2010-07 Awwissu Setembru

Ma˙ru© mill‐ÌiΩwiti Maltin • Awwissu/Settembru 2010 • Sena 61 • Numru 7 • 78, Triq il-MarkiΩ Scicluna, Naxxar NXR 2607

N E W S P A P E R P O S T

l-qarreja

Jiktbu

ÌEDDED L-ABBONAMENT TIEGÓEK

Ming˙ajr l-abbonament u l-offerta tieg˙ek il-magaΩin ma jistax ikompli. G˙andna bΩonn l-g˙ajnuna tieg˙ek. G˙alhekk IMPORTANTI li ©©edded l-abbonament Ibg˙at ismek, l-indirizz u n-numru tat-telefon flimkien mal-˙las g˙all-abbonament tieg˙ek fl-indirizz ta’ hawn ta˙t. Napprezzaw kull offerta flimkien mal-05.00 tal-abbonament regolari.

Jekk g˙andek ˙las b’lura ibg˙atilna l-˙las tas-snin mg˙oddija.

Biex i©©edded

Biex i©©edded

PERMEZZ TAT-TELEFON ATTARD

BALZAN BAÓRIJA BIRKIRKARA BIRÛEBBUGIA BORMLA BURMARRAD BUSKETT DINGLI FGURA FLORIANA GÓARGÓUR GÓAXAQ

GUDJA GÛIRA KIRKOP LUQA MANIKATA MÌARR MOSTA

MQABBA MSIDA NAXXAR QORMI

RABAT SAFI

2141 8028 2141 8031 2149 2288 2145 6760 2149 2578 2165 4518 2720 6840 2158 1122 2145 6227 2145 2859 2180 2021 2124 2230 2143 1177 2189 8052 2189 2005 2169 6336 2133 5231 2164 2144 2189 5174 2157 6769 2157 4658 2143 3769 2143 3835 2168 3070 2123 8804 2141 1859 2148 7282 2149 4097 2145 6824 2167 6824

SENGLEA SIÌÌIEWI

SAN PAWL IL-BAÓAR SAN ÌILJAN STA LUÇIJA TARXIEN XGÓAJRA ÛABBAR ÛEBBIEGÓ ÛEBBUÌ

ÛEJTUN ÛURRIEQ

PERMEZZ TAL-MOBILE 2169 0019 2146 1377 2146 4804 2157 1854 2133 6914 2189 6093 2189 7312 2169 0769 2166 6267 2157 5652 2146 7453 2145 0651 2167 5009 2168 5963 2168 2143

GÓAWDEX GÓASRI GÓAJNSIELEM KERÇEM MUNXAR NADUR QALA SAN LAWRENZ VICTORIA

XAGÓRA XEWKIJA ÛEBBUÌ

2155 2613 2155 5518 2156 4253 2155 4621 2155 2206 2156 4206 2155 6355 2155 4088 2155 6487 2155 3477 2155 1329 2155 4993

Ibg˙at SMS fuq dawn in-numri:

5061 8916 5061 9210

jekk tixtieq tag˙ti offerta ta’ e6.99 (li minnhom e0.70 jmorru g˙all-operaturi tal-mobile)

jekk tixtieq tag˙ti offerta ta’ e11.66 (li minnhom e1.16 jmorru g˙all-operaturi tal-mobile.

IMPORTANTI: Fuq l-SMS ikteb: ismek, kunjomok, l-inidirizz u l-kodiçi postali.

Jekk se ©©edded l-abbonament ikteb ir-Reference Number li ssib miktub fuq it-tikketta mwa˙˙la mar-rivista li soltu tirçievi bil-posta.

NOTA GÓAL DAWK LI GÓANDHOM ÓLAS B’LURA: Biex ma ntellfux il-©id li tag˙mel ir-rivista, s’issa bqajna nibg˙atuha wkoll lil dawk li jittardjaw biex i˙allsu l-abbonament tag˙hom. Jiddispjaçina li, min˙abba l-ispejjeΩ li g˙andna, dan mhux se jkun possibbli nag˙mluh aktar.

G˙alhekk, kontra qalbna jkollna nwaqqfu li nibag˙tu ir-rivista lil min idum iΩΩejjed ma j©edded l-abbonament

RM2000-LilÓbiebna c/o 78, Triq il‐MarkiΩ Scicluna In‐Naxxar NXR 2067 Tel: 2142 0610 • Mobile: 7982 6899 • Email: rmlh@jesuit.org.mt

GRAZZI MILL-QALB LIL DAWK KOLLHA LI QED JIBGÓATU OFFERTI U GÓAJNUNA Din il-˙ar©a hija ta’ xahrejn f’daqqa (Awwissu u Settembru). Il-˙ar©a li jmiss tkun ta‘ Ottubru

Viva l-qarreja Bil-fer˙ niddedikaw din il-˙ar©a talmagaΩin lill-qarreja tag˙na.

Fl-istejjer u l-artikli li jidhru filmagazin niltaqg˙u ma’ bosta persona©©i ta’ qalb kbira, g˙erf, im˙abba, ©eneroΩità u sbu˙ija. Imma dawn il-kwalitajiet mhumiex xi privile©© ta’ dawn in-nies li jidhru speçjali. Il-veri eroj tal-istorja huma l-qarreja stess.

L-istess qalb kbira, g˙erf, im˙abba u sbu˙ija tinsab f’kull qarrej u qarreja tal-magazin. G˙alhekk ˙sibna li xieraq, f’dan iΩ-Ωmien tas-sajf, nieqfu u napprezzaw din is-sbu˙ija tal-qarreja tag˙na stess.

G˙alhekk qed in©ibu bosta ittri u artikli li kitbulna l-qarreja b’˙afna esperjenzi u tjubija li tassew tispirak u timlik kura©©. B’mod partikolari nixtiequ nuru apprezzament g˙all-˙afna twe©ibiet li rçevejna g˙al dik l-ittra li ©ibna fil-˙ar©a li g˙addiet, ta’ tfajla li fet˙et qalbha u talbet l-g˙ajnuna fiddiffikultajiet tag˙ha. Kellna gelgul ta’

ittri u emails li esprimew ˙afna m˙abba sinçiera lejn din it-tfajla. Mhux possibbli li n©ibuhom kollha u s˙a˙. Imma qed in©ibu ˙afna minnhom.

Fl-istess ˙in din hi x-xewqa tag˙na, li l-qarreja jsibu fil-magazin RM2000LilÓbiebna mezz li bih jistg˙u jg˙inu lil xulxin b˙ala familja wa˙da. L-esperjenza ta’ wie˙ed tg˙in lil ie˙or. U, fl-istess ˙in, min i˙ossu wa˙du jew mg˙affe© mill-piΩ tal-˙ajja, jista’ jaqsam ma’ ˙addie˙or dal-piΩ u jitlob l-g˙ajnuna ta’ min g˙addej jew g˙adda minn çirkustanzi b˙al tieg˙u.

Alla biss jaf kemm nies jg˙addu minn sfidi kbar u jaffaççjawhom b’tama, kura©© u sagrifiççju. Imma hemm wisq im˙abba li tibqa’ mo˙bija fis-satra talqlub. Hi ˙asra li rikkezza b˙al din ma tasalx g˙and min g˙andu bΩonnha.

Mhux li konna dawn l-esperjenzi naqsmuhom aktar ma’ xulxin biex ng˙inu, infarr©u u nag˙tu kura©© lil xulxin. Din tfisser l-im˙abba Nisranija – li

wie˙ed jg˙in i©orr il-piΩ tal-ie˙or.

Nie˙u l-okkaΩjoni biex ninkura©©ixxi aktar qarreja li jiktbu l-esperjenzi tag˙hom u joffruhom b˙ala g˙ajnuna g˙all-qarreja o˙rajn. Min-na˙a tag˙na nag˙mlu ˙ilitna biex inΩommu l-kunfidenzjalità skont ix-xewqa ta’ min jikteb. Iktbulna direttament fl-uffiççju tag˙na: 78, Triq il-MarkiΩ Scicluna, Naxxar NXR2607, inkella bl-email fuq rmlh@jesuit.org.mt. Min jixtieq jaqsam esperjenza u jsibha iebsa jiktibha, jista’ jçemplilna (21420610 mit-Tnejn salÌimg˙a bejn id-9.00amu 12.30pm) biex niltaqg˙u mieg˙u u niktbu l-esperjenza g˙alih jew g˙aliha.

Kemm insibu fara© a˙na stess meta n˙allu l-Mulej juΩa l-esperjenzi u t-tbatijiet tag˙na biex jg˙in lil ˙utna filmixja tag˙hom tal-˙ajja.

Grazzi lil dawk kollha li jiktbu.

Inweg˙duhom it-talb u l-g˙ajnuna kollha tag˙na.

Fr Paul RM2000-LilÓbiebna • AWWISSU - Settembru 2010 • 3

Mhux il-Bijologija

kollox!

