Jaardocument 2017 rivas zorggroep def by Rivas Zorggroep

Jaardocument 2017

INHOUD I

BESTUURSVERSLAG

1. Uitgangspunten van de verslaglegging 1.1. Verantwoording 1.2. Voorwoord

2. Profiel van de organisatie 2.1. Algemene gegevens 2.2. Structuur van het concern 2.3. Kernactiviteiten 2.4. Werkgebieden 2.5. Samenwerkingsrelaties en belanghebbenden

3. Bestuur, toezicht en medezeggenschap 17 3.1. Besturingsmodel 3.2. Raad van Bestuur 3.3. Raad van Toezicht 3.4. Medezeggenschap: Cliëntenraad, structuur medezeggenschap cliënten, bewoners, patiënten 3.5. Medezeggenschap: Ondernemingsraad, structuur medezeggenschap medewerkers 4. Bedrijfsvoering 4.1. Planning & Control cyclus 4.2. Interne Controle (AO/IC) 4.3. Risicoanalyses 4.4. Risico’s en onzekerheden

5. Beleid, kwaliteit en veiligheid 5.1. Missie, waarden en ambities 5.2. Ontwikkelingen 5.3. Waar staat Rivas in 2017 5.4. Algemeen kwaliteitsbeleid 5.4.1. Kwaliteit van de zorg 5.4.2.Kwaliteitscertificaten, - labels en accreditaties 5.4.3.Kwaliteitskader verpleeghuiszorg 5.4.4.Kwaliteit van medewerkers 5.4.5.Kwaliteit van informatie, registratie, gegevensbeveiliging 5.4.6.Kwaliteit van gebouwen 5.5. Klachten 5.6. Meldingen bij Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd en andere instanties 5.7. Veiligheid

6. Financieel beleid 6.1. Inleiding en vooruitblik 6.2. Financiële resultaten 6.3. Verdere toelichting op het resultaat van Rivas Zorggroep (geconsolideerd)

6.4. Financiering II

JAARVERSLAGGEVING

7. Jaarrekening 7.1. Geconsolideerde en enkelvoudige jaarrekening 7.2. Vaststelling en goedkeuring 8. Overige gegevens, incl. controleverklaring

111

Uitgangspunten van de verslaglegging

1.1

Verantwoording

De belangrijkste ontwikkelingen van Rivas, de bedrijfsvoering, de financiën en de onderlinge samenhang zijn in dit Jaarverslag 2017 beschreven. Het document omvat het Jaarverslag en de Jaarrekening. Voor de overige gegevens wordt verwezen naar de tabellen van DigiMV. Dit jaarverslag omvat de Stichting Rivas Zorggroep te Gorinchem en een aantal gelieerde rechtspersonen. Het jaarverslag vervult drie functies: voldoen aan de jaarlijkse verantwoordingsverplichting, maatschappelijke verantwoording en een bijdrage aan het bevorderen van transparantie van de zorgsector. De verslaglegging beslaat de periode van 1 januari 2017 tot en met 31 december 2017. Rivas publiceert het jaarverslag op de internetsite www.rivas.nl. Verder is het jaarverslag opvraagbaar via: www.jaarverantwoordingzorg.nl.

1.2

Voorwoord

Als er een woord is dat het jaar 2017 bij Rivas kernachtig samenvat, is dat wel: samen. Het is zelfs de essentie van de herijkte missie van Rivas: Samen met onze cliënten realiseren wij de beste zorg; mensgericht, veilig, dichtbij, en op het juiste moment. Met onze partners verbeteren wij voortdurend de zorg en dragen bij aan de gezondheid van de inwoners in onze regio duurzaam en betaalbaar. Dit is, in een notendop, waar Rivas voor staat. De nieuwe formulering van de missie doet recht aan de eigen regie van de cliënt. Met de aangescherpte missie en strategische ambities staat Rivas nog steeds voor goed geregelde zorg, voor onze cliënt thuis, in de jeugdgezondheidszorg, in het ziekenhuis, tijdens de revalidatie of in het verpleeghuis. De volgende vier strategische ambities geven aan wat we de komende jaren bij Rivas willen bereiken om de missie waar te maken: 1. De juiste (specialistische) zorg, op de juiste plek, op het juiste moment in het netwerk 2. Onze mensen maken de zorg. Professionals kiezen voor Rivas 3. Reputatie. Continu werken aan vertrouwen en voorkeur van onze cliënten door dagelijks de beste zorg te realiseren en daar met trots over te communiceren 4. Gezonde bedrijfsvoering. We leveren de juiste kwaliteit tegen de laagst mogelijke kosten om onze continuïteit te waarborgen en te kunnen blijven investeren en innoveren In 2017 werkten duizenden cliënten, hun mantelzorgers, bijna 1.600 vrijwilligers, onze zorgprofessionals en samenwerkingspartners samen aan de beste zorg. Dit deden ze op basis van goede afspraken, met aandacht, mensgericht, veilig en dichtbij. Het jaar 2017 is het jaar waarin we onze cliënten bewezen dat we hun voorkeur en vertrouwen dubbel en dwars waard zijn. We laten met trots een aantal klinkende voorbeelden daarvan de revue passeren: Nummer 1 AD Ziekenhuis Top 100 Tot grote trots van alle medewerkers werd het Beatrixziekenhuis voor de tweede, achtereenvolgende keer eerste in de AD Ziekenhuis Top 100. Landelijk, regionaal en lokaal was hiervoor veel media4

aandacht. Onze eigen, trotse medewerkers stonden model voor een 'hartfoto' die terug te zien was op posters en een gevelbanner. Elsevier Beste Ziekenhuizen Het Beatrixziekenhuis werd ook door Elsevier gekozen als beste ziekenhuis van Nederland; een gedeelde eerste plek met ziekenhuizen in Den Helder en Winterswijk. Veilig, nauwgezet, en up-to-date in de medische zorg, betrouwbaar en solide als organisatie en optimaal als begeleider en voorlichter van de patiënt. Dat zijn de eisen die gelden voor een goed functioneren ziekenhuis in het jaarlijkse onderzoek van Elsevier. Het Beatrixziekenhuis haalde de maximale score op al deze punten. Kwaliteit Als Medicijn Een ander voorbeeld is dat samen met huisartsen in de regio en zorgverzekeraar VGZ onze medisch specialisten in het Beatrixziekenhuis werkten aan zorg die goedkoper, logischer en vooral: beter is voor de patiënt. Met behoud van kwaliteit en de tijd om een patiënt daarbij goed voor te lichten en mee te laten beslissen. Voor ons inmiddels al de dagelijkse praktijk, maar in het Nederlandse zorgstelsel nog revolutionair. Met vele initiatieven zijn afgelopen 2,5 jaar meer dan 5.000 mensen geholpen met zinnige zorg. Vervolgzorg voor kwetsbare oudere goed geregeld Een mooi voorbeeld hierbij is dat Rivas, tegen de landelijke trend in, hét verschil maakte voor kwetsbare ouderen door in het Beatrixziekenhuis vervolgzorg na SEH-bezoek uitstekend te regelen. In Nederland neemt de druk op de spoedeisende hulp (SEH) steeds meer toe. Eén van de oorzaken is de groeiende stroom van hulpbehoevende, kwetsbare ouderen die zich melden met uiteenlopende gezondheidsproblemen. Rivas biedt naast ziekenhuiszorg ook verschillende vormen van kortdurende, langdurige en thuiszorg en daarom kan vervolgzorg voor de kwetsbare oudere op de SEH in Gorinchem elke dag van de week en zelfs in het weekend snel en goed worden geregeld. Huisartsen, spoedeisende hulp-artsen, specialisten ouderengeneeskunde, (geriatrie)verpleegkundigen, klinisch geriaters en zorgadviseurs vormden doordeweeks en in het weekend een team rondom de kwetsbare oudere. Met de ruime ervaring die aanwezig is met ketenzorg voorkwamen zij dat kwetsbare ouderen tussen wal en schip vallen. Daarbij betrokken zij uiteraard ook collega-zorgorganisaties. Hoewel het soms erg druk is op de spoedeisende hulp (SEH), is de SEH van het Beatrixziekenhuis altijd open en bereikbaar gebleven. Planetreelabel: wereldwijde primeur Rivas behaalde officieel één Planetreelabel voor alle woonlocaties, Revalidatie & Herstel en de thuiszorg. Hiermee had Rivas een wereldwijde primeur. Planetree, deze internationale erkenning voor mensgerichte zorg laat zien dat de inzet van medewerkers voor onze woonlocaties en de thuiszorg een groots effect heeft. Thuiszorg positief op de kaart Op weer een heel andere wijze maakte Rivas het verschil door de thuiszorg bij het grote publiek en potentiële nieuwe medewerkers te ontdoen van het onterechte imago van 'alleen maar billen wassen'. Rivas bracht de frisse social mediacampagne 'Hoezo billen wassen? Rivas thuiszorg is zoveel meer'. Drie bevlogen en jonge zorgprofessionals uit de thuiszorg stonden model en vertelden waarom werken in de thuiszorg bij Rivas wat hen betreft een aanrader is. Mede door de campagne en het inzetten van een bonus kon Rivas in totaal 422 nieuwe collega's verwelkomen.

Dat een andere dynamiek in de zorg diverse uitdagingen brengt, is een understatement. Kijkend naar de schaarste aan zorgpersoneel en de vele vacatures die er lopende 2017 zijn in de thuiszorg, ziekenhuiszorg, kortdurende zorg en langdurige zorg. Toch wist Rivas de cliënten zoveel mogelijk continuïteit en kwaliteit van zorg te bieden. Continu verbeteren De medewerkers van Rivas werkten ook in 2017 volgens diverse richtlijnen en de norm Joint Commission International, waarmee zij de zorg nog veiliger konden organiseren, overal hetzelfde verlenen en steeds verder konden verbeteren. Daarvoor deden zorgprofessionals regelmatig metingen in de praktijk om continu samen aan een kwalitatief nog betere en veiliger zorgorganisatie te werken voor elke cliënt. Omdat goede zorg nooit 'af' is, werkte Rivas daarnaast met de inbreng van de cliënten samen aan de beste zorg. We vroegen cliënten ons scherp te houden met feedback: in gesprekken, via cliëntervaringsonderzoeken, de website en beoordelingssites zoals Zorgkaart Nederland. Duurzame keuzes Door slimmer, doelmatiger en kostenefficiënter te werken, bouwde Rivas stelselmatig aan financiële ruimte voor innovatie door een adequate marge. Wat nodig was gezien het huidige tijdsgewricht. We maakten duurzame keuzes door middel van Kwaliteit Als Medicijn, zoals net aangegeven. Een ander voorbeeld is dat Rivas met het oog op de toekomst en duurzaamheid de nieuwe woonlocatie De Wieken in Papendrecht heeft kunnen openen voor 64 bewoners met dementie. Ze wonen er in acht kleinschalige woongroepen en vormen samen een zo gewoon mogelijk huishouden. Verder stopte Rivas met een aantal diensten, zoals maatschappelijk werk en eerstelijns psychologie, omdat dit geen kernfuncties zijn. Andere partijen zijn daarin meer gespecialiseerd en Rivas werkt met hen samen. Om dezelfde reden is Rivas Maaltijdservice opgeheven en zijn alle Rivas Leef&gezondheidswinkels afgestoten. Rivas-pashouders kunnen onder dezelfde voorwaarden terecht bij Maaltijdenexpress en de winkels van Vegro in de regio. Een laatste voorbeeld van een duurzame en bewuste keuze is om Revalidatie & Herstel aan de oostkant van ons verzorgingsgebied te concentreren in Gorinchem. Revalidanten kunnen daardoor op de drie locaties in Dordrecht, Sliedrecht en Gorinchem revalideren met verblijf. Op de locatie in Leerdam kunnen revalidanten poliklinisch revalideren. Financiën Duurzame keuzes waren en blijven nodig om continu betere zorg te kunnen realiseren voor elke cliënt. Daar is marge voor nodig. Het boekjaar 2017 sluit Rivas af met een positief resultaat van EUR 1,1 miljoen. Dit heeft vooral te maken met een scherpe sturing op de kosten. Rivas moet financiële groei structureel behouden. Op een omzet van 260 miljoen euro betekent het dat we van een huidige marge van 1 miljoen euro in drie jaar tijd door moeten groeien naar een marge van 5 miljoen euro. Dat biedt Rivas, ook in de toekomst, de ruimte om te innoveren.

M.C.J. van Roozendaal voorzitter Raad van Bestuur

C.M. Heijblom lid Raad van Bestuur

Profiel van de organisatie

2.1

Algemene gegevens Naam verslagleggende rechtspersoon Adres Postcode Plaats Telefoonnummer Identificatienummer Kamer van Koophandel E-mailadres Internetpagina

2.2

Stichting Rivas Zorggroep Banneweg 57 4204 AA GORINCHEM 0900-8440 11044044 zorglijn@rivas.nl www.rivas.nl

Structuur van het concern

Juridische structuur Rivas heeft de rechtsvorm van een stichting. Statutaire organen zijn: de Raad van Toezicht, de directie, de Ondernemingsraad, de Cliëntenraad en de Medische Staf. De statutaire directie noemt zich sinds 1 januari 2016 ‘Raad van Bestuur’. Stichting Rivas Zorggroep is enig aandeelhouder van de besloten vennootschap Rivas Holding B.V. Rivas Holding B.V. is op haar beurt weer enig aandeelhouder van twee dochter B.V.'s: Rivas Parko B.V. en Elke Zorg B.V. Nadere details zijn te vinden in de tabellen DigiMV www.jaarverantwoordingzorg.nl. Organisatorische structuur Rivas is ingedeeld in de volgende organisatorische eenheden: -

Raad van Bestuur de Raad van Bestuur heeft de statutaire verantwoordelijkheid en legt verantwoording af aan de Raad van Toezicht. De Raad van Bestuur bestaat uit twee leden en heeft de volgende aandachtsgebieden: - ontwikkeling en vaststelling strategisch beleid - zorg: zorgcoördinatie, kwaliteit en kwaliteitsmanagement, ketenzorgontwikkeling - relatie medische staf, specialisten ouderengeneeskunde, zorgprofessionals en paramedici en relatie met Rivas brede medezeggenschapsorganen waaronder de ondernemingsraad en centrale cliëntenraad - financiële afspraken met zorgverzekeraars - bedrijfsvoering, waaronder de financiële continuïteit van de organisatie: ondersteund door financiën & informatie, facilitaire services - P&O, communicatie & marketing, ICT, Informatie Management Domein ziekenhuiszorg hoofdthema’s: basisziekenhuis met acute zorg, accent op ouderenzorg, chronische zorg, ouderen-kindzorg. Het Beatrixziekenhuis, onderverdeeld in twee bedrijfseenheden: - Ambulant bedrijf - Klinisch bedrijf 7

Een bedrijfseenheid wordt geleid door een hoofd. De algemene leiding ligt bij een directeur; Domein thuiszorg hoofdthema: zo lang mogelijk thuis De algemene leiding ligt bij een directeur; Domein langdurige zorg verpleeghuiszorg somatiek en psychogeriatrie, gerontopsychiatrie, wonen met zorg (verzorgingshuis), palliatieve zorg, syndroom van Korsakov, invasieve beademing. Hoofdthema: dementie De algemene leiding ligt bij een directeur; Domein kortdurende zorg verblijf van maximaal 4 tot 6 weken, GRZ (Geriatrische Revalidatie Zorg), intramurale crisisopvang, dagbehandeling, jeugdgezondheidszorg, gezondheidsactiviteiten en winkels Hoofdthemaâ&#x20AC;&#x2122;s: revitalisering en behandeling De algemene leiding ligt bij een directeur; Diensten: Corporate Control, FinanciĂŤn & Informatie, ICT, Informatie Management, Marketing & Communicatie, PatiĂŤntenlogistiek, Personeel & Organisatie, Rivas Advies, Rivas Facilitair Bedrijf. Een dienst wordt geleid door een manager. De algemene leiding ligt bij een lid van de Raad van Bestuur. Ultimo 2017 zijn de winkels gesloten. Rivas biedt deze vorm van dienstverlening niet meer aan.

Organigram Rivas

2.3

Kernactiviteiten

Rivas beweegt zich dagelijks op de dynamische zorgmarkt met verschillende soorten zorg. Rivas is één organisatie voor ziekenhuiszorg, WLZ-zorg (voorheen: verzorgingshuiszorg, verpleeghuiszorg), thuiszorg, jeugdgezondheidszorg, geriatrische revalidatie, cursussen en activiteiten. Locaties Ziekenhuiszorg Beatrixziekenhuis, Gorinchem Lingepolikliniek, Leerdam Locaties WLZ zorg (Verpleeghuizen) Verpleeghuis Waerthove, Sliedrecht De Wieken (Den Briel), Papendrecht Waalburcht, Papendrecht ‘t Waellant, Nieuw Lekkerland Tiendwaert, Hardinxveld-Giessendam Judith Leijsterhof, Hardinxveld-Giessendam Alblashof, Alblasserdam* Het Gasthuis. Gorinchem Verpleegunit in Steijndeld, Gorinchem Lingesteyn, Leerdam Merlinge, Arkel Vijverhof, Nieuwpoort Molenhoek, Gorinchem Laakse Hof, Lexmond Locaties WLZ zorg (Verzorgingshuiszorg) De Markt, Papendrecht De Bannehof, Gorinchem De Schutse, Gorinchem Steijndeld, Gorinchem Locaties Zorghotel Zorghotel in het A. Schweitzerziekenhuis, Dordrecht In zorghotels verblijven cliënten tijdelijk wanneer zij herstellen of revalideren van een ingreep in het ziekenhuis. In deze zorghotels wordt ook private zorg en verblijf aangeboden. Locaties Huren met zorg ‐ St. Clara te Gorinchem* ‐ 7e Bastion te Gorinchem ‐ De Markt te Papendrecht * Locatie Alblashof wordt in 2017/2018 gerenoveerd. De bewoners van de Alblashof zijn tijdelijk gehuisvest in de locatie De Wieken (Noordhoek), Papendrecht. * Locatie St. Clara te Gorinchem, per 1 juli 2017 gesloten.

Nadere details zijn te vinden in de tabellen DigiMV www.jaarverantwoordingzorg.nl. 10

2.4 Werkgebieden Nr.

Regio zorgkantoor

Nijmegen

Utrecht

Waardenland

West Brabant

2.5 Samenwerkingsrelaties en belanghebbenden Rivas ziet, als maatschappelijk betrokken organisatie, samenwerking met anderen als een belangrijke voorwaarde om de zorg cliënt- en kwaliteitsgericht aan te kunnen bieden. Binnen samenwerkingsverbanden komen kennis en kunde van de respectievelijke deelnemers op een gelijkwaardige manier samen, ten gunste van de cliënt. Rivas besteedt veel aandacht aan goede relaties met eerstelijn-groepen zoals de huisartsen en collega-organisaties. Maatschappelijk ondernemen is ook samenwerken met anderen en investeren in de toekomst. Dat doet Rivas met veel partijen: gemeenten, woningcorporaties en andere zorgaanbieders; scholen en bedrijven; cliëntenraden, patiëntenverenigingen en vrijwilligersorganisaties. Deze samenwerking concretiseert zich onder meer op de volgende manieren: Kwaliteit Als medicijn

https://www.rivas.nl/over-rivas/kwaliteit/kwaliteit-als-medicijn-kam/

Om invulling te geven aan de wens om een actieve bijdrage te leveren aan de transitie naar betere én betaalbare zorg neemt Rivas deel aan het programma Kwaliteit Als Medicijn (KAM). Hierin werken Rivas Zorggroep, de huisartsen verenigd in HenZ en zorgverzekeraar VGZ in een gezamenlijke leertuinomgeving. Dit regionale programma biedt een stabiele omgeving voor experimenten waarin de focus verschuift van volume (vanuit de productieprikkels in ons bekostigingssysteem) naar waarde, doordat er een budgetafspraak is gemaakt met het ziekenhuis voor meerdere jaren. Het is een van de eerste initiatieven waar een financiële koppeling gelegd is tussen de huisartsenzorg en het ziekenhuiszorg om de (stijging van) zorgkosten te reduceren, door een focus op kwaliteit. De initiële fase van het programma eindigt eind 2019. Eind 2017, halverwege de reis, zijn de resultaten veelbelovend: 7% reductie van de gemiddelde ligduur, 18% minder herhaalbezoeken, een significante verschuiving van het ziekenhuis naar de huisartsenpraktijk en minder ‘low value’ care. De totale schadelast neemt af sinds 2016. Het opheffen van de productie-prikkel en sterke focus op ‘shared decision making’ zijn hiervan de belangrijkste oorzaken. Er liggen nog grote uitdagingen om een duurzame verandering te realiseren die leidt tot de ‘triple aim’ doelstellingen van betere zorg, betere gezondheid en lagere (of gelijk blijvende) kosten. Maar ook het realiseren van een geïntegreerde aanpak voor specifieke doelgroepen met een hoge zorgvraag met hoge kosten (high-need, high-cost, HNHC groepen), die daarmee een groot aandeel hebben in de zorguitgaven. Deze uitdagingen vragen een sterke mensgerichte aanpak, om een duurzame verandering tot stand te brengen. Netwerk Zinnige Zorg Rivas neemt actief deel aan het netwerk Zinnige Zorg dat momenteel bestaat uit 11 ziekenhuizen en 3 GGZ instellingen1. Het is een uniek netwerk waarin ziekenhuizen, ggz instellingen en zorgverzekeraar VGZ zich gezamenlijk inzetten voor zinnige, gepaste zorg voor de patiënt. Het netwerk Zinnige Zorg heeft een gezamenlijk missie statement geformuleerd: ‘’Wij laten dagelijks zien dat we samen met de patiënt zinnige en passende zorg realiseren. Hiermee maken we de zorg voor de patiënt beter en nemen we de 1

Netwerk Zinnige Zorg: Elf ziekenhuis allianties: Albert Schweitzer ziekenhuis, Bernhoven, Canisius Wilhelmina ziekenhuis, Catharina ziekenhuis, Elisabeth-Tweesteden Ziekenhuis, Maastricht UMC+, Noordwest Ziekenhuigroep, Maasziekenhuis Pantein, Radboudumc, Rivas Beatrix ziekenhuis, Westfriesgasthuis, Drie GGZ allianties: GGZ Oost Brabant, Vincent van Gogh en Yulius 12

maatschappelijke verantwoordelijkheid om de zorg betaalbaar te houden.’’ We werken als netwerk zinnige zorg met elkaar, en de betrokken ketenpartners, samen waarbij we elkaar inspireren én van elkaar leren. Door de meerjarencontracten werken we langdurig samen aan zinnige zorg. Medici krijgen de ruimte om zinnige zorg initiatieven te ontwikkelen en te implementeren en de zorg zonodig anders te organiseren. Van de meer dan 750 ingediende ideeën uit het netwerken zijn er, na een haalbaarheidsanalyse, meer dan 200 initiatieven aangewezen om uit te werken. De samenwerking levert indrukwekkende resultaten op zoals een forse daling van het aantal herhaalbezoeken, ligdagen en OK zittingen. We komen als netwerk gezamenlijk bijeen op netwerkbijeenkomsten en organiseren werkgroepen die bijdragen aan de transitie naar zinnige zorg. Steeds meer partijen zien de noodzaak van zinnige zorg om de zorg betaalbaar en toegankelijk te houden. Mede om deze reden groeide het netwerk zinnige zorg opnieuw. Vanuit de media is er veel interesse in de beweging zinnige zorg . Er zijn verschillende artikelen in diverse media verschenen en zinnige zorg heeft ook het actualiteiten programma Pauw bereikt. Ook vanuit de politiek is er toenemende belangstelling voor de beweging die we als netwerk maken; de aanpak en initiatieven komen in de politieke debatten aan bod. Daarnaast is er ook toenemende internationale belangstelling voor Planetree Netwerk Planetree Nederland vormt het grootste sector-overstijgende netwerk in mensgerichte zorg in Nederland en België. Het groeiende netwerk bestaat uit ziekenhuizen, tientallen verpleeg- en verzorgingslocaties, thuiszorgorganisaties, gezondheidscentra, ggz instellingen, revalidatiecentra en instellingen voor mensen met een verstandelijke beperking. Zij zetten zich iedere dag met 50.000 medewerkers en 11.000 vrijwilligers in voor de best mogelijke zorg. Zij vertegenwoordigen een omzet van 2,7 miljard euro en bieden hartelijke, bekwame en mensgerichte zorg aan 3 miljoen Nederlanders en Belgen. Internationaal zijn er bijna 800 instellingen in de gezondheidszorg uit 22 landen waaronder de VS, Canada, Saoedi Arabië, Frankrijk, Denemarken, België en Nederland die deelnemen aan het Planetree netwerk. Alle vormen van zorg in zowel grote academische centra tot kleinere specialistische instellingen vind je terug in het (Internationale) Planetree Netwerk. Planetree Nederland biedt Rivas de mogelijkheid om op verschillende manieren de kennis en kunde van collega-zorgorganisaties te gebruiken. Rivas neemt deel aan alle activiteiten. 

Jaarlijkse Planetree NL Conferentie: Ruim honderd medewerkers, variërend van hoger management tot huishoudelijk medewerkers van Rivas bezoeken de conferentie. En ervaren een inspirerende en leerzame dag.



Planetree Tours – 2 maal per jaar: ‘Gluren bij de buren’. Tijdens de tour- het werkbezoekworden goede voorbeelden opgehaald welke in de eigen organisatie worden toegepast.



Planetree Kenniskringen: De kenniskringen worden voorbereid om in 2018 te kunnen starten. Kenniskringen: Leiderschap, Communicatieafdelingen, Kenniskring specialisten ouderen geneeskunde, HR managers en opleidingsfunctionarissen bijeenkomst, Kwaliteit en veiligheid.



Toegang tot MijnPlanetree en MyPlanetree: digitale kennisbronnen welke door alle Rivas medewerkers (kunnen) worden geraadpleegd.



In 2017 is een aantal bijzondere themabijeenkomst gehouden in het kader van het kwaliteitskader V&V. Alle deelnemende organisaties incl. Rivas waren daarbij aanwezig.



Jaarlijkse Planetree international conferentie. Ook deze is door Rivas medewerkers bezocht om de nieuwste ontwikkelingen t.a.v. mensgerichte zorg te volgen. En kennis te maken met de vernieuwde Planetree certificeringscriteria welke in 2019 zullen gaan gelden voor Rivas. 13

In 2017 zijn alle Rivas verpleeghuizen, woon-zorglocaties, Revalidatie & Herstel en de thuiszorg gecertificeerd onder één Planetree label. Daarmee is Rivas de eerste ketenorganisatie die één overkoepelend label kreeg. Het Beatrixziekenhuis is nog op weg naar certificering. Samenwerking met het Albert Schweitzer ziekenhuis te Dordrecht

www.asz.nl

Al geruime tijd werkt Rivas Zorggroep samen met het nabijgelegen Albert Schweitzer ziekenhuis. Deze samenwerking levert grote voordelen op voor de bewoners van ons werkgebied. De Autoriteit Consument en Markt heeft een voorgenomen bestuurlijk fusie verboden, welk besluit in 2016 is bekrachtigd door de rechtbank. ASz en Rivas hebben besloten om nauw te blijven samenwerken en te inventariseren welke vormen van samenwerking mogelijk en gewenst zijn in de nieuw ontstane situatie. Het regelmatige bestuurlijk overleg tussen de beide Raden van Bestuur wordt gecontinueerd. In 2017 heeft ASz een driejaarsovereenkomst gesloten met VGZ zodat de KAM-aanpak nu echt regionaal kan worden doorgezet. Drechtzorg

http://www.drechtzorg.nl/

Het motto van Drechtzorg is ‘Slimmer samen!' “Afgestemd op de mogelijkheden, wensen en behoeftes van de patiënt/cliënt én tegen de actuele maatschappelijk aanvaardbare kosten werken wij slimmer samen. We stimuleren, ontwikkelen en ondersteunen de onderlinge samenwerking voor steeds betere en op elkaar afgestemde zorg in ons werkgebied. Dit doen we met de opgave om steeds minder in de 2e lijn en steeds meer in de 1e lijn en het sociale domein te organiseren.” De stichting levert hiermee een bijdrage aan het verbeteren van de kwaliteit en klantervaring, maar ook aan de doelmatigheid van zorg en ondersteuning voor de zorgvragers in het werkgebied Waardenland (Drechtsteden, Alblasserwaard/Vijfheerenlanden en het oostelijk deel van de Hoekse Waard). Dit zowel in organisatorische als financiële zin. In 2016 is Drechtzorg gestart met het verspreiden van het gedachtengoed rondom positieve gezondheid, in 2017 is hiervoor met vele anderen binnen de regio het netwerk Vitaal en Veerkrachtig Zuid-Holland Zuid opgericht. De betrokken organisaties hebben bij de aftrap van de Week van de Positieve Gezondheid (25-30 september 2017) samen een pledge ondertekend met uitgangspunten om gezondheid meer vanuit eigen keuzes en verantwoordelijkheid en preventie te benaderen. Zij hebben zich hiermee ook aan het Nationaal Programma Preventie ‘Alles is gezondheid…’ verbonden. Enkele jaren geleden is de Leertuin Zorgvernieuwing Drechtsteden gestart vanuit een samenwerking tussen VGZ en de Drechtsteden gemeenten. Kort daarna zijn de zorgorganisaties in de regio aangesloten via het samenwerkingsverband Drechtzorg. Het doel van de Leertuin is om zorgvernieuwing te realiseren en hiaten in domeinoverstijgende zorg (ZVW, WMO, WLZ) zoveel mogelijk weg te nemen. Directeurenoverleg Verpleging & Verzorging Drechtsteden (DVVD) Het doel van de samenwerking in het Directeurenoverleg is het bespreken van ontwikkelingen met betrekking tot het zorgen behandelingsbeleid, facilitair beleid en bestuurlijk beleid in de sector verpleging en verzorging. De leden van het Directeurenoverleg treden gezamenlijk naar buiten over gezamenlijk ingenomen standpunten en gezamenlijk vastgesteld beleid. Thema’s die aan de orde komen zijn onder meer: kwaliteitswetgeving, inspectie, privacy, toegang tot zorg, etc. Regionale Coördinatie Eerstelijns Verblijf in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden:

In 2017 is een samenwerking gestart met alle regionale V&V aanbieders en huisartsen om te komen tot regionale coördinatie van het Eerstelijnsverblijf. De betrokken zorgpartijen in de regio AlblasserwaardVijfheerenlanden hebben afspraken gemaakt over het organiseren van herstelzorg. Op 12 maart 2018 ondertekenden Huisarts en Zorg, ZGWA Zorggroep, Rivas Zorggroep, Present, Huis ter Leede, De Lange Wei, Waardeburgh en VGZ hiertoe het samenwerkingsconvenant Regionale Coördinatie Eerstelijns Verblijf. Het convenant moet zorgen voor een eenduidige, gezamenlijke werkwijze voor het regelen van eerstelijns verblijf (ELV). De huisarts hoeft vanaf nu nog maar één systeem te raadplegen, zodat hij meteen ziet waar een patiënt terechtkan. De samenwerking betekent betere afstemming over de zorg en daarmee meer doelmatigheid voor de cliënt. Jeugdgezondheidszorg: samen met Careyn

www.careyn.nl

Rivas en Careyn hebben de afgelopen jaren naar volle tevredenheid invulling gegeven aan de zorg voor kinderen tot 4 jaar en kunnen ook tegemoet komen aan de wens voor een integrale jeugdgezondheidszorg voor kinderen van 0 tot 19 jaar. De overeenkomst met de gemeenten in de regio Zuid-Holland Zuid loopt tot eind 2019. De GGD houdt namens de gemeenten toezicht op de kwaliteit van de jeugdgezondheidszorg. Rivas is voornemens, al dan niet samen met Careyn, zich in te schrijven voor de volgende periode. Revalidatie: samenwerking met RC Rijndam

www.rijndam.nl

De samenwerking met Revalidatiecentrum Rijndam op het gebied van de medisch specialistische revalidatie in het Beatrixziekenhuis, is in het verslagjaar voortgezet. Partner Oogzorgnetwerk

www.oogzorgnetwerk.nl

De afdeling oogheelkunde van het Beatrixziekenhuis is partner van Het Oogzorgnetwerk, een initiatief van Het Oogziekenhuis Rotterdam. Binnen het Oogzorgnetwerk delen diverse afdelingen oogheelkunde in Nederland kennis, ervaringen en innovaties met elkaar. Daarnaast worden gezamenlijke richtlijnen vastgesteld die excellente oogheelkundige zorg nastreven. Op deze manier wordt de kwaliteit van oogheelkundige zorg continu verbeterd. Het specialisme oogheelkunde heeft keurmerken van Het Oogzorgnetwerk voor de behandelingen cataract, macula degeneratie en voor oculoplastische chirurgische ingrepen. Verloskundig Samenwerkingsverband (VSV) https://www.rivas.nl/beatrixziekenhuis/verwijzers/vsv-gorinchem-eo/ In het Verloskundig Samenwerkingsverband (VSV) werken verloskundigenpraktijken in de regio Gorinchem en de gynaecologen, kinderartsen en tweedelijnsverloskundigen van het Beatrixziekenhuis samen om de zorg voor moeder en kind te optimaliseren. In het kader van VSV worden afspraken gemaakt over communicatie en samenwerking op het gebied van de verloskundige zorgverlening, ten behoeve van een samenhangende optimale zorg voor moeder en kind in het verzorgingsgebied van Rivas Zorggroep. Huisarts en zorg

http://huisartsenzorg.nu/

Huisarts en Zorg (HenZ) is het samenwerkingsverband van 75 huisartsen in de regio rond Gorinchem. Samen met andere eerstelijns hulpverleners en specialisten voeren zij zorgprogramma’s uit voor mensen met diabetes, hart- en vaatziekten of longaandoeningen. Rivas onderstreept het belang van een goede relatie met haar verwijzers. De huisartsen zijn een grote en belangrijke groep voor Rivas, zowel voor het ziekenhuis als de Thuiszorg. 15

Naast de individuele cliëntcontacten, brengt Rivas een periodieke nieuwsbrief (Infomail) uit, gericht aan de huisartsen en andere eerstelijns verwijzers in de regio. Voor huisartsen is de samenwerking met het regionale Beatrixziekenhuis in Gorinchem, met name met de medisch specialisten, erg belangrijk. De commissie BAS (Beatrix Artsen Scholing) heeft in 2017 de jaarlijkse studiereis georganiseerd: ‘Gorinchem Goes Edinburgh’. In totaal gingen 33 huisartsen en 18 specialisten mee. Namens Rivas Zorggroep leverden de voorzitter van RvB en directeur ziekenhuis een bijdrage aan het inhoudelijke programma. De scholing bestond uit 3 à 4 uur plenaire nascholing en 6 à 7 uur casuïstiek bespreking in kleinere groepen. Actiz

www.actiz.nl

ActiZ is de branchevereniging van bijna 400 organisaties die actief zijn op het gebied van zorg en ondersteuning aan ouderen, (chronisch) zieken en jeugd. Per januari 2018 wordt gewerkt volgens de nieuwe verenigingsstructuur, waarin leden meer beleidsverantwoordelijkheid en (mede-)zeggenschap hebben. De vereniging bestaat uit drie segmenten (Zorg Thuis, Revalidatie & Herstel, Wonen & Zorg), twee overkoepelende thema’s (Arbeid, Informatisering) en een afdeling ActiZ Jeugd. M. van der Priem, directeur domein Langdurige Zorg Rivas is lid van de kerngroep Wonen en Zorg. Deze kerngroep richt zich op beleidsbeïnvloeding en -ontwikkeling met betrekking tot bekostiging, weten regelgeving, contractering en kwaliteit van de verpleeghuiszorg. Kennisdeling en (technologische) innovatie zijn andere aandachtspunten. Mevrouw S. Meijer, hoofd P&O Rivas is lid van de Themacommissie Arbeid. Deze commissie richt zich op beleidsbeïnvloeding, -advisering en -ontwikkeling met betrekking tot arbeidsvoorwaarden, sociale zekerheid en de arbeidsmarkt in de zorg. Het afsluiten van de cao VVT is een van de speerpunten. Samenwerkende Algemene Ziekenhuizen (SAZ)

www.saz-ziekenhuizen.nl

Samen met 30 andere regionale ziekenhuizen heeft Rivas de krachten gebundeld in het samenwerkingsverband SAZ. Regionale ziekenhuizen zijn verweven meten verankerd in de regio. Zij kennen de bewoners, de lokale gebruiken en de taal, de huisartsen en andere regionale zorgverleners: dát is hun kracht. Zij geloven in zorg dichtbij, in ziekenhuizen waar de menselijke maat vanzelfsprekend is. Als regionale ziekenhuizen werken we samen aan digitale innovatie om de inwoner in de regio en de patiënt de voordelen van het ziekenhuis ook buiten het ziekenhuis te laten ervaren. ‘De service van je eigen zorg makkelijk en altijd dichtbij’. Door de regionale verankering bieden wij zorg waar het hoort en werken we samen om de zorg betaalbaar te houden. Zo kunnen wij samen met de huisartsen de rol van gids in het zorgaanbod vervullen binnen de regio, en waar nodig daarbuiten. Samenwerkende ChipSoft Ziekenhuizen (SaCZ) De ziekenhuizen aan wie ChipSoft het Elektronisch Patiëntdossier heeft geleverd, hebben een zgn. gebruikersoverleg opgericht. Een overlegplatform met korte lijnen naar elkaar én naar de leverancier.

