Revista Shije nr 16 by Revista Shije

provo

28 receta GUSHT 2013

GUSHT 2013, Nr. 16

TË FTUAR

Bleona Qereti Aurela Hoxha Myfarete Laze Klajdi Selimi Lori Haxhiu Monika Lubonja

frutat

e verës

E kripura

stina ime e ëmbël Speciale Shije pushimesh

Dieta nën çadër Këshilla nga Blerina Bombaj

STINË AKULLORESH JETË NATE NË PRISHTINË

GUSHT 2013

Botues: Red Mark Drejtor: Altin Bamllari Kryeredaktore: Klaudeta Skënderasi Gazetarë: Saimir Muzhaka Dhurata Thanasi Daneri Brenton Kotorri Bashkëpunëtorë: Haxhi Aliko Blerina Bombaj Gentian Ziu Hermiona Hajdini Vjollca Xhunga Armand Kikino Gladiola Bilbili Edlira Ruzi Konsulent: Mitro Çela Fotografia: Manila Harizi Graphic Designer: Daniela Dushmani Manaxherë marketingu: Rovena Hasa Ani Murati Manaxher i shpërndarjes: Shpëtim Caco Eltion Danglli

Tekstet dhe fotografitë janë pronë e “Shije”. Riprodhimi i tyre është i ndaluar.

Një shënim sa për fillim GUSHT 2013

Plazhit ia falim të gjitha Lufta me frigoriferin fillon fiks në ato ditët kur je duke menduar ca plane pushimesh. Pasi llogaritë bëhen, destinacioni zgjidhet e prenotimet kopsiten, vjen radha për të hipur mbi peshore e pastaj për të filluar menjëherë dietat, tamam në momentin kur imagjinata që sjell para syve një trup jo dhe aq elegant sa për ta ekspozuar faqe gjithë botës. Dietologët thonë që kjo nuk është aspak e shëndetshme. (disa vajza e ekranesh dëshmojnë disa faqe më tej ekzaktësisht këtë. Si lum ato!). Shumë mirë e kanë dhe ne jemi dakord me ta, por le ta hedhë gurin i pari ai që është pa mëkat. Ca sakrifica mbi pjatë për hir të plazhit duhen bërë, të shëndetshme a të pashëndetshme qofshin. Plazhit i falen. Dhe i falen vërtet, se kur vijnë pushimet duhet të jemi gati për rrobat e banjës. Punë e madhe se ditët e para të pushimeve do shtrëngojmë dhëmbët e pastaj pak më vonë, kur mëkati të na ketë tunduar, do ngushëllohemi duke thënë: epo me pushime jam. Po nuk hëngra tani kur do ha? Pse nuk më takon një akullore më shumë, a nuk jam me pushime? Po një koktej nuk do ta pi unë? Po s’e piva tani, kur do e bëkam? Fundja me pushime jemi. Dhe plazhit ia falim të gjitha: luftën me frigoriferin në ditët kur bën ca plane pushimesh, apo boshatisjen e pjatave sapo na shkel këmba në plazh. Prandaj këtë muaj në revistë do t’i gjeni

të gjitha: përveç personazheve, udhëtimeve, intervistave, recetave, ju kemi sjellë edhe dietat e ditëve të plazhit, edhe këshillat se ç’duhet të mos futësh në çantën e pushimeve ditore, edhe sugjerime për zgjedhjen e peshkut, edhe receta akulloresh për të kënaqur nepset, bashkë me ca rrëfime vajzash të bukura, që na kanë treguar për regjimet ushqi more në breg të detit. Një revistë që na duhet këtë verë. Dhe që na i justifikon dietat dhe mëkatet me ushqimin. Po si çdo herë edhe këtë vit me siguri plazhit do t’ia falim. Të gjitha. Klaudeta Skënderasi

f. 44

Në ë p o k ertin

Në foto: Floriana Garo Foto: Manila Harizi Ambientet: Drymades Inn

f. 66

Bëje vetë salcën me domate

f. 122

Ëmbëlsi e akullt

f. 74

f. 106

Skeda praktike Rrëmujë në kuzhinë f. 10 Aperitiv nga Mitro Çela Nihilistët f. 12 Në tryezë me… Bleona Qereti: Një dietë për Hollivudin f. 14 Kafe turke Myfarete Laze - Kur gatuhej trahanaja f. 18 Ëmbëlsira e akullt Momentet e ëmbla të verës f. 74 Të gjitha e duan akulloren f. 78 Stinë akulloresh f. 80 Kur ta hajë akulloren fëmija im? f. 82 Akullore shtëpie f. 84 Shporta e frutave Shërohu me kajsi f. 88 Jetë nate Sharm hamami në Prishtinë f. 90 Aktivitet Mblidhuni rreth Sofrës së Filmit Ballkanik f. 96

Speciale

GUSHT 2013

Shije pushimesh

Dieta nën çadër f. 44 Ushqimet e ditëve të nxehta f. 52 Ç’të marrësh me vete në plazh f. 60 Shija e detit në tavolinë f. 64 5 frutat e verës f. 66 Dekoro shtëpinë e plazhit f. 68

f. 52

f. 72 f. 68

Tendenca të ëmbla

f. 28

f. 22 Monika Lubonja: Krepat, pjata me fat Reportazh Për oriz në Milano f. 98 Dashuria kalon nga stomaku Kuzhinën nga shtrati e ndajnë… shpargujt f. 102 Stina në kavanoz Bëje vetë salcën me domate f. 106 Profili i një Chef-i Blerina e Erës f. 110 TV-Kuzhina Shije nga “Vila 24” f. 118 Destinacione INSIFA beach, oazi i ditëve të nxehta f. 122 Receta nga faqja e Shije-s Klubi i shijes f. 130 Pyetësori pikant Klajdi Selimi f. 133 Erëzat në ballkonin tim Shto pak nenexhik f. 134 7

Grimca Qoshja e amvisave

Gjalpi Si ta zbutësh

Bananet Si t’i konservosh gjatë Nuk ke kohë që të bësh çdo ditë pazar dhe të furnizohesh me fruta të freskëta? Atëherë përdor disa truke. Për shembull që banania të qëndrojë e freskët për më shumë se një javë? Vendosi në frigorifer të mbyllura në një qese plastike me ngjyrë. Kështu lëkura ngelet gjithmonë e verdhë pa njollat dhe pikat e errëta.

Disa nga recetat e kërkojnë gjalpin në temperaturën e ambientit në mënyrë që të bashkohet shpejt me përbërësit e tjerë. Kur ke mikrovalë ky problem zgjidhet por kur s’ke si t’ia bësh? Gjalpi i dalë nga frigoriferi është gur. Grije me grirësen e djathit dhe spërkate me pak miell në mënyrë që të mos ngjisë. Kështu nuk do presësh gjysmë ore derisa gjalpi të zbutet.

Perimet Sa më të pastra Për të qenë e sigurt se perimet para se të konsumohen janë pastruar nga të gjithë konservantët me të cilët spërkaten, laji duke shtuar 2 lugë uthull për një litër ujë. Më pas nuk është më e nevojshme që të shpëlahen. Por nëse do që të përdorësh dezinfektantët që shiten në farmaci, ndiq udhëzimet në etiketën e produktit.

Domatet Për t’i qëruar më shpejt Në vend që t’i futësh domatet në ujë të vluar, nguli në një pirun dhe afroji tek flaka e gazit për pak sekonda derisa lëkura të fillojë të shkëputet nga tuli dhe pastaj qëroji me lehtësi. Nëse nuk përdor kuzhinën më gaz mund t’i vendosësh për pak minuta në furrën e nxehtë: funksionon njëlloj.

Akullorja Si ta nxjerrësh nga format Shpesh të nxjerrësh akulloret nga forma rezulton një mision i vështirë. Ta kalosh formën në ujë të nxehtë mund të shkrijë akulloren. Më mirë përdor një tharëse flokësh. Për pak sekonda akullorja do të dalë menjëherë nga format.

GUSHT 2013

SKEDA PRAKTIKE

Ata që e kanë pasion gatimin, ia dinë edhe sekretet. I kanë edhe truket shpëtimtare. Po ka ca të tjerë që në kuzhinë bëjnë vetëm zarare. Që nuk sajojnë dot asnjë supë për të qenë dhe nuk e kanë nuhatjen aq të mprehtë sa të dalin nga situata. Ç’të bësh kur receta nuk të del siç prisje? Kur të ndodhin aksidente të vogla apo kur nuk e njeh gjuhën e kuzhinës? Ne kemi ekspertin tonë të kuzhinës, Gentian Ziu, që do na shpëtojë nga rrëmuja e kuzhinës. Nuk e kuptova që bishtajat kishin fije. Tashmë dreka u bë. Ç’të bëj me to? Nëse ndodh diçka e tillë, atëherë praktikisht çdo gjë ka marrë fund dhe s’mund të bëni më asgjë, me përjashtim të një zgjidhjeje mbase pak drastike. T’i kaloni në blender, t’i kaloni pastaj në sitë, të rregulloni viskozitetin (mund të duhet të shtoni pak ujë), t’i jepni dhe një herë valë dhe t’i shërbeni si supë kremoze. Gjithsesi ky është një nga ato raste kur s’na mbetet veçse të themi “mend për herë tjetër”…

Erëzat mund të hidhen sipas shijes apo çdo pjatë e caktuar ka erëzën e saj?

Ka disa rregulla të përgjithshme si dhe disa kombinime standarde. P.sh. salca bolonjeze shkon me kumelin dhe kanellën, bizelet me nenexhikun, filetat e peshkut dhe të pulës me sherebelën, djathi i bardhë me rigonin, gici me piperin dhe rozmarinën, etj. por megjithatë, nisur dhe nga eksperienca personale, mendoj se është dhe çështje preference. Eksperimentoni me erëzat, dilni jashtë shablloneve dhe gatimet tuaja s’do të jenë asnjëherë monotone.

Si ta shkrij më shpejt mishin e ngrirë? Mënyra më e shpejtë për të shkrirë mishin e ngrirë është në mikrovalë. Nëse nuk posedoni një të tillë, vëreni mishin në një tas poshtë rubinetit dhe lëreni atë pak hapur. Nëse bëhet fjalë për urgjencë të madhe, atëherë futeni në ujë të vakët dhe ndërrojeni atë çdo 10 minuta. Kjo metodë, në fakt, s’është fare e këshillueshme nga ana higjienike dhe mishin duhet ta gatuani sa më shpejt që të jetë e mundur dhe gjithsesi jo më vonë se 2 orë nga momenti i shkrirjes.

Ç’të bëj nëse tava me lazanja është djegur në fund?

Ajo që ju ngelet për të bërë është që petën e fundit ta “bëni kurban” dhe ta lini në tepsi. Nëse jeni të kujdesshëm kur të nxirrni copat dhe i bëni katrorët me përmasa pak më të mëdha, miqtë tuaj ka shumë mundësi që të mos kuptojnë gjë për aksidentin që ka ndodhur.

GUSHT 2013

APERITIV NGA MITRO ÇELA

MITRO ÇELA

Nihilistët a vite që është kthyer në traditë. Një takëm analistësh ftohen në debate televizive për turizmin. Flasin pa doganë, sidomos në prag behari. Janë po ata analistë që bëjnë llogje për politikën dhe kulturën, për sportin dhe urbanistikën, për letërsinë dhe seksin, për bankat dhe lezbizmin, për plehrat dhe veshjet toples, për ushqimin bio dhe ushtarët shqiptarë në Afganistan. Më saktë, për gjithë lezetet dhe lanetet e botës shqiptare. Hallall sisa që u ka dhënë nëna! Për këto habere, marrin honorare me yndyrë shumë. -Në një debat televiziv jepen dy inserte. I pari, nga gazeta “The Indipedent”. Sipas gazetës britanike, plazhet e rivierës shqiptare llogariten ndër 100 plazhet me të preferuara në botë. Së dyti, gazeta “NYT” u bën thirrje turistëve të kalojnë pushimet në mrekullinë që afron natyra nga Dhërmiu në Sarandë. Një nga analistët, pasi shikon insertet, rrudh bal-

lin, fërkon mjekrën gjysmë të thinjur, tharton buzët, tund gishtin dhe nis muhabetin: -Këto janë shkrime të botuara me pagesë. Unë rri me të huaj. Edhe gruan e kam italiane. Unë i di shijet e tyre. Atyre nuk u pëlqen dhe nuk ka pse t’u pëlqejë Shqipëria. Tek ne, mor vëllezër e motra, në vend që të ndërtohet, gërryhet e shkatërrohet çdo dite. Këtu nuk ka shtet. Këtu ka anarki. Nuk ka as polici e as gjykatë. Kemi prokurorë malukatë. Të korruptuar deri në lëfyt. Fushat nuk mbillen me grurë, por me pallate. Lumenjtë po gërryejnë bregdetin. Plazhin e Semanit e mori deti. Plazhit të Patokut nuk i duket as nam e as nishan. Plazhet tona më prishin humorin. Tjetër gjë me plazhet e Korfuzit, Anadollit, Kubës! Në një tjetër debat, drejtuesi i emisionit tregoi se një gazetar italian, pasi kishte vizituar Shqipërinë, u bënte thirrje italianëve të kalojnë pushimet verore në Shqipëri. Pyetjes

se çfarë mund të gjejnë turistët italianë në Shqipëri, një analist rrumbullak nga barku dhe surrati, iu përgjigj me kompetencë: -Plehrat, ushqimin e pisët, ujërat e zeza që derdhen në det dhe hotel kashtën. Në Theth, me iniciativën e Ministrisë së Kulturës dhe Turizmit janë ndërtuar 40 hane. Vitin e kaluar mbi 10 mijë turistë kryesisht nga Evropa Qendrore, gjermanë, hungarezë, zviceranë, austriakë, çekë, sllovenë, kaluan disa ditë në këto hane. Këtë vit ka më shumë kërkesa. Pse preferohet Thethi? Për natyrën e virgjër. Për ushqimin bio. Shija e djathit të dhisë, të ndjek hap pas hapi “gjithë ditën”. Domatet zemërkau nuk i gjen në asnjë vend. Boronicat kanë shije ekstra vetëm në Theth. Qepët dhe hudhrat e njoma i japin tjetër shije sallatës. Ujët që del nga burimi e ka bekuar Perëndia dhe mund të krahasohet vetëm me ujërat e Zvicrës. Çmimet, tregon një turist nga Çekia, janë badjava. Një herë

GUSHT 2013 në vit, vajza e djem nga krahinat rreth Alpeve - Shqipëri, Mal i Zi, Kosovë - të veshur me kostume kombëtare, kërcejnë, këndojnë dhe bëjnë paradë mode për turistët. Gjatë paradës muzika pop mbytet nga shkrepjet e aparateve fotografike. Le të ndjekim komentet. “40 hanet e Thethit janë të bukura, -thotë një analist, - por i ka ndërtuar gjermani. Në Theth nuk ndërtohet, por shkatërron pyjet sopata. Unë as kam shkuar dhe as kam dëshirë të shkoj në Theth. Por ju siguroj, turistët që kalojnë disa ditë në Theth, janë katundarë evropianë”. Një analist që punon në Prishtinë dhe jeton në Tiranë, shkon më tej. Bën një udhëtim turistik. Zë vend në hotel. Një natë i ikin dritat. Hata e mesme! Të rrijë vetë analisti prej Kosove, disa minuta pa drita, kur në Kosovë dritat ikin çdo natë? Në mëri e sipër, merr fjalën në debat televiziv dhe mohon çdo gjë: njerëzit, hotelet, pemët, lumenjtë, lulet, vajin, peshkun, gjizën…”Kush mburret me Dhërmiun, tregon se nuk ka parë Evropë…”,- i vë kapakun muhabetit analisti pe Kosovë. Një tjetër analiste tregon në studio se për 10 vjet ka bërë turizëm vetëm jashtë Shqipërisë. Pasi tendos buzët me silikon, mallkon çdo cep të Shqipërisë. Pa ta dëgjojmë: “Kanionet e Skraparit?! Një hiç, po t’i krahasosh me Koloradon. Plazhi i Ksamilit, një zhgaravinë në krahasim me Kanën! Në plazhin e Durrësit trupi i femrës nuk thith rreze ultra violetë, por zgjebe. Ua mami! Më vjen ndotë edhe kur i përmend emrin plazhit”. Kur mbaroi së foluri, m’u duk sikur i shpërtheu jashtë silikoni nga ballkonet. Duke ndjekur këto debate, m’u kujtua tregimi “Nihilisti”, i Qamil Buxhelit. Personazhi i tregimit thotë: Pse mal është Dajti? Pa dëborë. Pa fusha për ski. Si mund të quhet det deti Adriatik, kur nuk ka as balena e as peshkaqen?! Disa kohë më parë isha në Përmet. Në mëngjes zura vend në restorant. Dy vajza të huaja bisedonin, por nuk merreshin vesh me banakieren. Duke luajtur rolin e përkthyesit, nisa bisedën me vajzat. Të dyja ishin nga Vjena. Kishin ardhur në Përmet me biçikletë. Zgurdullova sytë. Përsërita pyetjen. Më treguan biçikletat. Deri në Itali, me biçikletë, pastaj në traget, zbritën në Durrës, morën rrugën për në Sarandë, me biçikletë. Natën e parë fletën në Himarë. Natën e dytë qëndruan në Sarandë. Deri në Gjirokastër udhëtuan me autobus. M’u kujtuan

analistët nihilistë... -Gjirokastra është fantastike, - tha një nga vajzat. -Nga një ballkon zgjata dorën dhe vendosa kapelën mbi minarenë e një xhamie. Këtë batutë, në fakt e kam lexuar në një libër të Kadaresë. Nuk e kuptova, pse ishte qëlluar me plumb monumenti i Çerçiz Topullit. Fantastik sokakët. Madhështore kalaja. Topa. Mitrolozë. Bile edhe një aeroplan i zënë rob. Donim të vizitonim shtëpinë e Kadaresë dhe të diktatorit. Kërkuam ndonjë cicerone. Nuk gjetëm. Shkuam në një agjenci turistike. Çudi! Në Gjirokastër nuk ka njerëz që të flasin për historinë dhe vlerat e qytetit, një qytet që është vënë në mbrojtje të UNESKO-s.

-Neve na pëlqen të udhëtojmë me biçikletë, - thotë vajza tjetër. Kemi edhe një shoqatë. Çdo vit qindra austriakë shkojnë në Vietnam vetëm për të bërë xhiro me biçikletë. Është një sport shumë i bukur. Shqipëria do ishte një vend ideal për biçikleta. Ka terren fantastik. Vende të virgjëra. Vietnami është larg. Por pse austriakët shkojnë në vendet e Azisë? Sepse atje ka organizim. Ka kulturë turistike. Atje ciceronët nuk i kërkon. Ata të rrëmbejnë. Në Shqipëri mungojnë gjëra të vogla, por siç thotë populli juaj: “Për një pe e një gjilpërë vete dëm një thes i tërë”. Së bashku me vajzat shkuam në llixhat e Bënjës. Kuptohet, ato

me biçikleta, ne me makinë. Është hapur një rrugë e re. Pimë kafe tek “Hani i Coles”, i ndërtuar nga një çift përmetarësh, buzë një kroi, nën hijen e rrapishteve. Vazhduam drejt llixhave. Një urë mesjetare me harqe. Pylli me bredha, plantacioni më i madh në Ballkan. Përroi i Langaricës, ku do të ngrihen dy hidrocentrale. Vajzat aty për aty vendosën: “Do lëmë biçikletat dhe do t’i ngjitemi malit të Nemërçkës më këmbë. Kemi lexuar dhe duhet të shohim Shpellën e Gomaricës. Na kanë thënë se këtej rrotull ka edhe dhi të egra”. U kthyem në Përmet. Dy çifte me turistë nga Japonia. Pyeta: Pse në Përmet? Shoqëruesja më thotë: “Japonezët kishin parë internetin. Kishin gjetur tre kisha të lashta. Kishën në Kosinë, kishën në Badëlonjë dhe atë të Leusës. Po kështu kishin dëgjuar se diku afër qytetit nxirret një pllakë guri. Është aq e bukur, sa që aktorja Nicole Kidman ka veshur me këto pllaka vilën e saj në Australi. Vazhdova bisedën me një nga pronarët e hoteleve: “Kur nis sezoni turistik, nuk mund të vish në Përmet, pa porositur më parë vende në hotel”. U ndamë me vajzat nga Vjena. Shkëmbyem adresat në internet. Para dy ditësh, në postën time elektronike mbërriti haberi i parë: “Me biçikletë udhëtuam nga Këlcyra, në Sinjë dhe mbërritëm në Berat. Një natë fjetëm në një stan. Nata me e bukur e jetës sonë. Kalaja e Beratit? Vështirë të gjesh një të dytë në Ballkan. Pikturat e Onufrit janë bërë pjesë e imagjinatës sonë. Fjetëm një natë në Krujë, - vazhdon e-maili nga Vjena. - Pazari i Krujës ishte si një copë nga mesjeta. Vitin tjetër do rikthehemi në Shqipëri. Në grup anuluam Vietnamin”. Epilogu. Analistët nuk i dinë dhe nuk kanë si t’i dinë këto fakte, sa kohë që informacionin e marrin brenda vijave të verdha të Tiranës. Turistët regjistrojnë në kujtesë byrekun me lakra në Voskopojë; tavën e krapit në Zogaj; koranin e “pjekur” dhe vendosur mbi sini në Pogradec; mishin e kecit të pjekur në saç në “Hanin e Coles” në Përmet; mishin e gicit të pjekur në prush në restorant “Tradita” në Shkodër; “Imam ballajdinë” në Elbasan; kukurecin në “Grykë të Këlcyrës”; qingjin e pjekur në hell në Llogora; mjaltin me shije gështenje në Tropojë; bozën në rrëzë të Korabit; rakinë e manit në Boboshticë; revaninë në Skrapar…

NË TRYEZË ME...

Një dietë për Hollivudin Të ishte për Bleonën, do hante çdo ditë krepat e mami Olit, petulla dhe pasta. Vetëm se ajo, më mirë se kushdo, ia njeh mirë rëndësinë një trupi perfekt, sidomos aty ku po jeton, në Los Anxhelos. Ama neve na i ka rrëfyer edhe dëshirat për ëmbëlsira edhe ushqimet që ka urryer kur ka qenë vajzë e vogël

Ushqimi i parë që fillon ditën tënde?

Ujë i nxehtë me limon jeshil, lëng qitroje, një pjatë me fruta: ananas, kivi, papaja, fruta pylli, omëletë me të bardha veze me perime dhe djathë.

Pjata që mund ta haje edhe përditë?

Më mirë të kripura apo të ëmbla?

Të ëmbla.

Ëmbëlsira që të tundon?

Pasta, krepa, byrek, petulla.

Krem bryle dhe mijëfletësh.

Qyteti shqiptar ku gatuhet ushqimi më i shijshëm?

Tirana dhe Shkodra.

Uji.

Pija më e mirë për të shoqëruar një pjatë të shijshme?

Mish apo peshk?

GUSHT 2013

Peshk, njëherë në javë mish.

Qyteti evropian ku hahet më mirë?

Roma dhe Parisi.

Gatimi që të kujton recetat e nënës...

Krepat.

NË TRYEZË ME...

Një program në TV shijohet më mirë duke ngrënë…

Pop corn.

Fruta.

Kur shkon në market, çfarë blen me shumicë?

Ushqimi që urreje kur ke qenë fëmijë?

Fruti që nuk mungon kurrë në tavolinë ?

Bamjet dhe fasulet.

Fruta pylli dhe ananas.

Çfarë nuk gjen kurrë në frigoriferin tënd?

Mish derri.

Ushqimi apo pija e fundit që mbyll ditën tënde?

