Een nieuwe koers voor een eeuwenoud slot

Met de komst van Ed Dumrese als kasteelheer, gaat Slot Loevestein in Poederoijen een nieuwe toekomst tegemoet. Met meer aandacht voor vrede, vrijheid en recht.

Honderd dagen nam hij na zijn aantreden de tijd om met een frisse blik naar Slot Loevestein te kijken. Hij sprak met professionals in de toeristische, recreatieve en cultuursector, medewerkers van het slot en hield het beleid tegen het licht. Na deze periode had directeur Ed Dumrese precies voor ogen welke richting hij op wilde met Slot Loevestein. "Het kasteel is van nationaal belang en we kunnen nog meer bieden op het gebied van educatie en toerisme", zegt Dumrese, die nu ruim een jaar aan het roer van Slot Loevestein staat. "Ik wil historie en maatschappij met elkaar verbinden en vrijheid, vrede en recht onder de aandacht brengen." Slot Loevestein staat nu vooral bekend als het kasteel waar Hugo de Groot in een boekenkist wist te ontsnappen. "Maar het slot staat voor zoveel meer. Het huisvestte soldaten en was een gevangenis waar Hugo de Groot begon met het schrijven van zijn belangrijke werk over oorlog en vrede. Verhalen over vrijheid, oorlog en vrede zijn rechtstreeks te koppelen aan de rijke geschiedenis van het slot.

Het verleden is namelijk nodig om te kunnen bepalen wat nodig is voor de toekomst. Dàt wil ik nog meer onder de aandacht brengen." Met dit in zijn achterhoofd stelde Dumrese een ambitiestuk voor 2030 op en schreef een twintigpuntenplan voor 2020. Zijn eerste verandering was de permanente openstelling van het kasteel begin dit jaar. "Een icoon als Slot Loevestein hoort dagelijks open te zijn", zegt Dumrese. "Alleen gooide de coronacrisis al snel roet in het eten." Het Slot ging op slot, maar achter de schermen werd hard gewerkt. Want deze periode van verplichte rust zorgde ervoor dat er ruimte kwam om plannen sneller te realiseren. Zo is er binnenkort een kindervesting, een militaire plek voor kinderen met een stormbaan. En in de voormalige soldatenhuisjes wordt een nieuwe expositie ingericht, die de bezoeker helpt de geschiedenis te plaatsen. Ook komen er wisseltentoonstellingen. Vanaf september is daar de tentoonstelling ‘Cultuur onder vuur’ te zien. Een drieluik met aandacht voor Slot Loevestein als schuilplaats voor Nederlands erfgoed in de Tweede Wereldoorlog, de bescherming van erfgoed wereldwijd en de vraag waarom het belangrijk is om erfgoed veilig te stellen. Deze expositie past ook weer prima binnen de nieuwe koers van Slot Loevestein. "We willen de geschiedenis van Slot Loevestein verbinden aan hedendaagse thema’s. Daar passen we de inrichting van het kasteel ook op aan. Om zo bezoekers aan te zetten tot nadenken over hun eigen verleden en toekomst." Met de herpositionering van Slot Loevestein hoopt Dumrese meer toeristen te trekken. Maar, benadrukt hij, het slot is geen plek voor massatoerisme. "Je vindt hier een unieke combinatie van erfgoed en natuur. Loevestein zou een van dé centrale historische plekken van het land moeten zijn. Als ik dan hoor dat Amsterdam overloopt met toeristen, dan denk ik: hier is de ruimte en gelegenheid, vooral voor de cultuur- en natuurminnende toerist. De vestingdriehoek is wat dat betreft een blinde vlek op de toeristenkaart. Gelukkig zijn er initiatieven om deze regio onder de aandacht te brengen, bijvoorbeeld van de Bommelerwaard en het Regionaal Bureau voor Toerisme (RBT) Rivierenland. We zoeken ook de samenwerking met thematisch passende plaatsen en instellingen, om arrangementen te ontwikkelen. Op de langere termijn willen we groeien tot 100.000 buitenlandse toeristen per jaar, wat een gezonde verhouding van een derde is tot de binnenlandse bezoeker." Dumreses visie reikt dan ook verder dan het slot alleen. Ook voor de omgeving ziet hij kansen. Het kasteel ligt in een prachtig natuurgebied, het Munnikenland. In het We willen de geschiedenis kader van Ruimte voor van Slot Loevestein de Rivier werd enkele verbinden aan jaren geleden de dijk hedendaagse thema’s verlegd. Zo ontstond er een flinke overstromings– Ed Dumrese vlakte waar de rivier bij hoogwater haar gang kan gaan. In het natuurgebied grazen Konikspaarden en Rode Geuzen-runderen en zijn diverse vogels te zien. Slot Loevestein ligt al eeuwenlang verankerd in het prachtige landschap en is al van verre zichtbaar. "De combinatie van cultuurhistorie en natuur past hier bijzonder goed bij elkaar", zegt Dumrese. "We zijn met verschillende partijen in gesprek over de ontwikkeling van het gebied met een nieuw bezoekerscentrum. En ik zie ook voor me hoe bezoekers tijdens hoogwater over vlonders wandelen om te genieten van het spectaculaire uitzicht over het water en op het slot. Nederland - waterland wordt ervaarbaar en zo kan Loevestein met het Munnikenland de toegangspoort voor het nieuwe Nationale Park NL Delta worden. Voor de bezoekers moeten binnen de vesting nieuwe faciliteiten komen door bijvoorbeeld de herbouw van een oude genieloods."

Hugo de Groot jaar 2021

In 2021 is het 400 jaar geleden dat Hugo de Groot in een boekenkist uit Slot Loevestein ontsnapte. Dit is aanleiding voor een deels museale herinrichting over Grotius waarin zijn gedachtegoed centraal staat. In samenwerking met verschillende landelijke en regionale partners wordt het jaar 2021 een nationaal Hugo de Groot-jaar met een veelzijdige culturele programmering. Er zijn lezingen en diverse activiteiten zoals een erfgoedfestival. Op 22 maart zou de grootse aftrap zijn, maar vanwege corona is het programma onder voorbehoud en liggen er diverse scenario’s klaar. Volgend jaar is in ieder geval een opmaat naar 2025, het volgende grote Hugo de Groot-jaar. Het is dan vier eeuwen geleden dat hij zijn werk ‘Over het recht van oorlog en vrede’ uitbracht.

Ed Dumrese

Sinds maart 2019 is Ed Dumrese directeur van Slot Loevestein in Poederoijen. Hij volgde Ien Stijns op. Voordat hij kasteelheer werd, was Dumrese directeur van het Nationaal Comité Herdenking Capitulaties 1945 in Wageningen. Hij geniet nog dagelijks van de rit door de polder naar zijn slot.

Slot Loevestein | Loevestein 1, Poederoijen 0183 44 71 71 | info@slotloevestein.nl | slotloevestein.nl