Bestuur, toezicht en medezeggenschap

3.1

Besturingsmodel

De Raad van Bestuur van Rivas fungeert als bestuur in het zogenaamde Raad-van-toezichtmodel. De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor het leidinggeven aan en organiseren van Rivas op hoofdlijnen. Leidraad daarbij is de Governancecode Zorg 2017. De Raad van Bestuur heeft alle bestuurlijke bevoegdheden voor zover deze niet statutair zijn toegekend aan de Raad van Toezicht en met inachtneming van de statutaire goedkeuringsrol van de Raad van Toezicht, de wettelijke bevoegdheden van respectievelijk de ondernemingsraad en de (centrale) cliëntenraad en de bepalingen in het reglement voor de Raad van Toezicht en het reglement voor de Raad van Bestuur. De Raad van Bestuur is bestuurder in de zin van de Wet op de Ondernemingsraden. De Raad van Toezicht houdt toezicht op het beleid van de Raad van Bestuur en op de algemene gang van zaken binnen Rivas. De Raad van Toezicht staat de Raad van Bestuur met advies terzijde. De Raad van Toezicht toetst of de Raad van Bestuur bij haar beleidsvorming en de uitvoering van haar bestuurstaken oog houdt op het belang van de organisatie in relatie tot de maatschappelijke functie van Rivas en een zorgvuldige en evenwichtige afweging heeft gemaakt van de belangen van allen die bij Rivas betrokken zijn. Bestuur en toezicht zijn gebaseerd op de statuten, het reglement voor de Raad van Toezicht en het reglement voor de Raad van Bestuur. 3.2 Raad van Bestuur Samenstelling Raad van Bestuur: Ir. M.C.J. van Roozendaal* Voorzitter Raad van Bestuur Aandachtsgebieden: Bedrijfsvoering, meer specifiek:  Beleidsterreinen: strategiecoördinatie, financiën, bedrijfsvoering, patiëntenlogistiek, ketenzorgontwikkeling, exploitatie, periodieke financiële afspraken met zorgverzekeraars, zorgkantoren en gemeenten, organisatieontwikkeling, vastgoed, informatisering, P&O, externe contacten, PR  Leiding geven aan directeur domein Kortdurende Zorg  Leiding geven aan managers Financiën & Informatie, Facilitair Bedrijf, Marketing & Communicatie, Patiëntenlogistiek, Personeel & Organisatie (en per 1 januari 2018 ICT/IM)  Relatie met medische staf voor zover bestuurlijk; financieel  Relatie met Rivas-brede organen Federatie medisch specialisten Beatrixziekenhuis, Medische Staf Specialisten Ouderengeneeskunde, Ondernemingsraad C.M. Heijblom, arts Lid Raad van Bestuur Aandachtsgebieden: (Keten)Zorg, meer specifiek:  Beleidsterreinen: zorgcoördinatie, kwaliteit en kwaliteitsmanagement,  Leiding geven aan directeuren van de respectieve domeinen Ziekenhuiszorg, Langdurige Zorg en Thuiszorg;  Leiding geven aan managers Rivas Advies, Corporate Control  Relatie met medische staf, specialisten ouderengeneeskunde, zorgprofessionals  Relatie met Rivas-brede organen Federatie medisch specialisten Beatrixziekenhuis, Centrale Cliëntenraad, Verpleegkundige Advies Raad * De heer M.C.J. van Roozendaal is per 8 mei 2017 benoemd tot lid en voorzitter Raad van Bestuur. 17

Nadere details zijn te vinden in de tabellen DigiMV www.jaarverantwoordingzorg.nl. Reglement voor de Raad van Bestuur Het reglement voor de Raad van Bestuur van Rivas is vastgesteld door de Raad van Bestuur en goedgekeurd door de Raad van Toezicht van Rivas. De Raad van Bestuur heeft als taak het leidinggeven aan en organiseren van Rivas op hoofdlijnen, waaronder begrepen: ‐ externe strategie en synergiebevordering, inclusief externe vertegenwoordiging van de organisatie; ‐ alle zaken die betrekking hebben op de beleidsvoorbereiding en vaststelling, de uitwerking, uitvoering en implementatie van het vastgestelde beleid en de periodieke toetsing ervan; ‐ de ontwikkeling van de organisatie en de daarbij behorende organisatieconcepten; ‐ de bewaking van de realisatie van de organisatiedoelstellingen; ‐ formele werkgeversrol; ‐ beslissingen met betrekking tot de budgettoewijzing en de afzonderlijke beleidsplannen van de domeinen en ondersteunende diensten; ‐ toezicht op het management van de organisatieonderdelen; ‐ het voeren van overleg met adviesorganen; ‐ en is verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van de hele organisatie. In het reglement voor de Raad van Bestuur zijn verder bepalingen opgenomen omtrent: taken en bevoegdheden van het statutair bestuur van de stichting; samenstelling en benoeming van de Raad van Bestuur; voorzitter; eindverantwoordelijkheid; functioneren Raad van Bestuur; beleidsvorming; vergaderingen; besluitvorming; verantwoording- en informatieplicht; waarneming en bereikbaarheid; overleg.

3.3 Raad van Toezicht Samenstelling Raad van Toezicht Naam

Functie

Aanvang 1e termijn

Aanvang 2e termijn

De heer M.J.W. Bontje

Voorzitter

01-01-2013

01-01-2017

Benoemingstermijn loopt tot 01-01-2021

De heer mr. H.C. Naves

Plv. Voorzitter

01-01-2013

01-01-2017

01-01-2021

Mevrouw drs. L. van Breugel* Lid

29-09-2009

29-09-2017

Mevrouw G.J. Derksen*

Lid

29-09-2009

29-09-2017

De heer drs. P.C. de Schipper

Lid

24-05-2016

24-05-2020

Mevrouw drs. J.F. Admiraal

Lid

01-10-2017

01-10-2021

Mevrouw drs. M. Bonhof

Lid

01-10-2017

01-10-2021

* Mevrouw van Breugel en mevrouw Derksen zijn wegens ommekomst van de maximale benoemingstermijn per 29-09-2017 afgetreden als lid van de Raad van Toezicht. 18

Naam, hoofdfunctie, nevenfuncties leden Raad van Toezicht per 31-12-2017 Naam M.J.W. Bontje Hoofdfunctie

Eigenaar Bontje Advies en Management

Nevenfuncties ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐

Voorzitter bestuur Vereniging Ineen Voorzitter RvT GGZ Breburg Groep Lid RvT Stichting Sanquin Bloedvoorziening Lid bestuur Stichting Wie beter eet wordt sneller beter Voorzitter bestuur Stichting Beheer Onroerend Goed Hospice Nieuwegein Voorzitter RvT Oogheelkundig Medisch Centrum Noord-Holland B.V. Lid RvC Qualityzorg B.V.

Naam

Mr. H.C. Naves

Hoofdfunctie

Nevenfuncties ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ Naam Hoofdfunctie

Voorzitter van het bestuur rechtbank Amsterdam Senior rechter A Voorzitter Stichting Rudolf Lehmannfonds Lid comité van aanbeveling Stichting MS Research Lid raad van aanbeveling Het Centrum voor conflicthantering Voorzitter Landelijke Arbitrage Commissie Samenwerkingsverbanden Onderwijs Voorzitter Adviescommissie ongeschiktheidsontslag rechterlijke ambtenaren Lid Taskforce Mensenhandel Voorzitter landelijke klachtencommissie christelijk onderwijs Diverse docentschappen (OSR, SCR) Drs. P.C. de Schipper

Lid Raad van Bestuur Stichting Emergis Directeur Groot Aandeelhouder JC Linen B.V.

Nevenfuncties

Geen

Naam

Mevrouw drs. J.F. Admiraal

Hoofdfunctie

Interimbestuurder

Nevenfuncties ‐ ‐

Lid Raad van Advies Premeo-Thuisvaccinatie Gastdocent Academie voor Medisch Specialisten

Naam

Mevrouw drs. M. Bonhof

Hoofdfunctie

Lid directie Vitens

Nevenfuncties

Lid Raad van Toezicht Kunstlinie Almere Flevoland 19

Verantwoording van de Raad van Toezicht over zijn in het verslagjaar verrichte werkzaamheden Nadere details zijn te vinden in de tabellen DigiMV www.jaarverantwoordingzorg.nl.

3.4 Medezeggenschap: Cliëntenraad, structuur medezeggenschap cliënten, bewoners, patiënten Eind 2016 is de medezeggenschapsstructuur aangepast aan de nieuwe organisatiestructuur van Rivas. Vanaf 2017 is de cliëntmedezeggenschap van Rivas als volgt geregeld: Rivas Zorggroep kent zorgvoorzieningen die zijn georganiseerd in vier domeinen: ziekenhuiszorg, langdurige zorg, kortdurende zorg en thuiszorg. Voor elk van deze vier domeinen is een Cliëntenraad in de zin van de WMCZ ingesteld. Voor de langdurige zorg geldt daarnaast dat in elke locatie van Rivas waar cliënten verblijven of wonen, een Cliënten Overleg wordt ingesteld. De directeur Langdurige Zorg is ervoor verantwoordelijk dat een Cliënten Overleg wordt ingesteld. Vanuit het Cliënten Overleg wordt per groep van locaties een Clusterraad ingericht. Rivas-breed functioneert de Centrale Cliëntenraad, bestaande uit leden van elke Cliëntenraad. De vier domein-Cliëntenraden hebben ieder enkele nader omschreven adviesbevoegdheden overgedragen aan de Centrale Cliëntenraad. De Cliëntenraden en - door mandaat- de Centrale Cliëntenraad zijn adviesorgaan van Stichting Rivas Zorggroep, zoals bedoeld in de WMCZ. De Cliëntenraad Beatrixziekenhuis is lid van het LSR (Landelijk Steunpunt (mede)zeggenschap). In 2017 heeft de Centrale Cliëntenraad 9 adviezen, 2 verzwaard adviezen en 3 ongevraagde adviezen uitgebracht aan de Raad van Bestuur. De cliëntenraden van de respectievelijke domeinen hebben in totaal 10 adviezen, 4 verzwaard adviezen en 2 ongevraagde adviezen uitgebracht aan de respectievelijke directeuren. Nadere details zijn te vinden in de tabellen DigiMV www.jaarverantwoordingzorg.nl.

3.5

Medezeggenschap: Ondernemingsraad, structuur medezeggenschap medewerkers

De Ondernemingsraad (OR) hanteert het principe: de medezeggenschap volgt de zeggenschap, dat wil zeggen dat de structuur van de OR aangepast is aan de structuur van de organisatie. De OR heeft 21 zetels. De OR kent een aantal vaste commissies. De taken, bevoegdheden, werkwijze en samenstelling van de OR en de commissies zijn vastgelegd in een OR-reglement en een aantal instellingsbesluiten. Op decentraal niveau kent de OR vijf OR-commissies: iedere commissie vertegenwoordigt een kiesgroep en behartigt de belangen van de medewerkers van deze kiesgroep. Deze commissies kunnen uitgebreid worden met niet-OR-leden. Daarnaast onderscheidt de OR een aantal commissies op centraal niveau: ‐

Dagelijks bestuur (DB): het DB bestaat uit een voorzitter, vice-voorzitter en een lid. Deze commissie is verantwoordelijk voor de coördinatie van het OR-werk en voert het agenda-overleg met de bestuurder;

‐

Commissie Arbo: deze commissie behandelt alle zaken op het gebied van Veiligheid, Gezondheid, Welzijn en Milieu;

‐

Commissie HR: deze commissie behandelt alle zaken op het gebied van personeelsbeleid;

‐

Commissie Financiën: deze commissie houdt zich bezig met alle onderdelen van de planning & controlcyclus;

‐

Ad-hoc commissies: indien nodig kunnen er tijdelijke commissies ingesteld worden, zoals bijvoorbeeld een verkiezingscommissie.

In 2017 zijn aan Ondernemingsraad 19 adviesaanvragen voorgelegd en 17 instemmingsaanvragen. De Ondernemingsraad is lid van het Landelijk Overleg Medezeggenschap Organen in de Zorgsector (LOMOZ).

Bedrijfsvoering

4.1 Planning & Control cyclus De Planning & Control cyclus is leidend voor de bedrijfsvoering en is gericht op zorg voor cliënten, financiën, kwaliteit & veiligheid en personeel & organisatie. De Planning & Control is ingericht volgens de Plan Do Check Act cyclus. De strategie met daarin de missie, de visie, de waarden en de ambities van Rivas Zorggroep zijn beschreven in het Beleidsplan Rivas 2018-2020 ‘De kracht van het netwerk’. Dit beleidsplan wordt jaarlijks herijkt door het directieteam en is beschikbaar voor iedereen binnen Rivas. Op basis van het Rivas meerjarenbeleidsplan wordt per domein en stafafdeling een meerjaren businessplan opgesteld met daarin een uitwerking van de strategische doelen naar concrete doelen en aangevuld met een jaarbegroting. De doelen worden gekoppeld aan de Rivas Waarden: Veiligheid, Hoffelijkheid, Uitstraling, Plezierig werken en Doelmatigheid. Uiteindelijk worden de jaarbegrotingen per domein en stafafdelingen geconsolideerd tot een Rivas begroting. Gedurende het jaar wordt de voortgang van het beleidsplan gevolgd in maanden kwartaalrapportages. Deze geven de stand van zaken met betrekking tot de exploitatie, productiestromen, personele inzet en daarnaast de realisatie op kwaliteitsindicatoren. De voortgangsrapportages worden besproken in de kwartaal overleggen tussen Raad van Bestuur en de domeindirecteuren en tussen Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht. Binnen de domeinen worden de voortgangsrapportages met de verschillende afdelingen besproken. Na afloop van het kalenderjaar wordt de jaarrekening opgesteld. De uitkomsten van de jaarrekening en achterliggende evaluaties worden gebruikt voor het opstellen van de financiële kaders voor de begroting voor het volgend jaar, waarin ook eventuele bijstellingen van het meerjarenbeleidsplan worden opgenomen. De jaarrekening wordt opgesteld zodat deze een getrouw beeld geeft van het vermogen en het resultaat (per zorgvorm). De jaarrekening en het jaarverslag zijn beide in overeenstemming met de regeling Verslaggeving WTZi en de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving Zorg opgesteld. Gedurende het jaar voert de externe accountant een interim controle uit, waarin de meest relevante en kritische processen worden onderzocht. Er wordt verslag uitgebracht aan de Raad van Toezicht met een managementletter. De adviezen opgenomen in de managementletter worden zoveel mogelijk opgevolgd om de bedrijfsvoering verder te verbeteren. Na afloop van het kalenderjaar controleert de accountant de jaarrekening. Op basis van deze controles geeft de accountant een controleverklaring af en verstrekt een accountantsverslag.

4.2 Interne Controle (AO/IC) Om de bedrijfsvoering verder te optimaliseren en ter voorbereiding op externe controles, beschikt Rivas over de functie Administratieve Organisatie en Interne Controle (AO/IC). Deze functie is ondergebracht bij de afdeling Corporate Control zodat interne controles op een onafhankelijke manier kunnen worden uitgevoerd. Vanuit deze functie worden interne controles uitgevoerd en wordt geadviseerd over procescontroles. De interne controles zijn erop gericht om te voldoen aan vigerende wettelijke regelingen AO/IC-zorgaanbieders en om mogelijke procesverbeteringen te identificeren. 4.3 Risicoanalyses Vanuit verschillende bedrijfsvoeringsaspecten zijn en worden risicoanalyses uitgevoerd. In het primair proces worden prospectieve risicoanalyses uitgevoerd ten behoeve van verbetering van de bedrijfsvoering vanuit o.a. de volgende invalshoeken: kwaliteit, patiëntveiligheid, Arbowetgeving, personeel & organisatie, financieel administratieve processen, ICT en informatiebeveiliging. De risicomanagement-methodiek is gestandaardiseerd en verder planmatig uitgewerkt ten behoeve van het Directieteam zodat risicoanalyses integraal worden ingezet bij beleidsvoorbereiding in het primaire en ondersteunende proces. Het denken in en handelen vanuit risico’s is daarmee een integraal onderdeel van de bedrijfsvoering. Naast de reguliere risicoanalyses is in 2017 een specifieke audit op het gebied van Fraude, Integriteit en Corruptie uitgevoerd. 4.4 Risico’s en onzekerheden In deze paragraaf zijn de belangrijkste risico’s en onzekerheden die voor Rivas gelden vermeld. 23

Wijzigingen financieringsstructuur en bekostiging zorg De steeds sneller opvolgende veranderingen in de zorg vragen om een wendbare en slagvaardige organisatie en daarom is in de eerste helft van 2016 een reorganisatie doorgevoerd waarin de organisatie is ingericht naar de marktgerichte domeinen Langdurige zorg, Kortdurende zorg, Thuiszorg en Ziekenhuiszorg. Tevens is ingezet op het stabiliseren van de zorgvraag door deel te nemen aan een van de 3 leertuinen van VGZ “Kwaliteit als medicijn” met als doel de kwaliteit van zorg te verbeteren. Het overheidsbeleid om de stijging van de zorgkosten te beteugelen, vertaalt zich via de Zorgverzekeraars en gemeenten voor Rivas in druk op de tarieven. Veelal wordt de prijsindex niet vergoed uit oogpunt van gewenste efficiencyverbeteringen. De afgelopen jaren heeft Rivas veel kunnen opvangen door efficiënter te werken. Dit proces is echter eindig. Uiteindelijk kan dit ten koste gaan van de kwaliteit van onze zorgverlening. De banken worden terughoudender bij het financieren van zorginstellingen. Door de marktwerking wordt het bedrijfsrisico van zorginstellingen substantieel groter ingeschat. Hierdoor kunnen zorginstellingen moeilijker financiering krijgen voor hun plannen. De ratio’s waaraan zorginstellingen moeten voldoen (solvabiliteit, leverage-ratio, DSCR –Debt Service Coverage Ratio- , EBITDA – Earnings Before Interest Depreciation and Amortization-) worden steeds strenger. Voor Rivas betekent dit ook dat de financiering van toekomstige plannen en innovatie geen zekerheid meer is. Rivas kijkt voor financiering nadrukkelijk ook naar alternatieve financieringsmogelijkheden. Wijzigingen wet en regelgeving (WLZ, ZVW, WMO) leidt tot meer contractpartijen met een voortdurende toename aan verantwoordingsvereisten De diverse genoemde wetswijzigingen in met name de WLZ, ZVW en WMO hebben er toe geleid dat het aantal contracten dat Rivas Zorggroep voor deze zorgvormen moet afsluiten exponentieel gestegen is. Met de toename van het aantal contracten is ook het aantal verantwoordingseisen toegenomen. Om hier meer grip op te krijgen wordt kritisch gekeken naar de partijen met wie nog contracten worden afgesloten. Tevens is een traject gestart om het contractbeheer beter te borgen en tijdig inzicht te krijgen in alle verantwoordingseisen. Afloop meerjarencontracten met zorgverzekeraars en gemeenten In het kader van kwaliteit als medicijn zijn meerjaren aanneemsommen afgesproken met zorgverzekeraars die aflopen in 2020. Anticiperend op de nieuwe situatie worden vroegtijdig afspraken gemaakt met de zorgverzekeraars om nieuwe financieringsvormen te bespreken. Het contract over de JeugdGezondheidsZorg met gemeenten loopt af per 2020. Om de zorg te continueren worden actief gesprekken gevoerd met de gemeenten. Onderhandelbaarheid NHC/NIC 2019 Normatieve Huisvestings Component (NHC) en Normatieve Inventaris Component (NIC). Per 1 januari 2018 zijn de volledige kapitaallasten voor care-voorzieningen opgenomen in het integrale tarief dat geldt voor de betreffende zzp's. Hiermee is een einde gekomen aan de overgangsperiode waarin nacalculatie van de vergunde investeringsbedragen uit het bouwregime jaarlijks een lager percentage van de vergoeding uitmaakte bij bestaande huisvesting. De consequentie daarvan kan zijn dat de tarieven kunnen dalen en dat de kapitaallasten gelijk blijven. Om hierop te anticiperen worden gesprekken gevoerd met de zorgkantoren zodat de kwaliteit van wonen binnen Rivas te blijven garanderen. 24

Rendabel houden van vastgoed in Leerdam Het gezondheidscentrum in Leerdam waar o.a. de Lingepolikliniek en verpleeghuis Lingesteijn gevestigd zijn heeft te maken met een afname in vraag naar somatische zorg. Om dit gebied weer rendabel in te richten is een programma gestart om het zorgaanbod anders in te vullen en mogelijkheden van het vastgoed zo efficiënt mogelijk op elkaar aan te laten sluiten. Wervingsproblemen waardoor onderbezetting Met name voor verpleegkundigen van niveau 5 en hoger is landelijk sprake van een tekort. Als gevolg hiervan heeft Rivas te maken met wervingsproblemen en onderbezetting op deze functies in met name de thuiszorg en de verpleeghuizen. Dit leidt tot een hogere werkdruk onder bestaand personeel, mogelijk stijging van verzuim en kostenstijging door noodgedwongen inzet van inhuurmedewerkers. Om de personeelstekorten aan te pakken wordt naast wervingscampagnes o.a. samengewerkt met 16 andere zorgaanbieders in de regio Zuid-Holland Zuid met als doel een gezonde en goed functionerende arbeidsmarkt. In de arbeidsmarktcommunicatie zal de reputatie ook een belangrijk onderwerp worden. Verzuim In het afgelopen jaar is er binnen de sector en ook binnen Rivas sprake geweest van een hoog verzuim. Hiervoor wordt actief verzuimmanagement uitgevoerd en daarnaast wordt een flexibele schil voor personeel georganiseerd om de zorg continuïteit te waarborgen in geval van verzuim. (zie ook par. 5.4.4 Kwaliteit van medewerkers). Informatievoorziening Na de implementatie van een ketenbreed Elektronisch Dossier in de afgelopen jaren blijft de tijdige en juiste informatievoorziening een risico. Om tijdig inzicht te krijgen in prestaties van de organisatie en waar nodig doelgericht in te kunnen grijpen is betrouwbare, overzichtelijke en snelle informatievoorziening van cruciaal belang. Er is, en wordt, daarom veel energie gestoken in het specificeren en opleveren van betrouwbare overzichten voor de organisatie. Om de meest passende toekomst vaste oplossing voor informatievoorziening te kunnen kiezen is gekozen om een strategisch onderzoek uit te laten voeren door M&I Partners. Daarin wordt ook de optie zelf doen of uitbesteden onderzocht. Geen overeenstemming over verwerkersovereenkomst ChipSoft Wanneer een leverancier persoonsgegevens verwerkt moeten afspraken worden gemaakt over het doel, de geheimhouding en de bescherming van de gegevens om onrechtmatige verwerking te voorkomen. Dit is een verplichting in het kader van de Algemene Verordening Gegevensbescherming. Er is met ChipSoft nog geen overeenstemming over de verwerkersovereenkomst bereikt. Er wordt een gezamenlijke actie door Samenwerkende ChipSoft Ziekenhuizen opgezet waaraan Rivas deelneemt. Toename van phisingactiviteiten De laatste jaren blijkt de organisatie vaker te maken te krijgen met phisingactiviteiten waardoor datalekken een reëel risico vormen. Er wordt dan ook actief ingezet op bewustwording onder het personeel en het implementeren van technische- en procesbeheersing om datalekken te voorkomen of tijdig te signaleren. Deze belangrijkste risico’s zijn in onderstaande tabel samengevat:

Risico

Gevolg

Beheersmaatregel

Wijzigingen financieringsstructuur en bekostiging zorg

 Tariefafspraken met zorgverzekeraars, zorgkantoren en gemeenten onder druk  Omzet en liquiditeit afhankelijk van productie  Lagere marges  Financiering nieuwe plannen en innovatie wordt moeilijker

Wijzigingen wet en regelgeving (WLZ, ZVW, WMO) leidt tot meer contractpartijen met een voortdurende toename verantwoordingsvereisten

 Meer verantwoordingsvereisten door meerdere contractpartijen  Grotere controle druk

 Kwaliteit als medicijn, leertuin met zorgverzekeraars  Scherper onderhandelen met zorgverzekeraars, zorgkantoren en gemeenten  Lean Six Sigma programma  Managementrapportage sneller beschikbaar  Meer sturen op prognose dan op begroting  Onderbouwde periodieke liquiditeitsplanning  Streven naar een hogere liquiditeit en de beschikbaarheid voldoende kredietlijnen organiseren  Voldoen aan ratio’s banken en een behoudend beleid ten aanzien van de financiering van Rivas  Kritisch kijken naar af te sluiten contracten  Borgen contractmanagement

Afloop meerjarencontracten met zorgverzekeraars en gemeenten

 Geen of andersoortige contractafspraken

 Proactief bespreken over vervolg van contracten met zorgverzekeraars en gemeenten

Onderhandelbaarheid van NHC en NIC

 Mogelijke daling tarieven bij gelijkblijvende kapitaalslasten

Rendabel houden van vastgoed in Leerdam

 Leegstand oude deel waardoor afname opbrengsten

Wervingsproblemen (m.n. verpleegkundige niveau 5 en hoger)

 Onderbezetting  Hoge werkdruk  Verzuim  Gedwongen inzet PNIL  Eventuele opname stop patiënten

Verzuim

 Onderbezetting  Hoge werkdruk  Gedwongen inzet PNIL

 Afspraken met zorgkantoren om kwaliteit van wonen te garanderen  Programma herontwikkeling Leerdam naar een anderhalf lijns centrum met de huisartsen  Actieve werving  Reputatie arbeidsmarktcommunicatie  Maatregelen om een interessante werkgever te zijn en blijven  Regionale samenwerking met andere zorgaanbieders  Organiseren van flexibele schil van zorgprofessionals  Gericht verzuimmanagement voeren

Risico

Gevolg

Beheersmaatregel

Informatievoorziening

 Onvoldoende stuurinformatie beschikbaar

Geen overeenstemming Verwerkersovereenkomst ChipSoft

 Niet tijdig voldoen aan weten regelgeving. (Algemene Verordening Gegevensbescherming)  Datalekken

 Rapportages specifiëren en generen  Derden betrekken bij informatievoorziening  Strategisch onderzoek door M&I Partners  Onderhandelen met ChipSoft  Onderhandelen met ChipSoft via Samenwerkende Ziekenhuizen ChipSoft  Bewustwording creëren onder personeel  Technische- en procesbeheersing

Toename phisingactiviteiten

5. Beleid, kwaliteit en veiligheid 5.1 Missie, waarden en ambities In het verslagjaar is de missie aangescherpt. De nieuwe missie past beter bij deze tijd en de ontwikkelingen. De patiënt als partner vraagt van ons een andere houding en ontwikkeling. ”Samen met onze cliënten* realiseren wij de beste zorg; mensgericht, veilig, dichtbij, en op het juiste moment. Met onze partners* verbeteren wij voortdurend de zorg en dragen bij aan de gezondheid* van de inwoners van onze regio; duurzaam en betaalbaar.”   

Samen met onze cliënten betekent onder meer Samen beslissen; zorg op basis van Value Based Health Care (VBHC) Cliënt omvat óók de leefomgeving van de cliënt: zijn partner, kinderen, leefomgeving Partners zijn onder meer huisartsen, andere zorginstellingen, gemeenten, zorgverzekeraars Gezondheid wordt niet gezien als de af- of aanwezigheid van ziekte, maar als het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale levensuitdagingen om te gaan en zoveel mogelijk eigen regie te voeren (M. Huber)

Om de missie te realiseren en toegevoegde waarde te creëren, werkt Rivas al enkele jaren volgens vijf waarden. Deze waarden zijn verankerd en geven richting aan gedrag en cultuur van de organisatie. De waarden passen in het huidig tijdgewricht; de toelichtende tekst is in 2017 iets aangescherpt. 1. Veiligheid - De basis voor alle vertrouwen Veiligheid is niet alleen zorg leveren met zo min mogelijk risico. Veiligheid is ook een veilige omgeving creëren waarin cliënten en medewerkers zich op hun gemak voelen. Veiligheid is de ultieme toetssteen voor alles wat Rivas onderneemt. 2. Hoffelijkheid - De toon die de muziek maakt Gastvrijheid, warmte en aandacht spelen een grote rol in de manier waarop cliënten de zorg bij Rivas beleven. Het je inleven in het contact met cliënten is hier vanzelfsprekend. 3. Uitstraling - De inhoud zichtbaar gemaakt Rivas is herkenbaar. Dat geldt ook voor de manier waarop de medewerkers van Rivas met cliënten en met elkaar omgaan. Onze mensen zijn de ambassadeurs van Rivas; zij werken continu aan het vertrouwen en de voorkeur van onze cliënten door dagelijks de beste zorg te leveren en daar met trots over te communiceren. 4. Plezierig werken - De bron van individuele inspiratie Rivas is trots op alle medewerkers en wil om die reden een goede werkgever zijn. Zo kunnen medewerkers ook trots zijn op Rivas. Een goede werksfeer, collegialiteit, professionaliteit en ontwikkelmogelijkheden staan hierbij hoog in het vaandel. 5. Doeltreffend en doelmatig – Doe de goede dingen goed De druk op de financiële ruimte van zorginstellingen neemt toe. Dit geldt ook voor Rivas. Een financieel gezonde organisatie is een voorwaarde om de zorg elke dag door te laten gaan. En om de zorgverlening continu te verbeteren en de verwachtingen van de cliënt te overtreffen. 28

De aangescherpte missie en de ambities vormen de komende jaren de leidraad waarlangs wij ons werk vormgeven. Veranderende overheidswetgeving of richtlijnen of maatschappelijke ontwikkelingen of technologische innovaties brengen keer op keer veranderingen in het zorglandschap met zich mee. Wij gaan niet iets compleet anders doen, we bieden al jaren goede zorg, maar we blijven de ambitie houden om goed aan te sluiten op ontwikkelingen in het zorglandschap. In 2017 zijn vier nieuwe ambities geformuleerd die het logische antwoord zijn op de ontwikkelingen, de missie en de analyse van waar Rivas nu staat. Deze ambities zijn richtinggevend voor de komende drie jaar. 1. De juiste (specialistische) zorg, op de juiste plek, op het juiste moment in het netwerk 2. Onze mensen maken de zorg. Professionals kiezen voor Rivas 3. Reputatie Continu werken aan vertrouwen en voorkeur van onze cliënten door dagelijks de beste zorg te realiseren en daar met trots over te communiceren 4. Gezonde bedrijfsvoering We leveren de juiste kwaliteit tegen de laagst mogelijke kosten om onze continuïteit te waarborgen en te kunnen blijven investeren en innoveren. 5.2

Ontwikkelingen

Als relevante ontwikkelingen kunnen worden genoemd: -

De cliënt als partner in de zorg: de relatie met de patiënt/cliënt wordt volwassen. Wat zien we gebeuren: Samen beslissen, VBHC (value based health care) Verschuiving naar 0e, 1e en 1,5e lijns zorg E-health: zorgportaal, HiX6.1 (elektronisch patiëntdossier)

Er zijn meer en moeilijker invulbare vacatures Met name een (landelijk) tekort aan bijv. verpleegkundigen

De betaalbaarheid van de zorg is een vraagstuk De huidige inrichting van het zorgstelsel is sterk ziektegericht en veel nadruk ligt op verantwoording en kostenbeheersing. Verschillende partijen (overheid, zorgverzekeraars en zorgaanbieders) zoeken naar manieren om omslag te maken van focus op volume naar focus op waarde. In het regeerakkoord (Rutte III) worden extra gelden voor Langdurige Zorg beschikbaar gesteld.

5.3 Waar staat Rivas in 2017 -

Tevreden cliënten De cliënt verwacht de beste kwaliteit en een onbezorgde klantreis door de keten.

Uitstekende kwaliteit en patiëntveiligheid noblesse oblige AD/Elsevier, certificaten, keurmerken, inspectiebezoeken Planetree/JCI/HiX; KAM en langjarige afspraken met VGZ 29

Goede organisatiestructuur en gemotiveerde medewerkers Gemiddelde uitstroom. Te hoog verzuim. Te veel moeilijk invulbare vacatures

Goede infrastructuur onze mooie locaties leggen de lat hoog Er is veel geïnvesteerd in locaties (De Wieken, Polikliniek BZ, Waerthove, Lingesteyn, Schutse, Bannehof, Het Gasthuis, Tiendwaert etc. Nog op het lijstje: kliniek BZ, Alblashof). Hiermee is ‘uitstekend’ als norm gesteld. In 2017 is een start gemaakt met de verbouwing van de Alblashof, Alblasserdam. In 2018 start in het Beatrixziekenhuis: renovatie IC, klimaatbeheersing en inrichting ouder-kindcentrum.

Kwetsbare financiële positie marginaal rendement; hoge eisen van stakeholders Rivas heeft beperkte financiële weerstand. In de laatste jaren is marginaal rendement gerealiseerd. Daarentegen worden de eisen van de banken en verzekeraars scherper.

