet sociale dhe kështu me radhë ata ushqejnë mediat duke ndërtuar qarkullimin e lajmit brënda të njëjtit bosht.

Mjafton që një nga anëtarët e armatës së të papërgjegjshmëve, të shkëpusë jashtë kontekstit një lajm, një koment a opinion, dhe ai (lajmi) ta shohë veten në krye të mediave kryesore në formatin “bold” i gatshëm për t’u besuar nga turma kokëulur ndaj pushtetit të smartfonëve. Por në fakt, një farë sensi invers i gjërave merr udhë. Në vend që njerëzit të ndikohen nga ngjarjet e më pas të nxjerrin përfundime prej tyre, janë njerëzit ata që janë në kërkim të ngjarjeve të paracaktuara në territorin psiqik të tyre.

E në raste të tilla, nuk ka fare rëndësi ngjarja dhe domethënia kuptimore e saj, por

32

Përtej Fjalës

mjafton që okazioni i radhës për të shfryrë mllefin e akumuluar ka ardhur, dhe gjëja transformohet në një “panik të vetorganizuar” që bëhet i paparashikueshëm në formën e një pandemie virtuale.

E tillë ishte edhe i ashtuquajturi “skandali i imamit” që zanafilloi nga rrjetet sociale ndërtuar mbi paramendimin dhe keqkuptimin i cili kishte kohë në kërkim të ngjarjes.

Skandali dallonte nga skandalet e tjera që përndjekin këtë vend. Dallonte nga natyra dhe burimi i tij. Nëse skandalet e tjera politike, ekonomike e sociale janë tashmë ngjyra me të cilën ne njohim vetveten, ky skandali i imamit ishte i një përbërjeje dhe prejardhjeje tjetër. Një skandal ekzotik që vjen nga një botë si ajo fetare, plot mistere dhe paqartësi për individin autonom liberal që e ka parë religjionin si një masë të rrezikshme penguese drejt kapriçiove të tij.

Imami apo “fetarët”, siç pëlqehet të quhet nga raca aliene e shoqërive postmoderne, kishte guxuar të fliste për një temë ekskluzivitet vetëm i “mainstream ideolog y”. Sepse “fetarët”, nuk kanë sipas tyre një mendim të vetin mbi shoqërinë dhe realitetin, madje “fetarët” janë shumë të çuditshëm, ata abstragojnë edhe për realitetin përtej jetës së njeriut. Prandaj çdo gjë normale që

ata mund të thonë, është e ngarkuar më lëndë plasëse dhe lëndë toksike për rojtarët e “mainstream ideolog y”.

Natyra dhe burimi i kësaj qasjeje fetare të bërë nga prijës fetarë apo çdokush që shprehet në formë pak si konservatore, është sulmuar pa hezitim dhe në formë të menjëhershme duke u projektuar si rrezik për shoqërinë e sotme.

Prandaj problemi nuk qëndron në atë çka “fetarët” thonë, por në atë çka mendohet se pse ata e thonë. Ata janë të paragjykuar për atë që ata mendojnë të thonë, ata bile nuk duhet të flasin fare sepse, që kur mendojnë janë të paragjykuar. Sa herë që të guxojnë të hapin gojën drejt audiencave të mëdha ata duhen kompleksuar, sulmuar, sepse në rrezik është një gjë shumë e madhe. Në rrezik është dominanca jonë. Për këtë na duhet konflikti. Punë na bën konflikti i cili zanafillon nga gjuha dhe mbaron në kërcitjen e çelësave të ndonje biruce, për të ruajtur rolin inferior të “fetarëve” që guxojnë të prishin hegjemoninë e “të asyeshmëve”.

E gjitha kjo zhvillohet në teatrin e hipermediatizuar i cili ka detyruar religjionet të adaptohen për media dhe media që “adaptohen” për religjione. Këta tip mediash të fundit, konceptohen si përmbledhje e kontrollit publik mbi simbolet dhe historinë e religjionit. Prandaj “predikimi dixhital” na bën punë. Na bën shumë punë. Prej tij mund të marrin çdo gjë që duam, mund të luajmë si të duam, të ngjisim e ta shkëpusim, ta zgjasim e ta fusim. Në epokën

tonë, në epokën e dominimit të vizuales, ne mund ta vrasim fare lehtë trashendenten që sillet e “hutuar” rreth nesh, pikërisht në betejën për sekuencën e duhur në momentin e duhur, sepse religjionin e kemi ne formatin “tranzit”.

Ai nuk është statik, ai gëzon mediatikisht vetinë e të qënurit i “ i ikshëm”, “i pakapshëm”, ndaj edhe çdo frazë mund të na bëjë punë sepse ajo qëndron ndërsa religjioni mediatikisht ikën.

Sot shoqëritë tona nuk janë thjesht një ndarje pragmatike mes shtetit dhe fesë. Sot “mainstream ideolog y” po imponon konceptet e veta për religjionin, etikën në përgjithësi dhe etikën politike në veçanti. Sot religjioni konsiderohet një “stad i tejkaluar” një “forcë irracionale” që duhet larguar nga hapësira publike. Ndaj sa herë “fetarët” shfaqen mediatikisht në formatin “tranzit”, përbëjnë një kërcënim qoftë edhe tranzit për rehatinë tonë.

