Revista Përtej Fjalës Nr. 44 by Revista Pertej Fjales

Përtej Fjalës

Revistë Social-Edukative

Mujore nr. 44

Shkurt 2018

DUHET ZBRITUR POSHTË... IBLISI*

( K jo krijesë me shumë emra...)

Pse na është dhuruar gjithnjë mirësi Kjo nuk do të thotë se mund të jemi në rrugë të drejtë ...

PËRTEJ FJALËS NR 43

PËRMBAJTJA 04

DUHET ZBRITUR POSHTË...

PSE NA ËSHTË DHURUAR GJITHNJË MIRËSI - KJO NUK DO TË THOTË SE MUND TË JEMI NË RRUGË TË DREJTË ...

IBLISI* ( KJO KRIJESË ME SHUMË EMRA...)

MBI MËNYRËN SE SI E DUAM DHE RESPEKTOJMË PROFETIN MUHAMED ALEJHI SELAMT

JETA E MUHAMEDIT SI JETIM

KALIFI UMER DHE LIRIA E BESIMIT NË JERUZALEM

URTË

ALI IBN EBU TALIB, GJYKATËSI I

Përtej Fjalës

EMRI I FAMILJES SË GRUAS PAS MARTESËS APO EMRI I FAMILJES SË BASHKËSHORTIT

36 40

BUKURIA PËRMES SHEMBUJSH PERJETIME PAS NJE DEBATI...

SI TË RRISIM DJEM RRESPEKTUES NDAJ GJINISË TJETËR/ FEMINISTA

48 SHENJAT E MBIPRINDËRIMIT 52 UNË DHE ALTER EGO-JA 54 PREMTIM 56

DITA E TAKIMIT

STAFI Kryeredaktore A. Muja ( CIKU) anabla2004@yahoo.fr

Redaktore letrare A. Muja

Këshilli i redaksisë Sh. Basha - drejtore e FEMRA INVESIM I FAMILJES M. Cota A. Baholli T. Xeka A. Basha K. Ndreu E. Kodra Sh. Koçi M. Qoshja

Art Grafika E. Laci

ORGAN I QENDRES SOCIALE-KULTURORE “FEMRA INVESTIM I FAMILJES” 2008- 2018

Përtej Fjalës

EDITORIAL

DUHET ZBRITUR POSHTË...

Përtej Fjalës

do ditë edhe të pamësuarit shumë me qëllime të larta e kanë mësuar më në fund se qëllimet duhet të jenë lart, shikimi duhet jetë nga qielli dhe mendimi se çdo gjë është e vogël para teje duhet ndjekur me hapa që hidhen në tokë .

lëmë si të tillë, por kërkojmë ta kthejmë atë në vepra. Mendimet janë te bukura sa të krijojnë pak rimë e melodi, por bëhen tej e të mërzitshme, kur ata rrinë mes rrjeshtash dhe nuk bëhen motorë levizës që zbresin me këmbë në tokë.

Prekja e dheut, ashtu siç eshtë ...i zi, i kuq a Çdo mendim vjen e bëhet i rrezikshëm nëse i përhirtë, i ftohtë, i akullt e frymëmbytës i nuk e përballim atë me anët e mediales, të cilat kthen mendimet tona prej letra në objekte të kërkojnë peshore të drejtë e ekulibër magjik. arta vlerash e përpjekjesh që nuk humbin. Aktivizohemi me çështje sociale, komunitare, Shpesh në organizime të caktuara me nxënës ndjekim trajnime dhe workshop-e? e studentë kërkojmë të jemi pjesë e nismave të caktuara ku duam të gezojmë të mitur, te vegjël Po, disa prej nesh impenjohen shumë, disa të e të ritur, të moshuar, njerëz të margjinalizuar, tjerë e shikojnë si trendin e kohës e të me aftësi ndryshe dhe aftësi të kufizuara. Janë tjerë po ashtu si kredit a vlerë- momentale ato çaste që na shndërrojnë në të sim për notat që i duhet të tjerë njerëz sa çuditemi me veten, tek të tjerët marrë. lëmë përshtypje të mirë, mbushemi me frymë e jetë. Mirëpo përtej kësaj panorame Por ... kjo nuk zgjat shumë, i rikthehemi gjendjes të gjerë an- sonë të mëparshme: të paedukuar me të zbritug a zh i mesh rit poshtë, aty tek dheu dhe hiri, tek këmbët e dhe impen- lagura,duart e ftohta e tek endja me shpirt për jimesh, ne të parë a shijuar qoftë edhe një cep të vogël të përbëjmë universit që ti e sheh përditë, e ndoshta nuk atë pjesë falënderon për të, ti e ke në sytë e tu diçka që të sho- ata nuk e patën dhe sërish të dytët i gjen më qërisë që, mirënjohës e durimtarë, realistë e me këmbë në vazhdën në tokë, zbritur nga endërrimet pa vepra dhe e kohës sht- idetë pa projekte. yhemi dhe nxitemi nga Duhet zbritur atje poshtë për të ndjerë në ecin emocioni dhe këmbët andej ku i orienton vetëm fjala. impulsi. Një shkrimtar francez do të thoshte :” të kisha aq kohë sa kam ide “. Kjo po që do të ishte e vërtetë nëse vërtet kur shqiptojmë ketë mendim, nuk e

Shkroi : Albana Muja

Përtej Fjalës

Pse na është dhuruar gjithnjë mirësi Kjo nuk do të thotë se mund të jemi në rrugë të drejtë ...

Përtej Fjalës

ëse Allahu i madhëruar i ka dhënë lahut: dikujt prej bukurive të kësaj bote, nuk do te thotë me patjetër se Allahu e do atë dhe as se ai është në 1- Allahu i madhëruar ua jep bukuritë e kësaj rrugë të drejtë. bote mohuesve jo se ai i do ata por që ata të zhyten me to sa më thellë në mohim dhe të Allahu i madhëruar në Kuran thotë: mos kenë më pas asnjë arsye shpëtimi te Ai. 2- Allahu i madhëruar ua pakëson besimtarëve “Sikur të mos bëheshin të gjithë njerëzit bukuritë e kësaj bote që të dalin në pah vlerat bashkë, do ti kishim bërë atyre që mohojnë e besimit duke bërë durim për hir të tij në këtë Mëshiruesin çati prej sermi për shtëpitë e tyre botë dhe të shpërblehen me to në Ahiret. dhe shkallë për tu ngjitur lart,* porta, kolltukë për tu mbështetur * dhe stoli. Të gjitha këto janë lumturi e jetës së dynjasë ndërsa ahireti është te Zoti yt për të devotshmit” suratu Ez- Omer bin El-Khattabi -radiallahu anhu- treZukhruf: 33-35. gon për shtëpinë e profetit -alejhi selam- dhe thotë: “E hodha vështrimin (në shtëpinë e proFjala e Allahut [Sikur të mos bëheshin të gjithë fetit -alejhi selam-) dhe pasha Allahun nuk kam njerëzit bashkë] dmth sikur të mos bashko- pashë në të ndonjë gjë që të kënaqte syrin veçse heshin të gjithë njerëzit në mohim siç thonë tre lëkura dhe i thash: Lute Allahun tia hapë shumë prej komentuesve të Kuranit: Ibn Aba- ymetit tënd bukuritë e kësaj bote sepse persëve si, El-Hasen El-Basrij, Katade, Es-Suddij etj. dhe romakëve u është dhënë dynjaja dhe ata nuk e adhurojnë Allahun! Profeti -alejhi selamPra, Allahu do t’jua kishte dhënë të gjithë buku- ishte i mbështetur dhe më tha: A ke dyshim, ritë kësaj bote mohuesve të tij, sikur njerëzit e o i biri i Khattabit?! Ata janë njerëz që u janë paditur të mos mendonin se mohimi është më përshpejtuar të mirat në këtë dynja (dhe nuk u i mirë se besimi. ka mbetur gjë për ahiret). I thash: Kërko falje për mua, o i dërguari i Allahut!” e transmeton Nga ky përfundim dalin në pah dy urtësi të Al- Buhariu dhe Muslimi.

Përtej Fjalës

IBLISI* ( K jo krijesë me shumë emra...)

Përtej Fjalës

oti në Kuran flet për një lloj qenieje që nuk është e krijuar as nga drita, si engjëjt, dhe as nga balta, si njeriu, por nga zjarri. Zjarri është ndriçues dhe i errët në të njëjtën kohë. Megjithëse ngjitet për në qiell, zjarri është tokësor. Ai nuk mund të ndahet kurrë prej baltës, sepse i nevojitet lënda për të djegur. Zjarri ngrihet lart, sikur kërkon të arrijë lirinë e dritës, por pa arritur kurrë të çlirohet prej baltës.

famshëm i racës së xhinëve është Iblisi, i njohur gjithashtu si Shejtani/Djalli. Për mijëra vjet, që përpara krijimit të Ademit, Iblisi është treguar tepër i devotshëm, duke e shpenzuar tërë kohën e tij në vepra devocioni. Kur u krijua, natyra e tij ndriçuese e tërhoqi drejt engjëjve dhe ai u bashkua me ta në madhërimin dhe falënderimin e Zotit. Edhe pse ishte krijuar nga zjarri, Zoti e lejoi të përzihej lirisht me krijesat nga drita.

Kurani i përmend qeniet e krijuara nga zjarri me emrin “xhin”, një emërtim që literalisht ka kuptimin e diçkaje të fshehtë, dhe që përçon më së miri natyrën e xhinëve. Anëtari më i

Çdo gjë shkonte mirë, derisa Zoti krijoi Ademin, pas krijimit të të cilit Ai u kërkoi engjëjve – dhe Iblisit që në këtë kohë ishte në mesin e tyre – t’i përuleshin Ademit (El-Bakarah 2, 34; El-A’araf 7, 11). Engjëjt iu bindën menjëherë urdhërit, duke qenë se “ata bëjnë atë që urd-

Përtej Fjalës

hërohen” (En-Nahl 16, 50). Por Iblisi nuk ishte një engjëll, e prandaj ai mund të mos bindej nëse dëshironte. Dhe në këtë rast, për herë të parë në jetën e tij, ai vendosi ta bënte këtë gjë. Zoti e pyeti Iblisin: “Çfarë të pengoi t’i përuleshe atij që krijova me Dy Duart e Mia”? Iblisi u përgjigj: “Unë jam më i mirë se ai, Ti më krijove nga zjarri, ndërsa atë e krijove nga balta” (Sad 38, 75-76).

hidhen në Ferr, i cili është pikërisht një zjarr që i përgjigjet natyrës së tyre: “Kështu engjëjt iu përulën Ademit, të gjithë, përveç Iblisit. Ai kërkoi madhështi dhe ishte prej fshehësve të të vërtetës” (Sad 38, 73-74). “E Faraoni kërkoi madhështi në tokë, ai dhe ushtarët e tij, pa të drejtë” (El-Kasas 28, 39).

“Ata që i quajtën të gënjeshtërta shenjat Tona Zjarri ka tendencë të ngrihet lart, të pohojë dhe kërkuan madhështi karshi tyre, ata janë fuqinë dhe të zhdukë çdo gjë që has në rrugën banorët e Zjarrit, ku qëndrojnë përgjithmonë” e tij. Kjo veti e tij shfaqet në tiparin njerëzor (El-A’araf 7, 36). (apo djallëzor) të arrogancës. Iblisi tha: “Unë jam më i mirë se sa ai”. Motoja e Shejtanit Për shkak të mosbindjes, Zoti e zbriti Iblisin është “unë, unë, unë”. Natyra negative e zjarrit poshtë në tokë. Biseda midis Zotit dhe Iblisështë përmbledhur më së miri në termin ku- it në këtë moment është e rëndësishme për të ranor “istikbar”, i cili ka kuptimin e “kërkimit kuptuar rolin e Shejtanit në botë. Zoti i tha Ibtë madhështisë, lartësimit, apo famës”. Nga e lisit: njëjta rrënjë rrjedh fjala “ekber”, që do të thotë “më i madh”. “Zoti është më i madh” është “- Zbrit prej saj, nuk të takon të kërkosh një nga frazat më të shpeshta që dëgjohet nga madhështi aty. Prandaj dil, ti je vërtet prej të buzët e muslimanëve dhe që shënjon çdo lëviz- poshtëruarve! je në namaz. Nga e njëjta rrënjë përftohet dhe Emri i Zotit “El-Mutekebbir”, “Ai që është i - Më jep afat deri ditën kur do të ringjallen! Madhërishëm në Vetvete”, ose “I Madhërishmi”. Si cilësi e karakterit njerëzor, kjo fjalë ka - Ti je prej atyre që u është dhënë afat. kuptimin ‘arrogant’, sepse askush nuk e meriton madhërimin përveç Zotit. - Betohem në kequdhëzimin që më bëre, do t’u zë pritë në rrugën Tënde të drejtë! Pastaj do Iblisi dhe ata njerëz që kanë karakteristikat e t’u dal atyre nga përpara dhe nga prapa, në të zjarrit kërkojnë madhështi dhe madhërim për djathtë dhe në të majtë, e Ti shumicën e tyre vetet e tyre. Ashtu si zjarri, ata pohojnë realite- nuk do t’i gjesh mirënjohës. tin e tyre dhe përpiqen të shkatërrojnë realitetin e të tjerëve. Kurani ia atribuon këtë tipar - Dil prej saj, i përçmuar dhe i dëbuar! Nuk ka të kërkimit të madhështisë Iblisit, Faraonit dyshim, ata që kanë për të të ndjekur ty, do ta dhe rrethit të tij, si dhe fshehësve të të vërtetës mbush Xhehenemin me të gjithë ju”! (El-A’araf (“kafir”-ëve) në përgjithësi. Ata të gjithë do të 7, 13-18).

Përtej Fjalës

Ky tregim shpjegon se si Shejtani u bë armik i njerëzve. Motivimi i tij është mburrja, zemërimi dhe zilia. Ai është mburravec për shkak të temperamentit të tij të zjarrmishëm dhe gradës së lartë mes krijesave. Ai është i zemëruar me Zotin që i kërkoi të përulej ndaj një krijese prej balte. Ai e ka zili Ademin sepse Zoti e preferoi atë në mënyrë të veçantë. Ai nuk arriti të pranojë që fajin mund ta kishte ai vetë, prandaj fajësoi Zotin për gjendjen e tij. Shejtani është burimi kryesor i devijimit të njerëzve. Zoti citon në Kuran Musain të thotë: “… kjo është prej punëve të Shejtanit. Ai është, pa dyshim, një armik, një kequdhëzues i qartë”! (El-Kasas 28, 15). Në Ditën e Gjykimit, Zoti u drejtohet kështu ndjekësve të Shejtanit: “Veçohuni sot, o ju fajtorë! A nuk ju urdhërova, o bijtë e Ademit, që të mos i robëroheshit Shejtanit, sepse ai është me të vërtetë një armik i qartë për ju, por të më robëroheshit mua, sepse kjo është një rrugë e drejtë?! Ai kishte devijuar shumë prej jush, a nuk arsyetonit?! Ky është Xhehenemi që ju premtohej! Hyni në të, për shkak të mohimit!” (JaSin 36, 59-64). Në mesin e njerëzve, Kurani veçon Faraonin si një kequdhëzues. Kjo nuk është e papritur, duke qenë se Faraoni zotëronte gjithë karakteristikat e Iblisit, sidomos mburrjen e tejskajshme. Ashtu sikurse Musai është përmendur me emër 136 herë në Kuran, shumë më tepër

se çdo Profet tjetër, edhe Faraoni, armiku i betuar i Musait, është përmendur 74 herë, shumë më tepër se çdo keqbërës tjetër. Përshkrimet kuranore të veprave të tij përmbledhin gjithë karakteristikat e këqija që mund të zotërojë një qenie njerëzore. Mjafton të përmendet që ai pretendoi hyjnizimin e vetes duke thënë: “Unë jam zoti juaj, më i larti” (En-Nazi’at 79, 24). Në fakt, të gjithë njerëzit që ndjekin kapriçot e tyre si hyjni bëjnë të njëjtin pohim, sepse kapriçot nuk reflektojnë vetëm se vetet e tyre. Duke ia atribuuar devijimin kapriços dhe Faraonit, Kurani ia atribuon atë në fakt Shejtanit, sepse kapriçot dhe Faraoni mishërojnë gjithë karakteristikat e Shejtanit. Kapriçot përfaqësojnë Iblisin brenda shpirtit njerëzor, ndërsa Faraoni është përfaqësimi i tij në shoqërinë njerëzore. Megjithëse Iblisi nuk iu bind Zotit, ai është duke përmbushur urtësinë e Zotit me krijimin e tij, sepse ai bën të mundur zgjedhjen e njerëzve midis të mirës dhe së keqes. Njerëzit nuk mund të kenë një armik më të keq se sa Shejtani, sepse ai i udhëheq ata për në Ferr. Por edhe Ferri është një krijesë e Zotit, e krijuar për një qëllim. Kurani e bën të qartë që edhe Ferri ka të drejtat e tij: “Atë ditë do t’i themi Xhehenemit: “A u mbushe?”, dhe ai do të përgjigjet: “A ka ende më?” (Kaf 50, 30). Në mungesë të Iblisit, Ferri nuk do të kishte banorë. Prandaj, po ashtu, në mungesë të zgjedhjeve të mundësuara prej Iblisit nuk do të kishte sferë morale, sepse nuk do të dallohej e mira prej së keqes.