Xi tfisser li tkun omm ta’ tarbija li mhix tieg˙ek…

Jiktbu l-Qarrejja

Waqt u wara l-quddiesa li kont qed ta’ niket) ir-ra©el u jien konna lesti li Kull jum li t-tifla hija mag˙na nisma’ f’Jum l-Omm, g˙addew ˙afna nwelldu m˙abba b’mod ie˙or. Infeta˙ narawha b˙ala rigal! Ng˙addu mill˙sibijiet fuq dak li tkellimna fuqu. Xtaqt bieb quddiemna li qatt u qatt ma ˙sibna istess tlug˙ u nΩul ta’ familja “normali”. ˙afna naqsam l-esperjenza tieg˙i b˙ala li seta’ jeΩisti, a˙seb u ara kemm ˙sibna It-tifla qed tikber u kburija li qed tikber omm iΩda kont çerta li nemozzjona ru˙i li nistg˙u nift˙uh. Imma Alla huwa b’mod sabi˙ ukoll. Ir-ra©el u jien, bidu fl-istess ˙in ridt nipprote©i lit-tifla, li kbir! Meta s-sorijiet laqqg˙una ma’ tifla difetti kollha tag˙na, na˙seb li kollox b˙alissa g˙addejja minn Ωmien xejn façli l-©miel tag˙ha lanqas ridna nemmnu... ma’ kollox qed nag˙mlu biçça xog˙ol g˙aliha... Qed tikber u hi aktar konxja Ósibna li kienet ˙olma... It was too tajba u sabi˙a u kburin biha. tas-sitwazzjoni tag˙ha. good to be true! Ir-ra©el niftakar li qalli In˙ossni kburija meta t-tifla turi Però xorta wa˙da nixtieq naqsam “Oqrosni, g˙ax ma nistax nemmen!” apprezzament lejna u lejn dak li il-˙sibijet tieg˙i u ˙ossok ˙ieles li G˙all-kuntrarju ta’ ˙afna nies nag˙mlu mag˙ha. Óassejtni aktar tg˙addihom lil min trid, speçjalment lil madwarna, a˙na emmina li t-tifla kburija meta ftit tal-©img˙at ilu kienet xi omm li g˙addejja minn sitwazzjoni li kellha tkun il-bint li a˙na qatt ma setax mistiedna g˙all-ikel g˙and ˙abiba g˙addejna a˙na minnha fil-familja. ikollna bi twelid naturali. Mill-ewwel tag˙ha u omm din it-tifla fa˙˙ritha g˙al Fid-diskussjoni ntqalet dil-fraΩi: ˙arsa lejha ˙abbejniha u ridna nkunu kemm hi tifla bil-g˙aqal, responsabbli “Biology is the least of what makes l-©enituri li ma kellhiex. Konna nafu li u “nice to be with...” Qaltilha li xtaqet, someone a mother...” li kieku setg˙et, Kemm hi vera! tqatta’ aktar ˙in ma’ “Din it-tifla mhix tag˙na, imma n˙obbha aktar milli Meta skoprejna bintha biex forsi din kieku kienet tieg˙i g˙aliex in˙oss aktar responsabbiltà li kien diffiçli, jew tittie˙ed minnha! a˙jar impossibbli, A˙na m’a˙niex li jien u r-ra©el ikollna tfal tag˙na ma kenitx tag˙na... Kienet rigal li selfilna xi nies li l-˙in kollu bil-kuruna tar-ruΩarju bijolo©ikament, kien Ωmien diffiçli ˙afna Alla. Konna konxji li t-tifla setg˙et tkun f’idejna, iΩda dejjem Ωammejna, ftit jew u ta’ u©ig˙ kbir. Dak iΩ-Ωmien kont mag˙na g˙al ftit xhur jew snin biss. Kull wisq, b’xi mod jew ie˙or, il-preΩenza na˙seb li t-tqala hija l-uniku mod li tista’ filg˙odu kont infakkar lili nnifsi (u din ta’ Alla f’˙ajjitna. A˙na çerti li Hu kien tibda t˙obb tarbija. Darba ˙abiba tieg˙i, g˙adni ng˙idha anke llum wara kwaΩi mag˙na f’dan kollu, u li kien permezz li kien g˙ad kif kellha tarbija, qaltli: “Jien tmien snin li t-tifla ilha mag˙na, “Din tieg˙u li rnexxielna naslu fejn qeg˙din bdejt in˙obb lit-tarbija tieg˙i mhux it-tifla mhix tag˙na, imma n˙obbha illum. meta kienet f’©ufi, iΩda meta g˙amilt aktar milli kieku kienet tieg˙i g˙aliex Ajma ja˙asra... gelgul ta’ dmug˙ l-iljieli mqajma meta kienet ma tifla˙x, in˙oss aktar responsabbiltà. Din b˙al niezel ma’ wiççi b˙alissa.... imma veru meta g˙amlet il-©ranet tibki u ma nafx meta tissellef xi ˙a©a ming˙and xi ˙add xtaqt li naqsam din l-esperjenza! g˙aliex!” u toqg˙od attenta li ma tkissirhiex Grazzi tal-˙in tieg˙ek biex taqra dan Wara erba’ snin s˙a˙ ta’ u©ig˙ jew ma tag˙mlilhiex ˙sara. Alla tana kollu… Nixtieq li tkun ta’ ©id g˙al min g˙alina (mhux tal-˙las imma biex responsabiltà kbira mmens... Kemm g˙andu bΩonn ftit kura©©! nitg˙allmu ng˙ixu ma’ din is-sitwazzjoni i˙obbna u kemm fdana!

GA RM2000-LilÓbiebna • AWWISSU - Settembru 2010 • 5

Jiktbu l-Qarrejja

Kieku int Nota tal-Editur: Fil-˙ar©a ta’ Mejju ©ibna ittra ta’ tfajla f’sitwazzjoni ta’ qtig˙ il-qalb kbir, tant li bdiet ta˙seb li tne˙˙i ˙ajjitha min˙abba l-iΩbalji li kienet g˙amlet. Stedinna l-qarrejja biex jag˙tu parir lil din it-tfajla.

Qed in©ibu hawn xi siltiet mill˙afna twe©ibiet li rçevejna.

Rajna kemm il-qarrejja jafu j˙ossu g˙al min hu fil-bΩonn u kemm huma lesti jg˙inu.

Nirringrazzja lil kull min kiteb biex jaqsam l-esperjenzi u l-pariri tajbin tag˙hom. Bqajna impressjonati bin-numru ta’ emails u ittri li rçevejna.

Kemm hi ˙a©a sabi˙a li l-qarrejja jg˙inu lil xulxin blesperjenzi u l-inkura©©iment ta’ xulxin. Dan ifisser tkun familja! U l-magaΩin tag˙na huwa mezz sabi˙ biex tikber din il-familja fost il-qarrejja. Grazzi lil kul˙add.

Fr Paul

6 • AWWISSU - settembru 2010 • RM2000-LilÓbiebna

x’parir taghtiha G˙aΩiΩa tfajla, Ma nafx jekk il-kliem tieg˙i jistax ikunlek ta’ fara© però xtaqt naqsam ftit mill-˙ajja tieg˙i mieg˙ek.

Jien sa ftit ilu kont f’dipressjoni min˙abba l-fatt li kont g˙ajjejt nit˙abat mal˙ajja, ˙assejtni wa˙di u inutli u li ma ˙aqqnix im˙abba, la ming˙andi stess u lanqas ming˙and ˙addie˙or. Óassejt li kull ma kont nag˙mel kien ˙aΩin u li meta ippruvajt nifta˙ qalbi, kont qisni qed nitkellem minn wara ˙©ie©a, fejn kont qed nidher ng˙ajjat imma ˙add ma kien qed jisma’ jew jag˙ti kas.

Ikkontemplajt suwiçidju kemm-il darba imma naf kemm dan jo˙loq u©ig˙ lil min inkun ˙allejt warajja g˙ax g˙exnih meta membru tal-familja temm ˙ajtu, u g˙extu meta ˙abiba tieg˙i ippruvat ittemm ˙ajjitha, g˙alkemm g˙all-grazzja t’Alla illum g˙adha mag˙na.

Tkellimt ma’ diversi persuni u kul˙add g˙amilli kura©© biex nibqa naqdef, biex in˙ares ’il-fuq, biex ma naqtax qalbi. Imma, meta tkun hemm isfel, dan kultant paroli vojt g˙ax ikollok bΩonn aktar minn sempliçiment diskors ming˙and ta’ madwarek. Óa ng˙idlek x’g˙amilt, forsi ma tafx kif, ja˙dem g˙alik jew forsi le, imma mbag˙ad dak arah int.

Darba, xi sitt xhur ilu, g˙addejt minn ‘sieg˙a’ kerha ˙afna, fejn l-unika soluzzjoni li stajt nara kienet li ntemm ˙ajti. Min˙abba r-ra©unijiet li semmejtlek hawn fuq ma wasaltx inwettaq dak li kelli f’mo˙˙i u ˙assejt li, la kont se nibqa’ imqar ftit ie˙or hawn, kelli nara kif nag˙mel u ng˙ix xi ftit a˙jar. Óadt deçiΩjoni li nibda nΩomm speçi ta’ ‘journal’ jew djarju tal-affarijiet kollha poΩittivi li jkunu ©rawli matul il-©urnata. Xejn speçjali taf, sempliçiment ftit linji. Tg˙idli ‘Mela b˙alissa qed nara xi ˙a©a poΩittiva?’ Óa nispjegalek. Jien kont inniΩΩel affarijiet li jidhru çuçati u bla sens, b˙al ‘Illum ˙adt belg˙a tè vera tajba’, jew ‘Illum rajt fjura vera g˙o©bitni’, jew ‘Illum ˙abiba tieg˙i çemplitli biex tara kif jien’.

G˙all-ewwel mhux se t˙ossok xi g˙axqa, anzi bilkemm ma t˙ossokx qed ta˙li l-˙in, imma tiskanta l-mo˙˙ kif ja˙dem. Peress li bdejt in©ieg˙el lili nnifsi na˙seb u napprezza ‘iç-çuçati’ tal-©urnata, mo˙˙i beda bil-mod idur lejn il-poΩittiv. Naqra naqra bdejt nitbissem aktar, inkun aktar miftu˙a g˙al ta’ madwari, u b’hekk bdejt anke nibni fiduçja u n˙obb lili nnifsi. Jiena persuna valida u ˙aqqni nie˙u ˙sieb tieg˙i innifsi.

Tiskanta, kul˙add jg˙idli ©©ieled u sforza, u vera hekk irridu nag˙mlu kuljum, imma kultant ˙a©a Ωg˙ira trid tkun biex tg˙inek tibda tfiq.

Rosette

G˙aΩiΩa tfajla, Jiena nag˙tik parir li t˙ares ’il quddiem u tibda bidu ©did. Qatt mhu tard! La inti l-ewwel wa˙da u l-anqas l-a˙˙ar wa˙da li Ωbaljat, l-aqwa li inti stess qed tag˙raf li hemm bΩonn tbiddel l-istil ta’ ˙ajtek.

Fittex l-g˙ajnuna ta’ xi ˙add ˙a jg˙inek f’din is-sitwazzjoni. Xi ˙add li tista tafdah. L-esperjenzi koroh li g˙addejt minnhom jg˙inuk biex tikber u jaf ’il quddiem tkun tista’ tg˙in lil ˙addie˙or li g˙addej mill-istess sitwazzjoni tieg˙ek.

Ibda qatta’ ftit ˙in ta’ talb, speçjalment meta t˙ossok down ˙afna. Dur lejn Ìesù u tkellem mieg˙u qisek qed titkellem ma’ ˙abib. Jiena mhux xi qaddisa imma, speçjalment meta ng˙addi minn mumenti koroh, hekk nag˙mel u n˙ossni a˙jar.

Kura©© u nawguralek!!

G˙aΩiΩa, Jiena tfajla ta’ tmintax‑il sena u minkejja li ma g˙addejtx minn dawn l‑esperjenzi li semmejt inti, xorta wa˙da ppruvajt nifhmek u nag˙drek. Nixtieqek tag˙mel kura©© u t˙ares ’il quddiem.

Dan ma jfissirx li g˙andek tinsa l‑passat, anzi dan Ωommu f’mo˙˙ok, sabiex ma ter©ax tirrepeti l‑iΩbalji li g˙addejt minnhom. Bl‑esperjenza titg˙allem fil‑˙ajja u l‑passat g˙andu jg˙inek sabiex ˙ajtek tie˙u xejra o˙ra.

Kura©©.