Materialisht jemi më mirë, individualisht kemi më liri, por ama nuk shijojmë kuptimin e jetës si parardhësit tanë. Për këtë nuk kemi përgjigje.

Ajo që dimë është se duhet të ndërtojmë njerëz që besojnë se nuk kanë histori, madje njerëz që besojnë se kanë vetëm një histori dhe këtë duhet ta bëjmë përmes “salvagente”-s të quajtur “liri e fjalës” për vetëm një palë, ani’ pse kjo e fundit është keqkuptuar se gëzon epërsi mbi të vërtetën, derisa të besojmë se e vërteta na qënka krijimi i lirisë e jo liria mjet për të shkuar te e vërteta.

Shkroi: Redi Shehu

Përtej Fjalës

33

A KEMI NEVOJE PER LUTJEN ??

Lutjet nga Kur’ani “Zoti ynë, ne i kemi bërë padrejtësi vetes sonë, nëse Ti nuk na fal dhe nuk na mëshiron, atëherë do të jemi prej të humburve”. (El-A’raf: 23) “O Zot, më fal mua, prindërit e mi, çdo besimtar që hyn në shtëpinë time dhe çdo besimtar dhe besimtare”. (Nuh: 28) “Zoti ynë, pranoi prej neve (veprat tona), se me të vërtetë Ti je Dëgjues, i Ditur”. (El-Bekare: 127) “dhe na i prano pendimet tona, se Ti me të vërtetë je Pranues i pendimeve dhe i Mëshirshëm”.

(El-Bekare: 128) “O Zot më bën falës të namazit dhe prej pasardhësve të mi bën të tillë, dhe, o Zot, pranoje lutjen”. (Ibrahim: 40) “Zoti ynë, më fal mua, prindërit e mi dhe të gjithë besimtarët Ditën e llogarisë”. (Ibrahim: 41) “Zoti im, më dhuro (dituri për) pushtet dhe më bashko me të mirët, më le përkujtim të mirë ndër ata që vijnë pas, më bën prej trashëguesve

34

Përtej Fjalës

të Xhennetit të begatshëm”. (Esh-Shuara: 8385) “Zoti ynë, mos na bëjë sprovë për ata që mohojnë dhe na fal neve, Ti je Ngadhënjyesi, I Urti”.

(El-Mumtehine: 5) “O Zot, më mundëso që Të të falënderoj për të mirat Tuaja që na i dhurove mua dhe prindërve të mi dhe që të bëj vepra të mira që Ti i pëlqen, e me mëshirën Tënde më fut në mesin e robërve Tuaj të mirë”. (En-Neml: 19) “O Zot, mos na bën sprovë për zullumqarët dhe na shpëto me mëshirën Tënde nga jobesimtarët”. (Junus: 85-86) “Zoti ynë, na i fal mëkatet tona dhe lëshimet në punët tona, na i forco këmbët tona dhe ndihmona kundër popullit jobesimtar”. (Ali Imran: 147) “Zoti ynë, na dhuro nga ana Jote mëshirë dhe na përgatit udhëzim të drejtë në të gjitha çështjet tona”. (El-kehf: 10) “O Zot, më shto (edhe më tepër) dituri”. (Taha:

114) “O Zot, më fal dhe më mëshiro, se Ti je Mëshiruesi më i mirë”. (El-Muminun: 118) “Zoti ynë, na jep në këtë botë të mira, e edhe në ahiret na jep të mira dhe na mbroj nga dënimi i zjarrit”. (El-Bekare: 201) “Dëgjuam dhe respektuam, dhe prej Teje kërkojmë falje o Zoti ynë, ngase te Ti është përfundimi”. (El-Bekare: 285) “Zoti ynë, mos na i lako zemrat tona pasi na udhëzove, na dhuro nga ana Jote mëshirë, se vetëm Ti je Dhurues i madh”. (Ali Imran: 8) “Zoti ynë, këtë nuk e krijove kot, i Lartësuar qofsh, ruana prej dënimit të zjarrit! Zoti ynë, atë që Ti e fut në zjarr, atë e ke poshtëruar; për zullumqarët nuk ka ndihmëtarë! Zoti ynë, ne dëgjuam një thirrës që ftonte për besim (e thoshte): Besoni Zotin tuaj! E ne besuam! Zoti ynë, na i fal mëkatet tona, na i shlyej gabimet tona dhe pas vdekjes na bashko me të mirët!

Zoti ynë, jepna atë që nëpërmjet Të dërguarve T’u na e premtove dhe në Ditën e Kijametit

Ai, vërtet, është vendqëndrim dhe vendbanim i keq”. (El-Furkan: 65-66) “O Zot, më mundëso që Të të falënderoj për të mirën Tënde që ma dhurove mua dhe prindërve të mi, që të bëj vepra të mira që i pëlqen Ti dhe m’i bën të mirë pasardhësit e mi.