* Shkëputur prej librit “The Vision of Islam” nga Sachiko Murata & William Chittick.

Përtej Fjalës

Mbi mënyrën se si e duam dhe respektojmë profetin Muhamed alejhi selam

Përtej Fjalës

ë dashur miq në trajtesat tona po mundohemi që të vendosim disa baza të rëndësishme mbi të cilat pastaj do të ndërtojmë atë që mund të quhet një ndërtese e fuqishme dhe e qëndrueshme,jo për të banuar brënda saj, por një ndërtesë të qëndryeshme për kuptimin e fesë tonë.

aspektet e tjera të fesë.

Ai nuk i njeh aspektet e fesë mbi argëtimin, mbi dëfrimin, mbi shoqërimin, etj. Prandaj ne duhet që përpara se të kalojmë ne trajtimin e disa temave nëse janë hallall apo haram, duhet detyrimisht të qëndrojmë mbi një bazë të qëndrueshme, të fuqishme, që na garanton një stabilitet dhe një lloj sigurie për Shpesh hërë pyetjet që vijnë kanë të bëjnë me të vazhduar. disa praktika të çuditshme që ndodhin tek ne dhe të cilat njerëzit i kanë kultivuar përg- Vazhdimisht na pyesin, a është i lejuar jatë kohës, i kanë praktikuar në vazhdimësi mevludi3? Dhe unë mendoj se trajtimi i kësaj pastaj janë befasuar se nuk qenkan në rreg- çështje në mungesë të dijes bazë na bën që ull. Dikush thotë se kjo është mirë dikush gjithmonë të shtrohet kjo pyetje. Kjo sepse thotë se nuk bën, dikush thotë ka shperblim njerëzit nuk mund ta kuptojnë drejt për çfarë në të, dikush tjetër thotë nuk ka shpërblim. po bëhet fjalë. Cila është e vërteta? Si duhet ta shikojë një Njerëzit ndjehen konfuzë për shëmbull dhe besimtar ose besimtare këtë çështje? për hajmalitë4, dikush mendon se lejohet e dikush tjetër mendon se nuk lejohet. Të gjitha Normalisht, në disa situata kjo është e lehtë këto probleme vijnë nga mungesa e njohurive edhe pse në disa situata të tjera mund të jetë bazë. Për këtë arsye duhet të vendosim bazat. e vështirë. Mirëpo pavarësisht situatws, nuk kemi mundësi të dimë si të përcaktohemi Në qoftë se e kemi kuptuar drejt se çfarë nëse nuk kemi bazat e duhura mbi të cilat thotë feja për fenë dhe kuptojmë se Islami pastaj do të ndërtojmë qëndrimin tonë. ka ardhur për tu përfshirë në të gjitha aspektet e jetës, atëherë kuptojmë se edhe kur të Prandaj, një njeri i cili nuk e di kuptimin e gëzojmë ose të hidhërohemi duhet ti drejtodrejtë të fjalës La ilahe il Allah 1siç e kemi hemi fesë për të ditur se si duhet të vepropërmëndur më herët. Apo nëse ka probleme jmë. Atëhere do e kemi të qartë kush duhet në të kuptuarit se çfarë është feja realisht dhe të pyetet. Do të na largohen shumë dilema deri ku duhet që ajo të bëhet pjesë e jetës dhe dhe do ta kemi të qartë nëse bën apo jo, do përditshmërisë tonë. Këto ia bëjnë të pamun- të kuptojmë dhe arsyet pse disa e veprojnë e dur njeriut që të kuptojë drejt rrugën, të cilën disa jo. duhet të ndjekë, ia vështirësojnë orientimin e duhur. Prej kësaj baze nuk lejohet që askush të konkurrojë me fjalën e Allahut dhe të dërShumë njerëz, duke mos e ditur se feja nuk guarit alejhi selam. Pra është mungesa e kësaj ka të bëjë vetëm me disa aspekte praktike baze që na kthen vazhdimisht në pikën zero. siç janë, namazi ose agjërimi, por ka të bëjë me tërë jetën, befasohet kur dëgjon se diç- Për këto arsye mendoj që është e rëndësishme ka është e ndaluar dhe mendon se shumëçka që të sqarojmë dhe një bazë tjetër. E para ka qenka haram2, kjo vjen sepse ai nuk i njeh qënë çfarë thotë feja për fjalën “La ilahe il

Përtej Fjalës

Allah”, më pas çfarë është feja dhe çështja e folur nga vetja e tij. tretë që do e trajtojmë është “çfarë thotë feja për Muhamedin alejhi selam”. A e dini sa e rëndësishme është kjo në jetën e kësaj bote nëse e kuptojmë drejt? Ne duhet që t’i japim vëndin dhe respektin e merituar Muhamedit (alejhi selam) në bazë të Vazhdojmë me pikat, të cilat kemi menduar asaj që ia ka dhënë Islami dhe jo në nga vet- t’i trajtojmë në vazhdim duke shpresuar se ja jonë të përcaktojmë pozicione të gabuara, çështja do të bëhet dhe më e qartë. nuk duhet që ne t’ia kufizojmë misionin Muhamedit alejhi selam. Prandaj nëse dikush të Feja thotë për Muahemdin alejhi selam se pyet o vëllai im /motra ime e nderuar, cili është i derguar i Allahut, “Muhamedun Reishte roli i Muhamedit alejhi selam në jetën e sullullah” kësaj bote, çfarë i thua? Për më tepër Allahu thotë : “Besojini atij”, Ishte i dërguar i Allahu. Por ai si i dërguar pra e para është të besojmë tek Muhamedi çfarë bënte në tokë? Por çfarë na duhet ne të alejhi selam. dimë për Muhamedin alejhi selam? Çfarë nënkupton besimi i drejtë tek MuhaPërgjigja e saktë në këtë pyetje do të na japë medi alejhi selam? A e besojmë ne drejt Mumundësinë që me lejen e Allahut t’i japim hamedin alejhi selam? përgjigje edhe atyre pyetjeve që ju kthehemi vazhdimisht duke mos e ditur nëse bën ose E para është se besojme se ai është i dërguar, jo, lejohet apo jo. e dyta besojmë se është pejgamber i fundit Ndoshta ngelen disa paqartësi, të cilat kanë dhe nuk ka më pas tij, nevojë për sqarim më të detajuar, mirëpo ato çështje klasike që janë bërë përditshmëri e e treta besojmë se është i dërguar tek të gjithë jona, si çështja e mevludit, do të na bëhet njerëzit, prandaj mësimet me të cilat ka ardshumë e qartë. hur Muhamedi alejhi ue selem, nuk janë mësime që kanë të bëjnë me arabët, por janë “Çfarëa thotë Islami për Muhamedin alejhi edhe për shqiptarët edhe për turqit, për anselam” glezet dhe gjithë popujt e kësaj bote. Ashtu siç Zoti e përmënd në Kuran “Muhamedi është i dërguar i Allahut”, pra ai nuk është një njëri i rëndomtë, as shoku ynë. Vetëm të kuptuarit se Muhamedi alejhi selam është i dërguar, na e ushqen zemrën me një lloj shenjtërie, respekti të posaçëm që duhet ta kemi përballë këtij njeriu dhe përballë mësimeve të tij. Prandaj, kur themi ka thënë Muhamedi alejhi selam, duhet ta kuptojmë se ka thënë i dërguari i Allahut, njeriu që Allahu e ka dërguar të na thotë kështu, pra ai nuk ka

Përtej Fjalës

Prandaj nëse njerëzit do të besojnë drejt në atë që i është shpalluar Muhamedit alejhi ue selem nuk do ta ndanin fenë në diçka që është thënë për arabët e diçka për jo arabët, nëse do të besonin drejt do të besonin çdo gjë që ka thënë Muhamedi alejhi selam. Islami është një, nuk ka fe për arabët e tjetër për shqiptarët apo kombet e tjera. Ta duam Muhamedin alejhi selam do të thotë

se ajo me të cilën ai ka ardhur të jetë më e dashur për ne se çdo gjë në jetën tonë, të jetë më primare për ne se çdo gjë në jetën tonë, të jetë më e rëndësishme për ne se çdo gjë në jetën tonë. A është kështu Muhamedi alejhi selam për muslimanët sot?.

dalin ose vajzën, a do ta bësh dasmën siç ka thënë Muhamedi alejhi selam? Për hir të Allahu xhele shanuhu, për hir të dashurisë se Muhamedit alejhi selam, dëgjoje Muhamedin alejhi selam, dëshmoja kësaj rradhe se e do. Largohu nga presionet e njerëzve dhe dëshmoje dashurinë.

Ne muslimanët e sotëm që dëshirojmë të bëjmë mevlud duke e lavdëruar në poezi Mu- Sjellja jonë, raportet tona, a janë sipas porohamedin alejhi selam, a e duam Muhamedin sive të Pejgamberit alejhi selam? alejhi selam aq sa e duam mevludin? Kur erdhi Muhamedi alejhi selam në Medine, Unë do mundohem të sjell disa shëmbuj si e u vendos tek shtëpia e Ejub el Ensari, i cili kanë dashur ata që e kanë dhënë provimin e kishte një shtëpi me dy kate. Ai mendonte ku dashurisë dhe pastaj ne mund të matim veten do të qëndronte Muhamedi alejhi selam dhe tonë me ta. vendosi që Pejgamberi alejhi selam të jetë poshtë sepse kishte vizita të shpeshta, vijnin Një ditë Omeri radiallahu anhu i thotë Mu- delegacione dhe njerëz të ndryshëm. Natën hamedit alejhi selam: “ O i Dërguari i Alla- Muhamedi alejhi selam ra të flejë gjume, hu, unë të dua ty më shumë se çdo gjë, mad- lart qëndronte ebu Ejub el Ensari, edhe pse je edhe më shumë se familjen time, përveç kishte nderin që në shtëpinë e tij të ishte njevetes time”, ishte i sinqertë Omeri në atë që riu më i dashur i Allahut, njeriu më i mirë në shprehte. Muhamedi alejhi selam i thotë: “ faqen e dheut, Ebu Ejub el Ensari nuk bënte Jo, o Omer, ende nuk e ke plotësuar.... deri rehat, gjithë natën e kaloi duke lëvizur nga sa të jem më i dashur për ty se vetja jote” U një kënd tek një kënd tjetër, pse vallë? ndal Omeri pak, e analizoi këtë dhe pastaj tha : “betohem në Allahun e Madh se prej Ai thoshte me vete : “Kush jam unë të qëndroj këtij momenti të dua edhe më tëpër se veten mbi të dërguarin e Allahut”. Duke menduar time. Muhamedi alejhi selam tha : “Tani e ke se Muhamedi alejhi ndodhej në një kënd, zhplotësuar besimin, o Omer” vendosej në këndin tjetër, duke kaluar gjithë natën i strukur në një qoshe të shtëpisë duke Kur Muhamedi alejhi selam thotë për diç- mos fjetur. Vetëm që të mos ishte fizikisht ka nuk bën dhe ti vazhdon në atë punë, kë mbi Muhamedin alejhi selam edhe pse kjo dëgjon? Ky është provimi i dashurisë? Mu- nuk përbën ndonjë problem real. hamedi alejhi selam ka thënë : “ Nëse dikush veçohet me një femër të huaj, shejtani është Ky njeri që sillet kështu me të dërguarin, a i treti i tyre”. thua e thyhen urdhërin e tij? Pra Muhamedi alejhi selam e ka ndaluar përzjerjen dhe veçimin me femrat e huaja, përzjerje që provokon moralin dhe nderin. A e dëgjojmë ne Muhamedin alejhi selam? Ti që ke bërë nijet5 që këtë vit të martosh

Kjo është dashuri e vërtetë. Duhet ta duam duke respektuar këshillat e tij, jo duke festuar ditëlindjen e tij në mënyrë shumë simbolike dhe sidomos në një mënyrë që ai kurrë nuk e ka festuar ashtu.

Përtej Fjalës

Dashuria ndaj Muhamedit alejhi selam dëshmohet në provimet e jetës, dashuria ndaj tij na tregon se nga duhet të shkojmë, nëse e duam drejt ai na tregon rrugën e duhur.

përmëndëm, ta duam drejt, ta pasojmë, kështu thotë feja për Muhamedin alejhi selam, kështu feja na e prezanton Muhamedin alejhi selam.

Një ditë motra e Aishes, Esma radiallahu anha6, erdhi të vizitonte motrën e saj Aishen radiAllahu anha, motrën e saj dhe gruan e Pejgamberit alejhi selam. Ishte shumë e re sapo kishte hyrë në moshën madhore dhe kishte veshur një fustan pak të tejdukshëm ku dukeshin disa pjesë të trupit. Kur erdhi Pejgamberi alejhi selam, e kthehu kokën dhe nuk e shikoi dhe tha: “o bija ime, kur një femër hyn në moshën madhore nuk lejohet të shihet prej saj përveç kësaj dhe kësaj (duke bërë me shënjë fytyrën dhe duart)”.

I përmëndë këto të treja si baza të besimit të ndaj Muhamedit alejhi selam. Në përfundim, nëse besojmë drejt tek ai, e duam si duhet Muhamedin alejhi selam dhe e ndjekim si duhet, a do kemi probleme ta kuptojmë pastaj se a ka argument mevludi apo jo? çdo kush mund të japë përgjigje.