Reputatie verschillend beeld van Rivas bij verschillende partijen Rivas is als grote speler in de regio kwetsbaar en moet hoge verwachtingen waarmaken. Onze reputatie is bij de diverse doelgroepen voor verbetering vatbaar.

5.4 Algemeen kwaliteitsbeleid 5.4.1 Kwaliteit van de zorg De kwaliteitsdoelstellingen van Rivas komen tot uitdrukking in de algemene missie van de organisatie zoals ook verwoord in het jaarplan 2017. Rivas presenteert zich met het motto: 'Rivas, uw zorg goed geregeld'. De klant wil de zekerheid hebben dat zijn zorg goed is geregeld. Dit betekent dat de zorg tenminste tegemoet komt aan de verwachtingen van de klant, maar ook samen met de klant wordt vastgesteld (‘shared decision making’). Maar ook dat de klant verzekerd is van goede, toegankelijke en veilige zorg. Het doel van het kwaliteits management systeem is dan ook: Het continu verbeteren van de bedrijfsvoering zodat de zorg(processen) steeds veiliger, hoffelijker, toegankelijker, doelmatiger en professioneler wordt (en). Aan deze doelstelling wordt gewerkt door de programma’s KAM en Planetree aan elkaar te koppelen en te integreren in de werkwijzen die voldoen aan de JCI standaarden. Hierdoor staat de cliënt centraal in de gehele keten, en wordt er gewerkt aan veilige zorg, efficiënte besturing, stuurinformatie op alle niveaus in de vorm van indicatoren en verantwoordingsinformatie. De kwaliteit van zorg en het bewaken daarvan is een verantwoordelijkheid van de professionals in samenwerking met de lijn. Ondersteunend hierbij is de kwaliteitsorganisatie: de structuur en inrichting van overlegorganen en de communicatie tussen deze organen en de lijnverantwoordelijken. Veiligheid voor alles Veiligheid is de eerste en belangrijkste voorwaarde om onze missie te kunnen realiseren. Veiligheid is goede kwaliteit van zorg leveren, conform de geldende richtlijnen en normen, met zo min mogelijk risico. We hechten aan veiligheid direct aan het bed bij de patiënt, in de zorg voor bewoners en cliënten, in het omgaan met privacygevoelige gegevens en bedrijfsinformatie. Deze ambitie komt voort uit eigen overtuiging. Daarbij gestimuleerd door externe aandacht en druk van onder meer Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en zorgverzekeraars.

Om grip te krijgen op een veilig primair zorgproces en ondersteunend proces richt Rivas zich op kwaliteitsbeheersing via anticiperende (prospectieve) en retrospectieve risico-inventarisaties. Bij het laatste nemen de incidentmeldingen een belangrijke plaats in. Ten eerste een optimaal meld-klimaat, met dataverzameling van incidenten. En ten tweede een individuele analyse en trendanalyse welke inzicht geven in de corrigerende of preventieve maatregelen ter optimalisering van de veiligheid en minimalisering van de te lopen risico’s. Bij een prospectieve risicoanalyse worden veiligheidsrisico’s geïdentificeerd, waarop vervolgens al preventief maatregelen worden genomen. De effectiviteit van die maatregelen wordt geëvalueerd door audits en metingen van hiervoor opgestelde indicatoren. Zorginhoudelijke uitkomstindicatoren bieden inzicht en verbetermogelijkheden in de prestaties van onze zorg. JCI-tracers Rivas is JCI-gecertificeerd. Rivas heeft nadrukkelijk voor Joint Commission International (JCI) gekozen, omdat JCI de patiënt centraal stelt en evalueert hoe de zorgprocessen in de praktijk verlopen. Ook de ervaringen van patiënten worden meegenomen in de beoordeling. Kenmerkend voor de manier van werken van JCI is de zogenaamde tracermethode. Een tracer volgt letterlijk het spoor (trace) van de patiënt van opname tot aan ontslag en is een goed instrument om fouten in systemen en processen te identificeren. De bevindingen en verbetervoorstellen worden teruggekoppeld naar de betreffende afdeling. Teamleiders en medewerkers kunnen zodoende direct aan de slag met de te verbeteren punten. In 2017 zijn in heel Rivas ruim 100 tracers uitgevoerd. Professioneel Naast goed opgeleide en professionele werknemers, is plezierig werken en je veilig voelen in je werkomgeving een belangrijke voorwaarde voor een optimale zorg en dienstverlening. Medewerker tevredenheidsonderzoek, werkplek analyse, Risico-inventarisaties/evaluaties op de afdeling en jaargesprekken dragen bij aan inzicht over de vitaliteit, ambitie en tevredenheid van de werknemer. Rivas vindt het belangrijk daar verder opvolging aan te geven. Daarnaast gaat het bij professionele zorg ook om het continu verbeteren van de zorg, middels de PlanDo-Check-Act cyclus. Professionele zorg houdt ook in dat de kwaliteit van zorg aantoonbaar gemaakt kan worden. Het definiëren, analyseren en rapporteren van zorginhoudelijke- en procesindicatoren is een belangrijk onderdeel hiervan. De informatie die vanuit externe en interne kwaliteitsmetingen wordt behaald, wordt in de interne organisatie benut voor verbetertrajecten. In 2017 zijn stappen genomen om het proces van informatie verzamelen verder te professionaliseren. Cliëntgericht Rivas neemt kwaliteit serieus: zowel de professionele zorg door de zorgverleners, als de door de cliënt ervaren toegevoegde waarde van zorg. Rivas geeft vorm aan cliëntbetrokkenheid door cliëntgebonden prestatie-indicatoren te meten die uitkomsten in de ervaren kwaliteit van zorgverlening in kaart brengen. Niet Rivas, maar de cliënt bepaalt of Rivas zorg voor hem of haar voldoende toegevoegde waarde biedt. Op grond van deze uitkomsten vindt continue verbetering plaats. Planetree is als gedachtegoed de basis voor cliëntgerichte zorg. Hier zijn zgn. focusgroepen het toetsinstrument. Onder leiding van een getrainde begeleider vinden interne focusgesprekken plaats met cliënten, medewerkers, vrijwilligers en leidinggevenden op afdelings- en/of organisatieniveau. Deze gesprekken behoren bij de implementatie van mensgerichte zorg met Planetree. Hierdoor kunnen 31

jaarplannen en verbeteracties goed aansluiten bij de ervaring, behoeftes en wensen van de verschillende doelgroepen. Tijdens de terugkoppeling worden gezamenlijke conclusies en acties benoemd. De focusgroepbegeleider maakt een beknopte rapportage van de gehouden gesprekken en koppelt deze terug aan de teamleiders en directie. In 2017 zijn in totaal 13 focusgroepgesprekken gevoerd in het Beatrixziekenhuis en het domein Langdurige Zorg. Ook cliëntenparticipatie -input van de cliëntenraden- en klachtenregistraties leveren waardevolle informatie op ten behoeve van het sturen op cliëntgerichtheid. De resultaten van de cliënttevredenheidsonderzoeken worden regelmatig besproken. Hierbij wordt bijzonder aandacht gegeven aan de punten die nog verbeterd kunnen worden. Verbetermaatregelen worden opgezet en geëvalueerd en waar nodig aangepast. In 2017 is de Net Promoter Score (NPS) als meetmethode in alle domeinen geïntroduceerd als middel om cliënttevredenheid systematisch te meten. NPS is een eenvoudig maar krachtig instrument om met één enkele vraag klantentevredenheid te meten. De uitkomsten van de NPS vindt u in paragraaf 5.4.3. Tot slot zijn er op alle afdelingen en intramurale locaties suggestie- en complimentenkaarten. Hierop kunnen cliënten laagdrempelig aangeven hoe de zorg nog verbeterd kan worden. Toegankelijk Vele (proces)-indicatoren zijn gericht op toegankelijkheid, bereikbaarheid, tijdigheid en inrichting en organisatie van de zorg. De indicatoren worden verdeeld over de organisatie gemeten en opgevolgd. Dit varieert van dossierregistraties, telefonische en fysieke bereikbaarheid, tot het vaststellen van de juiste indicatie, hulpvraag en de eigen regie van een individuele cliënt in het zorgproces. Zo worden de wachttijden voor zorg in het Beatrixziekenhuis per vakgroep gemonitord. Omgekeerd is ook informatiebeveiliging een belangrijk aspect van goede en veilige zorg. Doelmatig Door het werken met zorgpaden wordt de zorg doelmatiger ingericht. Daarnaast zet Rivas in op procesverbetering, middels de Lean Six Sigma methode. Voor het Elektronisch Cliënt Dossier zijn de processen binnen de keten inmiddels zo veel mogelijk gestandaardiseerd. Ook dit leidt tot het doelmatiger leveren van de zorg. 5.4.2 Kwaliteitscertificaten, -labels en accreditaties In 2017 zijn diverse kwaliteitslabels, accreditaties en kwaliteitscertificaten behaald of gecontinueerd binnen Rivas. Joint Commission International (JCI) Rivas beschikt als eerste ketenzorgorganisatie wereldwijd over het keurmerk van Joint Commission International (JCI) voor alle negentien woonlocaties, Revalidatie & Herstel, de thuiszorg en het Beatrixziekenhuis. JCI is een internationaal erkende kwaliteitsorganisatie die wereldwijd zorginstellingen beoordeelt op basis van de strengste normen qua patiëntveiligheid en kwaliteit. De onderdelen Ziekenhuiszorg (in 2016), Verpleeg- en Verzorgingshuizen (in 2015) en Thuiszorg (in 2015) van de Rivas Zorggroep zijn JCI geaccrediteerd.

Planetreelabels – Stand van zaken Rivas beschikt sinds 2017 als eerste ketenzorgorganisatie wereldwijd over één overkoepelend Planetreelabel voor de Langdurige Zorg, de Kortdurende Zorg en de Thuiszorg. Planetree is dé internationale erkenning voor mensgerichte zorg. Het Beatrixziekenhuis gaat in 2018 op voor het Planetreelabel. HKZ-certificaat voor Jeugdgezondheidszorg Rivas beschikt voor haar jeugdgezondheidszorg over het HKZ-kwaliteitskeurmerk. De stichting HKZ (Harmonisatie kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector) staat voor duurzame kwaliteitsverbetering in de zorg: onafhankelijk en betrouwbaar. Begin 2018 heeft de externe HKZ-audit plaatsgevonden. Deze audit is succesvol doorlopen. Certificaat voor borstvoeding De jeugdgezondheidszorg beschikt over het certificaat voor borstvoeding, sinds juli 2017 Baby Friendly genaamd. Het certificaat staat voor goede begeleiding bij borstvoeding. Rivas voldoet hiermee aan de eisen die zijn opgesteld door World Health Organisation (WHO) en Unicef. Eerste plaats in AD Ziekenhuis Top 100 Het Beatrixziekenhuis staat voor het tweede achtereenvolgende jaar (2016 en 2017) op de eerste plaats in de Ziekenhuis Top 100 van het Algemeen Dagblad. In 2015 stond het Beatrixziekenhuis al op plaats 2 in de Top 10 van beste ziekenhuizen in Nederland. Elseviers Beste Ziekenhuizen Het Beatrixziekenhuis hoort bij de drie beste ziekenhuizen van Nederland. Dat blijkt uit onderzoek van Elseviers Beste Ziekenhuizen 2017. Veilig, nauwgezet en up-to-date in de medische zorg, betrouwbaar en solide als organisatie en optimaal als begeleider en voorlichter van de patiënt. Dat zijn de eisen die gelden voor een goed functionerend ziekenhuis in het jaarlijkse onderzoek van Elsevier. Het Beatrixziekenhuis haalt een maximale score op al deze punten. Overzicht van in 2017 behaalde kwaliteitskeurmerken voor het Beatrixziekenhuis: ‒ ‒ ‒ ‒ ‒ ‒ ‒

‒ ‒ ‒ ‒ ‒ ‒ ‒

UNICEF/ WHO certificaat voor borstvoeding Kwaliteitsregister Verpleegkundigen & Verzorgenden CVA zorgketen Drechtzorg (‘CVA’: Cerebro Vasculair Accident, beroerte) Laboratorium (CCKL) Apotheek (GMP-Z) Borstkanker Vereniging Nederland lintje Menzis Predicaat Topzorg voor de behandeling van patiënten met borstkanker, spataderen, staar, liesbreuk, meniscus, knieën, heupen, hernia's, amandelen, darmkanker en prostaatkanker Groene vinkje stomavereniging Seniorvriendelijk Ziekenhuis Vaatkeurmerk De Hart & Vaatgroep Spataderkeurmerk De Hart & Vaatgroep Freya Pluim (fertiliteitszorg) Neokeurmerk (gezinsgerichte en ontwikkelingsgerichte zorg neonatologie en kraamafdeling) Groen vinkje Hematon (goede zorg voor patiënten met bloedkanker of lymfklierkanker) 33

‒ ‒ ‒

Keurmerk cataract Keurmerk macula degeneratie (netvliesaandoening van het oog) Keurmerk oculoplastische chirurgie (ooglid)

5.4.3 Kwaliteitskader verpleeghuiszorg Deze paragraaf beschrijft het kwaliteitsverslag verpleeghuiszorg, voor zover dat over 2017 mogelijk is, aan de hand van de inhoudsopgave zoals genoemd in het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg. Samen met de paragrafen 5.4.1. en 5.4.2. is hiermee een compleet kwaliteitsverslag gegeven. Veiligheid Medicatieveiligheid en vallen De leidinggevenden en de Specialisten Ouderengeneeskunde hebben de beschikking over een digitaal dashboard met daarop actuele informatie van verschillende indicatoren met betrekking tot medicatieveiligheid en vallen. De informatie wordt binnen de teamoverleggen gebruikt worden om met elkaar te leren en samen te verbeteren. Veilig incident melden (VIM) De leidinggevenden en de Specialisten Ouderengeneeskunde kunnen tevens de leer- en verbetercyclus binnen de teams tot stand brengen op basis van de geregistreerde VIM-meldingen. Deze worden ook in een digitaal dashboard weergegeven. Gemotiveerd gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen Alle vrijheidsbeperkende maatregelen staan geregistreerd in het elektronisch patiëntendossier. Maandelijks worden overzichten van de geregistreerde vrijheidsbeperkende maatregelen naar de teams verzonden. Ook vinden er evaluaties plaats van het aantal ingezette vrijheidsbeperkende maatregelen binnen de BOPZ commissie. Cliëntoordelen Binnen het domein Langdurige zorg is een eigen instrument ontwikkeld voor het meten van cliëntervaring. Het instrument bestaat uit een vragenlijst van 12 vragen en is gebaseerd op onder andere de handreikingen zoals genoemd in het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg. De volgende twee thema’s uit het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg staan hierbij centraal:  Persoonsgerichte zorg en ondersteuning  Wonen en welzijn De vragenlijst is in samenspraak met de cliëntenraad Langdurige zorg tot stand gekomen. In de periode mei, juni en juli 2017 is het cliëntervaringsonderzoek binnen de Langdurige zorg uitgezet. Alle cliënten (924 in totaal) van de verpleeghuis- en woonzorg locaties hebben een digitale en/of schriftelijke uitnodiging ontvangen. Domeinbreed is in totaal 327 keer het cliëntervaringsonderzoek ingevuld (respons van 35,4%). Het onderzoek bestond uit de volgende vragen: ‐

Welk cijfer geeft u voor nabijheid, vertrouwen, aandacht en begrip? 34

‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐

Welk cijfer geeft u voor uniek zijn: gezien worden in persoonlijke context en eigen identiteit? Welk cijfer geeft u voor zorgdoelen: afspraken over en inspraak bij doelen ten aanzien van zorg, behandeling en ondersteuning. Welk cijfer geeft u voor zinvolle dagbesteding? Welk cijfer geeft u voor de persoonlijke verzorging: zoals een schoon en verzorgd lichaam plus verzorgde kleding? Welk cijfer geeft u voor netwerkparticipatie? Ik kan een beroep doen op hulp als ik ergens naar toe wil. Bijvoorbeeld naar buiten, naar de winkel, op bezoek of bij uitstapjes. Ik kan genieten van het eten. Mijn woon- en verblijfsruimte(n) worden goed schoon gehouden.

Op de vragen kon een cijfer van 0-10 gegeven worden inclusief een toelichting. Op de laatste drie vragen kon als antwoord: altijd – meestal – soms – nooit – n.v.t./weet niet gegeven worden. Ook bij deze vragen was er ruimte voor een toelichting. Daarnaast werd de NPS uitgevraagd:  Zou u Rivas Zorggroep bij uw familie en vrienden aanbevelen? Resultaten cliëntervaringsonderzoek De volgende successen komen uit het cliëntervaringsonderzoek naar voren: 1. Het geven van persoonlijke aandacht aan en betrokken zijn bij de cliënt; 2. Goede huisvesting en rustige eigen plek om terug te trekken; 3. Goed contact en overleg met mantelzorgers. De volgende verbeterpunten kwamen uit het cliëntervaringsonderzoek naar voren: 1. Beleving door de cliënten van de werkdruk, personele bezetting wordt te laag bevonden; 2. Aanbod en aantal van activiteiten afgestemd op de cliënten; 3. Het houden aan afspraken over en uit het zorgleefplan. Net Promotor Score (NPS) In 2017 is de Net Promoter Score (NPS) als methode in alle domeinen geïntroduceerd om systematisch cliënttevredenheid te meten. NPS is een eenvoudig maar krachtig instrument om met één enkele vraag klantentevredenheid te meten. Concreet wordt aan de respondent de ‘ultieme’ vraag gesteld: Zou u Rivas Zorggroep bij uw vrienden en familie aanbevelen? Hierop kan een antwoord gegeven worden op een 11-puntenschaal, gaande van 0 (zeer onwaarschijnlijk) tot 10 (zeer waarschijnlijk). Naargelang de score die gegeven wordt op de Net Promotor-vraag onderscheidt men 3 categorieën van mensen: Promotors = respondenten die een score van 9 of 10 gegeven hebben Passives (Passief Tevredenen) = respondenten die een score van 7 of 8 gegeven hebben Detractors = respondenten die een score van 0 tot 6 gegeven hebben Om de NPS te berekenen, wordt het percentage ‘detractors’ van het percentage ‘promotors’ afgetrokken. In de tabel hieronder staan de scores van de vier domeinen van Rivas Zorggroep:

Zou u Rivas bij uw vrienden en familie aanbevelen? 80%

75%

70% 60%

53%

49%

50% 38%

40%

36%

30% 20% 9%

Ziekenhuis

Kortdurende zorg

10%

Promotors

Detractors

Langdurige zorg

Landelijke benchmark

Thuiszorg Net Promotor Score

Tabel: Net Promotor Score clientervaringsonderzoek van de domeinen van Rivas Zorggroep.

Bij het domein Ziekenhuis is geen landelijk benchmark beschikbaar voor de NPS, bij de overige domeinen is dat er wel. De landelijke NPS voor de langdurige zorg en thuiszorg (ActiZ Benchmark Zorg 2016) was 36 en bij de kortdurende zorg (Factsheet inkoop GRZ) 38. De kortdurende zorg, de langdurige zorg en de thuiszorg van Rivas hebben een hogere NPS dan het landelijk gemiddelde. In 2017 zijn in totaal 3.042 vragenlijsten ingevuld. In de tabel hieronder is de verdeling per domein zichtbaar. Binnen de domeinen Ziekenhuiszorg en Langdurige zorg is de NPS sinds het tweede kwartaal gemeten. Binnen de domeinen Kortdurende zorg en Thuiszorg is de NPS vanaf het begin van het jaar gemeten.

Aantal ingevulde NPS vragenlijsten Thuiszorg

1385

Langdurige zorg

327

Kortdurende zorg

483

Ziekenhuis

847 0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

Tabel: aantal ingevulde vragenlijsten per domein

Zorginstituut Nederland hanteert een andere definitie voor de verpleeghuiszorg voor de NPS, namelijk: percentage respondenten dat een cijfer 8,9 of 10 geeft. Het percentage respondenten dat binnen domein Langdurige zorg een 8, 9 of 10 geeft is: 77%. Het landelijk gemiddelde van de NPS volgens de definitie van het ZorginstituutNederland is niet bekend. Onderstaand een overzicht van de NPS-scores op basis van het cliëntervaringsonderzoek en de NPS van het Zorginstituut: Locatie

Bannehof De Alblashof De Markt De Merlinge De Molenhoek De Schutse De Waalburcht De Wieken Het Gasthuis Judith Leysterhof Laakse Hof Lingesteyn Steijndeld t Waellant Tiendwaert Vijverhof Waerthove Domein

Aantal ingevulde lijsten

NPS

NPS Zorginstituut

29 12 25 6 4 19 27 6 43 13 6 19 12 7 29 9 61 327

-3 83 72 50 25 37 44 17 14 69 83 37 0 14 55 56 51 40

52 83 96 83 75 74 78 50 67 92 83 79 42 71 86 78 87 77

NPS cliëntervaringsonderzoek en NPS Zorginstituut domein Langdurige zorg 2017

Locatie De Bannehof, De Wieken, Het Gasthuis, Steijndeld, ’t Waellant hebben een lage NPS en een lage NPS volgens de definitie van het Zorginstituut. Redenen hiervoor zijn onder andere de verhuizing van locatie De Wieken en de verhuizing binnen locatie Steijndeld. Dit bracht wat onrust met zich mee en zorgde voor een lagere respons. Daarnaast hebben de respondenten vaak als cijfer op de NPS een 7 of 8 gegeven. Deze worden niet meegenomen in de berekening van de NPS, aangezien ze als passives (passief tevredenen) worden omschreven. De resultaten van de cliëntervaringsonderzoeken zijn in de domeinspecifieke Regiegroepen Kwaliteit en Veiligheid besproken met de betrokken professionals, binnen de lokale kwaliteitsteams en tijdens de verschillende cliëntoverleggen binnen de domeinen/locaties. Verbeteracties naar aanleiding van het cliëntervaringsonderzoek zijn opgenomen in de verbeterparagraaf (verbeteroverzicht) 2018 per domein/locatie/afdeling.

Leren en werken aan kwaliteit Het kwaliteitsplan inclusief verbeterparagraaf Het jaarplan Langdurige zorg 2018 is tevens het kwaliteitsplan 2018. In het najaar 2017 is het kwaliteitsplan 2018 tot stand gekomen. Begin november 2017 is het kwaliteitsplan 2018 uitvoerig besproken met de cliëntenraad. Eind november 2017 was de definitieve versie klaar. Daarnaast hebben alle 17 locaties een eigen jaarplan inclusief verbeterparagraaf (verbeteroverzicht) voor 2018 gemaakt. Het kwaliteitsverslag Het kwaliteitsverslag is onderdeel van het jaarverslag 2017. Nog niet alle in de inhoudsopgave kwaliteitsverslag (kwaliteitskader verpleeghuiszorg) opgenomen onderdelen kunnen in het jaarverslag over 2017 worden beschreven. Reden hiervoor is dat er pas een kwaliteitsplan volgens de richtlijnen van het kwaliteitskader is voor het jaar 2018. Het samen leren Binnen domein Langdurige zorg zijn er verschillende vormen van interne toetsing: er worden tracers gedaan, maar ook worden er dossierreviews uitgevoerd op de afdelingen. De dossierreviews worden door zorgverleners en zorgregisseurs uitgevoerd. Zij controleren dossiers van een collega, geen eigen dossiers. Op deze manier ontstaat er intercollegiale toetsing. Zie tevens paragraaf 5.5.1 Kwaliteit van de zorg. Daarnaast maakt het domein Langdurige zorg deel uit van een lerend netwerk. Lerend netwerk Rivas Zorggroep (Regio Alblasserwaard Vijfherenlanden/Drechtsteden Noord), Swinhove (Zwijndrecht) en Parkhuis (Dordrecht) zijn gezamenlijk een lerend netwerk aangegaan. De directeur Domein Langdurige Zorg Rivas, de directeur/bestuurder van Swinhove en de directeur/bestuurder van Parkhuis hebben afspraken gemaakt hoe het lerend netwerk gaat starten. De samenwerking is gestart met de volgende uitgangspunten: •

Open en transparante uitwisseling

•

Dichtbij huidige actualiteit en behoeften blijven

•

Dingen (samen) doen die we toch al (individueel) moesten doen

•

Bestaande werkwijzen en routines inpassen in kwaliteitssysteem

•

Per kwartaal een thema bepalen

Het thema voor 2017 was: de wijze waarop jaarplannen/kwaliteitsplannen worden gemaakt en de wijze waarop audits en tracers bijdragen aan het leren in de organisatie. Ook is er binnen het lerend netwerk feedback gegeven op elkaars kwaliteitsplannen. Het mooie van het netwerk is dat er ook praktische zaken uitgewisseld kunnen worden. Zo is er met elkaar gekeken naar onder andere de processen en afspraken met de apotheek en afdeling infectiepreventie en werden er lessen met elkaar uitgewisseld. Tevens maakt Rivas Zorggroep onderdeel uit van het Kennisnetwerk Planetree. Kennis en informatie worden tijdens bijeenkomsten tussen organisaties met het Planetree label uitgewisseld.

Incidentele kwaliteitsimpulsmiddelen In 2017 ontstond de mogelijkheid voor instellingen om een beroep te doen op incidentele kwaliteitsmiddelen voor de intramurale WLZ-zorg. Rivas heeft op basis van de drie vooraf benoemde pijlers (1. samenwerking, 2. basis en veiligheid, 3. de professional) 11 projecten gehonoreerd gekregen. Omdat een aantal projecten overlappen, blijven onderstaande vijf hoofdprojecten over. Hoofdprojecten

Invulling

Extra inzet nodig bij piekmomenten.

De invulling van deze inzet kent in de praktijk enige variatie. Dit enerzijds vanwege de lastige arbeidsmarktsituatie, anderzijds vanwege verschillen 1 in vragen van bewoners en locaties. (zie onder) 2 Beschikbaarheid gekwalificeerd personeel. Scholing extra groep leerlingen nivo 3 en nivo 4. Extra inzet van professionals. Bijscholing van onze medewerkers. 3 Overuren zijn niet meer te compenseren in vrije tijd Overwerk is uitbetaald, inplaats van gecompenseerd in en opvang van vakantieafwezigheid. vrije tijd. Extra vakantiekrachten aangenomen. Nachtzorg onderbezet in Steijndeld. 4 5 Scholing vrijwilligers.

Tijdelijke extra inzet in de nacht, tot verbouwing was afgerond. Invulling in 2018.

Het grootste deel van de tijdelijke middelen is ingezet tbv extra personeel in de zorg en begeleiding van bewoners. Op woongroepen voor mensen met dementie is vooral geïnvesteerd in de inzet van ‘eetgenootjes’ en leerlingen om de dagelijkse zorg te ontlasten en meer toezicht te hebben. Daarnaast is er waar mogelijk gekeken naar meer individuele begeleiding waardoor er meer aandacht was voor o.a. een extra wandeling naar buiten en het doen van een kleine activiteit. Ook zijn er ‘gastvrouwen’ op woongroepen ingezet die de maaltijd bereiden (samen met) bewoners en dagelijks toezicht houden. Op afdelingen met somatische bewoners is in bepaalde gevallen meer inzet geweest op centraal georganiseerde welzijnsactiviteiten. Zoals gezegd is de variatie nog groot. Zowel in taken van medewerkers als in type medewerkers. Zo zijn er diverse 60+-ers aangenomen voor wie de zorg te zwaar is, maar het welzijn een prima invulling is. Ook zijn er mensen aangenomen zonder een zorgachtergrond, die (mogelijk) een vervolgopleiding willen gaan volgen. Dit betreft niet alleen jonge mensen, maar ook zogenaamde “zij-instromers”. Op cliëntniveau is het effect van de inzet nog heel divers. De middelen zijn een eerste aanzet en verdeeld over een week met 24-uur zorg (nog) niet altijd overal zichtbaar en merkbaar. Sommige cliënten en hun familie ervaren al dat er meer tijd is voor welzijn en ondersteuning. Op andere plekken zal het merkbare effect nog beperkt zijn. Voor 2018 e.v. hebben we nadrukkelijk de ambitie om mensen te vinden op de arbeidsmarkt die juist op de ondersteuning van de zorg en het welzijn van de bewoners een zichtbaar en merkbaar effect hebben op al onze locaties. De besteding van de middelen vindt gespreid plaats in 2017 en 2018. De besteding van deze middelen is nader gespecificeerd in de verantwoording aan het zorgkantoor.

5.4.4 Kwaliteit van medewerkers Recruitment In 2017 vindt een kentering plaats op de arbeidsmarkt voor de zorg. Daar waar in de periode 2012-2016 het aantal banen in de zorg afnam door maatregelen die werden genomen om de zorg betaalbaar en toegankelijk te houden, zien wij in 2017 werkgelegenheidsherstel optreden. De vraag naar nieuwe medewerkers doet zich in 2017 voor in alle beroepsgroepen; helpende mbo 2, verzorgende mbo 3, verpleegkundige mbo 4, de gespecialiseerd verpleegkundige als ook de wijkverpleegkundige. Deze trend zien wij ook bij Rivas en ook wij zien ons regelmatig geconfronteerd met het feit dat de hierboven genoemde functies moeilijk zijn in te vullen. Eind 2017 stonden 46 vacatures open, waarvan 35 voor patiëntgebonden functies. 31 van deze vacatures werden betiteld als ‘moeilijk vervulbaar’. Middels actieve werving via social media en het inzetten van referral recruitment proberen wij de vacatures toch in te vullen. Medewerkers die een kandidaat aanbrengen voor een vacante functie komen in aanmerking voor een aanbrengbonus. Al hoewel dit tot mooie plaatsingen leidt, blijft de gemiddelde doorlooptijd van de vacatures voor de zogenaamde krapteberoepen lang. In 2017 zijn in totaal 422 medewerkers nieuw in dienst gekomen bij Rivas Zorggroep en hebben 318 medewerkers de organisatie verlaten. Opleiden van nieuwe beroepsprofessionals Gezien de huidige krapte op de arbeidsmarkt en de prognose dat het aantal vacatures de komende jaren zal toenemen, zet Rivas vanaf 2017 extra in op het opleiden van nieuwe beroepsprofessionals. In september 2017 zijn twee groepen, met in totaal veertig medewerkers, gestart aan de opleiding tot Verzorgende IG (Verzorgende Individuele Gezondheidszorg). Ook is in september 2017 de eerste opleidingsgroep (met twintig medewerkers) gestart met de ketenbrede opleiding MBO Verpleegkunde. Dit is een unieke opleiding waarin de leerling wordt opgeleid binnen alle domeinen van zorg binnen Rivas en zowel examineert in het VVT profiel als het ziekenhuis profiel. Ook zijn er acht medewerkers gestart met de duale opleiding HBO Verpleegkunde en er is één medewerker gestart met de Helpende opleiding. In 2017 hebben veertien medewerkers het diploma Verzorgende IG behaald, elf medewerkers het diploma MBO Verpleegkunde en twee medewerkers HBO verpleegkunde. Drie medewerkers hebben het diploma Helpende behaald. Deskundigheidsbevordering In het Beatrixziekenhuis is aan de hand van het strategisch opleidingsplan uitvoering gegeven aan een groot aantal activiteiten om de kwaliteit van de zorg die onze medewerkers leveren te verhogen. Een grote activiteit in dit kader is een training op de OK in samenwerking en communicatie rondom de veiligheid van de patiënt volgens de Crew Resource Methode (CRM). Deze training is door artsen, verpleegkundigen en OK-personeel gezamenlijk gevolgd. In het Verloskundig Samenwerkingsverband is in samenwerking met de eerstelijns verloskunde en kraamzorgorganisaties in de regio in het Beatrixziekenhuis een trainingsprogramma uitgevoerd om de samenwerking rondom geboortezorg te verbeteren. 40

In de thuiszorg is het kwaliteitsregister voor verpleegkundigen en verzorgenden ingevoerd. Ruim 450 thuiszorgmedewerkers hebben zich in dit registers laten inschrijven. Dit register ondersteunt de medewerker bij het zichtbaar maken van de deskundigheidsbevorderende activiteiten die worden uitgevoerd. In de kortdurende zorg zijn alle medewerkers van de afdelingen revalidatie & herstel getraind in ‘motiverende gespreksvoering’ om de revalidant te kunnen motiveren en activeren in het revalidatietraject. In de Langdurige Zorg is het project ‘gewoontegetrouw werken’ op meerdere locaties uitgerold. In teamsessies zijn medewerkers opgeleid en begeleid in het werken volgens deze mensgerichte methode. Verzuim Vanaf het 2e kwartaal in 2017 zien we een stijging van het verzuim ten opzichte van 2016. Rivas breed komt het verzuim voor 2017 uit op 5.2 % Ten opzichte van de branchecijfers laten wij echter nog wel een positief beeld zien: -

Rivas CAO Z : 3.97% ten opzichte van de ziekenhuisbranche 4.77% Rivas CAO VVT : 6.29 % ten opzichte van de branche VV&T 6.67%

De combinatie van de gemiddelde hoge leeftijd en de krapte op de arbeidsmarkt zorgt ervoor dat de kans op stijgend verzuim hoger wordt; er wordt gedurende een langere tijd een groter beroep op medewerkers gedaan. Verzuim zal continue veel aandacht vragen van onze organisatie. 5.4.5 Kwaliteit van informatie, registratie, gegevensbeveiliging Op 25 mei 2018 wordt de nieuwe Europese Verordening voor privacy van kracht, ook bekend als de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Om aan de AVG te kunnen voldoen is een programma opgezet om de noodzakelijke veranderingen binnen Rivas door te voeren. Zo is in 2017 o.a. een nieuw privacy beleid vastgesteld en een Functionaris Gegevensbescherming (FG) aangesteld. De FG ziet er binnen Rivas op toe dat persoonsgegevens van patiënten, cliënten, klanten en medewerkers voldoen aan de vigerende weten regelgeving rondom privacy. Een van de verplichtingen vanuit de AVG: de ‘meldplicht datalekken’ is sinds 2016 vanuit de Wet Bescherming Persoonsgegevens al van toepassing en destijds geïmplementeerd. In 2017 hebben er drie incidenten plaatsgevonden die zijn aangemerkt als datalek. Deze datalekken zijn gemeld aan de autoriteit persoonsgegevens en betrokkenen. Naar aanleiding van deze datalekken zijn er verbeterpunten geïdentificeerd die binnen de organisatie zijn opgepakt. Het programma informatiebeveiliging is in 2017 gecontinueerd in het verder professionaliseren van de NEN 7510 norm voor informatiebeveiliging binnen Rivas. Dit heeft zich in 2017 o.a. geuit in meerdere audits en controles op de rechtmatige toegang tot de informatiesystemen waaronder het Elektronische Patiënten Dossier en verdere beveiliging van mobiele apparatuur. Om medewerkers bewust te maken van informatiebeveiliging en privacy in de zorg zijn medewerkers verplicht de e-learning informatiebeveiliging en privacy één keer per twee jaar te volgen. De e-learning wordt afgesloten met een toets die wordt gemonitord tijdens jaargesprekken tussen medewerkers en leidinggevenden.