E mbyll ditë n me çaj, sepse është n jë pije e shijshme, e s hëndetshme, antioksidues e dhe partne r i linjave të pë rsosura. 16

GUSHT 2013

KAFE TURKE

Dhe Myfaretja ndihmonte gjyshen për të shtypur kulaçin. Merrte mësime kuzhine nga e ëma dhe kërkonte të hante me pjatat më të mira të shtëpisë, edhe pse ishin kohëra të vështira. Përbërësit mungonin, por historitë jo. Myfaretja i zbulon në këtë rrëfim të sinqertë Nga Saimir Muzhaka Foto Manila Harizi

Myfarete Laze

Kur bëhej trahanaja 18

GUSHT 2013 ëse do na fliste për shumë dashuri njëherësh, sigurisht që të parën, muzikën ia njohim botërisht të gjithë. Por ka edhe një tjetër dashuri, po aq të hershme Myfarete Laze: dashurinë për kuzhinën që e ka njohur në moshë fare të vogël. Nuk flasim për një kuzhiniere të shkëlqyer, që në vogëli, por mësimet e para i ka marrë pikërisht në këtë periudhë. Kur rrinte pas gjyshes dhe e ndihmonte të grimconte kuleçët e trahanasë që ajo i bënte gati për dimër. “Gjyshja ime e bënte trahananë në verë. Zinte kulaçin me qumësht, vezë, miell dhe pastaj i hapte në çarçaf të pastër sa të thaheshin. Kur thaheshin, ne fëmijët uleshim pranë saj dhe shtypnim kuleçët sa të bëheshin grimca të vogla”. Gjyshja e mësoi, por e ëma e përsosi. Në moshën 27-vjeçare nëna

Jashtë

Shqipërisë, për herë të parë

e Myfaretes ishte nxënësja e kuzhinierit më të famshëm të Shkodrës, Caf Bakut. Duke mësuar prej tij, mamaja e saj nuk kishte si të mos bëhej një kuzhiniere e shkëlqyer. Ashtu siç gatimet e saj aq të mira nuk kishte sesi t’i shpëtonin vëmendjes të së bijës, që mësoi pak e nga pak të gatuante dhe ajo recetat e së ëmës. E vogël, Myfaretja kalonte shumë kohë në kuzhinë, ndonëse pak më vonë, kur muzika i doli përpara dhe ia shpërqendroi pak vëmendjen ia zëvendësoi përparësen e gatimit me fustanet e hollë të festivaleve. Dhe kështu vazhdon historia edhe sot e kësaj dite. Myfaretja vazhdon të jetë ende po aq aktive sa dikur dhe projektet e njëpasnjëshme muzikore vështirë se mund t’i japin gjithë kohën që do donte për ta kaluar në zonën e kuzhinës. Por kjo nuk do të thotë aspak që meqë nuk ka kohën, nuk ka as vëmendjen që tryeza

kërkon. I ka gjetur ca zgjidhje të shpejta që edhe kohë të mos harxhojë, edhe të ketë mbi tavolinë gjithçka që i pëlqen. Ka evituar të skuqurat, petët i ble të gatshme, peshkun apo prodhimet e tjera të detit i ble të pastruara duke shfrytëzuar të gjitha lehtësirat që tregu i sotshëm ndryshe nga dikur, t’i jep me shumicë. Ama sikur edhe pak kohë të ketë Myfaretja nuk mëdyshet: përvesh mëngët dhe ia dhuron të gjitha minutat kuzhinës duke gatuar pjatat e preferuara të saj dhe të familjes: lazanjë me zarzavate, pjatat me prodhimet e detit, mishin e lidhur, byrekë me të gjitha llojet e zarzavateve, patëllxhanë me djathë etj. Kështu arrin që t’i bëjë të gjitha: të gatuajë recetat që dikur ia mësonte gjyshja dhe mamaja e njëkohësisht të mos lërë pas dore pasionin e saj të madh, qoftë edhe duke e kujtuar dhe duke u rikthyer edhe njëherë në kohët kur në shtëpinë e saj gatuhej trahanaja.

Si Myfaretja dikur E kush nuk e ka një të tillë prej asaj kohe kur jo të gjithë mundeshin të kapërcenin kufijtë. E meqë artistët ishin ndër të paktët që e kishin këtë privilegj, sillnin prej andej edhe ca historiza të lezetshme, që kur tregohen prej një shkodraneje me humor të hollë bëhen edhe më të bukura. Në ato herët e para kur Myfaretja ka shkuar “jashtështetit” i ka bërë të pabëra, si për shembull ta merrte kivin për patate. “Kur na nxorrën kivi, thamë: Po këta, janë mirë? Na ofrojnë patate për fruta?! Ndërsa kur blinim pije freskuese, si Coca-Cola, kanaçet i ruanim e i sillnim në Shqipëri e jua tregonim të tjerëve. Dhe mbaj mend se periudha kur vinim nga jashtë, me pako çamçakëzash, çorape, triko sejloni etj., përkëdheleshim nga i gjithë fisi. Na merrnin me të mirë”. Ndërsa dreka e saj e parë në Athinë ka shënuar një tjetër histori. Ishte viti 1979. Ajo së bashku me një grup nga Shqipëria ishte ulur në tavolinë dhe prisnin të hanin. Restoranti ishte me vetëshërbim, ndërkohë që grupi nga Shqipëria priste. E kur shefi i sigurisë ua shpjegoi, që mund të shkonin dhe ta mbushnin pjatën vetë, ata u turrën të gjithë me nga një pjatë të vogël, që e mbushën si mullar me gjithfarë ushqimesh, që shumicën nuk e dinin fare se çfarë ishte dhe donin t’i provonin të gjitha.

KAFE TURKE

Pak humor shkodre

Një mbrëmje në shtëpinë e Myfaretes mbërritën dajat nga Fieri. E ëma e saj u kap pak ngushtë nga kjo vizitë e papritur: në shtëpi nuk kishte as qumësht, as kos dhe për më tepër nuk kishte ku t’i blije në atë orar. Myfaretja mban mend se nëna bëri një zgjidhje të shpejtë: mori miellin, zuri brumin, ndërkohë që vuri disa feta buke të thaheshin mbi sobën e nxehtë. Pasi u thek buka, ajo e njomi atë me

shëllirë djathi, i hodhi vezë, ca dromca djathi, erëza të ndryshme, bëri petët dhe i hodhi në brendësi si byrek. “Rezultati: kur ishte e ngrohtë ishte e shijshme, por kur u ftoh, nuk hahej se t‘i thyente fare dhëmbët. Por ne e ngrohëm dhe i hodhëm ujë të ngrohtë të përzier me vaj ulliri, që na e siguronin dajat nga Saranda”. Dhe ja ku u zgjidh kjo dhe shumë të tjera të papritura.

Kur miqtë zinin derën e shtëpisë

Myfaretja e pranon. Kur vinin miq në shtëpi, ajo revoltohej. Jo sepse nuk i donte. Ishte tjetër arsyeja e inatit të saj të brendshëm: për miqtë shtrohej sofrabezi më i mirë, hapeshin pjatat, gotat dhe filxhanët më të mirë që kishte shtëpia. Myfareten gjithë këto salltanete e mërzisnin pakëz, edhe pse i ati i drejtohej të ëmës me këto fjalë: “Po ti moj gru, pse bën kështu? A janë ma të mirë se ne? Pse s’na i shtron edhe ne gotat e pjatat më të mira? Kur e prekte vetë Myfaretja atë set, e ëma i thoshte: Mos, se na vijnë miq, e s’kam me ça t’i pres po i theve. “Pastaj kur u rritëm i shtronim, e shihnim që nënës s’i vinte mirë. Ne donim t’i gëzonim vetë, por edhe ajo s’kishte faj, s’kishte ku t’i blinte. Mbaj mend që edhe kur hapa shtëpinë time të re, ime më më thoshte: bli edhe disa për përdita. Jo, jo, - i thosha unë, Po i gëzoj vetë. Prandaj kush të vijë, mirë se të vijë dhe le ta begenisë pritjen tonë ashtu siç ne e mendojmë. Disa gjëra i duam për vete, ama falim shumë gaz e ngrohtësi”. Dhe në shtëpinë e saj që pa pritur e përcjellë, ka ndodhur e vazhdon të ndodhë ekszaktësisht kështu.

GUSHT 2013

PERSONAZH

Pjata me

GUSHT 2013

fat? Që tiganisen sa herë që në shtëpi nuk është mamaja e Monikës dhe gjyshja e Teas. Dhe kur frigoriferi nuk ka asgjë tjetër për të sajuar. Kështu krepat kthehen në lojën e preferuar nënë e bijë dhe në pjatën më të shijshme gatuar nga Monika Lubonja Nga Klaudeta Skënderasi Foto: Brilanta Kadillari Grimi: Krehëri i Artë, Luçi

PERSONAZH

“I kam akoma recetat e shkruara nëpër copa letrash, që vite më parë kalonin dorë më dorë. Kam edhe librat e kuzhinës që i ka blerë mami dikur”

Nëse do t’ia lije asaj në dorë, do preferonte shumë më shumë të fliste për teatrin, për rolet, për kinemanë, së fundmi edhe për televizionin. Por ne e kemi ftuar të na rrëfejë për gatimet, recetat, kuzhinën. Në fillim përtypet, por pastaj i duhen vetëm pak minuta që të frymëzohet dhe të na tregojë për recetat që i pëlqejnë më shumë dhe të na gatuajë një mal me krepa. “Zakonisht krepat gatuhen sa herë që mami im nuk është në shtëpi, ose sa herë që frigoriferi është bosh. Atëherë Tea, vajza ime, fillon e ma hedh larg e larg. Në fillim vjen e më puth, pastaj më thotë: “Moj, sikur na hahen ca krepa, ëëëë?”. Por nuk është se i duhet shumë kohë e mundim për t’ia mbushur mendjen, sepse Monikës i hahen edhe për vete,

prandaj pa e zgjatur shumë i përvishet punës dhe pas pak minutash, krepat fluturojnë nga tigani nëpër pjata, shoqërohen me djathë të bardhë dhe shijohen në qetësi, pa u ndjekur nga qortimet e gjyshes: mos hani brumëra. “Mami im ka qenë mjeke dhe unë gjithë jetën jam ndjekur nga këshillat e saj. Mbaj mend kur kam qenë më e vogël dhe gatuaja trahana me babin. Na pëlqente më shumë në darkë vonë, e gatuar me qepë e domate dhe bukë të ndenjur. Por na duhej të duronim edhe në këtë rast mamin, që na këshillonte që darkën ta hanim në orën shtatë, që pastaj në orën dhjetë të hanim vetëm ca lugë kos. Vazhdon të jetë edhe sot e kësaj dite po aq vigjilente sa dikur. Nëse

më sheh mua apo Tean duke ngrënë ëmbëlsira, fillon: “sheqeriiii! Shkoni bëni analizat. Para disa ditësh më pa duke ngrënë qershi. Hynte e dilte e më thoshte: qershitë janë të mira, janë diuretike. Pastaj e pa që unë s’po e lija tasin dhe kisha vendosur t’ia nxirrja fundin, dhe ma këputi: Ato janë të ëmbla”. Por me gjithë këshillat që ajo nuk ua kursen, regjimi i të ëmës e ka ndihmuar shumë Monikën që të ketë formën që ka sot. Kuzhina është në duart e saj dhe duan s’duan, Monika dhe Tea janë të detyruara të hanë shëndetshëm dhe me gramaturën e gjyshes. Por me shumë gjasa, edhe kur stafetën ta marrë Monika, pjatat që do gatuajë do jenë po ato, edhe pse

GUSHT 2013 do ketë ca më shumë brumëra dhe do kujtohen pak më shpesh recetat e gjyshes dhe të hallës. “Mbaj mend kur isha 16 vjeçe kam jetuar ca kohë njëherë të halla e njëherë të tezja, që bashkë me gjyshet s’dinin kush të më gatuante më parë: njëra më bënte petulla e tjetra palaçinka, njëra byrek e tjetra ç’t’i kërkoja. Haja aq shumë, sa shkova 76 kg. Sigurisht ka qenë periudha e vetme kur i kam shpëtuar vëmendjes së mamit”. Ama ajo kohë ka shërbyer edhe për të ngulitur mirë ca receta që nuk harrohen sot e kësaj dite, sidomos ato tradicionalet e sidomos krepat, ose palaçinkat, siç u thoshte halla e Monikës. “M’i përgatiti një ditë dhe mua më pëlqyen aq shumë sa kërkova që të m’i mësonte se si bëheshin. Dhe halla më mësoi ato dhe shumë gatime të tjera. Më mësoi kulaçin, lakrorin. Pastaj mamaja më mësoi të bëja petët e holla”. Dhe ja ku u formua një kuzhiniere e shkëlqyer, e specializuar në gatimet e familjes. Në këtë pikë, Monika është me të vjetrën. Do vetëm receta tradicionale. Sepse i gatuan më mirë por edhe i shijon më shumë. “I ngelem besnike kuzhinës së vjetër. Tradita korçare nga ana e babait dhe ajo labe nga ana e mamit, më janë ngulitur mirë prandaj edhe më pëlqen të ngelem tek shijet e dikurshme. I kam akoma recetat e shkruara nëpër copa letrash, që vite më parë kalonin dorë më dorë. Kam edhe librat e kuzhinës që i ka blerë mami dikur”. Ka aty receta ëmbëlsirash e biskotash, keku e amaretash, që Monika i ruan me kujdes e u rikthehet sa herë që ka dëshirë të provojë shijet e viteve më parë. “Në shtëpinë tonë janë gatuar të gjitha. Jo vetëm biskotat apo sallami me çokollatë, por edhe pijet me verë, karafil dhe borzilok, madje edhe vera dhe rakia bëheshin vetë në shtëpi. Ishim një familje e vogël, por që nuk mungonte kurrë asgjë”. Siç ndodh edhe tani në shtëpinë e tyre, kur pjatat gatuhen me mjeshtëri nga duart e mamasë të Monikës. Ama kur ajo nuk është në shtëpi dhe kur frigoriferi nuk u ofron asgjë të mirë, Monika dhe Tea e kanë pjatën e tyre me fat: krepat.

Jashtë dhe brenda shtëpisë Edhe pse i shijojnë pa fund gatimet e shtëpisë, Monika dhe Tea duan po aq drekat dhe darkat në restorant. Por edhe nëse bien dakord për t’u ulur në një vend që u pëlqen të dyjave, tek pjatat që do zgjedhin vështirë të jenë në një mendje. “Tea pëlqen shumë pastat dhe ka shumë shije në zgjedhjen e restoranteve. Unë, si përherë vazhdoj të ngelem tek kuzhina jonë tradicionale. Nuk e di pse nuk e ndërroj dot. Kam tentuar të afrohem me atë franceze, por ishte e pamundur, nuk e kam shijuar dot. Ndoshta është çështje shijesh”.

Receta të modifikuara Monikës i pëlqejnë vërtet shumë recetat tradicionale, ama i pëlqen që edhe t’i modifikojë nga pak, që të mos jenë të rënda, të mos përmbajnë shumë yndyrë dhe të jenë sa më të shëndetshme, për shembull patëllxhanët për imam bajalldi që zakonisht mbushen me qepë, Monikës i pëlqejnë të mbushura me gjizë dhe vezë, me shumë erëza, vaj ulliri e të pjekura në furrë. Edhe specat që zakonisht gatuhen me oriz, i pëlqejnë të mbushura me domate dhe vezë, që të jenë sa më të lehtë.

BOTA E VERËS

Krepat e Monikës Përbërësit • 125 gr miell • 250 ml qumësht • 2 vezë • 1/3 luge kafe me sheqer • 1/3 luge kafe me kripë Përgatitja Në një enë përzihen mirë të gjithë përbërësit. Duhet pasur kujdes që të mos formojnë kokrriza ose topa të vogla ku mblidhet mielli. Gjatë përzierjes është mirë që të përdoret luga e drurit, që nëse formohen kokrra, mund t’i shtypësh anëve të tasit me kurrizin e lugës. Shoqërohen me mjaltë, me arra, me reçel, me djathë...

GUSHT 2013

DASHURIA KALON NGA STOMAKU

Sheriff & Cherry

Blumarine

Blugirl

Chloe Gianvito Rossi 28

Jason Wu

Tendenca a l b m ë të

GUSHT 2013

Christian Dior

Që i japin shije tjetër verës. Mbi të gjitha ta ngjyrosin pamjen me tonet e ushqimeve më të mira dhe joshëse: ëmbëlsirave. Nëse nuk i shijon dot të dyja bashkë, të paktën kënaqu me njërën: tonet verore të ëmbëlsirave...

Blumarine

Oscar de la Renta

NË KOPERTINË

GUSHT 2013

Jo vetëm

mod (ele) Ka trup të gjatë dhe linja të përsosura. Por nuk mban regjimin ushqimor të modeleve. Nuk rri pa ngrënë dhe nuk e privon veten nga asnjë shije që i pëlqen. Ama ca të fshehta të vogla i ka. Që e ndihmojnë shumë për të qëndruar në formë. Vetëm se i shkel pak në ato ditët e pushimeve. Dhe çfarë ndodh në raste të tilla? Floriana Garo i ka rrëfyer për “Shije”-n

Nga Klaudeta Skënderasi Foto: Manila Harizi Ambientet: Drymades Inn

NË KOPERTINË

ërtet është modele, miss, vajzë ekranesh, ama nuk ka pasur kurrë pamjen kockë e lëkurë. Jo vetëm sepse ka një konstrukt të tillë trupor, por edhe sepse, me gjithë investimet që ka bërë për imazhin saj në funksion të karrierës televizive, Floriana s’e ka çuar ndonjëherë nëpër mend që të rrijë pa ngrënë vetëm për hir të pamjes. Sa më shumë ka kaluar koha aq më mirë e ka njohur trupin e saj, prandaj ka gjetur ca truke të vogla që të mos

shtojë kile të tepërta. “Fiziku im ka tendencën për t’u shëndoshur. Më parë nuk dija ç’të haja dhe kisha shumë ulje-ngritje në peshë. Me kalimin e kohës e kam kuptuar se çfarë duhet të ha dhe çfarë jo. E kam trajnuar trupin dhe vullnetin dhe kam 3-4 vjet që ruaj një peshë konstante”. Iu desh të rrëzonte nga kjo peshë ca kile në kohën kur përfaqësoi Shqipërinë në Miss Universe Albania, por as kjo fazë nuk u përjetua si sakrificë. Mjaftoi reduktimi pak

më shumë i ushqimit dhe aktiviteti i përditshëm në palestër, që ajo të arrinte formën që duhej. Tani, pa palestër por në lëvizje të vazhdueshme, me regjimin e saj personal, larg dietave dhe rregullave strikte, Floriana ka linjat e lakmuara dhe fizikun joshës të një vajze të bukur. Rregullat i ka të mirëpërcaktuara. Dhe nuk i shkel asnjëherë, ose... i shkel vetëm pak. Në ato ditët kur i ikën qytetit, kur është me pushime dhe kur regjimin nuk e merr me vete.

Ditë para pushimesh

Më shumë sesa vetë pushimet, i shijojnë ato ditët kur është në pritje. Partneri i saj, Tedi, e ka kthyer në traditë tanimë: pushime surprizë çdo vit. “Ne nuk bëjmë asnjëherë plane. Tedi më thotë në ditët e fundit se ku i ka prenotuar pushimet dhe kësisoj më lë shumë pak kohë për t’u përgatitur”. Por Floriana nuk bën naze në këtë pikë. I pëlqen pafund ajo pritja e ëmbël e surprizës, ndaj edhe sa herë që afrohet sezoni i verës e di mirë që

valixhja duhet të jetë gati, e bashkë me të edhe fiziku i përgatitur për t’u ekspozuar në diell. “Në përgjithësi nuk pres pushimet që lëkura të marrë ngjyrën e bronxtë. Ose bëj ndonjë seancë solar ose shkoj në fundjavë në ndonjë plazh jo shumë të frekuentuar. Më pëlqen që ditët e pushimeve të plota të më gjejnë gati. Ndaj kujdesem edhe për trupin. Ha shëndet-

Me dhe pa celulit Sigurisht që do t’i pëlqente shumë që të mos kishte as edhe një gjurmë të tij. Por ja që floriana lëkurën e portokallit nuk e mohon. Në vend që të deklarojë që nuk ka fare, preferon të bëjë këtë tjetrën: t’i shpallë luftë.” Nuk më tmerron ideja e celulitit. E kam njohur dhe kam gjetur mënyrat për ta luftuar: me ushqimin e duhur, ushtrime dhe trajtime estetike. Mbi të gjitha, kur jam në plazh përpiqem që ta kamufloj”. Si e bën Floriana këtë? Fare thjesht: zgjedh një palë rroba banje që i theksojnë pikat e saj më të forta dhe që e tregojnë bukur.

shëm, ul sasinë e karbohidrateve dhe rrit sasinë e frutave”. Edhe në këtë pikë Floriana është mësuar që ta dëgjojë mirë fizikun e saj. Është shumë e vëmendshme ndaj mënyrës se si funksionon ai dhe nuk ndjek rregulla të përgjithshme. “Që të eliminoj darkën, në verë ha shumë shalqi, s’ka shumë kalori dhe të ngop shpejt. Qëndroj gjithmonë aktive dhe bëj ushtrime për barkun edhe në kushtet e shtëpisë”.

GUSHT 2013

“Që të eliminoj darkën, në verë ha shumë shalqi, s’ka shumë kalori dhe të ngop shpejt. Qëndroj gjithmonë aktive dhe bëj ushtrime për barkun edhe në kushtet e shtëpisë”

NË KOPERTINË

Plazhi që thyen rregullat

Nëse gjatë gjithë periudhës tjetër të vitit në tryezë ndjek rregulla të forta, ditëve të pushimeve Floriana bën paqe me ushqimin. “I kthehem më në fund kënaqësisë së të ngrënit, sidomos mëngjesin. Nuk i them jo produkteve të detit edhe nëse i konsumoj gjithë ditën. Gjatë kohës që bëj plazh, frutat i dua pranë. Më pëlqejnë shumë luleshtrydhet, shalqiri, ananasi, pjeshkat, boronicat... gjatë këtyre ditëve i kthehem edhe darkës së shijshme me peshk dhe verë të bardhë ose krudo.

“Perfect”, përfundon Florinana me anglishten e pastër, që i del aq natyrshëm bashkë me një mbyllje sysh, si të ishte duke shijuar në ato momente një pjatë plot me goca deti. Dhe kur mbrëmjet vijnë, i shijon edhe ato. Nuk është aspak natyra gjumashe që sapo bie mbrëmja kërkon gjumë. Vështirë se mund të qëndrojë në një vend për një kohë të gjatë. Nëse është gjatë gjithë kohës në lëvizje, duke luajtur volejboll në rërë apo duke

notuar, kur mbrëmja bie nuk është çasti për t’ia këputur gjumit. Netët e pushimeve nëpër clube i shijoj po aq sa edhe ditët në breg të detit. Dhe në raste të tilla ato netët e çmendura verore bëhen edhe më të bukura me një grup të madh miqsh. Në mbrëmje të tilla duhet edhe një gotë. Por nëse gjatë gjithë ditës gotat që rrëkëllehen janë të gjitha kokteje me lëngje frutash, mbrëmja thyen edhe ca rregulla të tjera, kësaj here në gotë: shampanjë margarita dhe verë të bardhë.

GUSHT 2013

www.ehwgmbh.com

NË KOPERTINË

Vajza e ekraneve Nëse të ndodh ta shohësh në qytet, është po ajo vajza e bukur dhe e kujdesshme për pamjen që mund të shohësh edhe në ekran: flokë të krehur, grim i kujdesshëm, veshje klasike, aksesorë diskretë. Vështirë se ndodh të dalë në qytet përtej këtyre kornizave. Ama pamja e plazhit ndryshon kryekëput. Aty nuk është më vajza e ekraneve. Kjo nuk do të thotë aspak se pamja lihet pas dore. Ama gjithçka është shumë më natyrale dhe e qetë dhe siç Floriana na pohon: “Në ditë të tilla dua të jem e bukur vetëm për Tedin”.

E bronzta stinë I zgjat deri vonë, thuajse deri në tetor. Sepse Florianës i pëlqen të ketë lëkurë të zeshkët, që i rri më së miri për shtat tipareve të saj: flokëve në ngjyrë kafe të pjekur dhe syve të errët. Një lëkurë e nxirë jo vetëm që i shkon, por mbi të gjitha e tregon më elegante, përveçse i shkon me veshjet e holla verore. Ndaj edhe kur pushimet zyrtarë kanë mbaruar, për hir të lëkurës së bronztë fundjavat me diell kalohen në jug. Dhe ja ku stina e bronztë shtyhet deri në tetor, duke na servirur çdo ditë në ekran një Florianë me lëkurë ngjyrë çokollatë.