Nëse ai kurrë nuk e ka vepruar mevludin, as ka porositur për këtë, duke patur parasysh A thua Esma u shpreh se : do e përmirësoj pikat që përmëndem, a e kemi të qartë nga në të ardhmen o i dërguar? Jo, në moment duhet të shkojmë? iu bind fjalës së tij. Kështu e donin, duke e dëshmuar praktikisht dashurinë ndaj tij. Kjo Në qoftë se dikush e ka vepruar më herët, dashuri na çon tek pika e tretë, ajo është ta ka patur arsye ndoshta me siguri, por ato arndjekim. Allahu thotë: “ nuk kemi dërguar sye që kanë qënë më herët mendoj se sot nuk asnjë të dërguar për përpos se ti bindeni në janë më. Nëse ata janë të arsyetuar dhe janë emër të Allahut”. falur nga Allahu për shkak të arsyes, kam frikë se ne nuk jemi të arsyetuar. Kjo është Pejgamberi ka ardhur që të na mësojë rrugën. ajo që duhet të dimë. Në qoftë se mesimet dhe rrugën e tij nuk e ndjekim, apo përzgjedhim nga kjo rrugë ta Nëse dikush na pyet, çfarë thotë feja për Mupasojmë vetëm brënda xhamisë, ku është pa- hamedin alejhi selam? simi i vërtetë? Pasimi duhet të jetë deri në detajet më të vogla të jetës tonë. Të pyesim Të besojmë drejt me ato pesë pika, ta duam çfarë thotë Muhamedi alejhi selam për këtë drejt me ato tre pika që përmendëm, ta pasoapo për atë, si e festonte këtë apo atë, kur jmë me ato ajete që përmëndëm, kështu thotë vdiste dikush si vepronte? Ai për këtë ka ar- feja. dhur, të na mësojë se kur ta varrosim dike, si duhet ta varrosim, kur të kemi dasëm si Kush thotë La ilahe il Allah, duhet ta ketë duhet ta martojmë, kur të lindë dikush çfarë parasysh se kjo i ka shtatë kushtet që kemi duhet të bëjmë, kur jemi në udhëtim, në përmendur, kush thotë Muhamed resulullah, shtëpi, etj. Ai për këtë ka ardhur. duhet ti ketë parasysh pikat e mësipërme. Kush e ka këtë bazë të fuqishme mund të Nëse për këto nuk e ndjekim, çfarë na duhet? ndërtojë një ndërtesë të qëndrueshme. Prandaj, ta besojmë drejt me ato pika që

Përtej Fjalës

Nuk i bën më atij problem se nga duhet të që sëbashku më të, të jemi në Xhenet. shkojë dhe kë duhet të dëgjojë, do të jetë i qartë me lejen e Allahut në shumicën e rasteve. Kjo ështe një këshillë e përgjithshme në kuadër të ciklit të mësimeve çfarë thotë feja. Ta besojmë të dërguarin e Allahut, ta duam atë dhe ta ndjekim atë. Shpresoj që do të jenë të qarta dhe do t’i merrni në konsideratë këto pika për ti shqyrtuE lusim Allahun të na mundësojë ta beso- ar, analizuar, kuptuar drejt dhe pastaj për t’i jmë drejt, ta duam si duhet dhe ta ndjekim sa përdorur në ndërtimin e bazës së shëndoshë duhet dhe kur duhet. të asaj ndërtesë që na duhet të jetë e qëndrueshme ku do të banojmë jo fizikisht por Nëse i realizojmë këto, e lusim Allahun fenë tonë. e madhëruar të na mundësojë që nesër, në botën tjetër ta takojmë Muhamedin alejhi se- Shkëputur nga lam, të na mundësojë që të pimë nga dora e tij Ligjëratat e e bekuar, nga uji që Allahu do t’ia mundësojë Teologut: Enis Rama t’i japë umetit të tij, të na e mundësojë Allahu

Përtej Fjalës

jetim Jeta e Muhamedit si

ur profeti Muhamed a.s mbush gjashtë vjeç, i vdes nëna e tij Amine, duke mbetur jetim pa baba dhe pa nënë. Atë e merr në kujdestari gjyshi i tij Abdul Muttalibi.

Fisi i Profetit a.s nuk ishin të pasur, pasi siguronin ushqim për të gjithë haxhilerët që vinin në Qabe. Gjithçka që kishin, e shpenzonin për këtë qëllim. Të gjithë bujarët arabë, në përgjithësi kanë jetuar të varfër, pasi gjithçka e sakrifikonin për njerëzit. Ndër më bujarët arabë, është Hatim Taij, i cili përveçse ishte bujar, ishte dhe shumë i varfër. Profeti Muhamed a.s u lind dhe u rrit në një familje të varfër dhe kjo me qëllim që t’i kuptojë nevojat e kësaj shtrese dhe për rrjedhojë të stimulojë ndihmën për të varfrit.

si të komunikojë me shtresa të ndryshme të njerëzve, sidomos me shtresën më të lartë të Mekes. Abdul Muttalibi e kishte bërë zakon që të ulej pranë Qabes dhe rreth tij mblidheshin burrat e Mekes. Fëmijët e tij, i shtronin një pëlhurë që të ulej,kurse  ata vetë qëndronin në këmbë. Askush tjetër nuk ulej në shtresat e Abdul Muttalibit. Profeti Muhamed a.s shkonte dhe ulej në shtresat e gjyshit të tij. Xhaxhallarët rrekeshin që ta largojnë, por Abdul Muttalibi u thoshte:”Këtë lëreni të ulet. Ai do të ketë të ardhme të ndritur.”

Duke qenë se ishte ndër njerëzit më me influencë në Mekë, rreth tij uleshin e bisedonin paria dhe shtresa më e lartë e Mekes. Për dy vite rresht, profeti Muhamed a.s do të ulet pranë gjyshit të tij, përballë autoriteteve më të larta Vetë fakti që për Profetin a.s do të kujdesej të Mekes. Kështu, ai mësoi komunikimin dhe gjyshi i tij Abdul Muttalibi, ka një domethënie etikën me këtë shtresë. të rëndësishme. Abdul Muttalibi ishte ndër njerëzit më me influencë tek kurejshët. Duke Dy vite pas vdekjes së nënës, profetit Muhamed jetuar me gjyshin, Profeti a.s do të mësonte a.s i vdes dhe gjyshi i tij i dashur. Ai që do të

Përtej Fjalës

kujdeset për Profetin a.s tashmë është xhaxhai i tij, Ebu Talibi. Përveç të tjerave, Ebu Talibi trashëgoi nga i ati influencën dhe autoritetin në gjithë Meken. Ebu Talibi, ishte shumë i varfër në aspektin ekonomik dhe kishte angazhuar fëmijët që ta ndihmojnë për të përballuar jetesën e vështirë. I gjendur para një realiteti të tillë, edhe profeti Muhamed a.s do të detyrohet të punojë. Fillimisht, ai filloi punë si bari delesh në rrethinat e Mekes.

që jeton në qytete plot zhurmë, nuk i mundësohet diçka e tillë. Gjatë kësaj kohe, Ebu Talibi  bëhet gati të niset për tregti në Sham. Pasi kishte përgatitur karvanin dhe ishte gati për t’u nisur, Profeti a.s i kërkon me insistim ta marrë me vete. Duke parë këmbënguljen dhe dëshirën e tij, Ebu Talibi pranoi ta marrë me vete. Ishte hera e parë që Profeti a.s dilte në një udhëtim jashtë Mekes.

Bazuar në këtë, ai kalonte ditë e net të tëra jashtë Mekes. Nga një jetë e tillë, Profeti a.s mësoi dhembshurinë qoftë dhe për kafshët, gjë e cila pikaset gjatë jetës së tij. Ashtu siç mësoi të siguronte jetesën nga puna e tij. Nga mosha tetë vjeçare deri kur të mbushë njëzet e një vjeç, Profeti a.s do të punojë si bari delesh. Në një hadith, ai thotë:”Nuk ka profet që të mos ketë kullotur delet.”

Kur mbërritën në rrethinat e Shamit, karvani qëndron pranë një manastiri të krishterësh. Teksa karvani po pushonte, kryemurgu Behira, hetonte gjithë interes karvanin. Ai kishte dalluar se kur karvani ishte në lëvizje, shoqërohej nga një re në qiell, gjë e cila e kishte çuditur. Ai i urdhëron vartësit e tij që ta shtojnë ushqimin e asaj dite. Nga ana tjetër, dërgon dikë që burrat e karvanit t’i ftojë për ushqim. Ai e porosit të dërguarin, që të vijnë të gjithë burrat e karvanit Dijetarët e kanë interpretuar këtë fakt, duke pa përjashtim. Ebu Talibi e pranon ftesën dhe thënë se njeriu kur merret me kullotjen e de- bashkë me burrat e tjerë shkojnë tek manastiri. leve, i jepet rasti të qëndrojë i vetëm, gjë e cila aktivizon meditimin rreth gjithësisë. Sakaq ai Tek kafshët dhe plaçkat, ai lë Profetin a.s që t’i

Përtej Fjalës

ruajë.  Teksa njerëzit hanin, Behira hetonte në fytyrat e tyre, sikur kërkonte shenja dhe tipare të caktuara, por nuk gjeti diçka. Ai e dinte se ishte koha ku pritej të shfaqej një profet. Në një moment, Behira i pyet:”A keni ardhur të gjithë? A nuk keni lënë ndonjë tek karvani?” Dikush u përgjigj:”Jo, kemi lënë njërin prej nesh që të ruajë plaçkat.” Një tjetër shton:”Për Zotin jemi njerëz të ligë. Për vete po hamë, sakaq jetimin e kemi lënë me kafshët.” Ata dërguan njërin prej tyre që ta sjellë të ushqehet. Me ta parë, Behira filloi ta pyesë dhe të hetojë për shenjat. Profeti a.s i përgjigjej të gjithë pyetjeve. Behira i tha:”Pash Latin dhe Uzzanë!” Në fakt, Behira nuk i besonte Latit dhe Uzzasë, por e shtroi këtë si provokim. Profeti a.s iu përgjigj:”Mos mu beto në Latin dhe Uzzanë, pasi nuk kam urryer diçka siç kam urryer këto dy idhuj.”

Disa njerëz nga fiset arabe, shquheshin për intuitën e tyre të mprehtë, saqë i dallonin njerëzit me të ardhme të ndritur. Sa herë që njerëz të tillë vinin në Mekë, prindërit i merrnin fëmijët dhe ua paraqisnin atyre, me qëllim që t’u tregojnë nëse do të bëhen të suksesshëm ose jo. Kur një nga këta njerëz erdhi në Mekë, të gjithë prindërit vajtën me fëmijët e tyre. Mes tyre, ishte dhe Ebu Talibi, i cili dërgoi Profetin a.s. Fillimisht, burri nuk po e vërente Muhamedin a.s. Por me ta dalluar, ia nguli sytë në një mënyrë, e cila e frikësoi Ebu Talibin. Kur burri u angazhua me diçka tjetër, Ebu Talibi e mori nipin e tij dhe u larguan. Pasi përfundoi punë, burri u kthye andej nga ishte Profeti a.s, por nuk e gjeti. I hutuar pyeti se ku vajti djali, por nuk i ktheu kush përgjigje. Mandej tha:”Ku është djali që ndodhej këtu? Për Zotin ai do të Edhe pse gjithë populli dhe familjarët e tij i ad- ketë të ardhme të ndritur.” huronin idhujt, Profeti a.s kurrë nuk i kishte adhuruar. Behira i thotë:”Atëherë të betohem në Zotin.” Profeti a.s iu përgjigj:”Po, betohu në Zotin.” Pas shumë pyetjeve, Behira i kërkoi të zbulojë shpinën, ku dalloi vulën e profecisë. Ajo ishte njënishan zeshkan mes dy shpatullave, me qime si lulja e gjelit dhe përreth plot quka. Kjo ka qenë një nga shenjat që i dallonte profetët e Zotit. Duke e njohur këtë shenjë, Behira kthehet nga Ebu Talibi dhe e pyet:”Çfarë të lidh me këtë?” Ebu Talibi iu përgjigj:”Është djali im.” Behira përgjigjet:”Babai i këtij djaloshi, nuk duhet të jetë i gjallë.” Ebu Talibi i thotë:”Në fakt, është djali i vëllait tim.” Behira thotë:”Kështu po.” Në fund, Behira i thotë Ebu Talibit:”Merre nipin dhe kthehuni në Mekë, pasi, po e panë hebrenjtë në Sham, do e njohin dhe do e vrasin.”  Këto fjalë e frikësuan Ebu Talibin, megjithatë nuk u kthye vetë, por dërgoi dikë tjetër që ta shoqërojë Muhamedin a.s për në Mekë.

Përtej Fjalës

Profeti a.s nën kujdesin e Zotit Përveçse Zoti e kishte ruajtur nga adhurimi i idhujve, ishte kujdesur për Profetin a.s që të mos merrte pjesë në ato vende ku ushtroheshin punë të turpshme. Një herë, ai bashkë me një shok po kullosnin delet jashtë Mekes. Që atje dëgjoheshin ahengu dhe meloditë e një dasme. Profeti a.s i thotë shokut të tij:”Kurrë nuk kam parë një dasmë. Kujdesu për delet e mia, sa të shoh se çfarë bëhet në një dasmë!” Shoku i tij pranoi dhe Profeti a.s shkoi të ndjekë dasmën. Me t’u ulur diku më larg të shohë se ç’bëhet, e zuri gjumi. Thotë vetë Profeti a.s:”Nga gjumi nuk më zgjoi gjej tjetër veçse rrezet e nxehta të diellit, ditën e nesërme.” Ditën e dytë, sërish kishte një dasmë dhe Profeti a.s i kërkon leje shokut të tij, të shkojë dhe të shohë ç’bëhet, pasi një ditë më parë e kishte zënë gjumi. E njëjta gjë i ndodh dhe ditën e

dytë. Profeti a.s e kuptoi se nuk i shkonin për shtat gjëra të tilla. Kjo, sepse që atëherë dhe deri në ditët e sotme, dasmat shoqërohen me gjëra të pahijshme. Për fat të keq, shumë çifte e startojnë jetën e tyre bashkëshortore me gjynahe që natën e parë të martesës. Ndërtimi i një familjeje të re, fillon me gjynahe e shthurje morale. Natyra e dasmës e kërkon këngën dhe manifestimin e gëzimit, por e refuzon degjenerimin dhe shthurjen.   Tavafi rreth Qabes

Përveçse ishte bërë normale, duke qenë se nuk kishin rroba, ata i hiqnin dhe i vendosnin mbi sup, për të mbajtur gurët. Të gjithë shokët e tij i kishin hequr të  gjithë rrobat, kurse vetë Profeti a.s jo. Ai i mbante gurët në sup, por pa vendosur nën të rroba për të mos u lënduar. Një nga xhaxhallarët e tij, Zubejri, e sheh dhe i thotë:”O nipi im! Përse nuk vendos një rrobë mbi sup, që të mbrojë nga gurët?” Kur Profeti a.s tentoi të zgjidhë izarin (veshjen e poshtme) i bie të fikët dhe humbet ndjenjat. Duke qenë se xhaxhai i tij Ebu Talibi ishte i varfër, edhe ushqimi ishte i pakët. Për këtë, moria e fëmijëve të tij suleshin kush e kush të përlajë më shumë nga vakti përkatës. Profeti Muhamed a.s, edhe pse fëmijë, nuk sulej bashkë me fëmijët e tjerë, por priste derisa ata të hanin. Nëse mbeste diçka, e hante, në të kundërt qëndronte pa ngrënë. Ndonjëherë qëndronte me ditë i uritur për të ruajtur etikën e të ngrënit. Kur e vuri re këtë sjellje të Profetit a.s, Ebu Talibi e urdhëron të shoqen që vaktet e tjera t’i shtrojë veçmas Muhamedit a.s.

