Revista Përtej Fjalës Nr. 33

Përtej Fjalës

Revistë Social-Edukative Numri 34

EDITORIAL

lL o

t je

Prill 2017

t i m

i z

ë h d u e

Historia ..e rezistences .. se Jusufit

PËRTEJ FJALËS NR 34

PËRMBAJTJA 04 Editorial 06 Llojet e udhezimit 10 Popuj & Realitete HISTORIA E REZISTENCËS SË JUSUFIT

12 Madheshti BESIMI TE ZOTI

44 Ajo RRETH MOSMARRËVESHJEVE NË MES BASHKËSHORTIT DHE BASHKËSHORTES SË PUNËSUAR

48 Aktivitete dhe mbresa “E DUA VENDIN TIM 2017”

20 Ne kerkim te dijes VESHTRIM RRETH KALENDARIT ISLAM

50 Realitete

28 Pa Skalete

E ËMA RRËFEHET ME GJUHËN E PAMUNDUR TË TË BIRIT TË SËMURË: MË FAL NËNË, POR S’KAM FAJ!

GËNJESHTRA E 1 PRILLIT

30 Mbulesa 36 Thesare te udhezimit 37 Dritarja ime LINDJA E MENDIMIT EKONOMIK ISLAM DHE KARAKTERISTIKAT E TIJ

52 Vlera MBI ROLIN E GRUAS DHE RËNDËSINË E SAJ PËR SHOQËRINË

STAFI Kryeredaktore Albana Muja ( CIKU) anabla2004@yahoo.fr

Redaktore letrare A. Muja

Këshilli i redaksisë Shpresa Basha - drejtore e FEMRA INVESIM I FAMILJES M. Cota Albana Baholli T. Xeka Aurela Basha K. Ndreu Elfa Kodra Sh. Koçi Miranda Qoshja

Art Grafika Ervin Laci

ORGAN I QENDRES SOCIALE-KULTURORE “FEMRA INVESTIM I FAMILJES” 2008- 2017

EDITORIAL

MË PAK FACEBOOK Shperndarjet e ngjarjeve e situatave në wall të njërit apo tjetrit në adresat e face book apo në një rrjet tjetër nuk e kanë bërë njeriun më të vëmendshëm ndaj asaj çfarë duhet të përpiqet ai, qoftë edhe i vetëm të bëjë.

Bota e mbërthyer mes luftërash që mbajnë erë vjetërsie të kohës dhe tregojnë mykjen e qytetërimeve dhe modernizmit që shpiku dhe shkroi hershëm të drejtat e njeritu në tokë.

Sa të drejta të nejriut janë shkelur deri më tani dhe sa ët drejta fëmijësh shkilen çdo ditë, e më

4

Përtej Fjalës

së shumti nga popuj që pwrpiluan deklaratën e të drejtave themelore të njeriut dhe fëmijëve.

Më këpo luan kjo politikëbërje, kjo hegjemoni botërore, kjo aleancë shtrigash. Edhe sa….. deri kur……. Apo ndoshta deri kur dënimi i Zotit të bjerë siç edhe ra ndër popuj të tjerë dhe të habitur më pas të ngrejmë kokat nga qielli duke thënë si kështu vallë.

Njerëzit kanë pritur mjaft, konventa, ulje për bisedime, marrëveshje pas marrëveshjesh por nuk është marrë kurrë vesh se kë kërkohet të gënjejnë

Terrori qe po ngjet sot nëpër botë kryesisht mbi fëmijët do të jetë e vetmja punë me të cilën do dilet para Krijuesit dhe kadavrat njerëzore qe nuk numerohen më, do jenë që nuk do reshtin së kërkuari dënimin e skëterrë të shumëkujt ndoshta që ka harruar të vdesë …

MË SHUMË DUA apo mashtrojnë me firmosjet e dosjeve të errëta që do ju mvishen ndergjegjes ditën ku nuk do ketë vlerë as kostumi juaj as shtengimi juaj I duarve as gjasme-sulmet tuaja pas kërkimit me ngulm të fashitjes së popujve qe njihen si të pazotë, pse aleanca të paqena vendosin të armëpsuhojnë vetëm atëheë kur ata janë lodhur së luftuari dhe jo atëherë kur iu duhet një gjykim i heshtur me fjalë por i zëshëm me drejtësi e ndërgjegje të pastër.

Terrori qe po ngjet sot nëpër botë kryesisht mbi fëmijët do të jetë e vetmja punë me të cilën

do dilet para Krijuesit dhe kadavrat njerëzore qe nuk numerohen më, do jenë që nuk do reshtin së kërkuari dënimin e skëterrë të shumëkujt ndoshta që ka harruar të vdesë …..

Ndaj edhe ndërkohë që lexuesit e wall-eve në fcb sa shpërndajnë tek të tjerët tmerre çfarë shohin ju mbetet më e arsyeshme duaja për ta, pak qëndrim dhe jo heshtje, por jo dërgues përtacë të një postimi të dhimbjeve pa fund.

Shkroi: Albana Muja

Përtej Fjalës

5

ORA E ZGJIMIT

Llojet e udhëzimit Përsiatja dhe reflektimi mbi Kuranin është një prej synimeve të zbritjes së tij: “Ky libër që të kemi zbritur është i bekuar, në mënyrë që t’i përsiatin shenjat e tij dhe të përkujtohen ata që janë të pajisur me thelb” (Sad 38, 29). Fjala e përkthyer si ‘përsiatje’ në arabisht është “tedebbur” dhe ka kuptimin e “të shqyrtuarit gjatë të rrjedhimeve ku mund të përfundojë një çështje, të menduarit thellë mbi diçka për ta kuptuar dhe përfshirë me dije” (Ëilliam E. Lane).

Në kontekstin e ajeteve kuranore, përsiatja e tyre nënkupton “shkuarjen pas anës së jashtme të fjalëve për të zbuluar kuptimet e fshehura ku ato përfundojnë” (Tahir Ibën ‘Ashur).

Një prej mënyrave të përsiatjes së Kuranit është ajo e analizës semantike të fjalës dhe ajeteve të ndryshme ku ajo është përdorur.

Kjo metodologji është ndjekur nga gjuhëtari i shquar Er-Raghib el-Isfahani në librin e tij “El-Gharib fi Mufradat el-Kuran”.

Ai qartëson fillimisht kuptimin e fjalës nëpërmjet analizës së saj morfologjike dhe gjurmimit të origjinës etimologjike. Më pas ai ilustron me shembuj përdorimin e saj në rrethana të ndryshme dhe shpjegon kuptimet e fjalës në një ajet krahasuar me ajete të tjera duke përdorur metodën e interpretimit të Kuranit nëpërmjet vetë Kuranit.

Fragmenti i mëposhtëm i shkëputur prej këtij libri shqyrton fjalën “hidajah” – ‘udhëzim’ dhe nuancat e kuptimeve të saj sipas kontekstit ku është përdorur.

“Udhëzimi nënkupton udhëheqjen e dikujt drejt destinacionit të tij me butësi. Udhëzimi i Zotit për njeriun është katër llojesh:

6

Përtej Fjalës

Lloji i parë është pajisja e qenies njerëzore me arsye, aftësi shquese dhe njohuritë e domosdoshme, me të cilat është pajisur në masën e nevojshme çdo gjë sipas funksionit të saj në botë. Këtij udhëzimi i referohet ajeti i Kuranit: “Zoti ynë është Ai që i dha çdo gjëje formën e saj, pastaj udhëzoi (TaHa 20, 50).”

Lloji i dytë është udhëzimi i njerëzve nëpërmjet Profetëve dhe zbritjes së shpalljeve dhe Kuranit. Ky udhëzim nënkuptohet në ajetin: “Prej tyre nxorëm udhëheqës që udhëzonin sipas porosive Tona (El-Enbija 21, 73).”

Lloji i tretë është drejtimi nëpërmjet frymëzimit (“teufik”) për tek e mira, me të cilin Zoti veçon ata që janë të përkushtuar ndaj udhëzimit. Ky kuptim përftohet nga ajetet si: “Atyre që iu përkushtuan udhëzimit, Ai u shtoi udhëzim” (Muhammed 47, 17), “Ata të cilët besuan dhe vepruan në mënyrë të virtytshme, Zoti i udhëzon nëpërmjet besimit të tyre” (Junus 110, 9), “Ata që u përpoqën për Ne, me siguri do t’i udhëzojmë në rrugët Tona” (El-‘Ankebut 29, 69).

Lloji i katërt është udhëzimi në botën tjetër për në parajsë, i përmendur në fjalët a banorëve të parajsës: “Lavdërimi është për Allahun që na udhëzoi për këtu” (El-A’raf 7, 43).

Këto lloje udhëzimesh pasojnë dhe kushtëzojnë njëra-tjetrën. Ai që nuk e zotëron llojin e parë nuk mund të arrijë të dytin, dhe kush nuk e ka siguruar të dytin nuk mund të arrijë të tretin dhe të katërtin, ndërsa kush ka realizuar të katërtin ka përmbushur edhe tre të tjerët përpara tij.

Përtej Fjalës

7

Njeriu nuk ka mundësi të udhëzojë askënd përveçse nëpërmjet thirrjes për në udhëzim dhe njohjen e njerëzve me rrugët për tek ai, si në ajetin: “Ti vërtet udhëzon për në një rrugë të drejtë” (Esh-Shura 42, 52), kurse llojet e tjera të udhëzimeve përmenden në ajetin: “Ti vërtet nuk udhëzon atë që do” (El-Kasas 28, 56). Udhëzimi nga i cili Allahu ka penguar mohuesit dhe të padrejtët është ai i llojit të tretë ose të katërt, si në ajetet: “Allahu nuk e udhëzon popullin e padrejtë” (Al-‘Imran 3, 86), “Allahu nuk e udhëzon popullin mohues” (En-Nahl 16, 107), apo “Udhëzimi i tyre nuk është përgjegjësi e jotja, por Allahu udhëzon kë dëshiron” (El-Bekarah 2, 272).

Thënia e Allahut: “Ai që udhëzon Allahu është ai që i përkushtohet udhëzimit” (ElIsra 17, 97) do të thotë se kërkuesi dhe gjurmuesi iudhëzimit drejtohet nëpërmjet frymëzimit të Allahut dhe udhëzohet për në rrugën e parajsës, jo ai që ndjek rrugën e devijimit dhe të mohimit, si në ajetin: “Allahu nuk e udhëzon popullin mohues” (EtTeubeh 9, 37).

8

Përtej Fjalës

Rreth kuptimit të udhëzimit në ajetin e sures Fatiha “Na udhëzo rrugën e drejtë” ka disa mendime. Është thënë se kjo është një lutje për ruajtjen prej rënies në joshje dhe ngasje.

Thuhet gjithashtu se është kërkesë për drejtimin nëpërmjet frymëzimit, të premtuar në ajetin “Atyre që iu përkushtuan udhëzimit, Ai u shtoi udhëzim” (Muhammed 47, 17). Ashtu sikurse është thënë se kjo lutje nënkupton kërkimin e udhëzimit për në parajsë në botën tjetër.”

Shembuj si ky i termit “hidajah” nxjerrin edhe një herë në dritë rëndësinë e kontekstit në kuptimin që ka çdo fjalë e tekstit kuranor. Njohja e shtresimeve të ndryshme kuptimore të fjalëve, e aftësisë së fjalës për të mbartur kuptime të ndryshme në kontekste të ndryshme ndihmon të shmangen ato që në shikim të parë duken si kundërthënie.

Ajetet e cituara më sipër edhe e pohojnë faktin që Profeti udhëzon, edhe e mohojnë atë, çka mund të duket si kontradiktë dhe të krijojë konfuzion. Por, të dy pohimet janë të vërteta sepse u referohen dy llojeve të ndryshme të udhëzimit. Kundërthëniet në tekst janë të zgjidhshme përmes “tedebbur”-it, përsiatjes së Kuranit dhe krijimit të kuadrit të nevojshëm interpretues ku secili ajet, me kuptimin përkatës, vendoset në vendin e tij.

Përgatiti: Gerdi Demneri

Përtej Fjalës

9

Popuj & Realitete

Historia e reziste

Historia e rezistencës së Jusufit ndaj tundimit të gruas së ministrit egjiptian është simbol i qëndresës së virtyteve po aq saç është treguese e anës njerëzore të atyre që më vonë do të bëhen profetë.

Por, përkthimet në shqip të ajetit që përshkruan momentin kulminant të ndodhisë shpalosin vetëm aspektin e parë të ngjarjes, atë të qëndresës, ndërsa ai i dobësisë normale njerëzore ka humbur si pasojë e keqinterpretimit dhe keqpërkthimit.

Përkthimet, jo vetëm ato në gjuhën shqipe, të japin përshtypjen se Jusufi nuk pati kurrfarë ngasjeje drejt gruas së ministrit kur ajo e tundoi.

Sherif Ahmeti e përkthen kështu ajetin 24 të sures Jusuf: “Ajo e mësyni atë qëllimisht, e atij do t’i shkonte mendja ndaj saj, sikur të mos i prezantohej argumenti nga Zoti i tij”, ndërsa Hasan Nahi e ka përkthyer: “Ajo e dëshiroi atë; por edhe Jusufi do ta kishte dëshiruar atë, sikur të mos kishte parë provën e Zotit të vet.” Edhe në përkthimet në anglisht të ajetit, kuptimi është i njëjti. Abdullah Yusuf Ali e ka

10

Përtej Fjalës

përkthyer atë: “And (with passion) did she desire him, and he would have desired her, but that he saw the evidence of his Lord”, ndërsa Marmaduke Pickthall e ka përkthyer: “She verily desired him, and he would have desired her if it had not been that he saw the argument of his Lord”.

Në fakt, kuptimi dhe përkthimi i drejtë i ajetit do të ishte: “Ajo e dëshiroi atë, edhe ai e dëshiroi atë.

Sikur të mos e kishte parë provën e Zotit të tij ….”, duke e lënë të nënkuptuar çfarë do të kishte ndodhur nëse Jusufi nuk do të kishte parë provën prej Zotit. Sujuti dhe Mahali e komentojnë kështu ajetin në Tefsir el-Xhelalejn: “Ajo synoi të kryente marrëdhënie me të, edhe ai e synoi atë. E sikur të mos kishte parë provën e Zotit të tij do të kishte kryer marrëdhënie me të.”

Tabariu thotë se “disa komentues kanë kundërshtuar opinionin e dijetarëve të hershëm duke shprehur mendim të ndryshëm nga i tyre.

Ata e

tencës së Jusufit kanë intepretuar ajetin sikur ai nënkupton se Jusufi nuk pati dëshirim për gruan e ministrit, sikur Jusufi do ta kishte dëshiruar atë nëse nuk do të kishte parë provën e Zotit të tij, por ai e pa argumentin e Zotit dhe nuk e dëshiroi. Këtë intepretim e rrëzon gjuhësisht fakti që arabët nuk e vendosin pasojën, pjesën e varur të fjalisë kushtore, përpara lidhëzës ‘sikur’. Ata nuk thonë ‘do të isha ngritur sikur të mos ishte Zejdi’, por ‘sikur të mos ishte Zejdi, do të isha ngritur.’

Ibën Abbasi ka thënë se prova që pa Jusufi ishte fytyra e babait të tij Jakubit duke kafshuar duart, e kështu epshi i doli nga majat e gishtave. Në një thënie tjetër po të Ibën Abbasit, ai ka treguar se, kur Jusufi pa figurën e Jakubit në tavanin e shtëpisë, iu shkul epshi që po ndjente dhe nxitoi të dilte nga dera e shtëpisë, ku dhe u ndoq nga gruaja e ministrit.”

Përtej Fjalës

11

MADHËSHTI

BESIMI TE ZOTI Çdo falenderim i përket Allahut, Zotit të gjithësisë; paqja, bekimet dhe mëshira e Allahut qofshin mbi të Dërguarin tonë, Muhamedin, njeriun më të sinqertë e besnik.

asgjë nuk i përngjason Atij; Ai është Dëgjuesi dhe Shikuesi. Allahun nuk mund ta shohin sytë tanë, por mendjet tona arrijne tek Ai, duke përdorur shqisat me të cilat na ka pajisur Ai. Universi dëshmon për Krijuesin e qiejve dhe të O Zot, na nxirr nga errësirat e injorancës dhe Tokës. Meditimi për krijimin e qiejve dhe Tokës iluzionit në dritën e diturisë së dobishme, nga është adhurim. llumi i gjynaheve në pastërtinë e besimit dhe veprave të mira.