RM2000-LilÓbiebna • AWWISSU - Settembru 2010 • 7

G˙aΩiΩa Tfajla Li tmur l-EΩerçizzji hija ˙a©a tassew tajba g˙ax kul˙add g˙andu bΩonn kelma sew xi kultant. Imma ma tridx tmur l-EΩerçizzi u tg˙id li dak biss tista tag˙mel biex tg˙in lilek innifsek, g˙ax ma tafx minn fejn ˙a tibda – dan g˙ax fil-fatt ©a bdejt, l-ewwel pass ©a ˙adtu, anzi tnejn, g˙ax smajt l-EΩerçizzi u ktibt l-ittra.

Hawn tant nisa li jo˙ro©u tqal u jkorru... allura dawn l-eluf ukoll, ma kienux ˙a jkunu ommijiet tajba? Le, dik mhux ir-ra©uni li int tliftha t-tarbija; ir-ra©uni hi li jkellu ji©ri hekk g˙ax in-natura tieg˙ek ma Ωammitx t-tqala.

Alla ma jça˙˙ad lil ˙add minn xejn – u ma tarax, meta Alla huwa l-Im˙abba assoluta, kif qatt jista’ jkun kattiv ma’ xi ˙add, a˙seb u ara mieg˙ek, li jridek tinduna kemm i˙obbok.

Milli nista’ nifhem int imΩejna bil©miel. Jien nixtieqlek li minn ©ewwa tkun iktar sabi˙a milli inti minn barra. Ma tistax tobg˙od lilek innifsek, g˙ax int fik g˙andek ru˙ eterna u, kif qed in˙oss jien, g˙andek valuri sbie˙ li huma mg˙ottija b’kisja ta’ g˙abra li ntefg˙et fuqek miç-çirkostanzi li forsi mhux dejjem stajt ta˙rab minnhom, u kultant mhux dejjem ridt ta˙rab minnhom… Mela, binti, issa kompli fuq li bdejt. Jien qed nitlob g˙alik u nispera li inti titlob g˙alija wkoll g˙ax b˙alissa anki jien g˙andi naqra ta’ burraxxka ddur mieg˙i!

Jiena ©uvni ta’ dsatax -il sena min na˙a ta’ isfel ta’ Malta… ©ej minn familja talKnisja. Ta’ ˙mistax-il sena bdejt inpejjep, no˙ro© bla ma jkunu jafu il-©enituri, flok l-iskola kont niskarta. Fl-eΩamijiet kont qed immur ˙afna ˙aΩin, u min hemm ikkrollajt. Beda ©ej kollox ˙aΩin, meta bdejt immur l-MCAST t˙awwadt iktar. Bdejt nie˙u ammonti kbar ta’ gas (butane) li jag˙mel ˙afna ˙sara fil-mo˙˙. Beda il-©lied id-dar, ommi u missieri ma jriduni nag˙mel xejn g˙ax kont ta’ periklu, spiççajt is-Sedqa u minn hemm bil-mod il-mod bdejt nirran©a. Wara tlett snien nibla’ dan ittossiku waqajt overdose, ˙aduni l-isptar u g˙amilt erba’ sieg˙at mitluf minn sensija.

Ommi u missieri, ˙uti u t-tfajla li kont mag˙ha dak iΩ-Ωmien ©enninthom. Meta ©ejt f’tieg˙i irrejalizzajt x’kont se nag˙mel b’idi u ddispjaçieni li kont kwaΩi ne˙˙ejt ˙ajti b’idejja.

Bdejt inqum fuq saqajja u x-xog˙ol tal-iskola beda ©ej sew, bdejt inkun mo˙˙i hemm. Bdejt naprezza is-sabi˙ tal-˙ajja li tana Alla. Ftit xhur wara bdejt no˙ro© ma’ tfajla o˙ra, g˙aliex kont spiççajt mir-relazzjoni ta’ qabel. Xahar wara ˙ri©tha tqila. G˙all-ewwel bΩajt kif se ng˙id lill-©enituri tieg˙i. Imma g˙amilt kura©© u g˙edtilhom. Beda g˙addej iΩ-Ωmien u aççetaw il-fatt li kont se nsir papà. IΩda ftit xhur ilu korriet. Konna qed infaddlu kemm fla˙na biex it-tarbija nΩommuha kif jixirqilha.

Er©ajt bdejt nara kollox iswed, er©ajt dort g˙al dak il-mis˙ut bott tal-gas, li g˙al darba o˙ra spiççajt overdose. Biex ma n©enninx lil kul˙add b˙alma darba kont g˙amilt, d˙alt norqod bit-tama li l-g˙ada filg˙odu ma nqumx.

Bkejt fuq li bkejt g˙at-telfa tat-tifel u g˙adni sal-lum nibki. Beda g˙addej iΩ-Ωmien u bdejt nipprova naççetta li l-Mulej ˙adli l-iktar persuna g˙aΩiΩa li kelli, g˙alkemm kien g˙adu ma ©iex fid-dinja. Kont ng˙id li Alla kkastigani g˙al dak kollu li g˙amilt lill-©enituri tieg˙i u lil dawk kollha ta’ madwari, iΩda llum il-©urnata na˙sibha mod ie˙or. Il-Mulej g˙o©bu je˙odli t-tifel g˙aΩiΩ li kelli biex imexxini hu u jg˙idli x’g˙andi nag˙mel u ma nag˙milx. Illum il-©urnata sirt nitkellem ˙afna mieg˙u daqs li kieku qieg˙ed ma©enbi, u hu jkun qed jismag˙ni u jwe©ibni b’modi differenti.

Illum sirt naf kemm il-pjanijiet ta’ Alla ma nistg˙u qatt nifmuhom. Bil-mod ilmod l-affarijiet jittran©aw, Meta taççetta l-fatt li qieg˙da kif qieg˙da u ©ara li ©ara g˙ax Alla j˙obbna t˙ossok ˙afna a˙jar. G˙ax almenu hemm ra©uni.

M

G˙aΩiΩa tfajla, Nannti kienet tg˙idli li Alla skont il‑muntanja jag˙ti s‑sil© u hekk hu. Il‑Mulej ma ça˙˙dekx mit‑tarbija iΩda g˙aΩilha g˙alih.

Issa hu l‑waqt li tqum fuq saqajk u tibda timxi bil‑mod u fis‑sod. Ieqaf u ˙ares lejn il‑mera u tara li int sabi˙a kif int. Int ser tkun tfajla a˙jar, meta titnaddaf mill‑vizzji koroh li int stess qed tag˙raf.

G˙ada hu jum importanti g˙alik. Il‑jum li ser titwieled mill‑©did.

Nixtieqlek kull ©id.

G˙aΩiΩa tfajla, Emminni ng˙idlek li kif qrajt l‑ittra tieg˙ek telg˙etli g˙oqda ©o griΩmejja u xtaqt kieku kont ˙dejja biex inkun nista’ nfarr©ek. Issa se nipprova nag˙mel hekk b’din l‑ittra.

Milli nista’ nifhem jien, ma sibtx min jiggwidak jew irrifjutajt xi g˙ajnuna li xtaqu jag˙tuk ta’ madwarek. Jiena Ωgur li int tfajla sabi˙a, b’figura attraenti. Çerta li dak kollu li g˙amilt u g˙addejt minnu, g˙amiltu g˙ax kont qed tfittex xi ˙a©a f’˙ajtek g˙ax ma kellekx im˙abba, attenzjoni, paçi, sens ta’ ‘belonging’.

Qatt g˙addielek minn mo˙˙ok, li persuntek u ©mielek tahomlok il‑Mulej, biex meta ssib sie˙eb fiΩ‑Ωwie©, ikun jista’ jgawdik hu biss, u int kont issib l‑im˙abba? Id‑droga u x‑xalar inessuk xi ftit il‑problemi tieg˙ek, imma l‑problemi hemm jibqg˙u u jer©g˙u jitfaççaw. Int stess qed tinduna li t‑triq li qieg˙da fiha qed i©©iblek ˙afna gwaj. Int qed turi li ˙ila u kura©© kbir meta qed titlob l‑g˙ajnuna.

Mur quddiem Ìesù Sagrament u sfoga mieg˙u kull ti©rib li g˙andek u li g˙addejja minnu. X˙in tlesti iskot ftit u ftakar kemm dan Ìesù ˙ajjarna biex immorru g˙andu.....“Ejjew g˙andi, intom ilkoll li t˙ossukom imdejqin u mtaqqlin, u jien inserra˙kom”.

Emmen li dak kollu li qal Ìesù isir.

Jiena nitlob g˙alik u nawguralek fejqan ta’ malajr.

Rose

Jiena omm li llum miΩΩew©a u g˙andi erbat itfal. Lil dik it‑tfajla li kitbet nixtieq ng˙idilha li fid‑dinja m’hawn ˙add perfett, kul˙add g˙andu tieg˙u; ta’ min jidher u ta’ min ma jidhirx. Mis‑sema ’l isfel kul˙add bniedem.

Imma nixtieq ng˙idilha biex tag˙mel kura©©. L-ewwel nett Ìesù j˙obbok ˙afna, g˙ax Ìesù di©à tefg˙ek fil‑qalb tieg˙u, u fil‑Qalb ta’ Ìesù hemm Qalb kbira mimlija nar u n‑nar idewweb kollox.

TibΩax g˙aΩiΩa, fid‑dinja qatt mhu tard. Tard hu meta inti tinduna u tibqa’ sejra ˙aΩin. Ag˙mel kura©©.

Kemm int u kemm Ωg˙aΩag˙ li g˙addejjin minn ˙afna problemi fil‑˙ajja. Ng˙idilhom hemm soluzzjoni.

Duru lejn Alla. Insellimlek u nixtieq il‑vera paçi lilek u lil ˙afna Ωg˙aΩag˙ li jduru lejn Ìesù.

LC

Sur Editur, Jien omm ta’ kwaΩi sittin sena u g˙andi erbat ibniet. It‑tifel miΩΩewwe©, bla tfal g˙ax hu “sterile”. Il‑kbira miΩΩew©a b’Ωew©t itfal. L‑o˙rajn wa˙da xebba u Ω‑Ωg˙ira g˙arusa.

Fil‑˙ajja miΩΩew©a wkoll taqta’ qalbek, g˙ax ta˙seb li m’intix se tla˙˙aq mal‑kumbattiment tal‑˙ajja. Imma ng˙idliha li Alla jo˙loq u Alla jmantni. Ûew©i wie˙ed minn erbatax‑il a˙wa. Kollha trabbew u g˙exu. Trid tag˙mel mo˙˙ok hemm u jekk Ωbaljajt taqtax qalbek, tfarfar u er©a’ qum. Mhux hekk nag˙mlu meta nitg˙allmu nimxu?

AC

G˙aΩiΩa tfajla, Bla ma taf inti fta˙tli ferita li ilha mag˙luqa g˙al tnax‑il sena. IΩda ˙assejt li g˙andi niktiblek biex nag˙millek kura©©. Jien b˙alek kont, anzi kelli fuq rasi theddida ta’ ˙abs. Kont tfajla sabi˙a u mkabbra u ˙sibt li kul˙add im©ennen fuqi. IΩda riedu biss lil ©ismi.