GUSHT 2013

NË KOPERTINË

Udhëtim jo vetëm turistik Ka shëtitur jo pak Floriana. Ka një album që kur e shfleton të duket sikur bën shëtitjen e botës. Por nuk u kthehet vetëm bukurive që ka parë. I pëlqen të shijojë me mendje edhe ato që ka ngrënë. Dhe disa ushqime i kanë lënë vërtet shije të pashlyeshme. “Kur isha vjet në Pekin për “Miss World”, kam shijuar shumë Peking Duck, që është një ushqim shumë i famshëm në të gjithë botën dhe që bëhet në mënyrë perfekte në Pekin. Është mënyra e gatimit të patës që vlerësohet sidomos për lëkuren e hollë dhe shumë të shijshme. Pata pritet në feta përpara darkuesve në tryezë nga shefi i kuzhinës. Shoqërohet me një salcë dhe është e mrekullueshme. Në Xhamajka kam shijuar gati çdo ditë Jerk Chicken; pra mish pule të gatuar në stil Jerk, që përdoret nga xhamajkanët dhe më pëlqente aq shumë. Mënyra e gatimit është që mishi i pulës marinohet me salcën xhamajkane Jerk dhe pastaj piqet. Unë e haja të shoqëruar me oriz ose me perime të ziera. Ishte për të lëpirë gishtërinjtë. Në Valencia, Spanjë, kam shijuar gatimin e mrekullueshëm të paellas. Paella ka nisur të gatuhet në Valencia në shekullin e 19-të dhe është një pjatë që përbëhet nga oriz i bardhë dhe i plotë dhe fruta deti kryesisht me guaska. Pastaj kjo përzierje piqet dhe shërbehet në tavë. Është shumë e shijshme dhe unë e shoqëroja me Sangria për t’u ndier tamam në Spanjë. Në Torino, Itali, kam shijuar picën më të mirë që kam ngrënë ndonjëherë tek supermarketi-restoranti Eataly! Ishte thjesht me djathë dhe proshute cotto, por besoj do të kenë qenë përbërësit që e kanë bërë aq të mirë. Unë isha e ulur në banak, pata edhe kënaqësinë të shihja picierin tek e bënte. Në Paris kam shijuar ëmbëlsirën “millefeuilles”, që është tipike franceze dhe përbëhet nga disa shtresa petësh dhe midis tyre, krem. Shtresa e sipërme e ëmbëlsirës spërkatet me sheqer pluhur. Kjo ëmbëlsirë më shijonte shumë kur e shoqëroja me luleshtrydhe”.

Sporti që e formoi Është marrë për shumë vite me volejboll, një kohë e mjaftueshme jo vetëm për t’i formuar trupin që ka sot, por edhe për ta mbajtur në formë edhe nëse qëndron një kohë të gjatë pa shkuar në palestër. Besojeni ose jo, Floriana nuk ngryset e gdhihet duke djersitur në palestër e duke djegur kalori me ushtrime të vështira. Ka gjetur tashmë rutinën e saj ushqimore, e ka njohur mirë mënyrën sesi i funksionon organizmi dhe duke qenë gjatë gjithë kohës në lëvizje, mund të qëndrojë në formë edhe pa aktivitet të ngjeshur fizik. “Sporti më ka ndihmuar shumë për të ruajtur një formë të mirë fizike, por edhe aktiviteti i përditshëm. Emisioni “Jo vetë modë” më mban në aktivitet të vazhdueshëm. Pastaj nuk jam natyrë që rri pa lëvizur. Nuk më pëlqen të rri shtrirë. Edhe kur jam në plazh, nuk qëndroj shtrirë në diell. Bëj not dhe luaj volejboll”.

GUSHT 2013

NË KOPERTINË

Frigoriferi i bukurisë Nuk pëlqen vetëm t’i shijojë ushqimet. Floriana Garo është nga ato vajzat që maskat e fytyrës i bën edhe në shtëpi. Ju mund ta përfytyroni gjatë gjithë kohës nën duart e estetisteve të salloneve më në zë të kryeqytetit duke përdorur kremrat dhe produktet më të njohur e më të shtrenjtë. Në fakt Floriana i zgjidh problemet e vogla të lëkurës edhe me gjysmë limoni ose me një të bardhë veze. “Përdor qumësht për të hidratuar fytyrën, të bardhë veze për të zbehur rrathët poshtë syve, limon për të qetësuar lëkurën e skuqur, vaj ulliri dhe majonezë për flokët”. A funksionojnë vërtet? A thua është kaq e thjeshtë për t’u zgjidhur çdo problem me lëkurën pa harxhuar fare para por thjesht duke përdorur gjithçka që të ndodhet në frigorifer? “Për mua funksionojnë. E shoh rezultatin menjëherë. Mbi të gjitha më ndikojnë shumë mirë në gjendjen shpirtërore. Më kënaq fakti që po bëj diçka të bukur për veten. Jam e bindur që produktet natyrale janë shumë të mira, ndaj edhe lexoj shumë për maskat dhe përdorimin e tyre në funksion të një lëkure të bukur.

Ushqim për t’u shijuar Mund të rrijë me orë e orë të tëra në tryezë duke ngrënë. Kjo nuk do të thotë aspak sasi. Floriana thjesht pëlqen që ta shijojë atë që ha, ndaj edhe nuk ngutet kurrë. Ha ngadalë, përtypet mirë dhe e shijon me të gjitha shqisat ushqimin. Sidomos kur pamja që ka përpara është një det i qetë dhe një qiell i pastër pushimesh.

GUSHT 2013

DITARI USHQIMOR

Floriana Garo i rikthehet qytetit e bashkë me të edhe regjimit të përhershëm që i ruan linjat e rregullta. Cili është? Floriana na e ka rrëfyer. Kësaj here brenda në qytet... pa rërë e pa det përpara

Mëngjesi

Për ta filluar ditën mbarë, nuk shtrohet në tavolinë me një vakt të bollshëm. Është një zakon i hershëm i Florianës ky. Në orët e para të ditës i mjafton vetëm një kafe dhe një lëng portokalli. Vetëm pak më vonë, rreth orës 11.00 i pëlqen të konsumojë një frut ose një pije energjike. Nuk e sheh duke u përtypur gjatë ditës me gjithfarë ëmbëlsirash apo çingërrimash supermarketi. Dhe që dreka e herët të mos e gjejë të uritur, një sallatë ose një supë ia shtyn orarin deri pasdite.

Kur pushimet mbarojnë Dreka

Është shumë e vonë, rreth orës pesë. Ky është momenti kur më në fund Floriana mund të ulet në tryezë dhe të hajë ç’të dojë, pa u kujdesur për sasinë që hedh në pjatë dhe pa i bërë naze asnjë lloj ushqimi. Dreka është e bollshme dhe Floriana e shijon me shumë dëshirë, sepse është vakti më i rëndësishëm i ditës, që përmbledh pjatën e parë, të dytë, sallatë, një gotë verë, por kurrë një ëmbëlsirë. Një betejë e fituar prej kohësh edhe kjo. Florianës mund t’i kalojnë para syve tortat dhe ëmbëlsirat më të mira, por vështirë se do ta tundonin për të futur pirunin në ndonjë prej tyre. Arrin t’u rezistojë për mrekulli. “Pëlqej më shumë të kripurat. Ëmbëlsirat ka kohë që nuk i ha më. Dikur më kanë pëlqyer, por e mësova trupin me mungesën e të ëmblave dhe tani organizmi im nuk tundohet prej tyre”. Ndaj edhe dreka del e tepron për të përmbushur edhe nevojën për të ëmbla.

GUSHT 2013

Darka

Në pjesën më të madhe të rasteve, darkën ose e ha të lehtë ose nuk e ha fare. E ka kthyer në një rregull të përhershëm, dreka e bollshme i mjafton edhe për të plotësuar darkën, jo më kot e ha aq të vonë. “Një supë e lehtë me brokoli, që është e preferuara ime, ose një frut më mjaftojnë për të mbyllur ditën. Dreka m’i plotëson të gjitha kërkesat e organizmit, ndaj edhe në darkë nuk ndiej uri”. Dhe përveç kësaj kalon një natë të qetë, pa u shtrirë në shtrat e rënduar nga darka.

Për një gotë

Me pijen ka shoqëri të mirë. Çdo drekë i pëlqen të ketë mbi tryezë një gotë verë, siç i pëlqen të shijojë një Margarita sa herë që del me mikeshat. Sigurisht që nuk i thotë “jo” as shampanjës, sidomos netëve të verës, shoqëruar me produkte deti crudo. “Nga verërat e bardha preferoj “Sauvignon” dhe nga të kuqet “Pinot Noir”. Sigurisht që alkooli nuk është një aleat i linjave të përsosura trupore, prandaj edhe e konsumon me masë, aq sa për ta shijuar dhe shoqëruar një pjatë të mirë me ushqim ose një mbrëmje të bukur me miq.

SPECIALE SHIJE PUSHIMESH

Kur linjat ruhen edhe gjatë ditëve të pushimeve. Kur pjatat maten mirë me sy dhe kur shprehja “Do ha ç’të më hahet se jam me pushime” nuk merret me vete në çantën e udhëtimit. Tre vajza të bukura, Aurela Hoxha, Lori Haxhiu dhe Lola Luma na kanë rrëfyer për tryezën e tyre të pushimeve. Që i lejon të shijojnë gjithçka, por pa e tepruar kurrë. Sepse trupi është shumë i rëndësishëm. Sidomos për vajzat e ekranit dhe pasarelave

Dieta nën 44

GUSHT 2013

çadër 45

SPECIALE SHIJE PUSHIMESH

Sekreti i Aurelës Palestra, regjimi, trajtimet dhe produktet cilësore, të përditshme, gjatë gjithë periudhës së vitit. Dhe kur plazhi vjen, s’ka as kile të tepërta, as celulit. Ja pse Aurela Hoxha është e bekuar

GUSHT 2013 ë ato ditët e para të verës, kur vajzat, pasi kanë provuar rrobat e banjës, sulen drejt palestrave dhe i shpallin luftë frigoriferit, mbajnë dieta të forta dhe pijnë vetëm ujë, është edhe një që nuk bën as njërën e as tjetrën. Nuk është fare pjesë e grupit të atyre që nuk u bëhet vonë se si do duken në plazh, as në grupin e atyre që trupin e kanë

pranuar siç e kanë dhe që me celulitin kanë bërë paqe. Aurela Hoxha thjesht ka fatin të ketë linjat perfekte. Dhe në këtë pikë, bashkë më dhuratën që i ka bërë natyra, ka vullnetin që çdo ditë të vitit të kujdeset për të gjitha, që kur plazhi të vijë ta gjejë në formë. Sigurisht që edhe këtë vit e ka gjetur si çdo herë tjetër, me pamjen perfekte nga koka tek këmbët.

Sa muaj para fillon të përgatitesh për plazhin? Unë nuk kam e kuptuar kurrë këtë vrullin e disa njerëzve për trajtime intensive para sezonit të plazhit. Më duket një fasadë e pakuptimtë. Unë përpiqem të kujdesem gjithë vitin për trupin tim, qoftë me palestër, ecje, kujdesin ushqimor, qoftë me trajtime estetike dhe kremra. Sepse fiziku ka nevojë për regjim konstant të vazhdueshëm dhe të përhershëm që të jetë jo vetëm i bukur, por dhe i shëndetshëm. Dhe si është rezultati në pasqyrë kur bën provën e rrobave të banjës për herë të parë? Jam në formë :). Në kohën kur je duke u bërë gati për plazh, fillon ta shohësh celulitin me lupë? Për hir të së vërtetës, unë nuk kam celulit. Kjo mund të jetë një frazë që nuk dëgjohet shpesh, madje shumë edhe çuditen, por unë vërtet nuk kam. Kujdesem shumë që të kem muskuj dhe lëkurë të tonifikuar dhe nuk kam lënë vend për celulit (qofte dhe duke e parë me lupë). Ç’do bëje nëse do gjeje gjurmë të tij tamam në ditët kur plazhi është afër? Do alarmohesha në cilindo sezon dhe do kuptoja që nuk jam impenjuar aq sa duhet... Kurrsesi nuk do ndërhyja me dieta të forta, ekstreme, pasi ato kile të kthehen dyfish, por do rishikoja regjimin ushqimor dhe atë fizik, duke e rritur intensitetin derisa të arrija rezultatet që dua. Vazhdojmë të ngelemi tek plazhi. Ku preferon të pushosh zakonisht? Preferoj shumë të vizitoj vende të reja, përgjithësisht preferoj plazhet. Më pëlqen jugu i Shqipërisë, por dhe në Europë jam kënaqur shumë, e gjithashtu në Miami dhe Las Vegas, ku jam rikthyer për herë të dytë këtë vit. Unë e kam përkufizuar si botë tjetër, pasi vërtet në vende të tilla mund të shkëputesh totalisht nga rutina e punës dhe e stresit të Tiranës. Ndryshon regjimi yt ushqimor gjatë ditëve kur ndodhesh në vende të tilla për pushime? Ndryshon pak, është normale që në ditë të nxehta të konsumohen më shumë lëngje dhe fruta, por kjo veçse e përmirëson fizikun dhe lëkurën. Ha më shumë apo më pak? Më shumë në sasi, pasi je pushim dhe do konsumosh më tepër vakte, por më pak në vlera ushqimore, pasi një vakt mund të jetë dhe vetëm një frut. Jam e kujdesshme të mos bie pre e tundimeve, kjo sepse ‘’sakrifikoj’’ nga koha ime, dita ime, për ushqimin, aktivitetin fizik dhe nuk e ekzagjeroj me ushqimin, që është një dashuri e madhe, por çdo dashuri shijohet më mirë me masë :).

Çfarë shton dhe çfarë heq nga menuja jote, krahasuar me ditët kur nuk je në plazh? Shtoj pa diskutim më shumë fruta dhe lëngje dhe heq dorë nga produktet e mishit dhe brumërat. Thua ndonjëherë: le të bëhet ç’të bëhet, me pushime jam dhe do ha sa të më hahet? Ndodh, por në raste të tilla përpiqem që minimalisht të respektoj oraret. Është shumë e rëndësishme që të paktën pas orës 19:00 mos të konsumohet më ushqim. Po me alkoolin ç’ndodh gjatë këtyre ditëve, mbrëmjet e verës janë shumë të gjata. Tundohesh të pish pak më shumë? Unë nuk konsumoj alkool dhe kjo më ndihmon shumë. Për fatin tim të mirë nuk e pëlqej, se ndryshe do ta kisha pak të vështirë të rezistoja.

SPECIALE SHIJE PUSHIMESH

Pushimet e shijshme të Lorit

Me akullore, ëmbëlsira, ushqim të shijshëm dhe shumë ujë. Vetëm nëse gjen pjatat që pëlqen në vendet që zgjedh për të pushuar, atëherë po që quhen 100 për qind pushime. Atëherë po që Lori Haxhiu ka shijuar ditët më të bukura të vitit 48

Vera e shumëpritur, fatkeqësisht nuk e gjen gjithnjë të përgatitur Lori Haxhiun, prezantuesen e “Dita Ime” në “Vizion Plus”. Për ca ditë në plazh ajo do ishte gjithmonë gati. Vetëm se për të rrëmbyer rrobat e banjës e për t’ia mbathur me një frymë drejt në breg të detit, i ka ca mëdyshje të vockla. Tamam aty te rrobat e banjës ku të gjitha vajzave u ngecet gjithmonë hovi, brunes të ëmbël nuk i pëlqen t’u bëjë bisht ca pyetjeve që kanë lidhje me celulitin, që rrobat e kursyera të plazhit mund t’ia ekspozojnë. Përkundrazi, i del pyetjes ballazi kur deklaron: “Dëshira për të luajtur me look-un, për të provuar kostumet e banjës, për të ndryshuar stil, kushtëzohen padyshim nga linjat trupore. Vitet e fundit, meqë cilësia e jetës është ndryshe, pra ne ushqehemi keq dhe nuk gjejmë kohë për aktivitet fizik, na ka shtuar kilogramët dhe masën e celulitit. E nisa qëllimisht rrëfimin tim në vija të përgjithshme, për të treguar se nuk bëj përjashtim nga masa. Gjithsesi, fakti që i përkas botës televizive, më impenjon të kujdesem në çdo stinë”. E megjithatë, mund të quhet as më shumë e as më pak, thjesht e bekuar për linjat që ka. Sepse për t’i pasur, nuk është se djersitet me orë të tëra në palestër dhe nuk rron me një gjethe sallate. “Palestrën e frekuentova për një periudhë dymujore dhe e lashë. Nuk kam nisur kurrë ndonjë dietë ushqimore, ushqehem me gjithçka më pëlqen, ndaj e konsideroj veten me fat për metabolizmin tim”. Në ato ditët kur pushimet janë në prag, prova e rrobave të banjës nuk e komplekson përpara pasqyrës. Ndonjë shenjë celuliti tek-tuk edhe e ka ndeshur, pasi i ka bërë lëkurës një vëzhgim të imtësishëm, por edhe për këtë e ka një përgjigje gazndjellëse në majë të gjuhës: Admiruesit vërdallë jam e

GUSHT 2013 bindur, që as nuk do ta vërenin :). Ende nuk kam tentuar të merrem me celulitin, meqë nuk është shndërruar në një problem shqetësues estetik. Vetëm kam shtuar konsumin e ujit gjatë ditës, në dy litra. Besoj jam gati për plazh, apo jo?”. Dhe është vërtet. Madje edhe për një aventurë ushqimore. Sepse siç ndërron herë pas here destinacionet për t’ia shtuar hartës së pushimeve ndër vite, nuk mendohet dy herë për të shtuar edhe sasinë e ushqimit që konsumon gjatë ditëve kur bashkë me studion e mëngjesit i ka thënë mirupafshim edhe kryeqytetit. “Meqë në jetën e përditshme, për hir të angazhimeve ndodh të harroj vaktet, gjatë pushimit i respektoj dhe i bëj qejfin vetes, duke u ushqyer me gjëra të mira. Kam avantazhin e madh që nuk pëlqej alkoolin, kështu që “abuzoj” me ëmbëlsirat, kryesisht akulloret”. Meqë ushqimi hyn ndër ato gjërat e rëndësishme, sidomos kur është me pushime, Lori interesohet me detaje për zonën që do frekuentojë dhe gatimin që do të gjejë atyre anëve. Nuk ka ndër mend që ndonjë surprizë e pakëndshme kulinare t’i prishë ato ditë të qeta që i pret gjithë qejf një vit të tërë, ndaj edhe zona e ushqimit shihet prej saj me shumë prioritet. Dhe pasi është bindur që gjithçka është në rregull, është gati që t’i shijojë gjithë sa i ofrojnë pushimet e saj: argëtim dhe ushqim brenda. “Nuk jam një shembull për t’u ndjekur, po deri tani nuk më ka ecur keq! Të paktën kam shijuar në maksimum dhe vitet e ardhshme marr angazhim të ndryshoj, sepse pasojat mund të jenë realisht serioze…”. Dhe Lori është vërtet serioze në këtë pikë. Me pushimet nuk bëhet shaka!

SPECIALE SHIJE PUSHIMESH

Nga Nju-Jorku, me

elegancë

“Nëse do lejohej, unë do isha e para që do dilja vetëm me rroba banje në rrugë”. Nuk gjen shumë vajza që ta thonë këtë. Jo sepse nuk do donin, por thjesht sepse nuk janë të sigurta nëse kanë linjat perfekte. Ndërkaq Lola Luma, modelja shkodrane që po bën karrierë në NjuJork, nuk njeh pasiguri të tilla. Thjesht sepse është modele. Dhe ka një trup për t’u admiruar, që për shkak të profesionit e ekspozon dimër e verë. Ama dieta është aty. Në çdo stinë

GUSHT 2013 Kur je modele plazhi të gjen përherë të përgatitur? Kur je modele, duhet të jesh në formë 12 muajt e vitit. Nju-Jorku me rutinën që ka “on the go” nuk të lë të shtosh kile. Preferoj më shumë vrapin dhe ushtrimet në park sesa stërvitjen. Përsa i përket të ushqyerit, prindërit e mi sjellin çdo ditë në tryezë pjata shumë të shijshme. Babi Koleci ka specialitet gatimet e Shkodrës, si tavën e krapit dhe pilafin e Janinës. Gjithashtu dhe atë të Kosovës, sidomos të Prizrenit e Gjakovës. Kurse mami Mimoza sjell me elegancë kuzhinën e Tiranës, Korçës e Elbasanit. Tava e dheut është e preferuara ime. Kuptohet që tradita jonë e ka për fyerje nëse nuk ia nxjerrim fundin pjatës, por unë shpesh herë i kujtoj ata se profesioni im kërkon fizik në formë dhe ata menjëherë sprapsen :). Do të thotë që pasqyra nuk të rezervon asnjëherë surpriza të pakëndshme në zonën e kofshëve? Nuk ka ndonjë dallim të madh midis rrobave të banjës dhe të brendshmeve, prandaj i bie që ta shikoj veten me to çdo ditë. Më pëlqen vetja më shumë se me rroba ditore. Nëse do lejohej, unë do isha e para që do dilja vetëm me rroba banje në rrugë :).

Kur zgjedh destinacionin e pushimeve, interesohesh edhe për ushqimet që do të gjesh aty? Po, më pëlqen të provoj kuzhina të ndryshme. Ndonjëherë humbim shumë ngaqë nuk provojmë. Mbaj mend kur isha njëherë në Austin, Teksas, për Fashion Week. Në një party ku isha e ftuar, një nga kamerierët e vilës ofronte horderves, mish i thatë i karamelizuar me sheqer. Dhe mbaj mend që personi që na kishte ftuar më sugjeroi që ta provoja, sepse ishte tipike e Teksasit. Unë, për të mos ia prishur, e provova dhe u binda që me të vërtetë ishte një kombinim i çuditshëm por dhe shumë i shijshëm. Këtë verë do vizitoj, përveç Shqipërisë, edhe Izraelin ku nuk do lë pa provuar dhe humusin dhe djathërat e shijshëm të tyre. Tundohesh nga alkooli, duke qenë se mbrëmjet e verës janë shumë të gjata? Më pëlqen të pi një gotë verë kur jam në shoqërinë e një personi që të deh!

Celuliti nuk të ka bërë ndonjëherë vizitë? Kam fizik elegant, sportiv dhe joshës. Muskujt e fortë e kanë ndaluar një veçori të tillë. Ndoshta është dhe gjenetike. Gjyshja ime, Gjyliana, që bën 93 vjeç këtë verë, e ka trupin si vajzë e re. Trupin tim e dua shumë dhe nuk ka nevojë që të shqetësohem, sepse është gjithmonë në qendër të vëmendjes time dhe të të tjerëve. Atëherë pushimet i shijon bashkë me linjat perfekte. Po gjatë kësaj kohe ndryshon regjimi yt ushqimor? Pushimet më pëlqen t’i kaloj në apartamentin tim në plazhin e Shëngjinit. E kemi traditë familjare. Gjyshi dhe gjyshja veronin atje dhe pastaj babi dhe mami na çonim me vëllanë kur ishim të vegjël. Atje shpirti im gjen qetësi dhe gjatë kësaj kohe më pëlqejnë më tepër perimet dhe frutat, sidomos shalqiri. Ha më shumë apo më pak gjatë këtyre ditëve? Zakonisht ha më pak dhe djeg me tepër kalori në aktivitetet ditore. Na e përshkruaj pak mëngjesin tënd të pushimeve... Më pëlqen të zgjohem herët në mëngjes, edhe pse nuk ndodh shpesh, sepse jam shumë gjumashe :). Kafja e mëngjesit me babin në ballkon, teksa valët e detit përplasen në breg, më shijon pa fund. Më vonë, një vrap në vijën bregdetare dhe një zhytje në det mbyllin atë që mund ta quaj mëngjesin ideal. Drekën dhe darkën zakonisht i konsumoj në shtëpi ose jashtë me miq dhe të afërm. Thua ndonjëherë: le të bëhet ç’të bëhet, me pushime jam dhe do ha sa të më hahet? Jo, asnjëherë! Çdo gjë duhet me masë. Ose mund të ndodhë që sot i provoj të gjitha nga pak dhe nesër nuk ha fare :). Çfarë shton dhe çfarë heq nga menuja jote, krahasuar me ditët kur nuk je ne plazh? Bukën dhe pastën.

TEK DIETOLOGIA

Pjatat e ditëve

Dieta ideale e ditëve të nxehta? Zbulojeni duke ndjekur këshillat tona, përmes të cilave do të siguroni një ushqim që ju ofron fibra bimore, kalcium dhe lëndë ushqyese të rëndësishme Nga Blerina Bombaj Dietologe klinike 52

të nxehta

SPECIALE SHIJE PUSHIMESH ielli shkëlqen, temperaturat rriten. Vera është stina e “zhveshjes” nga rrobat por edhe nga “dhjami” i tepërt! Kjo që po ju them mund t’ju sjellë në mendje një regjim të rreptë dhe disiplinë të fortë, por çfarë do të thoshit nëse mund t’ia arrini thjesht duke shijuar gjithë mrekullitë e kësaj stine? Ju mund t’ia dilni jo vetëm të rrëzoni kilogramë, por edhe të furnizoni trupin me një sërë thesaresh ushqimore që do të jenë rezerva që do të shërbejnë edhe në stinët në vazhdim, ku ngjyrat zbehen dhe zgjedhjet varfërohen.

Të hash më pak gjatë verës vjen natyrshëm dhe madje pa u ndjerë të privuar. Duke ndjekur këshillat tona, do të siguroni një ushqim që ju ofron fibra bimore, kalcium dhe lëndë ushqyese të rëndësishme. Fibrat bimore ndihmojnë në uljen në peshë sepse na “kënaqin stomakun” duke dhënë ndjesinë e ngopjes më gjatë. Ato ndihmojnë edhe në metabolizmin e sheqerit duke parandaluar nepsin për ushqime kalorike. Frutat dhe zarzavatet e verës kanë veti të tjera për të cilat mund të mos jeni në dijeni. P.sh., fitokimikatet dhe antioksidantët që përmbahen në

Health & Diet Qendër Dietologjike www.blerinadiet.al Tel: 0035542248981

disa fruta, sidomos me ngjyrë të kuqe dhe vishnje, luajnë rol të rëndësishëm kundër plakjes, kundër kancerit dhe hemorragjisë cerebrale, përmirësojnë tensionin arterial dhe mbrojnë zemrën. Përveç kësaj, na ndihmojnë të ngushtojmë rripin e mesit, pasi janë aleatë shumë të rëndësishëm në përpjekjen për të rënë nga pesha.