Kur muslimani lexon në Librin e Allahut ndonjë ajet në të cilin Zoti e urdhëron që të kryejë diçka, prej tij pritet zbatimi i urdhrit. Kur në një ajet tjetër ndalohet nga diçka, pritshmëria është që Njohja dhe adhurimi i Allahut janë thelbi i fesë ai të largohet menjëherë nga ndalesa, qoftë ajo islame. Kur njeriu e njeh Allahun si të Vetmin vepër, fjalë, pije apo ushqim. Kur lexon ajetet Ligjvënes e të Adhuruar të Vërtetë, do t’i bindet në të cilat përshkruhet gjendja e banorëve të dhe do ta adhurojë Atë. Nëse e njeh urdhrin por Xhenetit, prej tij kërkohet të shpejtojë në vepra jo Atë që e urdhëron, nuk e zbaton urdhrin e të mira, për të fituar Xhenetin. Kur në ajetet e Tij. Sot muslimanet i njohin urdhëresat e Zotit tjera që vijnë pas përshkuhet gjendja e banorëve si: namazin, agjërimin, zekatin apo haxhin; i të Zjarrit, pritshmëria është që ai të largohet nga njohin mjaft rregulla e fik’hut (jurisprudencës veprat që e çojnë në Zjarr. Kur në Kuran lexon islame), por harrojnë se thelbi i fesë islame është: ajetet ku përshkruhet përfundimi i hidhur i njohja e Allahu të Lartësuar dhe adhurimi i popujve rebelë të mëparshëm, besimtari duhet sinqertë i Tij. Zoti është i Përsosur dhe i Përkryer;

12

Përtej Fjalës

të marrë mësim e përvojë.

në botën tjetër.

A e dini se në Kuran ka rreth 1300 ajete që flasin për universin dhe njeriun?

Këtu konsiston qëllimi i krijimit. Allahu i krijoi njerëzit që t’i lumturojë. Vetëm nëpërmjet besimit dhe veprave të mira sigurohet lumturia e përhershme.

Si duhet të veprojë muslimani kur i lexon këto ajete?

• Lum ai që beson në kohën e duhur. Të Sigurisht, prej tij kërkohet që të meditojë rreth gjithë e dimë se njeriu gjatë jetës së tij refuzon krijesave të Zotit, sepse nëpërmjet meditimit shumë gjëra; disa i refuzon se nuk i pëlqejnë, arrin ta njohë Zotin dhe pastaj ta adhurojë Atë. disa të tjera i refuzon se janë pa vlerë, disa të tjera kanë vlerë, por i refuzon sepse i posedon.

Në këtë kontekst, themi që meditimi rreth P.sh.: në rastin kur do të blejë shtëpi. Në kërkim krijesave të Zotit është adhurim. të saj ai gjen një apartament shumë të shtrenjtë, Në vazhdim po përmendim disa argumente që mirëpo ai ka sipërfaqë banimi shumë të vogël, jo vetëm na mundësojnë njohjen e Allahut, por prandaj e refuzon. Ose është në moshë për t’u edhe na nxitin të bëjmë atë që Ai do prej nesh. martuar dhe i paraqitet një rast, mirëpo vajza nuk është besimtare, prandaj e refuzon. Ose i Si fillim duhet të njohim veten tonë për të ofrojnë bashkëpunim në një biznes, mirëpo i kuptuar se çfarë pozite kemi ne në këtë gjithësi rezulton se është punë e lodhshme dhe me shumë pak fitime, normalisht edhe këtë e refuzon, dhe përse jemi krijuar. sepse nuk do të harxhojë kohën dhe energjitë, 1- Është shumë e rëndësishme të dimë të punojë shumë e të fitojë pak. Pra, shkaku i se besimi është vetëm në dobi të njeriut. refuzimit të këtyre ofertave është mungesa e Zoti ka thënë: dobisë dhe e përfitimit.

“Nese ju mohoni, vërtet Allahu është i pavarur Ndërsa çështja e fesë është krejt ndryshe nga prej jush.” (Zumer: 7) gjërat e lartpërmendura.

“Megjithatë, Ai nuk është i kënaqur me mosmirënjohjen e robërve të Tij…” “por kënaqet me ju, nëse e falenderoni.”

Besimi është vetëm për të mirën tonë. Në një hadith kudsi Allahu thotë:

Nëse njeriu e refuzon fenë, ka nënçmuar veten.

Allahu ka thënë: “Fesë së Ibrahimit i shmanget vetëm ai që e nënçmon vetveten.”

(El-Bekare: 130)

Gjërat që nuk kanë vlerë i refuzon, por kurrsesi fenë dhe besimin. Nëse e refuzon fenë, ke “Sikur i pari dhe i fundit prej jush, njerëzit nënçmuar veten tënde. Nëse e refuzon fenë, ti dhe xhindët, të ishin si njeriu që ka zemrën nuk e njeh veten tënde; ti nuk e di se je krijesë më të devotshme, kjo nuk do të shtonte asgjë e nderuar; nuk e di se je sjellë në këtë botë për në mbretërinë Time. Sikur i pari dhe i fundit ta adhuruar Allahun; nuk e di që je krijuar për prej jush, njerëzit dhe xhindët, të ishin si të jetuar përjetësisht i lumtur në Xhenet, gjerësia njeriu që ka zemrën më të prishur, kjo nuk e të cilit është sa qiejt dhe Toka. Të gjithë këto do të pakësonte asgjë në mbretërinë Time.” të vërteta absolute ti nuk i di, prandaj e refuzon (Transmeton Muslimi) fenë.

Prandaj, themi se besimi në Allahun është për Ai që e refuzon fenë dhe besimin e nënçmon të mirën tonë, që të ruhemi nga të këqijat dhe veten, sepse nuk e di që universi është krijuar të gëzojmë të mirat, dhe më e rëndësishmja: të në shërbim të tij. Ky mjeran nuk e di se është realizojmë qëllimin e ekzistencës sonë, që është: krijuar për të jetuar i lumtur në Xhenet. Prandaj adhurimi i Allahut. Nëpërmjet të adhurimit dijetarët, me të drejtë, thonë: “Kush e njeh veten, sigurojmë lumturinë e vërtetë në këtë botë dhe e njeh Zotin.”

Përtej Fjalës

13

Gjatë jetës njeriu bën zgjedhje të ndryshme, madje me qindra të tilla. Disa gjëra i pranon; disa i refuzon. Ndërsa për besimin nuk ka alternativë tjetër përveç pranimit, herët a vonë do ta pranojë. E rëndësishme është të zgjedhë kohën kur do besojë. Mund të besojë në kohën e duhur dhe t’i bëjë dobi besimi. Të besojë dhe të fitojë Xhenetin; të besojë dhe të shpëtojë nga Zjarri; të besojë dhe, për pasojë, të bëjë vepra të mira; të besojë e të fitojë lumturinë e kësaj bote dhe të botës tjetër. Ose do detyrohet të besojë, por pasi t’i ketë ikur mundësia e përfitimit të mirësive të lartpërmendura. Ky i fundit është “besimi” i Faraonit. Çfarë thoshte ai kur ishte i pushtetshëm?

Faraonin: “Vallë, tani (po beson), ndërkohë që më parë ishe i padëgjueshëm dhe ngatërrestar?!

Sot do të shpëtojmë vetëm trupin tënd, që të bëhesh mësim për ata që vijnë pas teje.”

Por, në të vërtetë, shumica e njerëzve nuk ua vënë veshin shenjave Tona.” (Junus 91-92) Faraoni mbeti argument dhe dëshmi e gjallë e përfundimit të hidhur të mohimit, që ekziston edhe sot e kësaj dite. Nëse nuk e ke parë, hyr në internet dhe shikoje. Pamja e tij të tmerron.

Prandaj themi se pranimi i besimit është çështje kohe; ti ke të drejtë të zgjedhësh vetëm kohën kur do besosh, ndërsa gjërat e tjera i pranon ose i refuzon.

“Unë jam zoti juaj me i lartë.” “Nuk di që ju të keni zot tjetër, përveç meje.” Mirëpo ai i cili gjithë jetës thoshte me arrogancë: “Unë Allahu të krijoi që të të lumturojë në këtë botë jam zoti juaj më i lartë”, para vdekjes, në çastet dhe në botën tjetër. Duke besuar në Zot, ti e fundit tha: realizon qëllimin për të cilin je krijuar. Besimi është vetëm në dobinë tënde. Nëse e bën këtë sot, “Besova te Ai, të Cilit i besuan Bijtë e do të shpëtosh dhe do të lumturohesh.

Izraelit.”

• Në mënyrë krejt të natyrshme njeriu Kjo është gjendja e gjithë mohuesve të Zotit. dëshiron: jetëgjatësi, mirëqenie, lumturi, Një gjë është e sigurt: asnjë njeri mbi faqen e përsosmëri, bukuri, pasuri, etj. Këto mirësi kësaj Toke nuk vdes pa e parë të vërtetën dhe i dëshiron përgjithmonë. Të gjitha prej pa e pranuar atë. Para vdekjes gjithë njerëzve u natyrshmërisë së njeriut. Mirëpo ato nuk mund bëhet e qartë e vërteta që kanë pohuar Profetët. të arrihen vetëm se me besimin te Allahu.

Fatkeqësisht shumë njerëz e pranojnë të vërtetën Kush do trup të shëndetshëm, beson; kush e do pas skadimit të kohës, sikurse ndodhi me përsosmërinë, beson.

14

Përtej Fjalës

Prandaj besimi është domosdoshmëri. Besimi Atë. Jobesimtari i përdor mirësitë e Zotit; zhytet është shpëtimi yt; besimi është lumturia jote; në qejfet e kënaqësitë e kësaj bote; rebelohet besimi është përjetësia jote. ndaj Krijuesit dhe Furnizuesit të Tij; jeton mes mirësive dhe e harron Dhuruesin e Begatë; • Kur Allahu ia paraqiti amanetin krijesave, përfiton nga mëshira e të Gjithëmëshirshmit dhe të gjithë e refuzuan, përveç njeriut. Allahu thote: nuk i mëshiron krijesat e Tij; i shfrytëzon në dobi të vet krijesat e Zotit, por nuk e falenderon “Ne ua ofruam përgjegjësinë qiejve, Tokës Atë. I Dërguari i Allahut (paqja dhe bekimet e dhe maleve, por ato nuk pranuan ta marrin Zotit qofshin mbi të) kur shikonte Hënën në përsipër dhe u frikësuan ta pranojnë atë, fillim të muajit thoshte: kurse njeriu e pranoi. Me të vërtetë, njeriu u tregua i padrejtë me veten dhe i paditur “O Allah, bëj që dalja e kësaj Hëne të (për pasojat e kësaj përgjegjësie).” ( Ahzab: 72) shoqërohet me siguri për ne, besim e shpëtim nga çdo e keqe, si dhe nënshtrim Allahu ia nënshtroi njeriut gjithçka që krijoi, të vazhdueshëm ndaj Teje. O Zot, na jep për shkak se ai mori përsipër amanetin sukses të bëjmë gjithçka që dëshiron dhe (përgjegjësinë e lirisë së zgjedhjes midis kryerjes pëlqen Ti.” apo moskryerjes së detyrimeve, që ka urdhëruar Allahu, përkundrejt shpërblimit ose ndëshkimit). Njohja e Krijuesit dhe falenderimi i Tij është Mendo pak, Allahu ka vënë në shërbimin tënd qëllimi kryesor i krijimit.

Diellin, Hënën, erën, yjet, madje dhe galaktikat ...

P. sh.: dikush është shumë i varfër, aq sa nuk gjen asnjë lugë mjaltë. Një ditë prej ditësh lexon • Dy janë qëllimet për të cilat Allahu i për dobitë shëndetsore të mjaltit, për ndërtimin krijoi krijesat që na rrethojnë: e trupit të bletës, për organizimin përfekt të jetës në koshere, për mënyrën se si bletët i kanë ndarë 1- Të jenë në shërbimin tonë. detyrat e dhe i binden mbretëreshës, e kështu me radhë... Pasi i lexon këto, ky besimtar i varfër 2- Të na drejtojnë për te Krijuesi. përcepton madhështinë e Krijuesit dhe qan i Allahu e krijoi gjithësinë që nëpërmjet saj mallëngjyer për takimin me Allahun. Ky njeri njeriu ta njohë Krijuesin e Gjithëfuqishëm dhe arriti ta kuptojë qëllimin kryesor të krijimit të t’i shfrytëzojë mirësitë e Tij për ta adhuruar bletës, sepse nëpërmjet saj përceptoi madhështinë

Përtej Fjalës

15

e Allahut, edhe pse kurrë nuk e ka provuar mjaltin për shkak të varfërisë së tejskajshme.

Më krijove. Besoi se Allahu është Krijuesi i tij.

Pasha Madhështinë Tënde! E pranoi se Allahu Nga ana tjetër, ka mjaft njerëz që hanë mjaltë është El-Azizu - i Gjithëfuqishmi. përditë, por nuk e njohin këtë mirësi; nuk e kanë Më afatizo, deri në Ditën e Ringjalljes. kuptuar shkakun e vërtetë të krijimit të bletës.

Besoi në Ditën e Gjykimit.

Nëse përfiton nga mirësitë dhe begatitë e krijesave pa medituar rreth tyre, me synim njohjen e Krijuesit, e ke çuar dëm qëllimin orientues të krijesave për tek Krijuesi, duke u mjaftuar vetëm me përfitimin e dobive prej tyre, çështje në të cilën jobesimtarët ta kanë kaluar me qindra herë. Në fakt, i mençur është ai që e njeh Allahun nëpërmjet krijesave të Tij dhe pastaj e falenderon Atë.

“A nuk i kemi dhënë Ne atij dy sy, edhe gjuhë, edhe dy buzë, dhe ia kemi bërë të qarta të dyja rrugët?”

(El-Beled: 8-10) “Le të mendojë njeriu për ushqimin e vet: jemi Ne që lëshojmë ujë me bollëk.”

(Abese: 24-25) “Le të meditojë njeriu se prej çfarë është krijuar: është krijuar prej një lëngu që hidhet e që del ndërmjet shtyllës kurrizore dhe brinjëve.” (Et-Tarik: 5-7) Orientimi i njerëzve drejt njohjes dhe adhurimit të Allahut është qëllimi kryesor i krijimit të këtij universi. Zoti t’i ka nënshtruar krijesat që ta njohësh Atë që të ka krijuar ty dhe ato. Zoti i ka vënë në shërbimin tënd për të të nderuar dhe për të të ndihmuar në realizimin e qëllimit për të cilin ekziston në këtë botë, që është adhurimi i Tij pa i shoqëruar ortak. Prandaj ti duhet të besosh te Allahu dhe ta adhurosh Atë. Nëse beson dhe e falenderon Allahun, në këtë mënyrë e realizon qëllimin madhështor të ekzistences tënde dhe të gjithësisë.

“Përse t’ju ndëshkojë Allahu, nëse ju e falenderoni dhe e besoni?!”(Nisa: 147) Faktikisht ka mjaft njerëz që “besojnë”, por me mënyrën e Iblisit, i cili e njeh Zotin, por nuk i bindet Atij. Nga kjo njohje nuk përfitojnë; kjo njohje nuk i shpëton dhe nuk i lumturon. Iblisi tha: Zoti im! Pra, besoi se Allahu është Zot i tij.

16

Përtej Fjalës

Po a i bëri dobi ky “besim”?!!! Aspak...

u dëbua nga Xheneti dhe do të ndëshkohet në Zjarr. Iblisi u betua në Madhështinë e Allahut se do t’i devijojë nga rruga e drejtë të gjithë njerëzit, përveç robërve të Tij të sinqertë.

Ky ishte “besimi” i Iblisit. Ai e njohu madhështinë e Zotit, por nuk iu bind Atij; e kundërshtoi urdhrin e Allahut për t’u përulur në sexhde para babait tonë, Ademit (paqja e Zotit qoftë Kur besimi nuk jep fryte: nuk e nxit njeriun për mbi të), prandaj meritoi mallkimin e Allahut, vepra të mira dhe nuk e pengon nga mëkatet, ky nuk është besim i vërtëtë. Njeriu i kësaj kategorie nuk arrin të bëjë dallimin ndërmjet hallallit dhe haramit; besimi nuk lë gjurmë në sjelljen e tij. Ky ngjan me “besimin” e Iblisit. Ka njerëz që pretendojnë se janë besimtarë, por nuk janë të sinqertë në pretendimin e tyre. Po të hulumtosh sjelljen e tyre nuk do të gjesh tek ata gjurmët e besimit. Ata janë të shfrenuar në plotësimin e ëndjeve dhe pasioneve të tyre; për ta e rëndësishme është të fitojnë pasuri, qoftë edhe me mjete të ndyra; ata i keqtrajtojnë prindërit; nuk kujdesen për të afërmit e tyre etj. Allahu na tregon në Librin e Tij shkakun e këtyre sjelljeve dhe disa cilësi të tyre, si p.sh. në Fjalën e Tij: “...ngase ata janë njerëz që nuk besojnë në Allahun dhe të Dërguarin e Tij, namazit i afrohen vetëm në mënyrë të ngathët dhe nuk shpenzojnë (nga pasuria), veçse në mënyrë përbuzëse.” (Teube: 54) Në ketë ajet Allahu pohon se ata falen, ndonjëherë japin edhe lëmoshë, mirëpo në zemrat e tyre fshihet e keqja: kufiri (mohimi): ata e mohojnë Allahun dhe të Dërguarin e Tij. Kjo tregon se ata nuk janë të bindur, i bëjnë veprat sa për sy e faqe; e kanë për traditë, ose kur ua kërkon dikush, apo nga zori.