B˙alek ˙ri©t tqila b’differenza li t‑tarbija tieg˙i twieldet u g˙exet ftit ©ranet u mietet sforz kif g˙ext it‑tqala li kelli. Tqila u nibla’ d‑drogi. Meta rajt it‑tarbija tieg˙i mejta m˙abba fija, ˙lift fuqha li ridt ninbidel, u nbdilt. Mhux façli, iΩda fittixt l‑g˙ajnuna u bdejt nitlob ’l Alla bil‑qalb. Kont ilni ˙afna ma nitlob. Tlabtu talb sempliçi: “Ìesù,

g˙ini, g˙andi bΩonnok.” Sibt saçerdot u tani l‑g˙ajnuna kollha. Da˙˙alni fi grupp ma’ Ωg˙aΩag˙ li ma kontx naf qabel.

Sabli familja li ˙allsitli passa©© u mort volontiera f’art tal‑missjoni. Meta rajt dak il‑faqar u l‑mard ˙assejt f’qalbi li lili l‑Bambin ©abni hawn biex nag˙raf lili nnifsi u napprezza iΩjed il‑˙ajja.

Illum miΩΩew©a u omm ta’ tliet ulied. Dik it‑tarbija li tlift inti, u binti, qeg˙din an©li madwar il‑Bambin u qeg˙din jitolbu g˙alina. Kura©© qalbi u taqtax qalbek. Ftakar li Ìesù j˙obbok u ntelaq f’idejh. Fittex l‑g˙ajnuna u a˙na l‑qarreja nitolbu ˙afna g˙alik, imma fittex int l‑ewwel pass.

GB

Jiena Ωag˙Ωug˙a ta’ disa’ u g˙oxrin sena li nixtieq naqsam ftit pariri fuq dan l‑artiklu. Personali ma nistax ng˙id li ma gawdejtx u ma ˙awwadtx meta kont ©uvni, imma llum miΩΩewwe©.

Però fil‑˙ajja g˙al kollox hemm soluzzjoni. L‑ewwel ˙a©a hija, li fil‑˙ajja ma tridx taqta’ qalbek, imma tisfidaha. Trid ikollok ir‑rieda tajba li tirran©a ˙ajtek, tag˙mel il‑mistoqsija lilek innifsek: Jien x’irrid minn dil‑˙ajja? Irrid li jkolli suççess u nkun vera kuntent, jew ˙ajja ta’ divertiment biss, li to˙ro©, tie˙u erba’ sieg˙at pjaçiri u wara dwejjaq kbar?

G˙andek tiddeverti, imma fil‑˙ajja jrid ikollok skop. Ibda billi tapprezza kull ˙a©a li tag˙mel u li g˙andek, kull ©urnata li tg˙addi. Skopijiet fil‑˙ajja kemm trid issib. Bla skop fil‑˙ajja - b˙al injama fil‑ba˙ar. Skont ir‑ri˙ timxi.

Jien m’inix qaddis, però Alla trid idda˙˙lu f’˙ajtek. Jien mhux ser ng˙idlek g˙id ir‑ruΩarju u isma’ quddiesa kuljum. Ikunu tajbin ˙afna. Tifhimnix ˙aΩin, però, g˙all-anqas g˙alissa, g˙id imqar talba u isma’ quddiesa nhar ta’ Óadd.

Imxi dejjem kontra l‑kurrent. Tag˙tix kaΩ ta’ s˙abek. Ara int x’inhu l‑a˙jar g˙alik. Kun dejjem int.

GD G˙aΩiΩ Father Paul, Jiena mara miΩΩew©a ta’ seba’ u erbg˙in sena u g˙andi Ωew©t itfal u ili epilettika minn meta kelli sittax‑il sena. Óajti qatt ma kienet façli, iΩda trid tkompli g˙addejja bla ma suppost taqta’ qalbek. Però l‑ewwel u qabel kollox trid tafda f’Alla, u t˙alli kollox f’idejh.

IΩda Father, jien qed ng˙idlek dan kollu biex nag˙mel kura©© u nirrispondi lil dik it‑tfajla li xtaqet parir. It‑twe©iba tieg˙i hija ovvja, imma iebsa, li malajr kemm jista’ jkun tipprova tbiddel ˙ajjitha. Mhix forsi daqshekk façli imma bir‑rieda soda tieg˙ek tista’ twettaqha. Jien na˙seb jekk hi mhix kapaçi wa˙edha li tirran©a s‑sitwazzjoni tag˙ha, g˙andha titlob l‑g˙ajnuna ta’ ˙addie˙or li jista’ jg˙inha.

Forsi l‑fatt li nqabdet tqila u wara korriet, minn hemm bdiet t˙ossha li mhix fit‑triq it‑tajba, jista’ jkun li minn dik il‑faΩi ta’ ˙ajjitha hija mmaturat u bdiet titg˙allem u tiddistingwi bejn il‑˙aΩin u t‑tajjeb. IΩda m’g˙andhiex twa˙˙al fil‑Mulej g˙ax ©ralha li ©ralha.

Il‑Mulej iridilna biss it‑tajjeb u ma jça˙˙adna minn xejn.

Wa˙di ng˙id, imma fejn qeg˙din il‑©enituri tag˙ha? Veru li l‑©enituri ma semmiethom xejn fl‑ittra tag˙ha, iΩda mid‑dehra kienet mitluqa g˙ar‑ri˙a. A˙na l‑©enituri li jkollna t‑tfal Ωg˙aΩag˙, b˙alma llum il‑©urnata huma tieg˙i, g˙andna homework iebes x’nag˙mlu, g˙ax g˙alkemm kibru xorta rridu nibqg˙u insusu warajhom.

Jien qieg˙da noffri r‑ruΩarju u t‑talb tieg˙i g˙al din it‑tfajla biex jirnexxielha to˙ro© minn dan is‑sqaq dejjaq li da˙let fih. Ng˙idilha biex tag˙mel kura©© u ma taqtax qalbha. It-triq il-˙aΩina ma twassal g˙al imkien, ˙lief li tkun d˙alt f’kobba li ma tkunx tista’ to˙ro© minnha.

Però jien nissu©©erilha biex tg˙id din it‑talba ta’ kuljum:

Talba ta’ kuljum lil Kristu Mo˙˙ misterjuΩ ta’ Ìesù tieg˙i, Ωommni dejjem quddiemek!

G˙ajnejn sbie˙ ta’ Ìesù, ˙arsu lejja bil-˙niena.

Widnejn imqaddsin ta’ Ìesù, isimg˙uni bil-˙lewwa.

Fomm divin ta’ Ìesù, tkellem favur tieg˙i ma’ Missierek u Missierna.

Idejn g˙eΩieΩ ta’ Ìesù, ˙addnuna bil‑qawwa kull ˙in.

Qalb adorabbli ta’ Ìesù, Ωommni maqfula dejjem ©o fik.

Ri©lejn prezzjuΩi ta’ Ìesù, mexxuni dejjem fit‑triq tas-Sewwa. Ìmiel bla mittiefes u li m’hawnx b˙alu ta’ Ìesù tieg˙i, sa˙˙arni dejjem warajk, biex l-ebda ©miel qarrieqi ma jg˙ammixli g˙ajnejja, u sa minn din l‑art ingawdik sakemm inkun tieg˙ek g˙al dejjem fil-Ìenna.

Ammen.

Nissu©©erixxi biex din it‑talba jg˙idha kul˙add g˙ax isserra˙ ˙afna qlub mu©ug˙a.

NN

Jiktbu l-Qarrejja

KIEKU X’PARIR TAGHTIH? Óabiba, Jien Ωag˙Ωug˙ b˙alek. Óa ninkludi ritratt mhux daqshekk çar tal-istorja ta’ ˙ajti (tinkwetax, mhux twila).

Qed nag˙mel dan biex nasal g˙assu©©eriment li nixtieq nag˙millek.

Jiena kont tifel, kif jg˙idu l-ommijiet, bravu. Involut f’˙afna attivitajiet volontarji, ma nafx il-’˙aΩen’ tad-dinja, sa˙ansitra missejt mas-Seminarju. Kien Ωmien li fih kont nemmen li nemmen, kont in˙obb lill-proxxmu u kont nemmen li ˙a nsir ra©el tajjeb. Biss, b˙al kull Ωmien ie˙or, dan g˙adda - u ma damx biex g˙osfor. Ma kinitx min˙abba nuqqas ta’ responsabbiltà min-na˙a tieg˙i, jew nuqqas ta’ fidi - kelli esperjenzi li sa llum ma nwarrabomx filkeffa ta’ ‘˙olm’ jew ‘xewqat’; nemmen li kienu esperjenzi spiritwali veru. Dawn kont niddiskutihom mad-direttur spiritwali, persuna li kont immur g˙andu b’mod regolari.

Illum jiena differenti. Qabbilt lili nnifsi mieg˙ek u ˙ri©t tellief - xorb immiss,

Nota tal-Editur Il-˙afna kitbiet li l-qarreja li bag˙tulna biex jg˙inu lil dik it-tfajla li kitbet dwar ilproblemi taghha wrew kemm ©id jista’ jo˙ro© minn inizjattiva b˙al din. G˙alhekk, minn Ωmien g˙al Ωmien, se nibdew in©ibu ittri ta’ qarreja li jixtiequ jitolbu l-parir tal-qarreja l-o˙ra. S’intendi dawn in©ibuhom bil-permess ta’ min jiktibhom filwaqt li n˙arsu il-kunfidenzjalità s˙iha.

Din id-darba se n©ibu ittra ta’ Ωag˙Ωug˙ li, waqt li jinkura©©ixxi lil dik it-tfajla, jaqsam mag˙ha l-isfidi li jiffaççja hu, l-aktar spiritwalment, min˙abba l-fatt li hu ta’ orjentazzjoni omosesswali. Qed in©ibu din l-ittra bil-permess tieg˙u.

Nistiednu lill-qarreja biex jiktbu l-fehma u l-parir tag˙om dwar x’jista’ jg˙in lil dan iΩ-Ωag˙Ωug˙ fit-tfittxija tieg˙u g˙al ˙ajja u relazzjoni m’Alla aktar bis-sens u dinjituΩa.

Ibag˙tu l-kitbiet f’envelope immarkat: Parir Kunfidenzjali fuq barra fl-uffiççju talmagazin, inkella permezz tal-email f’dan l-indirizz: pchetcuti@gmail.com droga dan l-a˙˙ar ukoll. Huma soft drugs, madankollu nag˙raf biΩΩejjed lili nnifsi biex nifhem li maΩ-Ωmien jiena sa nitkaxkar in-niΩla u mmiss affarijiet iktar qawwijin. Óabbejt persuna g˙al tlett snin, u dil-persuna ma setg˙etx t˙obbni lura. BiΩΩejjed ng˙idlek li dil-persuna kien ra©el, madwar g˙oxrin sena ikbar minni. Il-fatt li kien omosesswali wkoll u madankollu ma stajtx insib il-fer˙ kabbritni ˙afna, u g˙oddsitni wkoll.