Unë pendohem te Ti dhe unë jam prej muslimanëve”. (El-Ahkaf: 15) “Zoti ynë, ne Të kemi besuar, na regjistro me dëshmitarët”. (El-Maide: 83) “O Zot, unë jam i nevojshëm për çdo të mirë që ma zbret”. (El-Kasas: 24) “Zoti ynë na jep të mira në këtë jetë, të mira edhe në botën tjetër, dhe na ruaj prej dënimit me zjarr!” 2:201 “Zoti ynë mos na bë neve me mizorët!” 7:47 Zoti ynë, na dhuro durim dhe na bën të vdesim muslimanë!” 7:126 “O Zoti ynë, na dhuro nga ana Jote mëshirë dhe na përgatit udhëzim të drejtë në tërë çështjen tonë!” 18:10 “Zoti ynë, vetëm Ty të jemi mbështetur, vetëm

mos na turpëro; vërtet, Ti je Ai që nuk e shkel premtimin”. (Ali Imran: 191-194) “Zoti ynë, Ty të besuam; na i fal mëkatet tona dhe na mëshiro, ngase Ti je Mëshirues më i mirë”. (El-Mu’minun: 109) “Zoti ynë, largoje prej neve dënimin e Xhehennemit, se dënimi i tij është gjëja më e rëndë.

nga Ti jemi kthyer dhe vetëm te Ti është e ardhmja!” 60:4 “Namazi im, kurbani im dhe vdekja ime janë thjesht për All-llahun, Zotin e botëve. 6:162 -AMIN-

35

Përtej Fjalës

Përshtati: Vladimir Kera

Studentet & Koha me vlerën e saj

Falenderimi i takon Allahut të Madhëruar që në ndërrimin e natës në ditë dhe të ditës në natë, bëri shenja për ata që mendojnë dhe që duan të jenë mirënjohës. Allahu, Sunduesi i kohës e i hapësirës, Krijuesi dhe Drejtuesi i natyrës së gjallë e jo të gjallë, do të mbajë gjithnjë të gjalla të vërtetat e shpalluara nga profeti i fundit i dërguar prej Tij, me fenë e të vërtetës e të rrugës së drejtë dhe askush s’do të mund t’a shujajë dritën hyjnore. Ç’lumturi për ata që u bie pjesë nga kjo dritë, ç’lumturi për ata që e mbështesin atë.

Paqja dhe begatia qofshin për Profetin Muhamed(a.s), familjen e tij, shokët e tij dhe për të gjitha ata që do t’a ndjekin atë deri në Ditën e Gjykimit.

përgjigje pozitive. Edhe profeti (a.s) e përforcon vlerën e kohës duke përcaktuar llogarinë që do të japë njeriu për të, para Allahut të Madhëruar Ditën e Gjykimit. Madje ndër katër pyetjet kryesore, që do t’i bëhen njeriut atë ditë, dy kanë të bëjnë me kohën.” Nuk do të dridhen këmbët e robit Ditën e Gjykimit, derisa të pyetet për katër gjëra: rreth jetës së tij se si e harxhoi, rreth rinisë së tij se si e kaloi, rreth pasurisë së tij se si e fitoi e si e shpenzoi, dhe rreth dijes së tij se si punoi me të“. Pra njeriu pyetet për tërë jetën e tij dhe sidomos për rininë e tij, sepse ajo dallohet nga fazat e tjera të jetës, për gjallërinë dhe vrullin që e karakterizon.

A nuk na ndodh ne që të japim 2.5% të parave tona si bamirësi e detyrueshme (zekat), që është dhe një prej adhurimeve të njeriut, për ata që

Koha një nga dhuntitë më të mëdha të kanë nevojë, dhe kjo është gjëja më e paktë që Allahut për njeriun, saqë për të treguar rëndësi- mund të bëjmë, a nuk mundemi ne që po në në e saj, Allahu i Madhëruar u betua për vetë atë, e kjo për t’i tërhequr vëmëndjen atyre ndaj dobisë së madhe të saj. “ Pasha kohën! Vërtetë njeriu është në humbje të sigurt.”

Allahu krijoi kohën dhe momentet specifike të saj për çdo individ, në mënyrë që ai t’a mbushë atë me gjëra të domosdoshme e të dobishme.

Por në të njejtën kohë Allahu ka fiksuar disa provime të vogla, disa pengesa që ta provojë dhe gjykojë vlerën tonë reale dhe aftësinë për ta përfaqësuar atë në tokë, kështu, që kushdo që del me sukses mund, të futet në botën e përjetshme të parajsës. Koha është një komoditet i çmuar, sepse e humbim atë për çdo minut, por edhe sekondat kanë peshë, e humbja aty - këtu e minutave dhe sekondave shkaktojnë humbjen e orëve, e me humbjen e tyre kalon jeta e njeriut në këtë botë, e kur të pyetet ai në jetën tjetër se si e kaloi atë, nuk do të jetë në gjendje të japë

36

Përtej Fjalës

të njejtën mënyrë, t’ja kushtojmë 2.5% të ditës sonë, në kohën e llogaritur për 24 orë për Allahun, kjo e llogaritur në 36 minuta, koha e plotë që merret në 5 faljet e detyrueshme.