Gjendjen e njerëzve në lidhje me besimin mund ta ilustrojmë edhe skematikisht. Në një rreth të madh futen gjithë ata që e besojnë Allahun, janë të bindur plotësisht dhe të përkushtuar ndaj adhurimit të Tij, madje edhe ata që e besojnë Allahun, por zhyten në harame dhe i bëjnë padrejtësi vetes nëpërmjet gjynaheve.

Sigurisht, jashtë këtij rrethi janë idhujtarët që adhurojnë zota të tjerë përveç Allahut, gjithashtu edhe ateistët, të cilët thonë se “universi eshtë krijuar rastësisht, fetë janë opium për popullin dhe se njeriu e ka prejardhjen nga majmuni?!!!”

Fatkeqësisht ka shumë njerëz paradoksalë në “besimin” e tyre.

Një femër thotë se besoj në Zot, por jeton duke

Përtej Fjalës

17

shitur trupin e saj, ndërsa në Ramazan nuk Allahu, por nuk bën asnjë vepër të mirë. punon se e ka frikë Zotin?!!! Kështu e kupton Përfundimisht, themi se besimi pa ajo besimin. vepra s’ka aspak vlerë. Besimi duhet ta orientojë njeriun drejt bindjes Ka djem të rinj e burra që gjatë gjithë vitit ndaj Allahut. Allahu e urdhëron konsumojnë alkool çdo ditë, mirëpo kur fillon të Dërguarin e Tij, paqja e Zotit Ramazani nuk pijnë në respekt të tij. qoftë mbi të, që t’u thotë njerëzve: Ka mjaft njerëz që gjatë gjithë vitit nuk lënë mëkat pa bërë, ndërsa në Ramazan heqin dorë “Thuaj: “Unë jam vetëm , e megjithatë pretendojnë se e besojnë Allahun. një njeri si ju, por që më është shpallur...”

“Allahu më ruajt! Me të vërtetë, Zoti im ka treguar kujdes për mua” Po cili është thelbi i asaj që i është shpallur Muhamedit, paqja (Jusuf: 23) e Zotit qoftë mbi të? Përgjigjen e Në brendësi të rrethit të madh është një rreth më gjen në vazhdim të ajetit. Dëgjoje me i vogël, ku bëjnë pjesë besimtarët e devotshëm. vëmendje: Këta i nxit besimi që të bëjnë vepra të mira dhe “...se Zoti juaj është një Zot i Vetëm. të largohen nga haramet, sepse e duan shumë Kështu, kush shpreson takimin me Zotin Zotin e tyre, shpresojnë në mëshirën e Tij dhe e vet, le të bëjë vepra të mira dhe të mos i kanë frikë dënimin e Tij. shoqërojë askënd në adhurim Zotit të vet!”

Pa dyshim në qendër të këtij rrethi janë ajka (El-Kehf: 110) e njerëzimit, Profetët, të dashurit e Zotit. Ata Kështu pra, njeriu quhet besimtar vetëm atëhere janë njerëzit më të devotshëm e të përkushtuar kur besimi e shtyn të bëjë vepra të mira që e ndaj Allahut. Në varësi të besimit dhe veprave afrojnë tek Allahu i Lartësuar. të mira do të jenë edhe gradat e njerëzve në Xhenet. Mirësitë e Xhenetit do t’i përjetojnë Faktikisht, besimi nuk është konstant. besimtarët: ata që i binden Allahut dhe largohen Ai shtohet me vepra të mira dhe nga ndalesat e Tij. pakësohet nga gjynahet. Kështu p.sh. nëse shoqërohesh me të Dijeni se besimi pa vepra s’ka aspak vlerë. Po jua devotshmit, do të ndikohesh sqaroj me një shembull: dikush ka një sëmundje nga sjelljet dhe veprimet e lekure shumë të veçantë. Kjo sëmundje ka vetëm tyre. Për pasojë, besimi yt do një mundësi shërimi, që është: ekspozimi në të forcohet. Dhe anasjelltas, rrezet e Diellit. Mirëpo i sëmuri ynë qëndron nese shoqërohesh me i vetmuar në një dhomë të errët dhe fillon ta njerëzit e shthurur, do të lavdërojë Diellin duke thënë: “O Diell, sa i madh ndikohesh negativisht që je! Sa i dobishëm je për krijesat! Rrezet e tua janë prej tyre. Gjithashtu shërim për lëkurën time!” Ai rri me orë të tëra duhet kuptuar duke e lavdëruar Diellin. Mirëpo, të gjitha këto mirë se çdo njeri fjalë nuk i bëjnë aspak dobi të sëmurit tonë. është peng i veprave Nëse ai nuk lëviz dhe nuk del jashtë në dritën të tij. Çdokush do të e Diellit, s’ka për t’u shëruar. Besimi se rrezet përgjigjet për atë që ka e Diellit e shërojnë nuk i bën aspak dobi këtij bërë. Njeriun nuk e afrojnë njeriu; lëkura e tij vazhdon të mbetet e sëmurë. tek Zoti lidhjet e gjakut me Ai thotë: “Dielli vezullon, shkëlqen dhe ngroh.” njerëzit e mirë, por besimi Mirëpo, në fakt s’bën gjë tjetër vetëm se pohon dhe devotshmëria. Allahu nuk i diçka të vërtetë e të qartë. Refuzimi i kësaj të bën padrejtësi askujt, por njerëzit vërtetë do ishte çmenduri. i bëjnë padrejtësi vetes së tyre.

Me këtë është edhe ai që pretendon se beson te

18

Përtej Fjalës

Allahu e shkroi fatin e secilit, por askënd nuk e detyron të veprojë keq.

Përkundrazi, i urdhëron njerëzit që të bëjnë vepra të mira. Janë vetë njerëzit ata që e shkruajnë librin e veprave të tyre. Dhe, sipas veprave do të shpërblehen në Ditën e Gjykimit. Gjynahqari nuk ka të drejtë të justifikohet me caktimin e Allahut për gjynahet që ka bërë.

Për ta kuptuar këtë po japim një shembull. Kemi një klase me pak nxënes. Mësuesi i kësaj klase është i dashur me nxënësit, i aftë dhe i përkushtuar në profesionin e tij, orator dhe shpjegon shumë qartë. Ai përdor të gjitha metodat didaktike tradicionale dhe moderne, me qëllim që nxënësit e kësaj klase të jenë më të mirët e shkollës. Mirëpo, në këtë klasë është një nxënës shumë negativ. Gjatë kohës që mësuesi shpjegon, ai merret me gjëra të tjera, shkruan në fletore fjalë pa kuptim, i zhgarravit librat, tavolinat e karriget, si dhe i ngacmon shokët. Ai bën çdo gjë, por vetëm mendjen në mesim nuk e ka; as vetë nuk mëson dhe as të tjerët nuk i lë rëhat.

Në fund të vitit shkollor të gjithë nxënësit e kalojnë klasën, përveç këtij.

A i bëri padrejtësi mësuesi që e ngeli nxënësin në klasë? A ka faj mësuesi për rezultatet e tij të dobëta? Jo, kurrsesi.

Sigurisht shembulli i Allahut është më i larti.

E sollëm këtë shembull për të kuptuar se si sillen disa njerëz me Allahun dhe me begatitë e Tij. Ata ia kthejnë shpinën fesë së Allahut; nuk i zbatojnë urdhrat e Tij; nuk e frenojnë veten nga asgje që Ai e ka ndaluar, e megjithatë pretendojnë se janë besimtarë.

Besimi është bindje dhe vendosmëri në zemër, që shprehet me fjalë dhe

konkretizohet me vepra.

•

Allahu i Lartësuar thotë:

(O ju besimtarë, besoni...) Pra, shtojeni besimin tuaj duke bërë vepra të mira.

Ka tre mënyra për forcimin e besimit, që janë lehtësisht të zbatueshme për cilindo që dëshiron të arrijë gradat më të larta të devotshmërisë.

1- Të meditosh rreth krijimit të qiejve dhe të Tokës. Argument për këtë është Fjala e Allahut: Me të vërtetë, në krijimin e qiejve dhe të Tokës dhe në ndërrimin e natës e të ditës, ka shenja për mendarët, për ata që e përmendin Allahun duke qëndruar në këmbë, ndenjur ose shtrirë dhe që meditojnë për krijimin e qiejve dhe të Tokës (duke thënë:) “O Zoti Ynë! Ti nuk i ke krijuar kot këto – i Lartësuar qofsh (nga çdo e metë)! Prandaj na ruaj nga ndëshkimi i Zjarrit.” (Al Imran: 190-191) 2- Të meditosh rreth veprave të Allahut në univers, si; thatësira, rreshjet, tërmetet etj.

Gjithashtu këtu bën pjesë dhe njohja e historisë së popujve të mëparshëm për të marrë mësim e përvojë.

“Thuaj: “Udhëtoni nëpër botë e shihni çfarë dënimi kanë marrë ata që përgënjeshtronin (të dërguarit).” (El-Enam: 11) 3- Të meditosh rreth ajeteve kuranore.

Pasi lexon Kuranin, pyete veten: “Sa i zbatoj urdhrat e Zotit dhe sa largohem prej ndalesave e Tij? A e pranoj Islamin me të gjitha rregullat e tij?

Apo po zbatoj një pjesë të Librit dhe pjesën tjetër e nënvlerësoj?”

Allahu na e forcoftë besimin dhe na ruajtët në këtë fe të mrekullueshme deri në momentin e fundit kur ta takojmë Atë dhe Ai të jetë i kënaqur me ne.

O Zot, fale, bekoje dhe mëshiroje të Dërguarin tonë, familjen e tij të ndershme, shokët e tij fisnike dhe gjithë pasuesit e tij besnikë deri në Ditën e Gjykimit.

Shkroi: Kastriot Bardhi

Përtej Fjalës

19

NE KERKIM TE DIJES

VËSHTRIM RRETH KALENDARIT ISLAM 20

Përtej Fjalës

Nga Dr. Abdullah Nabolli

Koha është krijim i Allahut.

Allahu i madhëruar kur krijoi diellin dhe hënën se me të janë lidhur ngushtë çdo gjë e jetës së dhe caktoi lëvizjet e tyre u bë e mundshme njeriut: kohet e namazit, koha e agjërimit, koha ndarja dhe llogaritja e kohës siç thotë në kuran: e dhënies së zeqatit, koha e haxhit, po ashtu edhe koha e punës, koha e ngrënies, koha e qetësimit, “(Allahu) është ai i cili e bëri diellin ndriçim, ditët e netët e begata, muajt e shenjtë, festat etj. hënën dritë dhe i përcaktoi asaj (hënës) rrathët që të dini të numëroni vitet dhe të Koha sipas librit të Allahut ndahet në: ditë, javë, bëni llogaritjen e tyre.” (Suratu Junus: 5) muaj dhe vite.

Dhe thotë gjithashtu: “Ne e bëmë natën dhe ditën mrekulli. E shuam (e bëmë të errët) mrekullinë e natës dhe e ndriçuam mrekullinë e ditës në mënyrë që të kërkoni prej mirësive të Zotit tuaj dhe të dini të numëroni vitet dhe të bëni llogaritjen e tyre.” (Suratu El-Isra: 12).

1- Ditët.

Me krijimin e diellit u formua dita dhe u nda nga nata në mënyrë që të përhapet jeta ne tokë dhe kjo është një prej mrekullive të Allahut siç thotë Allahu në Kuran në ajetin e lartpërmendur:

Llogaritja e kohës është me rëndësi të madhe

Përtej Fjalës

21

“Ne e bëmë natën dhe ditën mrekulli. E shuam (e bëmë të errët) mrekullinë e natës dhe e ndriçuam mrekullinë e ditës në mënyrë që të kërkoni prej mirësive të Zotit tuaj.” (Suratu El-Isra: 12).

“Ne e bëmë natën petk (për tu prehur nën mbulesën e saj) dhe ditën për të siguruar jetesën.” (Surat En-Nebe: 10-11).

Pra, ditën për të punuar dhe siguruar jetesën dhe kjo me prezencën e diellit kurse natën për tu qetësuar dhe prehur dhe kjo me perëndimin e diellit dhe kalimin në errësirën e natës.

Nata me ditën të dyja së bashku përbëjnë një cikël të plotë që njihet me emrin ditë ose një cikël 24-orësh siç e quajmë ne sot.

Allahu në kuran në shumë ajete kur

përmend krijimin e natës dhe të ditës përmend të parën natën: “Është Ai i cili krijoi natën, ditën, diellin dhe hënën. Që

22

Përtej Fjalës

të gjitha ecin në një trajektore.” Suratu ElEnbija: 33.

Kjo do të thotë se nata i paraprin ditës në kalendarin islam p.sh.: kur mbaron dita e fundit e Ramazanit dhe hyn nata dhe njerëzit presin te nesërmen për të festuar thonë: është natë bajrami. Kjo gjë thuhet për shkak se nata i paraprinë ditës.

Nata fillon me perëndimin e diellit dhe mbaron me lindjen e agimit kurse dita fillon me lindjen e agimit dhe mbaron me perëndimin e diellit.

Allahu i madhëruar thotë ne Kuran ne lidhje me agjërimin: “Hani e pini derisa te dallohet filli i bardhe nga filli i zi pastaj plotësojeni agjërimin deri në hyrjen e natës” Suretu Elbakara: 186.

Ky ajet tregon kufijtë e ditës dhe të natës: 1- Dallimi i fillit te bardhe nga i ziu është për qëllim dallimi bardhësisë se ditës nga e zeza e natës dhe ky është agimi sipas një hadithi te transmetuar nga Adij bin Hatim dhe duke qenë se agjërimi nuk bëhet veçse ditën atëherë agimi është pjese e ditës. Këtë gjë e vërteton edhe një ajet tjetër ku Allahu thotë: “Fale namazin në dy skajet e ditës dhe atë që vjen gjatë natës” suretu Hud: 11. Thotë imam Taberiu: ka ixhma mes dijetarëve se namazi i skajit te parë është namazi i sabahut. Pra agimi është skaji i parë i ditës i cili shënon gjithashtu edhe hyrjen e namazit të sabahut dhe fillimin e agjërimit.

2- Hyrja e natës është për qëllim perëndimi i diellit i cili shoqërohet me fillimin e errësirës siç thotë profeti alejhi selam në një hadith tjetër: “Kur të perëndojë dielli nga këtu duke bërë me shenje nga perëndimi dhe te fillojë nata nga këtu duke bërë me shenjë nga lindja ka çelur agjëruesi”. Pra

perëndimi i diellit është skaji i dytë i ditës i cili shënon gjithashtu hyrjen e natës.

Nga këtu kuptojmë ndryshimin mes ditës ne sheriatin islam dhe ditës ne kalendarin astronomik.

Ndryshimi i parë: Ne sheriatin islam e gjithë nata i paraprin ditës dhe se bashku me ditën ne vijim përbejnë një cikël të plotë pra një ditë 24 orëshe. Kurse ne kalendarin astronomik nata e një dite 24 oreshe ndahet ne dy pjese: pjesa e pare nga perëndimi i diellit deri ne 12 te natës, pjesa e dytë nga 12 e natës deri ne lindje, ku pjesa e pare i përket ditës përpara dhe pjesa e dytë i përket ditës ne vijim.

Ndryshimi i dytë: Pjesa e agimit deri ne lindje ne kalendarin tone është pjese e ditës kurse ne kalendarin astronomik është pjese e natës.

Kohet e adhurimit.

transmeton Muslimi.

Yleja (Dreka): kur dielli kalon zenitin deri kur hija e një objekti është sa gjatësia e tij siç thotë profeti alejhi selam: “Koha e drekës është kur dielli kalon zenitin deri kur hija e një burri të jetë sa gjatësia e tij.” E transmeton Muslimi.

Dielli kur lind hija e çdo objekti është nga perëndimi dhe kjo hije vjen duke u zvogëluar deri ne zenit dhe pas zenitit dielli drejtohet nga perëndimi dhe hija kalon nga lindja. Pikërisht ky moment është fillimi i drekës dhe vazhdon deri sa gjatësia e hijes së një objekti që tashmë ka kaluar nga lindja të jetë sa gjatësia e objektit.