Het programma informatiebeveiliging is gebaseerd op de wettelijk voorgeschreven eisen vanuit onder andere de Wet gebruik Burgerservicenummer in de zorg (Wbsn-z), Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP) en de Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WBGO). 5.4.6 Kwaliteit van gebouwen Met veel nieuwbouw- en renovatieprojecten in de afgelopen 10 jaar heeft Rivas Zorggroep zowel in de functionele als technische kwaliteit van haar vastgoed geïnvesteerd. De functionele verbetering laat zich het beste zien in de spreiding en bouw van kleinschalige woonvoorzieningen voor verpleeghuiszorg en het vergroten van het beschikbare privé-woonoppervlak. In 2017 werd de nieuwbouw van verpleeghuis De Wieken (locatie Den Briel in Papendrecht) in gebruik genomen. De technische kwaliteit van het merendeel van onze gebouwen is goed tot zeer goed te noemen, met uitzondering van een aantal functioneel in meer of mindere mate verouderde woonzorgcentra (St. Clara, Steijndeld en De Markt). Het oude verpleeghuis De Wieken is aangepast in 2017 om als tijdelijke bewoning onderdak te bieden aan de bewoners van De Alblashof, zodat deze laatste locatie in 2018 gerenoveerd kan worden. In 2018 start in het Beatrixziekenhuis de renovatie IC, verblijfsafdelingen en inrichting ouder-kindcentrum. St. Clara is in 2017 als zorginstelling gesloten en zal in 2018 worden verkocht. Voor de verpleeghuizen zijn naast de eerder beschreven renovatie van de Alblashof, beperkte functionele en technische instandhoudingsinvesteringen gepland. Verdere renovatie of nieuwbouw is mede gezien de onzekere marktontwikkelingen nu niet aan de orde. In 2017 zijn voor de 6 locaties (83% van de gebouwoppervlakte in eigendom van Rivas) met het hoogste energieverbruik de verbruiks- en besparingsgegevens in het kader van de EED Energie Audit in kaart gebracht en door de omgevingsdienst ZHZ beoordeeld. Op basis van de rapportage werd gesteld dat voor deze locaties de betreffende milieuregelgeving wordt nageleefd. In 2018 zal een zelfde energie audit voor de middelgrote en kleinere locaties uitgevoerd worden.

5.5 Klachten Klachtenregeling, bekendmaking Cliënten worden in het algemeen door de zorgverlener over deze regeling geïnformeerd. Er zijn voorlichtingsfolders beschikbaar. Verder is informatie op de internetsite www.rivas.nl te vinden. Nadere details zijn te vinden in de tabellen DigiMV www.jaarverantwoordingzorg.nl De wijze waarop Rivas Zorggroep de Wkkgz heeft toegepast in het verslagjaar Een klacht kan een belangrijk signaal zijn. Door open om te gaan met klachten kunnen zorgorganisaties het vertrouwen van de ontevreden patiënt behouden of herwinnen. Bovendien kan van klachten geleerd worden en kunnen zij aanleiding zijn om gezamenlijk de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Hoe klachten van patiënten binnen een zorgorganisatie behandeld worden, is geregeld in de klachtenregeling. De Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) verplicht zorgaanbieders om zo’n regeling op te stellen en bepaalt aan welke eisen deze regeling moet voldoen. In het Uitvoeringsbesluit Wkkgz worden enkele aanvullende eisen gesteld.

De klachtenregeling van Rivas is per 1 januari 2017 aangepast aan de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). De klachtenregeling van Rivas is gebaseerd op de Modelklachtenregeling 42

ziekenhuizen, zoals opgesteld door NVZ (Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen) en NFU (Nederlandse Federatie van Universitaire Centra), waarbij de VKIG (Vereniging van Klachtenfunctionarissen in Instellingen voor Gezondheidszorg) is geconsulteerd. De Patiëntenfederatie Nederland (voorheen NPCF) en organisaties die cliëntenraden vertegenwoordigen, het Landelijk steunpunt (mede)zeggenschap (LSR) en het Platform CRAZ, onderschrijven deze modelregeling. De klachtenregeling is aangepast aan de ketenorganisatie van Rivas. Deze interne klachtenregeling geldt voor alle cliënten die zorg ontvangen van Rivas. De klachtenregeling van Rivas is in 2017 vastgesteld met instemming respectievelijk (verzwaard) advies van de Ondernemingsraad, Centrale Cliëntenraad, Vereniging Medische Staf, Verpleegkundige Adviesraad, Medische staf specialisten ouderengeneeskunde i.o. en klachtenfunctionarissen. Een klacht is een uiting van onvrede. Het doel van deze klachtenregeling is een laagdrempelige en effectieve opvang en afhandeling van klachten te treffen die gericht is op het bereiken van een voor de klager en de zorgaanbieder bevredigende oplossing. Klachtenbemiddeling Bij voorkeur wordt een klacht opgevangen door de klachtenfunctionarissen. De klachtenfunctionarissen zijn binnen Rivas belast is met de onpartijdige opvang en bemiddeling van klachten en ondersteuning van en advisering aan patiënten/ cliënten/ bewoners hieromtrent.

In 2017 registreerden de klachtenfunctionarissen 280 klachten, ingediend door 224 cliënten. In 2016 werden 350 klachten geregistreerd afkomstig van 260 cliënten. In 2017 door klachtenfunctionarissen ontvangen klachten onderverdeeld naar domein resp. dienst: Domein ziekenhuiszorg

142

Domein Kortdurende zorg

Domein Langdurige zorg

Domein Thuiszorg

Ondersteunende – en stafdiensten

Niet aan een domein of dienst te koppelen Totaal

4 280

OnderzoekAdviesCommissie Wanneer bemiddeling niet de door de klager gewenste uitkomst heeft, schrijft de Wkkgz voor dat het bestuur een oordeel geeft over een klacht. Alvorens een oordeel te formuleren, legt de Raad van Bestuur de klacht voor aan de OnderzoekAdviesCommissie voor onderzoek en advies. In het verslag jaar is een OnderzoekAdviesCommissie ingesteld. Deze commissie onderzoekt de klacht en stelt een advies op dat de Raad van Bestuur bij zijn oordeel betrekt. Voor het onderzoek van klachten door de Onderzoeksadviescommissie geldt een apart huishoudelijk reglement.

De OnderzoekAdviesCommissie treedt in voorkomend geval op als Klachtencommissie in de zin van de BOPZ. De OnderzoekAdviesCommissie is zodanig samengesteld dat zij met in achtneming van de voorwaarden die de BOPZ daaraan stelt, bevoegd is BOPZ-klachten te behandelen. De OnderzoekAdviesCommissie heeft in 2017 zeven adviezen uitgebracht. Ter vergelijk: de Klachtencommissie heeft in 2016 op zes klachten uitspraak gedaan. Rivas is aangesloten bij de landelijke Geschillencommissie Ziekenhuizen en bij de landelijke Geschillencommissie Verpleging Verzorging en Geboortezorg.

5.6 Meldingen bij Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd en andere instanties De fusie tussen de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en Inspectie Jeugdzorg is sinds 1 oktober 2017 in werking getreden. De fusie-organisatie gaat verder als Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en is in het digitale domein terug te vinden op www.igj.nl. Rivas Zorggroep heeft één beleid voor ‘ongewenste gebeurtenissen’ die zich binnen de zorgprocessen kunnen voordoen. Het beleid is opgesteld met inachtneming van de Wkkgz, de Arbowet en de WBP. In 2017 zijn de volgende meldingen gedaan bij de verschillende toezichthouders Inspectie voor Gezondheidszorg en Jeugd In 2017 zijn drie calamiteiten gemeld bij de IGJ. Daarnaast is een complicatie bij IGJ gemeld. 1 calamiteit deed zich voor in het Beatrixziekenhuis, 1 calamiteit deed zich voor in de thuiszorg en 1 calamiteit deed zich voor bij een ketenpartner van het Beatrixziekenhuis (PAL, Laboratorium voor Pathologie). Elke (mogelijke) calamiteit is intern onderzocht door middel van de TRIPOD-Beta systematiek en zijn er aantoonbare verbetermaatregelen genomen. De betrokken patiënten en/of hun familie zijn betrokken bij het onderzoek en geïnformeerd over de uitkomsten van het onderzoek. De Inspectie voor de Gezondheidszorg en jeugd heeft geen nader onderzoek ingesteld naar aanleiding van deze meldingen. In de domeinen Kortdurende- en Langdurige zorg hebben zich in 2017 geen calamiteiten voorgedaan. Autoriteit Persoonsgegevens In 2017 hebben er drie incidenten plaatsgevonden die zijn aangemerkt als datalek. Deze datalekken zijn gemeld aan de Autoriteit Persoonsgegevens en betrokkenen. Naar aanleiding van deze datalekken zijn er verbeterpunten geïdentificeerd die binnen de organisatie zijn opgepakt. De Autoriteit Persoonsgegevens heeft geen aanleiding gezien voor nader onderzoek naar aanleiding van deze meldingen. Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid In 2017 is 1 incident gemeld bij de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Dit incident had plaatsgevonden in het Beatrixziekenhuis. Het incident is intern en extern door de inspecteur onderzocht. De verbetermaatregelen zijn binnen de organisatie opgepakt. 5.7 Veiligheid Medewerkers staan dag en nacht klaar om zorg te kunnen geven, ook in acute en grootschaliger situaties. Over het verslagjaar 2017: 44

Zorgcontinuiteitsbeleid Om in acute en grootschalige situaties op te kunnen treden beschikken alle Verzorg- en Verpleeglocaties en het Beatrixziekenhuis over een Intern calamiteiten en ontruimingsplan en een Continuïteitsplan. Het Beatrixziekenhuis beschikt daarnaast nog over een Ziekenhuis Rampen Opvang Plan (ZiROP). Deze plannen zijn in 2017 geëvalueerd met alle betrokkenen en daar waar noodzakelijk aangepast. Regionaal overleg acute zorgketen De traumaregio Zuid West Nederland initieert het Regionaal Overleg Acute Zorgketen (ROAZ). ROAZ heeft een Regionaal Meerjaren OTO-beleidsplan (Opleiden-Trainen-Oefenen). In samenwerking met ROAZ is het OTO- jaarplan voor het Beatrixziekenhuis ontwikkeld, geïmplementeerd en geëvalueerd. Rivas is vertegenwoordigd in dit bestuurlijk overleg. In de netwerkafspraken is de SEH-levelindeling voor de traumaopvang van de ziekenhuizen in de regio vastgelegd. De indeling is gebaseerd op de criteria die door de Nederlandse Vereniging voor Traumachirurgie zijn vastgesteld. Voor het de SEH van het Beatrixziekenhuis geldt profiel 3: een ziekenhuis met algemene faciliteiten. GHOR Zuid-Holland Zuid De GHOR (Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio) coördineert de gezondheidszorg bij rampen en crises en de voorbereiding daarop. Doelstelling is onder alle omstandigheden verantwoorde zorg te bieden. En hierdoor het aantal slachtoffers of negatieve effecten op de volksgezondheid zoveel mogelijk te beperken. Daarnaast adviseert de GHOR overheden om rampen en crises zoveel mogelijk te voorkomen. Met het GHOR Zuid-Holland Zuid wordt jaarlijks een accountgesprek gevoerd waarin afspraken worden gemaakt. De GHOR ZHZ is betrokken bij de oefeningen die vanuit het OTO jaarplan worden gedaan. Opleiden-Trainen-Oefenen (OTO) In 2017 zijn in het kader van Opleiden – Trainen – Oefenen de volgende activiteiten ontplooid:     

Oefening Crisisbeleidsteam Beatrixziekenhuis Oefening Crisisbeleidsteam Verzorg- & Verpleeglocaties In samenwerking met de GHOR een CoPI-training (Commando Plaats Incident) in combinatie met een oefening van het Crisisbeleidsteam Verzorg & Verpleeglocaties ETS oefening (Emergo Train System) voor de Intensive Care, Operatie afdeling, Röntgenafdeling, Kliniek en Spoed Eisende Hulp in het kader van het ZiROP, in samenwerking met Traumacentrum ZWN. Training CBRN (Chemische Biologische Radiologische Nucleaire) protocol voor de Spoed Eisende Hulp

Bedrijfshulpverlening Om bij een calamiteit zoals bijvoorbeeld brand en ontruimen, adequaat op te kunnen treden zijn er op alle Rivas locatie voldoende medewerkers opgeleid als bedrijfshulpverlener. Het totaal aantal gecertificeerde bedrijfshulpverleners binnen de Rivas Zorggroep is in 2017 gestegen naar 1215 medewerkers. De kennis en vaardigheden van deze medewerkers wordt op peil gehouden middels opleiden trainen en oefenen. In 2017 hebben in 807 medewerkers deelgenomen aan de cursus bedrijfshulpverlening, de ééndaagse herhalingscursus of de tweedaagse basiscursus. Teneinde de noodzakelijke vaardigheden en kennis van de medewerkers op peil te houden voor wat betreft het optreden bij brand zijn er op de Rivas locaties/afdelingen brandalarm- en/of ontruimingsoefeningen gehouden. In totaal zijn er in 2017, 99 oefeningen georganiseerd waarvan 18 onaangekondigd. 45

Brandveiligheid Uitgangspunt voor de technische brandveiligheid van de gebouwen zijn de eisen die gesteld zijn in het bouwbesluit 2012 en de eventuele aanvullende eisen uit de gebruiksvergunning/ omgevingsvergunning. Voor alle verblijfslocaties (ziekenhuis, verpleeg- en verzorgingshuizen) van Rivas Zorggroep is een bouwvergunning, een gebruiksvergunning en/of een omgevingsvergunning afgegeven door het bevoegde gezag. De technische brandveiligheid van de gebouwen is op voldoende niveau. Rivas stelt vanuit haar kwaliteitssysteem risicoanalyses op het gebied van brandveiligheid van de locaties op en voert veiligheidsinspecties uit. Tevens vinden er op periodieke basis inspecties van de gebouwen plaats door de brandweer. Eventuele opmerkingen naar aanleiding van deze inspecties worden opgevolgd en de benodigde aanpassingen gerealiseerd. Milieu Het milieubeleid van Rivas heeft tot doel: ‐

Veilig werken, al dan niet met gevaarlijke stoffen op de arbeidsplaats

‐

Voorkomen van ongewilde gebeurtenissen bij werkzaamheden, al dan niet met gevaarlijke stoffen

‐

Voorkomen van calamiteiten bij opslag, gebruik en transport

‐

Voorkomen van eventuele beroepsziekten en onnodig verzuim

Rivas hecht grote waarde aan de veiligheid van mensen (patiënten en bezoekers, medewerkers, omwonenden en derden) en de zorg voor het milieu. Rivas wil op een verantwoorde manier omgaan met gevaarlijke stoffen. Voor een ieder, werkzaam binnen Rivas Zorggroep, moet helder en inzichtelijk zijn hoe om te gaan met gevaarlijke stoffen. Het is dan ook van belang dat binnen de organisatie, de aansturing en de juiste toepassing van de voorschriften volgens de geldende weten regelgeving plaatsvindt. Om te kunnen beoordelen en om eventuele aanbevelingen voor verbeteringen te kunnen doen, wordt jaarlijks een audit uitgevoerd door een veiligheidsadviseur van EVO (belangenbehartiger voor verladers). Tijdens deze audit wordt inzicht gegeven over behandeling van de gevaarlijke stoffen binnen de onderneming. Daar waar nodig wordt advies geven over (milieu) gevaarlijke stoffen evenals de procedures en aansturing van de juiste toepassing van de voorschriften in relatie tot opslag, etikettering en vervoer.

Financieel beleid

6.1 Inleiding en vooruitblik De marges in de gezondheidszorg zijn klein. De hele zorgsector heeft te maken met een blijvende financiële druk. De afgelopen jaren heeft Rivas fors geïnvesteerd in de bedrijfsbrede uitrol van het ChipSoft EPD, de JCI accreditatie voor alle bedrijfsonderdelen en de renovatie en vernieuwing van veel van onze verpleeghuizen en het Beatrixziekenhuis. Deze noodzakelijke investeringen hebben een negatieve invloed gehad op de financiële resultaten van Rivas in de afgelopen jaren. In de afgelopen jaren heeft Rivas, de niet goed bij het Rivas Zorgproces passende of verlieslatende activiteiten afgestoten. Zo is medio 2016 de kraamzorg overgeheveld naar de organisatie De Waarden en per 1 januari 2017 is de maatschappelijke dienstverlening overgegaan naar Vivenz en Stichting Sociaal Team Sliedrecht. In 2017 is afscheid genomen van de winkels en de maaltijdservice. Door een sterke sturing op de kosten is vanaf 2016 een voorzichtige verbetering van het resultaat te zien. In 2016 was weer sprake van een klein positief operationeel resultaat. Door de Cao-afspraken rond de ORT moest in 2016 een voorziening van ruim € 3 miljoen worden getroffen, waardoor er in 2016 toch een negatief resultaat was van -/- € 2,9 miljoen. De verbetering heeft zich in 2017 doorgezet. Rivas sluit in 2017 af met een positief resultaat van € 1,1 miljoen. Dit is vrijwel gelijk aan het operationele resultaat. Voor 2018 wordt een verdere verbetering van het resultaat verwacht tot € 2,3 miljoen. De solvabiliteit neemt met 1,6% toe tot 21,3%. Rivas voldoet hiermee aan de afspraken die met de huisbank zijn gemaakt. De stijgende lijn in 2017 is het resultaat van de inspanning van alle Rivas medewerkers. Helaas blijven de marges van Rivas laag. Hierdoor blijft Rivas erg kwetsbaar voor tegenvallers. Om de continuïteit te waarborgen, en te kunnen blijven investeren in innovatie, moet Rivas een marge halen die vergelijkbaar is met andere zorginstellingen. De doelstelling van Rivas is om de komende jaren te groeien naar een marge van 2 á 3 %. Het resultaat moet de komende jaren toenemen naar EUR 5 mln. per jaar. De solvabiliteit wordt stapsgewijs verhoogd naar minimaal 25%. Rivas streeft ernaar om de langlopende bezittingen met langlopend vermogen (eigen vermogen en lang vreemd vermogen) te financieren. Rivas heeft de meeste grote bouwprojecten afgerond. Begin 2017 zijn alle korte termijn leningen, die betrekking hebben op deze bouwprojecten, omgezet naar lange termijn leningen. Per ultimo 2017 heeft Rivas 92,8% van zijn langlopende bezittingen gefinancierd met langlopend vermogen. De financiering van werkkapitaal gebeurt, indien nodig, met een rekening courant krediet. Rivas beschikt in 2017 over een gecommitteerde rekening courant van € 15 miljoen. Het is de doelstelling van Rivas om de liquiditeitspositie in de komende jaren te verbeteren, zodat Rivas minder hoeft te steunen op dit krediet. In 2017 is slechts sporadisch gebruik gemaakt van het rekening courant krediet. De verwachting is dat dit in 2018 nog minder zal plaatsvinden. De financiering van het werkkapitaal wordt gerealiseerd door effectief te sturen op omvang van vorderingen en kortlopende financiële verplichtingen en voorraden. Er wordt gestreefd naar een goede verhouding tussen vorderingen en kortlopende schulden. In 2018 ligt de focus net als in 2017 op kostenreductie en maximalisering van de opbrengsten. Voor de kostenreductie zijn al bedragen in de begroting van 2018 opgenomen en worden projecten opgestart 47

die de komende jaren tot een substantiële daling van de overheadkosten en materiele kosten moeten leiden. Naar verwachting zal de personeelsbezetting in de komende jaren stijgen door de extra middelen die beschikbaar komen voor personeel in de WLZ. Naar verwachting zullen de investeringen in 2018 en 2019 licht toenemen door de renovatie van het Verpleeghuis “De Alblashof” (gereed in 2018) en de renovatie van het Beatrixziekenhuis (kliniek, IC en Ouder Kind Centrum: 2018-2020). De twee genoemde renovaties worden gefinancierd door twee leningen van de BNG. Voor de lening die betrekking heeft op de renovatie van “De Alblashof” heeft de gemeente Alblasserdam zich garant gesteld. Het WFZ heeft borging verleend voor de lening ten behoeve van de renovatie van het Beatrixziekenhuis.

6.2 Financiële resultaten Het boekjaar 2017 sluit Rivas af met een positief resultaat van € 1,1 miljoen. In 2016 was sprake van een negatief resultaat € 2,9 miljoen. Het resultaat van 2017 blijft wel achter bij de begroting. De planning was een resultaat van € 2,1 miljoen. Het resultaat over 2017 is, net zoals in 2016, negatief beïnvloed door incidentele kosten, vooral door de marges van thuiszorg. De gecontracteerde tarieven liggen ver onder NZA tarieven waardoor thuiszorg rode cijfers rapporteerde. Daarnaast zijn er personele voorzieningen getroffen. In het verslagjaar zijn alle schulden en vorderingen met de zorgverzekeraars tot en met 2014 afgerekend. Het jaar 2015 wordt in 2018 afgewikkeld. Door de vele wijzigingen in regelgeving sinds 2009, waren veel jaren nog niet afgerekend. Per saldo liepen de afrekeningen nagenoeg tegen elkaar weg. In 2017 heeft Rivas geconstateerd dat de opslag die Rivas hanteert voor de sociale lasten over de voorzieningen en verplichtingen voor nog uit te betalen c.q. op te nemen PLB-en verlofuren, te laag is. Rivas hanteerde in de afgelopen jaren een opslag van 15% tot 17%. Volgens nieuwe berekeningen moet deze opslag gemiddeld 37,5% bedragen. Naar wij hebben begrepen wordt in Nederland bij bedrijven en instellingen verschillend met dit percentage omgegaan. Rivas heeft ervoor gekozen om hier geen risico te lopen en alle voorzieningen en reserveringen op voldoende niveau te brengen. Als gevolg hiervan heeft Rivas de betreffende reserveringen en voorzieningen opgehoogd met € 2,3 miljoen. Omdat het merendeel van de opgebouwde verlofuren betrekking heeft op de boekjaren vóór 2017, is de extra voorziening via foutherstel verwerkt in de jaarrekening en zijn de vergelijkbare cijfers van 2016 aangepast. Het resultaat 2017 wordt toegevoegd aan de reserves. De toevoeging in de algemene reserves bedraagt € 0,5 miljoen (inclusief overhevelingen) en de toevoeging aan de bestemmingsreserves bedraagt € 1,0 miljoen (inclusief overheveling naar de algemene reserve Ziekenhuiszorg). De overige reserves dalen met € 0,4 miljoen en zijn overgeheveld naar de algemene reserve bij Zorg Thuis.

6.3 Verdere toelichting op het resultaat van de Rivas Zorggroep (geconsolideerd) Onderstaand worden de belangrijkste opbrengsten- en kostencategorieën nader toegelicht.

Omzet De bedrijfsopbrengsten dalen in 2017 met € 3,9 miljoen (-1,5%) ten opzichte van 2016. In onderstaande tabel is de omzet verdeeld over de activiteiten en vergeleken met het voorgaande boekjaar.

Omzet Overzicht omzet (x € 1.000)

2017

2016

Ziekenhuiszorg

€

115.665

€

115.277

Verpleeg- & Verzorgingshuiszorg

€

96.450

€

95.765

Thuiszorg

€

39.074

€

40.363

Maatschappelijke Dienstverlening

€

7.880

€

11.380

Overige activiteiten

€

2.748

€

2.362

€

261.817

€

264.358

Af: Omzet tussen gelieerde instellingen

€ €

868260.950

€ €

310 264.837

Ziekenhuiszorg De opbrengst is in totaal € 0,4 miljoen hoger dan in 2016. Deze iets hogere opbrengst is een saldering van de iets lagere opbrengsten inzake de DBC producten. De overige zorgproducten, waaronder de (dure) medicijnen genereren een hogere opbrengst. De opbrengsten uit subsidies zijn nagenoeg gelijk aan vorig jaar. Verpleeghuis- en verzorgingshuiszorg De stijging van de opbrengst verpleeghuis- en verzorgingszorg bedraagt € 0,7 miljoen en wordt vooral veroorzaakt door ontvangst van de incidentele middelen Kwaliteitsimpuls en de verhoging van tarieven. Deze compenseren de lagere bezetting van een aantal verpleeghuisplaatsen en de vermindering van de verzorgingshuisplaatsen conform de afspraken met het zorgkantoor. De opbrengst van de Geriatrische Revalidatie Zorg is in 2017 nagenoeg gelijk aan vorig jaar. Hier is echter sprake van opbrengsten uit oude jaren. Ook de verdere afbouw van de oude financiering voor kapitaalslasten genereert minder opbrengst. Het jaar 2017 is tevens het laatste jaar, dat de kapitaalslasten voor 15% worden gefinancierd conform de oude regelgeving. Vanaf 2018 is er sprake van een integraal tarief voor Zorg en Vastgoed. Thuiszorg Sinds 2015 zijn de zorgproducten, door de afschaffing van de AWBZ, onderverdeeld in drie financieringsstromen, t.w. WMO, WLZ en ZVW. Een gevolg van deze aanpassing is, dat de productie, net zoals in 2016, onder druk staat. Dit komt vooral door gewijzigde indicatienormen. De productie is in 49

2017 nog verder gedaald. Dit komt mede door de gewijzigde indicatienormen en sinds 2017 een gebrek aan gediplomeerd personeel. Vooral dit laatste is een belangrijke oorzaak van de lagere opbrengst. Er is in 2018 een lichte verbetering waarneembaar maar de productie is nog niet geoptimaliseerd. Maatschappelijke dienstverlening De opbrengsten 2017 zijn door het afstoten van het Maatschappelijk Werk € 3,5 miljoen lager dan in 2016. De kosten zijn in 2017 met een evenredig bedrag gedaald. Overige Niet Zorg gerelateerd De overige activiteiten laten een hoger resultaat zien, dit komt vooral door de verkoop van een aantal appartementen van het 7e Bastion te Gorinchem. Deze appartementen waren niet of slecht te verhuren en daarom is besloten om tot verkoop over te gaan. In 2018 wordt verwacht dat de laatste appartementen worden verkocht. In 2017 zijn 7 appartementen aan een nieuwe eigenaar geleverd. Bedrijfslasten De bedrijfslasten dalen in het verslagjaar met € 8,0 miljoen (-3,1%). De daling van de kosten is vooral zichtbaar in de personeelskosten. Deze kosten dalen in het verslagjaar met € 5,9 miljoen (-3,5%). Het aantal medewerkers daalt, per ultimo verslagjaar, met 51 fte (1,8%). Deze afname is voornamelijk gerealiseerd door de overheveling van het personeel van het Maatschappelijk werk. Ook op andere afdelingen zijn grotere en/of kleine herschikkingen van de organisatie uitgevoerd. Dit heeft ook geresulteerd in de afname van personeel. Dit is echter gecompenseerd door het aantrekken van personeel gefinancierd via de extra middelen voor de verpleeghuizen (incidentele middelen kwaliteitsimpuls). In navolging van vorig jaar zijn ook de kosten voor personeel niet in loondienst gedaald met € 0,2 miljoen. De overige personeelskosten zijn afgenomen met € 0,3 miljoen. De afschrijvingslasten dalen in het verslagjaar met € 0,3 miljoen. Dit ondanks de activering van aanzienlijke investeringen en activering in automatisering en de bouw van de locatie ‘Den Briel’ in Papendrecht. Door de verkoop van 7 appartementen van het 7e Bastion nemen de afschrijvingen op dit complex af. In totaal is in 2017 een bedrag van € 7,4 miljoen geïnvesteerd. De overige bedrijfskosten dalen in het verslagjaar ten opzichte van vorig jaar met € 1,9 miljoen (-3,2%). Dit wordt veroorzaakt door:  



De voedings- en hotelmatige kosten zijn licht gedaald, vooral doordat bij de verzorgingshuizen de afbouw van plaatsen verder is doorgevoerd en de productie niet optimaal is geweest in de verpleeghuizen (€ 0,3 miljoen). Een daling van de algemene kosten met € 0,5 miljoen. Hier is sprake van diverse stijgingen en dalingen. De belangrijkste posten zijn: o Stijging van de kosten voor software (Afrekening Microsoft), administratieve diensten door derden en de accountantskosten. o Daling van de kosten voor: telefonie, advieskosten, overige algemene kosten, reiskosten personeel en projectkosten. De stijging van patiënt- en bewoner gebonden kosten met € 0,3 miljoen wordt veroorzaakt door onder andere: o de kosten voor onderzoeken door derden zijn in 2017 met € 0,3 miljoen gestegen; 50

o o

  



hogere kosten voor protheses € 0,2 miljoen; kosten voor onderhoud en aanschaf van instrumentarium en apparatuur daalt met € 0,2 miljoen o de overige kostencomponenten laten kleine verschillen zien. De onderhoud- en energiekosten zijn in het verslagjaar licht afgenomen met € 0,6 miljoen. Alle kostencomponenten zijn gedaald, het grootste verschil is waarneembaar bij het onderhoud. De kosten voor huur en leasing zijn, door het niet meer huren van diverse locaties, afgenomen met € 0,1 miljoen. De uitkomst van de overige baten en lasten zijn in 2017 sterk verbeterd met € 0,7 miljoen. In 2016 waren er een aantal incidentele lasten zoals de afboeking voorraden zorghulpmiddelen wegens verkoop van deze activiteit aan Vegro, afboeking van deelneming Medirisk en afboeking van niet ontvangen bonussen. De financiële baten en lasten zijn € 0,1 miljoen ongunstiger dan vorig jaar. Door het effectueren van de lening van de gemeente Papendrecht ten behoeve van de locatie ‘Den Briel’, stijgen ondanks de diverse aflossingen op de leningen, de rentekosten met € 0,1 miljoen. De liquiditeit is sterk verbeterd, daardoor is in 2017 nagenoeg geen gebruik gemaakt van het rekeningcourant krediet en zijn er derhalve geen rentekosten.

6.4 Financiering In april 2017 is de korte termijn financiering van de midlife update van het Beatrixziekenhuis omgezet in een langlopende lening. Eveneens is de, door het opleveren van de locatie ‘Den Briel’, de financiering door de gemeente Papendrecht omgezet in een langlopende lening. In 2018 zijn met het Waarborgfonds voor de Zorgsector afspraken gemaakt over de borging van de financiering van de renovatie van de kliniek, Ouder & Kind Centrum en de IC van het Beatrixziekenhuis. Daarnaast is overeenstemming bereikt met de gemeente Alblasserdam over een tijdelijke garantie ten behoeve van de renovatie van de locatie ’Alblashof’ in Alblasserdam.

2016

2017

Liquiditeit Liquiditeit, Quick Ratio Vlottende activa excl. Voorr, ohw, nitt Totaal kortlopende schulden excl. Nitt

76,0% 40.879.432 53.812.642

84,6% 40.460.017 47.812.732

Liquiditeit, Current Ratio Vlottende activa Totaal kortlopende schulden

87,9% 47.775.812 54.382.338

95,1% 45.457.862 47.812.732

19,7% 51.009.172 258.491.162

21,3% 52.094.980 244.906.550

1,6 17.809.084 11.389.451

1,7 21.626.052 12.896.925

7,7 136.455.226 17.809.084

6,0 130.210.066 21.626.052

-1,10% -2.919.769 264.836.591

0,42% 1.085.808 260.950.082

Solvabiliteit eigen vermogen / balanstotaal Solvabiliteit Eigen vermogen Balanstotaal Voorwaarde ING bij kredietstelling : minimaal 21% (2016: 20%)

DSCR (Debt Service Cover Ratio) DSCR Bedrijfsresultaat (excl. Afschr.) Saldo rente + aflossingsverplichting Voorwaarde ING bij kredietstelling : minimaal 1,4 (2016: 1,3)

Leverage Ratio Net debt to EBITDA Langlopende schulden minus Liquide middelen Bedrijfsresultaat + afschrijvingen Voorwaarde ING bij kredietstelling : maximaal 6,5 (2016: nvt)

Resultaat-ratio's Resultaat-ratio Resultaat Totaal opbrengsten

JAARREKENING

7.1

GECONSOLIDEERDE EN ENKELVOUDIGE JAARREKENING

7.1.1 GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER (na resultaatbestemming) Ref.

31-dec-17 €

31-dec-16 €

1 2 3

126.000 198.025.212 1.297.475 199.448.687

140.000 208.634.218 1.941.133 210.715.351

4 5

818.208 3.475.123

763.108 5.744.201

6 7 9

704.514 29.849.737 10.610.279 45.457.862

389.071 31.567.116 9.312.316 47.775.812

244.906.550

258.491.162

31-dec-17 €

31-dec-16 €

741.412 -2.607.003 53.960.571 52.094.980

741.412 -3.589.568 53.857.328 51.009.172

13.294.366

13.666.358

ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal vaste activa Vlottende activa Voorraden Onderhanden projecten uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten Vorderingen uit hoofde van financieringstekort Debiteuren en overige vorderingen Liquide middelen Totaal vlottende activa Totaal activa

Ref. PASSIVA Eigen vermogen Kapitaal Bestemmingsreserves Algemene en overige reserves Totaal eigen vermogen

Voorzieningen Overige voorzieningen

Langlopende schulden (nog voor meer dan een jaar)

131.704.471

139.433.294

6 13

0 47.812.732 47.812.732

569.696 53.812.642 54.382.338

244.906.550

258.491.162

Kortlopende schulden (ten hoogste 1 jaar) Schulden uit hoofde van financieringsoverschot Overige kortlopende schulden Totaal kortlopende schulden (ten hoogste 1 jaar) Totaal passiva

7.1.2 GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING

Ref.