Islami është fe e cila e njeh vlerën e kohës dhe e vlerëson rrezikun e saj, ai konfirmon fjalën e urtë popullore:” Koha është si shpata, nëse ti nuk e pret atë, ajo të pret ty.“ Islami ka bërë ndarjen e adhurimeve të mëdha në tërë pjesët e ditës dhe stinët e vitit. Dhe e shikoi vlerën e kohës në shumë prej urdhëresave dhe ndalesave të tij. Pesë namazet mbërthejnë tërë ditën, përderisa kohët e tij janë në vazhdimësi me rrjedhën e saj Xhibrili (a.s) në bazë të urdhërit të Allahut, bëri përcaktimin e fillimit të kohës së namazeve dhe mbarimin e tyre, sipas një sistemi të përkryer dhe preçiz, i cili do ta rregullonte jetën islame, madje edhe me minuta, prej agimit e deri në perëndim.”Atëherë, lartësojeni Allahun kur të vijë mbrëmja dhe kur të agojë mëng jesi.

Falenderimi i takon vetëm Atij prej g jithçka ka në qiej e në tokë, edhe në mbrëmje edhe ditën.” (Er’Rum/ 17-18).

Në realitet, koha është një shesh që është përgatitur për gara maratonike, gara në të cilat inkuadrohen vetëm ata që e njohin Zotin e tyre, ata që përkujtojnë të mirat e Tij, që falenderojnë dhuntitë e Tij. Halli i njerëzve në këtë botë është i çuditshëm, ata tallen, ndërkaq caktimi i Zotit ndaj tyre është serioz, ata harrojnë, kurse çdo imtësi e punës së tyre llogaritet.” Në ditën kur Allahu i ring jall ata të g jithë, i njeh me atë që kanë punuar, sepse Allahu i ka mbajtur ato shënim, edhe pse ata i kanë harruar. Allahu është Ai që çdo send e sheh dhe e përcjell.“ (El’Muxhadele/6).

Muslimani i vërtetë e çmon shumë kohën, sepse koha është jeta e tij. Nëse ai do të lejojë ta humbë kohën e tij kot dhe t’ua lë ndryshimeve të ndryshme kohore t’ia rrëmbejnë atë, do të bënte vetvrasje. A nuk është mashtrim që njeriu t’a konsiderojë veten të stopuar, kur koha ecën! Ky është mashtrim i shikimit, ashtu sikur udhëtarit në tren i duket se sendet në natyrë ecin dhe ai

rri në vend. Realiteti është se koha ecën me vetë njeriun në vetqëndrimin e tij të përhershëm.

Por vlera e kohës ndryshon nga një person tek tjetri, ashtu sikurse ndryshon nga një popull tek tjetri. Historia tregon se nuk ka patur ndonjë popull që t’i ketë dhënë rëndësi kohës dhe mirëpërdorimit të saj se sa feja islame. I dërguari i Allahut kur po këshillonte një burrë i tha :” Shfrytëzo pesë gjëra para se të të vijnë pesë të tjera: shfrytëzo jetën tënde para vdekjes, shfrytëzo shëndetin tënd para sëmundjes, shfrytëzo kohën e lirë para se të zihet, shfrytëzo rininë tënde para pleqërisë, dhe pasurinë tënde para varfërisë“.

Por çfarë duhet të bëjmë ne që t’a shfrytëzojmë sa më mirë këtë kohë?

Besimtari duhet ta sistemojë kohën ndërmjet detyrave dhe punëve të tjera fetare ose jo, që të mos merret me njërën në dëm të tjetrës, sidomos të mos vihet puna e parëndësishme para asaj që është më e rëndësishme.

Feja islame ka bërë të mundur që besimtari ta rregullojë jetën e kohën e tij deri në detajet më të vogla. Për këtë i dërguari i Allahut ( a.s) thotë :” I mënçuri duhet t’a ndajë kohën e tij në katër pjesë: një pjesë në të cilën i lutet Allahut, një pjesë ku i kërkon llogari vetes, një pjesë për të medituar në krijimin që ka bërë Allahu, dhe një pjesë për nevojat jetësore si të ngrënit dhe të pirit. “ por gjithashtu, nuk përjashton as argëtimin me mirësitë e lejuara prej kënaqësive të kësaj bote.

Nuk ka gjë nëse besimtari e argëton vetveten me disa gjëra të lejuara, ditën ose natë. Por nuk duhet që ta bëjë këtë gjë në dëm të së drejtës të Zotit të tij për ibadetet, apo në dëm të së drejtës të syrit të tij për gjumë, apo në dëm të së drejtës të familjes së tij, apo në dëm të së drejtës të punës së tij, apo në dëm të së drejtës të ndonjë njeriu tjetër. Kjo kundërshton atë që ka urdhëruar i Gjithmëshirshmi kur thotë në Kur’an “ … mos e kaloni kufirin në drejtësi.