Gati për t’u dobësuar me ushqime verore? Filloni dietën tuaj të “verës” me këto hapa: DOMATE DHE SPECA TË KUQ PËR VITAMINË A, VITAMINË C DHE LIKOPEN (LYCOPENE - NJE ANTIOKSIDANT I ÇMUAR) Këto ushqime hyjnë në familjen e frutave edhe pse ne i njohim si zarzavate. Domatet dhe specat janë ushqime nga më të pasurat në vitaminë C, e cila luan rol kyç në mbrojtjen e lëkurës tonë, pasi është përbërës kryesor në formimin e kolagjenit. Një domate ka vetëm 35 kalori, ndërkohë që ju ofron 40% të nevojës ditore për vitaminë C dhe 20% për vitaminë A.

FAKT I RËNDËSISHËM: konsumi i shpeshtë i saj parandalon kancerin e prostatës dhe të tumoreve të aparatit tretës. Pengon oksidimin e kolesterolit të keq, duke mbrojtur në këtë mënyrë zemrën tonë. KËSHILLË: për të marrë maksimumin e domateve, bëjini salcë dhe shtojini pak vaj ulliri dhe rigon! Vetëm me gjysmë kupe specat e kuq ofrojnë 24% të nevojës ditore për vitaminën C! Ushqimi më i rëndësishëm për të gjithë duhanpirësit të

cilët kanë nevoja të rritura për vitaminë C, pasi pirja e duhanit e ul nivelin e vitaminës C në organizëm. Konsumoni speca të gjallë të prerë për së gjati për “englendisje” midis vakteve kryesore, duke i kombinuar me pak gjizë ose salcë kosi. Specat mund t’i piqni në furrë ose në tenxhere me presion, me pak hudhër, vaj ulliri dhe uthull balsamike.

GUSHT 2013

MANAT & FRUTAT E PYLLIT (boronica, luleshtrydhe, manaferra, mana, thana) Asgjë nuk është më verore sesa ylberi i frutave të pyllit, që i bën raftet e tregjeve të fruta-perimeve më tërheqëse dhe të bukura se çdo raft tjetër! Veriu i Shqipërisë ofron përgjatë gjithë gushtit boronicat e pazëvendësueshme. Mos lini t’ju ikë vera pa konsumuar boronica! FAKT I RËNDËSISHËM: Ato kanë

forcën më të madhe kundër plakjes, ato si dhe gjithë frutat e tjera të kësaj familjeje përmbajnë substanca që çaktivizojnë karkinogjenë të caktuar, si dhe ngadalësojnë riprodhimin e qelizave kanceroze. Boronicat ndihmojnë edhe në forcimin e memories, kurse thanat janë ilaç i mrekullueshëm në trajtimin e infeksioneve të kanaleve urinare.

KËSHILLË: Frutat e pyllit shijohen shumë siç janë, por mund të konsumohen edhe në forma të tjera, si p.sh. në salca të ndryshme që i japin një vlerë të veçantë sallatave apo pjatave kryesore, si mishit. Për t’i ruajtur më gjatë këto “thesare” mund fare mirë t’i vendosni në ngrirje dhe t’i konsumoni edhe jashtë sezonit.

SPECIALE SHIJE PUSHIMESH

KOS ME PILAF Një kombinim tradicional shqiptar, i shkëlqyer për darkat e verës! Orizi është një ushqim i lehtë dhe shumë miqësor për aparatin tonë tretës. Ai na jep energji duke mos e rënduar tretjen. Në kombinim me kosin realizojmë një vakt të kompletuar në proteina dhe 30% të nevojave ditore në kalcium. Nëse orizin e zgjidhni integral, do t’ia shtoni shumë vlerat pjatës suaj. KËSHILLË: kosi më i mirë është ai që bëhet vetë me farë shtëpie, nga qumështi të cilit i është hequr ajka. Për të provuar nëse kosi që blini është i pasur në fermente të nevojshëm dhe shumë të dobishëm për aparatin tretës, bëni këtë provë: vendoseni kosin në një enë dhe mbulojeni me një celofan të hollë të puthitur në mënyrë që të mos hyjë ajër dhe lëreni gjithë natën. Nëse në mëngjes membrana nuk është fryrë do të thotë që në kosin tuaj nuk gjenden mikroorganizmat që i japin atij vlerën e shumëpërfolur.

PROTEINA TË LEHTA Në stinën e verës dieta duhet të jetë e kufizuar në proteina, pasi ato rrisin nxehtësinë që çlirohet nga trupi gjatë tretjes dhe vështirëson përballjen me temperaturat e larta. Për këtë rekomandohet të konsumoni më pak mish gjatë kësaj stine dhe të zëvendësoni proteinat shtazore me ato bimore, siç janë fasulet. Fasulet vijnë në një paketë shumë të mirë ushqimore, pasi vetëm një kupë prej tyre na jep njësoj

proteina si 120 gr mish, por njëkohësisht na pasuron me fibra të bollshme dhe minerale të domosdoshëm, si hekuri. KËSHILLË: një pjatë fasule, peshk ton dhe misra do të përbënte një zgjedhje optimale për një drekë vere, të shoqëruar me sallatë greke dhe 2 feta bukë të zezë. Në këtë mënyrë do të kontrolloni kaloritë duke përmbushur të gjitha kërkesat e organizmit.

GUSHT 2013

BORZILOK PËR MAKARONAT, KOPER PËR PESHKUN Dy erëzat që ju sigurojnë funksion optimal të metabolizmit janë borziloku dhe kopra, pa përjashtuar këtu edhe të gjitha erëzat e tjera të çmuara, si: rozmarina, rigoni, nenexhiku dhe sherebela. Spageti me “pesto xhenoveze” dhe “kocë me salcë kopre” mund të jenë zgjedhjet tuaja për dreken, të shoqëruara gjithmonë nga një sallatë e bollshme. KËSHILLË: erëzat mund t’ju ndihmojnë të bëni çajrat tuaj të ftohtë duke i kombinuar vetëm me ujë natyral ose të gazuar, limon dhe akull.

ZGJIDHNI UJIN MË TË SHËNDETSHËM NË BOTË Nuk është uji që vjen në shishe plastike por në paketimin më të shëndetshëm, atë të kastravecit dhe shalqirit. Këto dy fruta janë 90% ujë dhe vijnë në këtë stinë enkas për nevojat specifike që organizmi ynë ka. Doni një pije freskuese? Mendoni përpara se të konsumoni atë kanaçen me pije “freskuese” se do të merrni kalori sa për 1 kg shalqi! Por sigurisht pa fibrat, pa vitaminën C dhe pa antioksidantët që ka ky i fundit. KËSHILLË: filloni dhe mbyllni ditën me një kastravec! Sidomos nëse keni abuzuar me pije alkoolike, një kastravec përpara gjumit do t’ju ndihmojë të mos zgjoheni me dhimbje koke të nesërmen. Provojeni!

ENGLENDISUNI SHËNDETSHËM Fara, kikirikë, kokoshka… janë disa nga thirrjet që i dëgjojmë shpesh në bregdet. Kikirikët në lëvoren e tyre janë zgjedhje jo vetëm e shëndetshme por dhe e sigurt. Farat e lulediellit janë burim i shkëlqyeshëm i vitaminës E, por ju këshilloj t’i piqni dhe t’i përgatisni vetë për të qenë edhe të sigurta. Kokoshkat gjithashtu janë një variant i shëndetshëm “pasatempo” apo i vakteve të ndërmjetme, por është e këshillueshme t’i përgatisni vetë, pasi të gatshmet përmbajnë sasi të mëdha kripe dhe vaj të një cilësie të ulët. Kur të jeni në shezllonë duke shijuar diellin, mund të provoni të shijoni kumbullat dhe dardhat që ofrohen në zonat bregdetare, pasi këto fruta, nëse lahen janë krejtësisht të sigurta. Bëni kujdes me fruta si fiqtë dhe pjeshkët, që duhet të kenë lëkurë të shëndetshme, pa dëmtime dhe të çara. KËSHILLË: kur t’ju shkojë mendja për akullore, kini parasysh një parim: Jo më shumë se një akullore në dy ditë. Akullorja mund të jetë një ushqim sa i ushqyeshëm aq edhe i dëmshëm. Kjo për faktin që gjithçka varet nga lënda e parë që përdoret, e cila mund të jetë nga

cilësia më e lartë deri në cilësinë më të ulët, duke përmendur këtu ngjyrosësit, konservantët, shurupet dhe esencat artificiale, yndyrnat e ngopura dhe sherbetin e misrit shumë të pasur në fruktozë. Një akullore mund të përmbajë nga 300 deri në 1000 kalori, në varësi të përbërësve që ka. Gjithsesi, kjo nuk do të thotë që duhet

të privoheni nga ky ushqim kaq i shijshëm dhe tundues. Nëse mendoni që akullorja që po zgjidhni i përmbush kriteret e sigurisë ushqimore, që do të thotë datë skadence dhe zinxhir i pandërprerë ftohjeje, atëherë shijojeni dhe lejoni të kalojnë të paktën disa ditë deri te tjetra.

SPECIALE SHIJE PUSHIMESH

GUXONI! Ndër frutat më të dëshiruara të verës janë edhe fiqtë. Fiqtë e pjekur mirë kanë më shumë antioksidantë. Por fjalën “guxoni” nuk e kisha në lidhje me fiqtë, e kisha me gjethen e fikut. Gjethet e fikut bëjnë shumë mirë për të rregulluar sheqerin në gjak. Ato mund t’i zieni dhe të përdorni lëngun si çaj dhe gjethet për të mbështjellë qoftë peshkun, orizin apo çfarëdo ushqimi që ju lejon fantazia dhe preferencat tuaja.

RREGULLA PER T’U MBAJTUR MEND

Kudo që të ndodheni, mos anashkaloni mëngjesin Konsumoni fruta me përmbajtje të lartë uji gjatë ditës Pini 8-10 gota ujë në ditë Evitoni alkoolin gjatë ditës dhe kur të pini pije alkoolike mos harroni t’i shoqëroni me ujë Mos ngarkoni pjatat me proteina shtazore si mishi, djathi, veza dhe me yndyrë të tepruar Evitoni të skuqurat dhe preferoni ushqime që nuk kanë nevojë për shumë gatim Në ditët e nxehta mos planifikoni lëvizje pas vaktit të ushqimit dhe evitoni alkoolin Evitoni ushqimet pikante në kohë të nxehtë Pijet shumë të ftohta dhe shumë të nxehta nuk janë të preferueshme në kohë të nxehtë Nëse kërkoni të rrëzoni peshë përpiquni të vendosni në çdo vakt zarzavate dhe proteina pa yndyrë si gjiza, fasulet, peshku, arrat dhe zbatoni regjimin e të ngrënit çdo 3 orë, duke nisur me mëngjesin

GUSHT 2013

MENU VERE 1400 kalori MËNGJES - Një tas me kastraveca të prerë në fije të gjata, 40 gr gjizë dhe 1 lugë e vogël vaj ulliri - 1 fetë bukë të zezë ose 1 misër të zier - 1 lëng thanash ose ½ kupë thana ose rrush PARADITE - 2 kumbulla vishnje - 1 lugë të madhe fara luledielli - 1 çaj jeshil me limon (të bërë me bustinë dhe të ftohur me akull) DREKA - Sallatë greke (domate, kastraveca, speca, ullinj, borzilok dhe 30 gr djathë dhie + 2 lugë të vogla vaj ulliri) • 120 gr sardele, barbun, levrek, karkaleca ose fileto pule (të pjekur në furrë me pak vaj ulliri, lëng limoni dhe erëza të freskëta) ose • 1 ½ kupë fasule me salcë domatesh - 1 kupë oriz integral, bizele ose makarona integrale - 1 fetë shalqi PASDREKE - 1 lëng domateje (domate, kastravec, selino) - 1 kupë kos me 3-4 luleshtrydhe ose boronica (këtë zgjedhje mund ta zëvendësoni me 1 akullore 1 herë në javë) DARKA - Sallatë me gjethe jeshile (sallatë jeshile, rukola, radhiqe) me salcë të përgatitur me erëza, fruta, vaj ulliri dhe lëng limoni, ose brokoli me karota të ziera lehtë ose speca të kuq dhe jeshil të pjekur dhe disa feta kungulli të pjekura me salcë me erëza - 60 gr oktapod të skarës ose peshk ton • 1 kupë fasule të kuqe ose larushe ose qiqra, majdanoz, spec të kuq, salcë domatesh, qepë të njoma dhe pak vaj ulliri ose • 1 kupë pilaf me kos - 1 fetë shalqi ose pjepër PARA GJUMIT - Tarator me 1 kupë kos + qumësht, pak copëza avokado, kastravec, hudhër, kopër dhe 1 lugë të vogël vaj ulliri Shënim: kjo dietë është shembull orientues për një ushqyerje të shëndetshme për të rënë në peshë, por nuk përbën mjet terapeutik të personalizuar.

SPECIALE SHIJE PUSHIMESH

Ç’të (mos) marrësh me vete në plazh 60

GUSHT 2013

Hiq dorë nga mishi, supa dhe çdo gjë tjetër që mund të derdhet. Mbush frigoriferin e vogël me fruta e perime dhe shijo një sallatë verore. Kështu dreka e plazhit nuk do kthehet në makth të vërtetë

Nga Gentian Ziu

jë ndër pamjet më klasike të plazheve tona është ajo e një familje ku secili nga prindërit tërheq nga një fëmijë me njërën dorë dhe në dorën tjetër kanë një përzierje kaotike tasash, kovash, bidonash, qeskash, lodrash, e ku di unë se çfarë. Kujtoj kur isha i vogël, atëherë kur kujdeseshin të tjerët për mua dhe për atë që do të haja unë, i komentonim situata të tilla dhe qeshnim shpeshherë me shokët. Tani që edhe për mua janë kthyer rolet dhe jam unë ai që duhet të tërheq zvarrë nëpër rërë një mistrec që bën çdo gjë që ka në dorë për të ma bërë ditën sa më të rrëmujshme

dhe të zhurmshme, e kam kuptuar se sa i rëndësishëm është organizimi për të qenë dita e plazhit një eksperiencë e këndshme për t’u mbajtur mend dhe jo një zhgënjim për t’u harruar. Për sa i përket ushqimeve që janë më të përshtatshme për t’u marrë me vete në plazh, nisur nga eksperienca personale dhe nga profesioni im, kam shkruar më poshtë disa këshilla të thjeshta që mendoj se do të jenë të dobishme dhe do t’ju lehtësojnë nga mjaft “andralla”, në mënyrë që të konsumoni një vakt të shijshëm dhe komod me miqtë apo familjen tuaj.

Këshilla e parë dhe më e rëndësishmja, për mendimin tim, është që në radhë të parë të organizoni në mendje dhe pastaj me laps dhe me letër ushqimet që do t’ju duhen, duke pasur ndër mend një parim thelbësor: të merrni minimumin e minimumit të minimumit të mundshëm. Mund të duket hiperbolike, por kam idenë se ne shqiptarët e kemi në gen tejkalimin e masës. Aty ku duhet të porosisim për 3, porosisim për 6 dhe aty ku duhet të marrim ushqim për vete dhe dy fëmijët, marrim për gjithë lagjen… Hë dhe këtë, hë dhe atë, specat më pëlqejnë, mishi është bërë i mirë, merre dhe kekun – le të jetë, e kështu me radhë. I hapim pastaj të tëra, u hyjmë vendçe, i fusim dhe nja dy birra dhe s’çohemi dot më nga vendi. Ajo që duhet të ishte një ditë e këndshme dhe relaksuese, kthehet në gjysmën e dytë të saj në një përgjumje rraskapitëse. Vini veto që në fillim dhe mos e lini vjehrrën t’ua mbushë makinën me të gjitha llojet e kuleçëve, piteve apo gatimeve që ka mësuar gjatë jetës së saj, sikur nuk po shkoni në plazh për nja 4 orë por në një panair 3-ditor gatimesh tradicionale.

As mos e çoni nëpër mend të merrni gatime me lëng. Thamë të lehtësojmë procedurat, apo jo? Përveç faktit që do t’ju duhen lugë e tasa shtesë, procedura e ndarjes dhe e ngrënies, vetëm komode s’mund të quhet. Për të mos përmendur këtu aksidentet e mundshme, aq më tepër nëse keni me vete ndonjë çamarrok të vogël që ju ngatërrohet nëpër këmbë. Shansi që t’ia fusë me shqelm tasit të supës, me pasoja lehtësisht të imagjinueshme, s’është për t’u nënvleftësuar. Pajisuni me thermoboks (frigoriferë të vegjël portativë). Disa prej markave që qarkullojnë në treg janë të një cilësie shumë të mirë dhe do t’i ruajnë ushqimet tuaja të freskëta për shumë orë, mjaft që të mos luani me kapakun e tij ndërkohë që jeni duke dëgjuar muzikë në celular… Furnizohuni me 2-3 lloje frutash, përgatisni nja dy sallata, merrni me vete dhe një kek, futini të tëra në thermoboks dhe ja ku siguruat një drekë të këndshme, të lehtë dhe pa shumë mundim.

SPECIALE SHIJE PUSHIMESH

Bëhuni vegjetarianë për një ditë… Gjithsesi dhe nëse s’mund ta konceptoni vaktin pa mish, kufizohuni te mishi i pulës. Mishrat e mëdhenj janë më të vështirë për

Për sa i përket llojit të ushqimeve që mund të merrni me vete, zgjedhjet janë praktikisht të panumërta. Konserva salmoni, toni apo sardelesh, me të cilat mund të bëni sallata të shkëlqyera me pasta, patate, apo fasule dhe misra konservë. Perimet janë në pikun e tyre kështu që një miks perimesh të pjekura apo të ziera dhe të marinuara sipas dëshirës do të ishte ideale. Sallata të ndryshme me domate, djathë, tranguj, ullinj, etj. Mos harroni në asnjë mënyrë të merrni me vete fruta. Përveç se do të merrni një dozë shumë të mirë vitaminash, do të freskoheni dhe do të furnizoheni me lëngje, të domosdoshëm për temperaturat e larta të plazhit. Nëse ju pëlqejnë të ëmblat, zgjedhja ideale do të ishte një kek me fruta të thata.

t’u tretur dhe trupit do t’i duhet të harxhojë shumë energji për asimilimin e tyre. Ky fakt, i kombinuar dhe me temperaturat e larta në plazh, do t’ju bëjnë të ndiheni të lodhur.

Mos harroni në asnjë mënyrë të merrni me vete fruta!

Po e mbyll me lëngjet. Sa më shumë që të pini, aq më mirë. Sa për llojin e lëngjeve, alkoolin mundohuni ta shmangni krejtësisht, të gazuarat me masë, lëngjet e frutave mos i kurseni, por siç e dimë tashmë të gjithë, lëngu më i mirë ka qenë, është dhe do të mbetet uji… Bëfshi qejf dhe kujdes diellin, por gjithsesi dhe po u dogjët, e dini vetë ju: në darkë, kos…

GUSHT 2013

SPECIALE SHIJE PUSHIMESH

Të njohim peshkun e freskët dhe cilësor dhe të shtrojmë në tavolinë sa më shumë varietete të një prej ushqimeve më të shëndetshme

eshku është një burim i gjallë ushqyes, por shumë pak i pranishëm në tavolinat tona. Specialistët e ushqimit këshillojnë që peshku të konsumohet të paktën dy herë në javë sipas varieteteve të ndryshme. Substancat kryesore që përmban peshku janë: hekuri, fosfori, fluori dhe seleni, vitaminat A e E, të pranishme sidomos në peshqit e yndyrshëm si toni dhe skumbri, që përmbajnë të famshmet acide yndyrore omega 3. Kushti më kryesor për të përftuar nga vlerat ushqyese të

peshkut është që të jetë i freskët dhe cilësor. Bëni kujdes që të blini peshk në ato markete ku janë të vendosura etiketa që tregojnë llojin që tregtohet (për shembull vongole, merluc, kocë etj.) dhe mënyrën e prodhimit (kultivim, peshkim, ngrirje), zonën ku është kapur (Deti Jon, Deti Adriatik, Liqeni i Ohrit etj.). Peshku i kultivuar duhet të nxirret i gjallë nga ambienti ku mbahet dhe të vendoset në një enë me ujë dhe akull, ku do të ngordhë shumë shpejt nga shoku termik. Më pas temperatura e peshkut duhet të mbetet konstante nën zero.

GUSHT 2013 Para se të blini peshkun, vëzhgojeni mirë për të kuptuar nëse është i freskët. Dhe kjo nuk është e vështirë: •

Trupi duhet të jetë i ashpër dhe i harkuar, me lëkurë të tendosur dhe ngjyra brilante. Luspat duhet të jenë të plota, të shndritshme dhe shumë të dendura. Sytë duhet të jenë të mysët, domethënë lehtësisht të kërcyer, kornea transparente dhe bebja e zezë. Peshku i vjetër ka sy të futur, sepse dehidratohen dhe dystohen. Velëzat duhet të kenë ngjyrë të kuqe, pa mukozë. Tek peshku i konservuar mirë ato kanë këtë ngjyrë për disa ditë me radhë. Shmangni blerjen e peshkut me velëza të verdha! Aroma e peshkut duhet të jetë e butë dhe të të kujtojë ujin e detit. Mishi duhet të jetë kompakt dhe elastik.

• • • •

Molusqet: prishen shumë shpejt dhe duhet të konservohen me shumë kujdes. Para se t’i blini molusqet dhe krustacet duhet të kini parasysh këto sinjale: - Karkalecat e mëdhenj: në momentin e blerjes duhet të jenë ende të gjallë. Nëse kur i prekni nuk lëvizin, shikoni sytë që duhet të jenë të kërcyer. Guaska nuk duhet të ketë njolla të errëta. Nuk mund të konservohen më shumë se një ditë.

- Karkalecat me lëvozhgë: mund të gjenden të ngrirë ose të peshkuar. Për të provuar nëse janë të freskët, nuhatini. Nëse kanë një aromë shumë të fortë, do të thotë se nuk duhen blerë. - Midhjet dhe vongolet: duhet të jenë të gjalla në momentin e blerjes. Për t’u siguruar duhet t’u jepni një goditje të lehtë mbi guaskë. Mos u shqetësoni nëse disa prej tyre i kanë kapakët e hapur.

Kallamarët: për të vlerësuar freskinë e tyre nuhatini dhe vëzhgoni me kujdes që të mos kenë njolla të kuqe në vjollcë mbi trup.

Për të përfituar vlerat e vërteta të peshkut, është e domosdoshme që ai të jetë i freskët dhe cilësor

Nga pikëpamja ushqyese, peshku i freskët dhe ai i ngrirë kanë ndryshime të vogla. Peshku i kultivuar përmban më pak omega 3 sesa ai i peshkuar, i cili ka një përqindje më të vogël antibiotikësh të pranishëm në det. Zgjidhja? Alternoni varietetet e peshkut që shtroni në tavolinë.

Oktapodi: ai i freskët është i butë dhe ka tentakula të drejta, që anohen në pjesën e poshtme, bebja është e zezë dhe kornea e bardhë. Oktapodi i konservuar duhet të ketë tentakula të përdredhura dhe syri duhet të ketë ngjyrë uniforme.