2017 €

2016 €

BEDRIJFSOPBRENGSTEN: Opbrengsten zorgprestaties

238.917.751

238.697.953

Subsidies (excl. WMO en Jeugdwet)

13.218.770

17.159.158

Overige bedrijfsopbrengsten

8.813.561

8.979.481

260.950.082

264.836.591

Som der bedrijfsopbrengsten BEDRIJFSLASTEN: Personeelskosten

161.972.233

167.831.096

Honorariumkosten vrijgevestigd medisch specialisten

18.232.113

18.149.685

Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa

14.937.088

15.245.921

Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa

Overige bedrijfskosten

59.119.683

61.046.726

Som der bedrijfslasten

254.261.118

262.273.428

BEDRIJFSRESULTAAT

6.688.964

2.563.163

-5.603.156

-5.482.932

1.085.808

-2.919.769

2017 € 535.047

2016 € -3.223.392

416.214 134.546 0 1.085.808

198.892 104.731 0 -2.919.769

Financiële baten en lasten

RESULTAAT BOEKJAAR

RESULTAATBESTEMMING Het resultaat is als volgt verdeeld: Reserve aanvaardbare kosten Bestemmingsreserves - Bestemmingsreserves overig Algemene reserves Overige reserves

7.1.3 GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT Ref.

€

Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat

2017 €

€

6.688.964

Aanpassingen voor: - afschrijvingen en overige waardeverminderingen - boekresultaten afgestoten vaste activa - mutaties vermogen - mutaties voorzieningen

20 / 21 18 11

14.522.271 -1.180.791 0 -371.991

2.779.678

14.808.128 -820.314 2.308 4.071.179 12.969.489

Veranderingen in vlottende middelen: - voorraden - mutatie onderhanden projecten uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten - vorderingen - vorderingen/schulden uit hoofde van financieringstekort respectievelijk -overschot - kortlopende schulden (excl. schulden aan banken) - kortlopend bankkrediet

-55.100

278.805

2.269.078 1.717.378

-3.949.861 14.135.751

-885.139 -8.781.536 0

2.189.995 -4.850.178 -49.041.540

6 13 13

Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest

24 24

13.923.134

-20.396.050 2.492 -5.049.596

-5.167.344

-5.047.103

8.755.790

-25.443.153

-2.593.193 3.705.305 -140.000 0

205.881 0 0 0 437.777

240.248 0 579.941 0 437.793

2 1

3 3 3 3

771.755

12 12

Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie geldmiddelen

Stand geldmiddelen per 1 januari Stand geldmiddelen per 31 december Mutatie geldmiddelen

-41.237.028

-4.133.328 4.261.425 0 0

Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Nieuw opgenomen leningen Aflossing langlopende schulden

-5.735.319

476 -5.167.820

Totaal kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen materiële vaste activa Desinvesteringen materiële vaste activa Investeringen immateriële vaste activa Desinvesteringen immateriële vaste activa Verwervingen deelnemingen en/of samenwerkingsverbanden Vervreemdingen deelnemingen en/of samenwerkingsverbanden Uitgegeven leningen u/g Aflossingen leningen u/g Investeringen in overige financiële vaste activa Desinvesteringen in overige financiële vaste activa

18.061.301

9 9

-500.000 * -7.729.582

2.230.094

37.500.000 -6.342.348 -8.229.582

31.157.652

1.297.963

7.944.593

9.312.316 10.610.279 1.297.963

1.367.723 9.312.316 7.944.593

*) Zie de toelichting bij de langlopende schulden voor een nadere toelichting op de mutaties in de nieuw opgenomen leningen

2016 €

7.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING

7.1.4.1 Algemeen Algemene gegevens en groepsverhoudingen Zorginstelling Rivas Zorggroep behoort tot het gelijknamige concern "Rivas Zorggroep" en is statutair (en feitelijk) gevestigd in Gorinchem, aan de Banneweg 57 en geregistreerd onder KvK-nummer 11044044. Rivas beweegt zich dagelijks op de dynamische zorgmarkt met verschillende soorten zorg, te weten ziekenhuiszorg verpleeghuiszorg, verzorgingshuiszorg, thuiszorg, jeugdgezondheidszorg en andere zorgactiviteiten De jaarrekening van de zorginstelling is opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening van het concern Rivas Zorggroep te Gorinchem. Verslaggevingsperiode Deze jaarrekening heeft betrekking op het boekjaar 2017, dat is geëindigd op balansdatum 31 december 2017. Grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de Regeling verslaggeving WTZi, de Richtlijnen voor de Jaarverslaglegging, in het bijzonder RJ 655 inzake de jaarverslaggeving voor zorginstellingen en Titel 9 Boek 2 BW en de bepalingen van en krachtens de Wet Normering bezoldiging Topfuncionarissen publieke en semipublieke sector (WNT). De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van activa, passiva en het resultaat zijn gebaseerd op historische kostprijs. Continuiteitsveronderstelling. Deze jaarrekening is opgesteld uitgaande van de continuïteitsveronderstelling. Vergelijking met voorgaand jaar De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar. Vergelijkende cijfers De cijfers voor 2016 zijn, waar nodig, geherrubriceerd om vergelijkbaarheid met 2017 mogelijk te maken. Stelselwijziging. Rivas heeft de waarderingsgrondslagen voor de jaarrekening 2017 niet aangepast. Foutherstel In de loop van 2017 is gebleken dat het gehanteerde opslagpercentage bij de reserveringen en voorzieningen van salariscomponenten te laag zijn geweest. Hierdoor is een niet juist beeld ontstaan van de balans en verlies- en winstrekening van 2016 en voorgaande jaren. Genoemde omissie heeft betrekking op de personeels gerelateerde voorzieningen (PLB-regulier en Dienstjubileum) en reservering vakantiedagen (kortlopende schulden) en betreft totale extra dotatie van € 2.043.743 De in deze jaarrekening opgenomen vergelijkende cijfers zijn hierop aangepast. Het verschil is ten laste van het eigen vermogen gebracht. Onderstaand zijn de wijzigingen specifiek aangegeven. Op basis van het bovenstaande wordt de geconsolideerde resultatenrekening 2016-2017 als volgt: 2017

2016

Totaal personeelskosten geconsolideerde resultatenrekening Correctie opslag gereserveerde uren Gecorrigeerde personeelskosten geconsolideerde resultatenrekening

€ € €

161.754.641 217.592 161.972.233

€ € €

167.614.580 216.516 167.831.096

Overige bedrijfslasten Financiële baten en lasten Totaal bedrijfslasten inclusief financiële baten en lasten

€ € €

92.288.885 5.603.156 259.864.274

€ € €

94.442.332 5.482.932 267.756.360

Totaal bedrijfsopbrengsten

€

260.950.082

€

264.836.591

Gecorrigeerd resultaat 2017 resp. 2016

€

1.085.808

€

-2.919.769

Resultaat conform gepubliceerde resultatenrekening

€

1.085.808

€

-2.703.254

De gevolgen voor het eigen vermogen zijn als volgt Eigen vermogen conform jaarrekening voor correctie Correctie naar aanleiding van herwaardering Gecorrigeerd Eigen vermogen per 1-1-2017 resp. 31-12-2016 Resultaat 2017 Eigen vermogen per 31-12-2017

€ € € € €

2017 51.009.173 51.009.173 1.085.808 52.094.980

€ € €

2016 53.052.916 -2.043.743 51.009.173

Gebruik van schattingen De opstelling van de jaarrekening vereist dat het management oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herzieningen gevolgen heeft. De volgende waarderingsgrondslagen zijn naar de mening van het management het meest kritisch voor het weergeven van de financiele positie, en vereisen een aantal schattingen en veronderstellingen: • Reserveringen en Voorzieningen • Vorderingen / schulden / verrekeningen met zorgverzekeraars Consolidatie De geconsolideerde jaarrekening omvat de financiële gegevens van Rivas Zorggroep, haar groepsmaatschappijen en andere rechtspersonen waarop overheersende zeggenschap kan worden uitgeoefend, dan wel waarover de centrale leiding bestaat. Groepsmaatschappijen zijn deelnemingen waarin Rivas Zorggroep een meerderheidsbelang heeft of waarin op een andere wijze een beleidsbepalende invloed kan worden uitgeoefend. Nieuw verworven deelnemingen worden in de consolidatie betrokken vanaf het tijdstip waarop beleidsbepalende invloed kan worden uitgeoefend. Afgestoten deelnemingen worden in de consolidatie betrokken tot het tijdstip van beëindiging van deze invloed. In de geconsolideerde jaarrekening zijn de onderlinge schulden, vorderingen en transacties geëlimineerd. De groepsmaatschappijen zijn integraal geconsolideerd. In de toelichting op de balans is bij de Financiële Vaste Activa een volledig overzicht opgenomen van de instellingen en bedrijven die onderdeel uitmaken van de consolidatie. Acquisities en desinvesteringen van groepsmaatschappijen. Vanaf de overnamedatum worden de resultaten en de identificeerbare activa en passiva van de overgenomen vennootschap opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. De overnamedatum is het moment dat overheersende zeggenschap kan worden uitgeoefend op de desbetreffende vennootschap. De verkrijgingsprijs bestaat uit het geldbedrag of het equivalent hiervan dat is overeengekomen voor de verkrijging van de overgenomen onderneming vermeerderd met eventuele direct toerekenbare kosten. Indien de verkrijgingsprijs hoger is dan het nettobedrag van de reële waarde van de identificeerbare activa en passiva wordt het meerdere als goodwill geactiveerd onder de immateriële vaste activa. Indien de verkrijgingsprijs lager is dan het nettobedrag van de reële waarde van de identificeerbare activa en passiva, dan wordt het verschil (negatieve goodwill) als overlopende passiefpost opgenomen. De maatschappijen die in de consolidatie betrokken zijn, blijven in de consolidatie opgenomen tot het moment dat zij worden verkocht; deconsolidatie vindt plaats op het moment dat de beslissende zeggenschap wordt overgedragen. Goodwill. Vanaf de overname datum worden de resultaten en de indentificeerbare activa en passiva van de overgenomen vennootschap opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. De overnamedatum is het moment dat overheersende zeggenschap kan worden uitgeoeffend op de betreffende vennootschap. De verkrijgingsprijs bestaat uit het geldbedrag of het equivalent hiervan dat is overeengekomen voor de verkrijging van de overgenomen onderneming vermeerderd met eventuele direct toerekenbare kosten. De goodwill is in de balans opgenomen onder de immateriele activa en wordt in een tijdsbestek van 10 jaar afgeschreven.

7.1.4.2 Grondslagen van waardering van activa en passiva Activa en passiva Activa en passiva worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld, vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. Toelichtingen op posten in de balans, resultatenrekening en kasstroomoverzicht zijn in de jaarrekening genummerd. Een actief wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar Rivas Zorggroep zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans 58

opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen die economische voordelen in zich bergen en de omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een in de balans opgenomen actief of verplichting blijft op de balans, als een transactie met betrekking tot het actief of de verplichting niet leidt tot een belangrijke verandering in de economische realiteit met betrekking tot het actief of de verplichting. Een actief of verplichting wordt niet langer in de balans opgenomen als een transactie ertoe leidt dat alle of nagenoeg alle rechten op economische en alle of nagenoeg alle risico's met betrekking tot het actief of de verplichting aan een derde zijn overgedragen. Verder wordt een actief of een verplichting niet meer in de balans opgenomen vanaf het tijdstip dat niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden van waarschijnlijkheid van de toekomstige economische voordelen en of betrouwbaarheid van de bepaling van de waarde. De jaarrekening wordt gepresenteerd in euro's, wat ook de functionele valuta is van Rivas Zorggroep. Immateriële en materiële vaste activa De immateriële en materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en cumulatieve bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingstermijnen van immateriële en materiële vaste activa zijn gebaseerd op de verwachte gebruiksduur van het actief. De afschrijvingen worden berekend als een percentage over de aanschafprijs volgens de lineaire methode op basis van de economische levensduur. Op bedrijfsterreinen en vooruitbetalingen op materiële vaste activa wordt niet afgeschreven. Voor de gehanteerde afschrijvingspercentages verwijzen we naar paragraaf 7.1.7. Groot onderhoud. Periodiek groot onderhoud wordt volgens de componentenbenadering geactiveerd. Hierbij worden de totale uitgaven toegewezen aan de samenstellende delen. Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen en overige deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgevoerd, worden gewaardeerd volgens de nettovermogenswaardemethode. Invloed van betekenis wordt in ieder geval verondersteld aanwezig te zijn bij het kunnen uitbrengen van 20% of meer van de stemrechten. De nettovermogenswaarde wordt berekend volgens de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening; voor deelnemingen waarvan onvoldoende gegevens beschikbaar zijn voor aanpassing aan deze grondslagen, wordt uitgegaan van de waarderingsgrondslagen van de desbetreffende deelneming. Indien de waardering van een deelneming volgens de nettovermogenswaarde negatief is, wordt deze op nihil gewaardeerd. Deelnemingen waarop geen invloed kan worden uitgeoefend worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. De leningen aan niet-geconsolideerde deelnemingen worden initieel opgenomen tegen reële waarde. De grondslagen voor overige financiële vaste activa zijn opgenomen onder het kopje Financiële Instrumenten. Rentebaten worden verantwoord in de periode waartoe zij behoren, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de desbetreffende post. Eventuele winsten of verliezen worden verantwoord onder de financiële baten en lasten. Buitengebruikgestelde activa In samenhang met de nieuwe bekostigingssystematiek en de bijbehorende overgangsregeling heeft Rivas Zorggroep in 2011 een aanvraag ingediend inzake de compensatieregeling BR-CA-493. Het betreft hier een drietal spookpanden. Deze zijn reeds vervangen door nieuwbouw. Ook zijn "oude plankosten" van een tweetal verpleeghuizen, door het afwijzen van de aanvraag Bouwimpuls AWBZ, op basis van beschikking met goedkeuring opgenomen in de compensatieregeling. Dientengevolge zijn de nog als financiële activa gerubriceerde items, voor zover deze relatie hebben met een onroerend goed, gerubriceerd naar de materiële vast activa. De nog resterende financiële activa hebben betrekking op andere entiteiten en de gelden die geclaimd zijn via de compensatieregeling. In 2012 zijn de aanvragen inzake de spookpanden gehonoreerd. Deze honorering wordt in 6 termijnen (2012 t/m 2017) vergoed. Vaste activa - bijzondere waardeverminderingen Vaste activa met een lange levensduur worden beoordeeld op bijzondere waardeverminderingen wanneer wijzigingen of omstandigheden zich voordoen die doen vermoeden dat de boekwaarde van een actief niet terugverdiend zal worden. Als dergelijke indicaties aanwezig zijn, wordt de realiseerbare waarde van het actief geschat. De realiseerbare waarde is de hoogste van de bedrijfswaarde en de opbrengstwaarde. De terugverdienmogelijkheid van activa die in gebruik zijn, wordt bepaald door de boekwaarde van een actief te vergelijken met de opbrengstwaarde of de bedrijfswaarde zijnde de geschatte contante waarde van de toekomstige netto kasstromen die het actief naar verwachting zal genereren. Wanneer de boekwaarde van een actief hoger is dan de geschatte contante waarde van de toekomstige kasstromen, worden bijzondere waardeverminderingen verantwoord voor het verschil tussen de boekwaarde en de realiseerbare waarde. De opbrengstwaarde is gebaseerd op de geschatte verkoopprijs minus de geschatte kosten welke nodig zijn om de verkoop te realiseren. 59

Rivas Zorggroep heeft de realiseerbare directe opbrengstwaarde bij verkoop en de contante waarde van de toekomstige kasstromen van haar zorgvastgoed vorig jaar benaderd op het niveau van de kasstroomgenererende eenheden op stichtingsniveau, en vergeleken met de boekwaarde van het vastgoed en de overige met de bedrijfsvoering samenhangende activa per 31 december 2016. De realiseerbare directe opbrengstwaarden van vaste activa waarvan het voornemen bestaat deze te verkopen, zijn ontleend aan taxaties van onze eigen makelaar welke zijn getoetst op huidige marktprijzen in de regio. In tegenstelling tot vorig jaar is voor het boekjaar 2017 geen uitgebreide impairmentberekenng gemaakt. Op basis van de uitkomsten van 2016 is er slechts een beperkt risico van impairment. Dis is uitsluitend van toepassing op een tweetal kleine locaties. De uitkosmten van de beide locaties zijn ten op zichte van 2016 sterk verbeterd. Enerzijds komt dit door hogere tarieven die worden betaald voor diverse ZZP's, anderzijds is er op een van beide locaties sprake van een hogere bezetting. In overleg met de accountant is er geen impairmentberekening plaatsgevonden, maar is een uitgebreide toelichting gemaakt op basis van de richtlijn 121 van de Raad van Jaarverslaglegging. Bij de bepaling van de contante waarde van de toekomstige kasstromen is in verband met de onzekerheden over de definitieve uitwerking van de beleidsvoornemens, de temporisering van de maatregelen, de gevolgen daarvan voor de omvang van de cliëntenpopulatie, de mogelijkheden tot externe verhuur van vrijgekomen appartementen e.d. een aantal scenario’s uitgewerkt: Op basis van de impairmentberekening 2016 en de in 2017 gemaakte toelichting conform RJ121, is er geen sprake van een duurzame waardevermindering. Vervreemding van vaste activa Voor verkoop beschikbare activa, waarvan de koopovereenkomst is getekend voor balansdatum, zijn gewaardeerd tegen de verwachte opbrengstwaarde. Voorraden Voorraden zijn gewaardeerd tegen kostprijs onder aftrek van een eventuele voorziening voor incourantheid. Financiële instrumenten Financiële instrumenten omvatten handels- en overige vorderingen, geldmiddelen, leningen en overige financieringsverplichtingen, handelsschulden en overige te bepalen kosten en afgeleide financiële instrumenten (derivaten). Financiële instrumenten omvatten tevens in contracten besloten afgeleide financiële instrumenten (derivaten). Deze worden door Rivas gescheiden van het basiscontract en apart verantwoord indien de economische kenmerken en risico's van het basiscontract en het daarin besloten derivaat niet nauw verwant zijn. Verstrekte leningen en overige vorderingen Verstrekte leningen en overige vorderingen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rente methode, verminderd met bijzondere waardeverminderingsverliezen. Langlopende en kortlopende schulden en overige financiële verplichtingen Langlopende en kortlopende schulden en overige financiële verplichtingen worden na eerste opname gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieverentemethode. De aflossingsverplichtingen voor het komende jaar van de langlopende schulden worden opgenomen onder de kortlopden schulden. Afgeleide financiële instrumenten Afgeleide instrumenten worden gewaardeerd op kostprijs of lagere marktwaarde, tenzij hedge accounting onder het kostprijs hedge model wordt toegepast. Indien kostprijs hedge accounting wordt toegepast, vindt eerste waardering plaats tegen reële waarde. Zolang het afgeleide instrument betrekking heeft op afdekking van het specifieke risico van een toekomstige transactie die naar verwachting zal plaatsvinden, vindt geen herwaardering van dit instrument plaats. Zodra de verwachte toekomstige transactie leidt tot verantwoording in de winst- en verliesrekening, wordt de met het afgeleide instrument samenhangende winst of het met met het afgeleide instrument samenhangende verlies in de resultatenrekening verwerkt. Indien de afgedekte positie van een verwachte toekomstige transactie leidt tot de opname in de balans van een niet-financieel actief of een niet-financiële verplichting past de instelling de kostprijs van dit actief aan met de afdekkingsresultaten die nog niet in de resultatenrekening zijn verwerkt. Een verlies voor het percentage groter dan de omvang van het afgeleide instrument ten opzichte van de afgedekte positie wordt op basis van kostprijs of lagere marktwaarde direct in de resultatenrekening verwerkt. Indien afgeleide instrumenten aflopen of worden verkocht, worden de afdekkingsrelaties beëindigd. De cumulatieve winst die of het cumulatieve verlies dat tot dat moment nog niet in de resultatenrekening was verwerkt, wordt als overlopende post in de balans opgenomen totdat het afgedekte transacties plaatsvinden. Indien de transacties naar verwachting niet meer plaatsvinden, wordt de cumulatieve winst of het cumulatieve verlies overgeboekt naar de winst-en-verliesrekening. Onderhanden projecten uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten Het onderhanden werk uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten wordt gewaardeerd tegen de opbrengstwaarde of de vervaardigingsprijs, zijnde de afgeleide verkoopwaarde van de reeds bestede verrichtingen. De productie van het onderhanden 60

werk is bepaald door de openstaande verrichtingen te koppelen aan de DBC's / DBC-zorgproducten die ultimo boekjaar openstonden. Op het onderhanden werk worden de voorschotten die ontvangen zijn van verzekeraars in mindering gebracht. De waardering van de onderhanden projecten uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten voor de Geriatrische Revalidatie Zorg (GRZ) vindt plaats op basis van de gerelateerde bedragen per DBC op basis van het aantal dagen die zijn geproduceerd tot en met ultimo boekjaar. Vorderingen Vorderingen worden opgenomen voor de nominale waarde. Een voorziening wordt getroffen op de vorderingen op grond van verwachte oninbaarheid. De voorziening is bepaald door een individuele beoordeling van alle openstaande vorderingen. Indien een vordering meer dan 6 maanden openstaat wordt deze als verwacht oninbaar getypeerd en voor 50% voorzien. Een vordering uit hoofde van financieringstekorten of een schuld uit hoofde van financieringsoverschotten is het aan het einde van het boekjaar bestaande verschil tussen het wettelijk budget voor aanvaardbare kosten en de ontvangen voorschotten en de in rekening gebrachte vergoedingen voor diensten en verrichtingen ter dekking van het wettelijk budget (artikel 6 Regeling verslaggeving WTZi). Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito's met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden, alsmede kortlopende leningen, bij de banken zijn opgenomen onder schulden. Vermogen Het eigen vermogen is het overblijvend bedrag in de passiva van Rivas Zorggroep na aftrek van al haar vreemd vermogen. Onder het kapitaal wordt opgenomen het bij oprichting of later ingebrachte kapitaal. De bestemmingsreserves zijn een gedeelte van het eigen vermogen waaraan, door de Raad van Bestuur, een beperkte bestedingsmogelijkheid is gegeven. Voorzieningen Algemeen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is in te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de reele waarde. Uitzondering hierop is de voorziening Dienst-jubilea, welke is, gezien het langlopende karakter van deze voorziening, opgenomen tegen de contante waarde (disconto 5%). Wanneer verplichtingen naar verwachting door een derde zullen worden vergoed, wordt deze vergoeding als een actief in de balans opgenomen indien het waarschijnlijk is dat deze vergoeding zal worden ontvangen bij de afwikkeling van de verplichting. In de toelichting op de balans is een nadere uiteenzetting van de grondslagen per voorziening uitgewerkt. Schulden Onder de langlopende schulden worden schulden opgenomen met een resterende looptijd van meer dan één jaar. De kortlopende schulden hebben een verwachte looptijd van maximaal één jaar. De schulden worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs (nominale waarde). De aflossingsverplichtingen voor het komend jaar van de langlopende schulden worden opgenomen onder kortlopende schulden.

7.1.4.3 Grondslagen van resultaatbepaling Algemeen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de baten en lasten over het verslagjaar, met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde waarderingsgrondslagen. De baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop deze betrekking hebben, uitgaande van historische kosten. Verliezen worden verantwoord als deze voorzienbaar zijn; baten worden verantwoord als deze gerealiseerd zijn. Baten (waaronder nagekomen budgetaanpassingen) en lasten uit voorgaande jaren die in dit boekjaar zijn geconstateerd, worden aan dit boekjaar toegerekend. Opbrengsten Opbrengsten uit het verlenen van diensten worden in de winst-en-verliesrekening verwerkt wanneer het bedrag van de opbrengsten op betrouwbare wijze kan worden bepaald, de inning van de te ontvangen vergoeding waarschijnlijk is, de mate waarin de dienstverlening op balansdatum is verricht betrouwbaar kan worden bepaald en de reeds gemaakte kosten en de kosten die (mogelijk) nog moeten worden gemaakt om de dienstverlening te voltooien op betrouwbare wijze kunnen worden bepaald. Indien het resultaat van een bepaalde opdracht tot dienstverlening niet op betrouwbare wijze kan worden bepaald, worden de opbrengsten verwerkt tot het bedrag van de kosten van de dienstverlening die worden gedekt door de opbrengsten. De met de opbrengsten samenhangende lasten worden toegerekend aan de periode waarin de baten zijn verantwoord. 61

Personele kosten Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de resultatenrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers respectievelijk de belastingautoriteit. Pensioenen Rivas Zorggroep heeft voor haar werknemers een toegezegde pensioenregeling. Hiervoor in aanmerking komende werknemers hebben op de pensioengerechtigde leeftijd recht op een pensioen dat is gebaseerd op het gemiddeld verdiende loon berekend over de jaren dat de werknemer pensioen heeft opgebouwd. De verplichtingen, welke voortvloeien uit deze rechten zijn ondergebracht bij het bedrijfstakpensioenfonds Zorg en Welzijn. Rivas Zorggroep betaalt hiervoor premies waarvan 50% door de werkgever wordt betaald en de andere 50% door de werknemer. De pensioenrechten worden jaarlijks geïndexeerd, indien en voor zover de dekkingsgraad van het pensioenfonds (het vermogen van het pensioenfonds gedeeld door haar financiële verplichtingen) dit toelaat. Naar de stand van ultimo februari 2018 is de dekkingsgraad van het pensioenfonds 101,6 %. Rivas Zorggroep heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van een tekort bij het pensioenfonds, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. Rivas Zorggroep heeft daarom alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar in de jaarrekening verantwoord. Financiële baten en lasten De financiële baten en lasten betreffen van derden en groepsmaatschappijen ontvangen (te ontvangen) en aan derden en groepsmaatschappijen betaalde (te betalen) interest. Tevens is hieronder opgenomen de waardevermindering van de in het verleden opgevoerde spookpanden welke in termijnen in de afrekeningen richting het zorgkantoor moesten worden meegenomen.

7.1.4.4 Grondslagen voor de opstelling van het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld op basis van de indirecte methode. Betalingen welke voortvloeien uit langlopende leningen worden voor het gedeelte dat betrekking heeft op de rente opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten en voor het aflossingsdeel als kasstroom uit financieringsactiviteiten.

7.1.4.5 Grondslagen voor gebeurtenissen na balansdatum Gebeurtenissen die nadere informatie geven over de feitelijke situatie per balansdatum en die blijken tot aan de datum van het opmaken van de jaarrekening worden verwerkt in de jaarrekening. Gebeurtenissen die geen nadere informatie geven over de feitelijke situatie per balansdatum worden niet in de jaarrekening verwerkt. Als dergelijke gebeurtenissen van belang zijn voor de oordeelsvorming van de gebruikers van de jaarrekening, worden de aard en de geschatte financiële gevolgen ervan toegelicht in de jaarrekening.

7.1.4.6 Waarderingsgrondslagen WNT Voor de uitvoering van de Wet Normering Topinkomens (WNT) heeft de Rivas Zorggroep zich gehouden aan de weten regelgeving inzake de WNT, waaronder de instellingsspecifieke (sectorale) regels.

7.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS

ACTIVA 1. Immateriële vaste activa De specificatie is als volgt:

31-dec-17 €

31-dec-16 €

Goodwill

126.000

140.000

Totaal immateriële vaste activa

126.000

140.000

2017 €

2016 €

Boekwaarde per 1 januari Bij: investeringen Af: afschrijvingen Af: desinvesteringen

140.000 0 -14.000 0

0 140.000 0 0

Boekwaarde per 31 december

126.000

140.000

Aanschafwaarde Cumulatieve herwaarderingen Cumulatieve afschrijvingen

140.000 0 14.000

140.000 0 0

Het verloop van de immateriële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven:

Toelichting: Voor een nadere specificatie van het verloop van de immateriële vaste activa per activagroep wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder 7.1.6.

2. Materiële vaste activa De specificatie is als volgt:

31-dec-17 €

31-dec-16 €

Bedrijfsgebouwen en terreinen Machines en installaties Andere vaste bedrijfsmiddelen, technische en administratieve uitrusting Materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetalingen op materiële vaste activa Niet aan het bedrijfsproces dienstbare materiële activa

145.549.155 23.022.420 23.977.102 3.884.985 1.591.551

143.795.083 22.716.662 29.799.125 7.926.005 4.397.342

Totaal materiële vaste activa

198.025.212

208.634.218

2017 €

2016 €

Boekwaarde per 1 januari Bij: investeringen Bij: herwaarderingen Af: afschrijvingen Af: bijzondere waardeverminderingen Af: terugname geheel afgeschreven activa Af: desinvesteringen

208.634.218 7.415.713 0 -14.944.084 0 0 -3.080.634

217.732.357 8.860.808 170.000 -15.243.957 0 0 -2.884.991

Boekwaarde per 31 december

198.025.212

208.634.218

Aanschafwaarde Cumulatieve herwaarderingen Cumulatieve afschrijvingen

295.423.221 0 97.398.009

300.134.515 0 91.500.297

Het verloop van de materiële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven:

Toelichting: Voor een nadere specificatie van het verloop van de materiële vaste activa per activagroep wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder 7.1.7.

Toelichting (vervolg): Onder de materiele vaste activa is activa opgenomen waarvan de zorginstelling het juridisch eigendom heeft. Het gaat hier om een totaal bedrag van :

€

11.702.464

De vaste activa zijn als zekerheid gesteld voor de langlopende schulden. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar het overzicht van de langlopende leningen in bijlage 7.1.9

3. Financiële vaste activa De specificatie is als volgt:

31-dec-17 €

31-dec-16 €

Deelnemingen Vorderingen op deelnemingen Overige vorderingen - Lening u/g - Te verrekenen afschrijving met betrekking tot buitengebruik gestelde MVA - Rente egalisatie

1.294.692 0

1.500.573 0

0 0 2.783

0 435.813 4.747

Totaal financiële vaste activa

1.297.475

1.941.133

Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt: € Boekwaarde per 1 januari

1.941.133

Af: kapitaalterugstorting Resultaat deelnemingen Bij / Af: verstrekte of aflossing lening Bij: vordering op deelneming Af: te verrekenen afschrijvingen Af: waardeverminderingen

-205.881 0 0 0 -435.813 -1.964

Boekwaarde per 31 december

1.297.475

Toelichting: Voor een nadere specificatie van het verloop van de financiële vaste activa per activagroep wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder 7.1.8. €

Totaalbedrag van de vorderingen op de financiële vaste activa met een looptijd korter dan 1 jaar:

1.964

Toelichting op belangen in andere rechtspersonen of vennootschappen: Naam en rechtsvorm en woonplaats rechtspersoon

Verschaft kapitaal

Rechtstreekse kapitaalbelangen >= 20%: Rivas Holding BV, Gorinchem

18.000

Kapitaalbelang (in %)

Eigen vermogen €

Resultaat €

100%

277

-152

137.598 693.705 350.213

23.476 -2.839 75.904

53.823 -1.332.623

82.655 31.407

Zeggenschapsbelangen (100%): St. Aanleunwoningen Steijndeld, Gorinchem St. Beheer Beatrixziekenhuis Gorinchem St. De Stolpe Markt, Papendrecht Belangen samen met dochtermaatschappijen: Rivas Parko BV, Gorinchem Elke Zorg BV , Gorinchem Niet geconsolideerde instellingen en bedrijven Kapitaalsbelang, maar geen Zeggenschapsbelang MediRisk, Utrecht Maatschap Neurologie, Gorinchem Result Beheer BV, Dordrecht Result Laboratorium CV, Dordrecht

18.000 18.000

100% 100%

438.677 66.000 15 790.000

2% 50% 15%

Zeggenschapsbelang, maar geen Kapitaalsbelang Stichting Lingeburgt, Gorinchem Vereniging van Eigenaren 7e Bastion, Gorinchem Vereniging van Eigenaren De Alblashof, Alblasserdam Stichting Laboratorium voor Pathologie, Dordrecht Toelichting: Rente egalisatierekening De rente egalisatierekening is ontstaan door sommering van de verschillen tussen werkelijke rente van de annuĂŻteitenlening en een vaste budgetrente per jaar. Vanaf 1 januari 2000 worden de werkelijke kosten in de resultatenrekening opgenomen. Deze investering heeft betrekking op de financiering van ons regiokantoor gelegen aan de Pietersweer te Hardinxveld-Giessendam. Boekwaarde 1 januari Af: afschrijvingen Boekwaarde 31 december

4.747 -1.964 2.783

MediRisk Sinds 1992 neemt Rivas Zorggroep deel in een onderlinge verzekeringsmaatschappij opgericht voor het verzekeren van het wettelijk aansprakelijkheidsrisico bij medische ingrepen. Deze maatschappij, MediRisk genaamd, wordt gevormd door een groot aantal ziekenhuizen die ieder deelnemen in het risicodragend kapitaal. In het verslagjaar heeft een mutatie in de deelneming van het risicodragend kapitaal plaatsgevonden. Boekwaarde per 1 januari Mutatie deelneming in risicodragend kapitaal Boekwaarde per 31 december

434.558 4.119 438.677

Maatschap Neurologie De deelneming van de Rivas Zorggroep in de maatschap Neurologie bedraagt 50% Boekwaarde per 1 januari Aankopen / Verkopen Boekwaarde per 31 december

66.000 0 66.000

Result Beheer BV Result Laboraratorium BV is in 2017 omgevoerd tot een CV-BV constructie. Dit houdt in dat Result Laboratorium BV haar laboratoriumactiviteiten inclusief alle passiva en activa heeft ondergebracht bij Result Laboratorium CV. Result Laboraratorium BV is als gevolg hiervan omgevormd tot Result Beheer BV en het beheer over Result Laboratorium CV gaan voeren. Boekwaarde per 1 januari Aankopen Overdracht aan CV Result Laboratorium Boekwaarde per 31 december

1.000.015 0 -1.000.000 15

Result Laboratorium CV Result Laboraratorium BV is in 2017 omgevoerd tot een CV-BV constructie. Dit houdt in dat Result Laboratorium BV haar laboratoriumactiviteiten inclusief alle passiva en activa heeft ondergebracht bij Result Laboratorium CV. Het door de aandeelhouders in Result Laboratorium BV ingebracht agio is, conform goedkeuring door deze aandeelhouders, overgebracht naar Result Laboratorium CV. De aandeelhouders van Result Laboratorium BV zijn ook de commanditaire vennoten in Result Laboratorium CV. Boekwaarde per 1 januari Overdracht vanuit Result Laboratorium BV Agio uitkering Boekwaarde per 31 december

0 1.000.000 -210.000 790.000

4. Voorraden De specificatie is als volgt:

31-dec-17 €

31-dec-16 €

Medische middelen Hulpmiddelen Overige voorraden: - Voorraad Technische dienst - Voorraad Automatisering

654.732 0

599.543 9.663

54.724 108.752

42.865 111.036

Totaal voorraden

818.208

763.108

31-dec-17 €

31-dec-16 €

12.159.489 428.980 -9.113.346 0

13.652.622 1.377.530 -9.285.951 0

3.475.123

5.744.201

Saldo per 31-dec-17

Toelichting: Voorraad Hulpmiddelen In het verslagjaar zijn ook de winkels voor zorghulpmiddelen overgedragen aan Vegro BV, danwel gesloten. De resterende voorraad is overgenomen door Vegro, danwel afgeschreven.

5. Onderhanden projecten uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten De specificatie is als volgt:

Onderhanden projecten DBC's / DBC-zorgproducten Regulier & Vrij segment Onderhanden projecten DBC's / DBC-zorgproducten GRZ Af: ontvangen voorschotten tbv OHW Af: voorziening onderhanden projecten Totaal onderhanden projecten De specificatie per onderhanden project is als volgt weer te geven: Gerealiseerde projectStroom DBC's / DBC-zorgproducten kosten en toegerekende winst

VGZ (Univé, VGZ, IZA, Trias) CZ Zilveren Kruis Menzis Multizorg ASR DSW geen ZK Waardenland (GRZ) Totaal (onderhanden projecten)

Af: verwerkte verliezen €

€

Af: ontvangen voorschotten €

6.442.371 1.601.560 2.525.407 858.671 216.400 210.138 218.010 86.932 428.980

0 0 0 0 0 0 0 0 0

5.287.726 1.282.820 2.161.800 381.000 0 0 0 0 0

1.154.645 318.740 363.607 477.671 216.400 210.138 218.010 86.932 428.980

12.588.469

9.113.346

3.475.123

€

Toelichting: Waardering Onderhanden Werk In het verslagjaar is de waardebepaling van de niet gesloten DBC's en DBC-zorgproducten voor het ziekenhuis gebaseerd op de verwachte opbrengstwaarde. De waardebepaling van de niet gesloten DBC's en DBC-zorgproducten voor de Geriatrische Revalidatie Zorg (GRZ) is gebaseerd op de hieraan te relateren bedragen per DBC op basis van het aantal dagen die zijn geproduceerd tot en met ultimo boekjaar. De waardebepaling van de gesloten, maar nog niet gefactureerde, DBC's en DBC-zorgproducten is gelijk gebleven.