Mbajeni me drejtësi peshoren dhe mos e lëni mangët atë.” ( Rrahman/ 8-9).

Përtej Fjalës

37

rrjedhën e saj. “ Para jush kanë kaluar popuj, ndaj të cilëve janë zbatuar lig jet e Allahut, prandaj udhëtoni nëpër tokë dhe shihni si qe përfundimi i atyre që përgënjeshtruan.” (Al’Imran/137-140).

Koha ka disa veçori që e dallojnë atë, e ato janë : Pastaj duhet marrë parasysh për të përfituar nga trashëgimia shkencore, artis Kalimi i shpejtë i saj, qoftë kohë gëzimi e lumturie, tike dhe kulturore e të parëve tanë, pasi apo kohë stresesh e hidhërimi. Sado gjatë të jetojë njeriu në të jetë kontrolluar më oarë, në mënyrë këto botë, përsëri jeta është e shkurtër, përsa kohë vdekja që të merret ajo ç’ka është më e përështë fundi i çdo të gjalli. Edhe Nuhut (a.s) kur i erdhi shtatshme për kohën dhe gjendjen tonë. ëngjëlli i vdekjes dhe i tha : Si t’u duk jeta o më jetëgjati i të E çdo njeri duhet të ndalojë patjetër tek dërguarve? Ai i tha : Si një shtëpi me dy dyer, hyn nga njëra çdo ditë që kalon, për t’i kërkuar llogari anë dhe del nga tjetra.” E njëjta gjë ndodh edhe në Ditën e vetes së tij; çfarë bëri sot ? çfarë la pa Gjykimit, kur njeriut i duket se sa e shkurtër ka qenë jeta e bërë ? Përse ? Castet e kërkimit të llogadynjasë. Madje Allahu i Madhëruar thotë : “ Përkujto ditën kur risë ndaj vetvetes janë çaste kur njeriu i tubojmë ata, (atyre u duket) sikur nuk qëndruan (në dynja) vetëm se lartësohet mbi veten, e bën mendjen dhe një moment të ditës, atëherë njihen mes vetes. E vërtetë kanë dështuar ndërgjegjen e tij mbizotëruese ndaj epata që nuk besuan këtë prezencë para Allahut, dhe nuk g jetën udhën sheve, e bën besimin polic që vëzhgon, kontrollor që kërkon llogari dhe gjykatës e drejtë.” (Junus/45).

Ajo që kalon prej kohës nuk mund të kthehet dhe që jep vendime. Mjaf bukur është shpreas të zëvendësohet. Për këtë Hasan Basriu është shprehur “ hur Omar Bin Hkatabit : “ Kërkojini Sa herë që shpërthen agimi i një dite të re, një zë thërret: O llogari veteve tuaja përpara se të merreni bir i Ademit! Unë jam një krijesë e re dhe dëshmues i punës në llogari, peshojini punët tuaja para se tënde. Shfrytëzomë mua, se po ika, nuk kthehem më deri në t’jua peshojnë.” E ndërsa Hasan e Basriu ka thënë : “ O bir i Ademit! Me të vërDitën e Gjykimit”.

Koha është gjëja më e shtrenjtë që zotëron njeriu, tetë ti nuk je tjetër veçse një grumbull duke qenë se ajo ikën dhe nuk mund të zëvendësohet. Vlera e ditësh. Po ikën disa prej tyre, ikën dhe saj qëndron në atë se koha është djep i çdo pune, pra kapitali një pjesë e jotja.” i vërtetë i individit dhe shoqërisë. Pasuria që mbledh besim- E ardhmja ; Njeriu nga natyra e tij është i tari i devotshëm, nuk është gjë tjetër, veçse mirëpërdorimi i lidhur me të ardhmen, nuk mund të jetë kohës që kthehet në flori. Prandaj edhe një proverbë thotë ” indiferent ndaj saj, por ajo ka një karakKoha është Flori “, kohë e cila po të mos mirëpërdorohej do teristikë, është e panjohur, e njeriu nuk të shkonte në përtaci, fjetje ose në marrje me gojë njerëzit. din çfarë surprizash e presin.por i mënPrej begative që shumë njerëz nuk ia dinë vlerën është koha çur është ai që përgatitet për të nesërmen siç thotë dhe Allahu i Madhëruar e lirë dhe shëndeti- thotë profeti (a.s).