SPECIALE SHIJE PUSHIMESH

5 frutat e verës

Tre fruta dhe dy perime. Këto janë porcionet ideale për të mbajtur trupin në formë. Është rregulli që mund të ndiqet pikë për pikë, sidomos gjatë muajve të verës, kur frutat e stinës qëndrojnë në majë të klasifikimit të shijeve më të mira. Kësaj here ju propozojmë frutat E pasur me kalcium dhe zink, ndihmon tretjen dhe është shumë e efektshme për të eliminuar lëngjet e tepërta të stomakut dhe toksinat. Nëse e konsumon para vakteve, pjeshka rrit sekretimin e lëngjeve dhe është ideale për ata që vuajnë nga tretja e ngadaltë dhe e vështirë. Nuk ka shumë kalori, 27 për 100 gramë dhe është e pasur me fibra. Një pjeshkë prej 150 gramësh e furnizon organizmin me 8 për qind të nevojave të përditshme. Ndër të tjera është e pasur edhe me vitamina A, B dhe C. Mund të konsumohet në çdo moment të ditës si një minivakt shumë i shëndetshëm.

pjeshka

2 kajsia

Përmban 28 kalori për 100 gramë dhe është e përbërë nga 90 për qind ujë. Shumë e pasur me vitaminë A, potas dhe kalcium, kajsia është një nga antioksidantët më të fuqishëm, e këshilluar të konsumohet në rastet e stresit dhe plogështisë. E pasur edhe me hekur dhe betakaroten, është e shkëlqyer për të stimuluar melaninën. Dikur, kur kemi qenë të vegjël, i çanim bërthamat e kajsisë për t’u ngrënë farën, e ngjashme me bajamen, një veprim që duhet shmangur me çdo kusht, sepse fara përmban amigdalinë, e pasur me acid ciantik, që mund të shkaktojë probleme me frymëmarrjen.

shalqiri

Një nga frutat më të konsumuara të stinës së nxehtë. Furnizon me një sasi të madhe kalciumi dhe është perfekte për të zëvendësuar këtë mineral dhe për të forcuar kockat. Ka veti diuretike dhe laksative dhe furnizojnë me rreth 38 kalori për 100 gramë. Është e pasur me vitaminë C, silic, provitaminë A, hekur, magnez dhe potas. Duke qenë diuretike, është perfekte për ata që duan të ndjekin një dietë pastruese.

GUSHT 2013

Përmban 95,3% ujë, arsyeja që mund të quhet fruti i shkëlqyer i hidratimit. Për më tepër kënaq nevojat për sheqer me vetëm 15 kalori për 100 gramë. Truku që i jep aq ëmbëlsi nuk qëndron tek sheqernat (një fetë nuk furnizon më shumë sesa 6-8 gramë sheqer), por tek substancat aromatike që mashtrojnë shijen, duke i dhënë ndjesinë e një ëmbëlsie ekstreme. Sipas disa studimeve, këto substanca kanë edhe veti për të bllokuar oreksin. Shalqiri është ideal për të zëvendësuar rezervat minerale të humbura me djersën. I pari ndër të gjitha, potasi, i rëndësishëm në luftën kundër celulitit. Shalqiri është perfekt për fanatiket e diellit edhe për përmbajtjen e betakarotenit, që mbron lëkurën nga sulmi i rrezeve UV dhe favorizon një nxirje të praruar nga dielli.

4 qershia

5 pjepri

Një tjetër frut tipik veror është pjepri, shumë i lehtë dhe i freskët. Që përmban rreth 50 kalori për 100 gramë. I pasur me vitaminë C, A dhe ujë, është një pastrues i shkëlqyer falë përmbajtjes së lartë të fibrave, shumë të nevojshme për tretjen. Betakaroteni, i pranishëm në sasi të madhe, e bën një aleat shumë të mirë të abronxaturës. I shoqëruar me kripën, bëhet edhe më i tretshëm dhe merr veti laksative, ja dhe shpjegimi i kombinimit të pjeprit me proshutën krudo, që formon një pjatë tipike verore.

SPECIALE SHIJE PUSHIMESH

DEKORO me copëza deti Për të forcuar atmosferën e plazhit dekoro shtëpinë e plazhit me blunë e detit dhe të bardhën e valëve 68

GUSHT 2013

Për kuzhinën mund të zgjedhësh një model të thjeshtë, klasik ose modern në varësi të shijeve personale. Pasi të jetë pajisur me të gjitha elektroshtëpiaket e nevojshme, lër sa më shumë hapësirë dhe zona të zbrazëta, për të gatuar në komoditet të plotë, por edhe për të pasur pamje të bukur para syve. Nëse në kuzhinë nuk e ke dritaren klasike me pamje nga deti, shto ngjyrën e kaltër në ngjyrën e mobilieve dhe nëpër aksesorë. Por mos harro të bardhën. Është çlodhëse dhe e pastër. Krijon hapësirë dhe nuk ta ngarkon vështrimin. Tamam ajo që të duhet për t’u çlodhur.

Në shtëpinë tënde të plazhit, në zonën e kuzhinës, ku gatuan vetëm pjatat me shije deti. Kësaj here nuk ju sjellim propozime recetash. Por ide për të arreduar shtëpinë e ndërtuar në bregdet. Atmosferë deti në të gjithë cepat e shtëpisë, shije e freskët dhe ngjyra të kaltra në zonën e kuzhinës.

Korale dhe vetëm korale Nëpër pjata, filxhanë, mbajtëse tenxheresh dhe peceta tavoline. Është dekori tipik i aksesorëve të plazhit, që krijon kontrastin e fortë të së kuqes të ndezur të koraleve.

Sille detin

Peshq dhe yje deti

GUSHT 2013

Për të dekoruar pjatat dhe format e veçanta të pjatave të supës dhe sallatave. Një tryezë e tillë u jep shije ushqimeve dhe pamje të bukur syrit. Edhe kur shtëpia nuk është në plazh.

në qytet

Nuk e ke një shtëpi plazhi? Atëherë sille plazhin në shtëpi. Mjaftojnë vetëm detajet e tryezës dhe të kuzhinës, që edhe shtëpia jote në qytet të marrë pamjen e një shtëpie të vërtetë plazhi

Mblidh ca guaska Dhe mund t’i mbledhësh vërtet për të dekoruar zona të veçanta të shtëpisë, por në këtë rast e kemi fjalën për enët dhe serviset e kuzhinës të gdhendura me guaska. Kështu ato që gatuan me to do të kenë edhe shije, edhe pamje të bukur. Sidomos nëse janë me produkte deti...

RAFTE TË ZBUKURUARA

Spërkatur me ujë deti Njolla bojëqielli dhe guaska të bardha. Është verë dhe shtëpia duhet të marrë pamjen e detit. Jo duke ndërruar mobiliet dhe ngjyrën e mureve. Aksesorët mjaftojnë dhe janë çelësi për një mobilim të personalizuar. Të shpërndarë në kuzhinë, tryezë, mure apo cepat më të dukshëm të shtëpisë. “Elegance Home & Vicko” ju sjell propozimet. Dhe shtëpia bëhet gati për plazh

Rr.”Myslym Shyri”, Nr.102, Tiranë Autostrada Tiranë-Durrës, km 6, Kashar - QTU Autostrada Durrës-Tiranë, km 12, Gjokaj, Tiranë - CITYPARK 72

GUSHT 2013

ËMBËLSI E AKULLT

Vlerat ushqyese, shijet e shumëllojshme, statistika për konsumin dhe disa këshilla për ëmbëlsirën e akullt

Akullorja, momenti më i ëmbël i verës

Hermiona Hajdini (Përgjegjëse e sektorit veterinar Zooteknik, në AMK)

GUSHT 2013 ë një prej mëngjeseve të kësaj vere, ulur në një lokal për të pirë kafenë e mëngjesit, u befasova nga tavolina pranë meje, e cila porositi “bozë me akullore”! Kjo më kujtoi rininë time të hershme, që mezi prisnim të vinte vera për të konsumuar akullore, që në kohën tonë ishte thjesht me kaush ose me gotë dhe me pak reçel sipër. Ne nuk e njihnim akulloren e ambalazhuar si në ditët e sotme. Kjo ktheu tek unë dëshirën për ta provuar këtë specialitet me të cilin është rritur brezi im. Pikërisht kjo dëshirë e rikthyer këtë mëngjes më dha impulsin për të shkruar për akulloren, e cila është një nga produktet më të dashura për të gjitha grupmoshat. Akulloret janë produkte që përgatiten nga kremi i qumështit me shtesë të përbërësve të tjerë natyralë (qumësht, yndyrë qumështi, sheqer, vezë, çokollatë, fruta etj.), të cilët përzihen në mënyrë të tillë që të japin idenë e një mase kompakte homogjene pa praninë e akullit. Akullorja konsiderohet si një ushqim shumë i shëndetshëm për trupin tonë, sepse ajo është e pasur në vlera ushqyese me vitamina B dhe kalcium. Ajo e përziera është përdorur për herë të parë në Itali. Në Angli, në vitin 1672, u përdor për mbretin Çarli II. Akullorja e servirur me biçikletë e ka origjinën në Londër në vitin 1923.

Këshilla

Akullorja të sëmur? Jo, nëse është përgatitur në përshtatje me rregullat shëndetësore dhe pasi është parë data e skadencës. Duhet të konsumohet zakonisht pas ngrënies, sepse mund të bëhet shkak për uljen e oreksit tek fëmijët dhe të shfaqë dhimbje barku si rezultat i rënies në stomakun bosh të një produkti të ftohtë. Ky ushqim i ëmbël paraqet një profil të shkëlqyer ushqyes, sepse ka një indeks të ulët glicemie, që do të thotë që ju mund të ndjeheni të kënaqur për një kohë të gjatë. Akulloret janë produkte shumë delikate prandaj ruhen në temperatura të ulëta dhe konsumohen duke qenë në temperaturë të tillë. Konsumimi i akullores zakonisht bëhet gjatë periudhave të ngrohta. Është ideale për të gjithë, duke përfshirë edhe ata të cilët ndjekin një dietë me pak kalori, por sekreti është që të zgjidhni me kujdes shijet dhe të dini përbërësit. Në parim, akullorja dhe çokollata mund të përmbajnë rreth 250 kalori për 100 gram, ndërsa ato të bazuara në fruta përmbajnë rreth 140 kalori në 100 gram, prandaj nuk është një bombë e vërtetë në kalori, gjithnjë me kusht që të mos ekzagjerohet dhe të mos paraprihet nga një drekë shumë e pasur. Akullorja është një ndër produktet më të suksesshme gjatë stinës së verës, sepse është privilegji i ëmbël i përballueshëm nga të gjithë konsumatorët. Nga viti në vit konsumi i akullores në vendin tonë është rritur ndjeshëm dhe kjo rritje ka ardhur kryesisht edhe për shkak të gamës së produkteve të pëlqyera, veçanërisht nga fëmijët. Për më tepër për akulloret nuk na është dashur të paguajmë më shumë se një vit më parë, ndryshe nga ç’ jemi përballur me shumë produkte të tjera. Akulloret në tregun tonë përveç shumëllojshmërisë i gjen edhe me çmime relativisht të pranueshme për të gjitha shtresat e shoqërisë. Por megjithëse kemi shijuar më shumë akul-

lore gjatë kësaj vere, mbetemi shumë larg vendeve të tjera për nga niveli i konsumit. Në tregun italian konsumi i akullores arrin gati 10 kg/vit për person, ndërkohë që në vendin tonë nuk konsumohet as 2 kg/vit. Kontinenti amerikan rezulton të jetë konsumatori më i madh i akullores. Sipas statistikave një amerikan konsumon 19 kg akullore në vit. Me akullore përgatiten edhe shumë lloje ëmbëlsirash, si p.sh. banana split, e cila është një ëmbëlsirë që për bazë ka akulloren. Ëmbëlsira e përgatitur për herë të parë nga David Strickler në 1904-ën përbëhej nga 3 sfera të akullores të vendosura në mes të një bananeje të ndarë në dy pjesë. Sferat e akullores ishin me shije të vaniljes, dredhëzës dhe çokollatës, mbi to hidhej pak sosë me shije përkatëse. Në tregun tonë kryeson prodhimi vendas i akulloreve artizanale dhe atyre që konfeksionohen këtu, por edhe ato të importuara, sepse kanë një markë më të fortë në treg dhe shpenzojnë më shumë për reklamimin e prodhimit. Duhet theksuar fakti se edhe prodhimi vendas bazohet në lëndën e parë të importuar, por të gjithë mendojmë se prodhimi artizanal i akulloreve është i pakrahasueshëm me ato të konfeksionuara. Shqiptarët konsumojnë më shumë akulloret tradicionale, pasi shija e tyre është më afër natyrales. Prodhimet artizanale kanë më pak konservantë për shkak se konsumohen më shpejt. Prodhimet e freskëta shihen si më të shëndetshme për konsumatorin shqiptar, por blerësit ngrenë më shumë dyshime për sigurinë e tyre ushqimore, gjë që lidhet kryesisht me faktin e ngarkesës së lartë bakteriale të qumështit. Gjithsesi, nga vlerësimet e strukturave shtetërore të kontrollit nuk rezulton të ketë pasur probleme të sigurisë ushqimore nëpër pastiçeri.

ËMBËLSI E AKULLT

Shijet

Shijet e akulloreve janë të shumëllojshme, por shqiptarët pëlqejnë shije origjinale me kakao dhe fruta pylli. Akulloret me frutat e pyllit po kërkohen gjithnjë e më shumë, por shija më e preferuar mbetet kakaoja, sigurisht nuk mbetet pas edhe akullorja me vanilje. Prirja e forcuar drejt akulloreve më të shëndetshme po sjell heqjen e aditivëve dhe konservuesve, më shumë se kufizimin e yndyrnave, sheqerit dhe kalorive, duke i dhënë prioritet prodhimit të akulloreve me shumë fruta dhe me përbërje të pasura me antioksidantë. Pikërisht në kulmin e sezonit veror mbërrin akullorja, terapia më ideale në rastet kur ndjehemi të stresuar dhe melankolikë! Akullorja na bën të buzëqeshim! Studimi është kryer nga Universiteti i Amsterdamit dhe ka treguar se konsumimi i këtij ushqimi shkakton gëzim. Sipas përzgjedhjes së shijeve të akullores mund të thuhet se çokollata të ndihmon për ngritjen e humorit, ndërsa akulloret me shije ekzotike janë ideale për ata persona që duan të qetësohen, akullorja me shije kafeje ose tiramisu për personat që duan të marrin energji, akullorja me shije pane, për qetësimin pas një dite të ngarkuar. Kështu, nëse do të shijoni një akullore do të transmetoni emocione pozitive tek të tjerët. Madje edhe përzgjedhja e konsumimit të akullores, në tas apo kaush, ndikon në humorin e çdo personi. Ata persona që dëshirojnë të konsumojnë akulloren në tas, sipas ekspertëve do të thotë se në atë moment duan të qetësohen nga stresi i përditshëm. Konsumi i akullores i dhuron trurit të njëjtën kënaqësi, njësoj sikur dëgjon muzikën e tij të preferuar. Për amvisat do të rekomandoja akulloren me shalqi, e cila është shumë e lehtë për t’u përgatitur në kushtet e shtëpisë. Kjo ëmbelsirë është maksimumi i perfeksionit për mbylljen e një vakti vere.

Boza, pija me shije të veçantë

Do të doja të ndalesha pak edhe tek boza, e cila ka vetëm katër përbërës, miell misri e gruri, sheqer dhe ujë. Në Shqipëri boza është prodhuar kryesisht në zonën veriore të vendit, në veçanti në zonën e Kukësit. Boza shqiptare dallon nga bozat e prodhuara në vendet e tjera ngaqë përbërësi kryesor i saj është misri kurse në Turqi, Bullgari, e Maqedoni është gruri, elbi, meli dhe qiqrat. Boza është një pije e lashtë që ka origjinën në Mesopotaminë e lashtë, ku përmendet që 8000-9000 vjet më parë. Turqit e sollën këtë pije në Ballkan pas shekullit të 13-të, me pushtimin e Anadollit. Boza që prodhohej në atë kohë ishte më e thartë dhe kishte një përqindje të vogël alkooli,

rreth 1%. Në shekullin e 17-të Sulltan Mehmeti IV e ndaloi përdorimin e pijeve alkoolike në Perandorinë Osmane duke përfshirë dhe bozën. Në shekullin e 19-të, boza shqiptare, që ishte më e ëmbël dhe joalkoolike, u bë shumë e kërkuar, duke u bërë dhe lloji mbizotërues i bozës në Perandorinë Osmane. Boza nuk duhet të lihet të ngrihet pasi ngrirja sjell ndarjen e ujin nga lënda e thatë. Ka disa dobi për shëndetin, siç janë: normalizimi i tensionit të gjakut dhe ndihmon në tretjen e ushqimit në stomak. Boza është një ushqim i vlefshëm për njerëzit që merren me aktivitete fizike, pasi përmban vitamina A, C, E, dhe katër lloje vitaminash B.

GUSHT 2013

Përbërësit • Rreth 2.5 kg shalqi • 150 gr sheqer • 80 gr niseshte • Kanellë pluhur • 3-4 lugë qitro e sheqerosur në copa • 2 -3 lugë çokollatë në copa • 1 lugë ujë jasemini ose trëndafili

Përgatitja Shalqiri pastrohet nga lëkura e farat dhe kalohet në mikser për t’u bërë masë homogjene. Kjo masë kalohet në tenxhere dhe përzihet edhe me përbërësit e tjerë, sheqerin, niseshtenë dhe lëngun e aromatizuar. Vendoset në zjarr dhe përzihet shpesh, pasi lëngu të fillojë të ziejë ulet temperatura duke llogaritur 4 deri 5 minuta zierje. Pasi hiqet nga zjarri hidhet kanella dhe më pas shtohen frutat e sheqerosura dhe çokollata. Përmbajtja hidhet në një formë për puding dhe vendoset në frigorifer për disa orë. Vendoset xhelatina në një pjatë, e cila sipas dëshirës mund të zbukurohet me lule jasemini dhe më pas shërbehet.

ËMBËLSI E AKULLT

Kapriçot e Eva Mendez Ndoshta veshja prej zonjushe angleze i imponon një filxhan çaji në duar, por aktorja Eva Mendez ka vendosur të shijojë më mirë një akullore. Nuk është e thënë të shijohet vetëm në rrugë apo në breg të detit. Një akullore mund të të freskojë edhe brenda në shtëpi, ulur në divanin tënd.

Një imazh si Eva Marka e akulloreve “Magnum” ka zgjedhur më të bukurën e shtëpiakeve të dëshpëruara për t’i bërë reklamë produkteve të saj. Dhe nga duart e Eva Longoria-s një akullore me çokollatë i shkrin nga kënaqësia të gjithë adhuruesit e ëmbëlsirës së ftohtë.

Të gjitha e Qofshin aktore, këngëtare, vajza ekrani, shqiptare apo hollivudiane, ëmbëlsirës joshëse të ditëve të nxehta nuk i reziston askush. Qoftë edhe nëse duhet të bëjnë një pakt me linjat Një akullore për Hilary Duff Që rri si qershiza mbi tortë në pamjen vajzërore. Fustani i tyltë gurkali dhe atletet e zeza, bashkë me akulloren që po e shijon për qejfin e saj, e zhveshin tërësisht nga pamja prej dive dhe i shtojnë tonet prej çupëline të zakonshme.

Të ëmblat Viola dhe Petrula Velinat e “Fiks Fare” ndajnë gjithçka bashkë: edhe shtëpinë, edhe ekranin, edhe gardërobën... janë mësuar që gjithçka ta kenë të përbashkët. Ndaj edhe Viola po kërkon pjesën që i takon në akulloren që e motra po e shijon gjithë qejf.

GUSHT 2013

Jonida ka lajme të ëmbla Mos t’ju shkojë ndër mend që vajzat e ekranit rrinë gjithë ditën pa ngrënë për ta pasur atë pamjen që kanë. Gazetarja Jonida Shehu ka fatin e madh që tiparet e bukura dhe linjat e rregullta i ka thjesht dhuratë nga prindërit, ndaj mëkatet e ëmbla, si akullorja, i shijon sa herë të ketë dëshirë.

Baby Jessica Ajo është shquar përherë për pamjen fëminore. Por kësaj here, me një kaush akullore në dorë, aktorja Jessica Alba është më e pafajshme se kurrë. Edhe pse, për ato kaloritë që po i shton organizmit, me siguri që duhet të ndihet pak në faj.

duan akulloren Ashtu siç burrat duan Kjo foto seksi e Kate Upon nuk është shkrepur në plazh. Është kopertina e revistës me publik mashkullor, GQ. Dhe ka qëlluar në shenjë. Akullorja me ngjyra e bën pamjen më sensuale se kurrë.

Rihanna vetëm për veten I lejohet edhe asaj të freskohet me një akullore në rrugë ditëve të nxehta. Po ja që edhe atëherë paparacët nuk e kanë lënë të qetë. Ama me gjithë bezdisjen që mund t’i kenë shkaktuar, Rihanna ka zgjedhur të vazhdojë të shijojë e qetë akulloren.

E çmendur pas akullores Kim Kardashian është shquar përherë për linja të rrumbullakosura, ndaj një akullore më shumë nuk përbën ndonjë gabim të pariparueshëm. Po edhe sikur të ishte, aq sa e preferon ajo akulloren, vështirë se do vendoste të hiqte dorë.

ËMBËLSI E AKULLT

Disa mënyra për të servirur ëmbëlsirën e stinës: akulloren. Të gjitha shijet, sipas fantazive që sjell stina e nxehtë

GUSHT 2013

E para është çokollata Të gjithë kremrat mund të kthehen në akullore laragane. Shkri disa copa çokollate me panë të freskët. Lëri të ftohen dhe përzieji me delikatesë me akullore. Vendosi për pak kohë në frigorifer para se t’i servirësh.

Tortë akullore Të përgatisësh një tortë është thuajse një lojë: zgjidh shijet që preferon dhe që kombinohen mirë sipas ngjyrave. Një formë për torta e vesh me letër alumin. Hedh me radhë shtresat e akullores sipas shijeve të ndryshme. Më pas e vendos enën në ngrirje dhe para se të serviren copat e tortës-akullore, hidhen përsipër bajame të grira.

Petale akulloresh Kupë me fruta dhe akullore Zgjidh shijet e akullores me fruta: mango, banane, ananas, fruta të kuqe. Mbush një enë me copa frutash të prera hollë dhe më pas lëri të ftuarit të zgjedhin kombinimin e akullores me shijen e frutave të freskëta që preferojnë, duke i hedhur nëpër kupa.

Krepa surprizë Një shije e re që mund të eksperimentohet në ditët e verës. Për pastiçierët e rinj: mbush një krepë me një kupë akullore dhe lidhe në formë qeseje. Servire me garniturë kremi çokollate dhe shurupi me aromë portokalli.

Në vend të një përzierje të shijes së akullores, formo një lule me topat e akullores, të kombinuara sipas shijeve dhe ngjyrave pastel: kos, dredhëz, pjeshkë, manaferrë dhe kajsi.

Tortë me akullore dhe luleshtrydhe Përgatiti kupat e vogla duke i veshur me copa të vogla luleshtrydhesh dhe biskote. Më pas hidhni mbi të akulloren. Kujdesu që të mbushen me akullore të gjitha hapësirat boshe, në mënyrë që forma të jetë sa më perfekte. Pjatat e servirjes duhet të zbukurohen me shurup dhe copëza luleshtrydhesh.

ËMBËLSI E AKULLT

Kur mund ta hajë akulloren fëmija im? Jashtë bën shumë nxehtë dhe temperaturat janë çmendur. Jeni në pikun e verës dhe me sa të mundeni përpiqeni ta freskoni stinën. Një akullore? Po, sigurisht. Por më shumë se sa të kënaqni veten ju dhimbset djali apo vajza e vogël. A mund t’i japësh akullore? Për këtë ju ndihmojnë mjekët me këshillat e tyre

GUSHT 2013 Akullorja nuk është zgjidhja më e mirë për fëmijën tuaj. Kështu mendojnë mjekët, që japin sugjerimet e tyre nëse ju vendosni që herë pas here t’i falni fëmijës kënaqësinë e një akulloreje. Sipas tyre fëmijët mund ta provojnë akulloren për herë të parë vetëm pasi mbushin 1 vjeç. Deri në këtë kohë fëmija juaj do të ketë provuar sadopak produkte të tjera të qumështit, si djathë apo gjizë. Kjo do t’ia bëjë atij më të lehtë eksperiencën me një tjetër ushqim që ka për bazë qumështin. Nëse fëmija juaj është intolerant ndaj laktozës atëherë larg akulloreve. Mund t’i jepni në vend të këtyre një ëmbëlsirë tjetër apo një akullore me lëng frutash.

Nuk është ide e mirë që të blini akullore për fëmijën tuaj të vogël tek kioskat e rrugëve të qytetit. Këto vende nuk ofrojnë standarde të larta higjienike dhe nuk janë të sigurta, duke rritur probabilitetin për ndonjë infeksion të mundshëm. Përpos këtyre, këto ambiente nuk ofrojnë siguri në ruajtjen e akullores. Veç të tjerash akullorja përmban sheqerna të shtuar dhe është e lartë në yndyrna të cilat nuk janë shumë të mira për fëmijën tuaj. Kështu që nuk rekomandohet që t’i jepni vazhdimisht akullore gjatë ditëve të verës. Po përmendim një shprehje të urtë popullore që ashtu si për shumë raste të tjera shkon edhe këtu: “Gjella me kripë e kripa me karar”.