Ikindia (Pasditja): kur hija e objektit është sa gjatësia e tij deri në perëndim të diellit.

Thotë profeti alejhi selam: “Koha e ikindisë, përderisa nuk është zverdhur dielli”. E transmeton Muslimi. Gjithashtu profeti alejhi selam ka thënë: “Kush kap një rekat nga ikindia para se të perëndojë dielli, e ka kapur namazin.” E transmeton Muslimi.

Adhurimet e një ditë që kanë lidhje me kohën janë namazi dhe agjërimi, secila prej tyre ka një Akshami: kur perëndon dielli deri në zhdukjen kohë të caktuar që nuk mund të kryhet veçse në e shenjave të kuqe që lë dielli pas perëndimit. të.

Siç është transmetuar nga profeti alejhi selam: Namazet janë pesë: Sabahu, Yleja, Ikindia, “Koha e akshamit përderisa nuk është Akshami dhe Jacia. Kohet e tyre janë të zhdukur El-Shefek”. E transmeton Muslimi. përcaktuara nga Allahu siç thotë ai vetë në Thotë Ibn Omeri: “El-Shefek është e kuqja (e Kuran: “Namazi është për besimtarët është perëndimit).” detyrë në kohën e caktuar”. Suretu En-Nisa: Jacia (Darka): nga zhdukja e shenjave të kuqe 103. deri në mesin e natës siç thotë profeti alejhi Këto kohë të caktuara janë intervale kohore me selam: “Koha e jacisë deri në gjysmën e fillim e me mbarim, ku çdo namaz gjatë kryerjes natës.” E transmeton Muslimi. së tij nuk e merr gjithë intervalin tij kohor prandaj dhe quhet detyrë me kohë të zgjeruar dhe mund të kryhet ose në fillim, ose në mes, Mesi i natës llogaritet duke parë intervalin ose në fund të çdo intervalit përkatës. kohor nga perëndimi i diellit deri në hyrjen e Kjo gjë është mirësi prej Allahut të madhëruar namazit të sabahut i cili përkon me lindjen e se namazi nga mënyra e kryerjes nuk mund të agimit. Gjysma e këtij intervali kohor është mesi kryhet pa shkëputje nga puna dhe duke qenë se i natës dhe ndryshon sipas stinëve të vitit. njeriu në këtë botë mund të preokupohet edhe me gjëra të tjera prandaj dhe detyra e kryerjes së Agjërimi është një lloj tjetër adhurimi që ka lidhje me kohën dhe ka fillimin dhe mbarimin tij është bërë me interval kohor të gjerë. e tij, fillon kur shfaqet agimi që është dhe hyrja Sabahu: nga lindja e agimit deri në lindje të e namazit të sabahut dhe mbaron kur perëndon diellit siç thotë profeti alehi selam: “Koha e dielli që është dhe hyrja e namazit të akshamit, sabahut, përderisa nuk ka lindur dielli.” E por në ndryshim nga namazi që është detyrë e zgjeruar ai është detyrë e ngushtuar sepse agjërimi

Përtej Fjalës

23

e merr gjithë kohën e caktuar për kryerjen e tij. Agjërimi edhe pse është detyrë e ngushtuar, mirësia e Allahut nuk mungon as këtu, se nga mënyra se si kryhet nuk kërkon shkëputje nga punët e tjera të ditës dhe e bën atë të lehtë për besimtarin.

Kohët e ndaluara për adhurim gjatë ditës.

Gjatë ditës ka tre kohë ku është ndaluar të falurit namaz dhe varrimi i të vdekurve siç transmetohet nga Ukbe bin Amir se ka thënë: “Në tre kohë, na ka pas ndaluar profeti alejhi selam të falemi dhe të varrosim të vdekurit tanë: kur lind dielli derisa të ngrihet në horizont, kur të jetë dielli në zenit (mesi i ditës) derisa të anojë (nga perëndimi) dhe kur dielli është duke perënduar.” E transmeton Muslimi.

dhe namaz dhe që është një e treta e fundit e natës siç transmetohet nga Ebu Hurejra se profeti alejhi selam ka thënë: “Zbret zoti ynë çdo natë në qiellin e dynjasë kur është një e treta e fundit e natës dhe thotë: Kush më lutet, ti përgjigjem? Kush më kërkon diçka, ti jap?

Kush më kërkon falje, ta fal?” E transmeton Buhariu dhe Muslimi.

Kohët e punës

Dita në përgjithësi është krijuar për të punuar ,- por gjatë ditës koha më e mirë për punë është mëngjesi i hershëm sepse profeti alejhi selam është lutur për bereqet në këtë kohë siç transmetohet nga Sakhr El-Gamidi se profeti alejhi selam ka thënë: [“O Allah jepi bereqet ymetit tim Shkaku i ndalimit në kohën e lindjes dhe të në mëngjesin e hershëm.” Profeti alejhi perëndimit është se dielli lind e perëndon mes selam kur niste ndonjë çetë apo ushtri (për brirëve të shejtanit dhe në atë kohë qafirët i luftë) e niste në fillim të ditës. Sakhr ishte bëjnë sexhde diellit ndërsa për kohën e zenitit tregtar dhe e niste tregtinë në fillim të ditës shkaku i ndalimit është ndezja e zjarrit të dhe u pasurua duke iu shtuar pasuria.] E xhehenemit siç transmetohet nga Amr bin Abese transmeton Ebu Daudi dhe e saktëson sheikh se e ka pyetur profetin alejhi selam për namazin Albani. dhe i ka thënë: “Fal namazin e sabahut dhe pastaj lëre faljen deri sa të lind dielli dhe të ngrihet se ai del del mes dy brirëve të shejtanit dhe në atë kohë i bëjnë sexhde Kohët e qetësimit dhe të gjumit. atij (diellit) qafirët, pastaj falu se namazi është i prezantuar (nga melaiket) derisa të Gjatë ditës koha më e mirë për të pushuar dhe ikë hija e shtizës, pastaj lëre namazin se në atë kohë ndizet zjarri i xhehenemit, pastaj kur të dalë hija falu se namazi është i prezantuar (nga melaiket) deri sa të falësh ikindinë pastaj lëre namazin derisa të perëndojë dielli sepse perëndon mes brirëve të shejtanit dhe në atë kohë i bëjnë sexhde atij qafirët.” E transmeton Muslimi.

Pra, sipas këtyre haditheve namazi është i ndaluar para lindjes së diellit dhe para perëndimit të tij por ama është kohë e bereqetshme për përkujtimin e Allahut siç thotë Allahu në Kuran: “Përkujtoje emrin e zotit tënd në mëngjes dhe në mbrëmje” Suretu El-Insan: 25. Prandaj dhe profeti alejhi selam e përkujtonte Allahun në këto dy kohë me dhikr të posaçëm.

Gjatë natës ka një orë të bereqetshme për lutje

24

Përtej Fjalës

qetësuar është mesi i ditës. Thotë profeti alejhi selam: “Flini në drekë se shejtanët nuk flenë.” E transmeton Ebu Nuajm dhe e saktëson sheikh Albani.

Ndërsa nata e gjitha është bërë për qetësim -siç u tha më lart- me përjashtim të kohës para se të falet namazi i jacisë dhe koha më e mirë për të fjetur gjatë saj është menjëherë pas jacisë, siç është transmetuar nga Ebu Berze El-Eslemij se profeti alejhi selam: “E urrente gjumin para jacie dhe bisedat pas saj.” Mutefekun alejhi.

Kohët e ushqimit Paraditja dhe pasditja është koha ngrënies së ushqimit madje në hadithe nuk përmenden më shumë se dy vakte ngrënie çka do të thotë se në kohën e profeti alejhi selam nuk hanin më shumë se dy herë në ditë: një herë paradite në kohën e Duhasë dhe një herë pasdite afër akshamit.

Transmetohet nga Aisha radiallahu anha se ka thënë: “Profeti alejhi selam vinte dhe na pyeste: Keni ndonjë gjë për El-Gada (vakti i paradites)? Ne, nëse i thoshim po, hante.

Nëse i thoshim jo, thoshte: unë po agjëroj.”

ikameti për namaz, filloni me ushqimin.” E transmeton Muslimi.

Namazi i përmëndur në këtë hadith është namazi i akshamit Këto dy vakte i ka përmendur së bashku Aisha radiallahu anha në një hadith tjetër ku thotë: “I shtrydhja lëng profetit alejhi selam në mëngjes dhe kur vinte pasditja e pinte për El-Asha (vakti i pasdites) dhe nëse tepronte gjë e derdhja. Pastaj i shtrydhja lëng natën dhe kur vinte mëngjesi e pinte për El-Gada (vakti i paradites). E laja enën dy herë në ditë”. E transmeton Ebu Daudi dhe e saktëson sheikh Albani.

2- Java.

Allahu i madhëruar pas krijimit të ditëve i grupoi ato në javë ku një javë ka shtatë ditë. Caktimi i këtij numri ka lidhje me krijimin e qiejve dhe të tokës i cili u bë në gjashtë ditë dhe ditën shtatë Allahu u lartësua mbi arsh, siç thuhet në kuran: “Zoti juaj është Allahu i cili krijoi qiejt dhe tokën në gjashtë ditë pastaj u lartësua mbi arsh” suratu Junus: 3.

Këto gjashtë ditë, katër prej tyre janë të krijimit të tokës dhe dy janë të krijimit të qiejve siç thotë Transmetohet nga Enesi radiallahu anhu se Allahu i madhëruar: “Thuaju: ju po mohoni profeti alejhi selam ka thënë: “Nëse vjen atë që ka krijuar tokën në dy ditë dhe po i El-Asha (ushqimi i pasdites) dhe bëhet bëni atij ortakë. Jo, ai është zoti i botëve.

Ai bëri në të (tokë) male të palëkundshme nga ana sipërme e saj dhe derdhi mbi të bereqetin e tij dhe caktoi riskun e saj në katër ditë (katër ditë bashkë me dy ditët që u përmendën më lart). Shpjegim për këdo që pyet. Pastaj iu drejtua qiellit i cili ishte tym dhe u tha atij dhe tokës: hajdeni me dëshirë ose detyrim! Ata i thanë: po vijmë me dëshirë. Ai i ndau ata në shtatë qiej në dy ditë dhe çdo qielli i dha detyrën e tij dhe e zbukuruam qiellin e dynjasë me drita dhe për ta ruajtur. Ky është krijimi i plotfuqishmit të dijshëm.”

Suretu Fussilet: 9-11 Thotë sheikh el-Islam ibn Tejmije: “Koha ndahet në: ditë, javë, muaj dhe vit. Për sa i përket ditës ajo dallohet me anë të shikimit, po kështu edhe muaji edhe viti me anë të numërimit në kalendarin hënor dhe me anë

Përtej Fjalës

25

të shikimit në kalendarin diellor. Ndërsa për sa i përket javës nuk mund ti vihet ndonjë kufi as me anë të shqisave dhe as logjikës por kjo është njohur nga lajmet e profetëve se Allahu e ka krijuar botën në gjashtë ditë pastaj u lartësua mbi arsh, prandaj dhe Allahu i ka bërë çdo ymeti një ditë ku të mblidhen për të adhuruar Allahun një dhe të jetë kjo gjë shkak për regjistrimin e javës ”.

përkrahur sheikhu Islam Ibn Tejmije dhe mbështetet në disa fjalë të selefeve si Abdullah bin Selam, Abdullah bin Abas, Muxhahid etj.

Le të përmendim mes tyre thënien e Abdullah bin Selam.

Tani lind pyetja se cila është dita e parë e javës?

Mendimi i dytë: Dita e parë e krijimit është dita e shtune.

Përgjigjja e kësaj pyetje ka lidhje me fillimin dhe mbarimin e krijimit. Ka dy mendime mes dijetarëve ne lidhje me këtë çështje:

Thotë Abdullah bin Selam: “Allahu i madhëruar e filloi krijimin dhe e krijoi tokën në ditën e diel dhe të hënë”. E Transmeton Taberiu.

Ky mendim është i Muhamed ibn Is’hakut dijetarit të madh të historisë profetike dhe e ka përkrahur Imam Es-Suhejli dhe imam EnMendimi i parë: Dita e parë e krijimit është Neveviu siç duket në kapitujt ndarës që i ka bërë Sahih Muslimit dhe mbështetet në një hadith të dita e diel. transmetuar nga Ebu Hurejra.

Ky mendim është mendimi i shumicës së dijetarëve mes tyre Imam Taberiut dhe e ka Thotë Ebu Hurejra: Më mori profeti alejhi selam

26

Përtej Fjalës

për dore dhe më tha: “E ka krijuar Allahu dheun ditën e shtune, i ka krijuar në të malet ditën e diel, i ka krijuar në të pemët ditën e hënë, e ka krijuar të keqen ditën e martë, e ka krijuar dritën ditën e mërkure, i ka shpërndarë në të kafshët ditën e enjte dhe e ka krijuar Ademin pas ikindisë ditën e xhuma në fund të krijimit, në orët e fundit të ditës së xhuma mes ikindisë dhe akshamit ” E transmeton Muslimi.

Këtë hadith e kanë refuzuar dijetarët e mendimit të parë edhe pse e transmeton Muslimi për disa arsye: 1- E shpërndanë krijimin në shtatë ditë duke i përshirë të gjitha ditët e javës ndërkohë që Kurani e shpërndanë atë në gjashtë ditë.

2- Nuk përmend krijimin e qiejve.

3- Ky hadith në një prej rrugëve të tij të transmetimit nuk thuhet: nga Ebu Hurejra nga profeti alejhi selam por thuhet: nga Ebu Hurejra nga Ka’ab El-Ehbar (një ish dijetar çifut që kishte pranuar islamin) të cilin shpesh herë e pyeste Ebu Hurejra për lajme të përmendura në Teurat gjë që e bën hadithin të mos jetë i profetit alejhi selam por i Kabit –Allahu e mëshiroftë-.

4- Kundërshton kuptimin e ditëve në gjuhen arabe: Ditët e javës në arabisht dhe kuptimi i tyre E Diel Ehad

El(e para)

E Hënë Ithnein

El(e dyta)

E Martë Thulatha

Eth(e treta)

E Mërkurë Erbia’a

El(e katërta)

E Enjte Khamis

El(e pesta)

E Xhuma (E Premte) E l - X h u m u a h (bashkimi) E Shtune Sebt

Es(ndërprerja)

Pra siç shihet nga kuptimet e emrave nga dita e diel deri në ditën e enjte, kanë kuptime numrash dhe në rast se do të ishte dita e shtune dita e parë, nuk do të ishte dita e diel “ElEhad” që do të thotë “E para” me këtë emër.

Përtej Fjalës

27

PA SKALETE

Genjeshtra e

1 prillit Shejkh Muhammed ibën Salih El-Uthejmijn (Allahu e mëshiroftë) u pyet: A lejohet gënjeshtra e atij që bën shaka, d.m.th. gënjeshtra me shaka?

kuptohet kufri (mosbesimi) i atij që ngjason me ta. Me gjithë keto dy shkelje ajo është edhe poshtërim për muslimanin para armikut të tij, ngaqë siç dihet nga natyrshmëria njerëzore, ai të cilin të tjetrët e imitojnë, mburret ndaj atyre që e imitojnë dhe e sheh veten si më të vjetër se ata, Përgjigjia: Gënjeshtra nuk lejohet as me shaka prandaj ai që e ngjason u tregua i dobët kur e dhe as seriozisht, sepse është prej veseve të ulëta, ngjasoi. Pra është një poshtërim për besimtarin me të cilat nuk cilësohet askush tjetër përveç që pason ata dhe që ka si argument pabesimtarët. hipokritëve. Është për të ardhur keq që dëgjojmë Shkelja e katërt është se kjo gënjeshtër e shëmtuar nga disa njerëz, që e ndajnë gënjeshtrën në dy përmban ngrënien e pasurisë pa të drejtë, ose pjesë: Në gënjeshtër të bardhë dhe në gënjeshtër shkakton panik ndaj muslimanit. Se ndoshta i të zezë. Nëse gënjeshtra shkakton dëm si ngrënie thotë familjarëve se do të vij një grup njerëzish, të pasurisë ose cënim etj., ata e konsiderojnë kështu që nesër të gatuajnë shumë, mish etj.. Ose këtë gënjeshtër të zezë, e nëse nuk përmban këto i frikëson me diçka që i tmerron, si p.sh. filanin atëherë e konsiderojnë gënjeshtër të bardhë. Kjo e shtypi makina dhe të tjera gjëra të këtij lloji, të lloj ndarje është krejtësisht e kotë sepse gënjeshtra cilat nuk lejohen. është e gjitha e zezë, mirëpo të zezës i shtohet e Është detyrë për çdo musliman që t’i frikësohet zeza sa herë që dëmi është më i madh.