Minn dak iΩ-Ωmien ‘l hawn missejt ma’ r©iel o˙ra. Qed nistenna marda minn jum g˙all-ie˙or. Óabiba, kemm g˙adek lura biex taqta’ qalbek. Veru li l-ir©iel juΩawk, imma ladarba r-relazzjoni li qed tfittex int hija wa˙da soçjalment permissibbli, m’g˙andekx problemi li xi darba ssib il-fer˙. Il-˙a©a li tinkwetani hija li ta˙seb li Ìesù ça˙dek. Jiena forsi qieg˙ed f’poΩizzjoni ag˙ar - naf x’ji©ifieri temmen, t˙ossok parti mill-Knisja, ta˙seb li g˙andek vokazzjoni. Filwaqt li dawn l-affarijiet g˙adhom miftu˙in

g˙alik, g˙alija mhumiex. Il-Knisja tinnega l-essenza tieg˙i, ma tifhimx aspett importanti tal-Jien. Ma nistax nirritorna lura f’post li ma jilqag˙nix. Naf eΩatti x’qed nitlef. G˙alik it-triq miftu˙a.

Jiena g˙adni nemmen fi Kristu; infurmat biΩΩejjed biex nifhem li, skont il-Knisja, temmen fi Kristu ming˙ajr ma temmen fil-Knisja mhux twemmin tajjeb.

IΩda inkella, g˙al persuna b˙ali, li fil-Knisja ma ssibx postha, jifdal biss nihiliΩmu jew inkella anjostiçiΩmu totali... U jiena, li n˙oss li xi darba kelli l-Fidi (kif nemmen li g˙andek int ukoll), ma nistax ma nemminx fi Kristu, lanqas jekk Knisja s˙i˙a tg˙idli li dak li qed nemmen fih mhux il-Kristu veru. In˙e©©ek temmen fl-istess Kristu li nemmen jien – Ìesù li ma jça˙˙adx, ma jpattix. Dawn affarijiet li jag˙mluhom il-bnedmin. Lil ‘alla’ mfassal fuq ix-xbiha tal-bniedem nag˙mlu tajjeb, xi kultant, inwarrbuh.

Nawguralek g˙at-triq lura - la tista’ taqbadha, aqbadha! Óabib

Jekk kul침add jaghmel hekk...

G˙aΩiΩ Editur, L-artiklu intitolat ‘Trid Tag˙mel Abort…

Nibbukkjalha’ tal-˙ar©a ta’ Mejju 2010 mhux qed jag˙ti l-ebda lezzjoni jew eΩempju tajjeb, min˙abba li din il-persuna li qed tirrakkonta ˙liet il-karriera li xtaqet, karriera fejn setg˙et tag˙mel daqs tant ©id, u ssalva wkoll imwiet ta’ trabi u nisa, sempliçiment, g˙ax ma riditx ti©©ieled g˙ad-dritt tag˙ha b˙ala Nisranija.

Jekk kul˙add jag˙mel hekk fil-˙ajja ˙add qatt ma jasal imkien, u lanqas ˙add ma jsir ©inekologu, g˙ax dawn kollha jridu jag˙mlu xi ftit snin jistudjaw barra minn Malta.

P. Zammit Mangion

Jiktbu l-Qarrejja

G˙aΩiΩa qarrejja, Nirringrazzjak tal-ittra tieg˙ek li ©eg˙litni na˙seb xi ftit.

Nixtieq l-ewwel nett inserra˙lek rasek li jien fl-ebda mument ta’ ˙ajti ma ˙assejtni li ˙lejt il-karriera tieg˙i.

Anzi dejjem emmint li ng˙alaq bieb u nfet˙u mija o˙ra.

Jiena na˙seb li kieku kelli ner©a ng˙ix din l-esperjenza ner©a’ nag˙mel l-istess g˙aΩliet. Ta˙sibx li ma ©©ilidtx g˙ad-drittijiet tieg˙i. Li nsir ©inekologa kienet tfisser ˙afna g˙alija. Però ndunajt li verament ma kellix g˙aΩla.

Ma offrewli ebda triq o˙ra. Jew hekk jew barra!

Jiena nemmen li jekk xi ˙add jg˙idli g˙amel abort Nota tal-Editur: Din l-ittra tirreferi g˙al storja ta’ studenta Maltija wie˙ed biex ’il quddiem insalva 1000 tarbija, jien dak l-abort ma nag˙mlux! Azzjoni fiha nfisha ˙aΩina ma ssirx tal-Mediçina li rriΩenjat mill-kors ta’ ©inekologa li tajba anqas jekk ’il quddiem il-frott ikun tajjeb. ÓaΩina kienet qed tag˙mel f’università barra minn Malta. tibqa’!

Quddiem g˙aΩliet diffiçli, nistg˙u naççettaw li Tajjeb tkun taf ukoll li f’˙afna postijiet fl-Ewropa nag˙mlu xi ˙a©a li hi ˙aΩina fiha nfisha biex ma qieg˙ed jitne˙˙a id-dritt tal-o©©ezzjoni tal-kuxjenza. nitilfux iç-çans li nag˙mlu xi ©id? Skop tajjeb ibiddel Dan ifisser li jekk tabib ma jaqbilx min˙abba r-reli©jon ˙a©a ˙aΩina f’wa˙da tajba? It-twe©iba tal-morali Nisranija hija çara u tonda: Le. Il-˙aΩin qatt ma nistg˙u u t-twemmin tieg˙u, pereΩempju, mal-abort jew mal-‘morning after pill’, xorta jrid, mhux biss jag˙ti nag˙mluh, anqas biex no˙or©u xi ˙a©a tajba minnu. l-informazzjoni kollha, imma jkun imparzjali g˙all-a˙˙ar Dan l-argument juΩawh dawk li huma favur f’dak li jg˙id u jekk il-pazjent jag˙Ωel li jie˙u il-pillola, l-abort. Jg˙idulek li biex ma tbatix l-omm g˙andha it-tabib irrid jg˙amillu r-riçetta. U alla˙ares il-pazjent tmut it-tarbija. Alla˙ares kellna naççettaw dan i˙ossu ©©udikat mit-tabib! Dan i©ibuh li jkun qed imur ir-ra©unament. B’argument b˙al dan inkunu qed kontra id-drittijiet tal-bniedem! nag˙Ωlu a˙na min g˙andu jg˙ixu u min g˙andu G˙alhekk, ta˙sibx li min ikun fil-poΩizzjoni tieg˙i ikun jmut. Dan iwassal g˙al kefrijiet u in©ustizzji kbar, qieg˙ed jie˙u l-affarjiet b’mod superfiçjali jew jie˙u xi b˙al meta Hitler beda joqtol lill-persuni b’diΩabilità deçiΩjoni ta’ malajr malajr. Xtaqt li l-esperjenza tieg˙i biex is-soçjetà ma jkollhiex il-problemi li j©ibu tg˙in lil tobba o˙ra b˙ali jag˙mlu kura©© u jag˙Ωlu li mag˙hom persuni b˙al dawn. Tkun kemm tkun tajba l-intenzjoni, qatt m’g˙andna dritt nuΩaw mezzi jibqg˙u sodi fil-prinçipji tag˙hom. Fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar, li tg˙ix ta’ Nisrani g˙andu prezz g˙oli! li fihom infushom huma ˙Ωiena.

Sa˙˙a Tlabna lill-kittieba tal-artiklu, li llum hi tabiba, Tabiba Nisranija biex tag˙ti r-reazzjoni tag˙ha g˙all-kummenti ta’ din il-qarrejja. Wie©bet hekk:

Is-Sej˙a Tieg˙i 2 Jiktbu l-Qarrejja

Nibqa’ nhobbok bhala ohti

Kieku kellkom tistaqsuni: “Fr Henry, liema kien l-akbar u l-isba˙ mument ta’ ˙ajtek?” Kont spontanjament nirrispondikom: “Fl-10 ta’ Ottubru, tas-sena 1957, fl-4:30pm.

Dak kien il-waqt li rfist l-g˙atba tal-bieb tan-Novizjat tal-ÌiΩwiti, Loyola House, in-Naxxar. Dak il-˙in l-g˙eΩieΩ tal-familja, qraba u ˙bieb, bid-dmug˙ f’g˙ajnejhom, tawni t-tg˙anniqa tal-firda. Iva, fl-akbar u l-isba˙ mumenti ta’ ˙ajjitna jinxtered id-dmug˙. D˙alt id-dar Reli©juΩa,

b’dahri lejn id-dinja, u b’wiççi u dirg˙ajja lejn Ìesù, li ©ie jilqag˙ni u j˙addanni. Dak il-˙in g˙edtlu: “Minn issa sal-a˙˙ar nifs ta’ ˙ajti lilek biss irrid nippossedi u minnek biss irrid inkun ippossedut!”

Fl-artiklu ta’ qabel dan, kont semmejtilkom kif, meta kelli erba’ u

g˙oxrin sena kont mort fuq missieri u g˙arraftu li ridt nitg˙arras ma’ tfajla, waqt li wrejtu r-ritratt tag˙ha, u wara biss disg˙a xhur kont g˙edtlu li bdilt fehemti u ddeçidejt li nsir ÌiΩwita.

F’dan it-tieni artiklu se nirrrakkontalkom x’g˙adda minni f’dawn id-disa’ xhur.

Xi erba’ xhur wara din il-laqg˙a ma’ missieri, ©rat ˙a©a li xxukjatni g˙all-a˙˙ar. Kull filg˙axija din it-tfajla u jien konna niltaqg˙u quddiem il-knisja tal-Imsida u ng˙addu xi sieg˙a flimkien, bilqieg˙da fuq bank in˙arsu lejn ilba˙ar. Darba minnhom mort b˙as-soltu nistennieha, imma ma ©ietx. Tlaqt lura lejn id-dar b’˙afna ˙sibijiet f’mo˙˙i x’seta’ ©ara. Óadt paçenzja, bqajt immur kull filg˙axija nistenniha fuq il-bank, imma baqg˙et ma dehritx. Wara xi tlett ijiem ma ti©ix iddeçidejt li nara x’©ara.

Darba, kif rajt lil ommha ©ejja lejn il-knisja g˙all-Quddies ta’ filg˙axija b˙assoltu, mort fuqha u staqsejtha g˙aliex bintha ma baqg˙etx ti©i tiltaqa’ mieg˙i.

Ommha qaltli, “Jien m’inix inΩommha milli ti©i tiltaqa’ mieg˙ek.” Din irrisposta ˙asditni u rrabjatni u g˙edtilha: “Allura m˙abbitha hija b˙an-nar tat-tiben li jin˙araq g˙al ftit u jintefa?”