Gjurmimi i kohës së mirë. Muslimani që kujdeset për : “ O ju që besuat! Kini frikë Allahun dhe të shpejtuar në punë të mira, duhet të gjurmojë kohët që Al- çdo kush të shohë se ç’do të paraqesë nesër prej lahu i dalloi nga të tjerat “Zoti juaj ka disa dhurata në kohën punëve.” (Hashër/18). Largpamësia është në bazat e fesë, e njeriu duhet të marrë tuaj, prandaj kërkojini ato.”- thotë profeti (a.s) masa për të nesërmen e tij si për këtë botë ashtu edhe për botën tjetër. të përfitojë. Nga e kaluara : të marrim parasysh Nëse besimtari duhet patjetër të shikojë nga e mësimet që nxirren nga historia e kombeve kaluara për të përfituar nga eksperiencat e saj që shkuan dhe ligjet e Allahut që e drejtuan dhe për të marrë në llogari veten; nëse duhet të Sipas islamit, koha në të cilën jeton njeriu përfshin tre pjesë: e kaluara, e tashmja dhe e ardhmja. Dhe njeriu prej secilës nga këto kohë duhet

38

Përtej Fjalës

shikojë nga e ardhmja që të përgatitet për të; ai duhet t’i kushtojë një rëndësi të veçantë edhe të tashmes që po jeton, në mënyrë që ta shfrytëzojë atë apa se t’a humbë. Gjatë kësaj kohe njeriu duhet të luftojë veten e tij dhe t’a mbikqyrë atë që të mos shkelë urdhërat e Zotit. Një nga hadithet më mahnitëse që tregojnë për kohën e tashme është “ Nëse bëhet kijameti dhe ndonjëri prej jush ka në dorë një fidan hurme, po pati mundësi ta mbjellë atë le ta bëjë.” E qëllimi i kësaj mbjellje është se kjo bëhet nder për punën, përfitoi apo nuk përfitoi kush prej saj.

Mbjellja e fidanit në këtë situatë bëhet për të plotësuar detyrën ndaj së tashmes pavarësisht

nga e kaluara dhe e ardhmja.

Studentët por jo vetëm ata iu duhet të përfitojmë pra nga koha sa e kemi në dorë, e ta konsiderojmë si një kapital të patundur siç thotë profeti ynë(a.s) “Kapitali i patundur i besimtarit është koha e tij”, të llogarisim vetveten, të planifikojmë për të ardhmen, e për këtë të studiojmë sa më shumë dhe të përfitojmë sa më shumë në ato që mësojmë. Allahu i Madhëruar të na bëjë prej atyre që ia dijnë vlerën kohës e nuk e humbin atë, e prej atyre që e shfrytëzojnë atë e nuk e shpërdorojnë.

Përgatiti Iris Maçi

Përtej Fjalës

39

Harresa ne namaz Nëse muslimani harron në namazin e tij, atëherë ai duhet të ketë parasysh këto raste: 1. Nëse harron dhe e mungon namazin, atëherë duhet ta plotësojë atë.

2. Nëse harron dhe dyshon në namazin e tij se a ka bërë sexhde apo jo, ose a është në rekatin e tretë apo të dytë, atëherë nëse mendja e tij anon në diçka, atëherë namazin e mbështet në të. Sikur mendja e tij të anojë se është në rekat të tretë, atëherë mbështetet në të dhe bëhet në rekat të tretë. Mirëpo nëse mendja e tij nuk anon në asgjë, atëherë ai mbështetet në atë që është i bindur - e ajo është më e pakta dhe moskryerja -, sikur p.sh. të dyshojë se a ka bërë sexhde apo jo, kurse mendja e tij nuk anon në asgjë, atëherë ai konsideron se nuk ka bërë sexhde. Ose sikur të dyshojë se a është në reka-

40

Përtej Fjalës

tin e dytë apo të tretë, kurse mendja e tij nuk anon në asgjë, atëherë ai konsideron se është në rekatin e dytë.

3. Nëse harron dhe shton në namaz, atëherë menjëherë me rastin rikujtimit është i obliguar të kthehet aty ku duhet të jetë në namaz, sikur p.sh. të harrojë dhe të ngritet në rekatin e pestë në namazin e drekës, me këtë rast, ai është i obliguar që menjëherë të kthehet aty ku duhet të jetë në namaz, e ajo është ulja e fundit, sepse ai ka falë katër rekate dhe nuk i ka mbetur vetëm teshehudi në uljen e fundit.

Në të gjitha këto raste është i obliguar të bëjë dy sexhde të harresës -plotësisht njëjtë si sexhdet e namazit - pas teshehudit të fundit dhe para selamit.

xhumasë, Namazi i dhe xhenazes bajramit *

Nanazi i xhumasë

Namazi i xhumasë është obligim për muslimanët, meshkuj, banues në qytete apo fshatra. Nëse në të prezentojnë gratë apo udhëtarët, namazi i tyre është i vlefshëm dhe e zëvendëson drekën.

Namazi i xhumasë është shprehje e dy hutbeve të cilat i predikon imami, kurse xhemati i dëgjon ato, pastaj falë dy rekate duke lexuar me zë dhe së bashku me të (imamin) falet edhe xhemati. Koha e namazit të xhumasë është po koha e namazit të drekës.

Atij që i kalon namazi i xhumasë, ose nuk ka prezantuar për shkak se xhamia është larg ose gratë, të gjithë këta janë të obliguar ta falin drekën si në ditët e tjera. *

Namazi i xhenazes

Kur vdes muslimani ata që janë afër tij nga familja, të afërmit dhe të tjerët, duhet të durojnë dhe të luten për të. Sikur që janë të obliguar ta lajnë, qefinosin, t’ia falin namazin e xhenazes dhe ta varrosin në varrezat e muslimanëve. Nëse disa (muslimanë) e kryejnë këtë, atëherë të tjerët lirohen nga obligimi dhe për ta kjo bëhet sunnet i vërtetuar (fortë).