Allahut të Lartmadhëruar dhe të jetë krenar me Me këtë rast i bëj thirrje të gjithë vëllezërve të mi muslimanë që të ruhen nga ajo që bëjnë disa mendjelehtë me gënjeshtrën e prillit. Dhe mendoj se tani afër këtë gënjeshtër e kanë marrë nga çifutët, të krishterët, mexhusët dhe pabesimtarët.

Ajo me gjithë faktin që është gënjeshtër dhe gënjeshtra është e ndaluar në Sheriat, është edhe ngjasim me jomuslimanët. Dhe ngjasimi me jomuslimanët është i ndaluar. Pejgamberi (paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të) thotë: “Kush ngjason me një popull ai është prej tyre.” Shejkhu¬¬-Islam Ibën Tejmijje (Allahu e mëshiroftë) ka thënë se zinxhiri i transmetimit të këtij hadithi është i mirë. Gjendja më e pakët e kësaj është ndalesa, edhe pse në aparencë

28

Përtej Fjalës

fenë e tij, duke u lavdëruar dhe duke u mburrur me të. Me qëllim që të ketë autoritet dhe të druhen prej tij armiqtë e Allahut, si dhe ta respektojnë atë. Unë e garantoj atë që krenohet me fenë e Allahut se ka për të qenë krenar para njerëzve, dhe kushdo që poshtërohet para armiqve te tij, ka për të qenë më i poshtëruar tek Allahu dhe tek armiqtë e tij.

Prandaj o musliman, mos mendo se nëse i pason pabesimtarët dhe sillesh me moralin e tyre ke për t’u ngritur në vetet e tyre. Përkundrazi, ky është kulmi i poshtërimit dhe ti e di mjaft mirë këtë. Nese dikush të pason ty në veprat e tua, ti do të mburresh me veten tënde ndaj tij dhe ke për të parë se ai do të jetë i poshtëruar para teje

sepse të imitoi ty. Kjo është diçka e njohur dhe e ditur në instiktin njerëzor. Armiqtë tanë duhet ta dijnë mirë, se ne jemi të fortë dhe krenarë me fenë tonë dhe se nuk i japim rëndësi atyre. Ne nuk sillemi me ta vetëm se duke iu përmbajtur Sheriatit të Allahut, dhe ky Sheriat është për të gjithë botën pas dërgimit të të Dërguarit të Allahut (paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të). “Thuaj: O njerëz! Unë jam i Dërguar i Allahut tek të gjithë ju.” Ka ardhur në hadith të qëndrueshëm, se pejgamberi (paqja dhe

bekimi i Allahut qofshin mbi të) ka thënë: “Pasha Atë në dorë të të Cilit është shpirti im! Nuk dëgjon për mua ndonjë çifut dhe as i krishterë dhe më pas nuk beson në atë me të cilën erdha, vetëm se ka për të qenë prej banorëve të zjarrit.” Përderisa kjo është për ndjekësit e Librave të parë, atëherë ç’mendon me të tjerët prej pabesimtarëve.

Kushdo që dëgjon për Muhamedin (paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të) dhe nuk e pason atë ka për të qenë prej banorëve të zjarrit.

Përderisa është kështu atëherë pse ne muslimanët poshtërojmë vetet tona duke ndjekur dhe imituar të tjerët. Të gjithë ne e njohim dialogun që ndodhi midis Heraklit (të parit të romakëve) dhe Ebu Sufjanin kur ishte pabesimtar. Kur Ebu Sufjani u ruajt nga gënjeshtra dhe nuk gënjeu ndaj Pejgamberit tonë (paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të) që të mos i konsiderohej si gënjeshtër, edhe pse ai dëshironte që të gënjente kundër interesit të të Dërguarit (paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të). Përderisa ai ishte pabesimtar dhe nuk gënjeu, atëherë po ti o besimtar, si do mundesh të gënjesh?

Përshtati në shqip, Bledar Ali.

Përtej Fjalës

29

VLERA

MBULES Sheriati Islam i ka dhene rendesi te madhe gruas muslimane, me qellim qe ta mbroje femerine e saj, ta beje krenare dhe me pozite te rëndësishme në shoqerinë në të cilën jeton. Te gjitha kufizimet qe i jane bere ne veshjen dhe zbukurimin e saj, jane me qellim qe te mbyllin deren e shthurjes dhe amoralitetit, te cilat perhapen nga zbuluarja dhe shfaqja e bukurise. Kjo qe ka bere Islami, nuk eshte kufizim i te drejtave te njeriut, por mbrojtje nga rënia e saj në gropën e injorances dhe të pavlerës.

Për këtë shkak, do të perpiqemi qe të permendim vleren e hixhabit (mbuleses Islame), te nxiturit ne te, perfundimin e mirë për ata që e praktikojnë këtë urdhër dhe shëmtimin e lakuriqesise, te tërhequrit vërejtjen nga kjo vepër si dhe tregimi i përfundimit të keq të individit qe vepron kështu në dunja dhe ahiret.

30

Përtej Fjalës

VLERA E HIXHABIT Mbulesa është respekt ndaj All-llahut dhe Pejgamberit alejhis-selam.

All-llahu ka bere vaxhib (detyre te domosdoshme) respektin ndaj Tij dhe respektin ndaj Pejgamberit alejhis-selam duke thene: “Aty ku All-llahu ka vendosur per nje çeshtje, ose i Dërguari i Tij, nuk i takon asnje besimtari dhe besimtareje qe ne ate çeshtje të bëjne ndonje zgjidhje tjeter. E kush ben mekat ndaj All-llahut dhe te Derguarit te Tij, ai është larguar shumë larg të Vërtetes.” (El-Ahzab 36) “Per Zotin tend jo, ata nuk jane besimtare derisa te mos zgjedhin ty per te gjykuar ne konflikt mes tyre, e pastaj te mos ndiejne pakënaqsi nga gjykimi yt dhe derisa te mos binden sinqerisht”.

(En-Nisa 65)

SA All-llahu i ka urdhëruar grate duke thëne: “Thuaju edhe besimtareve t’i ndalin shikimet e tyre, t’i ruajne pjeset e turpshme te tyre, te mos i zbulojne stolite e tyre, perveç atyre që janë të dukshme, dhe le t’i vene shamite mbi kraherorin e tyre.” (En-Nur 31)

“O pejgamber, thuaju grave tuaja, bijave tuaja dhe grave te besimtareve, le t’i vene shamite e veta mbi trupin e tyre.” (El-Ahzab 59) Pejgamberi alejhis-selam thote: “Gruaja eshte avret” d.m.th. ajo duhet te mbulohet.

All-llahu thote: “Dhe rrini në shtëpitë tuaja e mos shfaqni bukurine tuaj siç shfaqej në injorancën e hershme” (El-Ahzab 83) “E kur të kërkoni prej tyre (grave te Pejgamberit) ndonjë send, ate kerkojeni pas perdes, kjo eshte me paster per zemrat tuaja dhe te tyre” (El-Ahzab 53)

HIXHABI ESHTE NDER All-llahu bëri mbulesën titull nderi duke thene: “O pejgamber, thuaju grave tuaja, bijave tuaja dhe grave të besimtarëve le t’i venë shamitë e veta mbi trupin e tyre, sepse kjo është me afër që ato të njihen se nuk janë rrugaçe e të mos ofendohen”

Përtej Fjalës

31

(El-Ahzab 59) pra, të mos jenë të dëmtuara nga të pamoralshmit.

Pjesa e ajetit “e të mos ofendohen” aludon në atë se njohja e bukurive të gruas është ofendim për to dhe hyrje e fitnes (përçarjes) dhe te keqes.

Allahu lejoi që gratë e moshuara, të cilat nuk i terheqin burrat, t’i heqin mantot (mbulesat).

“Nuk është mëkat për gratë e moshuara, të cilat nuk dëshirojnë më martesë, që ta heqin mbulesën e tyre, por duke mos i zbuluar bukuritë, megjithatë, më së miri për to është që të jenë të përmbajtura. Allahu dëgjon dhe di.” (En-Nur 60) Pra, Ai cilësoi hixhabin si nder për gratë e moshuara.

A thua vallë, ç’thuhet për te rejat?

ESHTE PASTERTI Allahu thote: “E kur kërkoni prej tyre (grave të pejgamberit) ndonjë send, atë kërkojeni pas perdes, kjo është më pastër për zemrat tuaja dhe te tyre.” (El-Ahzab 53) Pra, tregoi se hixhabi eshte pastërti për zemrat e besimtarëve dhe besimtareve, ngase nëse nuk shikon syri, zemra nuk e kërkon mëkatin, kurse nëse e sheh syri, mund që ta kërkoje zemra. Për këtë shkak kur nuk sheh, është më pastër per zemren dhe nuk mund të biesh ne çorodi, ngase hixhabi i ndërpret dëshirat e atyre që i kanë zemrat e sëmura:

mbulesën e saj.”

ESHTE TAKVALLEK(devotshmëri)-

“Andaj mos u llastoni në të folur e te lakmoje ai që ka semundje në zemrën e tij.”(El-Ahzab 32)

“O bijte e Ademit, Ne zbritëm për ju petk që ju mbulon vendet e turpshme dhe petk zbukurues.

Por, petku i devotshmërisë është më i miri.” (ElA’raf: 26)

(frike-respekt ndaj Zotit)

Pejgamberi alejhis-selam thotë: “All-llahu i Lartmadheruar eshte i Turperueshem dhe i Mbuluar, dhe e do turpin dhe mbulesen.”

ËSHTË BESIM

Gjithashtu thotë: “Ajo grua, e cila e nxjerr mbulesën në shtepitë tjera përveç shtëpisë së vet, Allahu e gris

Allahu nuk u është drejtuar me urdhërin e Tij për mbulesë jobesimtareve, por besimtareve. Ai thote:

32

Përtej Fjalës

“dhe thuaju besimtarëve...”dhe thotë “dhe grave të besimtarëve...”

“çdo fe ka moralin e vet, kurse morali i Islamit është turpi.”

Një ditë, te nëna e besimtareve, Aishja radiallahu anha hynë disa gra nga vendi Benu Temin me rroba të holla. Ajo iu drejtua duke u thënë: “Nese jeni besimtare, kjo nuk është veshja e besimtareve, e nëse nuk jeni besimtare, atëherë kënaquni me to.”

“Turpi është prej imanit, kurse imani (të shpie) në Xhennet”

HIXHABI ESHTE PER ATO QE TURPEROHEN Pejgamberi alejhis-selam thotë:

“Turpi dhe imani janë të pandarë. Nese njeri ngrihet, ngrihet edhe tjetri” Trasmentohet nga Aishja radiallahu anha nëna e besimtarëve, e cila thotë: “Hyja në shtëpinë në të cilën ishin varrosur Pejgamberi alejhis-selam dhe babai im (ebu Bekri r.a.) pa mbulesë, ngase aty ishin (te varrosur) burri dhe babai im. Kurse kur u varros edhe Umeri radiallahu anhu , për Zotin

Përtej Fjalës

33

nuk kam hyrë pos me mbulesë, ngase më vinte turp prej Umerit r.a.”

Pra, mbulesa është në përputhshmëri me turpin, i cili është në natyrën e gruas.

ESHTE XHELOZI e lejuar Mbulesa është në përputhshmëri me xhelozinë (e lejuar), e cila është prej natyrës së burrit të drejte, i cili nuk toleron që të hidhen shikime përvjedhëse nga gruaja ose bijat e tij. Shumë luftëra kanë filluar për shkak të tradhëtisë së gruas, që ka filluar me shikim të thjeshtë.

Aliu radiallahu anhu thotë: “Me kanë treguar se gratë tuaja përzihen me burrat e huaj në treg (pa prezencën tuaj)? A nuk keni

34

Përtej Fjalës

xhelozi? Nuk ka hajr prej atij që nuk xhelozon!”

Kuptohet, xhelozia ndaj gruas së pafajshme dhe të ndershme nuk preferohet, por duhet pasur gjithmonë kujdes nga cytjet e shejtanit alejhi lanet.

DËMET E LAKURIQESISE Të zbuluarit është mëkat ndaj Allahut dhe Pejgamberit alejhis-selam. S’ka dushim se ai që bën mëkat ndaj Allahut dhe Pejgamberit alejhisselam nuk i bën dëm askujt përveç vetvetes.

Pejgamberi alejhis-selam njeherë tha: “I gjith ummeti im do të hyjë në Xhennet, përveç atij që refuzon.”

Thanë: “Kush refuzon o Resulull-llah?”

Pejgamberi alejhis-selam thote:

Tha: “Kush me respekton do të hyjë në Xhennet, kurse kush nuk më respekton, ka refuzuar.”

“Grate më të mira janë të dashurat, ata qe lindin dhe ata që përkrahin burrin, kuptohet, nese i frikësohen Zotit, kurse gratë më të këqija janë ato të zhveshurat, ato jane dyftyrëshe. Ato nuk do të hynë në Xhennet, përveç një numër i vogël.”

LAKURIQESIA ESHTE PREJ MEKATEVE SHKATERRUESE Nje dite, te Pejgamberi alejhis-selam shkoi Umejmetu bint Rukejka për t’iu besatuar për Islam.

Pejgamberi alejhis-selam i tha: “Ma jep besen se nuk do të besh shirk, nuk do të vjedhesh, nuk do të besh zina, nuk do ta vrasesh fëmijën tend, nuk do të trillosh ndonjë akuzë, nuk do te vajtosh dhe se nuk do të dalesh e zbuluar, ashtu si dilje ne xhahilijet (ne injorancen e hershme).”

Pra, Pejgamberi alejhis-selam krahesoi të zbuluarit me mekatet me te medha.

LAKURIQESIA SHKAKTON MALLKIMIN DHE LARGIMIN NGA MESHIRA Pejgamberi alejhis-selam thotë: “Ne fund të ummetit tim do të ketë gra të veshura, por të zhveshura, ndërsa kokat (flokët) e tyre do të jenë sikur gungat e devesë. Mallkoni ato, ngase ato janë të mallkuara.”

LAKURIQESIA ESHTE PREJ CILESIVE TE BANOREVE TE ZJARRIT

LAKURIQESIA ESHTE TURP Pejgamberi alejhis-selam thotë: “Ajo grua e cila ndërron rrobat në shtëpi tjeter përveç shtëpisë së burrit të saj, e ka grisë mbulesen që ka patur ndërmjet saj dhe Allahut .

Gruaja është avret (pjese e cila duhet të mbulohet), kurse zbulimi i avretit është zina (amoralitet) dhe shëmtim.

All-llahu thotë: “Kur punojnë (idhujtaret) diçka të shëmtuar, thonë: -Ne i gjetem duke bërë kështu prindërit tanë, dhe Allahu na urdhëroi këtë (vizitën rreth Qabes lakuriq). Thuaj: -Allahu nuk urdhëron të shëmtuarën, a po e thoni për Allahun atë që nuk e dini?” (El-A’raf 28) Shejtani eshte ai që urdhëron në këtë zina:”Djalli ju frikëson nga varfëria dhe ju urdhëron të keqen...” (El-Bekare 268) E zhveshura është mikrob i dëmshëm, i cili në shoqërinë Islame përhap amoralitetin.

All-llahu thotë:

Pejgamberi alejhis-selam thotë: “Populli, i cili mban në dorë kamxhike sikur bishtat e lopës, me të cilët godasin njerezit, si dhe grate e veshura por të zhveshura, të cilat lëkunden gjate ecjes, kokat (flokët) e të cilave janë si shpina e devesë, nuk do të hynë në Xhennet, e as qe do te nuhatin erën e tij, ndërsa era e tij ndihet aq larg.”

“Ata të cilët dëshirojnë që te besimtarët të përhapet amoraliteti, i pret dënim i dhembshëm në këtë dhe në botën tjetër. Allahu di, e ju nuk dini”.

(En-Nur 19)

Përzgjodhi: Mimoza ota

LAKURIQESIA ESHTE DYFTYRESI

Përtej Fjalës

35

THESARE TE UDHEZIMIT

Në komentimin e ajetit 13 të sures Sebe’e: “Veproni o familja e Daudit duke falënderuar!

Pak prej robërve të Mi janë falënderues!”, Studiues Kurtubiju shkruan: Transmetohet se Profeti, pasi hipi në minber dhe lexoi këtë ajet, ka thënë: “Kujt i jipen tri gjëra i janë dhënë bekime si ato të familjes së Daudit: mbajtja drejtësi, si kur është i kënaqur, edhe kur është i zemëruar; vetëpërmbajtja në shpenzime, si kur është i varfër, edhe kur është i pasur; frika ndaj Allahut, si në vetmi, edhe në publik.”