Mes banorëve të Mekes ishte përhapur dhe një fenomen negativ, tavafi rreth Qabes lakuriq. Kjo kishte ardhur si rezultat i disa rregullave që Kurejshët kishin nxjerrë për njerëzit që vizitojnë Qaben. Një ndër këto rregulla, ishte që dikush që vinte të vizitojë Qaben, nuk duhej të bëjë tavafin veçse me rroba të blera nga Kurejshët. Padyshim që kjo bëhej dhe për shkaqe ekonomike, por një arsye tjetër ishte që njerëzit të mos bënin tavaf me rroba të ndotura nga gjynahet dhe veprat e liga. Kështu, ata që i Ndër moralet e pikasura të tij, ishte dhe të folukishin mundësitë ekonomike, blinin rroba nga rit drejt. Ai kurrë nuk ka gënjyer gjatë gjithë Kurejshët, kurse ata që nuk i kishin mundësitë, jetës së tij. bënin tavaf lakuriq, burra e gra. Në moshën njëzet vjeçare, profeti Muhamed Profeti Muhamed a.s kurrë nuk kishte bërë a.s mori pjesë në luftën fuxhar. Çdo luftë që tavaf rreth Qabes pa rroba. Një fenomen i tillë ndizej gjatë muajve të shenjtë, quhej luftë fuxvazhdoi deri në vitin e nëntë hixhri, vit në të har. Asokohe, fisi Hevazin sulmon Kurejshët cilin Profeti a.s mori Meken. Atë vit, Profeti a.s në Mekë dhe profeti Muhamed a.s jepte konnxori një dekret sipas të cilit ndalohej tavafi pa tributin e tij në mbrojtje të Mekës. Thotë Prorroba. feti a.s:”Asokohe, unë furnizoja xhaxhallarët e mi me shigjeta.” Duke qenë se ky fenomen ishte përhapur në masë, edhe vetë banorët e Mekës ndikohen dhe Gjatë kësaj lufte, Profeti a.s sheh për herë të kur përfshiheshin në punime të rënda, i hiqnin parë si zhvillohen luftërat, si duhej mbrojtur të gjithë rrobat. vendlindja dhe familja dhe kuptoi rëndësinë e edukimit fizik. Një herë, Profeti a.s ndodhej me shokët e tij duke mbajtur gurë për ndërtimin e Qabes. Veç luftës fuxhar, Profeti a.s mori pjesë dhe

Përtej Fjalës

në aleancën e mbrojtjes së drejtave (hilful fudul).  Një burrë nga Jemeni, sjell në Mekë një karvan me mall dhe ia shet Asi ibnu Vail, babait të Amr ibnul As. Duke përfituar nga prestigji dhe autoriteti që gëzonte në Mekë, Asi ibnu Vaili nuk ia jep paratë e mallit duke ia zvarritur dhe mbajtur me premtime. Duke parë se nuk po i jep hakun e tij, jemenasi shkon për herë të fundit tek Asi ibnu Vail dhe i kërkon paratë, por ai refuzon dhe i thotë:”Bëj ç’të duash se nuk t’i jap.” Duke qenë se ishte pa përkrahje në Mekë, jemenasi shkon tek Daru Nedve, ku reciton disa vargje nëpërmjet të cilave apelonte për zullumin që i ishte bërë si dhe fajësonte të gjithë kurejshët për heshtjen. Vargjet i mbyll me një betim se këtë çështje do e bëjë objekt bisede mes gjithë fiseve arabe. Diçka e tillë i zuri ngushtë kurejshët. Ata ishin ajka e të gjithë arabëve dhe nuk mund të lejonin të bëheshin objekt talljesh dhe ironie. Menjëherë u mblodh paria e Mekës dhe i dhanë besën njëri-tjetrin që t’i vijnë në ndihmë kujtdo që i bëhej padrejtësi

Përtej Fjalës

në Mekë. Fillimisht ishin vetëm tre persona, ku të tre me emrin Fadl. Që këtu kjo aleancë mori emrin aleanca fudul. Një arsye tjetër që ceket me këtë rast, është se fjala “fudul” në arabisht do të thotë të drejtat.  Pra, hilful fudul, do të thotë aleanca për mbrojtjen e të drejtave. Të tre personat e lartpërmendur, i dhanë besën njëri-tjetrit se do i vinin në ndihmë çdo njeriu të cilit i dhunohen të drejtat, nga banorët e Mekës qoftë, apo jashtë saj. Kjo, edhe nëse lipsen shpatat dhe gjaku i tyre. Pas kësaj, ata u bënë thirrje dhe mekasve të tjerë për t’iu bashkangjitur kësaj aleance. Një numër i madh e pranuan thirrjen dhe u bënë pjesë e aleancës.  Mes atyre që u rreshtuan në aleancën për mbrojtjen e të drejtave, ishte edhe profeti Muhamed a.s. Të gjithë aleatët, me shpata në duar u drejtuan për tek shtëpia e Asi ibnu Vail, të cilit i thanë:”Ne i kemi dhënë besën njëri-tjetrin që do të mbrojmë këdo që i dhunohen të drejtat. Prandaj kemi ardhur që t’i japësh paratë jemenasit. Në

të kundërt, do të vrasim.” Ishin të gatshëm të ent, thotë:”Pasha Zotin! Nëse bën thirrje për vrasin një nga fisnikët e Mekës, për të vënë dre- hilful fudul, do të nxjerr shpatën, e cila nuk jtësinë në vend. kthehet më në këllëf, derisa t’i kthehen të gjithë të drejtat, ose të vdes.” I zënë ngushtë, Velidi u Kur pa gjithë ata burra me shpata në duar dhe detyrua t’i japë të drejtat dhe hakun e mohuar. të gatshëm të hidheshin në veprim, Asi ibnu Vail mori paratë dhe ia dorëzoi jemenasit. Kjo Kjo aleancë vazhdoi funksionale për vite të tëra aleancë funksionoi për një kohë të gjatë, si para edhe pas islamit, pasi ajo u shërbente objekashtu dhe pas islamit. Vetë Profeti a.s thotë në tivave të sheriatit dhe fesë. Diçka e tillë përcnjë hadith:”Nëse mekasit do më bënin thirrje jell një mesazh të rëndësishëm edhe për myslipër t’i bashkuar një aleance, si ajo e fudulit, do manët e kohëve të sotme. Nëse myslimanëve i bashkëngjitesha.” u kërkohet të nënshkruajnë një marrëveshje, për mbrojtjen e të drejtave të një populli apo Kjo alenacë vazhdoi funksionale edhe pas çfarëdo qenie njerëzore, mysliman qoftë apo vdekjes së profetit Muhamed a.s. Gjatë kalifatit jo, duhet të pranojnë dhe të japin kontributin të Jezid ibnu Muavijes, guvernatori i Medines e tyre. Velidi, i hyn në hak Husejn ibnu Aliut. I irrituar nga kjo, Husejni i thotë:”Pasha Zotin! Nëse nuk më kthen të drejtat e mia, do bëj thirrje për hilful fudul!” Abdullah ibnu Zubejr ibnu Avam që ishte prez-

Shkroi: Tarik Suvejda

Përtej Fjalës

Kalifi Umer dhe liria e besimit në JERUZALEM

Përtej Fjalës

eruzalemi është një qytet i shenjtë për të Në Siri 3 besimet më të mëdha monoteiste – Islamin, Judaizmin dhe Krishtërimin. Gjatë jetës së Profetit Muhamed a.s, Perandoria Bizantine shprehu qartë dëshirën dhe vendosPër shkak të historisë së tij mijëravjeçare ai mërinë për të eleminuar besimin e ri islam që njihet me shumë emra: Jeruzalem, Kuds, Je- po rritej dhe fuqizohej në kufijtë e saj. rushalem, Aelia dhe të tjerë emra që reflektojnë trashëgiminë e tij të pasur dhe të shumël- Kjo situatë i dha jetë ekspeditës së Tebukut në lojshme. Është një qytet që shumë profetë tetor të vitit 630, ku Muhamedi a.s udhëhoqi muslimanë e kanë quajtur shtëpi, nga Sulejma- një ushtri prej 30.000 ushtarësh në kufijtë e ni tek Daudi, dhe më pas Isai. Perandorisë Bizantine. Edhe pse nuk pati një betejë, ekspedita shënoi fillimin e luftrave musGjatë jetës së Profetit Muhamed a.s, ai bëri një limano-bizantine që do të vijonin me dekada. udhëtim të jashtëzakonshëm brenda një nate, të konsideruar si mrekulli, nga Meka në Jeruza- Gjatë kalifatit të Ebu Bekrit, nga vitet 632 deri lem dhe më pas nga Jeruzalemi drejt qiejve. Kjo në 634, në tokën bizantine nuk u krye asnjë ndodhi njihet si Israja dhe Miraxhi. Sidoqoftë, ofensivë e madhe. Vetëm gjatë kalifatit të Umer Jeruzalemi nuk u vendos nën kontrollin politik ibn Hatabit, muslimanët filluan të zgjeroheshin të muslimanëve gjatë jetës së Profetit a.s. Kjo seriozisht në drejtim të veriut ku shtrihej sfera e situatë do të ndryshonte gjatë kalifatit të Umer ndikimit bizantin. Ai dërgoi në këto zona disa ibn Hatabit, kalifit të dytë islam. nga gjeneralët më të zotë muslimanë, përfshi Halid ibn Uelidin dhe Amr ibn Asin.

Përtej Fjalës

Beteja vendimtare e Jermukut në vitin 636 ishte një humbje e madhe për fuqinë e bizantinëve në rajon, pasi çoi në rënien e shumë qyteteve siriane, ndër të cilët edhe Damasku.

prezantim i qytetit, përfshi edhe Kishën e Varrit të Shenjtë. Kur erdhi koha e faljes, Sofroniusi e ftoi Umerin të falej brenda kishës, por Umeri refuzoi. Ai këmbënguli që nese falej aty, më vonë muslimanët do ta përdornin këtë si argument për ta shndërruar në xhami, duke i mohuar kështu krishtërimit një nga vendet e tij të shenjta. Umeri u fal jashtë kishës, ku më vonë u ndërtua një xhami e njohur si Xhamia e Umerit.

Në shumë raste, ushtritë muslimanë ishin të mirëpritura nga komunitetet lokale të përbërë nga hebrenj dhe të krishterë. Shumica e të krishterëve të rajonit ishin monofizitë, që kishin një këndvështrim më monotoist mbi Zotin dhe që i përafrohej asaj që muslimanët predikonin. Ata preferuan sundimin e mus- Traktati i Umerit limanëve para bizantinëve me të cilët kishin shumë ndryshime teologjike. Si në rastin e çdo qyteti tjetër, muslimanët duhet të hartonin një traktat ku të detajoheshin Çlirimi i Jeruzalemit të drejtat dhe privilegjet e popullatës vendase dhe muslimanëve. Ky traktat u nënshkrua Në vitin 637, ushtritë muslimanë filluan të nga Umeri dhe patriarku Sofronius, së shfaqeshin në afërsi të Jeruzalemit. Në krye të bashku me disa nga gjeneralët e Jeruzalemit ishte patriarku Sofronius, përfaqë- ushtrisë muslimane. Përmbasues i Perandorisë Bizantine, njokohësisht edhe jtja e traktatit është: prijës i Kishës së Krishterë. Edhe pse ushtri të shumta muslimane nën komandën e Halid ibn “Në emër të Allahut, Uelidit dhe Amr ibn Asit filluan të rrethonin të Gjithëmëshirshqytetin, Sofroniusi refuzoi të dorëzonte qyte- mit, Mëshirbërësit. tin, përveçse nëse Umeri vinte vetë ta pranonte Kjo është garandorëzimin. cia dhe siguria që shërbëtori i ZoPasi dëgjoi këtë kusht, Umer ibn Hatabi la tit, Umeri, koMedinën dhe u nis për udhëtim mbi gomarin mandanti i besie tij, i shoqëruar vetëm nga një shërbëtor. Kur mplotëve, u jep mbërriti në Jeruzalem, ai u prit nga Sofroniusi banorëve të që padyshim duhet të jetë habitur tejmase sesi kalifi i muslimanëve, një nga njerëzit më të fuqishëm për kohën, ishte veshur me rroba aq të rëndomta sa nuk dallohej nga shërbëtori i tij. Umerit iu bë një

Përtej Fjalës

Jeruzalemit. Ai u jep atyre mbrojtje dhe sigu- dhe më domethënëse të lirisë së besimit në hiri të plotë për jetët e tyre, për pronat, kishat storinë njerëzore. dhe kryqet, për të dobëtit, të sëmurët dhe të shëndetshmit e qytetit, si dhe për ushtrimin e Rigjallërimi i qytetit të gjitha ritualeve që i përkasin besimit të tyre. Umeri nisi menjëherë punën për ta shndërruKishat e tyre as do të shkatërrohen dhe as do ar qytetin në një pikë referimi për muslimanët. të popullohen apo banohen nga muslimanët. Ai pastroi zonën përreth Tempullit të Malit ku As ata, as toka ku qëndrojnë, as kryqet dhe as Profeti Muhamed a.s ishte ngjitur drejt qielpronat e tyre s’do të dëmtohen. Ata s’do të de- lit. Të krishterët e kishin përdorur këtë zonë tyrohen të konvertohen. si vendgrumbullimi mbeturinash për të fyer të hebrenjtë, ndërsa Umeri, së bashku me disa Banorët e Jeruzalemit duhet të paguajnë tak- hebrenj punoi personalisht për pastrimin e saj. sat si banorët e qyteteve të tjera dhe duhet të Aty ai ndërtoi Xhaminë al Aksa. dëbojnë bizantinët dhe grabitësit. Ata që duan të largohen me bizantinët, të marrin pasurinë Përgjatë pjesës së mbetur të kalifatit të Umerit e tyre dhe të braktisin kishat dhe kryqet, do të dhe sundimit të Perandorisë Umejade, Jeruzajenë të sigurt derisa të mbërrijnë në vendstre- lemi u shndërrua në një qendër të rëndësishme himin apo destinacionin e tyre.” të pelegrinazhit fetar dhe tregtisë. Kubeja e Shkëmbit u ndërtua për të plotësuar Xhaminë al Për kohën, kjo ishte një nga marrëveshjet më Aksa në vitin 691. Në të gjithë qytetin u ndërtuprogresive në histori. Për krahasim, vetëm an një numër institucionesh publike dhe fetare. 23 vite më parë kur Jeruzalemi u pushtua nga persianët, menjëherë u urd- Çlirimi i Jeruzalemit nga kalifi Umeri në vitin hërua një masakër e përgjithshme. Një 637 ishte një moment thelbësor në historinë e tjetër masakër ndodhi kur Jeruzalemi qytetit. 462 vitet në vijim, ai do të drejtohej nga u pushtua nga kryqtarët në vitin 1099. muslimanët, duke respektuar lirinë e besimit të mbrojtur në Traktatin e Umerit. Edhe sot, Traktati i Umerit u mundësoi të ndërsa lufta për statusin e qytetit vijon, shumë krishterëve të Jeruzalemit lirinë e të krishterë, hebrenj dhe muslimanë këmbënbesimit, siç diktohet në Kur’an dhe gulin që traktati ka akoma fuqi ligjore dhe vijonë thëniet e Profetit a.s. Kjo ishte jnë t’i referohen sesi duhen zgjidhur problemanjë nga garancitë e para tikat aktuale.

Burimi: lostislamic history.com

Përtej Fjalës

Ali ibn Eb gjykatë

Përtej Fjalës

bu Talib, ësi i urtë E

dini historinë e Ali ibn Ebu Talibit, kushëririt të Profetit Muhamed a.s, shokut të tij më të ri që pranoi islamin dhe kalifit të 4-ët?

tit), vulës së Profetëve; shtëpisë së Muhamed ibn Abdullahut, të cilin Allahu e lavdëron në librin e tij të shenjtë: “Padyshim ti do të jesh i shpërblyer, sepse ti je me virtyte madhore.” (Kur’ani 68:4)

Kjo histori s’mund të tregohet pa thënë më parë atë të kushëririt të tij; Profetit Muhamed a.s, Profeti i zgjuar dhe pasuesi i tij i ri këshilltarit të zgjuar që qëndron pas madhështisë së këtij sahabi të ri. Aliu u mbrujt me cilësitë e dalluara të Profetit Muhamed, si dhembshuria, urtësia, Babai i Profetit a.s vdiq para se ai të lindte, ndër- ndershmëria, sinqeriteti dhe guximi. kohë që pas pak vitesh atij i vdiq edhe nëna. Xhaxhai i tij, Ebu Talib, e konsideroi  Profetin Duke përfituar nga nderi dhe mundësia që a.s si djalë dhe e rriti bashkë me fëmijët e tij. të rritej dhe edukohej nga Profeti Muhamed a.s dhe bashkëshortja e tij Hatixhe bin HuaMë vonë, në shenjë mirënjohjeje, kur Profeti a.s jlid (gjithashtu e njohur për trashëgiminë e saj krijoi familjen e tij, vendosi të rriste dhe edu- fisnike dhe natyrën modeste), ai mundi të zhkonte më të voglin e fëmijëve të Ebu Talibit; villojë dhe ruajë një karakter të balancuar isAli ibn Ebu Talibin. lam. Shumë shpejt, ai u shndërrua në model dhembshurie, urtësie, ndjeshmërie, sinqeriteti Ku mund të gjente Aliu shtëpi më të mirë se dhe kuraje, për të bashkëkohësit. shtëpia e Sadik Eminit (të ndershmit, të sinqer-

Përtej Fjalës

Shoku më i ri që pranoi islamin

i Dërguari e Tij gjithashtu e duan.”