Që ta kuptoni më mirë, sasia e tepër e akullores shkakton tek fëmijët: Prishje të dhëmbëve Rrit probabilitetin që fëmija juaj të shkojë mbipeshë Mund të inkurajojë dashurinë për ushqimet e ëmbla…

Në vend të akullores Jepuni ushqime të tjera, më të shëndetshme! Përpiquni t’i gatuani vetë në shtëpi. Për shembull më mirë se një akullore mund të jetë edhe kosi i ngrirë. Është shumë i mirë për fëmijën dhe ju mund ta përgatisni vetë duke e kontrolluar sasinë e sheqerit. Produktet komerciale përgjithësisht janë shumë më të ëmbla. Dhe ju e dini që sheqeri i tepërt është mirë të shmanget për fëmijët e vegjël! Ju mund të përgatisni edhe një lëng frutash të freskët. Dhe mos harroni se ka një teori sipas të cilës zakonet e të ushqyerit formohen në moshë të vogël. Ndaj me shumë gjasa shijet që fëmijët do të provojnë në moshë të hershme do të jenë ato që do të mbizotërojnë kur ata të rriten. Ndaj kushtojini shumë rëndësi asaj se çfarë fëmijët konsumojnë në vogëli!

ËMBËLSI E AKULLT

Shijon edhe në shtëpi

Akullorja pa verën mund të kuptohet lehtësisht, por vera pa akullore kurrsesi. Në të dyja rastet kryefjala është akullorja. Ajo shija e papërsëritshme, që të vjen me kaush apo gotë e që ta freskon stinën e nxehtë e të kthen në çdo qoshe të mundshme që të del para rrugës. Por ç’të bësh kur nepsi të rrëmben edhe në shtëpi? Në raste të tilla, ja ku ju vjen në ndihmë “Shije”. Ju shërbejmë katër receta me akullore që mund t’i përgatisni në kuzhinën tuaj. Ju duhet vetëm një makinë akulloreje, pak përbërës dhe shumë dëshirë për të eksperimentuar me shijet dhe ngjyrat

GUSHT 2013

Akullore me vanilje

Akullore me çokollatë

Përbërësit

• • • • • •

• • • •

200 ml qumësht 150 gr sheqer 1 majë luge çaji pluhur vanilje 550 ml krem qumështi shumë i ftohtë 6 të verdha vezësh Pak kripë

100 gr çokollatë 120 gr sheqer 6 të verdha veze 3/4 litra qumësht

Përgatitja

Hedhim qumështin bashkë me sheqerin, shumë pak kripë dhe vaniljen në një tenxhere. I japim valë dhe pastaj e lëmë të ftohet. Rrahim lehtë të verdhat e vezëve dhe i hedhim në qumësht. I përziejmë mirë dhe e kthejmë tenxheren në zjarr. E ngrohim në zjarr të mesëm duke përzierë pa ndërprerje derisa përbërja të fillojë të bëhet viskoze. Nëse kemi termometër kuzhine e nxehim derisa temperatura të arrijë 84 gradë. Nuk duhet ta lëmë më tepër në zjarr sepse ndryshe veza do të pritet. E kalojmë menjëherë në sitë dhe i shtojmë kremin e qumështit. E përziejmë mirë dhe e hedhim në një makinë akulloreje. Pasi të jetë bërë, e hedhim në një tas dhe e fusim menjëherë ne ngrirje, ku e ruajmë deri në momentin e shërbimit. Për ta shërbyer zgjedhim gota të formave dhe madhësive të ndryshme, sipas dëshirës.

Fillimisht ziejmë qumështin. Në një tigan tresim në banjomari çokollatën e grimcuar me disa lugë qumësht të nxehtë dhe pastaj hedhim kremin e përftuar në qumështin e mbetur. Në një tenxhere rrahim të verdhat e vezëve me sheqerin derisa të përftohet një masë e bardhë dhe e fryrë. Më pas e hollojmë me qumështin me çokollatë duke e hedhur ngadalë. E vendosim në zjarr në flakë të ulët dhe duke e përzierë, e lëmë që kremi të trashet por pa arritur të ziejë. E filtrojmë kremin nëpërmjet një kullese, e hedhim në një enë dhe e lëmë të ftohet duke e përzier herë pas here. E vendosim në makinën e akullores dhe e heqim pas 20 minutash. Akullorja është gati.

Akullore me lajthi

Akullore me limon

Përbërësit

• • • • •

• • • • • •

100 gr lajthi 170 gr sheqer 6 të verdha vezësh ¾ litra qumësht 1 paketë vanilje

200 gr ajkë qumështi 150 gr sheqer 1.25 dl qumësht 3 limona 1 mollë Lëng limoni

Përgatitja

Fillimisht pjekim lajthitë në furrën e ngrohtë për 15-20 minuta. Më pas i heqim, eliminojmë lëkurën e tyre dhe i grijmë imët. Ziejmë qumështin dhe e aromatizojmë me vanilje. E përziejmë dhe më pas punojmë lajthitë e grimcuara me disa lugë qumësht. Shtojmë qumështin e mbetur duke e përzierë. Rrahim të verdhat e vezëve me sheqerin dhe kur përftohet një masë e fryrë shtojmë lajthitë. I vendosim në zjarr të ngadaltë duke i trazuar vazhdimisht. E heqim kremin sapo fillon të marrë valë. Kur të jetë ftohur e hedhim në makinën e akullores për rreth 20 minuta.

Rrahim mirë lëngun e limonave të filtruar më parë në kullesë me sheqerin. Këshillohet të bëhet me rrahëse elektrike. Më pas, shtojmë 2 lugë lëng limoni, mollën e qëruar e të grirë, qumështin dhe i përziejmë bashkë. Në fund bashkojmë ajkën e qumështit. E hedhim përbërjen në makinën e akullores për 20 minuta dhe e shërbejmë nëpër tasa apo gota sipas dëshirës.

GUSHT 2013

Shërohu me

Të ëmblat, erëmirat kajsi janë një tjetër mrekulli e verës. Me origjinë aziatike, kajsitë u sollën fillimisht në Europë nga grekët që i quanin asokohe “vezët e arta të diellit”. Sipas specialistëve, kajsitë janë me të vërtetë të arta. Me to mund të përmirësosh shëndetin dhe mund të parandalosh një sërë sëmundjesh. Ja se cilat janë vlerat shëndetësore të kajsisë

Ndikon pozitivisht tek enët e gjakut. Kajsia ndikon në krijimin e qelizave të kuqe të gjakut duke shërbyer në këtë mënyrë shumë mirë kundër anemisë.

Ndihmojnë kujtesën dhe paranadalojnë humbjen e saj.

Kajsitë e freskëta janë një burim shumë i mirë i vitaminës A, C, E, kanë kalium, hekur dhe kanë beta-carotene. Vitamina C e bën trupin më rezistent ndaj agjentëve infektivë.

Përmban jod, zink, krom, mangan dhe magnez.

2-3 kajsi ju japin 50% të vlerës së përditshme të vitaminës A.

GUSHT 2013

Kajsia përmirëson përqendrimin dhe kujtesën. Është diuretike dhe jo rrallëherë u këshillohet atyre që kanë probleme me veshkat. Kajsia është dietetike.

Janë burim shumë i mirë i mineraleve të tilla si: kalium, hekur, zink, bakër dhe mangan. Kaliumi është një mineral shumë i rëndësishëm dhe i shëndetshëm për zemrën dhe presionin e gjakut.

Kajsia redukton LDL, nivelet e kolesterolit të keq dhe mbron kundër kancerit.

Gjatë verës këshillohet të konsumohen sa më shumë kajsi, pasi në këtë mënyrë mund të mbroni lëkurën tuaj nga rrezet e dëmshme të diellit.

Dhe tej përfitimeve shëndetësore, kajsinë mund ta përdorni edhe në kozmetikë. Mund të realizoni maska që do ta ndihmojnë lëkurën tuaj të freskohet shumë.

Përmes kajsive mund të përmirësoni shikimin.

Kajsia është e mbushur me antioksidantë të fuqishëm.

Kajsia parandalon sëmundjet e zemrës.

JETË NATE

Sharm hamami në Prishtinë Kemi marrë rrugën për në Prishtinë që të zbulojmë më shumë për jetën e natës, që në kryeqytetin e Kosovës popullohet këndshëm nga bare, disko, pub-e, ku degjohet e luhet muzikë e ku mund ta gdhish pa u mërzitur. Shëtitëm ngado, por ndaluam në një nga vendet më interesante, që vlen të zbulohet

GUSHT 2013 Deri në çfarë ore preferojnë të festojnë prishtinalinjtë? Deri vonë, kur mbarojnë lekët. :)

Është një jazz bar, i vendosur në qendër të Prishtinës. Jemi në Kosovë, një të shtunë rreth mesnatës. Rreth e rrotull sheh një komunitet plot stil. Vajza e djem të rinj që shijojnë tingujt e jazz-it e rrëkëllejnë ndonjë gotë alkool. Arredimi të lë pa fjalë: nuk ka shtresë të zakonshme, por ajo është e ndërtuar me lis Kosove; në vend të tavanit është balta me qerpiç tradicional; muret janë beton i egër… Jemi në “Hamam Jazz Bar”, për jetë nate… Hamam-i nuk është një banjë turke. Përpos emrit, që buron nga kjo histori, ky bar përfaqëson një koncept krejt ndryshe. Për të na dhënë një pasqyrim më të plotë se ç’ndodh në Prishtinë orëve të vona, kemi biseduar me Dardan Islamin, njërin prej ideatorëve të këtij bar-i Kur ka nisur nga puna ky bar dhe si u gjend ky emër i veçantë? Bar-i ka nisur punën që nga viti 2010. Në fokus të tij është jazz-i. Organizohen parti të mërkurave, të enjteve, të premteve dhe të shtunave. Ftojmë artistë nga të gjitha trevat e Shqipërisë dhe jo vetëm. Shumë të tjerë janë edhe të huaj që performojnë muzikë të zgjedhur jazz-i. Ndërsa emrin e kemi zgjedhur për një simbolikë krejt të veçantë. Nëse ka diçka me të cilën ne mund të krenohemi është pikërisht hamami. Gjyshërit tanë janë larë me ujë të nxehtë, në një kohë kur perëndimorët laheshin në ujë të ftohtë nëpër lumenj. Ne e kemi parë si një civilizim dhe vendosëm ta shndërrojmë në një koncept: “Hamam Jazz”. Po ky interior kaq i veçantë? Është një dizajn që ka pak nga të gjitha: minimalist, chic bashkëkohor, inovativ. Është “Made in Kosovo” ndërsa është dizajnuar në Londër nga arkitekti Përparim Rama. Është zgjedhur lisi i Kosovës për shtresën, qerpiçi tradicional për tavanin ndërsa muret janë lënë me betonin e egër. Gjithë këto elemente besoj se e bëjnë interiorin kaq interesant. Cilat janë grupmoshat që e frekuenojnë më së shumti këtë vend? Realisht klientela jonë është pakëz ndryshe. Është një klientelë e zgjedhur, e pjekur. Vetë lloji i muzikës, jazz-i, bën që klientët të diferencohen disi. Ndaj grupmosha që e frekuenton më së shumti barin tonë është 30 vjeç e sipër. Dhe duhet të theksoj që një pjesë e mirë e tyre janë të huaj që jetojnë momentalisht në Prishtinë.

Cilat janë pijet që preferohen më shumë? Koktejet, birrat, verërat. Deri ku shkon fantazia e koktejeve? Secili ka një pije që i pëlqen më shumë se tjetra. Është pastaj aftësi e banakierit që t’i sajojë një koktej të bazuar në likerin apo pijen e preferuar të klientit.

Dardan Islami

Çfarë ofron ky bar përveç muzikës jazz? Ofron dhe shumë elemente të tjerë. Këtu gjithkush mund të zbavitet. Shpesh të ftuarit janë emra të njohur të muzikës shqiptare por edhe të huaj që performojnë live jazz, si ky grupi nga Shkupi që ju po ndiqni sot. Hamam-i është po kaq vendi i eventeve: organizohen shumë bukur ditëlindje dhe festa të ndryshme. Është një vend ku secili mund të gjejë pije të ndryshme, që mund të shoqërohen me një kuzhinë të shijshme. A duhet ta kesh xhepin plot që të shijosh gjithë këto oferta? Mendoj se çmimet janë të justifikueshme përkundrejt cilësisë dhe shërbimit që të ofrohet. Pastaj duhet të shtoj që kudo nëpër botë të dëgjosh jazz live është diçka e shtrenjtë. Veçmas, ndryshe nga shumë vende të tjera nëpër botë ne e kemi hyrjen pa pagesë. Në ç’sezon jeta e natës frekuentohet më shumë? Prishtina ka sharm dimrit, kur bën acar dhe njerëzit mblidhen rreth zjarrit në ambiente të ngrohta me muzikë live, me shumë raki dhe verë. Por edhe gjatë verës, Prishtina merr një pamje krejt ndryshe sepse në kryeqytet vijnë qindra mijëra emigrantë nga mbarë bota të cilët kthehen për pushimet verore në Kosovë dhe Shqipëri.

Ju keni edhe një eksperiencë të ngjashme në Shqipëri, me “Darbar”in. Ku është më e nxehtë jeta e natës? Plazhi ka ndjenjë tjetër, aty klientët janë më të relaksuar. Klientët e “Darbar” janë të veçantë, ishin pikërisht ata që më frymëzuan ta realizojmë një shfaqje teatrale që quhet “Beach Bar”, të cilën e shfaqëm në Prishtinë dhe në Tiranë. Keni jetuar për një kohë të gjatë edhe jashtë shtetit. Në Londër për shembull keni fituar çmimin e pestë në një konkurs për barmenin më të mirë. Ju ka ndihmuar ky çmim në punën tuaj? Shpërblimin e fitova në 1996 në Londër kur isha 23 vjeç, në “Coeintroau Cocktail Competition” dhe ky fakt më bën krenar se është shpërblimi i vetëm që kam fituar ndonjëherë; që nga atëherë vetëm kam ndarë shpërblime :). Uroj që njerëzit t’i kthehen traditës si në pije ashtu dhe në ushqime duke krijuar diçka të re, duke mësuar nga recetat e të parëve tanë. Intervistoi: Saimir Muzhaka

Koktejet u përgatitën në “Hamam Jazz Bar” nga barmeni Fisnik Saraçi

RRUGA PËR NË KUZHINË

Hamam

Vodka Passion Fruit

Përgatitja: Mbushim shaker-in me akull. Hedhim vodka, pak lëng cramberry dhe passion fruit. I kalojmë nga shaker-i tek gota e koktejit. Për dekorim përdorim fetën e portokallit.

Lëng cramberry 1 fetë portokalli (për dekorim)

GUSHT 2013

Sangrinha

Brown sugar (sheqer i kaftë) Bacardi Rum

Lime

Blue Curacao

Fresh portokall

Përgatitja: I përziejmë gjithë përbërësit bashkë me lugë. Pastaj shtojmë akullin e copëtuar. I shtojmë Fresh Portokall dhe pak verë të kuqe.

Melon Cocktail

Liker Melon

Të bardhën e vezës

Përgatitja: Fillimisht i fusim në shaker gjithë përbërësit dhe më pas i shakerojmë. I kalojmë në gotën e koktejit dhe e dekorojmë me një copë lime. 94

Grand Marnier

Angostura bitter (3 pika)

GUSHT 2013

B55

Kahlua Baileys

Rum gold

Përgatitja: Shaker-ojmë Rum gold-in me Baileys dhe përbërjen e hedhim mbi kahlua.

AKTIVITET

Mblidhuni në Sofrën e Filmit Ballkanik

Nga 2-7 shtator në Pogradec, “Balkan Film & Food Festival” 96

GUSHT 2013 ur një mëngjes të freskët shtatori të 2011-ës, Eno Milkani, regjisori, përcolli për në Tiranë edhe mikun më të fundit, atëherë u ul për pak në anë të liqenit të Pogradecit. Deri diku as atij vetë nuk i besohej t’ia kishte dalë mbanë. Historia niste një vit më parë, kur ai dhe Pirro Milkani ishin ftuar në një festival në Rumani, diku në deltën e Danubit. Atje shfaqja e filmave ishte shoqëruar me gatimet tradicionale vendase. Jo vetëm kaq, porse krijues të ndryshëm kishin përveshur mëngët dhe kishin gatuar specialitete nga vendet e tyre. Kështu festivali nga thjesht kinematografik, ishte shndërruar edhe në një konkurrim në lëmë të kuzhinës. Në kthim në Tiranë, teksa rrinte me shokët në lokalin e tij të preferuar, Milkani ua rrëfen këtë eksperiencë shokëve. “Ah, sikur ta bëjmë edhe ne këtu një gjë të ngjashme! Sikur të kishim për shembull një Balkan Film & Food Festival…”,- tha në një moment, pa ndonjë pretendim të madh. “E përse jo, - ia ktheu një nga shokët. - Ia nisim punës që nesër”. Kështu, thjesht si një punë e përbashkët entuziaste mes miqsh, lindi edicioni i parë i B3F (Balkan Film & Food Festival). Nga 2 deri më 7 shtator 2013 në Pogradec organizohet edicioni i tretë i tij. Nga organizatorët, të cilët bashkëpunojnë fuqimisht me Bashkinë e Pogradecit, festivali është organizuar si një aktivitet që kombinon në radhë të parë konkurrimin e prodhimeve më të fundit të kinemasë ballkanike, ku përfshihen filma me metrazh të gjatë, të shkurtër, dokumentarë, me gatimet tradicionale ballkanike. Kështu në ditën e filmit shqiptar, pjesëmarrësit dhe të ftuarit kanë rastin të shijojnë kuzhinë shqiptare, në ditën e filmit maqedonas atë maqedonase dhe kështu me radhë. Një nga çmimet që ndan një juri e përbërë nga antarë evropianë (jo ballkanikë), është pikërisht ajo e kuzhinës së dalluar më tepër gjatë këtyre ditëve. B3F është një rast më shumë për shqiptarë e të huaj që të njohin vlerat e rajonit turistik rreth Liqenit të Pogradecit. Në fakt, gjatë ditëve të tij janë parashikuar edhe një numër ekskursionesh. Festivali është edhe një rast më shumë për krijues vendas apo nga qytete të tjera që të ekspozojnë punimet e tyre në hollin e kinemasë së qytetit. Gjatë ditëve të zhvillimit të tij organizohet në sheshin qendror të Pogradecit edhe një panair me prodhime të artizanatit vendas. Ndryshe nga dy edicionet e para, të cilat ishin përqendruar kryesisht vetëm te filmat dhe te kulinaria, edicioni i tretë i këtij festivali do të jetë më interaktiv. Janë parashikuar bashkëbisedime dhe trajnime nga specialistë të huaj në lidhje me shfrytëzimin e pasurive kulturore interballkanike në art, folklor, teatër, televizion në zona ndërkufitare sikurse janë zonat përreth liqenit të Pogradecit. Të tjerë specialistë do të trajnojnë gratë artizane të Pogradecit, të cilat prej kohësh i janë kushtuar poçarisë. B3F, i lindur mes miqsh, është një rast më tepër për t’u njohur më shumë, për të qenë bashkë, për të gëzuar dhe shijuar bashkë. Jo vetëm në Shqipëri, por në krejt Ballkanin thonë: Kam ngrënë në sofrën tënde. Të kam mik për jetë!

REPORTAZH

Për oriz në Ku kemi vizituar një nga fabrikat më të mëdha të paketimit dhe shitjes së orizit “Riso Gallo”. Pse është një nga markat më të mira të orizit? Udhëtimi ynë i jep të gjitha përgjigjet Nga Altin Bamllari

Milano

GUSHT 2013 shtë mes qershori dhe në zyrat e redaksisë së revistës ka mbërritur një ftesë. Zarfi ka logon e një kompanie të njohur shqiptare në fushën e distribuimit, “Euronovo”, ndërsa ftesa vjen nga Italia. Një nga fabrikat më të mëdha në Milano në fushën e paketimit dhe shitjes së orizit, “Riso Gallo”, na fton për të vizituar ambientet e saj. Udhëtimi do të zgjasë dy ditë dhe të gjitha shpenzimet janë gratis. Avioni, hoteli si dhe dreka e darka në restorantet më të mira të Milanos, sipas një programi të shkruar deri në detaje. Sikur të kishin menduar edhe për ca pazare në Via Montenapoleone, ku brandet më të njohura të modës ndërkombëtare ta bëjnë me sy, s’do ishte keq, megjithatë në humor e sipër, ne falënderojmë nga telefoni kompaninë shqiptare duke konfirmuar vizitën. Pas disa ditësh i hipim avionit dhe për një orë e gjysmë gjendemi në aeroportin Malpensa të Milanos. Është darkë dhe programi thotë: “mbrëmje e lirë”. Nisemi për një shëtitje dhe këmbët na çojnë drejt “Piazza del Duomo”, aty ku katedralja e stilit gotik, e katërta më e madhe në botë, zotëron me pamjen e saj spektakolare gjithë sheshin përreth. Në sfond, hijeshia e arkitekturës milaneze dhe dritat verbuese të qytetit na zgjojnë ndjenjën e së bukurës në kontrast të thellë me stilin anarkik dhe dritat e zbehta që sapo kemi lënë pas, këtu e disa orë më parë. E nesërmja na gjen në fabrikë. Na pret drejtori i eksporteve të kompanisë z. Alejandro Titiunik, një burrë flokëthinjur mbi të 60-at, i cili rrezaton mirësi dhe energji në çdo veprim të tijin. Pa humbur asnjë minutë, futemi në programin rigoroz të ditës, që fillon me prezantimin në monitor të kompanisë “Riso Gallo”. Ajo ka nisur rrugëtimin që nga viti 1856 në Genova nga familja Preve, për t’u zhvendosur më pas në Robbio Lomellina, fshatin me 6000 banorë që ndodhet m’u në zemrën e orizoreve të Italisë. Me mirësjellje e ndërpresim z. Alejandro për të konfirmuar nëse e kuptuam mirë për punën e orizoreve. “Si thatë? Italia mbjell oriz?” Ai zhgënjehet pak për pyetjen naive dhe shkon drejt një harte në mur. “Ky është lumi Po”, – na tregon ai duke lëvizur dorën nga Alpet ku buron lumi e deri tek delta e tij në Adriatik. “Lart janë orizoret, poshtë janë vreshtat. Aty ku ka ujë ka edhe oriz”,- përfundon ai. Mësojmë se Italia është prodhuesi më i madh në Evropë dhe, sipas Alejandros, qyteti i Verçelit (Vercelli), rreth 86 km në perëndim të Milanos dhe vetëm 16 km larg Robbios, është kryeqyteti i orizit. Mbas intermexos, në monitor shfaqen imazhe të familjes Preve dhe të pasardhësve të saj si në një dokumentar, ku tregohet historia e suksesshme e kompanisë në kohë dhe

REPORTAZH vende të ndryshme. Fillimisht si një firmë e vogël eksporti për në Amerikën e Jugut e deri në ditët tona, kur “Riso Gallo” mban vendin e parë në tregun italian duke zotëruar 23 % të tij. Na bën përshtypje historiku i emrit. Kur firma kishte hapur një fabrikë përpunimi në Argjentinë, ajo paketonte lloje të ndryshme orizi dhe për t’ua bërë sa më të lehtë konsumatorëve të identifikonin varietetet, ata përdorën imazhe të ndryshme kafshësh në paketimin e orizit, si: gjirafë, shqiponjë, tigër, elefant dhe një gjel. Qëllimisht ose jo, kualiteti më i mirë i orizit ndodhej në paketimin ku shfaqej gjeli. Që atëherë, kompania zgjodhi për imazh të sajin, pikërisht këtë shpend orizngrënës. Pasi Alejandro mbaron me monitorin, radhën e ka prezantimi i produkteve. Mbi tavolinë qëndrojnë me dhjetëra paketime të formave dhe përmasave të ndryshme ku nga secila prej tyre gjeli i kompanisë na vështron pozant dhe i krekosur. “Ka dy lloje orizi në botë”, - nis Alejandro, “Indika dhe Japonika”. I pari, me kokrrën e hollë e të gjatë, prodhohet në vende të tilla si India, Vietnami, Tailanda, USA, Argjentina e Brazili, ndërsa i dyti vjen i trashë dhe i shkurtër e prodhohet në Japoni, Evropë etj. Italia, siç kuptohet, bën pjesë në familjen Japonika. “Të gjithë hanë oriz”, – vazhdon Alejandro, - “por ne shesim oriz për t’u gatuar risotto sipas mënyrës italiane, e cila është unike dhe ka një shije të pakrahasueshme.”