Transmetohet se Daudi e pyeti Allahun: “O Zot, si mundem të të falënderoj për bekimet e Tua, ndërkohë që frymëzimi im dhe mundësimi për të Të falënderuar janë bekime nga Ti?!” Allahu i pergjigjet: “O Daud, tani vërtet Më ke njohur si duhet.”

Kurtubiju e vazhdon komentin duke thënë:

36

Përtej Fjalës

“Realiteti i falënderimit është që t’ia njohësh bekimin Atij që të ka bekuar dhe ta përdorësh për t’iu bindur, ndërsa mohimi i bekimit është përdorimi i tij në mosbindje.”

Ai tregon gjithashtu një ngjarje nga jeta e Omer bin el-Khatabit, i cili dëgjoi një njeri që lutej: “O Allah, bëmë nga të paktët.” Omeri e pyeti: “Çfarë është kjo lutje?!” Burri u përgjigj: “Po lutem që Allahu të më bëjë nga të paktët që ka përmendur në ajetin “Pak prej robërve të Mi janë falënderues”. Atëherë Omeri tha: “Të gjithë njerëzit dinë më shumë se ti, o Omer!”

Redaksia

DRITARJA IME Lindja e mendimit Ekonomik Islam dhe karakteristikat e tij

Islami përfshin të gjithë jetën e njeriut nga të gjitha aspektet, po ashtu edhe aspektin material dhe atë shpirtëror. Islami nuk është një fe, që është mjaftuar vetëm me anët doktrinale dhe shpirtërore, edhe pse nuk i lë pas dore ato. Ajo është feja e fundit, e cila nuk lë pas dore asnjë aspekt të jetës njerëzore, prandaj dhe mesazhi i saj është gjithëpërfshirës, si politik ashtu dhe social-ekonomik, një fakt të cilin e përkufizon thënia “Islami është fe dhe dynja”, ose thënia “Islami është besim dhe ligj”, i cili është plotësisht i vlefshëm dhe i përtatshëm për çdo kohë dhe vend, madje asnjë kohë dhe asnjë vend nuk mund të funksionojë siç duhet pa Islamin.

Lindja e mendimit ekonomik islam

Me kalimin e kohës marrëdhëniet ndërnjerëzore u zgjeruan dhe lulëzoi tregtia dhe industria.

Shoqëritë u hapën me njëra-tjetrën, duke sjellë si pasojë dobësimin e ndërgjegjes fetare dhe besimin tek Allahu. Kjo solli edhe përhapjen e mashtrimit, hileve dhe manipulimin në marrëdhëniet ndërnjerëzore. Nga ana tjetër dolën në pah problematika më të ndërlikuara ekonomike, të cilat ndryshonin kryekëput nga problematikat që kishin përjetuar muslimanët e shekujve të parë, siç janë kompanitë moderne, Përderisa Islami është një fe me program të plotë, tregu i aksioneve, marrëdheniet bankare etj., që gjen zgjidhje për të gjitha problemet dhe shto këtu edhe nevojën e madhe për të vendosur krizat, me në krye ato me natyrë ekonomike, disa norma në transaksionet mes njerëzve dhe të cilat ishin të kufizuara në periudhën e parë marrëveshjeve që kryenin me njëri-tjetrin, të ardhjes së Islamit për shkak të një ambienti në mënyrë që të shuhen kontradiktat dhe të varfër që karakterziohej nga veprimtari të mosmarrëveshjet mes tyre. E gjitha kjo bëri thjeshta ekonomike siç ishte blegtoria, tregtia që dijetarët të kujdesen me studimin e kësaj dhe për shkak të një ndërgjegjësimi të fortë fetar shkence, të kërkonin rreth çësthjeve të ndryshme të rrënjosur fort në zemra, ishte shumë e vështirë në të dhe të trajtonin problematikat që haseshin. që të gjeje njerëz që mashtronin, manipulonin Në fillimet e shekullit njëzet dolën në pah shkolla apo që të krijonin monopole. ekonomike, të cilat i përhapën superfuqitë,

Përtej Fjalës

37

përmes të cilave synonin marrjen dhe pushtimin e pasurive të popujve, ku më të njohurat janë sistemi kapitalist dhe ai komunist. Përsa i përket sistemit islam, ai pësoi një zbehje për shkak të pushtetit të fuqive të mëdha mbi vendet islame, ku si rrjedhojë dispozitat islame u mbajtën larg zbatimit dhe jetës së njerëzve.

e tjera me disa karakterstika unikale, të cilat e bëjnë atë të jetë i përshtatshëm për çdo kohë dhe për çdo vend. Ky sistem i përmbahet normave të legjislacionit islam në të gjitha transaksionet, që kryhen brenda ekonomisë.

Sistemi ekonomik Islam është një sistem perfekt, i cili nuk qëndron vetëm në kufirin e asaj që ekziston aktualisht, por kujdeset gjithashtu edhe për çfarë duhet të ekzistojë në të ardhmen.

Shkenca e ekonomisë islame u shfaq vetëm në mesin e dytë të shekullit njëzet, si pasojë e dëshirës për të ngritur një sistem ekonomik modern, që ruan identitetin e vendeve islame, Si më poshtë po përshkruajmë disa karakterstika që realizon interesat e këtyre vendeve dhe t’ua të këtij sistemi: rikthente fuqinë pas rrëzimit të Perandorisë Së pari: Ai është një sistem hyjnor Osmane.

Sistemi ekonomik Islam ka një burim hyjnor, Prej këtu kemi pikënisjen e ekonomisë islame, sepse shpallja hyjnore – e karakterizuar tek si një shkencë e pavarur, ku specialistët e fushës Kurani dhe Tradita Profetike- janë burimi i këtij janë marrë seriozisht me botimin e librave, sistemi dhe pas këtyre dy burimeve vijnë në publikimin e studimeve dhe diskutimin e radhë burimet e tjera siç është ixhmaja (pajtimi mendimeve, në mënyrë që të na servirin neve i dijetarëve), analogjia dhe ixhtihadi. sot termat e shkencës së ekonomisë islame.

Kjo veçori – hyjnorja- nuk gjendet tek sistemet e Së dyti: Karakteristikat e ekonomisë islame tjera, sepse të gjitha ato burojnë nga njeriu, qoftë Sistemi ekonomik Islam dallohet nga sistemet duke u bazuar në fe të shtrembëruara apo në

38

Përtej Fjalës

teori njerëzore, të cilat ia qëllojnë ose gabojnë, kryesor përmbushjen e dëshirave pa marrë ose ndikohen nga filozofitë, që kanë përqafuar parasysh nëse kjo arrihet përmes hallallit apo dhe nga ambienti që i rrethon. haramit. Nga ana atjetër marksistët kanë qëllime plotësisht materialiste, të cilat vihen në funksion Sistemi ekonomik islam ka edhe objektiva të komunizmit ateist dhe nuk kanë asnjë hyjnore duke siguruar plotësimin e nevojave hapësirë për programet hyjnore, vlerat morale njerëzore dhe duke ofruar nevojat më emergjente dhe botëkuptimet njerëzore. të njeriut, si dhe duke siguruar kufirin e vetëmjaftueshmërisë, që i përshtatet nevojave të Së dyti: Kontrolli i dyfishtë tij, në mënyrë që njeriu të bëjë një jetë të mire, ku realizohet plotësimi i nevojave materiale dhe ato Sistemi ekonomik Islam i nënshtrohet dy lloje shpirtërore pranë njëra-tjetrës, pra në ndryshim kontrolli, atij njerëzor dhe vetëkontrollit me sistemet e tjera njerëzore, të cilat nuk kanë Kontrollin njerëzor ne e kemi vënë re pas qëllim tjetër veç përmbushjes së nivelit më të emigrimit të Profetit a.s. në Medine, ku ai vetë lartë të materializmit pa marrë parasysh ngopjen dilte për të kontrolluar tregjet dhe pas çlirimit të shpirtërore, dhe që kanë si qëllim përmbushjen Mekës ai dërgonte njerëz, që të kontrollin tregjet e epsheve dhe përfitimin material, duke lënë pas atje. Prej këtu u njoh edhe funksioni i murakibit dore anët morale dhe shpirtërore. (kontrollorit të tregut), përkrah funksionit të Komercialistët kanë si qëllim kryesor mbledhjen urdhërimit për mirë dhe ndalimit të së keqes, e një sasie sa më të madhe të arit, natyralistët shto këtu edhe autoçensurën e vetë muslimanit, kanë si qëllim përfitimin maksimal nga në lidhje me çfarë ka lejuar dhe ka ndaluar pasuritë bujqësore, duke neglizhuar industrinë Allahu. Për këtë arsye sjellja e muslimanit në dhe tregtinë, ndërsa kapitalistët kanë si qëllim aktivitetin e tij ekonomik nuk ndryshon nga sjellja e tij kur kryen adhurimet.

Përtej Fjalës

39

Përsa i përket sistemeve të tjera ekonomike, ato janë shkëputur totalisht nga feja, duke e mbajtur larg rolin pozitiv, që mund të luajë ajo në sistemin ekonomik. Si rrjedhojë, kontrolli i aktivitetit ekonomik i është besuar pushtetit, që ta zbatojë atë sipas ligjit, por që si përfundim janë treguar të pafuqishme për të luajtur një rol sa më të plotë për realizmin e qëllimeve të veta, për shkak të mungesës së elementëve të tjerë të kontrollit. Argument për këtë është realiteti i shumë njerëzve, të cilët arratisen nga detyrimet e veta dhe nga kufijtë që ua kanë vendosur për interesat e shoqërisë, siç janë taksat sa herë që shteti është i pavëmendshëm apo i pafuqishëm për ndjekjen e tyre.

40

Përtej Fjalës

Ndërsa në sistemin e ekonomisë islame përkrah kontrollit shtetëror funksionon edhe një kontroll tjetër edhe më i fuqishëm, që është ai i ndërgjegjes së muslimanit, e cila ngrihet mbi themelet e besimit tek Allahu dhe Dita e Gjykimit: “Vërtet Allahut nuk i fshihet asgjë në tokë dhe në qiell”.

(Ali Imran 55).

Si pasojë besimtari ka bindjen, se edhe nëse i shpëton kontrollit njerëzor, nuk do të mund t’i shpëtojë kontrollit hyjnor. Pikë së pari ai niset nga vetëkontrolli, që e ka sqaruar i Dërguari i Allahut a.s., kur u pyet në lidhje me Ihsanin dhe tha: “Ta adhurosh Allahun sikur ta shihje dhe nëse nuk e sheh Atë, Ai të sheh ty.” (Buhariu). Kjo është garancia më e madhe e mirëfunksionimit

të aktivitetit ekonomik, që karakterizohet nga humanizmi, mëshira dhe drejtësia.

Së treti: Ekuilibri Sistemi ekonomik Islam është sistem mesatar.

“E kështu Ne ju bëmë ju një popull të mesëm.”

(Bekare), që ngrihet mbi drejtësinë dhe nuk ka vend për ekuilibër artificial. Mesataria është në të vërtetë ekuilibri, prandaj ekonomia islame është e ekulibruar mes përsosmërisë dhe realitetit, mes materiales dhe shpirtërores, mes interesit individual, atij shoqëror dhe shtetëror, mes interesave të të pasurve dhe interesit të të varfërve. Disa dukuri të ekuilibrit në ekonominë islame janë: a- Bashkimi mes parimeve dhe zhvillimit

b- Ekulibri mes materiales dhe shpirtërores Sistemi ekonomik Islam ruan një balancë mes materiales dhe shpirtërores si përbërës tepër të rëndësishëm të natyrës njerëzore. Për këtë arsye sistemi ekonomik Islam nuk e nënvleftëson anën materiale në interes të materiales dhe anasjelltas, dhe as nuk i shenjtëron aspektet material apo ato përfituese, siç ndodh në sistemet e ndërtuara nga dora e njeriut: “E kur ta kryeni namazin shpërndahuni në tokë dhe kërkonin mirësinë e Allahut, përmendeni shumë Allahun, se ndoshta kështu shpëtoni.” (Xhuma; 100) Ky ekulibër shërben që njeriu të mos kththet në një skllav i murgjërisë dhe as i zjarrit të epsheve materialiste. E kundërta ndodh me sistemet e tjera ekonomike, të cilat përqëndrohen në aspektin material deri në atë masë, sa ai është kthyer në qëllimin e vetëm të aktivitetit ekonomik të njeriut modern, pa marrë në konsideratë vlerat morale dhe shpirtërore. Kësisoj komunizmi marksist e mohonte fenë dhe e konsideronte atë opium për popujt, e vinte theksin në zhvillimin material të jetës dhe fshinte ndjenjat vëllazërore në shpirtin njerëzor, si dhe bënte thirrje për luftën e klasave midis anëtarëve të shoqërisë.

Ekonomia islame bazohet mbi disa parime bazë, që nuk ndryshojnë me ndryshimin e kohës dhe vendit, siç janë bazat e përcjella në Kuranin Famëlartë dhe në Traditën Profetike.

Përsa i përket disa çështjeve të ndryshueshme, ato vihen në zbatim sipas kërkesave të kohës dhe vendit përkatës. Feja Islame është feja e fundit, që i përshtatet çdo kohe dhe çdo vendi, dhe si rrjedhojë ekonomia islame është mjaftueshëm elastike për të pranuar metodologji të ndryshme dhe mjete të reja, si dhe për të përvetësuar përvojën e fituar për aq kohë sa ajo nuk bie në Ndërsa kapitalizmi edhe pse nuk e mohon fenë, kundërshtim me parimet bazë. e ka kufizuar këtë të fundit në rrethin e kishës duke e larguar atë nga roli pozitiv në sistemin e Për këtë arsye ekonomia islame është zgjeruar, saj ekonomik. Për këtë arsye ndërveprimi pozitiv duke përfshirë të gjitha format e reja të midis sistemeve fetare dhe atyre materialiste nuk transaksioneve dhe veprimeve ekonomike, të ka asnjë prezencë në sistemin capitalist, dhe as cilat nuk përmbajnë kamatë dhe mashtrim, si në atë socialist. dhe kemi vënë re, që fetvatë ndryshojnë sipas kohës dhe vendit. Mund të thuhet se ky ndryshim është një ndryshim përsa i përket vendit dhe c- Ekuilibri mes interesave të individit dhe kohës dhe jo përsa i përket argumentit. interesave të shoqërisë Kjo është një veçori vetëm e ekonomisë islame, sepse ekonomitë e tjera nuk kanë parime bazë, Sistemi ekonomik Islam ka ekulibruar mes përkundrazi ato ndryshojnë e veten e tyre sa interest të individual dhe atij shoqëror. Në herë vjen një vision i ri nga çdo shkollë. Për këtë prizmin e Islamit të dyja këto interesa kanë një arsye ata kanë marrë edhe emrin “Komercialistët bazë, e cila iu jep të drejtën, që të përfitojnë vëmendje në mënyrë të atillë, që interesi i e rinj”. shoqëror të mos e mbysë interesin individual Marksistët e konsiderojnë socializmin një etapë dhe anasjelltas, por kujdesi ndaj tyre të jetë në që i paraprin komunizmit, ndërkohë që në mënyrë të drejtë dhe të koordinuar. Pra sistemi kapitalizëm pronësia publike ka shumë pak vend ekonomik Islam i jep shoqërisë të drejta aq sa dhe në marksizëm prona private tërhiqet zvarrë. nuk dëmton individin dhe i jep individit aq të drejta sa nuk dëmtojnë interesin e shoqërisë.

Përtej Fjalës

41

Pushteti me drejtësi i ekulibrit në ekonominë islame dhe garancia që ai jep duke realizuar mesatarinë midis shpirtërores dhe materiales, dunjasë dhe ahiretit, adhurimit dhe sjelljes, individit dhe shoqërisë, bën të mundur zhvillimin e shoqërisë, duke e shpëtuar nga teprimi që e përçan dhe nga neglizhenca që e çon në shkatërrim. Në këtë shoqëri zhvillohen vlerat, respektohet motivimi, dëshirat dhe prona, dhe punohet për të realizuar vepra të mira, që të çojnë drejt shpëtimit.

Së katërti: Racionalja Sisitemi ekonomik Islam është një sistem racional, sepse është i zbritur prej të Urtit dhe të Gjithinformuarit: “A nuk e di Ai së kë ka krijuar kur Ai është i Buti dhe i Gjithëinfromuari?!”

(Mulk; 144).

Sistemi ekonomik islam nuk ka prirje drejt fantazisë, sepse ai ka për objektiv realizimin e atyre qëllimeve, që përputhen me realitetin e njeriut.