Kur Aliu ishte 10 vjeç, Muhamedit nisi t’i Umeri thotë: “Përpara asaj dite, nuk më kishte zbriste shpallja. Duke parë kushëririn e tij dhe pëlqyer kurrë të më caktonin si prijës.” Hatixhen që luteshin, djali pyeti i habitur çfarë po bënin. Të nesërmen Profeti a.s thirri Aliun dhe i “Ishim duke ardhuruar Allahun, të vetmin”, dha flamurin. (Buhariu) ishte përgjigja që mori, dhe Muhamedi i shpjegoi islamin në mënyrë të thjeshtë. Historia më e treguar, nga një brez në tjetrin, shpalos qartë guximin, sinqeritetin dhe Me një urtësi të rrallë për moshën e tij, Aliu dashurinë e tij për Profetin a.s. Aliu e vendosi u përgjigj se duhet të mendohej, dhe u largua veten në një situatë të rrezikshme ku e kishte për të peshuar dhe reflektuar mbi  atë që kishte të pamundur të mbrohej, duke rrezikuar jetën dëgjuar dhe parë. Të nesërmen në mëngjes u e tij. Ai u bë pjesë e një dredhie për të bërë kthye me mendjen të ndarë dhe pranoi islamin. armiqtë e islamit të besonin se ai ishte Profeti Muhamed, duke u shtrirë në shtratin e tij, me “Këmbët e mia janë të sëmura dhe holla”, tha qëllim që t’i jepte Profetit Muhamed kohë të ai, “megjithatë do të qëndroj përkrah teje o I mjaftueshme për të emigruar në Medinë. Dërguar i Allahut!”. Ai gjithashtu qëndroi në Mekë njëfarë kohe pas Djali i ri jo vetëm që u rrit në shtëpinë e Profe- kësaj ndodhie, në zbatim të amanetit (besës) tit, po gjithashtu vendosi me vullnet të lirë të për t’i kthyer sendet dhe pasuritë e lëna me pranonte islamin. Ai nuk bëri thjesht ashtu siç i mirëbesim tek Profeti a.s për ruajtje, tek prothanë, siç mund të bëjnë shumë djem të moshës narët e tyre të ligjshëm. së tij, por pranoi islamin me mendje dhe me zemër, plotësisht i lirë dhe i pandikuar. Martesa me Fatimen Guximi i Ali ibn Ebu Talibit

Pak kohë pas martesës me Fatimen, vajzën e Profetit a.s, Allahu i begatoi me fëmijën e Profeti Muhamed rriti një burrë të guximshëm parë. Sapo dëgjoi lajmin, Profeti a.s shkoi në dhe të fuqishëm, me orientim të qartë drejt qël- shtëpinë e tyre dhe i këndoi fëmijës ezanin si limit të tij në jetë dhe me zemër të mbushur dhe ikametin. me dashuri të sinqertë për Allahun dhe jetën e përtejme. Në ditën e shtatë, Profeti e pyeti Aliun si e kishte quajtur djalin? Aliu iu përgjigj Harb, që Me përjashtim të betejës së Tebukut, Aliu mori në arabisht do të thotë luftë. Jo, tha profeti. pjesë në të gjithë betejat e zhvilluara në rrugë Ai është El-hasen, që në arabisht do të thotë I të Allahut. Ai ishte ndër më të guximshmit në Mirë dhe I bukur. (Albani) çdo betejë që mori pjesë. Profeti a.s, këshilluesi i zgjuar dhe i urtë, i ofroi Në prag të betejës së Hajberit, Profeti a.s tha: Aliut një zgjedhje më të mirë, duke zbutur en“Do t’ia jap flamurin një personi që e do Alla- tuziasmin dhe prirjen e tij kah lufta. hun dhe të Dërguarin e Tij, dhe që Allahu dhe

Përtej Fjalës

Fjalët e urta të Ali ibn Ebu Talibit

ka bijtë e saj. Bëhuni bij të botës së përtejme dhe jo të kësaj bote. Sot ka vepra pa llogari, Profeti a.s ka thënë: “Më i dhembshuri në ndërsa nesër do të ketë llogari pa vepra.” bashkësinë time, ndaj bashkësisë time, është Ebu Bekri; më i vendosuri në fenë e Allahut Kalifati i Ali ibn Ebu Talibit është Omeri; më i sinqerti në modestinë e tij është Othmani; dhe më i sakti në gjykim është Kur Profeti a.s e dërgoi Aliun në Jemen, Aliu Aliu.” (Tirmidhiu) i tha: “O I Dërguari i Allahut, po më dërgon mes njerëzve që janë më të moshuar se unë që Mes urtësive të Ali ibn Ebu Talibit të përcjella të gjykoj mes tyre? Profeti a.s u përgjigj: “Shko, nga Ebu Nuajm me zinxhirin e tij janë: sepse Allahu do të fuqizojë gjuhën dhe udhëzojë zemrën tende!”. Aliu tregon: “Pas kësaj, “Mirësia nuk qëndron tek pasuria e shumtë dhe nuk pata më asnjë dyshim për mënyrën si duhet fëmijët, por tek të bërit shumë vepra të mira, të gjykoja mes dy palëve.” (Ibn Maxheh) fuqizimit të karakterit bujar dhe stolisjes së vetes përpara njerëzve me adhurimin e Allahut. Profeti Muhamedi e edukoi Aliu me cilësitë e Nëse bëni mirë, lëvdoni Allahun, nëse gaboni, nevojshme për misionin e tij themelor. Ai ishte kërkoni faljen e Tij. i devotshëm, i zgjuar, i ndershëm dhe i guximshëm. Në botë nuk ka të mirë përveç asaj të bërë nga dy lloje njerëzish: dikush që mëkaton dhe e pa- Aliu u bë kalifi i katërt dhe i fundit. Megson këtë me pendim, dhe dikush që garon për jithatë, kalifati i tij erdhi në një periudhë tejet të të bërë të mira. Ajo që bëhet me maturi për hir ndjeshme dhe të luhatshme, pas vrasjes së Othtë Zotit nuk është kurrë e paktë apo e vogël. man ibn Afanit dhe të tjera trazirave që kishin Si mund të jetë e vogël diçka që pranohet nga përfshirë bashkësinë e muslimanëve. Allahu?” Qëndrimet e Aliut mbi këto çështje u shoqëruNga Ebu al-Zagl mësojmë se ai ka thënë: “Le an me opinione të ndryshme dhe shpesh motë mos shpresojë asnjë shërbëtor veçse tek Zoti spajtime. Kalifati i tij zgjati pak (nga viti 656i tij; të mos i frikësohet asgjëje veç mëkateve 661), duke përfunduar me vrasjen e një tjetër të tij; le të mos turpërohet asnjë i paditur që prijësi të shquar të muslimanëve. pyet për diçka që nuk e di; le të mos turpërohet asnjë i ditur të thotë se Allahu e di më së miri; dhe durimi në raport me besimin është si koka aboutislam.net me trupin, nuk ka besim ai person që nuk ka durim.” Nga Muhaxhir ibn Umejri: “Ajo që më frikëson më shumë është ndjekja e dëshirave të kota dhe shpresa boshe. Të parat pengojnë rrugën tek e vërteta, ndërsa e dyta shkakton anashkalim dhe shkujdesje ndaj jetës së përtejme. Në të vërtetë, kjo botë na tërheq drejt vetes, ndërsa jeta e përtejme udhëton drejt nesh, dhe secila

Përtej Fjalës

Emri i familjes së gruas pas martesës apo emri i familjes së bashkëshortit Allahu i madhëruar kur ka ndaluar birësimin atësinë, ndoshta jo të drejtpërdrejtë por ama në Kuran ka thënë: tregon atësinë e dikujt dmth prejardhjen e tij, prandaj dhe ndryshimi i tij është njëlloj me “Nuk i ka bërë Allahu ata që i pretendoni ndryshimin e atësisë.  për bij, bijtë tuaj. Kjo është fjalë që e thoni Bazuar në këtë që thamë, gratë në islam nuk ju me gojët tuaja por Allahu thotë të vër- janë njohur me emra të tjerë veçse me emrat tetën dhe ai udhëzon për në rrugën e drejtë e baballarëve të tyre dhe emrat e familjeve të * Thirrni ata në emër të baballarëve të tyre baballarëve të tyre dhe ja si njihen nënat e besise kjo është më e drejtë te Allahu. Nëse nuk mtarëve, gratë e profetit -alejhi selam- në hisua dini baballarët atëherë ata janë vëllezërit torinë islame: në fe dhe përkrahësit tuaj” (suretu El-Ahzab: 4-5). 1- Khadixhe bintu Khuejlid El-Esedije -radiallahu anha-. Fjala [El-Esedije] është për qëllim Allahu i madhëruar në këtë ajet i ndalon besi- gjyshi i saj Esed bin Abdul-Uzza. mtarët ti thërrasin dikujt në emër të një njeriu që nuk është babai i tij sepse ajo bëhet shkak 2- Seude bintu Zum’ah El-Amirije -radiallahu për prerjen e lidhjeve farefisnore dhe shkeljen e anha-. Fjala [El-Amirije] është për qëllim stërgtë drejtave të atësisë dhe të rregullave që kanë jyshi i saj i largët Amir bin Luej. lidhje me të.  3- Aishe bintu Siddijk El-Tejmije -radiallahu Emri i familjes nuk tregon gjë tjetër veçse anha-. Fjala [Et-Tejmije] është për qëllim stërg-

Përtej Fjalës

jyshi i saj Tejm bin Murra sikurse edhe babai i saj quhet Ebu Bekr Es-Sidijk Et-Tejmij. 4- Hafsa bintu Umer El-Adeuije -radiallahu anha-. Fjala [El-Adeuije] është për qëllim stërgjyshi i saj Adij bin Kab siç njihet edhe babai i saj me këtë emër Umer bin El-Khattab El-Adeuij. 5- Zejneb bintu Khuzejme El-Hilalije El-Amirije -radiallahu anha-. Fjala [El-Hilalije El-Amirije] është për qëllim stërgjyshi i saj Hilal bin Amir.

8- Xhuejrije bintu El-Harith El-Mustalikije -radiallahu anha-. Fjala [El-Mustalikije] është për qëllim stërgjyshi i saj Xhedhijme bin Sead. 9- Mejmune bintu El-Harith El-Hilalije El-Amirije -radiallahu anha-. Fjala [El-Hilalije El-Amirije] është për qëllim stërgjyshi i saj Hilal bin Amir

10- Safije bintu Hujej En-Nadrije -radiallahu 6- Ummu Seleme El-Makhzumije -radiallahu anha-. Fjala [En-Nadrije] është për qëllim fisi i anha-. Fjala [El-Makhzumije] është për qëllim saj i hebrenjve Benu En-Nedijr. stërgjyshi i saj Mkhzum bin Jekadha. 11- Zejneb bintu Xhahsh El-Esedije El-Khu7- Ummu Habibe bintu Ebij Sufjan El-Umeuijje zejmije -radiallahu anha-. Fjala [El-Esedije -radiallahu anha-. Fjala [El-Umeuijje] është për El-Khuzejmije] është për qëllim stërgjyshi i saj qëllim stërgjyshi i saj Umejje bin Abdi Shems Esed bin Khuzejme. siç njihet me këtë emër edhe babai i saj Ebu Sufjani edhe vëllai i saj Muauije bin Ebij Sufjan Pra, siç shihet nga emrat e grave të profetit El-Umeuijj. -alejhi selam-, asnjëra prej tyre nuk mban si

Përtej Fjalës

emër familje emrin e familjes së profetit -alejhi selam- dhe që është [El-Hashimij] sepse profeti ynë quhet Muhamd bin Abdilah bin Abdul-Muttalib El-Hashimij, madje edhe shërbëtorja e tij Maria -radiallahu anha- që kishte ardhur si robëreshë nga Egjipti, njihet si Maria El-Kibtije në emër të vendit nga i cili vinte sepse kibtët janë koptët e Egjiptit.

dhe të ruhemi?  Përgjigja: Nuk lejohet që dikujt ti jepet atësi tjetër veç asaj të babait të tij se Allahu i madhëruar thotë: “Thirrni ata në emër të baballarëve të tyre, kjo është më e drejtë te Allahu” dhe ka ardhur kërcënim i ashpër për ata që pretendojnë atësi tjetër veç baballarëve të tyre, prandaj dhe nuk lejohet që gruaja të mbajë për atësi burrin e saj siç është zakoni i jomyslimanëve dhe atyre Fetvaja e komisionit të përhershëm të fetvave që përngjasohen me ta prej myslimanëve.  në lidhje me këtë çështje. Komisioni i fetvave i përbërë nga: Bek Ebu Pyetja: Është përhapur në disa vende ndry- Zejd, Salih El-Feuzan, Abdullah bin Gudejan, shimi i atësisë së gruas myslimane pas mar- Abdul-Aziz Alu Esh-Shejkh, Abdul-Aziz bin tesës në emrin e burrit apo llagapin e tij psh: Baz. nëse Zejnebja martohet me Zejdin, a lejohet të shkruhet “Zejneb Zejd” apo është kulturë Mendim i dijetarit (sheikh Albanit -Allahu e perëndimore pre së cilës duhet të largohemi mëshiroftë )

Përtej Fjalës

Pyetësi: Çfarë gjykimi ka ndryshimi i përkatësisë atërore të një myslimani në një përkatësi tjetër veç asaj të babait të tij dhe kam për qëllim: ndryshimin e emrit të familjes së gruas, në emrin e familjes së burrit duke anuluar emrin e familjes së saj?

Mund të thotë dikush: Ky ndryshim përkatësie nuk do të thotë mohim i prindit!  Unë i them: Kjo është si çështja e mohimit në fjalë dhe mohimit në zemër. Mohimi në zemër është dalje nga islami kurse mohimi në fjalë është gjynah. Prandaj, nuk i lejohet askujt të shprehë përkatësi atërore veç atë të babait të tij Përgjigja: Ky ndryshim i përkatësisë nuk lejohet edhe nëse nuk ka për qëllim mohimin e prinpër dy arsye: dit. E para: Është zakon i huaj E dyta: Profeti -alejhi selam- ka thënë: “Është mohim për myslimanin të shpreh përkatësi tjetër veç asaj të babait të tij” dhe në një transmetim “Kush shpreh përkatësi tjetër veç asaj të babait të tij ka mohuar”.

Shkroi: Dr. Abdullah Nabolli

Përtej Fjalës

Bukuria përmes

shembujsh 36

Përtej Fjalës

eja islame që ka kumtuar Muhamedi‫ﷺ‬është feja më e plotë, më e mirë, më e lartë dhe më madhështore. Bukuria, përsosuria, mirësia, mëshira, drejtësia dhe urtësia, që përmban kjo fe, dëshmojnë për përsosurinë absolute të Allahut, për diturinë dhe urtësinë e Tij të pafundme, sikurse që dëshmojnë se profeti Muhamed‫ ﷺ‬është vërtet i dërguar i Allahut, është i sinqertë e i besueshëm dhe nuk flet nga mendja e vet, por fjalët e tij janë vetëm frymëzim hyjnor.

Arsyeja është se mësimi i kësaj diturie sjell përfitime të shumta, ndër to:

َ‫َيا‬ ‫و﴿م‬ َ‫ىْلاِ َنعُقِ طْن‬ َ‫ه‬ ‫َ و‬٣ ‫هَْنِ إ‬ ‫واَّلِ إو‬ ُ َ‫يح‬ ْ ‫حو‬ ‫ي‬ ٌُ‫ى‬ َ ٤﴾

* Njohja e mirësive të Zotit dhe shpallja e tyre është detyrë që Allahu ia urdhëroi të Dërguarit të Tij dhe, gjithashtu, konsiderohet një prej veprave më të mira. Nuk ka dyshim se hulumtimi në këtë disiplinë është njohje, shpallje dhe reflektim rreth njërës prej mirësive më të mëdha të Allahut të Lartësuar: fesë islame, të vetmes fe të pranuar tek Ai. Shpallja e kësaj mirësie konsiderohet falënderim për Allahun dhe bëhet shkak për shtimin e begative të Tij.