Mënyra e faljes së namazit të xhenazes: Vendoset një apo më shumë xhenaze në kiblën e imamit, pastaj imami mer tekbir, së bashku me të edhe xhemati dhe lexojnë fatihanë pa zë, pastaj merr tekbirin për herë të dytë dhe bie salavate mbi të Dërguarin, paqja dhe shpëtimi i Allahut qoftë mbi të, duke thënë: (All-llahumme sal-li ala Muhammedin ve ala ali Muhammed, kema sal-lejte ala Ibrahime ve ala ali Ibrahim, inneke hamidun mexhid). Pastaj merr tekbir për herë të tretë dhe lutet për të vdekurin me falje e mëshirë, pastaj merr tekbir për herë të katërt dhe jep vetëm një selam në anë të djathtë.

*

Namazi i bajrameve

Namazi i bajramit (fitër dhe kurban bajrami) është sunnet i vërtetuar (fortë) për mbarë muslimanët, burrat dhe gratë.

Koha e tij fillon përafërsisht 15 minuta pas lindjes së diellit deri 15 minuta përafërsisht para kohës së drekës. Më e vlefshme është falja e tij në fillim të kohës.

Mënyra e tij: Të falë dy rekate me imam - pa ezan e pa ikamet. Imami merr tekbirin fillestar dhe pas tij merr edhe gjashtë tekbire, së bashku me të edhe xhemati.

Këtë e bën në këtë mënyrë: Merr tekbirin fillestar, pastaj hesht pak, pastaj merr tekbirin e dytë, pastaj hesht pak dhe kështu me radhë - pastaj lexon fatihanë dhe disa ajete nga Kur’ani, pastaj shkon në ruku dhe e plotëson këtë rekat. Pastaj ngritet në rekatin e dytë duke thënë (Allahu ekber), pastaj merr pesë tekbire në të njëjtën mënyrë me tekbiret e rekatit të parë, pastaj lexon fatihanë dhe e plotëson rekatin siç e përmendëm më lartë.

Pastaj pas namazit imami ngritet dhe mban dy hutbe, ku i predikon, i përkujton dhe i këshillon ata.

Redaksia

Përtej Fjalës

41

NE DRITE Thonë se nëse do të dish se cilat janë përparësitë e tua, atëherë duhet të reflektosh mbi gjënë më të parë që të vjen ndërmend në mëngjes. Ajo që ta pushton mendjen e që ti i jep rëndësinë më të madhe, ajo bëhet edhe qëllim i ditës ... bëhet edhe destinacion i jetës.

Njeriu që zgjohet në mëngjes me paranë në mendje, do të ndjekë e do t’i japë përparësi çdo udhe që të çon drejt saj...

Ai që zgjohet duke pasur në mendje një njeri të dashur, do të flasë me të që në mëngjes.

Ashtu sikurse i dashuruari gjen prehje me përmendjen e të dashurit, ashtu paqtohet edhe zemra e njeriut që e nis ditën me përmendjen e Zotit...Veçse në dallim nga rasti i parë, paqja dhe dashuria kur përmend Burimin janë shumë më ndryshe, shumë më të thella...të pashoqe.

Në një varg të një kënge të famshme, thuhet: “Ti je i pari, je i fundit, je gjithçka për mua”...

Nga mund ta dinte vargshkruesi, se kur besimtari do ta dëgjonte këtë varg, do t’i shkonte mendja jo te krijesa, por te Krijuesi?! .... Sepse kush e kuptoi se Zoti është i Pari pa fillim dhe i Fundit pa mbarim, e di edhe se Ai është Gjithçka-ja e tij...

42

Përtej Fjalës

Zoti është me njerëzit e shpresës sepse njerëzit e shpresës janë me Zotin.

Njerëzit e shpresës kërkojnë anën pozitive në çdo situatë dhe nuk heqin dorë derisa ta kenë gjetur atë.

Ata mirëpresin gjithçka që u vjen nga Zoti i tyre, kanë gjithmonë mendim të mirë për Të dhe nuk dyshojnë asnjëherë se Zoti u jep më të mirën, edhe pse në dukje gjërat mund të shkojnë kundër dëshirës së tyre.

Njerëzit e shpresës u japin shpresë të tjerëve dhe ua qetësojnë atyre zemrat, ndonëse mund të jenë vetë ata më të sprovuarit.

Njerëzit e shpresës buzëqeshin kur janë në praninë e të tjerëve, duke mos iu bërë barrë askujt, por qajnë kur janë në vetmi me Zotin e tyre, duke i lehtësuar zemrat nga barra e dhimbjes që i mundon...

Kjo botë është vend i dhimbjes, ankthit, humbjes, abuzimit, sëmundjes, vdekjes dhe i pasigurisë së vazhdueshme. Në çdo ditë që kalon, ne e kuptojmë se shpresa s’ka vendqëndrim këtu.