Wara ftit tas-skiet g˙edtilha, “G˙idilha li g˙ada filg˙odu fl-g˙axra nkun nistennieha hawn quddiem il-knisja biex nitkellem ftit dwar x’inhu g˙addej minn rasha.” Weg˙ditni li tag˙mel hekk.

L-g˙ada fl-g˙axra kont bilqieg˙da fuq bank quddiem il-knisja. Wara ftit tal-˙in naraha riesqa lejja, mhux it-tfajla tieg˙i imma o˙tha, ftit iΩg˙ar

minnha. Din tbissmitli u qaltli: “O˙ti ma setg˙etx ti©i u bag˙titlek din l-ittra.” B’idejja jirtog˙du fta˙tha malajr u fiha qrajt. “Jiddispjaçini li ma ©ejtx niltaqa’ mieg˙ek. Id-dar g˙andna ftit tal-inkwiet g˙ax ommi ma tridx t˙alli lil o˙ti akbar minni to˙ro© mid-dar, biex tiltaqa’ mal-©uvni li t˙obb g˙ax ommi m’g˙andhiex grazzja mieg˙u, waqt li lili t˙e©©i©ni biex nibqa’ niltaqa’mieg˙ek.

B˙ala protesta kontra ommi, iddeçidejt li jien ukoll nieqaf no˙ro© mid-dar biex niltaqa’ mieg˙ek, na˙seb li a˙jar nieqfu niltaqg˙u g˙al ftit taΩ-Ωmien, sakemm tg˙addi din il-burraxka fil-familja.”

Kif spiççajt naqra l-ittra dort fuq o˙tha quddiemi u b’le˙en ftit Ωorr g˙edtilha, “A˙na x’g˙andna x’naqsmu mal-biçça tag˙hom? G˙id lil o˙tok biex tinsieni, qisu qatt ma konna nafu lil xulxin.” Dawn il-kelmiet ˙ar©u minn fommi, imma mhux minn qalbi.

L-im˙abba ©enwina g˙al xi ˙add ma tispiççax b’daqqa ta’ pinna. Tant hu hekk li f’dak il-mument ˙assejtni bla sa˙˙a u nitrieg˙ed, b˙al se j˙ossni ˙aΩin. G˙amilt tlett ijiem b’mo˙˙i ma jista’ ja˙seb f’xejn u la stajt niekol u lanqas norqod. Anke ta’ madwari nnutaw il-bidla fija u staqsewni xi ©rali.

Jien Ωammejt kollox f’qalbi u ma wrejt xejn lil ˙add.

Issa bdiet id-drama tal-vokazzjoni tieg˙i. Mhix b˙al ta’ San Pawl flapparenza, iΩda l-istess fil-livell spiritwali.

Dawn is-sintomi tal-vokazzjoni, li se nsemmielkom, ma fhimthomx sew dak iΩ-Ωmien li saru, imma wara, meta

n˙ares lura l-Ispirtu ta’ Ìesù dejjem baqa’ jag˙milli l-affarijiet çari, kif qed naqsamhom mag˙kom illum.

L-ewwel ˙a©a qawwija kienet li, permezz ta’ dan ix-xokk fl-im˙abba, bilmod il-mod bdiet tikber fija l-konvinzjoni li l-im˙abba umana ma tantx tista’ torbot fuqha. Min-na˙a l-o˙ra tista’ tkun persuna li taf t˙obb ©enwinament, imma l-persuna l-o˙ra tista’ kull mument twaqqaf im˙abbitha lejk. Konsegwenza ta’ dan, fija kibret b’qawwa kbira x-xewqa biex in˙obb lil xi ˙add li Ωgur qatt ma jittradini fl-im˙abba tieg˙i.

Hawnhekk l-attenzjoni tieg˙i ffissat ru˙ha fuq il-persuna ta’ Ìesù. Bdejt in˙ossni aktar mi©bud lejn il-knisja, quddiesa u tqarbin ta’ kuljum, il-funzjonijiet u l-vista lil Ìesù Sagramentat ta’ kull filg˙axija saru aktar ferventi fija. L-Ewkaristija saret iç-çentru tal-˙sibijiet u x-xewqat tieg˙i.

Fl-ispeçi tal-˙obΩ u l-inbid issa bdejt nara bl-g˙ajnejn tar-ru˙ lil Ìesù personali.

Dan ©iebni g˙at-tieni ˙a©a qawwija.

Fil-vista ta’ filg˙axija, f’dak id-dlam u l-˙emda tal-knisja, bdejt ng˙addi minn esperjenzi spiritwali u fid-djalogu tieg˙i ma’ Ìesù Sagrament bdejt nesprimi kliem li ma nafx minn fejn kien ji©i; na˙seb li kien xi ˙a©a li San Pawl spjegah b˙ala “l-Ispirtu s-Santu jitlob f’qalbkom.”

Bdejt ng˙idlu lil Ìesù: “Imma g˙aliex fridtni minn dik it-tfajla, tant ˙abbejtha b’im˙abba ©enwina u pura? Imbag˙ad hawn tant Ωg˙aΩag˙ li jg˙aff©u flim˙abba u fis-sess u jibqg˙u flimkien u jiΩΩew©u?” Kont ninfaqa’ nibki, tant li darba minnhom kien g˙addej il-Kappillan

li kien jafni ˙afna u qalli, “Xi ©ralek Nerik?” In˙sadt u g˙edtlu, “Le xejn.”

Kuljum kont nag˙laq id-djalogu tieg˙i b’dan il-kliem li ma nafx minn fejn kien ji©i, “Ìesù, jekk trid xi ˙a©a minni, g˙idli biç-çar xi trid!”

It-tielet ˙a©a qawwija kienet li flok il-˙ajra g˙aΩ-Ωwie©, nibtet u bdiet tikber b’qalbi x-xewqa g˙all-˙ajja missjunarja u g˙alhekk is-Saçerdozju. Peress li kelli ku©in ÌiΩwita, kont immur narah u b’hekk iltqajt ma’ ÌiΩwita ie˙or, Fr Robert Darmanin. Nista’ ng˙id li Ìesù stess mexxieni g˙al g˙andu, g˙ax kont tassew in˙oss li Ìesù kien qed jidderi©ini permezz tieg˙u. Infatti hu kien l-ewwel qassis li fta˙t qalbi mieg˙u dwar minn xiex kont g˙addej. Fr Robert kien se jag˙ti rtir ta’ tlett ijiem liΩ-Ûg˙aΩag˙ Óaddiema Nsara u stedinni biex nattendi g˙al dan l-irtir. F’dan l-irtir iddeçidejt blakbar fermezza li nsir ÌiΩwita. Fr Robert approva d-deçiΩjoni tieg˙i.

Issa beda l-waqt tal-qofol talvokazzjoni tieg˙i. G˙arraft b’din iddeçiΩjoni lil missieri. G˙arraft ukoll lil ˙abibi in©inier li kien ja˙dem mieg˙i u li kien issa formalment l-g˙arus ta’ o˙t il-kbira tat-tfajla tieg˙i wara li ommha fl-a˙˙ar aççettatu. It-tfajla tieg˙i kienet ix-chaperon tag˙hom, waqt il-passi©©ata li kienu jag˙mlu kull filg˙axija millImsida sax-xatt ta’ tas-Sliema u lura. Óabibi g˙arrafhom bid-deçiΩjoni tieg˙i li se nsir ÌiΩwita. L-g˙ada meta ltaqa’ mieg˙i qalli, “Taf kemm bkiet it-tfajla tieg˙ek meta g˙edtilha dwar id-deçiΩjoni tieg˙ek.” Ma kelli ebda risposta x’nag˙ti.

Óassejtni qisni mitluf f’misteru li ˙ari©ni minn din id-dinja.

Kien ix-xahar ta’ Mejju. Kull filg˙axija fil-knisja tal-parroçça kienu qed isiru d-devozzjonijiet ta’ Mejju.

Kont qed nattendi kuljum g˙alihom.

Dak iΩ-Ωmien fil-knisja, l-ir©iel konna noqog˙du fil-©nieb u n-nisa fil-parti tan-nofs. Darba minnhom nara lit-tfajla tieg˙i, o˙tha u ommha, mhux b˙assoltu, qeg˙din bilqieg˙da quddiem nett fejn stajna naraw lil xulxin. Kif rajthom b˙al in˙sadt u skantajt. Millewwel fhimt li riedu ji©bdu l-attenzjoni tieg˙i. Malli spiççat il-funzjoni jiena ˙ri©t mill-knisja u wara li mxejt ftit, ma©enbi nilma˙ ©ejjin minn warajja, jg˙a©©lu biex jil˙quni, it-tfajla tieg˙i u o˙tha l-kbira. It-tfajla dehret qed issibha bi tqila biex ti©i fuqi u tkellimni, g˙alhekk o˙tha mbuttatha u g˙odda tefg˙etha fuqi. Jien waqaft u bil-˙lewwa staqsejtha x’riedet.

IppreΩentatli ittra u qaltli, “Taççettaha din l-ittra?” Óadt l-ittra u ftit sarkaΩmu staqsejtha, “Trid ir-risposta issa?” Qaltli, “Le, aqraha wara u tini r-risposta.”

Wasalt id-dar, qrajt l-ittra u bkejt. Fost il-kliem kitbet, “Jien ma ridtx li nieqfu g˙al kollox imma sakemm jispiçça l-inkwiet li kellna fil-familja. Nixtieq li ner©g˙u nibdew niltaqg˙u.” Fer˙ kbir ˙akem lil qalbi g˙ax lil din it-tfajla kont in©bidt lejha sew.

Dak il-˙in qbadt l-ittra u mort ng˙a©©el lejn il-kulle©© ta’ San Alwi©i biex niltaqa’ ma’ Fr Darmanin. Kif d˙alt quddiemu ppreΩentajtlu l-ittra u

wara li tajtu çans jaqraha g˙edtlu b’˙erqa, “Fr Robert, dan ifisser li Ìesù jridni niΩΩewwe©? Ma nixtieqx inwe©©ag˙lha qalbha billi nirrifjuta m˙abbitha.”

Komplejt nirsisti u ng˙idlu, “Jiena g˙adni nixtieq niΩΩewwe© lil din it-tfajla… imma jekk tg˙idli li Ìesù qed isejja˙li… ma nistax ng˙idlu le.” Fr Robert tbissem u beda jkantali, “La Donna Mobile...” u qalli “Din l-ittra ma kitbithiex minn hawn (waqt li miss wara g˙onqu) imma minn hawn (waqt li miss mo˙˙u).” Spiçça jg˙idli, “Nerik, int g˙andek vokazzjoni, issa f’idejk biex tiddeçiedi.”