“Ai nuk flet sipas deshires të vet, por ajo (që thotë) është vetëm shpallje hyjnore, që i vjen atij.”(Kurani, 53: 4) Pra, feja islame është argumenti më i madh dhe më i dukshëm, si për njëzimin e përsosurinë absolute të Allahut, ashtu edhe për sinqeritetin e profetësinë e Muhamedit‫ﷺ‬. Qëllimi im në këtë trajtesë është që të paraqes, me aq sa kam njohuri, aspektet kryesore të bukurisë së kësaj feje madhështore. Ndonëse dituria ime është shumë e mangët për të shfaqur tërë madhështinë, bukurinë dhe përsosurinë e kësaj feje në një trajtesë, ndonëse të shprehurit tim është i dobët për t’i shpjeguar ato përmbledhtazi, aq më shumë me hollësi, mendoj se diçka që nuk mund të arrihet plotësisht, nuk duhet braktisur tërësisht. Prandaj, njeriu nuk duhet lënë atë që di për shkak të asaj që nuk di, sepse Allahu nuk e ngarkon askënd përtej mundësive të veta:

* Lëvrimi i saj konsiderohet si një prej veprave më të mira, sepse ajo është një nga disiplinat më fisnike dhe më të larta të dijes. Një nga punët më të dobishme me të cilat njeriu mund ta angazhojë veten është të mësojë, të hulumtojë e të mendojë rreth fesë, si dhe të ndjekë çdo rrugë për ta nxënë atë. Pikërisht, koha e shfrytëzuar në këtë mënyrë është koha që ke fituar dhe jo që ke humbur.

* Njerëzit ndryshojnë shumë mes tyre në lidhje me besimin dhe plotësinë e tij. Sa më shumë që një njeri ta njohë e ta nderojë këtë fe, sa më shumë të gëzohet e të kënaqet me të, aq më i plotë është besimi i tij dhe aq më e drejtë është bindja e vet. Kjo është argumenti i të gjitha bazave dhe rregullave të besimit.

* Një nga format më të mira të thirrjes në fenë islame është shpjegimi i bukurive që ajo përmban e që i pranon çdokush që ka mendje dhe natyrë të shëndoshë. Nëse në krye të thirrjes islame vihen persona që i shpjegojnë ﴿‫قَّتاَف‬ ‫َّللااو‬ ُ َ‫ساا‬ ‫ه‬ ‫﴾عَطَتْ َ م‬ ْ‫ُ مت‬ bukur të vërtetat e kësaj feje dhe përfitimet që ajo ia sjell njerëzimit, do të mjaftonte për t’i “Frikësojuni Allahut aq sa të mundeni.”)Ku- tërhequr plotësisht të tjerët drejt saj. Sepse, rani, 64: 16( kur njerëzit shohin se si Islami i harmonizon interesat fetare dhe ato tokësore, në dobi të

Përtej Fjalës

anës shpirtërore e materiale, nuk do të ketë më nevojë për të hedhur poshtë dyshimet e kundërshtarëve të Islamit apo pikëpamjet e tyre fetare. Njeriu, me ta parë të vërtetën, që shpjegohet qartë e me argumente bindëse, vetvetiu do t’i largojë dyshimet që e mundojnë. Dhe, me t’iu shfaqur disa fakte të kësaj feje, ai do të bëhet predikuesi më i madh për pranimin dhe saktësinë e tyre.

Me ndihmën e Allahut dhe me shpresën që Ai të na e ndriçojë udhën e dijes e me bujari të na i përmirësojë fjalët e veprat, më poshtë po rendis shembujt: Shembulli i parë: Feja islame ngrihet mbi parimet e besimit

* Feja islame është ngritur mbi parimet e Dije se bukuritë e fesë islame shtrihen në besimit që përmenden në Kuran, siç vijon: të gjitha çështjet dhe argumentet e saj, në rregullat e saj themelore dhe në ato dytësore, ﴿‫ُق‬ ‫ُلو‬ ‫مآاو‬ ‫ُأاَهَّللاِ باَّ َن‬ ‫وِم‬ ‫ُأاَيَلِ إَلِ ْزَن‬ ‫واَمْن‬ ‫ميإوَِهاَرْبِ إىَلِ إَلِ ْزَن‬ َ‫ِعا‬ ِ‫س‬ َ‫ي ْ م‬ në dituritë e saj fetare e legjislative, si dhe ‫َل‬ َ‫س ِ إو‬ ‫ح‬ ْ َ‫َقا‬ ‫ي‬ َ‫قعَو‬ ‫َبو‬ ْ َُ‫َأْلاو‬ ‫س‬ ‫ب‬ ْ َ‫ُأاَطا‬ ‫تو‬ ‫سو وَ ِم‬ ُِ‫َي‬ ‫ىم‬ َ َ‫ع‬ ‫سي ِ و‬ َ‫ُأا‬ ‫ى‬ َ‫تو‬ ‫ُّي ِ بَّنلاَي ِ وَ م‬ ‫َنو‬ ‫ِّبَرْن ِ م‬ në ato natyrore e shoqërore. Këtu nuk është ‫يبُقِّرَفُناَم ْلِه‬ َ ‫ْنِوَنم ٍ دَحَأَ ْن‬ َ‫هْنح‬ ‫سلُم‬ ‫َنوَُْل‬١٣٦﴾ ‫ه‬ ‫م ُِم‬ qëllimi të përfshihen e të ekzaminohen tërë këto aspekte, ngase kjo punë kërkon zgjat- “Thoni: Ne besojmë në Allahun, në atë që je të madhe. Por, qëllimi është sjellja e disa na është shpallur neve (Kuranin), në atë që shembujve të cilët vlejnë për të nxjerrë për- i është shpallur Ibrahimit, Ismailit, Is’hakut, fundime përgjithësuese dhe i hapin derën Jakubit dhe Esbatëve (12 bijve të Jakubit), kujtdo që dëshiron t’i hyjë kësaj rruge. Janë në atë që i është dhënë Musait e Isait dhe shembuj të marrë në mënyrë të shpërndarë në atë që u është dhënë profetëve nga Zoti nga themelet e nga degët e fesë, nga rregul- i tyre. Ne nuk bëjmë kurrfarë dallimi midis lat e adhurimeve dhe marrëdhënieve ndërn- tyre dhe vetëm Allahut i përulemi.” )Kurani, jerëzore. 2:136(

Përtej Fjalës

* Këto parime madhështore, që Allahu na urdhëron t’i besojmë, janë përcjellë nga të gjithë profetët dhe të dërguarit. Ato përmbajnë njohuritë dhe pikëpamjet më të larta rreth besimit në Allahun, ashtu siç e ka cilësuar Ai Veten përmes të dërguarve të Vet, si dhe tregojnë përpjekjet që duhen bërë, për ta fituar pëlqimin e Tij.

tetat fetare që mbështeten në mesazhet e Allahut për të dërguarit e Tij dhe përputhet me atë që është logjike, e natyrshme dhe e dobishme. Nga ana tjetër, Islami nuk e refuzon të vërtetën në asnjë mënyrë, nuk e pranon gënjeshtrën dhe nuk i promovon të pavërtetën e të kotën, çka e bën atë mbizotërues kundrejt feve të tjera.

* Pra, Islami është një fe që ka për bazë besimin në Zot dhe ka për fryt rendjen pas gjithçkaje që sjell dashurinë dhe pëlqimin e Tij, me qëllim të pastër vetëm për Zotin. A mund të përfytyrohet një fe më e mirë dhe më e lartë se kjo?

Ai i urdhëron veprat e mira, sjelljet fisnike dhe gjithçka të dobishme për njerëzit; nxit drejtësinë, bujarinë, mëshirën dhe mirësinë; ndalon padrejtësinë, agresionin dhe sjelljet e këqija. Nuk ka virtyt të përcjellë prej lajmëtarëve të Zotit që Islami të mos e ketë konfirmuar; nuk ka interes fetar dhe tokësor të predikuar në ligjet hyjnore që Islami të mos e ketë rekomanduar; nuk ka dëm që Islami të mos e ketë ndaluar e të mos e ketë urdhëruar largimin prej tij.

* Është fe që urdhëron të besosh në vërtetësinë e mesazheve të sjella nga të gjithë profetët, pa bërë dallim midis tyre; të besosh se të gjithë ata janë të dërguarit dhe besnikët e sinqertë të Allahut. Është e pamundur që një feje të tillë t’i drejtohen shigjetat e * Ideja është se, botëkuptimi i kësaj feje e kundërshtisë dhe qortimit. pastron zemrën, e fisnikëron shpirtin e i rrënjos thellë moralet e larta dhe veprat e mira. * Islami urdhëron atë që është e drejtë, pranon atë që është e sinqertë, pohon të vër- Shkroi: A. Nasr Saad

Përtej Fjalës

PERJETIME PA

rtikulli im i parë ka qenë i tillë, e për të cilin dhe kam marrë shumë kritika dhe vërejtje deri në ofendime. Shumë të tjerë do të ishin demoralizuar, dhe njoh shumë të tillë që kanë hequr dorë nga publikimi artikujve, vetëm e vetëm sepse nuk ia kanë qëlluar ose i kanë sulmuar shumë rëndë dhe nuk e marrin guximin të shkruajnë më. Mirëpo, qëllimi i replikave të shpejta nuk është që t’ia qëllojë, as të krijojë një panoramë reale të ngjarjes aq më tepër akoma të bëjë një analizë objektive të ngjarjes. Përkundrazi, për këtë ekzistojnë kolumnet, opinionet dhe editorialet (apo dhe shumë forma të tjera artikujsh gazetaresk). Madje mungesa e objektivizmit e përshkruan më së shumti këtë lloj artikulli apo shkrimi, quajeni si të doni. Mirëpo për dikë që gazetarinë e ka pasion dhe dëshiron ta përdorë atë për të mirën e komunitetit, me shpresën për përmisim drejt profesionalizmit, kritikat nuk

Përtej Fjalës

duhet të kenë ndonjë peshë të madhe. Profesionalizmi, në këto raste konsiderohet i barazvlefshëm me objektivizmin, por nuk është e thënë. Nëse dikush dëshiron të krijojë një impakt, të ngrejë zërin për diçka që e shqetëson, të ankohet për diçka që nuk e sheh të drejtë, të nxisë për nisma pozitive dhe të ngjashme si këto, nuk duhet medoemos të jetë objektiv, sepse në fund të fundit një opinion personal mbetet dhe s’ka si të jetë ndryshe. Kush merret me shkrime të tilla besoj se e ka të qartë që në fillim se e gjithë ngjarja ende nuk është sqaruar mirë dhe është pa vend të akuzohet me : “Përse nxitohesh, prit sa të sqarohet situata.” Ndonjëherë mund të ndodhë që të dalin jashtë kontekstit, por sërish dhe kjo nuk mund të konsiderohet një gabim fatal, sepse në fund të fundit, ai shkrimi, ai artikulli i nxehtë krijon

S NJE DEBATI... pikërisht një copëz të kontekstit, që mund të jetë i vlefshëm për kohë më pas, deri tek pasardhësit tanë të cilët duke iu rikthyer ngjarjes do të analizojnë dhe terrenin në të cilin është zhvilluar debati, përfshi këtu dhe replikat e çastit. Këto lloj shkrimesh kanë vlerën e tyre sepse shërbejnë si një pasuri emocionale dhe intelektuale për ngjarjen që mbulojnë. Ato shkruhen aq shpejt saqë përshtypja e parë i formëson ato dhe ato formësohen pikërisht nga kjo lloj përshtypje. Në një të ardhme do të na shërbejnë të analizojmë proçesin e debatit se si ka evoluar se sa në fakt një mendim i esëllt i situatës. Personalisht më pëlqen të lexoj replika të tilla, madje janë zhanri im i preferuar për të lexuar online; në disa raste edhe i koleksionoj kur bëhet fjalë për një temë që më intereson. Më pëlqejnë mbi të gjitha sepse krijojnë një lidhje të veçantë mes lexuesit dhe shkruesit; kur ajo

që lexon është pikërisht ajo që t’i vetë ke pasur në mendje dhe çdo opinion i hedhur aty të duket sikur të të kishin lexuar mendjen, e kjo në rastin më pozitiv. Në të kundërt, të bën të të vlojë gjaku dhe të duash t’ia ktheshë replikën “me të njëjtën monedhë”. Por përsëri mbetet një lloj shkrimi i veçantë që nxit reagim dhe shkakton impakt. Për ata që nuk merren me këtë punë, janë disa komente të thjeshta që mundësojnë rrjedhshmërinë e informacionit. Por në fakt është shumë e vështirë të përpilohen në kohë reale sepse kërkojnë një multitasking: të qëndrosh i përditësuar me ngjarjet në kohë reale, të luftosh mes objektivizmit dhe ndjenjave personale, dhe në të njejtën kohë edhe të shkruash, qoftë dhe gjatë natës, që në mëngjes të dalë e freskët e servirur për audiencën.

Përtej Fjalës

Kush dëshiron të merret me të tilla shkrime duhet më parë të sigurohet që për çdo gjë që shkruan, me shumë mundësi, nuk do të pendohet në një të ardhme. Por nga ana tjetër kjo nuk duhet ta bllokojë nga shprehja e mendimit sepse në fund të fundit jemi individë që përfaqësojmë veten. Ndërsa në raste kur këto lloj shkrimesh publikohen nga persona me pozitë dhe autoritet, mund të shkaktojnë shumë polemika dhe të çojnë më shumë në dëm se sa në dobi.

dimin të ngrejë zërin. Është si puna e ixhtihadit/përpjekjes ku vlerësohet qëllimi dhe mundi, përkundër përfundimit. Nëse ia ka qëlluar, shumë mirë, nëse jo, prap mirë. Por shumë fshihen pas arsyetimit se “më mirë fol saktë dhe drejtë ose hesht fare” për të mbuluar frikën e tyre për t’u përballur me kritikën. Disa janë tepër profeksionistë, që ose duhet ta bëjnë siç duhet ose nuk e bëjnë hiç, dhe mbeten gjithë jetën të tillë; pra një hiç që nuk ka marr guximin të thotë asgjë.

Edhe nëse nuk ja qëllojnë apo janë përpjekje të dështuara, mbi të gjitha mbeten shkrime të mira për mendimin tim, sepse tregojnë se për një çështje të caktuar dikush e ka marrë mun-

Replikat e çastit janë fantastike kur janë të freskëta, ndërsa me kalimin e viteve mund të të lënë një shije të mirë ose të hidhur për rastin në fjalë, por megjithatë mbeten një kujtim.