Vendqëndrimi i saj i vetëm është Burimi i saj, Shpresëdhënësi.

SHKROI: Klodiana Smajlaj

Mos e teproni me “Të ka mami yll, të ka mami të zgjuar!”

Para disa vitesh, studimet inkurajonin të mos e përgëzojë fëmijen, duke iu referuar pamjes së jashtme, veçanërisht për vajzat, pasi e përqëndrojnë vlerën e tyre në faktin nëse janë të bukura apo jo, apo nëse janë veshur bukur. Pikërisht psikologet i nxisnin prindërit ta zëvendësonin me përgëzime të tilla që përfshinin edhe z g juarësinë.

Sipas një studimi të ri, përgëzimi i fëmijëve me fjalën “ i zgjuar” mund të sjellë “pasoja të pamenduara” në vend që t’i bëjë ata të ndjehen mirë. Studiuesit tregojnë se përgëzimi i inteligjencës së fëmijës mund të nënvleftësojë motivimin për arritje. Për më tepër, fëmijëve që u thuhet se janë të zgjuar, janë më të prirur të kopjojnë në shkollë.

Në këtë studim u përfshinë 300 fëmijë të moshës 3-5 vjeç. Fëmijët u ndanë në tre grupe para një loje. Në grupin e parë u përgëzua inteligjenca, në grupin e dytë u përgëzuan përpjekjet dhe në grupin e tretë nuk u bë asnjë përgëzim nga mësuesi. Pasi mësuesi doli nga klasa dhe la grupin në lojë me in-

struktorin, u vu re se grupi që u ishte thënë se ishin të zgjuar, ishte ai që kopjoi apo bëri më shumë hile gjatë lojës krahësuar me dy grupet e tjera.

Studiuesit shpjegojnë se kur fëmijëve u thuhet sa të zgjuar janë, ata mundohen t’i qëndrojnë këtij epiteti me çdo kusht, qoftë edhe duke gënjyer apo duke kopjuar. Bashkë-autor i studimit, Dr. Kang Lee tha “Ne duhet të mundohemi që fëmijët të ndjehen mirë dhe duhet të jemi të kujdesshëm dhe specifikë në përgëzimet që u bëjmë. Vetëm kështu mundet që përgëzimi të shkojë në drejtimin e duhur dhe të sjellë rezultatet pozitive që kemi për qëllim tek fëmija”

Përtej Fjalës

43

Qetësohuni, pastaj edukoni!

1. Nëse është e nevojshme, ndërhyni për të nxjerrë fëmijën nga zona e rrezikshme, por mbani veten për të mos lëshuar të bërtitura për të cilat më vonë do të pendoheni.

2. Nuk është urgjente. Nëse mdodheni në situata ku tensionoheni shumë për fëmijën dhe mendoni se duhet të veproni menjëherë, qetësoni veten dhe thuajini vetes që nuk ka asnjë gjë urgjente për të cilën duhet të shqetësoheni.

3. Mundohuni të flisni me tone të qeta. Largohuni një moment nga fëmija për tu qetësuar dhe më pas rimerrni situatën në dorë.

44

Përtej Fjalës

4. Bëj çdo gjë që të qetëson apo të largon inatin. Merr frymë thellë disa herë, lëviz, shkund krahët, fresko fytyrën dhe jepi vetes kurajë që do ia dalësh çfarëdo lloj qoftë problemi.

5. Ndrysho mendimet që të ndryshosh ndjesitë. Nëse mendoni se fëmija juaj është një llasticë që kur të rritet do bëhet shumë problematike, sigurisht që nuk mund të qetësoheni.

Mundohuni më mirë të fokusoheni te pikat e mira të fëmijës suaj.

6. Kur të jeni qetësuar, afrojuni fëmijës për të

vendosur disiplinën dhe rregullat e duhura në mënyrë sa më empatike.

7. Kur të dyja palët janë të qeta, flisni me fëmijën për atë çka ndodhi. Qëllimi juaj është ta ndihmoni atë të kuptojë ndjesitë e veta dhe të përmirësojë mënyrën e tyre të të shprehurit.

8. Kur të jeni të dy të qetë dhe të rilidhur me njëri-tjetrin, filloni të edukoni. Kujtojeni fëmijën tuaj se pavarësisht se ju jeni e interesuar për gjëndjen e saj emocionale, është përgjegjësia e saj të menaxhojë sjelljet.

9. Parandalimi është ilaçi më i mirë. Kujdesuni

për veten që të mos arrini në situata të tilla tensionuese. Flisi me shoqe për prindërimin, krijoni kohë për tu çlodhur gjatë ditës dhe për të qeshur me fëmijët tuaj.

10. Ushtrohuni derisa ta arrini. Mundohuni ta kapni veten para se të bërtisni dhe ndaloni.

Me vetëdije pushoni, edhe nëse ju kujtohet pasi keni filluar të bërtisni. Nuk është turp apo thyerje autoriteti. Në këtë mënyrë ju i mësoni fëmijës suaj vetëkontrollin.

Përgatiti: Elona Çeço

Përtej Fjalës

45