Paketime të ndryshme me emra e ngjyra gjithfarëshe na paraqesin vizionin e një kompanie të madhe që njeh me detaje preferencat e konsumatorit, si dhe procesin inovativ të specialistëve të saj për të edukuar shije të reja aty ku ato s’kanë ekzistuar më parë. Disa prej tyre përmbajnë thjesht oriz të bardhë, (riso bianco) apo të zi (riso blanck), të tjera pjata gjysmë të gatshme që duan vetëm 12 minuta për t’u përgatitur (risotto expresso) e deri tek ato që për 2 minuta në mikrovalë janë gati për t’u servirur (risotti pronto). Popuj të ndryshëm, shije të ndryshme. Italianët, për shembull, preferojnë orizin shqeto, sepse dashuria e tyre për gatimin është e njohur, por francezët, gjermanët dhe anglezët, që s’duan të harxhojnë shumë kohë në kuzhinë, preferojnë risotto-n e parapërgatitur, - shpjegon Alejandro. Megjithatë, nuk përfundon këtu. “Riso Gallo” ka menduar edhe për restorantet. Kuti në përmasa më të mëdha, çmime më të arsyeshme e deri në thasë me oriz që shkojnë në vende me të ardhura më të ulëta. Kanë kaluar gati dy orë dhe drejtori i eksporteve shikon orën. Tani e ka radhën vizita në fabrikë. Para se të hyjmë, ai na bën me dije se aty brenda ndalohen kategorikisht kamerat dhe aparatet fotografike. Në mendje na vijnë skena filmash me agjentë organizatash ndërkombëtare në kërkim të projekteve teknologjike të kundërshtarëve, por kjo vetëm sa na shton humorin dhe kërshërinë për atë që do shohim më tutje. Si për habinë e të gjithëve, ajo që vjen më pas është vërtet si nëpër filma. Gjithçka e automatizuar nga fillimi deri në fund. Makinat disa milionë- dollarëshe kryejnë çdo proces pa pasur nevojë për njerëz. Ngado shohim vetëm disa mbikëqyrës robotë. S’ka si të mos habitemi kur mësojmë se “Riso Gallo” xhiron 120 milion Euro në vit dhe ka vetëm 160 punëtorë, nga të cilët

100

GUSHT 2013 gjysma i takon administratës dhe sektorit të inovacionit. Ngelemi pa fjalë teksa shohim orizin e fushave të transformuar nga inteligjenca artificiale e makinave në një produkt të gatshëm për t’u shpërndarë në të gjithë botën. Edhe magazinimi i kompjuterizuar. Çdo lloj produkti dukej sikur e dinte mirë vendin e vet në një hapësirë gjigande shumëkatëshe. Shkon vetë, vjen vetë, sipas një urdhri nga tastierat e një kompjuteri. Rikthehemi sërish në zyrë. Këtë radhë të entuziazmuar nga gjithë ajo çka kemi parë. Diku, në një nga ambientet e shumta, vëmë re disa njerëz në disa kabina me ngjyra duke shijuar pjata me risotto. “Punëtorë që po hanë drekë?”, –pyesim ne. “Jo, -na kthehet Alejandro. Janë banorë të Robbios, që thirren periodikisht nga kompania për të dhënë opinione rreth produkteve tona.” Është ora 14:00. Pasi drekojmë në një nga restorantet më të mira të zonës nisemi drejt orizoreve. Një tjetër mrekulli. Italianët nuk janë vetëm mjeshtra të gatimit. Ata na sjellin ndër mend Leonardo Da Vincin, shkencëtarin dhe artistin e madh të Rilindjes. E shohim me sytë tanë se si kanë shndërruar tokën. Çdo parcelë ka nivel të ndryshëm me parcelën tjetër. Uji është tërësisht i disiplinuar dhe vaditja është art më vete. Në vend të fshatarëve këmbëzhytur dhe kurrizpërkulur mbi ujë, siç jemi mësuar të shohim, nëpër fusha lëvizin lart e poshtë disa makina si përbindësha, të programuara të mbjellin e korrin oriz. Një harmoni e pabesueshme, ku njeriu dhe natyra paqësisht japin e marrin mes vedi. Vizitës sonë i ka ardhur fundi, por para se të largohemi, miqtë tanë na ftojnë për darkë në restorantin e njohur milanez “Alla Collina Pistoiese”. Kur na pyesin se ç’dëshirojmë për pjatë të parë, ne, gati në sinkron, zgjedhim risotto. Pastaj, si për të vërtetuar gjithë ç’ka pamë e dëgjuam përgjatë ditës, e pyesim kamerierin: “Ç’lloj orizi përdorni?”. Përgjigja e tij ishte e shpejtë: “Riso Gallo”.

“Euronuovo” ka origjinën e saj në vitin 1995, si një ndër kompanitë e para në import dhe distribucion në Shqipëri. Sot ajo është pjesë e Eurolab Internacional Grup, lider në importin dhe distribucionin direkt të artikujve ‘’Made in Italy ‘’ në katër territore: Shqipëri, Kosovë, Maqedoni dhe Mal të Zi. “Euronuovo”, përfaqëson rezultatin e përpjekjeve që nisën me modesti 18 vjet më parë, por që u fuqizuan ndër vite, duke mbërritur në një standard të avancuar biznesi . Mision i kompanisë është krijimi i një marrëdhënieje afatgjatë dhe të besueshme me partnerët dhe rritja e vetëdijes për nevojat e konsumatorëve; zhvillimi i një organizate dinamike dhe profesionale– kjo falë një stafi të motivuar dhe profesional, i cili përfaqëson vlerën e shtuar e performancën e kompanisë. Në portofolin e kompanisë numërohen rreth 1000 produkte dhe 190 etiketa vere. Në dhjetor të vitit 2012, “Euronuovo” hap MAPO Cash & Carry, modeli i parë i shitjes Cash & Carry në Shqipëri. Një risi në mentalitetin e tregut shqiptar dhe standardeve të shërbimit për punonjësit, partnerët dhe komunitetin. “Riso Gallo” është një ndër markat ekskluzive të “Euronuovo”, që në vitin 2011.

Distributor ekskluziv për Shqipërinë 101

DASHURIA KALON NGA STOMAKU

102

GUSHT 2013

Dikur, shpargujt simbolizonin ardhjen e pranverës së ëmbël dhe vetëm në këtë stinë bëheshin pjesë e recetave ushqimore. Sot nuk ndodh kështu. Shpargujt janë bërë pjesë e menuve të restoranteve apo të pjatave të zbukuruara të tryezave familjare përgjatë gjithë vitit. Gjithfarë eksperimentesh që mbajnë ngjyrën dhe shijen e shpargujve po krijohen nga ata që e duan kuzhinën. Sidomos nga ata që duan marrëdhëniet pasionante. Sepse shpargujt janë afrodiziakë të fuqishëm. Për këto arsye hpargulli mund ta ketë fituar statusin si një nxitës i fortë seksual pikërisht për shkak të formës mashkullore që duket se paraqet. Por, si një diuretik, shpargujt stimulojnë traktin urogjenital, që mund të ketë të bëjë sadopak me ndjenjat që frymëzon për një marrëdhënie më të nxehtë. Efektet afrodiziake mund të lidhen edhe me faktin se shpargujt, me freskinë e tyre dhe aromën e veçantë, duket se të sjellin ndërmend menjëherë pranverën. Për më tepër shpargujt mund të konsumohen shumë mirë edhe me duar, një tjetër frymëzim seksual… Shpargulli ka qenë afrodiziak që nga kohëra më të lashta. Vetë emri tregon diçka nga ky status. Në frengjisht, shpargullit i thonë “asperge” që është një zhargon që përdoret për organin seksual mashkullor. E përpos kësaj, shpargujt janë konsideruar historikisht si një promotor efektiv i pjellorisë.

Në shekullin 19-të në Francë dhëndrit i shërbehej shpargull për një arsye të vetme e të thjeshtë: shpargulli është një burim i shkëlqyer i kaliumit, fibrës, vitaminës A, C, B6 dhe acidit folik. Për këtë të fundit thuhet edhe sot, se rrit prodhimin e histamine-s, që bën të mundur arritjen e orgazmës tek të dy sekset. Shpargujt mund ta bëjnë shumë të ndjeshme përvojën tuaj! Aq sa shoqëria vegjetariane ka sugjeruar:

“Hani shparguj për tre ditë radhazi dhe keni për ta parë se sa e fuqishme do të bëhet tërheqja seksuale!”. 103

DASHURIA KALON NGA STOMAKU

Shpargujt janë të mbushur me antioksidantë, duke u renditur në mesin e frutave dhe perimeve që kanë aftësi të neutralizojnë radikalet e lira të dëmshme. Për këtë arsye, sipas disa hulumtimeve shkencore, besohet se shpargujt mund ta ngadalësojnë procesin e plakjes.

Përveç plakjes fizike, me shpargujt mund të luftoni edhe plakjen e trurit. Shpargujt janë burim folatesh, që punojnë me B12, vitamina që këshillohet për fleksibilitetin e trurit dhe jo vetëm. (Nëse jeni mbi të 50at, sigurohuni që të merrni mjaftueshëm B12: aftësia juaj për ta absorbuar atë bie me kalimin e viteve.)

Janë burim shumë i mirë i fibrave, folateve, vitaminës A, C, E, K. Shpargujt në ngjyrë të gjelbër (ka edhe të bardhë, që për shkak se kultivohen pa rreze drite u mungon klorofili) janë të mbushur me minerale, si: kalium, fosfor, kalcium, magnez.

Kjo bimë barishtore, së bashku me avokadon apo lakrat, është një burim veçanërisht i pasur i glutationit (një përbërës që ndihmon detoksifikimin dhe që lufton komponimet e tjera të dëmshme si radikalet e lira).

Shpargujt janë edhe diuretikë natyrorë, me çka besohet së përmirësohet sekretimi i urinës. Shtresat e jashtme të shpargullit përmbajnë më së shumti vitamina e minerale dhe për këtë arsye këshillohet t’i përgatisni të paqëruara.

104

GUSHT 2013

Sallatë me ton, fasule dhe shparguj Përbërësit: 1 tufë shparguj (rreth 500 gr) Rreth 400 gr ton konservë 1 qepë e kuqe e prerë në feta të holla 2 lugë gjelle capperi 1 lugë gjelle vaj ulliri 1 lugë gjelle uthull e kuqe 2 lugë gjelle estragon i grirë, ose majdanoz në mungesë të tij 3 lugë gjelle fasule Kripë Përgatitja: Fillimisht heqim me ndihmën e një qëruese patatesh lëkurën e pjesës së poshtme të shpargujve. Më pas i ziejmë shpargujt në ujë me kripë për rreth 3-4 minuta. I kullojmë dhe i kalojmë menjëherë në një enë me ujë të ftohtë. Pasi të ftohen plotësisht i nxjerrim dhe i presim në copa me gjatësi rreth 4 cm. Përziejmë në një tas gjithë përbërësit e sallatës dhe pasi rregullojmë shijen me kripë, e shërbejmë.

105

STINA NË KAVANOZ

Bëje vetë salcën me

Si dikur gjyshet tona. Që gatuanin gjellë aq të shijshme me salcën e përgatitur nga duart e tyre. Është pak e lodhshme. Ama në vazot që do të mbushësh plot me salcë, në fund do kesh konservuar edhe shumë shije, që do t’i bëjë gatimet e tua të shkëlqyera

106

mate

GUSHT 2013 Të bësh një salcë domatesh nuk është vetëm një punë kuzhine. Mund ta quash edhe një rit të mirëfilltë që përcillet nga gjyshet tek nënat dhe pse jo edhe tek ne. Por është edhe një mënyrë për të kaluar orë e orë të tëra mes aromës së domateve dhe borzilokut, duke u përpjekur që të mbyllësh në një vazo të vogël shijen e verës që po mbaron. Sot me llojet e pafundme të salcave të gatshme që gjenden

në çdo raft supermarketi, vështirë se mund të marrësh mundimin të mbyllesh në kuzhinë e të përgatisësh një salcë me duart e tua, duke harxhuar jo pak kohë. Por edhe pse pas disa orësh do të dalësh nga kuzhina e lodhur, do t’ia vlejë mundimi, sepse do të kesh prodhuar një “thesar” të vogël e të shijshëm për të gatuar pastat dimërore.

Kurrë vetëm

Të bësh salcë është një aktivitet që duhet shijuar gjithmonë në shoqëri të mirë. Procesi është i gjatë dhe i lodhshëm, ndaj thirr një grup shoqesh dhe me një filxhan çaj ose kafe përpara, filloni të bëni thashetheme e të tregoni histori. Ose rrethohu nga të afërm dhe krijo një grup gazmor. Mes lëkurave të domates dhe tulit e lëngut që zien, bisedat bëhen edhe më interesante dhe koha kalon shpejt dhe këndshëm.

Kujdes me vendin

Me t’u krijuar grupi, duhet të gjeni se kush do t’ju mirëpresë duke sakrifikuar për pak kohë kuzhinën. Duhet të mbahen parasysh edhe mbeturinat e domateve dhe aroma e qepës që mund të përhapet në të gjithë shtëpinë. Ideale do të ishte një shtëpi në stil fshati ose një kuzhinë e stërmadhe me shumë hapësirë dhe të paktën një ballkon.

Enët

Për një salcë sa më të mirë dhe të shijshme duhen tenxhere të mëdha, nga ato që rrallë përdoren në recetat e përditshme. Është e nevojshme që të kesh të paktën një set tiganësh të tillë, që do të të shërbejnë si për të zier salcën ashtu edhe për të sterilizuar vazot.

Zgjidh domatet e duhura

Është e qartë se cilësia e domateve të përzgjedhura bën ndryshimin. Më të mirat janë ato të pjekura mirë, me lëkurë të kuqe të errët dhe me tul të fortë. Stina më e mirë e domateve është fundi i gushtit dhe ditët e para të shtatorit.

Shto jeshillëqe

Sidomos nëse je fillestare në përgatitjen e konservave, zgjidh versionin me qepë, selino, karotë dhe gjethe borziloku. Kjo është salca më e mirë dhe më e thjeshtë, ideale për një recetë të shpejtë dimërore. Por nëse ke domate të ëmbla dhe me shije, mund të përgatisësh edhe thjesht salcën bazë.

107

Etiketa

Vazhdo me ngjitjen e etiketave mbi vazo me datën e përgatitjes dhe detaje të tjera. Ki parasysh se salcat e përgatitura vetë mund të ruhen në një vend të freskët deri në një vit pas përgatitjes.

Përbërësit 500 gr domate të pjekura dhe të forta 1 degë selino e grirë 1/2 karotë e grirë 1/2 qepë e grirë Pak kripë 20 gjethe borziloku 1 lugë majdanoz i grirë Vaj ulliri Përgatitja Futini domatet në ujë të nxehtë, lërini të ziejnë për një minutë, hiquni dhe qërojuni lëkurat. Më pas prijini përgjysmë, hiquni farat dhe shtrydhini lehtë, në mënyrë që të humbasin pak nga uji i tyre. Në një tenxhere ngrohni 2 lugë vaj ulliri dhe hidhni selinonë, karotën, qepën, të gjitha të lara dhe të grira më parë. Pas pesë minutash shtoni domatet dhe lërini të ziejnë për dhjetë minuta, duke i përzier herë pas here. Më pas hidheni lëngun nëpër vazot e qelqit dhe mbyllini mirë. Futini në një tenxhere me ujë që zien dhe lërini të vlojnë për gjysmë ore. Kështu vazot do të jenë sterilizuara plotësisht. Vendosini në një vend të freskët dhe të thatë. Mund të ruhen deri në disa muaj. Mos harroni të vendosni etiketën!

108

GUSHT 2013

109

PROFILI I NJË CHEF-I

BLERINA E ERËS

110

GUSHT 2013

Zonjat që gatuajnë çdo ditë në shtëpi, e dinë mirë sesa e vështirë është që të kënaqin shijet e të gjithë pjesëtarëve të familjes. Po në një kompani të madhe, ku klientët ditorë janë me mijëra?… Se ç’ndodh aty, e di më së miri Blerina. Kush ka ngrënë qoftë njëherë të vetme tek “Era”, ka pasur rastin të shijojë pjatat e një prej chef-ave më të njohur në Shqipëri. Të tjerët le të shijojnë këtë profil

do ditë, pa zbardhur ende dita, Blerina del nga shtëpia. Ora 6 e 30 e mëngjesit e gjen në vendin e punës. Për të mbaruar shpesh pa kurrfarë orari. Nuk janë të pakta rastet kur ajo qëndron nga mëngjesi deri në darkë në punë. Aty, mbi pjatat shumëngjyrëshe, mes stafit që herë pas here merr këshillat e saj, e mes klientësh, që sapo e identifikojnë nuk ngurrojnë ta komplimentojnë: “Bravo ju qoftë!”. Dhe ajo, krenare e pashoqe, harron shpesh që në shtëpi e presin dy djemtë, Marvini 11-vjeçar dhe Etniku 5-vjeçar. Sepse kompania ku ajo punon, për të është një shtëpi e vërtetë. Plot 11 vite punë, që në kohën kur restoranti ende nuk kishte famën e sotme, e kanë bërë punën po aq të ëmbël sa shtëpia...

Nga Saimir Muzhaka

Një vogëli plot pasion

Nuk ka fëmijëri pa ëndrra. Dhe Blerina nuk bën përjashtim nga ky postulat. Në vogëli ajo kishte dëshirë të bëhej doktoreshë. Por nuk u bë dot kurrë kirurgia që dëshironte. Edhe pse sot, nëse dikush nga stafi ku ajo punon kërkon ndihmën e parë, padyshim që e para që thërritet është Blerina. Pasioni ngelet i tillë: janë ato raste kur ajo jep ndërhyrjen e parë. Dhe pas mjekimit, menjëherë tek inspektimi. Kuzhina në fokus: aty ku sot ajo gjen vetveten. Por dashuria për gatimin nuk lindi nga hiçi. Në klasën e katërt Blerina gatoi për herë të parë. E priste atë ditë. E kishte ëndërruar aq shumë! Dita-ditës ia kërkonte të ëmës që ta linte një ditë aty, mes pjatash e përbërësish. Ishte më e fortë se vetë ajo. Por nga ana tjetër, s’para gjente përkrahje, teksa dëgjonte këto fjalë: “Jo, nuk do ta bësh se ke për ta djegur”. Ndërsa babai, ishte i vetmi që e motivonte: “Po nuk gabove, nuk mëson bijë”. Dhe profecia e nënës doli. Gatimi i saj i parë, pilafi, u shkrumbua. Shija ama ishte shumë e mirë. Pas pilafit, radha i erdhi gjelit të detit. Kohë më vonë, kur ajo ishte vetëm në klasën e gjashtë, në shtëpinë e dajës ndodhi një incident: nusja e dajës u aksidentua dhe në pamundësi për ta gatuar gjelin e detit, e la pa bërë fare. “Nuk doja t’i lija kushurirat pa ngrënë pjatën tradicionale të Vitit të Ri. Prandaj e mora përsipër ta bëja vetë. Edhe pse s’e kisha haberin se s’i bëhej tamam. E therra vetë dhe e poqa. Kur erdhi gjyshja e vajzave qeshi. Kisha harruar t’i hiqja gurmazin”,- na tregon ajo. Kështu nis rruga drejt suksesit. Blerina e vogël, qysh asokohe kishte një nuhatje mbreslënëse. E ndiqte të ëmën teksa gatuante dhe përpiqej të vidhte çdo sekret kulinarie. “Mund të them se ime më gatuan edhe më mirë se unë. Dhe ngaqë kërkonte t’i përgatiste pjatat shpejt, s’para më lejonte që të mësoja prej saj. Por unë i rrija mbrapa dhe përpiqesha të kapja sa të mundja. Edhe në lagje, sa herë që kishte për t’u bërë ndonjë byrek apo bakllava unë isha aty: ku të gatuhej. Mbaj mend që nëpër fejesat apo dasmat e fisit isha kuzhinieria e parë”. Dhe kështu ia doli: për të qenë Blerina që të gjithë e njohin sot. Ata që jetojnë në Tiranë e njohin prej famëmadhit restorant “Era”, ndërsa të tjerët edhe prej programeve televizive ku ajo shpesh është ftuar në cilësinë e jurisë, për të vendosur mbi shijet e ndryshme…

111

PROFILI I NJË CHEF-I Sakrificat e përditshme

Blerina e ka origjinën nga Kosova, por jeta e saj lidhet më së shumti me Kavajën, aty ku u lind dhe u rrit. Nxënësja e mirë dhe aktive e shkollës 8-vjeçare “Fiqiri Kuri”, komandantja e përhershme e klasës, zgjodhi të ndiqte shkollën e mesme për “Teknologji Ushqimore”. Dhe ç’sakrifica bëri për të! Çdo ditë, qysh në orët e para të mëngjesit bëhej gati e nisej për në Durrës, ku gjendej shkolla. Vajtje-ardhjet nga Kavaja për në Durrës, megjithatë i shërbyen shumë: në shkollë ajo mori njohuritë e mjaftueshme për pjesën teknologjike. Një vit më vonë, në vitin 1993, kushurinjtë e saj nga Kosova hapën një furrë buke në Kavajë. Furra prodhonte rreth 1600 bukë në ditë dhe kishte një staf prej 5 vetash. Nuk ishte si gjithë të tjerat. Ndoshta edhe sepse me menaxhimin e saj, me stafin apo gjithçka tjetër që hynte e dilte në atë furrë merrej Blerina. Dhe si atëherë, ashtu edhe sot: Blerina nuk di të lodhet! Kjo është receta e saj. Puna

2 receta për 2 djemtë

Lazanja Marvin dhe Çokollata Niki, dy recetat që i gjeni në fund të këtij shkrimi nuk janë tjetër gjë veçse njëfarë falënderimi për dy djemtë e saj. Lazanja Marvin është vegjetariane dhe Blerina e ka krijuar enkas për djalin e madh, ndaj mban dhe emrin e tij. Dhe si për çudi, edhe Marvin është vegjetarian. Ndërsa çokollata Niki, me mollë dhe kanellë, mban shkurtimin e emrit të djalit të dytë Etnik. “Është dhe e ëmbël dhe e hidhur, ashtu si Etniku”. Dhe dy recetat, që dikur u krijuan nga ajo për dashurinë e madhe ndaj dy djemve, sot nuk janë më private. Recetat janë përhapur, aq sa shumëkush mund t’i përgatisë edhe në shtëpi.

112

nuk e ka trembur e as turpëruar ndonjëherë. Nuk ngurron ta pranojë që është marrë edhe me punë dore që ia shiste më pas italianëve. Derisa nisi punën në restorant. Një periudhë e shkurtër në një restorant e më pas tek “Era”. Ishte vitit 2002, kur ajo nisi punën në këtë kompani pas 10 ditë prove. Edhe atëherë, në pamje, ishte njësoj si tani: me flokët përpjetë, mbante xhinse dhe ndoshta look-u e bënte më të veçantë. “Më pëlqyen këtu kushtet e punës, garancia dhe nisa me shumë dashuri. Flasim për një kohë të vështirë: mentaliteti i kohës e kishte të vështirë që një femër të punonte në restorant. Veçmas, edhe klientët nuk kishin shumë njohuri rreth ushqimit të mirë. Kanë qenë vite kur rukola në Tiranë nuk njihej fare”. Tani kohët kanë ndryshuar. Frekuentuesit e restoranteve i njohin të gjitha. Shijojnë ushqim të mirë dhe kanë kërkesa për përsosmërinë, që Blerina e njeh në majë të gishtave…

“Mami im ka trupin e një mashkulli dhe mendjen e një femre”,- janë fjalët e sinqerta të djalit të madh. Ndoshta kjo e bën Blerinën edhe më të suksesshme. Në punë ka korrektësi gjermane, dallohet për karakterin e fortë të një mashkulli, ka brishtësinë e një femre…mund ta quajmë heroinë? Të paktën për punonjësit dhe klientët e Erës ajo është e tillë. Jo më kot mbiemri i saj ka ndryshuar. Në vajzëri mbiemri i saj ishte Çollaku, u bë pastaj Kasemi, derisa sot pjesa më e madhe e njohin si “Blerina e Erës”…

Lazanja Marvin

GUSHT 2013

Përbërësit: • 500 gr lazanja • 1 kg patëllxhan • ½ kg domate të pjekura mirë • 500 gr rikota • Beshamel • Mocarela • Vaj ulliri Për 6 persona • Hudhra • Kopër • Majdanoz Përgatitja: • Kripë Fillimisht skuqim patëllxhanët dhe i thithim • Piper yndyrën me letër kuzhine. Në 1 tavë që e lyejmë • Fistiqe më parë me yndyrë, vendosim si shtresë të parë lazanjën. Pastaj shtojmë patëllxhanët, domatet e prera në kubikë, rikotën dhe shtojmë erëzat, fistiqet dhe në fund vajin e ullirit. Kjo procedurë përsëritet tre herë, ku në shtresën e fundit shtojmë beshamel, mocarela, pak gjalpë të freskët dhe fistiqe. E pjekim në furrë në 20-30 minuta në temperaturë 250 ºC. Pasi ftohet për rreth 20 minuta, lazanja është gati për t’u servirur.