Përtej Fjalës

Më kujtohet dikur se si me “masterminded” e mija kalonim netë pa gjumë duke pritur e gjuajtur shkrimet tona për ndonjë situatë të nxehtë që na kishte lënduar si komunitet dhe ne si luftëtare trime do të zgjidhnim të gjitha hallet e komunitetit tonë. Replikat e çastit kanë dhe një të keqe: të damkosin përgjithmonë. Ende marr refuzime për publikime të artikujve të mij për arsye të një replike të tillë në fillimet e karrierës time këtu e para 10 vjetëve.

mbushnin plot vetëbesim dhe përgjegjësi për t’u përmisuar. Dhe kur më pyesin: “A nuk di të shkruash më objektivisht dhe me më pak sentimentalizma dhe emocione?” – u përgjigjem: “Ti, vetë, dëshiron të lexosh një opinion të sinqertë apo një analizë të mërzitshme të sforcuar kur në fund të fundit nuk kuptohet as çfarë qëndrimi mban autori dhe se ku dëshiron të dalë? Unë, vetë, preferoj të parat

Të dhimbshme janë kritikat fyese, por nuk ka çmim frymëzimi që mund të kemi arritur duke Shkroi: Nada Dosti nxitur që dhe të tjera si ne të merrnin guximin për të thënë atë që duhej thënë. Mesazhet falenderuese dhe nxitëse për atë që po bënim të

Përtej Fjalës

SI TË RRISIM DJEM RRESPEKTUES NDAJ GJINISË TJETËR/ FEMINIST A

e feminista nuk nënkuptojmë djem me prirje homoseksuale dhe me feminizëm nuk duhet kuptuar vetëm ai lloi feminizmi ekstrem ku femrat dëshirojnë të barazohen me meshkujt ose me keq akoma duan të dalin si një natyrë shumë herë më e fortë se meshkujt. Aspekte denigruese të feminizmit ekstrem si përbetimi për mos u martuar kurrë ose për mos pasur fëmijë, deri tek lënia e flokëve të trupit të rriten, e të tjera sjellje si paradalimi i mestruacioneve nuk duhen

Përtej Fjalës

ngatërruar me vlerat e vërteta të një fëminizmi të pastër. Me feminist këtu kuptojmë meshkuj të cilët e duan dhe respektojnë gjininë femërore dhe e vlerësojnë atë për cilësitë që Zoti u ka dhënë. Nënkuptojmë përkrahës të kësaj gjinie dhe ndihmëtarët e parë në nisma të ndërmarra nga femrat dhe në promovimin e tyre. Kështu ndodh që ne të kemi më shumë predispozitë për t’i treguar vajzave se mund të bëhen çfarë të duan

(austronaute, pilote, mekanike apo nëna.) Mirëpo një burrë duhet të jetë një bashkëshort i mirë, se nuk bëjmë të njëjtën gjë edhe me djemtë. si edhe ai duhet të kërkojë falje dhe të përpiqet për harmoninë në çift. Maksimumi që hasim janë Edhe në ditët e sotme djemve u thuhet se duhet disa këshila në lidhje me obligimet e burrit ndaj të jenë të fortë me çdo kusht dhe nuk u lejohet të gruas ku si gjithmonë shpërndahen me brohoritje tregojnë interes ndaj gjërave që quhen femërore. nga femrat dhe evitohen të lexohen apo praktikoNëse dëshirojmë të krijojmë një shoqëri të hen nga meshkujt. barabartë (pa stereotipe femërore dhe diskrimin- U mësojmë bijave tona se duhet të jenë të im ndaj femrave) nuk duhet të punojmë vetëm me dëgjueshme, të mbajnë shtëpinë në rregull në vajzat por edhe me djemtë gjithashtu, sepse roli mënyrë që kur të vijë burri nga puna të ndihet i femrve nuk mund të rritet nëse nuk edukohen i qetësuar. Se si duhet ta presim me buzëqeshje meshkujt në mënyrën e duhur. dhe nëse kemi ndonjë problem për të diskutuar Kalojmë aq shumë kohë duke edukuar vajzat se me të duhet të presim një herë që ai të ushqehet, si të bëhen bashkëshorte të mira, por nuk i de- të qetësohet dhe pastaj të gjejmë mënyrën më të dikojmë aq kohë edukimit të djemve në këtë as- mirë për t’ja thënë. pekt. Rrallë herë ose thuajse kurrë nuk shohim postime, artikuj apo këshilla në lidhje me se si Mos më keqkuptoni, nuk ka asgjë të keqe me

Përtej Fjalës

këshillat e mësipërme, por ajo që më shqetëson vetëm për kënaqësitë e tyre, ato kurrë s’kanë për mua është se nuk po bëjmë mjaftueshëm për të ta gjetur lumturinë. Dhe si rrjedhojë fëmijët do këshilluar njëjtë edhe djemtë. pësojnë dy probleme psikologjike: një nënë fatkeqe që do ndikojë në prirjen e tyre për mos të Keni parë apo keni dëgjuar ndonjëherë ju t’u qenë të lumtur dhe një baba joshembullor që do thuhet djemve: “Kur gruaja ndihet e frustruar ndikojë në prirjen e tyre për t’i ngjarë atij. mos ikni nga dhoma dhe nga shtëpia por mundohuni ta qetësoni atë, edhe nëse jeni të bindur Së dyti, duhet t’i mësojmë djemve tanë komuse është mërzitur për gjëra të kota. Ose : Kur të nikimin me gratë e tyre: t’i komplimentojnë ato çohesh të marrësh ndonjë gjë për vete teksa po për pamjen e tyre, të shprehim krenari për arritsheh televizor ofroji dhe asaj”. Apo: “Shiko se, ajo jet e tyre në çdo fushë, të tregojmë mirënjohje thjeshtë ka nevoj të dijë që ti i je pranë, se do t’ja për çdo lodhje dhe sakrificë që bën për shtëpinë dish për të” dhe familjen, t’i ngushëllojnë dhe përqafojnë më shpesh, sidomos kur ndihen të mërzitura dhe të E vërteta është se askujt nuk i intereson të dijë frustruara. se çfarë bashkëshortësh kanë për të qenë djemtë tanë, na intereson vetëm të rrisim djem të eduku- Së treti, t’i shpjegojmë se avantazhi i të qenurit ar dhe të rrespektueshëm me prindërit e tyre dhe bashkëshort është se sa më shumë të japë aq më kaq. Ata mund të jenë bashkëshortët më të këqin- shumë do të marrë. Sepse ne femrat jemi të prira jë në botë dhe është detyra e gravë të bindshme për të dhënë maksimumin në marrdhëniet tona. t’i durojnë dhe t’i bëjnë ata të lumtur pavarsisht Sa më të lumtur ta bëjë burri gruan e tij, aq më e sjelljes së tyre indiferente. Dhe kulmi i gjithë kësaj prirur do të jetë gruaja për ta kënaqur atë. Dhe e është se pas gjithë kësaj nëse martesa dështon faji i kundërta nëse është vetëm gruaja aj që përpiqet ta bie gruas e cila nuk qe mjaftueshëm në gjendje ta mbajë marrdhënien të gjallë kjo ska për të zgjatur bëjë të lumtur atë. shumë dhe do të kemi ose divorce ose një martesë e shtyer me zor. Nëse na intereson e ardhmja e umetit tonë atëherë duhet të investojmë më shumë kohë dhe mund Nuk është qëllimi im në këtë shkrim të përgnë edukimin e djemve. Së pari, kjo duhet bërë në jithësoj apo të kritikoj meshkujt. Nuk e vë në bashkëpunim me bashkëshortët tanë duke i nxitur dyshim se ka shumë burra që diku përpiqen dhe ata të tregojnë një shembull të denjë për djemtë. japin mundin e tyre për familjet e tyre por kjo Dhe nëse kjo dështon atëherë duhet të ushqejmë është një pakicë shumë e papërfillshme. dhe të përforcojmë tek ta shembullin e feministit më të madh të kohërave, Profetit Muhamed a.s. Ndërkohë do doja të ndaja disa këshilla të Kjo duke u fokusuar tek roli i tij si bashkëshort, huazuara nga redaktorja, shkrimtarja, gazetarbaba dhe lider shembullor. Tek kontributi qe Ai, ja dhe feministja Claire Miller, në lidhje me disa alejhi selam, jepte në punët e shtëpisë dhe në pika që duhet të kemi parasysh kur rrisim dhe problemet familjarë. edukojmë djemtë: Studimet tregojnë se fëmijët, nënat e të cilëve kanë qëne të lumtura, do të jenë të lumtur dhe do të kthehen në të rritur në përmisim e sipër. Mirëp si mund të jenë këto nëna të lumtura? Nëse bashkëshortët e tyre i neglizhojnë duke menduar

Përtej Fjalës

Le të qajnë Djemtë dhe vajzat qajnë me të njëjtin ritëm sa janë foshnje dhe fëmijë të vegjël. Pastaj në moshën 5 vjeçare u mësohet djemve se nuk duhet të qajnë

sepse kjo është prej “gocash”. Nuk duhet që vajzat t’i mësojmë si të jenë qenie njerëzore ndërsa djemtë si të jenë robota. Të qash do të thotë të nxjerrësh inatin ose të tregosh dobësi gjë që është normale për të dyja gjinitë. Jepjuni atyre shembuj

u tallni me to nëse kanë shoqe.Sipas një studimi nga Arizona State University pas kopshtit fëmijët fillojnë të ndahen sipas gjinsë dhe kjo fuqizon më shumë paragjykimet gjinore. Ndërsa djemtë që kanë shoqëri me femrat mësojnë më mirë se sit ë zgjidhin problemet dhe të komunikojnë më mirë.

Le të mësohen të ngrejnë zërin ndaj padreShembulli i tyre më i mirë duhet të jetë babai dhe jtësive në mungesë të tij rrethojnë djalin tuaj me figura mashkullore që rrespektojnë femrat e tjera të Të dënosh një padrejtësi nuk do të thotë të spifamiljes dhe i ndihmojnë ato. unosh dhe t’u tregosh një më të rrituri nuk është “punë gocash” Le të jetë vetëvetja Le të mos përdorni kurrë shprehjen “si goKjo nuk do të thotë se nëse dëshiron të lyhet cat/si femrat” me buzëkuq apo të ecë mbi taka duhet lejuar që të veprojë sit ë dojë. Por kjo nënkupton se nëse Mos përdorni kurrë shpehje “qan si gocat, vrapon dëshiron të luaj me lodra “gocash” ose të zgjedhë si gocat, fuqi femrash, pse femër je ti?” etj. ngjyra “gocash” për rrobat e veta atëherë lëreni të jetë vetvetja. Nxisni burrërinë Mësojeni të kujdeset për veten dhe për të Nxisni burrërinë duke i mësuar atij profesione tjerët apo aktivitete sportive si kalërimi dhe noti që kërkojnë akoma më shumë forcë fizike se aktiviShumë nëna ngulin këmb që vajzat e tyre të stud- tet e tjera jojnë, të mësojnë të bëjnë punë shtëpie, të kujdesen për veten apo për vëllezërit më të vegjël por nuk Të gjitha çfarë u përmendën më lartë nuk janë bëjnë të njëjtën gjë edhe me djemtë e tyre. Sipas për të zhdukur atë vijnë dalluese midis mashkulnjë studimi ng Universiteti i Michiganit vajzat nga lit dhe femrës por për të mësuar një mashkull si mosha 10-17 bëjnë dy orë më shumë punë shtëpie të jetë më i rrepsektueshëm ndaj femrave. Kjo se sa djemtë ndërsa djemtë zakonisth paguhen (me s’do të thotë se duhet privuar nga aktivitete tipike shperblime) për të bërë punët. Mësojuni djemve djmesh përkundrazi duhet nxitur që t’i bëjë ato si të pastrojnë, gatuajnë apo të lajnë rroba vetë me psh: ngjitja e pemësh, kampingjet, peshkimi etj. motivimin se një ditë mund të duhet të largohen Aktivitete të tilla e ndihmojnë atë të kalitet dhe nga shtëpia, të jetojnë në konvikt, apo me miq, të të bëhet më i durueshëm dhe i përgjegjshëm, dhe jetojnë në migracion apo nusja e ardhshme mund një djal i përgjegjshëm sot është një familjar shemtë sëmuret. Mësojini atyre të kujdesen për fëmijët bullor nesër. më të vegjël në mënyrë që në të ardhmen të jenë baballarë shembullor. Shkroi: N. Dosti Miqësia me vajzat Mos i nxisni fëmijët të kenë vetëm shokë dhe mos

Përtej Fjalës

Shenjat e mb 1. Fëmija ju thërret për çdo problem që has 3. Fëmija juaj shmang punën dhe mundohet të gjejë rrugë të shkurtra Është normale që fëmija juaj 5-vjeçar t’ju kërkojë ndihmë për problemet që i dalin, por nuk është normale që fëmija juaj student 19-vjeçar t’ju marrë në telefon sa herë që i ndodh diçka. Mundohuni të edukoni frymën e zgjidhjes së problemeve në mënyrë të pavarur përgjatë rritjes së tyre dhe mos u lëshoni si ambulancë sa herë që shihni fëmijën në pak vështirësi. 2. Fëmija juaj nuk e përballon dot zhgënjimin

Nëse ju ia keni zgjidhur problemet dhe e keni mbrojtur fëmijën tuaj nga çdo zhgënjim i mundshëm, shanset janë që fëmija juaj të presë që jeta të jetë shumë e thjeshtë. Mbiprindërimi prodhon pritshmëri joreale tek fëmija dhe nuk i përgatit për jetën e vërtetë. Nëse vëreni se fëmija juaj përpiqet të shmangë detyrat apo impenjimin me aktivitetin jashtëshkollor që ka zgjedhur, mbase kjo ndodh sepse shumë gjëra i janë bërë gati në jetë dhe tani duhet të mësojë si të punojë fort.

Asnjërit nuk i pëlqen zhgënjimi, por nuk është e nevojshme të kalosh në shpërthim të pakontrolluar inati sa herë ndodh një zhgënjim. Elasticiteti i fëmijës është një nga shenjat kryesore të prindërimit të mirë. Nëse fëmija juaj nuk e tregon këtë tipar do të thotë se ju keni bërë çdo gjë për ta mbrojtur nga zhgënjimet, por në këtë mënyrë ia keni bërë më të vështirë përballjen me zhgënjimet e pashmangshme që të ofron 4. Ju shpesh bëni jeta. detyrat e fëmijës, merrni në telefon

Përtej Fjalës

biprindërimit mësuesen apo i dilni krah fëmijës suaj në dot në kohë të përfundojë sy të mësueses detyrat, jepini një mësim të mirë duke e lëne zgjuar derisa t’i Nëse e kapni veten mbarojë ato. duke lexuar deri vonë librin e fëmijës suaj për ta ndihmuar të 5. Ju kaloni shumë orë në interbëjë një përm- net duke gjëmuar për kopshtet më të mira, bledhje, jeni vitaminat më të mira, ushqimet organike duke mbi- të duhura etj prindëruar. Të bësh detyrat e Është shumë e lehtë të kapesh në kurth nga f ë m i j ë s detajet e prindërimit, ku shumë “ekspertë” në nuk është kohët e sotme promovojnë më shumë ushqimin n d i h m ë . organik sesa dashurinë dhe kohën që kërkon Çfarë do një fëmijë. Kjo përfshirje intensive me detajet, bëjë më jo vetëm që është shenjë e mbiprindërimit, por vonë kur do ju luajë mendsh. të jetë student apo kur të shkojë në punë? N ë s e fëmija juaj nuk arrin

Përtej Fjalës

Fëmijë të mërzitur edhe pas një argëtimi atë dhe përshtateni aktivitetin në varësi të aftë gjatë? tësive të tij. Nëse ju vazhdimisht po e mbushni fëmijën tuaj me argëtime dhe ai vazhdon të anA ju ka ndodhur që merrni një ditë të plotë kohet, është koha t’i bëni vetes disa pyetje: pushim dhe bëni plan ta argëtoni fëmijën tuaj • A ndjeheni i detyruar apo nën presion që ta atë ditë duke blerë ëmbëlsira, duke e çuar në lo- nxirrni fëmijën në këto aktivitete? dra e festa dhe në fund të ditës ai ankohet? Pse kjo mosmirënjohje nga ana e fëmijës?  • A ndjeheni keq nëse ata nuk shkojnë në këto aktivitete? Disa nga shkaqet mund të jenë:

• A ju kanë munguar juve në fëmijërinë tuaj këto aktivitete?