6. Vorderingen en schulden uit hoofde van financieringstekort respectievelijk financieringsoverschot 2016 € Saldo per 1 januari

-180.625

Financieringsverschil boekjaar Correcties voorgaande jaren Betalingen/ontvangsten Verrekening tussen jaren

0 381.080 -200.455

Subtotaal mutatie boekjaar

a= interne berekening

-180.625 704.514 0 381.080 -200.455

180.625

704.514

885.139

704.514

c c c nvt

b= overeenstemming met zorgverzekeraars / zorgkantoren

a a a nvt c= definitieve vaststelling NZa

31-dec-17 €

31-dec-16 €

704.514 0 704.514

389.071 -569.696 -180.625

2017 €

2016 €

81.229.007 1.142.926 -81.667.419 0

79.334.616 0 -79.145.875 -369.366

704.514

-180.625

Waarvan gepresenteerd als: - vorderingen uit hoofde van financieringstekort - schulden uit hoofde van financieringsoverschot

Specificatie financieringsverschil in het boekjaar (AWBZ excl. GGZ)

Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten - Kwaliteitsimpuls Af: ontvangen voorschotten Af: voorziening onzekere budgetpost

totaal €

704.514

Saldo per 31 december Stadium van vaststelling (per erkenning): Thuiszorg Verzorgingshuizen Verpleeghuizen Ziekenhuis

2017 €

Totaal financieringsverschil Toelichting:

De ontvangen voorschotten over het boekjaar zijn nog op basis van de produktieafspraken. Er heeft reeds een correctie plaatsgevonden in relatie tot de aan het einde van het jaar afgesproken herschikkingen. Wettelijke budget voor aanvaardbare kosten - Kwaliteitsimpuls Dit betreft het resterende deel van de totaal ontvangen gelden inzake de Kwaliteitsimpuls, welke pas in 2018 verantwoord gaat worden. Dit bedrag is opgenomen onder de vooruit ontvangen bedragen.

7. Debiteuren en overige vorderingen De specificatie is als volgt:

31-dec-17 €

31-dec-16 €

Vorderingen op debiteuren Nog te factureren omzet (incl. DBC's / DBC-zorgproducten) Vooruitbetaalde bedragen Nog te ontvangen bedragen: - Werknemersregelingen - Overig Overige vorderingen

12.541.020 13.153.545 2.126.594

14.875.412 11.486.666 2.527.339

240.473 1.682.703 105.401

254.441 2.323.099 100.159

Totaal overige vorderingen

29.849.737

31.567.116

Toelichting: De voorziening die in aftrek op de vorderingen is gebracht (in 2016 een bedrag van € 279.088), bedraagt in 2017:

€

288.620

9. Liquide middelen De specificatie is als volgt:

31-dec-17 €

31-dec-16 €

Bankrekeningen Kassen

10.586.533 23.746

9.289.226 23.090

Totaal liquide middelen

10.610.279

9.312.316

31-dec-17 €

31-dec-16 €

741.412 -2.607.003 53.960.571 0 52.094.980

741.412 -3.589.568 53.432.133 425.195 51.009.172

Toelichting: De liquide middelen staan ter vrije beschikking.

PASSIVA 10. Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit de volgende componenten:

Kapitaal Bestemmingsreserves Algemene reserves Overige reserves Totaal eigen vermogen Kapitaal Saldo per 1-jan-2017 €

Resultaatbestemming €

Overige mutaties €

Saldo per 31-dec-17 €

741.412

Saldo per 1-jan-2017 €

Resultaatbestemming €

Overige mutaties €

Saldo per 31-dec-17 €

Bestemmingsreserves: Bestemmingsreserve Kraamzorg Exploitatiesaldo maatschappelijke diensten Reserve exploitatie Particuliere Verhuur

-566.350 -3.237.234 214.017

0 -262.966 679.180

566.350 0 0

0 -3.500.200 893.197

Totaal bestemmingsreserves

-3.589.568

416.214

566.350

-2.607.003

Saldo per 1-jan-2017 €

Resultaatbestemming €

Overige mutaties €

Saldo per 31-dec-17 €

36.118.043 21.267.800 -3.452.489

1.095.281 -72.337 -487.897

0 -566.350 425.195

37.213.324 20.629.113 -3.515.192

53.933.354

535.047

-141.155

54.327.245

Algemene reserves: Eigen vermogen Stg Beheer Beatrixziekenhuis Algemene reserve Stg Aanleunwoningen Steijndeld Reserve exploitatie Rivas Holding BV Reserve exploitatie Rivas Parko BV Reserve exploitatie Elke Zorg BV

693.705 137.598 -17.723 35.823 -1.350.624

-2.839 23.476 -152 82.655 31.407

0 0 0 0 0

690.866 161.074 -17.876 118.478 -1.319.217

Totaal algemene reserves

53.432.133

669.593

-141.155

53.960.571

Het verloop is als volgt weer te geven:

Kapitaal

Bestemmingsreserves Het verloop is als volgt weer te geven:

Algemene en overige reserves Het verloop is als volgt weer te geven: Reserve aanvaardbare kosten: Verpleeg- en Verzorging Ziekenhuiszorg Zorg Thuis

Overige reserves AWBZ Basispakket gebonden vermogen

425.195

-425.195

Totaal overige reserves

425.195

-425.195

0 â&#x201A;Ź

Toelichting:

Bestemmingsreserves: Bestemmingsreserve Kraamzorg Deze reserve is de cumulatie van de opgebouwde exploitatie resultaten van de verleende kraamzorg door Rivas Zorggroep, zowel zelfstandig als in samenwerking met derden. Ten gevolgen van het afstoten van deze zorgverlening is deze reserve overgeboekt naar de Reserve Aanvaardbare Kosten Ziekenhuiszorg Saldo per 1 januari Overboeking Saldo per 31 december

-566.350 566.350 0

Te verrekenen exploitatiesaldo Maatschappelijke diensten Deze reserve heeft een zelfde werking als de reserve aanvaardbare kosten bij andere zorgvormen. In deze reserve zijn het Maatschappelijk Werk en Jeugdgezondheidszorg opgenomen. Saldo per 1 januari Resultaatbestemming Saldo per 31 december

-3.237.234 -262.966 -3.500.200

Reserve exploitatie Particuliere Verhuur Deze reserve is de cumulatie van de opgebouwde resultaten van de exploitatie van de particuliere verhuur vanaf de ingebruikname van de particuliere appartementen bij het Zorgcomplex De Bannehof en het 7e Bastion, Saldo per 1 januari Resultaatbestemming Resultaat door verkoop Saldo per 31 december

214.017 8.966 670.214 893.197

Algemene en Overige reserves: Algemene reserves Eigen vermogen Stichting Beheer Beatrixziekenhuis Gorinchem Dit eigen vermogen wordt opgebouwd uit de exploitatieresultaten van genoemde stichting. Conform de statuten wordt het resultaat ten laste c.q. ten gunste van het eigen vermogen geboekt. Saldo per 1 januari Resultaatbestemming Saldo per 31 december

693.705 -2.839 690.866

Algemene reserve Aanleunwoningen Steijndeld Deze reserve is de cumulatie van de opgebouwde exploitatie resultaten van de exploitatie van Stichting Aanleunwoningen Steijndeld vanaf de oprichting. Saldo per 1 januari Resultaatbestemming Saldo per 31 december

137.598 23.476 161.074

Reserve Exploitatie saldo Rivas Holding Deze reserve is de cumulatie van de opgebouwde resultaten van de exploitatie van de overkoepelende particuliere initiatieven van de Rivas Zorggroep. Saldo per 1 januari Resultaatbestemming Saldo per 31 december

-17.723 -152 -17.876

Reserve Exploitatie saldo Rivas Parko BV Deze reserve is de cumulatie van de opgebouwde resultaten van de exploitatie van de parkeergarage aan de Banneweg te Gorinchem. Saldo per 1 januari Resultaatbestemming Saldo per 31 december

35.823 82.655 118.478

€

Toelichting (vervolg): Reserve Exploitatie saldo Elke Zorg BV Deze reserve is opgebouwd uit de resultaten van exploitatie van de Cadeau- & Horecavoorziening in het Beatrixziekenhuis. Saldo per 1 januari Resultaatbestemming Saldo per 31 december

-1.350.624 31.407 -1.319.217

Overige reserves AWBZ Basispakket gebonden vermogen Dit vermogen is ontstaan door fusies die in de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden met plaatselijke kruisverenigingen. Dit vermogen mag, door opheffing van de AWBZ-regeling vrij besteed worden. In het verslagjaar is deze reserve dan ook overgebracht naar de Reserve Aanvaardbare kosten Zorg Thuis. Saldo per 1 januari Overboeking Saldo per 31 december

425.195 -425.195 0

Overzicht van het totaalresultaat van de instelling

31-dec-17 €

31-dec-16 €

Geconsolideerd netto-resultaat (na belastingen) toekomend aan de instelling

1.085.808

-2.919.769

0 0 0

1.085.808

-2.919.769

Herwaardering materiële vaste activa Cumulatief effect van stelselwijzigingen Af: Gerealiseerde herwaardering ten laste van het eigen vermogen Totaal van de rechtstreekse mutaties in het eigen vermogen van de instelling als onderdeel van het groepsvermogen Totaalresultaat van de instelling

11. Voorzieningen Het verloop is als volgt weer te geven:

- Voorziening Groot Onderhoud - Voorziening De Wieken - Voorziening Eigen Risico MediRisk - Voorziening WGA - Voorziening Dienst-jubilea - Voorziening PLB 45-49 - Voorziening PLB-regulier - Voorziening ORT Totaal voorzieningen

Saldo per 1-jan-2017 €

Dotatie

Onttrekking

Vrijval

€

Saldo per 31-dec-17 €

30.638 0 271.146 300.000 984.178 124.856 9.000.498 2.955.042

4.000 100.000 305.844 154.442 210.175 0 2.143.526 0

0 0 -26.766 0 -225.741 -65.623 -1.555.600 -1.416.248

0 0 0 0 0 0 0 0

34.638 100.000 550.224 454.442 968.612 59.232 9.588.424 1.538.795

13.666.358

2.917.987

-3.289.978

13.294.366

Toelichting in welke mate (het totaal van) de voorzieningen als langlopend moeten worden beschouwd: 31-dec-17 2.592.401 10.701.965 4.653.028

Kortlopend deel van de voorzieningen (< 1 jr.) Langlopend deel van de voorzieningen (> 1 jr.) Hiervan langlopend (> 5 jaar) Toelichting per categorie voorziening: Voorziening groot onderhoud Binnen de geconsolideerde stichting Aanleunwoningen Steijndeld berust de verplichting, conform afspraken en regelingen die gelden voor woningbouwcoöperaties, om een voorziening groot onderhoud aan te houden. De voorziening voor de geëxploiteerde woningen wordt aangevuld met een vast percentage van de berekende huur. De werkelijke kosten worden ten laste gebracht van de voorziening. Boekwaarde per 1 januari Toevoeging / Onttrekking / Vrijval Saldo per 31 december

30.638 4.000 34.638

€

Toelichting (vervolg): Voorziening De Wieken Deze voorziening heeft als doelstelling het terug brengen van het terrein in zijn oorspronkelijke staat op het moment van afsluiten van de tijdelijke voorziening. Boekwaarde per 1 januari Toevoeging / Onttrekking Saldo per 31 december

0 100.000 100.000

Voorziening Eigen Risico MediRisk Stichting Rivas Zorggroep heeft met ingang van het boekjaar 2016 een (verplichte) nieuwe Stop-loss verzekering afgesloten bij de onderlinge waarborgmaatschappij Medirisk te Utrecht. Een stolp-loss verzekering kenmerkt zich in het feit dat er sprake is van een lage basispremie met een eigen risico. Schades cq claims ingevolge klachten en fouten worden op basis van nacalculatie in rekening gebracht. Dit voor het eventuele eigen risico ofhet totale bedrag indien lager dan het eigen risico. De afhandeling van medische klachten cq claims hebben veelal, vanwege de nauwkeurige bestudering van de medische dossiers, een lange looptijd. De financiële gevolgen kunnen derhalve nagenoeg nooit in het betreffende boekjaar worden afgewikkeld. Om nu de kosten zo gelijk mogelijk over de jaren te verdelen, heeft Rivas besloten om voor de nog te verwachten schadeclaims een voorziening te treffen. Het bedrag dat in 2017 ten gunste van de voorziening is gebracht, is als volgt bepaald: - Wat was de gemiddelde schadelast over de afgelopen boekjaren vanaf 2013 - Hoe verhoudt zich dit met de nieuw te betalen premie 2017 Voor de activiteiten vallend onder de Verpleeg- en Verzorgingshuizen en Thuiszorg, is geen voorziening opgenomen. Boekwaarde per 1 januari Toevoeging / Onttrekking / Vrijval Saldo per 31 december

271.146 279.078 550.224

Voorziening WGA Deze voorziening dient ter dekking van de financiële risico's die ontstaan indien een werknemer langdurig ziek blijkt te zijn en te blijven. Gedurende het eerste jaar moet 100% van het gemiddeld laatst verdiende loon worden doorbetaald en gedurende het tweede jaar is dit 70%. Deze jaren komen de kosten, met uitzondering van de zogenaamde "vangnet-situaties", voor rekening van de werkgever. Afhankelijk van de CAO, die van toepassing is, kan het zijn dat het tweede jaar nog moet worden aangevuld tot 100%. Deze voorziening dient ter dekking van deze eventuele aanvulling. Boekwaarde per 1 januari Toevoeging / Onttrekking / Vrijval Saldo per 31 december

300.000 154.442 454.442

Voorziening Dienst-jubileum Dit betreft een voorziening voor toekomstig uit te keren jubileumgratificaties aan het personeel op grond van de huidige personeelsregelingen. Bij de berekening van de voorziening is rekening gehouden met toekomstige salarisstijgingen en de vertrekkans van het personeel. Boekwaarde per 1 januari Toevoeging / Onttrekking / Vrijval Saldo per 31 december

984.178 -15.566 968.612

Voorziening PLB 45-49 De voorziening persoonlijk budget levensfase (PBL) betreft een voorziening uit hoofde van een CAO verplichting in het kader van de overgangsregeling 45+. Het persoonlijk budget levensfase kwalificeert als een beloning met opbouw van rechten. De voorziening betreft de reële waarde van de in de toekomst eenmalig uit te keren PLBuren (200 uur bij fulltime dienstverband). De berekening is gebaseerd op de CAO-bepalingen, blijfkans, leeftijd en resterende dienstjaren tot het bereiken van de 55-jarige leeftijd. Boekwaarde per 1 januari Toevoeging / Onttrekking / Vrijval Saldo per 31 december

124.856 -65.623 59.232

Voorziening PLB-regulier Deze voorziening dient ter dekking aan de saldi PLB-uren van de bij Rivas Zorggroep in dienst zijnde medewerkers die vallen onder de cao Ziekenhuizen. Deze uren zijn ter vrije beschikking en hebben geen verjaringstermijn. Boekwaarde per 1 januari Toevoeging / Onttrekking / Vrijval Saldo per 31 december

9.000.498 587.926 9.588.424

€

Toelichting (vervolg): Voorziening ORT Deze voorziening is opgenomen voor de verplichting volgend uit de in 2016 afgesloten cao onderhandelingen voor de Verpleging, Verzorging en Thuiszorg inzake de nabetalingsverplichting van de ORT over de vakantiedagen over de periode 2012 tot en met 2016. Deze voorziening is opgenomen voor de verplichting volgend uit de in 2017 afgesloten cao onderhandelingen voor de Ziekenhuizen inzake de nabetalingsverplichting van de ORT over de vakantiedagen over de periode 2012-2014. De onregelmatigheidstoeslag over de vakantiedagen van 2015 en 2016 zijn reeds uitbetaald. In de loop van 2017 zijn nog enige claims van oud-medewerkers ontvangen. Deze zijn alsnog voor de werkelijke bedragen in de voorziening opgenomen. In het verslag jaar heeft de eerste betaling aan de medewerkers plaatsgevonden. Boekwaarde per 1 januari Toevoeging / Onttrekking / Vrijval Saldo per 31 december

2.955.042 -1.416.248 1.538.795

12. Langlopende schulden De specificatie is als volgt:

31-dec-17 €

31-dec-16 €

Schulden aan banken Overige langlopende schulden

131.704.471 0

95.495.679 43.937.615

Totaal langlopende schulden

131.704.471

139.433.294

2017 €

2016 €

Stand per 1 januari Bij: nieuwe leningen Af: aflossingen

145.767.542 2.782.385 7.729.582

108.172.275 43.937.615 6.342.348

Stand per 31 december

140.820.345

145.767.542

9.115.874

6.334.249

131.704.471

139.433.294

Het verloop is als volgt weer te geven:

Af: aflossingsverplichting komend boekjaar Stand langlopende schulden per 31 december

Toelichting in welke mate (het totaal van) de langlopende schulden als langlopend moeten worden beschouwd: Kortlopend deel van de langlopende schulden (< 1 jr.), aflossingsverplichtingen Langlopend deel van de langlopende schulden (> 1 jr.) (balanspost) Hiervan langlopend (> 5 jaar)

9.115.874 131.704.471 95.240.975

6.334.249 139.433.294 65.889.015

Toelichting: Voor een nadere toelichting op de langlopende schulden wordt verwezen naar de bijlage 7.1.9 Overzicht Langlopende Schulden. De aflossingsverplichtingen zijn verantwoord onder de kortlopende schulden. Overige langlopende schulden Dit betreft 2 leningen waarvan in 2016 reeds in vergevorderd staduim met de leningverstreker afspraken waren gemaakt. De ondertekening van de leningen heeft in 2017 plaatsgevonden. Het verstrekken van de gelden heeft, als gevolg van deze omzetting van financieringskrediet naar langlopende lening, voor een deel reeds in 2016 plaatsgevonden. De in toelichting 7.1.9 opgenomen nieuwe leningen van totaal € 46,72 mln zijn dan ook in het verloopoverzicht terug te vinden als nieuwe lening in 2016 van € 43,94 mln en in 2017 van € 2,78 mln. De lening van € 9,72 mln, verstrekt door Gemeente Papendrecht, heeft op non-cash basis plaatsgevonden. De lening heeft betrekking op de financiering van de nieuwe locatie De Wieken in Papendrecht. Hiervan heeft de gemeente op voorhand de ontvangen fakturen betaald en is deze schuld bij oplevering van de locatie omgezet in een langlopende lening.

Toelichting (vervolg): Schulden aan Banken Stichting Rivas Zorggroep heeft einde verslagjaar een totale krediet faciliteit bij de ING Bank NV van: einddatum -

€ € € € € € €

Rekening Courant krediet Euroflexlening Rentevast lening Rentevast lening Rentevast lening Rentevast lening Rentevast lening

15.000.000 6.412.500 7.650.000 1.466.250 35.766.667 20.268.750 17.200.000

1-1-2032 1-7-2030 1-7-2030 1-5-2027 1-1-2025 1-12-2023

De verstrekte zekerheden zijn: Hypotheek van maximaal € 143.488.750,00, gefinancierd door ING en zekerheden verstrekt aan de ING gezamenlijk met de stichting Waarborgfonds voor de Zorgsector op diverse onroerende goederen: - Dagbehandelingscentrum Den Donk, gelegen aan Dr.Ingelseplein 9 te Bleskensgraaf - Zorginstelling De Molenhoek, gelegen aan Kortedijk 72 te Gorinchem - Zorginstelling Steijndeld, gelegen aan Kortedijk 113-115 te Gorinchem - Zorginstelling De Schutse, gelegen aan Mollenburgseweg 14 te Gorinchem - Zorginstelling Beatrixziekenhuis, gelegen aan Banneweg 57 te Gorinchem - Perceel grond, gelegen aan Voermanstraat 143 en volgende te Gorinchem - Zorgcentrum Bannehof, gelegen aan Voermanstraat 139, 141, 141 A-E en G-O te Gorinchem - Perceel grond, gelegen aan Voermanstraat 141 te Gorinchem - Kantoorgebouw met aanbehoren, gelegen aan Vaart 15 te Gorinchem - Zorginstelling, gelegen aan Pieterweer 36 te Hardinxveld-Giessendam - Verpleeghuis Lingesteyn, gelegen aan Koningin Emmalaan 82 te Leerdam - Appartementsrecht, gelegen aan Kleine Waal 6 te Papendrecht - Perceel grond, gelegen aan en nabij Badhuisstraat en Duivenstraat (ong) te papendrecht allen eerste in rang (akkte gepasseerd op 4 juni 2015). Hypotheek van maximaal € 26.800.800,00, gefinancierd door ING en zekerheden verstrekt aan de ING gezamenlijk met de stichting Waarborgfonds voor de Zorgsector en de Provincie Zuid-Holland, op het onroerend goed Zorgcentrum Waerthove, gelegen aan Kerkbuurt 200 te Sliedrecht, eerste in rang (akte gepasseerd op 3 juni 2014) Overeenkomst gedeelde zekerheden op WFZ Activa, overeengekomen tussen Stichting Waarborgfonds voor de Zorgsector, ING Bank NV en Rivas Zorggroep Overeenkomst gedeelde zekerheden op WFZ Activa, overeengekomen tussen Stichting Waarborgfonds voor de Zorgsector, Provincie Zuid-Holland, ING Bank NV en Rivas Zorggroep Negatieve pledge / pari passu en cross default verklaring van Stichting Rivas Zorggroep Stamverpanding van de boekvorderingen van de Stichting Rivas Zorggroep

13. Overige kortlopende schulden De specificatie is als volgt:

31-dec-17 €

31-dec-16 €

Crediteuren Aflossingsverplichtingen langlopende leningen Belastingen en sociale premies Schulden terzake pensioenen Nog te betalen salarissen Vakantiegeld Vakantiedagen Terugbetalingsverplichtingen zorgverzekeraars oude jaren Overige schulden: - Rente verplichtingen Nog te betalen kosten: - Honorarium Medisch Specialisten - Diversen Vooruit ontvangen opbrengsten

7.411.060 9.115.874 5.462.556 66.839 902.862 6.058.931 7.041.001 1.886.156

6.859.434 6.334.249 6.960.348 2.495.336 768.095 5.429.446 7.602.397 9.625.941

1.079.919

1.141.421

4.066.720 3.163.856 1.556.958

4.110.528 2.301.479 183.967

47.812.732

53.812.642

Totaal overige kortlopende schulden

Toelichting: Aflossingsverplichtingen langlopende leningen In verband met het definitief worden van 2 leningen met een totaal bedrag van € 46,72 mln is de aflossingverplichting voor het komende boekjaar aanzienlijk hoger van voorgaande jaar. Belastingen en sociale premies Als gevolg van de lagere salariskosten en bedrijfskosten en eerdere uitbetaling van eindejaaruitkeringen in de maand november, de nog te betalen belastingen en sociale lasten over de maande december lager dan voorgaand jaar. Schulden terzake pensioenen In tegenstelling tot voorgaande jaren wordt, als gevolg van een andere aanlevering aan het pensioenfonds PFZW, maandelijks een opgave verzonden van de mutaties ten gevolge van betaalde ORT, contractwijzgingen en dergelijke. Dit heeft als gevolg dat het pensioenfonds met ingang van 2017 maandelijks afrekeningen maakt van deze mutaties. Voorgaande jaren vond deze afrekening na afloop van het boekjaar plaats. Terugbetalingsverplichtingen zorgverzekeraars oude jaren In het verslagjaar zijn over de schadejaren 2012 tot en met 2015 veel afrekeningen ontvangen en is tot en met 2014 alles afgewikkeld. Vooruit ontvangen opbrengsten Hierin in het bedrag opgenomen wat betrekking heeft op de ontvangen Kwaliteitsimpuls voor Verpleeghuizen, maar waarvan de uitgaven in 2018 zullen plaatsvinden. Het gaat om een bedrag van

€

1.142.926

14. Financiële instrumenten Algemeen Rivas Zorggroep maakt in de normale bedrijfsuitvoering gebruik van uiteenlopende financiële instrumenten die de instelling blootstellen aan risico's. Rivas handelt niet in financiële derivaten en heeft procedures en gedragslijnen om de omvang van het kredietrisico bij elke tegenpartij te beperken. Bij het niet nakomen door de tegenpartij van aan de instelling verschuldigde betalingen, blijven eventuele daaruit vloeiende verliezen beperkt tot de marktwaarde van de betreffende instrumenten. De contractwaarde of fictieve hoofdsommen van de financiële instrumenten zijn slechts een indicatie van de mate waarin van dergelijke financiële instrumenten gebruik wordt gemaakt en niet van het bedrag van de krediet- of marktrisico's. Rivas maakt ook, doch slechts voor een relatief laag bedrag, gebruik van financiële derivaten. Krediet risico De vorderingen uit hoofde van handelsdebiteuren zijn voor ca. 86% geconcentreerd bij grote verzekeraars. Het maximale bedrag aan kredietrisico bedraag € 288.620. Voor de kredietrisico's inzake de vorderinge op deelnemingen en de overige vorderingen wordt verwezen naar paragraaf 7.1.4.2 Grondslagen van waardering van activa en passiva Renterisico en kasstroomrisico Het renterisico is bepert tot eventuele veranderingen in de marktwaarde van opgenomen en uitgegeven leningen. Bij deze leningen is sprake van een vast rentepercentage over de gehele looptijd. De leningen worden aangehouden tot het einde van de looptijd. De instelling heeft derhalve als beleid om geen afgeleide financiele instrumenten te gebruiken om (tussentijdse) rentefluctuaties te beheersen. Rente instrumenten Voor financiële risico's wordt een risico mijdend treasurybeleid ingezet. Rente instrumenten zijn hier enerzijds dienstbaar aan doordat risico's van renteverhoging afgedekt worden, en anderzijds kunnen risico's geïntroduceerd worden vanuit open posities, die ontstaan doordat tegenover de afdekking geen daadwerkelijke financiering staat. De volgende voorwaarden zijn dan ook verbonden aan het gebruik van rente instrumenten: - Rente instrumenten mogen alleen betrekking hebben op onderliggende hoofdsommen luidend in euro's. - Rente instrumenten mogen alleen gebruikt worden voor het in de tijd spreiden en beperken van beschikbaarheids- en rente risico's. - Speculatief handelen in rente instrumenten, zoals door middel van het aangaan van "open posities", zonder dat sprake is van bestaande of toekomstige financieringsbehoeften of rente risico's, is niet toegestaan. - Rente instrumenten worden alleen afgesloten bij banken met ten minste een internationale A-rating. - Alvorens met een bepaalde bank een rente derivaat aan te gaan, zullen de wederzijdse verplichten die daaruit voortkomen geregeld moeten worden in een speciaal daartoe af te sluiten contract. - In voorstellen voor het afsluiten van rente instrumenten dient onder andere de noodzaak van gebruik en hettype rentederivaat gemotiveerd te worden. Risico-profiel van afgesloten hedge De afgesloten hedge past binnen het algemeen en specifiek risicomijdend beleid. De hedge is afgesloten voor afdekking van het renterisico op de structurele financiering van het verzorgingshuis "De Schutse" van totaal € 9.000.000. Het saldo van deze lening bedraag per 31 december 2017: € 6.412.500 74

Op basis van de aanvraag is het via de hedge verkregen vaste rentepercentage van 5,52% (vast rente 3,62% + risicoopslag 1,9%) passend binnen verwachte exploitatie met daarin begrepen afschrijving. €

De renteswap, met een looptijd tot 31-12-2031, heeft een onderliggende negatieve marktwaarde van : De kenmerken van de renteswap komen overeen met de lening. Er is derhalve sprake van een effectieve hedge.

790.489

Reële waarde De reële waarde van de meeste in de balans verantwoorde financiële instrumenten, waaronder vorderingen, liquide middelen en kortlopende schulden, benadert de boekwaarde hiervan. De reële waarde van de overige in de balans verantwoorde financiële instrumenten wijkt niet materieel af van de boekwaarde.

15. Niet in de balans opgenomen activa en verplichtingen Onzekerheden opbrengstverantwoording Als gevolg van materiële nacontroles door zorgkantoren en zorgverzekeraars op de gedeclareerde zorgprestateis kunnen correcties noodzakelijk zijn op de gedeclareerde productie. De effecten van eventuele materiële nacontroles zijn vooralsnog onzeker en daarom zijn er hiervoor geen verplichtingen opgenomen in de balans. Huurverplichtingen Rivas Zorggroep heeft voor panden in de regio Alblasserwaard - Vijfheerenlanden meerjarige huurovereenkomsten afgesloten. - Kortlopende huurverplichtingen (< 1 jr) - Langlopende huurverplichtingen ( 1 tot 5 jr)

€ €

2.069.919 8.441.375

Mogelijke rechten of verplichtingen in het kader van de niet in de balans opgenomen regelingen Verplichtingen uit hoofde van het macrobeheersinstrument Het macrobeheersinstrument (mbi) wordt door de minister van VWS ingezet om overschrijdingen van het macrokader zorg terug te vorderen bij instellingen voor medisch specialistische zorg. Het macrobeheersinstrument is uitgewerkt in de Aanwijzing Macrobeheersmodel Instellingen voor Medisch Specialistische Zorg. Jaarlijks wordt door de NZa ambtshalve een mbi-omzetplafond vastgesteld. Tevens wordt door NZa jaarlijks een omzetplafond per instelling vastgesteld, welke afhankelijk is van de realisatie van het mbi-omzetplafond van alle instellingen gezamenlijk. Deze vaststelling vindt plaats nadat door de Minister van VWS de overschrijding van het mbi-omzetplafond uiterlijk voor 1 december van het opvolgend jaar is gecommuniceerd. €

Voor 2017 is het mbi-omzetplafond in miljoenen euro's door NZa vastgesteld op (prijsniveau 2017):

21.650

Bij het opstellen van de jaarrekening 2017 bestaat nog geen inzicht in de realisatie van het mbi-omzetplafond over 2017. Rivas is niet in staat een betrouwbare inschatting te maken van de uit het macorbeheersinstrument voorkomende verplichting en deze te kwantificeren. Als gevolg daarvan is deze verplichting niet tot uitdrukking gebracht in de balans per 31 december 2017. De heffingsgrondslag Macrobeheersinstrument is als volgt opgebouwd: Tariefopbrengst van DBC’s, DBC-zorgproducten en overige zorgproducten in zowel het A- als het B-segment Verrekenbedrag op grond van de beleidsregel Transitie bekostigingsstructuur medisch specialistische zorg Mutatie in de onderhanden projecten

2017 €

2016 €

109.533.666

111.693.382

1.493.133

-1.194.517

Obligoverplichtingen € 4.077.920 In verband met de deelname aan het Waarborgfonds Zorg (WfZ) heeft Rivas Zorggroep een niet in de balans opgenomen obligoverplichting. Deze verplichting houdt in dat, wanneer het WfZ op haar garantieverplichting wordt aangesproken en haar vermogen onvoldoende zou blijken om aan deze verplichting te voldoen, Rivas Zorggroep een renteloze lening van maximaal 3% van de geborgde leningen aan het WfZ (ultimo 2017 : € 135.930.657) moet verstrekken. Verstrekte contrabankgaranties In de afgelopen jaren zijn een aantal contragaranties afgegeven: 1: Stichting Rivas Zorggroep t.b.v. Lingebrug C.V. 2. Stichting Rivas Zorggroep t.b.v. Lingebrug C.V. 3. Stichting Rivas Zorggroep t.b.v. Lingebrug C.V.

€ € €

16.404 5.032 24.504

Verstrekte huurgarantie Stichting Rivas Zorggroep t.b.v. Bouwvereniging Volksbelang

€

22.000

Stichting Lingeburcht De stichting Lingeburcht is een gezamenlijk initiatief van Rivas Zorggroep en Stichting Poort6 te Gorinchem.

â&#x201A;Ź

750.000

Voor de realisatie van Project Evia (de bouw van woningen in samenwerking met de Gemeente Gorinchem) is een aannemingsovereenkomst gesloten met Bouwcombinatie Pelikaan-Stout VOF. Om deze bouw te kunnen financieren is een geldlening en garantiestelling gesloten met de Gemeent Gorinchem. Alle risico's van het project vallen echter toe aan de Stichting Lingeburcht. Bij ontoereikendheid van de middelen worden de gevolgende van die middelen gedragen door Poort6 en Rivas Zorggroep (elk 50%) tot een maximum van â&#x201A;Ź 1.500.000 Uit de jaarrekening 2017 van Stichting Lingeburcht blijkt dat zodra alle woningen die nu zijn verhuurd, worden verkocht het eindresultaat van de Stichting positief zal zijn. Afgegeven zekerheden gemeente Papendrecht t.b.v. project De Briel. Tot meerdere zekerheid voor de volledige afbetaling van de financiering en voorts tot zekerheid van de voldoening van al hetgeen Rivas voorts aan de gemeente Papendsrecht verschuldigd is uit hoofde van andere verplichtingen voortvloeiend uit de afgesloten koop-en financieringsovereenkomst, zal Rivas ten behoeve van de gemeente Papendrecht (doen) vestigen: a. Het eerste recht van hypotheek en pand, conform de (concept) hypotheekakte op: 1. het conform de overeenkomst gekochte perceel grond. 2. de op de gekochte grond te realiseren c.q. gerealiseerde opstallen voor zorgwoningen en de te realiseren parkeervoorzieningen. b. Een stil pandrecht op een door Rivas voor aanvang van verhuur te openen bankrekening, ten behoeve van de inning van alle kale huren (derhalve niet de servicekosten), die door rivas gegenereerd worden bij de verhuur van de zorgwoningen. Verplichting Persoonlijke Levensfase Budget (3e tranche) In de cao Ziekenhuizen is een overgangsregeling opgenomen met betrekking tot de toekenning van de uren Persoonlijke Levensfase Budget (PLB) voor medewerkers die op 31 december 2009 50 jaar of ouder waren. Conform deze overgangsregeling hebben deze medewerkers recht op een hoger aantal uren dan de norm van 57 uur op fulltime basis. Per balansdatum zijn, net als de toekomstige norm-toekenning, de in de toekomt op te bouwen uren niet opgenomen in de voorziening PLB-uren regulier.