Përgatitur nga Blerina Çollaku Kasemi

113

Rizoto integral me karkalec dhe kungull Për 1 person

Rizoto që përdorim në këtë pjatë është e veçantë, si nga vlerat ushqyese, shija dhe aroma. Përbërësit: • 120 gr rizoto e përzierë • 60 gr kungull • 100 gr karkaleca • Vaj ulliri • Konjak • Kripë • Piper

Përgatitja: Ndryshe nga rizotot e tjera, ky lloj zihet vetëm me pak kripë. Zierja mund të zgjasë deri në 1 orë duke qenë se kokrra është shumë e fortë. Në momentin që rizotoja është gati, ajo lëshon një lëng të trashë, të ngjitshëm. Në 1 tigan me pak vaj ulliri dhe hudhër, hedhim fillimisht karkalecat e qëruar, pastaj kungullin e zierë në copa të vogla, kripë, piper. E shuajmë me konjak dhe shtojmë rizoton e përgatitur.

114

GUSHT 2013

Përbërësit: • 200 gr filetë viçi (1 copë) • 1 kokërr mollë • 100 ml verë të kuqe • Rozmarinë • Hudhër • Vaj ulliri • Kripë • Piper

Filetë viçi me mollë dhe verë të kuqe Për 1 person

Përgatitja: Presim filetën e viçit të trashë. E marinojmë me kripë të trashë dhe piper të sapobluar. Në një tigan hedhim vaj ulliri, 1 thelpi hudhër të shtypur, 1 degë rozmarinë të freskët, ta cilat i skuqim. Pasi e gatuajmë në të dy krahët filetën e viçit, në temperaturë të lartë që të ruajmë lëngjet brenda filetës, e shuajmë me verë të kuqe. Heqim filetën dhe në lëngun e mbetur shtojmë mollët e prera në feta që i gatuajmë për pak minuta. Në fund i servirim bashkë me filetën, ashtu si në foto.

115

Përbërësit: • 1.2 kg pulë fshati • ½ kuskus • 200 gr bajame • 300 gr kajsi • 100 ml krem qumështi • Lëng limoni • Kripë • Piper • Majdanoz

Pulë fshati me kuskus dhe bajame Për 4-5 persona

Përgatitja: Pjekim fillimisht pulën e fshatit si zakonisht. Lëngun e përftuar e përdorim për të përgatitur kuskusin dhe salcën. Servirim kuskusin dhe pulën e pjekur, ndërsa në një enë të veçantë salcën. Përgatitja e salcës: Kajsitë e freskëta i presim në feta. Shtojmë pak kripë, piper, lëngun e pulës, lëngun e limonit dhe pasi avullon pak lëngu shtojmë krem qumështi. E lëmë të ziejë derisa të lidhen përbërësit dhe pastaj e hedhim në një enë. Kuskusi përgatitet sipas të dhënave në ambalazhin përkatës. Duhet theksuar që shtohen gjatë përgatitjes së tij edhe bajame të qëruara.

116

Përbërësit: • 300 gr amareta • 50 gr arra • 200 ml shurup • 100 gr gjalpë i freskët • 40 gr kanellë • 70 gr kakao • 2 kokrra mollë

Çokollata Niki

GUSHT 2013

Për 6 persona

Përgatitja: Grijmë amaretat dhe i hedhim në një enë ku më pas shtojmë arrat, gjalpin, shurupin, kanellën dhe kakaon. Të gjitha këto i kalojmë në frulator derisa të arrijmë një masë të lidhur. Shtojmë copat e mollës që i presim sipas dëshirës (në rende apo në kubikë) dhe të gjitha këto i shtrijmë në një pjatë duke i dhënë formën e tortës. E fusim në frigorifer për 1 orë. Është një ëmbëlsirë që mund të shoqërohet shumë mirë edhe me verë të kuqe.

117

TV-KUZHINA

Shije nga “Vila 24” Katër receta gatimi nga Vjollca Xhunga, shefja e kuzhinës së emisionit “Vila 24” në “News 24”. Janë sugjerime ekskluzive për revistën “Shije”, të cilat mund t’i provoni në shtëpi. Sepse janë jo vetëm shumë të shijshme, por edhe ekonomike

Znj. Vjollca, “Vila 24”

Mëngjes me speca dhe vezë Përbërësit: • 1-2 speca të mëdhenj • 2 kokrra vezë • 3 lugë gjelle vaj ulliri • Kripë • Piper • Kopër Përgatitja: Hedhim në tigan pak vaj (ose gjalpë). Presim specat në rrathë të mëdhenj me trashësi 1 cm. Vendosim në tigan copat e specit dhe në hapësirat e tyre bosh thyejmë nga një kokërr vezë. I hedhim kripë dhe i servirim në 1 pjatancë duke i shoqëruar me domate, djathë dhe pak kopër.

118

GUSHT 2013

Filetë peshku ala kapreze Përbërësit: • 4 filetë peshku • 3 domate mesatare • 20 gr pesto xhenoveze • 20 gr stika pishe • 3 lugë gjelle vaj ulliri • Kripë • Piper i zi • Borzilok Përgatitja: Marinojmë filetët e peshkut me kripë dhe pak piper. Më pas i shtrojmë në një tavë balte të lyer me pak vaj ulliri. Presim në feta rrumbullake mocarelën dhe domatet, me të cilat mbulojmë komplet sipërfaqen e tavës, duke i alternuar një fetë domate, një fetë mocarelë derisa tava të mbulohet komplet. I spërkasim me pak pesto xhenoveze, e vendosim në furrë në temperaturë 200 ºC për 25 minuta. Pasi e nxjerrim tavën nga furra i hedhim stika pishe dhe më pas e vendosim përsëri në furrë për 5 minuta të tjera. E lëmë të ftohet dhe e servirim duke i hedhur edhe pak gjethe borziloku.

Kjo recetë është mirë të gatuhet në tava dheu, në racione të veçanta për çdo person.

Midhje sote me birrë Përbërësit: • 6 lugë gjelle vaj ulliri • 2-3 thelpi hudhër • Piper i zi • Majdanoz • 1 e ½ kg midhje • 300 ml birrë Përgatitja: Pastrojmë midhjet një e nga një duke i hequr fijet që dalin jashtë dhe më pas pastrojmë me thikë dhe sfungjer të gjitha papastërtitë e guackës. I lajmë mirë me ujë të bollshëm disa herë duke i fërkuar me njëra-tjetrën. Pasi i lëmë midhjet të kullojnë, vendosim një tigan të thellë me vaj, hudhra dhe shtojmë midhjet. Mbulojmë enën me kapak në temperaturë të lartë që midhjet të hapen. I shuajmë me birrë në fund duke i hedhur kripë, piper të zi dhe majdanoz. I mbulojmë për 2-3 minuta dhe i servirim të vakta.

119

arë

Kallamarë në sk

Përbërësit: marë • 800 gr kalla zhare go • 2 speca go gogozhare le el gj • 4 lugë ike uthull balsam • 1 lugë supe le peksimadhe • 1 lugë gjel e grirë) th (bukë e ekur dhër • 2 thelpi hu elle vaj ulliri gj gë lu 5 4• • Kripë danoz • 1 tufë maj të limonit ut ng lë e • ½ se ik • Sallatë m i in or • Pomod

120

jëza ke i prerë në vi Përgatitja: ët në skarë du ar ke m du lla ka im ek im pj Vendos shirës. I rondele sipas dë rë në he e jë os en M lla ë. ho të cila an kemi 4 minuta nga se i kthyer nga 3osim në tasin ku nd ve i a ar sk a inong ar m m qi të he ë sapo t’i uar. I lëm n, për t’i marin ogu ër in oq es sh dr të ur d hedh cë. Mun osim në pjatan si, nëse hen dhe i vend . Në fund, tek ta se ik m të lla sa ë adhe nj e im m ks hen edhe gë gjelle pe g, shtojmë 1 lu in . es ët dr ar r m tu lla be ka m im tek ka përsëri e hedh dhe këtë masë : ës arinad Përgatitja e m 2 thelpi hudhër lsamike, kripë, ba o are, et aç i, lir Vaj ul oni, lëng gogozh per i zi, lëng lim pi , ra pu ty sh të të vegjël. speca në kubikë

GUSHT 2013

121

DESTINACIONE

“Boo, na mbyti vapa”. Ky është refreni i ditëve të nxehta të gushtit. Dhe me sa të mundet, secili kërkon t’i shpëtojë. Zgjidhja: plazhi. Dhe një kompleks që i përmbush të gjitha pritshmëritë do të ishte zgjidhja ideale. Ja pse duhet të shkoni tek INSIFA beach, në Gjirin e Lalëzit

122

GUSHT 2013 Nëse doni një vend që të gjeni shumë rërë, ku çadrat të kenë distancë nga njëra-tjetra aq sa t’ju lejojnë të relaksoheni vërtetë, një ambient me lojëra për fëmijë, pastërti e restorant me shije, mos u mundoni shumë… Vetëm 41 kilometra nga Tirana, në Gjirin e Lalëzit gjendet INSIFA beach. Është një kompleks kryesisht për familjarët, që do të

gjejnë oazin e zhegut përvëlues. Dhe gjithçka me çmime të arsyeshme. Raporti çmim-cilësi është një karakteristikë e këtij kompleksi. Dhe jo i vetmi. Ka dhe shumë të dhëna të tjera që e bëjnë këtë kompleks një destinacion turistik tepër të preferuar, si nga vendasit ashtu edhe nga të huajt.

Në histori Gjithçka nis që nga “6 vëllezërit Osmani”, restoranti që qysh në emër tregon ideatorët. Rreth vitit 1992 ky restorant kishte vetëm 5 tavolina. Kush e dashuron tavën e dheut, nuk mund të mos jetë kthyer njëherë në këtë restorant, në Maminas. Më pas vëllezërit Osmani investuan në një restorant që u hap vetëm për ceremoni martesore, ndërsa në vitin 1997 në një fabrikë ëmbëlsirash. Në fillim kjo fabrikë nisi të prodhojë vetëm karamele, derisa sot nxjerr në treg çokollata, si dhe merret me prodhimin e brumërave që nga vitit 2007. Teknologjia që përdoret është bashkëkohore italiane. Në vitin 2009 disa çadra në rërën e plazhit simbolizojnë nisjen e INSIFA beach. Sot, kompleksi është një ndër destinacionet kryesore të turizmit bregdetar. Vizitorë të shumtë nga i gjithë vendi dhe jashtë tij, kalojnë pushimet e verës aty…

123

DESTINACIONE

INSIFA beach ofron 260 çadra prej kashte, që krijojnë një panoramë magjepsëse tek shkrihen me bojëqiellin e detit dhe qiellit

INSIFA beach Me t’u vendosur çadrat, instikti i mirë i biznesmenëve të zgjuar u tregoi qartë të ardhmen. “Pas çadrave pamë që kishte lëvizje dhe interes në atë zonë. Prandaj në vitin 2010 ndërtuam resotrantin. E më pas çdo gjë me radhë. Për ne, klienti është i pari”,na tregon Ermali, njëri prej pjesëtarëve të familjes Osmani. Sot INSIFA ofron 260 çadra prej kashte, që krijojnë një panoramë

124

magjepsëse tek shkrihen me bojëqiellin e detit dhe qiellit, një restorant të fokusuar tek prodhimet e detit, me pjata pikturë dhe shumë kënde të tjera ku secili mund të gjejë argëtimin. Të gjitha grupmoshat! E për t’ju sjellë vetëm pak nga shija e mrekullueshme e restorantit, shefi i kuzhinës Bledar Gjeçi na prezanton 4 receta gatimi. Shijojini!

GUSHT 2013

125

Sallatë e ftohtë (Antipastë deti) Përbërësit: • • • • • •

100 gr sepie, kallamare 2 copë scampi Vaj Kripë Piper Shporta djathi (grana, fara susami dhe salcë domate)

Përgatitja: Fillimisht kavërdisim sepien me kallamarin dhe turshitë me vaj, kripë dhe piper. Ziejmë skampin, pastaj i marinojmë me kripë, vaj, piper. Përgatitja e shportës: Grijmë djathin në rende, në një trashësi mesatare. I shtojmë fara susami dhe salcë domateje. I vendosim në një tigan që nuk ngjit. Ngrohet pak tigani dhe pastaj hedhim përbërjen. E fusim djathin në një tas supe që të marri formën. Më pas e fusim në frigorifer për 2 minuta. Dhe në fund shërbehet duke u dekoruar si në foto.

126

GUSHT 2013

Dateri krudo Përbërësit: • • • • • •

10 kokrra dateri Limon Sallatë jeshile Vaj Piper Akull

Përgatitja: Fillimisht hapim daterit me majë thike. I fusim për t’u marinuar në lëngun e limonit për 5 minuta, në frigorifer. Shërbehen të dekoruara si në foto (me akull, feta limoni dhe sallatë jeshile).

127

Karkalec me krem djathi Përbërësit: • • • • • • • •

20 kokrra karkaleca Bajame me feta Fara lulëkuqe Pana Djathë parmixhano Pomodorini 4 feta xhelatinë Gjysmë litër ujë

Përgatitja: Hedhim në tigan gjysëm litër ujë për t’u ngrohur. Pasi ka marrë valë hedhim katër fetat e xhelatinës. Më pas e lëmë të ftohet pak, pasi të jetë shkrirë xhelatina. Pastaj hedhim karkalecat dhe bajamet. I trazojmë dhe i fusim në tasa të vegjël alumini. Pastaj marrim 1 vasketë dhe i hedhim pak ujë poshtë që të krijohet banjomari. Vendosim tasat e mbushur me karkaleca dhe bajame. I fusim në frigorifer të rrinë për 5-6 orë derisa të mpiksen mirë. Pastaj në një tigan hedhim 200 ml pana të marrë valë. E fikim dhe i hedhim 1 garuzhdë me djathë të grirë parmixhano. E trazojmë mirë derisa të përftohet kremi. Pastaj e ndajmë në pjata kremin dhe pastaj marrim tasat dhe i vendosim sipër kremit karkalecat dhe bajamet. I hedhim ca fara lulëkuqesh. Dekorojmë si në foto.

128

Levrek në skarë

GUSHT 2013

Përbërësit: • • • • •

4 levrek Perime skare (kunguj, patëllxhana) Vaj Kripë Piper

Përgatitja: Presim levrekun në fileto, e marinojmë me vaj, kripë, piper dhe e vendosim në skarë. Edhe me perimet veprojmë në të njëjtën procedurë. Pasi ta kthejmë levrekun në anën tjetër të skuqet vendosim perimet. Dekorojmë si në foto.

129

RECETA NGA FAQJA E SHIJE-S

Klubi i shijes Nuk janë receta librash kuzhine. As receta revistash apo faqesh interneti. Janë recetat e lexueseve tona, që na i kanë postuar në faqen tonë të “Klubit të Shijes” në Facebook. Kopjojini! Dhe provojini...

2 receta nga Gena Mullaj Pilaf me perime dhe kërpudha Përbërësit • 1 gotë me oriz • 2 gota me ujë • 1 qepë e vogël • 1 kungull i vogël • Pak kërpudha • Një çerek lakër e kuqe • 3 lugë gjelle vaj ulliri • Kripë dhe piper Fillimisht skuqim qepën, më pas shtojmë lakrën, kërpudhat dhe kungullin. I japim një dorë orizit së bashku me perimet, ose e hedhim me ujin, kjo sipas dëshirës. Ulim temperaturën e sobës sapo i kemi gjithë përbërësit në tenxhere. E mbyllim me kapak dhe e lëmë të ziejë derisa të ketë krijuar disa bulëza uji sipër dhe të jetë paksa e njomë. Gatimi vazhdon kur ta lini të qetësohet të mbuluar me një peshqir për nja 15-20 minuta. Mund ta servirni me nenexhik, djathë, vezë, sipas dëshirës.

Muhalebi me fruta Përbërësit • 2 gota me qumësht • 3 lugë me niseshte • Gjysmë kupe me mjaltë ose agave • Pak vanilje • Pak kripë • Pak gjalpë Fruta të përziera me pak agave për pak minuta në sobë… Në fillim ngrohim qumështin derisa t’i dalin bulëza. Më pas i shtojmë niseshtenë që e hollojmë me pak qumësht veç, se po ta hedhim direkt në të nxehtë do bëhet topa-topa. Shtojmë mjaltë ose agave dhe e përziejmë derisa të trashet me temperaturë të ulët. E fikim sobën, shtojmë vaniljen, gjalpin dhe e shërbejmë. E lëmë në frigorifer sa të mpikset.

130

GUSHT 2013

131

PYETËSORI PIKANT Me çfarë do ta krahasoje kënaqësinë që të fal ushqimi?

Kur është special, me kënaqësinë e duartrokitjeve të një skene.

Ka një aromë që do të të bënte të çoheshe menjëherë nga shtrati? Aroma e një filxhani çaji mali.

Kur një ushqim të pëlqen shumë, lëpin buzët apo gishtat? Të dyja, madje po qe shumë i mirë lëpij edhe pjatën. Haha, bëj shaka :)

Cili është fruti më sensual? Luleshtrydhja.

Më mirë luleshtrydhe apo pjeshkë? Luleshtrydhe.

Klajdi Selimi:

Për çfarë të lëshon goja lëng?

Për ëmbëlsira.

Kalon vërtet dashuria nga stomaku? Unë mendoj që po.

“Për një puthje ia vlen të heqësh dorë nga hudhra” Pjata që ia prish mendjen dhe ushqimi që s’e fut kurrë në gojë. Aroma që e zgjon nga shtrati dhe shumë detaje të tjera që lidhen me preferencat kulinare. Klajdi Selimi rrëfehet për “Pyetësorin pikant”... 132

Ushqimi që s’e fut kurrë në gojë?

Ha çdo gjë që është e ngrënshme dhe ka shije të mirë.

Ka ndonjë ushqim që tek ty luan rolin e afrodiziakut? Çaji i malit, speci djegës dhe karkalecat e detit.

Pjata që të prish mendjen?

Fruta deti në grilë me verë të bardhë ose fiorentina me verë të kuqe.

Ka një shprehje që thuhet kur një gatim është bërë shumë i mirë: “Për t’u mbajtur në gojë”. Sipas teje, do të thotë që duhet ngrënë shpejt e shpejt nga padurimi apo duhet përtypur ngadalë, për t’u shijuar tamam? Varet se sa uri ke në ato momente. Kur jam me miq dhe mikesha, i këshilloj ta mbajnë në gojë ushqimin duke e përtypur ngadalë, për ta shijuar sa më shumë.

Pasi ha çfarë të pëlqen të bësh?

Varet me kë jam. Nëse jam vetëm luaj me iPad.

Thonë që pija të sjell në qejf, po ty?

E rëndësishme është të mos e teprosh sepse më shumë pije për mua nuk do të thotë më shumë qejf, por më shumë dhimbje koke.

Shijon vetëm mishin apo lëpin dhe kockat? Lëpij dhe kockat kur më pëlqen shumë.

Muzika dhe aromat përreth e bëjnë një darkë pikante? Patjetër dhe jo vetëm.

Do hiqje dorë nga hudhra për një puthje?

Për një puthje ia vlen. Por duhet t’ia vlejë dhe ajo që do të ta japi puthjen, përndryshe ha shumë hudhra.

GUSHT 2013

133

ERËZAT NË BALLKONIN TIM

Shto pak nenexhik

enexhiku, apo siç njihet ndryshe mendërza, njihet për vlerat e shumta që nga kohëra më të lashta. Nenexhiku njihet në shumë kultura dhe tradita popullore për vetitë qetësuese apo për efektet kundër dhimbjeve të ndryshme. Edhe në vendin tonë nenexhiku njihet së shumti dhe përdoret përmes gjetheve apo luleve. Nga efektet qetësuese e deri tek përdorimi i erëzës në kuzhinë, ka ca sekrete të vogla… Si medikament popullor Nenexhiku konsiderohet si qetësues

134

o në Në vazo ap ara kopshtin p ka pak o j k , ë s i p ë sht afton të j m : i s ë d n rë et në të t h s u k i n i d exhiku n e n t e t i r r cilat bëhet a k ç h t i j g dhe htë. Dhe s e j h t e e r fa ë kuzhinë, n e s ç e v r ë p n mund nenexhiku i edhe ta përdorn hëndes t a r e l v r pë fron. Ja se për shkak të vetive shëruese të o ë q e r o s të vajit të tij esencial, por edhe falë para përbërësve si mentoli, monoterpeni, het të dini u ’d ç seskuiterpeni, tanina, flavonidet, ni acidi ursolik dhe oleanolik. Nense ta mbill exhiku, i pranishëm në varietete të ndryshme, njihet kryesisht si qetësues për shqetësimet e aparatit tretës dhe jo vetëm. Mund të përdoret edhe për të kuruar sëmundje të ndryshme infektive etj. Mendërzën mund ta përdorni edhe për çaj, i cili vlerësohet si një qetësues shumë i mirë edhe për sistemin nervor. Dhe po kaq, nenexhiku mund të përdoret në kuzhinë: për shijen e sallatrave

të shumta e deri tek pijet, likeret apo për efektet afrodiziake që shpesh i vihen në dukje. Në kuzhinë Ata që i dashurojnë erëzat, nuk mund të mos e përdorin në pjatat e tyre nenexhikun aromatik. Nenexhiku gjen për-

GUSHT 2013 dorim të gjerë në gatimin e gjellëve të ndryshme, sidomos tek qoftet, tek të mbushurat, tek supërat me perime, tek salcat e ndryshme, tek fasulet, në gatimin e shishqebapit, apo të mishit të qengjit me qepë të njoma etj. Dhe kur vijnë festat e fundvittit nenex-

hiku bëhet më tepër i domosdoshëm se kurrë. Nenexhiku është i pazëvendësueshëm për përsheshin me gjel apo pulëdeti, ushqimin karakteristik të tryezës së shqiptarëve për Vitin e Ri. Përgjithësisht nenexhiku hidhet në fund të gatimit, pasi vajrat eterike

avullojnë me lehtësi. Me nenexhik mund të shoqëroni çokollatën, mund t’i jepni shije edhe koktejit tuaj të preferuar. Dhe që ta keni sa më të freskët, mund ta mbillni në shtëpinë tuaj. Ja se cilat janë kërkesat që bima ka.

5 hapat që duhet të ndiqni për ta mbjellë nenexhikun

Blini një bimë nenexhiku Mund t’ju tingëllojë e çuditshme por pikë së pari ju rekomandojmë të blini një bimë nenexhiku. Nuk këshillohet ta rrisni atë nga farat. Ose mund të merrni një degëz nga një bimë ekzistuese.

Prisni një degëz dhe vendoseni në ujë Është koha për pak durim, derisa rrënjët të rriten. Pas rreth një jave, rrënjët e vogla të bardha mund të duken në ujë. Prisni derisa rrënjët të zgjaten edhe më.

Mbilleni në një vazo të madhe Nenexhiku kërkon shumë hapësirë për t’u rritur dhe po kaq dritë dhe ujë. Zgjidheni vazon mjaftueshëm të madhe, nga ato që kanë vrima poshtë: në këtë mënyrë uji i tepërt do të dalë jashtë.

Mos harroni: shumë dritë dhe ujë Vendoseni vazon pranë dritares apo në kopsht, nëse keni para shtëpisë. Nenexhiku i do shumë rrezet e diellit. Dhe ndryshe nga bimët e tjera, ka nevojë për shumë ujë.

Koha ideale për ta mbjellë Koha e përshtatshme për ta mbjellë nenexhikun është fundi i pranverës deri në fillim të vjeshtës.

135

Recetë

Shishqebap qengji me nenexhik Përbërësit:

Përgatitja:

•

Fillimisht përziejmë mirë kosin me nenexhikun, pak kripë dhe vaj ulliri. E ndajmë këtë përzierje në gjysëm dhe në gjysmën e saj shtojmë kumelin. Më pas spërkasim copat e qengjit me kripë dhe i përziejmë. Shtojmë në to përzierjen me kumel dhe i përziejmë përsëri. I fusim copat e mishit nëpër shkopinjtë e shishqebapit, duke i alternuar me copat e qepës. I pjekim në skarë për rreth 2 minuta nga secila anë dhe më pas i shërbejmë sipas dëshirës, edhe duke i shoqëruar me pjesën tjetër të salcës.

• • • • • •

136

300 gr mish qengji i prerë në kubikë me brinjë rreth 2 cm 1 lugë gjelle nenexhik i grirë 150 gr kos i kulluar 1 qepë e madhe e prerë në copa 2 lugë gjelle vaj ulliri 1 lugë çaji kumel i grirë Kripë

GUSHT 2013

137

ABONOHUNI NË REVISTËN “SHIJE”! Nëse abonoheni për 1 vit, përfitoni 2 revista FALAS Ju kujtojmë që shpërndarja e revistave në adresat tuaja kryhet pa pagesë Kjo ofertë vlen vetëm brenda territorit të Shqipërisë

Rruga “Brigada VIII” www.shije.al | e-mail: info@shije.al | Marketing: +355 69 90 79 792 | +355 42 251 686 138

GUSHT 2013

139

140