1. Lodhja: ka shumë mundësi që në fund të ditës argëtuese të gjithë të jenë të lodhur, sido- Nëse përgjigjet tuaja janë “Po” është koha të mos kur ka humbur dhe rutina e gjumit.  tërhiqeni dhe të merrni një pushim nga aktivitete që ju shpenzojnë dhe ju lodhin. Mbase 2. Ushqimi i papërshtatshëm: Duke qënë është koha të gjeni aktivitete më të thjeshta, më jashtë, ushqimi që merr fëmija nuk përmban të kuptimta dhe në funksion të shëndoshjes së përbërësit e ushqyeshëm për trupin. marrëdhënjes suaj me fëmijën, sidomos aktivitete që mund të zhvillohen brenda në shtëpi 3. Mbistimulimi: Njerëzit, muzika, turmat, ose në oborrin tuaj. zhurmat, krijojnë mbingarkesë sensore për disa fëmijë.  Vetëkontrolli më i rëndësishëm se notat për 4. Mungesë marrëdhënjeje: Duke qënë në am- suksesin e fëmijës bjente argëtuese publike, fëmija juaj mund të kënaqet, por nuk plotëson lidhjen dhe vëmend- Një studim nga Universiteti Duke gjeti se jen personale me ju.  vetëkontrolli është një tipar parashikues më i mirë për suksesin e fëmijës sesa koefiçenti i in5. Thyerje e rutinës: Disa fëmijë varen shumë teligjencës (që shpesh lidhet me performancën te rutina ditore dhe thyerja e saj sjell shqetë- në shkollë) Studimi përfshiu ndjekjen e 1000 sime, edhe pse ndodh në funksion të argëtimit.  fëmijëve nga mosha 3 vjeçare deri në moshën 11 vjeçare dhe testoi inteligjencën dhe vetëkon6. Vështirësi me mbarimn e aktivitetit: Fëmija trollin e tyre ndër vite. juaj nuk di si të shprehë keqardhjen për fundin e argëtimit.  Kur këta fëmijë arritën moshën 32 vjeçare, studiuesit vunë re se vetëkontrolli, dhe jo 7. Shterrim i aftësive të vetëkontrollit: Fëmija koefiçenti i inteligjencës, ishte parashikuesi më juaj mund të ketë një kohë të gjatë që përm- i mirë për suksesin e tyre në kuadër të shënban veten në ambjente publike për tu sjellë në detit, mirëqënjes dhe rrespektimit të ligjeve. mënyrë të përshtatshme dhe nuk ka më energji për të vazhduar. Studiuesit gjetën se fëmijët me vetëkontroll të ulët kishin më shumë gjasa të përqafonin stile Fëmija juaj mund të ketë më shumë se një nga jete të pashëndetshme gjatë adoleshencës dhe shkaqet e mësipërme. Mundohuni ta kuptoni të neglizhonin shkollimin. Studimi tregon se

Përtej Fjalës

Fëmijët e pasigurt kanë mungesë konsistence Konsistenca është koncepti kryesor kur flasim për prindërim efektiv. Konsistenca ka të bëjë me vendosjen e një mënyre të caktuar në qasjen emocionale dhe edukuese të fëmijës suaj, pa e ndryshuar atë herë pas here. Për shembull, nëse vendosni se fëmija juaj nuk do të hajë ëmbëlsira para vaktit kryesor, ju i qëndroni këtij vendimi çdo ditë dhe nuk e ndryshoni në varësi të humorit apo lodhjes suaj. Konsistenca juaj e ndihmon fëmijën të jetë më i qartë me rregullat dhe kufijtë duke ia lehtësuar kështu njohjen e botës. Kur prindërit janë konsistentë në veprimet e tyre, fëmijët dinë çfarë të presin dhe pavarësisht se vazhdimisht do testojnë qëndrueshmërinë e veprimeve tuaja, sa më të vendosur dhe konsistentë të jeni në reagimet tuaja, aq më të sigurt do të ndjehen fëmijët tuaj. Mungesa e konsistencës i bën fëmijët konfuzë. Nëse për të njëjtin gabim që ka bërë fëmija, prindi një ditë bërtet me të madhe dhe ditën tjetër qesh, fëmija mëson se reagimet e të rriturve janë të paparashikueshme. Kjo mund të shkaktojë agresivitet dhe rebelizëm, ose Si i mësohet vetëkontrolli fëmijës? mëndjemadhësi dhe nënshtrim. Ndërsa fëmija mëson të përballet me paparishikueshmërinë e 1. Duke e lënë të përjetojë pasojën e sjelljes së tij prindit, ankthi fillon të zhvillohet tek ai. (brenda kushteve të sigurisë për jetën). Fëmija mëson se kur ai nuk e kontrollon sjelljen, paso- Të qënurit konsistent është shume e vështirë për ja është e papëlqyeshme.  prindërit e sotëm, pasi duke qënë nën stres dhe nëse i mësojmë fëmijët të rrisin vetëkontrollin mund të shmangim këto probleme. Pavarësisht se vetëkontrolli ndikohet nga gjenet, ai mund të ndikohet edhe nga ambjenti.

2. Ua kujtoni fëmijëve tuaj shpesh rregullat dhe pritshmëritë që keni për ta. Studimet kanë gjetur se kur ia kujtoni fëmijës rregullin, ai tregon më shumë vetëkontroll sesa kur i lini kohën ta mendojë vetë.  Në përmbyllje, mos u lodhni shumë ta bëni fëmijën të shkëlqejë në mësime. Mësojini më mirë të kontrollojë veten.

nxitim, qëllimi është të arrijmë fundin e ditës dhe të zgjedhim rrugët e shkurtra më shumë sesa të jemi konsistentë me fëmijët. Konsistenca kërkon kohë, arsyetim dhe durim por është një investim në zhvillimin e fëmijës suaj dhe forcimin e marrëdhënjes së krijuar me të.

Shkroi: Elona Çeço

Përtej Fjalës

Me studentet...

Unë dhe alter ego-ja

Përtej Fjalës

eta i përket gjithësecilit prej nesh por mjafton nje shkëndijë zjarri që të lendon , një rreze drite që të ngroh ,një buzëqeshje që të ndryshon apo një fjalë që zemrën ta rrotullon. “Si uji kundër zjarrit “! Bashkëshortët , nëse njëri është zjarri ,tjetri le të bëhet uji .Eshtë ky një shembull frymëzues, me vlera të shumta që në vetvete duket se mban një peshë të rëndë ,por përcjell një mesazh të fortë që duhet të jetë pjesë e unit tonë në çdo moment. Eshtë ky një shembull, praktikimi të cilit nga bashkeshorti dhe bashkëshortja, nëna dhe fëmija, vëllai me vëllain , motra me motrën, shoku me shokun i jep jetës së gjithësecilit një rrjedhë ndryshe duke krijuar kështu një fortifikatë të pathyeshme të ndertuar nga gurët e dashurisë ,mirëkuptimit e solidaritetit. Zgjidhe shokun më të mirë se vetja ! Duaj për vëllain tënd atë që do për veten tënde! Ka raste që sprovat na rëndojnë ,mërzia na kaplon dhe një dorë që të mbështet nuk është kurrë e tepërt. Buzëqeshja është sadaka ! Mjafton një buzëqeshje e ngrohtë që për atë qe e dhuron, pak do te thotë , por për ty është gjithcka. Mjafton një buzëqeshje që ty të tjetërson ,jetën ta lulëzon .E nëse tjetri ta vështirëson çështjen apo sprovën që të rëndon ,t’i errrëson edhe më shumë mendimet. Pra, ndikimi i tjetrit tek këdo do të thote shumë. Sadaka është edhe kujtimi i tjetrit jo vetëm në prezencë , por edhe në mungesë .Njeriu me i mire është ai që të do dhe të respekton me sinqeritet.Ndërsa dhurata më e mirë që merr prej tij është lutja që ai bën për ty.”Nje lutje e sinqertë nga një zemër e sinqertë!”

Shembulli më i mirë që ndikon në tjetërsimin e jetës sonë është profeti .Prej moralit të tij të lartë,moralit të butësisë, ky moral i lartë që i vendos gjërat aty ku u takon ,i korrigjon gabimet ,i mire-orienton sjelljet dhe udhëzon tek vlerat ,falë brishtësisë shprehëse ,orientimit të hijshëm të metodologjise ndikuese që buron nga ky moral ,nuk ngelet më hapësirë ,nuk lë vend për të pyetur se si mund të ndikojë një person tek ti kur ti kurrë nuk e ke parë apo takuar atë .Ishte profeti që kurrë nuk e harronte umetin e tij në çdo namaz. “ O Allah, falja Aishes mekatet e mëhershme dhe ato të mëvonshmet ,të kryera fshehurazi dhe haptazi. Këtë lutje e bënte edhe për umetin e tij. E si të mos përmallohemi e gëzohemi ,kur kjo lutje është bërë nga shembulli i njerëzimit?!

Për çdo njeri punët vulosen me vdekjen e tij ,por ka disa punë që i ka punuar prej të cilave njerëzit kanë dobi dhe përfitojnë prej tyre, e si rrjedhojë edhe shpërblimet e këtyre punëve i shkojnë të vdekurit në çdo kohë. Dua të tregoj me këtë se tjetërsimi tek ne ndodh edhe pas vdekjes e ky tjetërsim shkaktohet edhe nga lënia e pasardhësve të devotshëm. Duaja e fëmijës së mirë për prindërit e tij është e pranuar. Ajo i tjetëson ata e shpërblimet janë të mëdha . Frojdi ka thënë :”Tjetri më tjetërson mua”.Të tjerët , që herë buzëqeshin e herë dhunojnë ,i japin formë botës së dikujt. Nëse krijojmë një rreth, rrethi që krijohet është jeta jonë,epiqendra e të cilit ngelemi ne.Rrethet e tjerë janë të të tjerëve. Pra, unë dhe të tjerët jemi një binom i pandashëm që herë shkrihemi me njeri-tjetrin, e herë kacafytemi si të mos ishim njohur kurrë. Megjithatë të tjerët janë pranë meje qofshin të çdo forme , të çdo natyre influencojnë tek unë, në çfarë mendoj e si veproj.

Transmetohet nga i dërguari se ka thënë :” Duaja e një njeriu musliman për vëllanë e tij kur i nuk është i pranishëm,është e pranuar, tek koka e tij është një melek i autorizuar. Sa herë që lutet për vëllanë e tij, meleku i autorizuar për këtë thotë: Amin , edhe për ty qoftë ashtu! Punoi: Denada Hide

Përtej Fjalës

Premt P remtimet e botës! Kurrë thuaj s’është bërë aq shumë zhurmë për to dhe kurrë, thujase në asnjë epokë tjetër s’është bërë aq pak për t’i ruajtur. Kurrë ndonjeherë s’ka patur aq titullarë të rremë, aq shumë mashtrime, aq shumë djaj me veshje të arta, buzëqeshje të shtirura, fjalë me premtime se sa në shekullin tonë. Ne shekullin e teknikës, kulturës masive dhe vrasjeve masive. Jam e bindur që gjithsecila prej jush mund t’i rikthehet viteve kur shpresa valëvitej si një flamur, kur njerëzit besonin në humanizëm, drejtësi e tolerancë.

Përtej Fjalës

Vite kur pandehnin se një luftë botërore duhej t’i mjaftonte një brezi të tërë për të nxjerrë mesime. Premtime, premtime enden në horizont, dhe ende si shigjeta të heshtura lakmojnë për ekzistencë. Nuk është një, janë shumë, me qindra, me mijëra që mbahen çdo ditë. Mos më thoni që gjithmonë e keni mbajtur një premtim ?! Të premtosh jep pjesë nga vetja, jep shpirtin, por

tim

çështja qëndron nëse ne jemi të zotët të mbajmë një premtim? Një togfjalesh, ose një fjalë e vetme që mban vendin e nderit në islam. Lëvrojnë gjithandej, por vetëm njëri mbush zemrën me jetë: “Allahu premton drejtesi”!

E ndiej me shpirt dhe jetoj me këtë premtim saqë hovin nuk e ndal. Frymoj e lirë, duke e ditur se çfarë do të bëj, çfarë do të fitoj nga i Madheruari Zot. Për islamin, të pasfidueshmin, triumfuesin e së vërtetës, për islamin që ndrit mbi injorancen, për atë që nuk do të shuhet kurrë, për premtimet kuranore që dëshmojnë se si nesër do të jetë ndryshe sepse nesër e vërteta do të triumfojë. Sot, njerëzit lëngojnë nën një jetë të drobitur, të përtharë nga shija e jetës, të tretur nga të qenit askushi e të përhumbur në premtime.. boshe. E drejta do të ngadhënjeje, e ky është premtim që nuk rresht se formësuari. Besimi, është një diell që nuk perëndon kurrë. Jemi ne besimtarët, që e zotërojmë këtë dhuratë të çmuar që nuk i llogaritet vlera. Jemi ne të cilët zotërojmë premtimin e kushtëzuar, premtimin e Allahut, që duhet të marrim hapa konkrete për të ravijëzuar çdo herë nje triumf në më te lartin piedestal. Zemra të preket e të ndiejë se i është nënshtruar Zotit të vet, të nxitet në realizimin e këtij premtimi. Ne duhet të jemi modestët, modeli më i mirë që flet me vepra dhe pak me fjalë që kësisoj të udhëheqim drejt së vërtetës.. Për çdo shpirt-thyer, për çdo të pashpresë, për çdokënd që ka lëvizur nga trajektorja e natyrshmëirsë së krijimit.., dije, se tek ZOTI yt është kthimi dhe dije se Ai premton shumë falje, mëshirë, dashuri dhe drejtësi...

Punoi: Semi Berberi

Përtej Fjalës

DITA E T Është natë. Përpiqem të fle, por në kokë më vijnë një shtëllungë mendimesh, që më çojnë shumë larg prej këtu. Si mund të fle, të shkëputem nga bota, kur nuk e kam të sigurt se nesër do të zgjohem përsëri? Duket se ky është zinxhiri i mendimeve të cilat thjesht kërkojnë vetëm një shteg për të qarkulluar sipas dëshirës.  E dëgjojmë shpesh shprehjen se çdo gjë që e ka një fillim e pret dhe një mbarim! Kështu jemi dhe ne, në këtë botë. Një botë e limituar, afat kohor për të jetuar aq sa nuk e dimë edhe sa kohe na ka mbetur, apo sa mozaik veprash kemi për të plotësuar! Një gjë është e sigurt, koha fluturon. Një fund që ia lë rrugën një tjetër fillimi. M’u kujtua një thënie e Profetit (a.s) “Kush e pëlqen takimin me Zotin, edhe Zoti e pëlqen takimin me të”. “Takimi është i pashmangshëm”. U ula këmbëkryq me mendimet e mia... fillova të pyes veten, ..tek kush grup bëj pjesë?! Ku mund ta gjeja veten time tek ky takim, që ka thënë i Derguari i Zotit a.s?! Ballafaqimi me veprat e mia? Përballja me vetveten? Me njerezit e tjerë me të cilët më ka lidhur jeta? Llogaritja me peshore e çdo vepre që kam bërë, qoftë ajo sa grimca? Sa e frikshme mund të jetë? Frikërespekti më mbështolli. Zemra dëshironte të isha prej atyre që edhe Allahu e do takimin me të. Po sa peshonin veprat e mia, sa të denja ishin për këtë? Çdo të ndodhte me mua? Mun-

Përtej Fjalës

dohesha të kërkoja ato pak të mira që kisha bërë në këtë jetë, ku shkuan adhurimet atribuar Zotit tim? Oh jo, e kundërta i ka tejkaluar.. Më vjen të qaj me ngashërim për shpirtin tim, ku do ta gjeja shpëtimin? Ku të kapesha fortë në një litar shprese që mos të përmbytesha nga vërshimi i jo të mirës? E ky burim rridhte veç prej meje...  Fillova të përmendja emrin e Zotin tim, që të më qetësohej zemra. Një syth shprese po lindte përsëri. M’u kujtua se Allahu ka thënë në Kur’an, se në tokë ka zbritur vetëm një meshirë dhe nëntëdhjetë e nëntë i ka ruajtur për Ditën e Gjykimit. Sa madheshtore dhe shpresëdhënëse! Pra, kjo është ajo dite! Ky është Allahu, Zoti im. Çfarëdo që të ndodhë, mjafton të kthehesh tek Zoti, Krijuesi Yt, tek Ai që është El-Gaffar, Gjithëfalësi. Nuk po e ndjeja më atë ngushtësi të zemrës dhe mendimet torturuese po largoheshin valë-valë ashtu siç erdhën. E falenderoj Zotin për çdo gjë që kam. Sido që të jenë veprat tona, nuk duhet ta humbasim kurrë shpresën sepse Zoti ka thënë në Kur’anin Famëlartë: “Dhe Zoti Yt nuk të ka lënë, as nuk të ka përbuzur”

Shkroi: Kleodora Nurellari

TAKIMIT

Përtej Fjalës