Issa d˙alt fl-akbar sfida ta’ ˙ajti. Iddeterminazzjoni g˙all-vokazzjoni baqg˙et soda f’qalbi. Iddeçidejt li niltaqa’ mat-tfajla u nispjegalha kollox. Ftehmt ma’ ˙abibi l-in©inier li kien g˙arus lil o˙tha, biex meta filg˙axija jo˙or©u g˙all-passi©©ata tas-soltu mill-Imsida sax-xatt ta’ tas-Sliema bit-tfajla tieg˙i b˙ala chaperon, meta jaslu ˙dejn il-©nien tal-GΩira i˙allu t-tfajla hemm u huma jibqg˙u sejrin.

Waslet il-©urnata u wasal il-mument li r©ajt sibt ru˙i bilqieg˙da fuq bank ma©enb il-ma˙buba tieg˙i! Kif ˙arisna lejn xulxin, hi nfaqg˙et tibki. Jien ©bidtilha idha u tlabtha biex tieqaf tibki g˙aliex in-nies g˙addejjin madwarna bdew i˙arsu lejna skantati. Óadd minna ma seta’ jlissen kelma. F’daqqa wa˙da ˙ar©et ittra Ωg˙ira u waqt li ppreΩentathieli qaltli, “Kont sinçier meta ktibtli din l-ittra?” Din kienet wa˙da mill-ittri li konna bg˙atna lil xulxin mal-˙bieb tag˙na meta ridna naqbdu ma’ xulxin. Dak iΩ-Ωmien konna nist˙u nwaqqfu Ωag˙Ωug˙/a u ng˙idulu/a

li nixtiequ nitg˙arrsu. F’din l-ittra kont ktibtilha b’ittra kbar, “XEJN ÓLIEF ILMEWT MA JNEÓÓILI MÓABBTI LEJK”.

Jien we©ibtha, “Iva, g˙adni n˙obbok, imma meta tlaqtni stajt mort u sibt tfajla o˙ra.” U komplejt ng˙idilha, “Issa ninsab mitlub nie˙u l-akbar deçiΩjoni ta’ ˙ajti. Ìesù qed jitlob im˙abbti, int qed titlob im˙abbti, u ma nistax ng˙id le lil Ìesù biex ng˙id iva lilek. Nibqa’ n˙obbok b˙al o˙ti, imma mhux b˙ala marti.”

Qabel ma nfridna Ωgurajtha li Ìesù g˙ad jie˙u ˙siebha u jsibilha ra©el a˙jar minni. Hi qaltli, “Nibqa’ nistenniek g˙al sena biex ter©a’ ti©i lura g˙andi.” Jien g˙edtilha “Jekk tassew t˙obbni itlob biex jien immur fejn iridni Ìesù, g˙ax hemm biss inkun kuntent.” O˙tha flimkien mal-g˙arus waslu lura u marret mag˙hom id-dar.

Fl-artiklu li jmiss nanalizza l-element speçjali ta’ din il-vokazzjoni, g˙ax jiena Ωgur li dak li g˙amel mieg˙i Ìesù qed jag˙mlu issa ma’ ˙afna Ωg˙aΩag˙ u ˙asra jekk ma jag˙rfuhx.

Fr Henry Schembri sj

Kif jghixu

l-INSARA FIC-CINA Taqsam mag˙na l-esperjenza tag˙ha Sr Lucie Zong, is-SORU ÇINIÛA li kienet kitbet fuq il-magazin tag˙na.

B˙al dan iΩ-Ωmien sena konna ©ibna appell minn Soru ÇiniΩa g˙al g˙ajnuna.

Kienet misset il-qalb ta’ bosta qarreja biddiffikultajiet kbar li s-Sorijiet ˙utha kellhom jiffaççjaw fil-vokazzjoni tag˙hom. Il-qarreja kienu wie©bu b’mod ©eneruΩ ˙afna g˙al dan l-appell. Sr Lucie Zong, li b˙alissa tinsab Franza tistudja, tixtieq ti©i tiltaqa’ malqarreja u tirringrazzja lil dawk li g˙enuha.

Nistiednu lill-qarreja tag˙na, flimkien mal-˙bieb tag˙hom, biex jiltaqg˙u ma’ Sr Lucie Zong, nhar il-Ìimg˙a 1 ta’ Settembru 2001 f’Mount St Joseph, il-Mosta fis-6:30pm Ikollna preΩentazzjoni dwar il-Knisja fiç-Çina.

Titkellem Sr Lucie u twie©eb g˙all-mistoqsijiet tag˙na. Wara l-laqg˙a nie˙du xi ˙a©a Ωg˙ira flimkien u wie˙ed ikun jista’ jitkellem ma’ Sr Lucie personalment.

Ejjew u ©ibu l-˙bieb tag˙kom.

Segwi l-esperjenzi u l-avventuri ta’ ˙utna l-Maltin u l-G˙awdxin fl-artijiet tal-missjoni; esperjenzi li j˙alluk bla nifs u bla kliem iΩda li jimlewk b’ammirazzjoni g˙all-kura©© ta’ dawn l-eroj tas-skiet! Kun af bil-pro©etti ta’ fejda li huma qed iwettqu g˙all-miljuni ta’ nies fil-bΩonn imxerrda fl-erba’ na˙at tad-dinja.

Issir taf dan kollu u aktar fil-programm VUÇI MISSJUNARJA li jixxandar kull nhar ta’ Ìimg˙a fid-9:00pm fuq RADJU MARIJA (102.3 FM g˙al Malta u 107.8 FM g˙al G˙awdex) b’ripetizzjoni kull nhar ta’ Tlieta f’nofs il-lejl, bi produzzjoni u preΩentazzjoni ta’ Dr. Frank Cassar u Helena Sammut.

NG WAY...

O R W Direzzjoni ˙aΩina, jew direzzjoni differenti?

Minn twelidu kont narah differenti b’xi mod,

is-seba’ l-kbir, kif soltu nag˙mlu, hu uΩa l-werrej! G˙alhekk kelli ng˙idlu joqg˙od attent biex jag˙mel b˙alna. imma ma stajtx ng˙id eΩattament kif.

G˙al ˙afna Ωmien wara dakinhar kont IΩda meta beda jikber bdejt ninnota narah irid jag˙mel il-©est, imma jkollu li l-affarijiet li a˙na soltu nitg˙allmu j˙ares lejn l-abbati l-ie˙or g˙ax kien billi ninnotaw u mbag˙ad nikkupjaw jinsa liema seba’ jrid juΩa! minn ˙addie˙or, lilu donnhom ma Dan l-eΩempju wa˙du ma kienx kienux jolqtuh. PereΩempju, jien kont ili xi ˙a©a ta’ min wie˙ed jag˙tiha nie˙du l-Quddies kuljum, minn qabel importanza, imma dan ma kienx ma twieled. G˙alhekk meta ta’ ˙ames l-uniku eΩempju. Anke meta kien ikun snin kien abbati, skantajt mhux ftit li hu qed jilg˙ab mal-o˙rajn, kont ninduna li ma kienx jag˙mel is-sinjal tas-salib fuq g˙alkemm tog˙©bu l-kumpannija talmo˙˙u, fommu u sidru qabel ma jinqara o˙rajn u viçi-versa, mhux dejjem kien l-Evan©elju. Sadanittant innotajt li o˙tu ikun qed isegwi l-istess linja ta’ ˙sieb b˙al tal-o˙rajn. Imbag˙ad kien jo˙ro© b’xi argument li f’g˙ajnejn l-o˙rajn IΩda d-dinja kattiva. M’hemmx kien jidher m’g˙andux x’jaqsam, imma ˙in biex ibni jispjega ru˙hu, jew jien kont nifhem il-konnessjoni li jkun li tal-anqas xi ˙add ifehmu kif qed qed jag˙mel hu. Meta ma fhimtx, jarawha l-ma©©oranza tan-nies! mhux l-ewwel darba li staqsejtu u tani spjegazzjoni bis-sens. ta’ tlett snin kienet tag˙mlu mag˙na EΩempju li dejjem insemmi hu ta’ lkoll dan il-©est, ming˙ajr qatt ma kien meta darba ©ibidli l-attenzjoni li kont qalilha jew spjegalha xejn ˙add. Meta dort wrong way. Bil-paçenzja kollha, staqsejtu g˙aliex hu ma kienx jag˙mel dort il-blokka biex ner©a’ ni©i fl-istess dan il-©est, ma setax jifhem g˙al xiex triq, biex nurih li ma kontx ksirt il-li©i. kont qed nirreferi. Meta ma kienx qed IΩda hu aktar beda jg˙ajjat u jg˙idli li iservi ta’ abbati ©bidtlu l-attenzjoni u er©ajt dort wrong way. Hawn inda˙lu qalli li qatt ma kien induna. Staqsieni ˙utu t-tnejn, kemm ˙uh, sentejn g˙aliex nag˙mlu hekk u t-twe©iba tieg˙i akbar minnu, kif ukoll o˙tu sentejn ssodisfatu tant li mar jispjega lil nannuh, iΩg˙ar, jg˙ajruh injorant u nqalg˙at b’˙afna spjegazjonijiet u eΩempji li ma rewwixta fil-karozza. Jien tlift it-tempra kontx semmejtlu jien, iΩda li kienu eΩatti g˙ax dehrli li kien qed imeri s-sewwa u f’posthom. mag˙ruf u fl-istess ˙in ridt nikkore©i lil Id-darba li kien re©a’ jmissu jservi ˙utu li ma kellohmx jg˙ajruh injorant. ta’ abbati, il-©est g˙amlu, pjuttost IrrejΩajt tnejn, biex b˙al ninfexx filbil-qalb ikolli ng˙id, imma minflok uΩa ˙oss u sewqan pjuttost anqas galbat,

Jiktbu l-Qarrejja

er©ajt dort mal-blokka. Din id-darba ir-rewwixta saret taqbida s˙i˙a, it-tfal ©ew fl-idejn u jien bdejt inxejjer bil-ponn lura b’idi tax-xellug u nsuq b’tal-lemin, ng˙ajjat ’l fuq mit-twerΩiq tag˙hom ittlieta f’daqqa! (Nispera li ˙add ma jie˙u l-eΩempju ˙aΩin tieg˙i!)

Hu kien qed jinjora dan it-triangolu ç-çkejken li lilna kien qed jindikalna direzzjoni lejn ix-xellug

G˙alih, din il-ponta l-kbira kienet qed tindika direzzjoni lejn il-lemin Wasalna d-dar bil-˙niena tal-˙anin Alla; u dritt qbadt karta u lapes u pin©ejtlu is-sinjal tat-traffiku u tlabtu spjegazzjoni. Indunajt li hu kien qed jinjora dak it-trianglu çkejken fit-tarf talvle©©a li a˙na konna qed ninterpretaw b˙ala lejn ix-xellug u g˙alih it-tarf talvle©©a li juri id-direzzjoni kienet il-linja sewda ˙oxna milwija forma ta’ vle©©a ppuntata lejn il-lemin!