Kësisoj sistemi ekonomik Islam është një sistem realist në parime, metodologji dhe dispozita.

Ai merr në konsideratë realitetin praktik, që përputhet me natyrën e njerëzve, kupton shtysat, nevojat dhe problemet e tyre. Ai nuk i shtyn ata drejt imagjinares e iluzioneve dhe nuk bie në nivel të atillë, që nuk përputhet me njerëzoren.

Në ndryshim nga sistemet e tjera ekonomike, siç është kapitalizmi, që e ka shenjtëruar pronën private duke hamendësuar – në kundërshtim me realitetin- se interesi individual realizon interesin e publik, porta e lirisë ekonomike u la e hapur pa norma, pa moral dhe pa humanizëm, ndersa interesi u bë i shenjtë. Nga ana tjetër socializmi mori një tjetër trajektore krejt ndryshe nga realiteti, duke e shpërfillur prirjen individiuale dhe natyrën njerëzore, që e ka krijuar Allahu brenda çdo njeriu, duke e kthyer këtë të fundit në një skllav të ushqimit, veshjes dhe banesës së tij, dhe duke u drejtuar drejt të ashtuquajturës motivimi kombëtar i prodhimit.

afër fundit.

Së pesti: Globalizmi

Sistemi ekonomik Islam është një sistem global, i cili buron nga një mesazh global, që solli programin e plotë të Islamit, një pjesë e të cilit është edhe sistemi ekonomik Islam. Për këtë arsye nuk mundet të kufizohet hapësira që zë ky sistem me ndonjë terren, vend, apo popull të caktuar siç ndodh me sistemet e tjera, që lidhen Këto veçori që e karakterizojnë sistemin me klimën që e rrethon, apo me filozofinë që ka ekonomik islam e kanë bërë atë t’i rezistojë para përqafuar apo me dëshira të veçanta. gjithë krizave që kanë kaluar në botë që prej kohës së shfaqjes së tij në kohën e Profetit a.s., Kjo është feja e fundit, e cila dallohet për qënien ndërkohë që kapitalizmi vazhdon të mbytet nga e saj globale dhe për këtë arsye ajo njihet për njëra krizë në tjetrën, sikurse socializmi është parimet e saj të përgjithshme, që i përshtatet çdo vendi dhe çdo kohe, duke i konsideruar

42

Përtej Fjalës

transaksionet të lejuara në origjinë për aq kohë sa ato nuk bien ndesh me ndonjë tekst fetar, me ndonjë parim thelbësor apo me ndonjë objektiv të legjislacionit islam. Ndërkohë shkollat e tjera ekonomike i kanë dhënë rëndësi klimës nga e cila u krijuan, por duke dështuar të japin zgjidhjet e duhura qoftë edhe për ambientin e tyre.

kësaj këto parimet mund t’i bëjnë bankat të karakterizohen nga shpirti i vërtetë, që duhet të sundojë në institucionet financiare.

Sisitemi ekonomik islam pas përvojave të ndryshme dhe krizave të njëpasnjëshme që kanë ndodhur ka treguar, se është mjekimi më i mirë për të zgjidhur mangësitë, për t’i dhënë Globalizmi i sistemit ekonomik Islam doli në fund problemeve dhe krizave, në një kohë kur pah pas krizës financiare globale në SHBA në pa përjashtim të gjitha sistemet e tjera kanë vitin 2008, ku nga Perëndimi u shtua interesimi dështuar në ofrimin e zgjidhjeve të dobishme dhe kërkesa për aplikimin e sistemit ekonomik për njerëzit, që i tejkalon kufijtë rajonalë pasi islam. Gazeta zyrtare e Vatikanit, në numrin e këto nuk burojnë nga i Urti, i Gjithëdijshmi. saj të gjashtë në Mars të vitit 2009, shprehet se direktivat morale mbi të cilat ngrihet sistemi http://www.alukah.net/ financiar Islam mund t’i afrojë klientët më culture/0/102211/#ixzz4Y5R0uAJs shumë me bankat e tyre sesa më parë dhe përveç

Përtej Fjalës

43

AJO

RRETH MOSMARRËVESHJEVE NË MES BASHKËSHORTIT DHE BASHKËSHORTES SË PUNËSUAR

Këshilli i Akademisë Ndërkombëtare të Fikhut Islam, i mbledhur në sesionin e tij të gjashtëmbëdhjetë në qytetin e Dubait, në Emiratet e Bashkuara Arabe në datat 30 Sefer -5 Rebiul Euel 1418 h. që korrespondon me 9-14 Prill 2005 e.s., pasi mori në shqyrtim studimet e paraqitura rreth temës së mosmarrëveshjeve mes burrit dhe gruas së punësuar dhe pasi dëgjoi diskutimet që u zhvilluan rreth temës relaton si vijon: 1.

44

Ndarja e përgjegjësive financiare mes

Përtej Fjalës

burrit dhe gruas: Gruaja zotëron aftësi të plotë veprimi me pasurinë e saj. Ajo posedon përgjegjësi financiare të plotë dhe të pavarur. Ajo ka të drejta të plota mbi pasurinë e saj, në kuadër të dispozitave të sheriatit, në atë që ajo fiton nga puna e saj. Ajo ka të drejtë të krijojë pasurinë e saj financiare personale. Ajo gëzon të drejtën e pronësisë mbi pasurinë e saj dhe të drejtën për të administruar pasurinë e saj. Bashkëshorti i saj nuk ka asnjë të drejtë mbi pasurinë e saj.

2.

Shpenzimet bashkëshortore:

Gruaja gëzon të drejtën e plotë të përfitojë nga shpenzimet për jetesën, sipas normave të njohura mes njerëzve dhe sipas mundësive të bashkëshortit, të cilat pajtojnë me normat dhe zakonet shoqërore të pranuara edhe nga sheriati. Kjo e drejtë nuk i privohet vetëm se në rastin enushuzit (cenimit të përgjegjësive dhe detyrimeve të saj ndaj bashkëshortit të përcaktuara nga sherijati.)

3.

Aktivizimi i gruas në punë jashtë shtëpisë bashkëshortore: a.

Ndër përgjegjësitë themelore të gruas është edhe përkujdesa për familjen dhe edukimi i fëmijëve, kujdesi për brezin e ardhshëm. Por, në rast nevoje i lejohet gruas të punoj, në përshtatje me natyrën dhe specifikën e saj (femërore), sipas normave të pranueshme të sheriatit dhe etikës islame, por duke u kujdesur në radhë të parë për përgjegjësitë e saj bazike (familjare).

5. Kushtëzimi nga ana e gruas që të lejohet të punojë jashtë shtëpie gjatë aktit martesor:

a.

I lejohet gruas që gjatë aktit martesor të kushtëzoj të lejohet të punojë jashtë shtëpie, kusht ky që duhet të shprehet qartë dhe kuptueshëm gjatë lidhjes së aktit. Nëse bashkëshorti e pranon këtë kusht ai duhet t’i përmbahet atij. b. I lejohet bashkëshortit edhe pasi e ka lejuar, t’i kërkojë gruas së tij që të lerë punën jashtë shtëpisë, nëse kjo i shërben më mirë interesit të familjes dhe fëmijëve. c.

Bashkëshortit nuk i lejohet fetarisht që miratimin (ose kushtin) për të lejuar gruan të punojë jashtë shtëpisë ta lidhë me kushtin që ajo të kontribuojë në detyrimet financiare, që i takojnë -së pari- burrit për familjen, apo t’i japë atij një përqindje të rrogës ose fitimi i saj.

b.

Dalja e gruas (nga shtëpia) për të punuar d.

Bashkëshorti nuk ka të drejtë ta detyrojë nuk e çliron burrin nga detyrimi i tij financiar gruan e tij të punojë jashtë shtëpisë. (për shpenzimet bashkëshortore të familjes) që sheriati e ka ngarkuar, sipas kritereve të përcaktuara, për sa kohë që ky angazhim i gruas 6. E drejta e gruas në pronësi: nuk shkakton nushuzin.

Nëse gruaja ka kontribuar financiarisht nga pasuria ose rroga e saj në blerjen e një banese, prone të patundshme, ose në ngritjen e ndonjë a.

Gruaja nuk është e detyruar, fetarisht, të aktiviteti tregtar, ajo ka të drejta të plota në to si përmbushë nevojat financiare që ka familja dhe aksionare, në varësi të përqindjes së kontribuar. nuk lejohet që ajo të detyrohet për diçka të tillë.

4.

Pjesëmarrja e gruas në shpenzimet familjare:

b.

Pjesëmarrja vullnetare e gruas në përmbushjen e nevojave financiare për familjen është diçka e pëlqyeshme që shkon në harmoni me frymën bashkëpunuese dhe ndihmën e ndërsjellët mes bashkëshortëve.

7. Keqpërdorimi i të drejtës për të punuar:

a. Martesa ngrihet mbi të drejta dhe përgjegjësi të ndërsjella mes bashkëshorteve, të drejta dhe përgjegjësi këto që janë vendosur dhe përcaktuar c. Çdo mirëkuptim dhe marrëveshje me sheriat (ligj). Prandaj bashkëshortëve u dakordësie rreth asaj se si do të veprohet me takon që marrëdhënien mes tyre ta ndërtojnë rrogën dhe të ardhurat financiare të fituara nga mbi bazën e drejtësisë, mbështetjes, solidaritetit dhe mëshirës. Çdo tejkalim i këtyre normave gruaja, është i lejuar. konsiderohet i ndaluar në ligjin e Zotit. d.

Nëse nga dalja në punë e gruas kërkohen Bashkëshortit nuk i lejohet që të keqpërdor shpenzime suplementare atëherë ato duhet të b. të drejtën e tij, duke e ndaluar gruan apo kërkuar përballohen nga vetë ajo. prej saj të ndërpresë punën, nëse këtë e bën me qëllim për ta dëmtuar atë, me përjashtim të

Përtej Fjalës

45

rasteve kur (puna jashtë shtëpisë) sjell një dëm Rekomandime më të madh se sa përfitimi që pritet nga kjo punë. c.

E njëjta gjë vlen edhe për gruan, nëse ajo nga qëndrimi në punë ka për qëllim të dëmtojë bashkëshortin ose familjen, apo puna (jashtë shtëpisë) sjell një dëm më të madh se sa përfitimi që pritet nga pre saj.

46

Përtej Fjalës

Rekomandohet të kryhen hulumtime sociologjike, ekonomike dhe shëndetësore që zbulojnë ndikimin që sjell aktivizimi i gruas në punë jashtë shtëpisë, si ndaj familjes ashtu edhe ndaj vetë asaj. Të tilla hulumtime zbulojnë përmasën reale të kësaj çështjeje. Subjektet e studiuara duhet të jenë nga shoqëri të ndryshme.

• Akademia thekson nevojën dhe detyrën e domosdoshme që tu edukohet njerëzve koncepti i marrëdhënieve bashkëplotësuese mes bashkëshortëve dhe rëndësia e madhe që islami i kushton ndërtimit të marrëdhënieve bashkëshortore mbi bazat e dashurisë dhe mëshirës.

veçanti, në koherencë me evoluimin qytetërimor dhe në përputhje me parimet sheriatike. Këto përfundime dhe rekomandime të Akademisë duhet të pranohen nga të gjitha qeveritë dhe organizatat ë islame, në çdo përfaqësim të tyre në konferencat ndërkombëtare në lidhje me çështjen e gruas dhe popullsisë.

• Organizmi i një konference të veçantë që të Shkëputur nga: Lidhja e Hoxhallarëve të trajtojë çështjet e gruas muslimane në përgjithësi Shqipërisë dhe rolin e saj në zhvillimin e shoqërisë islame në

Përtej Fjalës

47

AKTIVITETE & MBRESA

Qendra Sociale- Kulturore

“Femra Investim i Familjes”

“E Dua Vendin Tim 2017” Ceremonia vjetore e ndarjeve se çmimeve - FIF Awards 2017 28 mars 2017

Edicioni i dytë i ceremonisë së ndarjes së çmimeve “E dua Vendin Tim”, mundësuar nga Qendra Sociale- Kultorore “Femra Investim i Familjes”, u mbajt më dt 28 Mars 2017 ora 1700- 1900 pasdite pranë ambienteve të “Tirana International Hotel”, Salla Akernia, TiranëShqipëri.

I konceptuar për të qenë aktivitet i përvitshëm që përpiqet të vlerësojë personalitete të ndryshme të shoqërisë sonë me eksperiencë në fushat e tyre, por edhe që kanë kontribuar fuqishëm në çdo hallkë të shoqërisë sonë, ky aktivitet përmes spotitte saj, nxit përfshirjen e faktorit social dhe më gjerë për të qenë pjesë e nominimit të personaliteteve që do të nderohen vit pas viti përmes ceremonisë së ndarjes së çmimit që ka mundur të vijë në secilin vit ndryshe dhe me risi profesionale spikatëse.

Përmes jurisë së ngritur pranë Qendrës Social- Kulturoe Femra Investim i Familjes, me nominime të veçanta e me kontribut të spikatur, të shtrirë në fusha e aspekte nefralgjike, jetësore dhe etike përmes profesionalizmit dhe shpirtit human e fisnik për të kontribuar në shoqëri, përzgjedhja pati jehonë të gjerë dhe mori vlerësime të përzemërta nga të gjithë pjesëmarrëset, por edhe nga profesionistë të fushave të ndryshme.

Me një shtrirje të gjerë dhe fokusuar tek personalitete me eksperiencë shumëvjeçare, aktiviteti i fund marsit 2017, përcolli tek publiku që sa vjen dhe shtohet dhe ndjek me vemendje aktivitetet dhe kontributin tonë në shoqëri, frymën e mirënjohjes për punën e bërë brezat paraardhëse, frymën e mirëkuptimit, shtrirjes së komunikimit dhe zhvillimit social duke mos qënë më një organizatë që operon brenda një suaze me fushëpamje të kufizuar, por me ide dhe qëllime ambicioze për të realizuar shërbime sociale e kulturore dhe zhvillimore me profesioanlizëm dhe efikasitet.

48

Përtej Fjalës

Çmimi “E Dua Vendin Tim 2017” është mirënjohje dhe falenderim për gratë që kontribuojnë në të mirë të shoqërisë. Çmimi “E Dua Vendin Tim 2017” jepet për kontribut të çmuar në: • Kulturë • Atdhetari • Edukim • Mjekësi

Ftohen të gjithë individët të japin propozimet e tyre për nominimin e grave, që kanë dhënë dhe japin kontributin e tyre të vyer në të mirë të shoqërisë.

•

Propozimet janë të hapura deri në dhjetor 2017

•

Për më shumë informacion na vizitoni ne faqen tonë në f b:

•

Qendra Kulturore “Femra Investim i Familjes”

•

E-mail: ëfi1cultural.org@gmail.com

• www.pertejfjales.com

- Çmimi “E Dua Vendin Tim” shkon për Artisten e Popullit, Nderin e Kombit, znj. fisnike aq të dashur për të gjithë shqiptarët znj.Margarita Xhepa.

- Çmimi “ E Dua Vendin Tim 2017” shkon për e shkencëtaren, intelektualen dhe znj. e nderuar, Ruzhdie Qafmolla.

- Çmimi “ E Dua Vendin Tim 2017” shkon për Pedagogen e dep. Të Gjuhës Shqipe dhe specialisten e fushës së gjuhësisë dhe edukimit, znj. Mimoza Gjokutaj.

- Çmimi “ E Dua Vendin Tim 2017” shkon për znj. e nderuar Manushaqe Halili, stërmbesën e H. Hasan Tahsinit e cila punoi për dekada me rradhë për rigjallërimin e emrit të stërgjyshit të saj nëpërmjet veprave të botuara dhe hulumtimeve në vazhdimësi.

- Çmimi “ E Dua Vendin Tim 2017” shkon për znj. Fatmire Kortusha, mësuesen e nderuar dhe drejtuesen e parë të Medresesë së vajzave në Durrës.

- Cmimi “ E Dua Vendin Tim 2017” shkon për kontributin e vyer kundrejt znj. fisnike Rejhana Shpendi.

-

Çmimi “E Dua Vendin Tim 2017” shkon znj. e nderuar nga Gostivari, Sirije Izairi.

- Çmimi i nderit “ E Dua Vendin Tim 2017” shkon për dëshmoren e Lirisë Nënë Zahide Jasharin.

Përtej Fjalës

49

E ëma rrëfehet me gjuhën e pamundur të të birit të sëmurë:

më fal nënë, por s’kam faj!

Një nënë që flet me gjuhën e të birit të pamundur nga sëmundjet e njëpasnjëshme. I përngjan deri diku “Laurës” të Izabelë Alendes, ku shkrimtarja dialogon për ditë e javë më të bijën e sëmurë në zgrip të vdekjes.