7.1.6 MUTATIEOVERZICHT IMMATERIELE VASTE ACTIVA

Kosten oprichting en uitgifte van aandelen €

Kosten van ontwikkeling €

Kosten van concessies, vergunningen en rechten van intellectuele eigendom €

Stand per 1 januari - aanschafwaarde - cumulatieve herwaarderingen - cumulatieve afschrijvingen

0 0 0

140.000 0 0

0 0 0

140.000 0 0

Boekwaarde per 1 januari

140.000

Mutaties in het boekjaar - investeringen - herwaarderingen - afschrijvingen - bijzondere waardeverminderingen

0 0 0 0

0 0 14.000 0

0 0 0 0

0 0 14.000 0

- terugname geheel afgeschreven activa .aanschafwaarde .cumulatieve herwaarderingen .cumulatieve afschrijvingen

0 0 0

- desinvesteringen aanschafwaarde cumulatieve herwaarderingen cumulatieve afschrijvingen per saldo

0 0 0 0

Mutaties in boekwaarde (per saldo)

-14.000

Stand per 31 december - aanschafwaarde - cumulatieve herwaarderingen - cumulatieve afschrijvingen

0 0 0

140.000 0 14.000

0 0 0

140.000 0 14.000

Boekwaarde per 31 december

126.000

Afschrijvingspercentage

Kosten van goodwill die van derden is verkregen €

Vooruitbetalingen op immateriële activa €

Totaal

10,0%

€

7.1.7 MUTATIEOVERZICHT MATERIELE VASTE ACTIVA

Bedrijfsgebouwen en terreinen €

Machines en installaties €

Andere vaste bedrijfsmiddelen, technische en administratieve uitrusting €

Stand per 1 januari - aanschafwaarde - cumulatieve herwaarderingen - cumulatieve afschrijvingen

198.128.589 0 54.333.506

35.688.096 0 12.971.433

53.649.225 0 23.850.100

7.926.005 0 0

4.572.600 170.000 345.258

299.964.515 170.000 91.500.297

Boekwaarde per 1 januari

143.795.083

22.716.662

29.799.125

7.926.005

4.397.342

208.634.218

0 7.856.415 0 5.747.048 0

0 2.454.873 0 2.147.379 0

0 1.145.445 0 6.962.110 0

7.415.713 -11.456.732 0 0 0

0 0 87.548 0

7.415.713 0 0 14.944.084 0

6.628 0 1.270

0 0 0

-6.628 0 -1.270

0 0 0

2.610.769 0 2.610.769

1.375.384 0 1.375.384

4.616.474 0 4.616.473

0 0 0

8.602.626 0 8.602.626

598.446 0 237.793 360.653

0 0 -1.737 1.737

0 0 0 0

2.755.934 170.000 207.690 2.718.243

3.354.380 170.000 443.746 3.080.634

1.754.072

305.757

-5.822.023

-4.041.020

-2.805.791

-10.609.005

Stand per 31 december - aanschafwaarde - cumulatieve herwaarderingen - cumulatieve afschrijvingen

202.782.417 0 57.233.262

36.767.584 0 13.745.165

50.171.568 0 26.194.466

3.884.985 0 0

1.816.667 0 225.116

295.423.221 0 97.398.009

Boekwaarde per 31 december

145.549.155

23.022.420

23.977.102

3.884.985

1.591.551

198.025.212

Mutaties in het boekjaar - investeringen - activering investeringen OHW - herwaarderingen - afschrijvingen - bijzondere waardeverminderingen - herrubricering activa .aanschafwaarde .cumulatieve herwaarderingen .cumulatieve afschrijvingen - terugname geheel afgeschreven activa .aanschafwaarde .cumulatieve herwaarderingen .cumulatieve afschrijvingen - desinvesteringen aanschafwaarde cumulatieve herwaarderingen cumulatieve afschrijvingen per saldo Mutaties in boekwaarde (per saldo)

Afschrijvingspercentage

0% - 10%

5% - 10%

10% - 20%

Materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetalingen op materiële vaste activa €

Niet aan het bedrijfsproces dienstbare materiële activa €

Totaal

0,0%

5% - 10%

€

7.1.8 MUTATIEOVERZICHT FINANCIELE VASTE ACTIVA

Deelnemingen € Boekwaarde per 1 januari Kapitaalstortingen Resultaat deelnemingen Ontvangen dividend Verstrekte leningen / verkregen effecten Ontvangen dividend / aflossing leningen (Terugname) waardeverminderingen Amortisatie (dis)agio

1.500.573 -205.881 0 0

Boekwaarde per 31 december

1.294.692

Som waarderverminderingen

Vorderingen op participanten en op maatschappijen waarin wordt deelgenomen (deelnemingen) €

Vordering op grond van compensatieregeling €

Overige vorderingen €

Totaal

435.813

4.747

0 0 0 0

0 0 -435.813 0

0 0 -1.964 0

1.941.133 -205.881 0 0 0 0 -437.777 0

2.783

1.297.475

€

7.1.9 Overzicht langlopende schulden Leninggever

Afsluitdatum

Hoofdsom

Totale Werke- Restschuld looplijke- 31 december tijd rente 2016

€ Rivas Zorggroep NWB 17-9-1984 NWB 1-5-2000 BNG 1-6-2000 BNG 1-6-2000 NWB 1-8-2000 NWB 24-10-2007 NWB 24-10-2007 BNG 1-12-2009 ING 1-7-2010 ING 1-7-2010 ING 1-1-2012 ING 1-12-2013 ING 15-12-2014 ING 1-5-2017 Gem.P'dr 12-5-2017

11.344.505 9.438.628 9.438.628 5.218.472 5.127.716 15.000.000 6.000.000 17.000.000 12.000.000 2.300.000 9.000.000 21.500.000 23.500.000 37.000.000 9.720.000

% 40 32 32 23 40 40 20 20 20 20 20 10 10 10 30

3,54% 4,01% 3,63% 4,73% 6,04% 4,74% 4,67% 4,14% 4,34% 4,34% 5,93% 3,65% 3,40% 2,70% 3,46%

Totaal Geconsolideerde instellingen SNS 1-1-1987 226.890 ABN-AMRO 1-11-2005 2.600.000 Rabobank 1-10-2005 1.900.000 Totaal Totaal langlopende schulden

Toelichting 1 Toelichting 2

30 20 35

7,30% 4,20% 2,55%

€

Nieuwe leningen 2017

Aflossing Restschuld Restschuld Resterende 2017 31 december over 5 jaar looptijd in 2017 jaren eind 2017

€

Aflossingswijze

€

2.388.246 0 4.719.314 0 4.719.314 0 1.588.231 0 3.076.629 0 11.625.000 0 3.300.000 0 11.050.000 0 8.250.000 0 1.581.250 0 6.862.500 0 18.275.000 0 21.443.750 0 0 37.000.000 0 9.720.000

298.542 294.957 294.957 226.890 128.193 375.000 300.000 850.000 600.000 115.000 450.000 1.075.000 1.175.000 1.233.333 162.000

2.089.704 4.424.357 4.424.357 1.361.341 2.948.436 11.250.000 3.000.000 10.200.000 7.650.000 1.466.250 6.412.500 17.200.000 20.268.750 35.766.667 9.558.000

596.994 2.949.571 2.949.571 226.890 2.307.471 9.375.000 1.500.000 5.950.000 4.650.000 891.250 4.162.500 11.825.000 14.393.750 23.433.333 7.938.000

98.879.234 46.720.000

7.578.873

138.020.361

93.149.331

Aflossing 2018

€ 7 15 15 6 23 30 10 12 13 13 15 6 7 9 9

Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair

298.542 294.957 294.957 226.890 128.193 375.000 300.000 850.000 600.000 115.000 450.000 1.075.000 1.175.000 2.466.667 324.000

Provincie Zuid-Holland Waarborgfonds Waarborgfonds Waarborgfonds Waarborgfonds Waarborgfonds Waarborgfonds Waarborgfonds (zie toelichting 1) (zie toelichting 1) (zie toelichting 1) (zie toelichting 1) (zie toelichting 2) Waarborgfonds Waarborgfonds

8.974.206

9.041 1.646.652 1.295.000

0 0 0

9.041 86.668 55.000

0 1.559.984 1.240.000

0 1.126.644 965.000

2.950.693

150.709

2.799.984

2.091.644

141.668

101.829.927 46.720.000

7.729.582

140.820.345

95.240.975

9.115.874

0 8 23

Annuitair Lineair Lineair

Gezamenlijke zekerheidstelling middels Hypotheekrecht ING en Waarborgfonds voor de Zorgsector Gezamenlijke zekerheidstelling middels Hypotheekrecht ING, Waarborgfonds voor de Zorgsector en Provincie Zuid-Holland

Gestelde zekerheden

0 Gemeente garantie 86.668 Rivas Holding BV 55.000 Onderpand Verzorgingshuis

7.1.10 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING BATEN 16. Opbrengsten zorgprestaties en maatschappelijke ondersteuning 2017 €

2016 €

Opbrengsten DBC / DBC-zorgprodukten Opbrengsten DBC / DBC-zorgprodukten Geriatrische Revalidatie Zorg Opbrengsten zorgverzekeringswet (o.a. wijkverpleging, MSVT) Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten Wlz-zorg (exclusief subsidies) Opbrengsten Wmo Overige zorgprestaties Opbrengsten in opdracht van andere instellingen Zorgprestaties cliënten Zorgprestaties derde compartiment Persoonsgebonden en -volgende budgetten Opbrengst kraamzorg Overige niet-gebudgetteerde zorgprestaties

109.717.758 8.282.252 33.216.815 81.603.411 1.735.159

109.067.340 8.922.607 34.932.874 78.900.953 2.126.273

248.676 1.282.988 61.337 199.927 0 2.569.428

211.100 1.241.427 10.256 207.414 228.300 2.849.409

Totaal

238.917.751

238.697.953

De specificatie is als volgt:

Toelichting:

€

Opbrengsten DBC / DBC-zorgprodukten In deze post is een bedrag opgenomen voor de aanvraag adherentiegroei 2017 van het ziekenhuis van: Vooruitlopende op de definitieve toezegging is, in navolging van de positieve gesprekken, dit een bedrag opgenomen.

200.000

In deze post is eveneens een bedrag opgenomen die betrekking heeft op voorgaande jaren, zijnde: - omzet van het schadejaar 2016. - afrekening zorgverzekeraars voorgaande jaren.

5.911.456 -374.234

Opbrengsten DBC / DBC-zorgprodukten Geriatrische Revalidatie Zorg In deze post is eveneens een bedrag opgenomen die betrekking heeft op voorgaande jaren, zijnde:

132.126

Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten Wlz-zorg In deze post is een bedrag opgenomen met betrekking tot afrekeningen voorgaande jaren, zijnde:

381.080

17. Subsidies De specificatie is als volgt: Subsidies Wlz/Zvw-zorg Rijkssubsidies vanwege het Ministerie van VWS (waaronder opleidingsfonds) Subsidies vanwege Provincies en gemeenten (exclusief Wmo en Jeugdzorg) Overige subsidies, waaronder loonkostensubsidies en EU-subsidies Totaal

2017 €

2016 €

2.865.379 962.306 922.718 8.468.367

3.066.822 798.600 4.096.140 9.197.596

13.218.770

17.159.158

2017 €

2016 €

749.443 330.739 1.428.230 25.870 1.896.481 9.791

794.743 329.181 1.521.380 17.697 1.855.070 14.300

Toelichting: Subsidies vanwege Provincies en gemeenten (exclusief Wmo en Jeugdzorg) Als gevolg van het afstoten van het Maatschappelijk Werk zijn de inkomsten lager dan voorgaand jaar.

18. Toelichting overige bedrijfsopbrengsten De specificatie is als volgt: Overige dienstverlening (waaronder 2e-4e geldstroom UMC's voor onderzoek): Zorghulpmiddelen Voeding en Dietetiek Dienstencentra en winkels Cursussen Voorzieningen Cliënten / Personeel Overig 81

Overige opbrengsten (waaronder vergoeding voor uitgeleend personeel): Administratieve- en personele dienstverlening Verhuur niet-zorg appartementen Lidmaatschapsgelden Rivas Extra Resultaat verkopen activa Overig

1.611.427 779.941 528.271 1.180.791 272.579

1.766.014 836.860 535.056 820.314 488.866

Totaal

8.813.561

8.979.481

2017 €

2016 €

Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenpremies Andere personeelskosten: Werving en selectie Opleidingskosten Reiskosten woon-werk Dienstreizen & verblijfskosten Overig Subtotaal Personeel niet in loondienst

123.389.197 19.608.357 10.057.967

127.846.186 20.321.311 10.245.924

251.500 1.777.141 1.068.463 1.135.918 1.308.836 158.597.379 3.374.855

238.012 1.670.507 1.203.643 1.241.919 1.489.677 164.257.180 3.573.917

Totaal personeelskosten

161.972.233

167.831.096

Specificatie gemiddeld aantal personeelsleden (in FTE's) per segment: Ziekenhuiszorg Verpleging & Verzorging Zorg Thuis Wet Maatschappelijke ondersteuning Maatschappelijke dienstverlening Ondersteunende diensten

646 1.113 711 0 89 296

687 1.051 663 1 132 372

Gemiddeld aantal personeelsleden op basis van full-time eenheden

2.855

2.906

LASTEN 19. Personeelskosten De specificatie is als volgt:

€

Toelichting: Lonen en Salarissen Als gevolg van het afstoten van het Maatschappelijk Werk zijn de Lonen en Salarissen lager dan voorgaand jaar. Aanpassing opslag werkgeverslasten op gereserveerde uren In de loop van 2017 is gebleken dat de gehanteerde opslagpercentages bij de reserveringen en voorzieningen te laag zijn geweest. In 2017 heeft een aanpassing plaatsgevonden in de opslag werkgeverslasten over diverse reserveringen met betrekking tot beloning aan de medewerkers van Rivas Zorggroep van 16% naar 37,5% (2017: 38,7%). In verband met correctie over voorgaande jaren heeft foutherstel plaatgevonden. Voor de reservering, welke op 31-12-2016 is opgenomen, is een extra reservering opgenomen van : Dit bedrag is verantwoord onder de post Lonen en Salarissen.

216.516

20. Honorariumkosten vrijgevestigd medisch specialisten De specificatie is als volgt:

2017 €

2016 €

Specialisten niet in loondienst Honorarium onderzoeken derden

18.232.113 0

18.149.685 0

Totaal

18.232.113

18.149.685

21. Afschrijvingen vaste activa 2017 €

2016 €

Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

14.000 14.921.124 1.964

0 15.243.957 1.964

Totaal afschrijvingen

14.937.088

15.245.921

2017 €

2016 €

Bijzondere waardeverminderingen van: Immateriële vaste activa Materiële vaste activa

0 0

Totaal

2017 €

2016 €

8.941.230 13.964.071 29.253.605

9.248.751 14.487.541 28.976.489

Onderhoud en energiekosten: Onderhoud Energiekosten gas Energiekosten stroom Energie transport en overig Water Subtotaal

1.748.141 840.777 920.986 260.915 104.498 3.875.317

2.152.080 971.053 974.266 288.512 106.039 4.491.950

Huur en leasing Dotaties en vrijval voorzieningen Overige baten en lasten

2.491.503 281.328 312.630

2.550.520 234.076 1.057.400

59.119.683

61.046.726

2017 €

2016 €

Rentebaten Resultaat deelnemingen Waardeveranderingen financiële vaste activa en effecten Overige opbrengsten financiële vaste activa en effecten Subtotaal financiële baten

476 0 0 0 476

2.492 0 0 0 2.492

Rentelasten Resultaat deelnemingen Waardeveranderingen financiële vaste activa en effecten Overige financiële lasten Subtotaal financiële lasten

-5.167.820 0 -435.813 0 -5.603.633

-5.049.596 0 -435.829 0 -5.485.425

Totaal financiële baten en lasten

-5.603.156

-5.482.932

De specificatie is als volgt:

22. Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa De specificatie is als volgt:

23. Overige bedrijfskosten De specificatie is als volgt: Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten Algemene kosten Patiënt- en bewonersgebonden kosten

Totaal overige bedrijfskosten

24. Financiële baten en lasten De specificatie is als volgt:

26. WNT-verantwoording 2017 Stichting Rivas Zorggroep Op 1 januari 2013 is de Wet normering topinkomens (WNT) in werking getreden. De WNT is van toepassing op Stichting Rivas Zorggroep. Het voor Rivas Zorggroep toepasselijke bezoldigingsmaximum is in 2017 €181.000, conform het bezoldiingsmaximum voor zorg en jeugdhulp klasse V met 12 punten. 1. Bezoldiging topfunctionarissen Leidinggevende topfunctionarissen, gewezen topfunctionarissen met dienstbetrekking en leidinggevende topfunctionarissen zonder dienstbetrekking vanaf de 13e maand van de functievervulling bedragen x € 1

M.C.J. van Roozendaal

C.M. Heijblom

Bestuurder 08-05 t/m 31-12 1,0 nee ja

Bestuurder 01-01 t/m 31-12 1,0 nee ja

Functiegegevens Aanvang⁵ en einde functievervulling in 2017 Deeltijdfactor in fte⁶ Gewezen topfunctionaris?⁷ (Fictieve) dienstbetrekking?⁸ Bezoldiging Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen⁹ Beloningen betaalbaar op termijn⁹ Subtotaal

110.175

177.253

7.200 117.375

11.191 188.445

Individueel toepasselijke bezoldigingsmaximum¹⁰

117.526

181.000

-/- Onverschuldigd betaald bedrag¹¹ Totale bezoldiging

117.375

188.445

Reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan Gegevens 2016¹² Aanvang en einde functievervulling in 2016 Deeltijdfactor 2016 in fte Beloning plus belastbare onkostenvergoeding Beloningen betaalbaar op termijn Totale bezoldiging 2016

Reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan Gegevens 2016 Aanvang en einde functievervulling in 2016 Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen Beloningen betaalbaar op termijn Totale bezoldiging 2016

Overgangsrecht WNT-2

nvt

01-01 t/m 31-12 1,0 183.197 10.910 194.107

Toezichthoudende topfunctionarissen bedragen x € 1 Functiegegevens² Aanvang en einde functievervulling in 2017 Bezoldiging Bezoldiging³ Individueel toepasselijke bezoldigingsmaximum⁴ -/- Onverschuldigd betaald bedrag⁵ Totale bezoldiging

N.v.t.

M. Bontje Voorzitter 01-01 t/m 31-12

€

17.806

H.C. Naves plv Voorzitter 01-01 t/m 31-12

€

11.635

L.van Breugel Lid 01-01 t/m 27-09

€

8.726

27.150

18.100

13.389

17.806

11.635

8.726

N.v.t.

01-01 t/m 31-12

13.614

8.950

13.614

8.950

G. Derksen Lid 01-01 t/m 27-09

€

bedragen x € 1 Functiegegevens² Aanvang en einde functievervulling in 2017 Bezoldiging Bezoldiging³ Individueel toepasselijke bezoldigingsmaximum⁴ -/- Onverschuldigd betaald bedrag⁵ Totale bezoldiging Reden waarom de overschrijding al dan niet is toegestaan Gegevens 2016 Aanvang en einde functievervulling in 2016 Beloning plus belastbare onkostenvergoedingen Beloningen betaalbaar op termijn Totale bezoldiging 2016

P. de Schipper Lid 01-01 t/m 31-12

8.726

€

11.635

13.389

18.100

8.726

11.635

N.v.t.

01-01 t/m 31-12

24-05 t/m 31-12

8.950

5.221

8.950

5.221

J.F. Admiraal Lid 01-10 t/m 31-12

€

M. Bonhof Lid 01-10 t/m 31-12

2.909

€

2.909

4.562

2.909

N.v.t.

nvt

2. Overige rapportageverplichtingen op grond van de WNT Naast de hierboven vermelde topfunctionarissen zijn er geen overige functionarissen met dienstbetrekking die in 2017 een bezoldiging boven het individueel toepasselijke drempelbedrag hebben ontvangen.

27. Honoraria accountant

2017 â&#x201A;Ź

2016 â&#x201A;Ź

De honoraria van de accountant voor controles over 2017 zijn als volgt: Controle van de jaarrekening 2017 Controle van de jaarrekening 2016 Controle van de jaarrekening 2015 2 Overige controlewerkzaamheden (w.o. Regeling AO/IC en Nacalculatie) 3 (Fiscale) advisering 4 Niet-controlediensten

96.800 201.949 0 6.135 0 0

0 72.600 165.806 0 0 5.687

Totaal honoraria accountant

304.884

171.493

28. Transacties met verbonden partijen Van transacties met verbonden partijen is sprake wanneer een relatie bestaat tussen de instelling, haar deelnemingen en hun bestuurders en leidinggevende functionarissen. Er hebben zich geen transacties met verbonden partijen voorgedaan op niet-zakelijke grondslag.

7.1.11 ENKELVOUDIGE BALANS PER 31 DECEMBER (na resultaatbestemming) Ref.

31-dec-17 €

31-dec-16 €

1 2 3

126.000 195.114.261 1.936.860 197.177.121

140.000 205.566.938 2.466.609 208.173.547

4 5

818.208 3.475.123

763.108 5.744.201

6 7 9

704.514 29.845.530 9.059.920 43.903.296

389.071 31.548.313 7.926.489 46.371.182

241.080.417

254.544.730

31-dec-17 €

31-dec-16 €

741.412 -2.607.003 0 52.682.513 50.816.923

741.412 -3.589.568 0 52.675.812 49.827.656

13.259.728

13.635.719

ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal vaste activa Vlottende activa Voorraden Onderhanden projecten uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten Vorderingen uit hoofde van bekostiging Overige vorderingen Liquide middelen Totaal vlottende activa Totaal activa

Ref. PASSIVA Eigen vermogen Kapitaal Bestemmingsreserves Bestemmingsfondsen Algemene en overige reserves Totaal eigen vermogen

Voorzieningen Overige voorzieningen

Langlopende schulden (nog voor meer dan een jaar)

129.046.155

136.633.310

6 13

0 47.957.611

569.696 53.878.349

241.080.417

254.544.730

Kortlopende schulden (ten hoogste 1 jaar) Schulden uit hoofde van bekostiging Overige kortlopende schulden Totaal passiva

7.1.12 ENKELVOUDIGE RESULTATENREKENING Ref.

2017 €

2016 €

238.915.266 13.218.770 8.388.193

238.697.503 17.159.158 8.586.474

260.522.229

264.443.134

161.971.458 18.232.113 14.780.759 0 59.146.871 254.131.202

167.831.096 18.149.685 15.083.646 0 61.085.717 262.150.144

6.391.027

2.292.990

-5.401.760

-5.299.700

989.266

-3.006.710

2017 € 459.143

2016 € -3.300.579

416.214 113.909 0 989.266

198.892 94.978 0 -3.006.710

BEDRIJFSOPBRENGSTEN: Opbrengsten uit gebudgetteerde zorgprestaties Subsidies Overige bedrijfsopbrengsten

16 17 18

Som der bedrijfsopbrengsten BEDRIJFSLASTEN: Personeelskosten Honorariumkosten vrijgevestigd medisch specialisten Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa Overige bedrijfskosten Som der bedrijfslasten

19 20 21 22 23

BEDRIJFSRESULTAAT Financiële baten en lasten

RESULTAAT BOEKJAAR

RESULTAATBESTEMMING Het resultaat is als volgt verdeeld: Reserve aanvaardbare kosten Bestemmingsreserves - Bestemmingsreserves overig Algemene reserve Overige reserves

7.1.13 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING ENKELVOUDIGE JAARREKENING

7.1.13.1 Algemeen Hiervoor verwijzen u naar paragraaf 7.1.4 van de geconsolideerde jaarrekening.

7.1.13.2 Afwijkingen in waarderingsgrondslagen enkelvoudige jaarrekening Economisch eigendom Vaste Activa Onder de vaste activa is activa opgenomen waarvan de Stichting Rivas Zorggroep niet het economisch eigendom bezit, maar wel het juridisch eigendom heeft. Het betreft onder meer materiële en financiële activa die economisch gezien in bezit is van de Stichting Beheer Beatrixziekenhuis Gorinchem. €

De boekwaarde van deze activa bedraagd:

11.702.464

7.1.14 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE BALANS ACTIVA 1. Immateriële vaste activa De specificatie is als volgt:

31-dec-17 €

31-dec-16 €

Goodwill

126.000

140.000

Totaal immateriële vaste activa

126.000

140.000

2017 €

2016 €

Boekwaarde per 1 januari Bij: investeringen Af: afschrijvingen Af: desinvesteringen

140.000 0 -14.000 0

140.000 0 0 0

Boekwaarde per 31 december

126.000

140.000

Aanschafwaarde Cumulatieve herwaarderingen Cumulatieve afschrijvingen

140.000 0 14.000

140.000 0 0

Het verloop van de immateriële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven:

Toelichting: Voor een nadere specificatie van het verloop van de immateriële vaste activa per activagroep wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder 7.1.15.

2. Materiële vaste activa De specificatie is als volgt:

31-dec-17 €

31-dec-16 €

142.754.918 22.944.281 23.938.526 3.884.985 1.591.551

140.883.169 22.613.253 29.747.169 7.926.005 4.397.342

Totaal materiële vaste activa

195.114.261

205.566.938

2017 €

2016 €

Boekwaarde per 1 januari Bij: investeringen Bij: herwaarderingen Af: afschrijvingen Af: bijzondere waardeverminderingen Af: terugname geheel afgeschreven activa Af: desinvesteringen

205.566.938 7.415.713 0 -14.787.756 0 0 -3.080.634

214.517.260 8.846.351 170.000 -15.081.682 0 0 -2.884.991

Boekwaarde per 31 december

195.114.261

205.566.938

Aanschafwaarde Cumulatieve herwaarderingen Cumulatieve afschrijvingen

290.209.436 0 95.095.175

294.682.179 0 89.115.241

Het verloop van de materiële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven:

Toelichting: Voor een nadere specificatie van het verloop van de materiële vaste activa per activagroep wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder 7.1.16.

€

Toelichting (vervolg): Onder de materiele vaste activa is activa opgenomen waarvan de zorginstelling het juridisch eigendom heeft. Het gaat hier om een totaal bedrag van :

11.702.464

De vaste activa zijn als zekerheid gesteld voor de langlopende schulden. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar het overzicht van de langlopende leningen in bijlage 7.1.18

3. Financiële vaste activa De specificatie is als volgt:

31-dec-17 €

31-dec-16 €

Deelnemingen Vorderingen op deelnemingen Resultaat deelnemingen (cumulatief) Overige vorderingen - Lening u/g - Te verrekenen afschrijving met betrekking tot buitengebruik gestelde MVA - Rente egalisatie

1.312.692 0 -1.218.615 0 1.840.000 0 2.783

1.518.573 0 -1.332.524 0 1.840.000 435.813 4.747

1.936.860

2.466.609

Totaal financiële vaste activa

€

Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt: Boekwaarde per 1 januari

2.466.609

Af: kapitaalterugstorting Bij / Af: verstrekte of terugontvangen lening Bij: Resultaat deelnemingen Bij / Af: vordering op deelneming Af: Te verrekenen afschrijvingen Af: Waardeverminderingen

-205.881 0 113.909 0 -435.813 -1.964

Boekwaarde per 31 december

1.936.860

Toelichting: Voor een nadere specificatie van het verloop van de financiële vaste activa per activagroep wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder 7.1.17. €

Totaalbedrag van de vorderingen op de financiële vaste activa met een looptijd korter dan 1 jaar:

1.964

Toelichting op belangen in andere rechtspersonen of vennootschappen: Naam en rechtsvorm en woonplaats rechtspersoon

Verschaft kapitaal

Rechtstreekse kapitaalbelangen >= 20%: Rivas Holding BV, Gorinchem

18.000

Kapitaalbelang (in %) Eigen vermogen € 100%

Zeggenschapsbelangen: St. Aanleunwoningen Steijndeld, Gorinchem St. Beheer Beatrixziekenhuis Gorinchem St. De Stolpe Markt, Papendrecht Belangen samen met dochtermaatschappijen: Rivas Parko BV, Gorinchem Elke Zorg BV, Gorinchem Niet geconsolideerde instellingen en bedrijven Kapitaalsbelang, maar geen Zeggenschapsbelang MediRisk, Utrecht Maatschap Neurologie, Gorinchem Result Beheer BV, Dordrecht Result Laboratorium CV, Dordrecht

438.677 66.000 15 790.000

2,0% 50,0% 15,0%

Resultaat €

277

-152

137.598 693.705 350.213

23.476 -2.839 75.904

53.823 -1.332.623

82.655 31.407

Zeggenschapsbelang, maar geen Kapitaalsbelang Stichting Lingeburcht, Gorinchem Vereniging van Eigenaren 7e Bastion, Gorinchem Veregiging van Eigenaren De Alblashof, Alblasserdam Stichting Laboratorium voor Pathologie, Dordrecht â&#x201A;Ź

Toelichting: Resultaat op deelnemingen Vanaf het verslagjaar 2009 is een aanpassing gemaakt op het Eigen Vermogen met betrekking tot de op te nemen resultaten uit deelnemingen. Rivas Holding BV Sinds 2003 is deze Besloten Vennootschap opgericht als concern-maatschappij met meerdere dochterondernemingen, te weten Rivas Parko BV, Elke Zorg BV enBeweegze BV, en volledig eigendom van de Stichting Rivas Zorggroep. Rivas Holding BV is gevestigd in Gorinchem. Boekwaarde per 1 januari Aankopen Verkopen Boekwaarde per 31 december

18.000 0 0 18.000

MediRisk Sinds 1992 neemt Rivas Zorggroep deel in een onderlinge verzekeringsmaatschappij opgericht voor het verzekeren van het wettelijk aansprakelijkheidsrisico bij medische ingrepen. Deze maatschappij, MediRisk genaamd, wordt gevormd door een groot aantal ziekenhuizen die ieder deelnemen in het risicodragend kapitaal. In het verslagjaar heeft een dotatie in de deelneming van het risicodragend kapitaal plaatsgevonden. Boekwaarde per 1 januari Mutatie deelneming in risicodragend kapitaal Boekwaarde per 31 december

434.558 4.119 438.677

Maatschap Neurologie De deelneming van de Rivas Zorggroep in de maatschap bedraagt 50%. Eerdere kapitaalstorting in de maatschap is betaald als goodwill ten gevolge van de betreffende specialisten, welke is geactiveerd als ImmateriĂŤle vast activa en volgens de richtlijnen in 10 wordt afgeschreven. Boekwaarde per 1 januari Aankopen Verkopen Boekwaarde per 31 december

66.000 0 0 66.000

1.000.015 0 -1.000.000 15

CV Result Laboratorium Result Laboraratorium BV is in 2017 omgevoerd tot een CV-BV constructie. Dit houdt in dat Result Laboratorium BV haar laboratoriumactiviteiten inclusief alle passiva en activa heeft ondergebracht bij Result Laboratorium CV. Het door de aandeelhouders in Result Laboratorium BV ingebracht agio is, conform goedkeuring door deze aandeelhouders, overgebracht naar Result Laboratorium CV. De aandeelhouders van Result Laboratorium BV zijn ook de commanditaire vennoten in Result Laboratorium CV. Boekwaarde per 1 januari Overdracht van Result Laboratorium BV Agio uitkering Boekwaarde per 31 december

0 1.000.000 -210.000 790.000

€

Toelichting (vervolg): Lening u/g Rivas Holding BV Ter financiering van de storting van het aandelenkapitaal van Rivas Parko BV en Elke Zorg bv heeft Rivas Zorggroep een lening verstrekt. Boekwaarde per 31 december

36.000

Lening u/g Rivas Parko BV Ter financiering van bedrijfsactiviteiten van Rivas Parko BV te Gorinchem heeft Rivas Zorggroep een lening verstrekt. In de overeenkomst van de lening is een aflossingsschema en rentevergoeding opgenomen. Boekwaarde per 31 december

432.000

Lening u/g Elke Zorg BV Ter financiering van bedrijfsactiviteiten van Elke Zorg BV (voorheen Rifac BV) te Gorinchem heeft Rivas Zorggroep leningen verstrekt. In de overeenkomst van de lening is een aflossingsschema en rentevergoeding opgenomen. Boekwaarde per 31 december

1.372.000

Rente egalisatierekening De rente egalisatierekening is ontstaan door sommering van de verschillen tussen werkelijke rente van de annuïteitenlening en een vaste budgetrente per jaar. Vanaf 1 januari 2000 worden de werkelijke kosten in de resultatenrekening opgenomen. Deze investering heeft betrekking op de financiering van ons regiokantoor gelegen aan de Pietersweer te Hardinxveld-Giessendam. Boekwaarde per 1 januari Af: afschrijvingen Boekwaarde per 31 december

4.747 -1.964 2.783

4. Voorraden De specificatie is als volgt:

31-dec-17 €

31-dec-16 €

Medische middelen Hulpmiddelen Overige voorraden: - Voorraad Hotelfunctie - Voorraad Technische dienst - Voorraad Automatisering

654.732 0

599.543 9.663

0 54.724 108.752

0 42.865 111.036

Totaal voorraden

818.208

763.108

5. Onderhanden projecten uit hoofde van DBC's / DBC-zorgproducten De specificatie is als volgt:

Onderhanden projecten DBC's / DBC-zorgproducten Regulier & Vrij segment Onderhanden projecten DBC's / DBC-zorgproducten GRZ Af: ontvangen voorschotten Af: voorziening onderhanden projecten Totaal onderhanden projecten

31-dec-17 €

31-dec-16 €

12.159.489 428.980 -9.113.346 0

13.652.622 1.377.530 -9.285.951 0

3.475.123

5.744.201

De specificatie per onderhanden project is als volgt weer te geven: Gerealiseerde projectStroom DBC's / DBC-zorgproducten kosten en toegerekende winst

Af: ontvangen voorschotten

Saldo per 31-dec-17

€

6.442.371 1.601.560 2.525.407 858.671 216.400 210.138 218.010 86.932 428.980

0 0 0 0 0 0 0 0 0

5.287.726 1.282.820 2.161.800 381.000 0 0 0 0 0

1.154.645 318.740 363.607 477.671 216.400 210.138 218.010 86.932 428.980

12.588.469

9.113.346

3.475.123

VGZ (Univé, VGZ, IZA, Trias) CZ Zilveren Kruis Menzis Multizorg ASR DSW geen ZK Waardenland (GRZ) Totaal (onderhanden projecten)

Af: verwerkte verliezen

Toelichting: Waardering Onderhanden Werk In het verslagjaar is de waardebepaling van de niet gesloten DBC's en DBC-zorgproducten voor het ziekenhuis gebaseerd op de verwachte opbrengstwaarde. Door de kortere doorlooptijd van de DBC's is het saldo Onderhanden Projecten beduidend lager. De waardebepaling van de niet gesloten DBC's en DBC-zorgproducten voor de Geriatrische Revalidatie Zorg (GRZ) is gebaseerd op de hieraan te relateren bedragen per DBC op basis van het aantal dagen die zijn geproduceerd tot en met ultimo boekjaar. De waardebepaling van de gesloten, maar nog niet gefactureerde, DBC's en DBC-zorgproducten is gelijk gebleven.

6. Vorderingen en schulden uit hoofde van financieringstekort respectievelijk financieringsoverschot 2016 €

2017 €

totaal €

Saldo per 1 januari

-180.625

Financieringsverschil boekjaar Correcties voorgaande jaren Betalingen/ontvangsten Verrekening tussen jaren Subtotaal mutatie boekjaar

0 381.080 -200.455 180.625

704.514

704.514 0 381.080 -200.455 885.139

704.514

Saldo per 31 december Stadium van vaststelling (per erkenning): Thuiszorg Verzorgingshuizen Verpleeghuizen Ziekenhuis a= interne berekening

-180.625

c c c nvt

b= overeenstemming met zorgverzekeraars / zorgkantoren

Waarvan gepresenteerd als: - vorderingen uit hoofde van financieringstekort - schulden uit hoofde van financieringsoverschot

a a a nvt c= definitieve vaststelling NZa

31-dec-17 €

31-dec-16 €

704.514 0 704.514

389.071 -569.696 -180.625

Specificatie financieringsverschil in het boekjaar (AWBZ excl. GGZ)

Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten - Kwaliteitsimpuls Af: ontvangen voorschotten Af: overige ontvangsten Af: correctie voorgaande jaren Af: voorziening onzekere budgetpost Overige correctie Totaal financieringsverschil

2017 €

2016 €

81.229.007 1.142.926 -81.667.419 0 0 0 0

79.334.616 0 -79.145.875 0 0 -369.366 0

704.514

-180.625

Toelichting: De ontvangen voorschotten over het boekjaar zijn nog op basis van de produktieafspraken. Er heeft reeds een correctie plaatsgevonden in relatie tot de aan het einde van het jaar afgesproken herschikkingen. Wettelijke budget voor aanvaardbare kosten - Kwaliteitsimpuls Dit betreft het resterende deel van de totaal ontvangen gelden inzake de Kwaliteitsimpuls, welke pas in 2018 verantwoord gaat worden. Dit bedrag is opgenomen onder de vooruit ontvangen bedragen.