Kështu dhe Brixhida, jo e njohur si Izabela, një nënë shqiptare e munduar nga fati i të birit me shëndetin e përkeqësuar, por ende në jetë, falë Zotit, siç ajo dëshiron çdo çast ta thotë këtë, ka vendosur të rrëfehet, me një formë, gjuhë e stil krejt të pazakontë.

Ajo futet në botën e të birit, duke qenë në fakt brenda saj, dhe që aty, me gjuhën e tij të pamundur por të ndjerë, i jep mundësinë të shprehet, për atë vetë, siç dhe vetë ajo shprehet për të birin, një shtjellë ndenjash e përjetimesh që nis e përfundon tek një botë e vetme, e pashqitshme, siç është ajo nënës me fëmijën.

Rrëfimi i Muenisit, ardhur nga fjalët e nënës së tij, Brixhida: Nënë…fjalë e pathënë… nëna ime, unë jam djali yt që të bëra nënë për herë të parë…. por kurrë nuk arrita të thërrasë “mami”. Jam djali yt që çastet e ardhjes time në jetë, nga gëzim u kthyen në frikën e humbjes së birit tënd që akoma se kishe marrë në krah. Unë luftoja për të jetuar, ndërsa ti, me besim dhe e dorëzuar tek Zoti luteshe me shpirtin e nënës.

Deshi Zoti dhe e kaluam këtë sfidë mes vuajtjeve të mija e dhimbjes tënde, nëna ime. Mes përpjekjesh e dashurisë tënde, nëna ime, rritesha unë çdo ditë…

Kur erdhi momenti që çdo prind ëndërron e dëshiron që fëmija të thotë fjalën e parë, unë këtë kënaqësi nënë s’ta dhashë. Ti luftove e u përpoq shumë

50

Përtej Fjalës

që unë të flasë e ty të thërras, por…

Të shikoj buzët që lëvizin nëna ime, më përkëdhel e më këndon, por unë zërin tënd nuk e dëgjoj. Dhe pse unë s’dëgjoj por e kuptoja pikëllimin e zemrës tënde nëna ime, shikoja si luftoje me durim e besimin në Zot, ti duroje, duroje dhe dhunën që unë ushtroja mbi ty…

Mes përpjekjesh nëna ime ti arrite të gjesh gjuhën e komunikimit, nëpërmjet vizatimit arrite të më kuptoje se çfarë doja por jo gjithçka….

Kaluan ditë e muaj dhe ti nëna ime u përballe me një sfidë tjetër, me një botë të panjohur ku tashmë unë isha futur: Autizmi.

Me besimin në Zot, ti bëheshe më e fortë nga sfida në sfidë. Përkujdesi, dashuria jote ndaj birit tënd s’mungonte kurrë, edhe pse unë te jepja dhunë si shpërblim. Ti mundoheshe të më lumturoje çdo çast e ditë të jetës, ndonse unë rritesha më shumë nëpër klinika e doktorë e ndërkohë shokët e mi lodronin me njëri-tjetrin.

Kur erdhi koha që moshatarët e mi në shkollë do të shkonin, pikërisht në këtë moment një sëmundje vdekjeprurese me kishte pushtuar në kokë. Tërmet

pësoi zemra jote nëna ime, por besimi në Zot nuk të vendosur kështu”, sepse une isha shpërfytyruar e bërë la të dorëzoheshe por luftove deri në vetëmohim me tepër i dobët. Unë ushqehesha me tub nga hunda shpirtin të mbushur me dhimbje. se nuk përtypesha dot nga paraliza, por nëna ime me guxim prej nëne e mbështetje tek Zoti, mori Kisha dhimbje koke, më iku shikimi, unë s’të tregoja përsipër për ta hequr tubin dhe filloi të më ushqejë dot nëna ime, por ti më kuptoje duke mos m’i ndarë me shiringë; dhe pse unë shpesh herë mbytesha, ajo sytë për çdo çast. Mes pëkëdheljesh e dhimbjesh nuk u dorëzua dhe ja doli; dhe unë fillova të haja më bëre gati duke më veshur rrobat për në sallë të normal. Mbas disa kohësh fillova dhe te eci, por duke operacionit, ku rreziku për jetën ishte fatal. Me më mbajtur, deri sa u përmisova tamam mbas një dhimbjen e një nëne e me besim më dorëzove në viti. Kur shoqet e tua nëna ime gëzonin për arritjet e dorë të Zotit. Me buzët që të dridheshin ti më thoje fëmijëve në shkollë, ti gëzoje se unë po filloja të eci të them: “O Zot më shpëto!”. Dhe për çudinë e të prap, po filloja të përtypem, po rifilloj të vizatoj, e gjithëve, unë që s’kisha folur kurrë thashë me duart mes këtyre përpjekjeve, ti nëna ime se dite kurrë se lart fjalën “Zot”. Veç në atë moment unë pashë lot në çfarë ndjej e çfare më dhemb….plagë për një nëne. sytë e tu nëna ime dhe tek mjekët që ishin të çuditur me rastin që kishin përballë. Shikimi i syve të tu e të Ti nëna ime sfidove gjithë opinonin kur me nxirrje mi u tërhoqën zvarrë deri sa u mbyll ajo derë. mua nëpër rrugë, kur unë bërtisja e bëja skena ku ti nuk u turpërove kurrë prej meje; më çoje kudo, Zoti kishte vendosur që unë të shpëtoja nga ky se doje që unë të jetoja jetën aq sa më ka mbetur, operacion dhe që ti nëna ime falenderojë Atë për këtë. si të gjithë, paçka se jam ndryshe. Ti u përballe me Por ato që unë kisha përjetuar ishin të tmerrshme vështrime e sjellje vrastare të shoqërisë, por kurrë nuk dhe, i frikësuar kërkoja me shikim e shenja që të u zmbrapse. Ti ke 7 vite që jeton duke falenderuar sigurohesha nga ty nëna ime që kjo s’do të ndodhte Zotin çdo ditë që unë jetova dhe sot, ti sa herë që fle më. Nuk pata shumë kohë të qetësohem, sepse unë do gjumë më kontrollon a marrë frymë. Sepse sëmundja të bëhesha prapë operacion për herë të dytë, të tretë e ime vazhdon të jetë prezente, dhe pse kam bërë katër të katërt brenda një muaji. Dhimbja jote nëna ime që operacione. kurrë se dite që çfarë më dhimbte e më shqetësonte ishte e madhe, po ashtu dhe tmerri im që kaloja nga Sot jam 13 vjeç dhe nëna ime vazhdon me të njëjtin një traumë në tjetrën. përkushtim; më çon në terapi e në shkollë ku gjatë rrugës unë të stresoj pa masë, të godas kudo që të Sikur mos të mjaftonte kjo unë rrashë në koma dhe jem kur ti nëna ime s’ke mundësi të më plotësosh u paralizova, doktorët m’i hoqën shpresat, por ti ato që dua të blej. Unë dua shumë të gëzoj nëna ime nëna ime kurrë se humbe shpresën tek Zoti. Ti vije por jo gjithmonë arrij, se kjo bota ku unë jam më në reaminacion dhe më flisje, edhe pse unë nuk të ngatërron; unë vazhdoj të të dhunoj por unë të dua dëgjoja, por kishe besim në lidhjen shpirtërore që ka shumë, shumë, dhe ti e di nëna ime, ti je shoqja ime, nëna me fëmijët. Ti më thoje nëna ime se unë jam je mbështetja ime je, ajo që më kupton në çdo situatë, i fortë e se me ndihmën e Zotit do ja dalim. Dhe je ajo që dashuri më dhuron pa kushte e si do që te vërtet, Zoti deshi që unë të rikthehem në jetë, gjë që jem. Të lutem më fal nëna ime, dhe pse s’kam faj! i mrekulloi mjekët; por unë nuk mund e ecja e nuk mund të haja. Një sfidë tjetër për ty nëna ime që i Biri yt, Muenis Masha luteshe Zotit: ‘Te lutem Zoti im, ma bëj dhe njëherë djalin si ishte, të bukur dhe pastaj ma merr po e ke

Përtej Fjalës

51

Mbi rolin e gruas dhe rën Çdo grua që kupton problemet e mbarëvajtjes së një shtëpie është shumë më afër kuptimit të problemeve të mbarëvajtjes së një vendi.”- është shprehur Margaret Thatcher, duke theksuar mjeshtërisht në një fjali të vetme aftësitë e papërsëritshme të gruas, që nga ekuilibri i drejtë, aftësia për përshtatje, detyrat e shumta, ndjeshmëria dhe shpirti i lidershipit.

shoqerine. Në të gjitha fushat e artit roli i femrës është mjaft i spikatur, kontributi i tyrë është i konsiderueshëm në emancipimin e femrës, role të bukura kanë realizuar aktoret tona të medha të skenës dhe ekranit si Margarita Xhepa, Tinka Kurti, Roza Anagnosti ,Yllka Mujo, etj. Megjithatë është e qartë në opinion publik, që angazhimin e femrës e shohin si themelor për të mbështetur dinjitetin njerëzor dhe për respektimin e sfidave unike që Nese do te marim parasysh dëshmitë, këshillat, gratë përballen. Fuqizimi i grave, gjithashtu ka eksperiencat,kontributet dhe sakrificat e grave aftësinë për të krijuar efekte të panumërta të tjera: të suksesshme dhe unike, do te nxirrnim në pah për të krijuar një botë më të shëndetshme, me më një mesazh të rëndësishëm, të cilin ne gratë duhet shumë të arsimuar dhe me më pak të varfëri. t’a mbajmë fort mirë parasysh: vetëvlerësimin, qëndrueshmërine, pasionin dhe ambicien qe mund Përsa i përket fushës së sipërmarrjes gratë kanë cilësi të na prijnë drejt suksesit . Dhe mbi të gjitha, është të veçanta, të tilla si nivel të lartë profesionalizmi, plotësisht e mundur per te gjendur drejtpeshimin e dije gjithëpërfshirëse, etikë të jashtëzakonshme, duhur mes punës dhe familjes. aftësi për detyra të shumëfishta, si dhe ndjeshmëri.

Kështu pra, duhet që sipërmarrja,administrata Çdo ditë na rastis te takojmë gra të mrekullueshme. publike dhe çdo fushë tjetër të inkurajojë e nxisë Dhe siç mund të pritet, nxjerrim në pah cilësi të kontributin e aftësive dhe pikave të forta dalluese tilla, si: fuqinë frymëzuese, qëndrueshmërinë, të të dy gjinive, në mënyrë që ato të zhvillohen dhe bërjen e shumë gjërave njëherësh, ndjeshmërinë, të përdoren për një shoqëri sa më të shëndetshme vlerat morale, shpirtin e lidershipit, aftësitë dhe të aftë. komunikuese, vizionin, frymën e skuadrës, këmbënguljen, fleksibilitetin dhe pasionin.Këto Të gjithë e dimë që nje rol të madh në shoqëri e cilësi i bëjnë gratë të pranishme, tani më shumë se kudo luan edhe gruaja! Më parë femra shikohej asnjëherë tjetër, si një pasuri e vlefshme e shoqërisë apo vleresohej në sajë të dy faktoreve; sonë në jetën sipërmarrëse, universitete, si dhe në e destinuar për të kryer punet e renda të institucione publike, në parlament, media, art dhe 1- shtëpisë në fusha të tjera.

“Vizioni i qartë, zotërimi i modelit , optimizmi, strategjia në të menduar e të vepruar, fleksibiliteti, aftësia për të menaxhuar dhe vendosja e prioritetit të zgjidhjes së problemeve janë cilësitë më të rëndësishme për një grua lider.”

2- e destinuar per t’u pare si riprodhuese për shtimin e njerezve në familjeje

Dhe në sajë të këtyre botëkuptimeve që egzistonin për femrën, femra nuk mund të nxirrte në pah vlerat e saj… por me evolimin dhe emancipimin Shumë femra kanë drejtuar dhe drejtojnë shtete e parreshtur të shoqërisë edhe femra mundohet të fuqishmë si Margaret Thecer zonja apo gruaja të zerë vendin e saj qe i takon në shoqëri... Dhe e hekurt, Angela Merkel, Hillari Clinton e plot roli i saj nuk është i pakët. Duke punuar me gratë të tjera që, me punët e tyre kanë çuar përpara është provuar të jetë një mënyrë e sukseshme veçanërisht efektive për të luftuar varfërinë, sepse

52

Përtej Fjalës

ndësinë e saj për shoqërinë gratë kanë tendencë për të investuar fitimet e tyre në ushqim, kujdes shëndetësor dhe arsimim për femijet e tyre. Femra eshte e afte duke vene ne funksion te gjitha potencialet e saj, te jete ne detyra te medha shteterore, duke filluar qe nga detyrat me te thjeshta e deri tek ministre, drejtore, kryetare parlamenti, etj.

“Femrat i karakterizon imagjinata dhe intuita, vendosmëria dhe vullneti për t’i çuar punët deri në fund. Ato janë të kujdesshme që në çdo angazhim të mos harrojnë detajet dhe hollësitë, që shpesh marrin shumë vlerë. Femrat pranojnë gabimet dhe nga ato nxiten që të punojnë e të bëjnë më shumë përpjekje për të ndryshuar”.Por asnjëherë nuk arrihet dot drejtpeshimi i përsosur mes karrierës “Asgjë nuk merret falas. Është një betejë e dhe jetës private. Le ta quajmë më mirë kompromis vazhdueshme që duhet t’a fitosh me punë e përsëri të vazhdueshëm dhe negociim me veten. Përpiqesh punë. Pasioni për profesionin është një shtysë e të bësh më të mirën e mundshme. Ndonjëherë, madhe që udhëheq vazhdimisht. Kureshtja dhe ekuilibri anon nga njëra anë e ndonjëherë në dëshira për të mësuar gjëra të reja ka qenë një tjetrën, ndërkohë që drejtpeshon edhe dëshirat me motor lëvizës i mirë ,njekohesisht për të ecur detyrimet e tua”. permes sfidave që sjell ndryshimi.

“Vitet e fundit kane treguar se situata po ndryshon.

“Gratë po fitojnë fuqi që mund të sjellë një Shohim shumë drejtuese në administratën publike perspektivë të ndryshme në vendimmarrje. Ne dhe kjo po reflektohet dhe në organizatat e shoqërisë besojmë vërtet se çelësi i suksesit nuk qëndron te civile dhe për rrjedhojë, edhe në sipërmarrje. gjinia më shumë se sa të aftësitë. Duke ju referuar, Mendojme se forcimi çdo ditë e më shumë i një shembujve më spikatës në nivel ndër kombëtar, shteti ligjor dhe i rregullave në shoqëri e bën të ku roli i femrës ka qenë me ndikim ne fusha të mundur që një femër të demonstrojë aftësitë e veta ndryshme të politik bërjes, le te sjellim ne vemendje dhe të konkurojë në mënyrë të barabartë.” shembullin me aktual të Angela Merkel të gruas tashme të njohur për aftesitë e saj në vendime, të Lidhur me të drejta konkrete për gruan shqipetare, cilat ndikojnë në fatet e kombeve. Kjo grua sjell rikujtojmë se asaj iu njohën disa të drejta themelore modele te fushave ekonomike, ushtarake, strategjike në shekullin 17 /18,si e drejta e të trasheguarit,e dhe gjeo- politike duke respektuar dhe ndikuar fejesës dhe martesës,e drejta e pasurisë dhe pozitivisht ne te drejtat dhe liritë themelore te e menaxhimit të saj,të drejten e aplikimit në individit ne nivelet me te larta nderkombetare, gjykata për të drejtat e saj.Gjithashtu angazhimet “Ne besojmë se barazia gjinore është çelësi për një e saj kalonin përtej shtëpisë në profesione të sipërmarrje të suksesshme.” ndryshme,në aktivitete në dobi të shoqërisë me anë të vakëfeve apo institucioneve të ngjashme, edhe Natyrisht në kuptojmë se Diversiteti është një mjet pse jetesa në këtë periudhë ishte tejet e vështirë, për i shkëlqyeshëm për zgjerimin e mundësive për shkak të luftrave. Tradita shqiptare e ka luftuar sipërmarrjet, i cili na mundëson një shfrytëzim gjithmonë me definitivitetet e roleve gjinore dhe më të mirë të kapitalit njerëzor, duke i sjellë vlera përgjegjësitë, pozitën e gruas në shoqëri. të shtuara sipërmarrjes, qeverisjes, na mundëson mjekohesisht edhe anë të mira për shoqërinë dhe Shkroi: Hanife ekonominë si një e tërë. Njerëzit duhet tç mësojnë Qehajaj dhe edukohen për të ndryshuar modelet dhe për të ndërtuar aftësitë e komunikimit.

Përtej Fjalës

53