7. Overige vorderingen De specificatie is als volgt:

31-dec-17 €

31-dec-16 €

Vorderingen op debiteuren Nog te factureren omzet DBC's / DBC-zorgproducten Vooruitbetaalde bedragen: Nog te ontvangen bedragen: - Werknemersregelingen - Overig Overige vorderingen:

12.520.375 13.153.545 2.149.452

14.858.647 11.486.666 2.525.302

240.473 1.676.283 105.401

254.441 2.323.099 100.159

Totaal overige vorderingen

29.845.530

31.548.313

Toelichting: De voorziening die in aftrek op de vorderingen is gebracht (in 2016 een bedrag van € 279.088), bedraagt in 2017:

288.453

9. Liquide middelen De specificatie is als volgt:

31-dec-17 €

31-dec-16 €

Bankrekeningen Kassen

9.036.174 23.746

7.903.399 23.090

Totaal liquide middelen

9.059.920

7.926.489

Toelichting: De liquide middelen staan ter vrije beschikking.

PASSIVA 10. Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit de volgende componenten:

Kapitaal Bestemmingsreserves Algemene reserves Overige reserves Totaal eigen vermogen

31-dec-17 €

31-dec-16 €

741.412 -2.607.003 52.682.513 0 50.816.923

741.412 -3.589.568 52.250.617 425.195 49.827.656

Kapitaal Saldo per 1-jan-17 €

Resultaatbestemming €

Overige mutaties €

Saldo per 31-dec-17 €

741.412

Saldo per 1-jan-17 €

Resultaatbestemming €

Overige mutaties €

Saldo per 31-dec-17 €

Bestemmingsreserves: Bestemmingsreserve Kraamzorg Exploitatiesaldo maatschappelijke diensten Reserve exploitatie Particuliere Verhuur

-566.350 -3.237.234 214.017

0 -262.966 679.180

566.350 0 0

0 -3.500.200 893.197

Totaal bestemmingsreserves

-3.589.568

416.214

566.350

-2.607.003

Saldo per 1-jan-17 €

Resultaatbestemming €

Overige mutaties €

Saldo per 31-dec-17 €

Reserve aanvaardbare kosten: Verpleeg- & Verzorging Ziekenhuiszorg Zorg Thuis

35.767.830 21.267.800 -3.452.489

1.019.377 -72.337 -487.897

0 -566.350 425.195

36.787.207 20.629.113 -3.515.192

Overige algemene reserves: - Reserve Resultaat uit deelnemingen

-1.332.524

113.909

Totaal algemene reserves

52.250.617

573.052

-141.155

52.682.513

Overige reserves AWBZ Basispakket gebonden vermogen

425.195

-425.195

Totaal overige reserves

425.195

-425.195

Het verloop is als volgt weer te geven:

Kapitaal

Bestemmingsreserves Het verloop is als volgt weer te geven:

Algemene en Overige reserves Het verloop is als volgt weer te geven:

-1.218.615

Toelichting: Voor toelichting op de diverse posten binnen het eigen vermogen verwijzen we naar de toelichting van de geconsolideerde balans

Specificatie aansluiting geconsolideerd - enkelvoudig vermogen 31 december 2017 en resultaat over 2017 Eigen vermogen €

Resultaat €

Enkelvoudig eigen vermogen en resultaat: - Stg Aanleunwoningen Steijndeld - Stg Beheer Beatrixziekenhuis Gorinchem - Stg De Stolpe Markt

50.816.923 161.074 690.866 426.117

989.266 23.476 -2.839 75.904

Totaal geconsolideerd eigen vermogen en resultaat

52.094.980

1.085.808

De specificatie is als volgt :

11. Voorzieningen Het verloop is als volgt weer te geven:

- Voorziening De Wieken - Voorziening Eigen Risico MediRisk - Voorziening WGA - Voorziening Dienst-jubilea - Voorziening PLB 45-49 - Voorziening PLB-regulier - Voorziening ORT Totaal voorzieningen

Saldo per 1-jan-17 €

Dotatie

Onttrekking

Vrijval

€

Saldo per 31-dec-17 €

0 271.146 300.000 984.178 124.856 9.000.498 2.955.042

100.000 305.844 154.442 210.175 0 2.143.526 0

0 -26.766 0 -225.741 -65.623 -1.555.600 -1.416.248

0 0 0 0 0 0 0

100.000 550.224 454.442 968.612 59.232 9.588.424 1.538.795

13.635.719

2.913.987

-3.289.978

13.259.728

Toelichting in welke mate (het totaal van) de voorzieningen als langlopend moeten worden beschouwd: 31-dec-17 Kortlopend deel van de voorzieningen (< 1 jr.) Langlopend deel van de voorzieningen (> 1 jr.) Hiervan langlopend (> 5 jaar)

2.585.647 10.674.081 4.640.905 €

Toelichting per categorie voorziening: Voorziening De Wieken Deze voorziening heeft als doelstelling het terug brengen van het terrein in zijn oorspronkelijke staat op het moment van afsluiten van de tijdelijke voorziening. Boekwaarde per 1 januari Toevoeging / Onttrekking Saldo per 31 december

0 100.000 100.000

271.146 279.078 550.224

300.000 154.442 454.442

€

Toelichting (vervolg): Voorziening Dienst-jubileum Dit betreft een voorziening voor toekomstig uit te keren jubileumgratificaties aan het personeel op grond van de huidige personeelsregelingen. Bij de berekening van de voorziening is rekening gehouden met toekomstige salarisstijgingen en de vertrekkans van het personeel. Boekwaarde per 1 januari Toevoeging / Onttrekking / Vrijval Saldo per 31 december

984.178 -15.566 968.612

Voorziening PLB De voorziening persoonlijk budget levensfase (PBL) betreft een voorziening uit hoofde van een CAO verplichting in het kader van de overgangsregeling 45+. Het persoonlijk budget levensfase kwalificeert als een beloning met opbouw van rechten. De voorziening betreft de reële waarde van de in de toekomst eenmalig uit te keren PLBuren (200 uur bij fulltime dienstverband). De berekening is gebaseerd op de CAO-bepalingen, blijfkans, leeftijd en resterende dienstjaren tot het bereiken van de 55-jarige leeftijd. Boekwaarde per 1 januari Toevoeging / Onttrekking / Vrijval Saldo per 31 december

124.856 -65.623 59.232

9.000.498 587.926 9.588.424

Voorziening ORT Deze voorziening is opgenomen voor de verplichting volgend uit de in 2016 afgesloten cao onderhandelingen voor de Verpleging, Verzorging en Thuiszorg inzake de nabetalingsverplichting van de ORT over de vakantiedagen over de periode 2012 tot en met 2016. Deze voorziening is opgenomen voor de verplichting volgend uit de in 2017 afgesloten cao onderhandelingen voor de Ziekenhuizen inzake de nabetalingsverplichting van de ORT over de vakantiedagen over de periode 2012-2014. De onregelmatigheidstoeslag over de vakantiedagen van 2015 en 2016 zijn reeds uitbetaald. In de loop van 2017 zijn nog enige claims van oud-medewerkers ontvangen. Deze zijn alsnog voor de werkelijke bedragen in de voorziening opgenomen. In het verslag jaar heeft de eerste betaling aan de medewerkers plaatsgevonden. Boekwaarde per 1 januari Toevoeging / Onttrekking / Vrijval Saldo per 31 december

2.955.042 -1.416.248 1.538.795

12. Langlopende schulden De specificatie is als volgt:

31-dec-17 €

31-dec-16 €

Schulden aan banken Overige langlopende schulden

129.046.155 0

92.695.694 43.937.615

Totaal langlopende schulden

129.046.155

136.633.310

2017 €

2016 €

Stand per 1 januari Bij: nieuwe leningen Af: aflossingen

142.816.849 2.782.385 7.578.873

105.062.773 43.937.615 6.183.539

Stand per 31 december

138.020.361

142.816.849

8.974.206

6.183.539

129.046.155

136.633.310

Het verloop is als volgt weer te geven:

Af: aflossingsverplichting komend boekjaar Stand langlopende schulden per 31 december 98

8.974.206 129.046.155 93.149.331

6.183.539 136.633.310 67.305.906

Toelichting: Voor een nadere toelichting op de langlopende schulden wordt verwezen naar de bijlage 7.1.21 Overzicht Langlopende Schulden. De aflossingsverplichtingen zijn verantwoord onder de kortlopende schulden. Overige langlopende schulden Dit betreft 2 leningen waarvan in 2016 reeds in vergevorderd staduim met de leningverstreker afspraken waren gemaakt. De ondertekening van de leningen heeft in 2017 plaatsgevonden. Het verstrekken van de gelden heeft, als gevolg van deze omzetting van financieringskrediet naar langlopende lening, voor een deel reeds in 2016 plaatsgevonden. De in toelichting 7.1.18 opgenomen nieuwe leningen van totaal € 46,72 mln zijn dan ook in het verloopoverzicht terug te vinden als nieuwe lening in 2016 van € 43,94 mln en in 2017 van € 2,78 mln. De lening van € 9,72 mln, verstrekt door Gemeente Papendrecht, heeft op non-cash basis plaatsgevonden. De lening heeft betrekking op de financiering van de nieuwe locatie De Wieken in Papendrecht. Hiervan heeft de gemeente op voorhand de ontvangen fakturen betaald en is deze schuld bij oplevering van de locatie omgezet in een langlopende lening. Schulden aan banken Stichting Rivas Zorggroep heeft einde verslagjaar een totale krediet faciliteit bij de ING Bank NV van: einddatum -

Rekening Courant krediet Euroflexlening Rentevast lening Rentevast lening Rentevast lening Rentevast lening Rentevast lening

15.000.000 6.412.500 7.650.000 1.466.250 35.766.667 20.268.750 17.200.000

1-1-2032 1-7-2030 1-7-2030 1-5-2027 1-1-2025 1-12-2023

Toelichting (vervolg): Hypotheek van maximaal € 26.800.800,00, gefinancierd door ING en zekerheden verstrekt aan de ING gezamenlijk met de stichting Waarborgfonds voor de Zorgsector en de Provincie Zuid-Holland, op het onroerend goed Zorgcentrum Waerthove, gelegen aan Kerkbuurt 200 te Sliedrecht, eerste in rang (akte gepasseerd op 3 juni 2014) Overeenkomst gedeelde zekerheden op WFZ Activa, overeengekomen tussen Stichting Waarborgfonds voor de Zorgsector, ING Bank NV en Rivas Zorggroep Overeenkomst gedeelde zekerheden op WFZ Activa, overeengekomen tussen Stichting Waarborgfonds voor de Zorgsector, Provincie Zuid-Holland, ING Bank NV en Rivas Zorggroep Negatieve pledge / pari passu en cross default verklaring van Stichting Rivas Zorggroep Stamverpanding van de boekvorderingen van de Stichting Rivas Zorggroep

13. Overige kortlopende schulden De specificatie is als volgt:

31-dec-17 €

31-dec-16 €

Crediteuren Aflossingsverplichtingen langlopende leningen Belastingen en sociale premies Schulden terzake pensioenen Nog te betalen salarissen Vakantiegeld Vakantiedagen Terugbetalingsverplichtingen zorgverzekeraars oude jaren Overige schulden: - Rente verplichtingen - Schulden aan groepsmaatschappijen Nog te betalen kosten: - Honorarium Medisch Specialisten - Overig Vooruit ontvangen opbrengsten:

7.367.308 8.974.206 5.466.601 66.839 902.862 6.058.931 7.041.001 1.886.156

6.778.033 6.183.539 6.970.362 2.495.336 768.095 5.429.446 7.602.397 9.625.941

1.079.919 350.967

1.141.421 346.245

4.066.720 3.143.898 1.552.203

4.110.528 2.247.189 179.814

47.957.611

53.878.349

Totaal overige kortlopende schulden Toelichting:

Aflossingsverplichtingen langlopende leningen In verband met het definitief worden van 2 leningen met een totaal bedrag van € 46,72 mln is de aflossingverplichting voor het komende boekjaar aanzienlijk hoger van voorgaande jaar. Belastingen en sociale premies Als gevolg van de lagere salariskosten en bedrijfskosten en eerdere uitbetaling van eindejaaruitkeringen in de maand november, de nog te betalen belastingen en sociale lasten over de maande december lager dan voorgaand jaar. Schulden terzake pensioenen In tegenstelling tot voorgaande jaren wordt, als gevolg van een andere aanlevering aan het pensioenfonds PFZW, maandelijks een opgave verzonden van de mutaties ten gevolge van betaalde ORT, contractwijzgingen en dergelijke. Dit heeft als gevolg dat het pensioenfonds met ingang van 2017 maandelijks afrekeningen maakt van deze mutaties. Voorgaande jaren vond deze afrekening na afloop van het boekjaar plaats. Terugbetalingsverplichtingen zorgverzekeraars oude jaren In het verslagjaar zijn over de schadejaren 2012 tot en met 2015 veel afrekeningen ontvangen en is tot en met 2014 alles afgewikkeld. Vooruit ontvangen opbrengsten Hierin in het bedrag opgenomen wat betrekking heeft op de ontvangen Kwaliteitsimpuls voor Verpleeghuizen, maar waarvan de uitgaven in 2018 zullen plaatsvinden. Het gaat om een bedrag van

100

€

1.142.926

14. Financiële instrumenten Algemeen Rivas Zorggroep maakt in de normale bedrijfsuitvoering gebruik van uiteenlopende financiële instrumenten die de instelling blootstellen aan risico's. Deze betreffen financiële instrumenten die in de balans zijn opgenomen. Rivas handelt niet in financiële derivaten en heeft procedures en gedragslijnen om de omvang van het kredietrisico bij elke tegenpartij te beperken. Bij het niet nakomen door de tegenpartij van aan de instelling verschuldigde betalingen, blijven eventuele daaruit vloeiende verliezen beperkt tot de marktwaarde van de betreffende instrumenten. De contractwaarde of fictieve hoofdsommen van de financiële instrumenten zijn slechts een indicatie van de mate waarin van dergelijke financiële instrumenten gebruik wordt gemaakt en niet van het bedrag van de krediet- of marktrisico's. Rivas maakt, doch slechts voor een relatief laag bedrag, ook gebruik van financiële derivaten. Krediet risico De vorderingen uit hoofde van handelsdebiteuren zijn voor ca. 86% geconcentreerd bij grote verzekeraars. Het maximale bedrag aan kredietrisico bedraag € 288.620. Voor de kredietrisico's inzake de vorderinge op deelnemingen en de overige vorderingen wordt verwezen naar paragraaf 7.1.4.2 Grondslagen van waardering van activa en passiva Renterisico en kasstroomrisico Het renterisico is bepert tot eventuele veranderingen in de marktwaarde van opgenomen en uitgegeven leningen. Bij deze leningen is sprake van een vast rentepercentage over de gehele looptijd. De leningen worden aangehouden tot het einde van de looptijd. De instelling heeft derhalve als beleid om geen afgeleide financiele instrumenten te gebruiken om (tussentijdse) rentefluctuaties te beheersen.

Rente instrumenten Voor financiële risico's wordt een risico mijdend treasurybeleid ingezet. Rente instrumenten zijn hier enerzijds dienstbaar aan doordat risico's van renteverhoging afgedekt worden, en anderzijds kunnen risico's geïntroduceerd worden vanuit open posities, die ontstaan doordat tegenover de afdekking geen daadwerkelijke financiering staat. De volgende voorwaarden zijn dan ook verbonden aan het gebruik van rente instrumenten: - Rente instrumenten mogen alleen betrekking hebben op onderliggende hoofdsommen luidend in euro's. - Rente instrumenten mogen alleen gebruikt worden voor het in de tijd spreiden en beperken van beschikbaarheids- en rente risico's. - Speculatief handelen in rente instrumenten, zoals door middel van het aangaan van "open posities", zonder dat sprake is van bestaande of toekomstige financieringsbehoeften of rente risico's, is niet toegestaan. - Rente instrumenten worden alleen afgesloten bij banken met ten minste een internationale A-rating. - Alvorens met een bepaalde bank een rente derivaat aan te gaan, zullen de wederzijdse verplichten die daaruit voortkomen geregeld moeten worden in een speciaal daartoe af te sluiten contract. - In voorstellen voor het afsluiten van rente instrumenten dient onder andere de noodzaak van gebruik en hettype rentederivaat gemotiveerd te worden. Risico-profiel van afgesloten hedge De afgesloten hedge past binnen het algemeen en specifiek risicomijdend beleid. De hedge is afgesloten voor afdekking van het renterisico op de structurele financiering van het verzorgingshuis "De Schutse" van totaal € 9.000.000. Het saldo van deze lening bedraag per 31 december 2017: € 6.412.500 Op basis van de aanvraag is het via de hedge verkregen vaste rentepercentage van 5,52% (vast rente 3,62% + risicoopslag 1,9%) passend binnen verwachte exploitatie met daarin begrepen afschrijving. De renteswap, met een looptijd tot 31-12-2031, heeft een onderliggende negatieve marktwaarde van : De kenmerken van de renteswap komen overeen met de lening. Er is derhalve sprake van een effectieve hedge.

€

790.489

101

€ €

2.069.919 8.441.375

Voor 2017 is het mbi-omzetplafond in miljoenen euro's door NZa vastgesteld op (prijsniveau 2017):

21.650

2017 €

2016 €

109.533.666

111.693.382

1.493.133

-1.194.517

Stichting Lingeburcht

750.000

De stichting Lingeburcht is een gezamenlijk initiatief van Rivas Zorggroep en Stichting Poort6 te Gorinchem. Voor de realisatie van Project Evia (de bouw van woningen in samenwerking met de Gemeente Gorinchem) is een aannemingsovereenkomst gesloten met Bouwcombinatie Pelikaan-Stout VOF. Om deze bouw te kunnen financieren is een geldlening en garantiestelling gesloten met de Gemeent Gorinchem. Alle risico's van het project vallen echter toe aan de Stichting Lingeburcht. Bij ontoereikendheid van de middelen worden de gevolgende van die middelen gedragen door Poort6 en Rivas Zorggroep (elk 50%) tot een maximum van € 1.500.000 Uit de jaarrekening 2017 van Stichting Lingeburcht blijkt dat zodra alle woningen, die nu nog zijn verhuurd, zijn verkocht het eindresultaat van de Stichting positief zal zijn. Verstrekte contrabankgaranties In de afgelopen jaren zijn een aantal contragaranties afgegeven: 1: Stichting Rivas Zorggroep t.b.v. Lingebrug C.V. 2. Stichting Rivas Zorggroep t.b.v. Lingebrug C.V. 3. Stichting Rivas Zorggroep t.b.v. Lingebrug C.V.

€ € €

16.404 5.032 24.504

Verstrekte huurgarantie Stichting Rivas Zorggroep t.b.v. Bouwvereniging Volksbelang

€

22.000

Afgegeven zekerheden gemeente Papendrecht t.b.v. project De Briel. Tot meerdere zekerheid voor de volledige afbetaling van de financiering en voorts tot zekerheid van de voldoening van al hetgeen Rivas voorts aan de gemeente Papendsrecht verschuldigd is uit hoofde van andere verplichtingen voortvloeiend uit de afgesloten koop-en financieringsovereenkomst, zal Rivas ten behoeve van de gemeente Papendrecht (doen) vestigen: a. Het eerste recht van hypotheek en pand, conform de (concept) hypotheekakte op: 1. het conform de overeenkomst gekochte perceel grond. 2. de op de gekochte grond te realiseren c.q. gerealiseerde opstallen voor zorgwoningen en de te realiseren parkeervoorzieningen. b. Een stil pandrecht op een door Rivas voor aanvang van verhuur te openen bankrekening, ten behoeve van de inning van alle kale huren (derhalve niet de servicekosten), die door rivas gegenereerd worden bij de verhuur van de zorgwoningen. Verplichting Persoonlijke Levensfase Budget (3e tranche) In de cao Ziekenhuizen is een overgangsregeling opgenomen met betrekking tot de toekenning van de uren Persoonlijke Levensfase Budget (PLB) voor medewerkers die op 31 december 2009 50 jaar of ouder waren. Conform deze overgangsregeling hebben deze medewerkers recht op een hoger aantal uren dan de norm van 57 uur op fulltime basis. Per balansdatum zijn, net als de toekomstige norm-toekenning, de in de toekomt op te bouwen uren niet opgenomen in de voorziening PLB-uren regulier. 102

7.1.15 MUTATIEOVERZICHT IMMATERIELE VASTE ACTIVA

Kosten oprichting en uitgifte van aandelen €

Kosten van ontwikkeling €

Kosten van concessies, vergunningen en rechten van intellectuele eigendom €

Stand per 1 januari - aanschafwaarde - cumulatieve herwaarderingen - cumulatieve afschrijvingen

0 0 0

140.000 0 0

0 0 0

140.000 0 0

Boekwaarde per 1 januari

140.000

Mutaties in het boekjaar - investeringen - herwaarderingen - afschrijvingen - bijzondere waardeverminderingen

0 0 0 0

0 0 14.000 0

0 0 0 0

0 0 14.000 0

- terugname geheel afgeschreven activa .aanschafwaarde .cumulatieve herwaarderingen .cumulatieve afschrijvingen

0 0 0

- desinvesteringen aanschafwaarde cumulatieve herwaarderingen cumulatieve afschrijvingen per saldo

0 0 0 0

Mutaties in boekwaarde (per saldo)

-14.000

Stand per 31 december - aanschafwaarde - cumulatieve herwaarderingen - cumulatieve afschrijvingen

0 0 0

140.000 0 14.000

0 0 0

140.000 0 14.000

Boekwaarde per 31 december

126.000

Afschrijvingspercentage

Kosten van goodwill die van derden is verkregen €

Vooruitbetalingen op immateriële activa €

Totaal

10,0%

103

€

7.1.16 MUTATIEOVERZICHT MATERIELE VASTE ACTIVA

Bedrijfsgebouwen en terreinen €

Machines en installaties €

Andere vaste bedrijfsmiddelen, technische en administratieve uitrusting €

Stand per 1 januari - aanschafwaarde - cumulatieve herwaarderingen - cumulatieve afschrijvingen

193.057.414 0 52.174.245

35.384.132 0 12.770.879

53.572.027 0 23.824.858

7.926.005 0 0

4.572.600 170.000 345.258

294.512.179 170.000 89.115.241

Boekwaarde per 1 januari

140.883.169

22.613.253

29.747.169

7.926.005

4.397.342

205.566.938

0 7.856.415 0 5.624.013 0

0 2.454.873 0 2.122.108 0

0 1.145.445 0 6.954.087 0

7.415.713 -11.456.732 0 0 0

0 0 87.548 0

7.415.713 0 0 14.787.756 0

0 0 0

2.383.879 0 2.383.879

1.368.527 0 1.368.527

4.611.669 0 4.611.669

0 0 0

8.364.075 0 8.364.075

598.446 0 237.793 360.653

0 0 -1.737 1.737

0 0 0 0

2.755.934 170.000 207.690 2.718.243

3.354.380 170.000 443.746 3.080.634

1.871.749

331.028

-5.808.643

-4.041.020

-2.805.791

-10.452.677

Stand per 31 december - aanschafwaarde - cumulatieve herwaarderingen - cumulatieve afschrijvingen

197.931.505 0 55.176.587

36.470.477 0 13.526.196

50.105.803 0 26.167.277

3.884.985 0 0

1.816.667 0 225.116

290.209.437 0 95.095.175

Boekwaarde per 31 december

142.754.918

22.944.281

23.938.526

3.884.985

1.591.551

195.114.261

Afschrijvingspercentage

0% - 10%

5% - 10%

10% - 20%

104

Materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetalingen op materiële vaste activa €

Niet aan het bedrijfsproces dienstbare materiële activa €

Totaal

5% - 10%

€

7.1.17 MUTATIEOVERZICHT FINANCIELE VASTE ACTIVA

186.050 -205.881 113.909 0

94.077

Vorderingen op participanten en op maatschappijen waarin wordt deelgenomen (deelnemingen) €

Vordering op grond van compensatieregeling €

Overige vorderingen €

Totaal

435.813

1.844.747

0 0 0 0

0 0 -435.813 0

0 0 -1.964 0

2.466.609 -205.881 113.909 0 0 0 -437.777 0

1.842.783

1.936.860

105

€

7.1.18 Overzicht langlopende schulden ultimo 2017 (enkelvoudig) Leningge ver

Datum

Hoofdsom

Totale looptijd

Soort lening

€ NWB NWB BNG BNG NWB NWB NWB BNG ING ING ING ING ING ING Gem.P'dr

sep-1984 mei-2000 jun-2000 jun-2000 aug-2000 okt-2007 okt-2007 dec-2009 jul-2010 jul-2010 jan-2012 dec-2013 dec-2014 mei-2017 mei-2017

11.344.505 9.438.628 9.438.628 5.218.472 5.127.716 15.000.000 6.000.000 17.000.000 12.000.000 2.300.000 9.000.000 21.500.000 23.500.000 37.000.000 9.720.000

% 40 32 32 23 40 40 20 20 20 20 20 10 10 10 30

Totaal langlopende schulden

Toelichting 1 Toelichting 2

Werke- Restschuld Nieuwe lijke- 31 december leningen in rente 2016 2017

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

3,54% 4,01% 3,63% 4,73% 6,04% 4,74% 4,67% 4,14% 4,34% 4,34% 5,93% 3,65% 3,40% 2,70% 3,46%

€

Aflossing Restschuld Restschuld Resterende in 2017 31 december over 5 jaar looptijd in 2017 jaren eind 2017

€

2.388.246 0 4.719.314 0 4.719.314 0 1.588.231 0 3.076.629 0 11.625.000 0 3.300.000 0 11.050.000 0 8.250.000 0 1.581.250 0 6.862.500 0 18.275.000 0 21.443.750 0 0 37.000.000 0 9.720.000

298.542 294.957 294.957 226.890 128.193 375.000 300.000 850.000 600.000 115.000 450.000 1.075.000 1.175.000 1.233.333 162.000

2.089.704 4.424.357 4.424.357 1.361.341 2.948.436 11.250.000 3.000.000 10.200.000 7.650.000 1.466.250 6.412.500 17.200.000 20.268.750 35.766.667 9.558.000

596.994 2.949.571 2.949.571 226.890 2.307.471 9.375.000 1.500.000 5.950.000 4.650.000 891.250 4.162.500 11.825.000 14.393.750 23.433.333 7.938.000

98.879.234 46.720.000

7.578.873

138.020.361

93.149.331

Aflossing 2018

Gestelde zekerheden

€ 7 15 15 6 23 30 10 12 13 13 15 6 7 9 9

106

Aflossingswijze

Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair Lineair

298.542 294.957 294.957 226.890 128.193 375.000 300.000 850.000 600.000 115.000 450.000 1.075.000 1.175.000 2.466.667 324.000 8.974.206

7.1.19 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE RESULTATENREKENING BATEN 16. Toelichting opbrengsten uit gebudgetteerde zorgprestaties 2017 €

2016 €

109.717.758 8.282.252 33.216.815 81.603.411 1.735.159

109.067.340 8.922.607 34.932.874 78.900.953 2.126.273

248.676 1.282.988 61.337 199.927 0 2.566.943

211.100 1.241.427 10.256 207.414 228.300 2.848.959

Totaal

238.915.266

238.697.503

De specificatie is als volgt:

Toelichting:

€

200.000

In deze post is eveneens een bedrag opgenomen die betrekking heeft op voorgaande jaren, zijnde: - omzet van het schadejaar 2016. - afrekening zorgverzekeraars voorgaande jaren.

5.911.456 -374.234

Opbrengsten DBC / DBC-zorgprodukten Geriatrische Revalidatie Zorg In deze post is eveneens een bedrag opgenomen die betrekking heeft op voorgaande jaren, zijnde:

132.126

Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten Wlz-zorg In deze post is een bedrag opgenomen met betrekking tot afrekeningen voorgaande jaren, zijnde:

381.080

17. Subsidies (exclusief Wmo en Jeugdzorg) 2017 €

2016 €

2.865.379 962.306 922.718 8.468.367

3.066.822 798.600 4.096.140 9.197.596

13.218.770

17.159.158

De specificatie is als volgt: Subsidies AWBZ/Zvw-zorg Rijkssubsidies vanwege het Ministerie van VWS (waaronder opleidingsfonds) Subsidies vanwege Provincies en gemeenten Overige subsidies, waaronder loonkostensubsidies en EU-subsidies Totaal Toelichting: Subsidies vanwege Provincies en gemeenten (exclusief Wmo en Jeugdzorg) Als gevolg van het afstoten van het Maatschappelijk Werk zijn de inkomsten lager dan voorgaand jaar.

2017 €

2016 €

749.443 330.739 1.427.815 25.870 1.274.158 9.791

794.743 329.181 1.521.380 17.697 1.316.164 14.300

Overige opbrengsten (waaronder vergoeding voor uitgeleend personeel en verhuur onroerend goed): Administratieve- en personele dienstverlening Verhuur niet-zorg appartementen Lidmaatschapsgelden Rivas Extra Resultaat verkopen activa Overig

1.808.795 779.941 528.271 1.180.791 272.579

1.911.912 836.860 535.056 820.314 488.866

Totaal

8.388.193

8.586.474

2017 €

2016 €

Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenpremies Andere personeelskosten: - Werving en selectie - Opleidingskosten - Reiskosten - Dienstreizen & verblijfskosten - Overig Subtotaal Personeel niet in loondienst

123.389.197 19.608.357 10.057.967

127.846.186 20.321.311 10.245.924

251.500 1.777.141 1.068.463 1.135.918 1.308.060 158.596.603 3.374.855

238.012 1.670.507 1.203.643 1.241.919 1.489.677 164.257.180 3.573.917

Totaal personeelskosten

161.971.458

167.831.096

Specificatie gemiddeld aantal personeelsleden (in FTE's) per segment: - Ziekenhuiszorg - Verpleeghuiszorg - Zorg Thuis - Wet Maatschappelijke ondersteuning - Maatschappelijke dienstverlening - Ondersteunende diensten

646 1.113 711 0 89 296

687 1.051 663 1 132 372

Gemiddeld aantal personeelsleden op basis van full-time eenheden

2.855

2.906

LASTEN 19. Personeelskosten De specificatie is als volgt:

€

Toelichting: Lonen en Salarissen Als gevolg van het afstoten van het Maatschappelijk Werk zijn de Lonen en Salarissen lager dan voorgaand jaar. Aanpassing opslag werkgeverslasten op gereserveerde uren In de loop van 2017 is gebleken dat de gehanteerde opslagpercentages bij de reserveringen en voorzieningen te laag zijn geweest. In 2017 heeft een aanpassing plaatsgevonden in de opslag werkgeverslasten over diverse reserveringen met betrekking tot beloning aan de medewerkers van Rivas Zorggroep van 16% naar 37,5% (2017: 38,7%). In verband met correctie over voorgaande jaren heeft foutherstel plaatgevonden. Voor de reservering welke op 31-12-2016 is opgenomen, is een extra reservering opgenomen van : Dit bedrag is verantwoord onder de post Lonen en Salarissen.

216.516

20. Honorariumkosten vrijgevestigd medisch specialisten 2017 €

2016 €

Specialisten niet in loondienst Honorarium onderzoeken derden

18.232.113 0

18.149.685 0

Totaal

18.232.113

18.149.685

De specificatie is als volgt:

108

21. Afschrijvingen vaste activa De specificatie is als volgt:

2017 €

2016 €

Overige afschrijvingen: - immateriële vaste activa - materiële vaste activa - financiële vaste activa

14.000 14.764.795 1.964

0 15.081.682 1.964

Totaal afschrijvingen

14.780.759

15.083.646

2017 €

2016 €

Bijzondere waardeverminderingen van: - immateriële vaste activa - materiële vaste activa

0 0

Totaal

2017 €

2016 €

8.931.133 13.928.806 29.253.471

9.239.132 14.451.585 28.976.355

Onderhoud en energiekosten: - Onderhoud - Energiekosten gas - Energiekosten stroom - Energie transport en overig - Energie water Subtotaal

1.695.680 832.964 919.987 260.915 103.492 3.813.039

2.090.810 963.456 972.888 288.512 104.982 4.420.648

Huur en leasing Dotaties en vrijval voorzieningen Overige baten en lasten

2.635.667 281.328 303.427

2.694.684 234.076 1.069.236

59.146.871

61.085.717

2017 €

2016 €

Rentebaten Resultaat deelnemingen Waardeveranderingen financiële vaste activa en effecten Overige opbrengsten financiële vaste activa en effecten Subtotaal financiële baten

0 113.909 0 0 113.909

0 94.978 0 0 94.978

Rentelasten Resultaat deelnemingen Waardeveranderingen financiële vaste activa en effecten Overige financiële lasten Subtotaal financiële lasten

-5.079.857 0 -435.813 0 -5.515.669

-4.958.849 0 -435.829 0 -5.394.677

Totaal financiële baten en lasten

-5.401.760

-5.299.700

22. Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa De specificatie is als volgt:

23. Overige bedrijfskosten De specificatie is als volgt: Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten Algemene kosten Patiënt- en bewonersgebonden kosten

Totaal overige bedrijfskosten

24. Financiële baten en lasten De specificatie is als volgt:

109

7.2 VASTSTELLING EN GOEDKEURING 7.2.1 Vaststelling en goedkeuring jaarrekening De Raad van Bestuur van Stichting Rivas Zorggroep heeft de jaarrekening 2017 vastgesteld in de vergadering van 15 mei 2018 De Raad van Toezicht van Stichting Rivas Zorggroep heeft de jaarrekening 2017 goedgekeurd in de vergadering van 28 mei 2018 7.2.3 Resultaatbestemming Het resultaat wordt verdeeld volgens de resultaatverdeling in de resultatenrekening 7.2.4 Gebeurtenissen na balansdatum Voor het verslagjaar zijn er na de balansdatum geen gebeurtenissen te melden die van enig belang zijn met betrekking tot deze jaarrekening.

7.2.5 Ondertekening door bestuurders

M.C.J. van Roozendaal (voorzitter Raad van Bestuur)

C.M. Heijblom (lid Raad van Bestuur)

7.2.5 Ondertekening door toezichthouders

M.J.W. Bontje (voorzitter Raad van Toezicht)

mr. H.C. Naves (plv. voorzitter Raad van Toezicht)

P. de Schipper (lid Raad van Toezicht)

M. Bonhof (lid Raad van Toezicht)

J.F. Admiraal (lid Raad van Toezicht)

110

8. OVERIGE GEGEVENS

8.1 Statutaire regeling resultaatbestemming Niet van toepassing

8.2 Nevenvestigingen Naast de hoofdvestiging heeft Rivas ook nog 67 andere locaties waar de zorg wordt verleent.

8.3 Controleverklaring accountant De controleverklaring van de accountant is opgenomen op de volgende pagina.

111