Qed in©ib dawn l-eΩempji fid-dettall, biex nuri kif meta nag˙tu çans lit-tfal jispjegaw ru˙hom, nifhmu a˙jar g˙aliex ikunu qed jikkuntlarjawna.

IΩda d-dinja kattiva. M’hemmx ˙in biex ibni jispjega ru˙u, jew li talanqas xi ˙add ifehmu kif qed jarawha l-ma©©oranza tan-nies! L-iebes beda meta kien fir-raba’ klassi tal-primarja u bdew dawk l-imberkin eΩamijiet, li suppost jg˙inu l-istudenti juru x’jafu.

Wara l-eΩamijiet ta’ nofs is-sena, kellna l-jum tal-©enituri, meta kellna nirçievu ir- riΩultati tal-ewwel eΩamijiet tat-tifel tag˙na. Hawn insibu l-g˙alliema Ωag˙Ωug˙a tat-tifel tag˙na, kwaΩi biddmug˙ f’g˙ajnejha, turina l-marki li tellfu lit-tifel tag˙na g˙al xejn. Qaltilna kemm kienet qabΩet g˙alih, imma ©iet obligata timxi mal-iskeda tal-marki, bleΩatt.

PereΩempju, niftakar li fil-karta talMalti kellu eΩerçizzju biex jimla l-vojt ˙alli jg˙aqqad kelma li kellha dawn l-ittri indikati: _er_a.

L-istampa kienet xi ˙a©a hekk:

Ovvjament, it-twe©iba t-tajba kellha tkun werqa, imma ibni kiteb ferg˙a.

Kellu f’rasu ferg˙a g˙eneb.

L-g˙alliema kienet g˙allmithom li l-‘g˙’ titqies b˙ala ittra wa˙da; g˙alhekk hu ra li dik kienet twe©iba tajba.

Imbag˙ad ˙ar©itilna l-karta talistudji soçjali u staqsiet lit-tifel g˙aliex hu kiteb li t-tfal g˙andhom jaqsmu t-triq meta it-traffic lights ikunu ˙omor. Hu mistag˙©eb bil-mistoqsija tag˙ha, spjegalha li biex jieqfu l-karozzi, it-traffic lights iridu ikunu ˙omor u l-pedestrian lights iridu jkunu ˙odor, biex jaqsmu n-nies.

B˙al dawn l-eΩempji nista’ nibqa’ nirrakkonta tant li nimla l-fuljett kollhu, imma l-punt li rrid nag˙mel hu li g˙alkemm ibni kien qed jag˙ti risposti tajbin, anzi nazzarda ng˙id, risposti li juru intelli©enza og˙la min-normal, kienu qed jitnaqqsulu l-marki.

Aktar ma kiber aktar kibret mieg˙u din il-problema tar-riΩultati li ma jindikawx il-verità dwar kemm jaf. G˙alhekk, maΩ-Ωmien, bdiet ukoll tonqos il-motivazzjoni li jistudja. Li kieku ma konniex konxji ta’ x’qed ji©ri, anke l-istima tieg˙u nnifsu kienet taqa’ ˙afna aktar.

Biex tkompli tg˙aqad, g˙alkemm l-g˙alliema dejjem fa˙˙ruh g˙allim©ieba tieg˙u u g˙all-interess li kien jie˙u fil-klassi, meta kont nistudja mieg˙u kont ninduna li ˙afna ˙in kien ikun qed jhewden wa˙du fuq

dak li jkun qal l-g˙alliem. B’hekk kien jitlef ˙afna mill-bqija tal-ispjegazzjoni.

Sadanittant kont qrajt u st˙arri©t b’interess kbir fuq il-kunçett ta’ different learning stategies. Fhimt li daqs kwart tal-popolazzjoni, jitg˙allmu billi jirra©unaw u jfittxu u jaslu g˙al fatti tal-g˙erf huma stess. G˙al studenti b˙al dawn, is-sitwazzjoni l-aktar predominanti fil-klassijiet tag˙na, fejn l-g˙alliem jispjega u l-istudent jisma’ biex jifhem, hija ta’ stress qawwi; g˙al xi w˙ud aktar minn o˙rajn.

Bil-mod bdejt nifhem lil ibni a˙jar.

Mhux darba u tnejn li kont u g˙adni n˙ossni frustrata g˙ax kont in˙oss li t-tifel tieg˙i kelb tieg˙u nnifsu g˙ax intelli©enti, imma ma jridx jistudja, g˙ax traskurat u g˙aΩΩien. Imma meta nikkalma u nibda’ nirra©una, nara kemm l-isforzi ta’ ibni huma ferm akbar milli fil-fatt jidhru.

L-isba˙ ˙a©a minn dan kollu hi li dik, li forsi nista’ nsej˙ilha problema fit-trobbija ta’ ibni, ressqitna viçini ˙afna ma’ xulxin. Qed ingawdi l-frott ta’ din l-istorja issa li ibni huwa adoloxxenti, li qieg˙ed fi Ωmien meta g˙andu l-bΩonn li jinqata’ mill©enituri. Il-frott tal-paçenzja u l-isforz biex nifhem lil ibni tul tfulitu, qed ingawduh issa, kemm jien, Ωew©i u hu stess.

Nirringrazzja lill-Mulej li jaf idendel l-isba˙ rigali mas-slaleb tal-˙ajja.

MS

Jiktbu l-Qarrejja

DEHER FJASK...

IMMA KIEN

SUÇÇESS!

Kont g˙adni lanqas g˙alaqt l-erbatax-il sena meta kelli n˙alli l-iskola min˙abba li ommi kienet marida. Sibt ru˙i nie˙u ˙sieb kulma jkun hemm bΩonn fid-dar. B˙ala karattru kont mist˙ija ˙afna. Ftit li xejn kont no˙ro©. Il-gost tieg˙i kien li noqg˙od id-dar insajjar. Imma kien hemm ˙sieb li kien ikiddni ˙afna. Il-fatt li ma komplejtx l-iskola kien i©ag˙alni n˙oss li g˙andi xi ˙a©a nieqsa. Dan kien iΩommni lura. Óafna drabi, min˙abba f’hekk kont in˙oss li ˙ajti kienet fjask.

Sa ma kelli g˙oxrin sena ftit li xejn kont nitlob, ˙lief li nhar ta’ Óadd kont immur il-quddies bilfors, g˙ax jekk ma tismax quddies il-Óadd huwa dnub. Kont na˙seb li la ma nobg˙od lil ˙add u nisma’ quddiesa nhar ta’ Óadd kont miexja tajjeb. Sakemm ©urnata ©ejt mistiedna biex mmur inqatta’ tlett ijiem ma’ nies li kienu qed jippruvaw jag˙mlu l-a˙jar li jistg˙u biex jg˙ixu l-Van©elu.

Kif d˙alt fis-sala sibt nies li fuq wiççhom kellhom tbissima mill-isba˙ u li laqg˙uni b’im˙abba kbira. Hemm stajt nara xi ji©ifieri tg˙ix ilVan©elu. Nista’ ng˙id li kienu l-isba˙ tlitt ijiem ta’ ˙ajti. Il-fer˙ u l-paçi li bdejt in˙oss ma nistax nispjegahom. Jifhem biss min g˙adda mill-istess esperjenza. F’dawk it-tlett ijiem skoprejt li sa dakinhar kont nisma’ fuq Ìesù, imma hemm ltqajt mieg˙u. Minn dakinhar inbdilt ˙afna. Bdejt nag˙mel mill-a˙jar li nista’ biex jien ukoll ng˙ix il-Van©elu. Il-quddies ma bqajtx immur g˙ax bilfors imma g˙ax irrid niltaqa’ mill-qrib ma’ Ìesù.

Sibt skop f’˙ajti u dak li qabel kont narah fjask illum ng˙id li kienet ir-rieda t’Alla. Spiççajt nag˙mel xog˙ol voluntarju fil-parroçça u minn hemm skoprejt kemm tani talenti l-Mulej. Dawn tahomli biex nuΩahom g˙all-©id tal-o˙rajn u mhux biex inΩommhom g˙alija. Indunajt li dak kollu li ji©ri dejjem ikun ta’ ©id, g˙ax dak li int ta˙seb li jkun fjask jista’ jkun l-ikbar grazzja. BiΩ-Ωmien, bir-rieda soda min-na˙a tieg˙i u bit-talb, wasalt biex nag˙mel xog˙ol li qatt ma kont naf li kont kapaçi nag˙mlu.

Ta˙sbux li sirt xi qaddisa nimxi fl-art, xejn minn dan! Id-differenza hi li meta naqa’, g˙ax il-bniedem il-qadim ta’ ©ewwa fija kultant jag˙mel xi wa˙da minn tieg˙u, inkun lesta li nqum billi nersaq nitlob ma˙fra lil Alla permezz tal-qrar u hekk ner©a’ nibda mill-©did.

Ma kontx kuntenta biss li jien iltqajt ma’ Ìesù imma bdejt na˙dem biex persuni o˙ra wkoll jiskopru lil Ìesù f’˙ajjithom. Meta ltqajt ma’ Ìesù skoprejt kemm kont ’l bog˙od minn kif suppost ng˙ix ta’ veru Nisranija u kemm g˙ad baqag˙li x’naqdef biex in˙obb iktar lil Ìesù.

Grata

BLA XOGHOL u bla dar

Luca beda jipprepara ru˙u g˙allintervju li kien se jkollu filg˙odu. Din kienet is-sitt wa˙da f’dawn l-a˙˙ar xahrejn u ma tantx kellu tama li din se twasslu xi mkien. Minkejja l-kwalifiki li kellu, meta ti©i l-kondotta ta’ Luca

f’idejn min i˙addem, dan malajr ikemmex xuftejh u jiskuΩa ru˙u ma’ Luca u jg˙idlu li jistax jaççettah. Anqas tag˙tihom tort sa barra! Luca kien inqabad jisraq kemm-il darba minn mindu kellu tlettax-il sena u ©ie arrestat

min˙abba sewqan bla liçenzja u xorb eççessiv.

Luca wasal fuq il-post fil-˙in u hemm iltaqa’ mas-Sur Louis li stiednu biex imorru jie˙du kafè flimkien waqt li jitkellmu ftit. Is-Sur Louis baqa’ mistag˙©eb bil-kwalifiki li kellu Luca, imma malajr qarras wiççu meta qallu li hu bla esperjenza u ta daqqa t’g˙ajn lejn il-kondotta. IΩda kontra dawk ta’ qablu, is-Sur Louis donnu iΩjed interessa ru˙u u xtaq isir jaf aktar dwar Luca. Id-diskors ©era b˙aç-çirasa u Luca tant ˙assu komdu li tkellem bla ˙abi ta’ xejn. Spjega kif fil-familja qatt ma kien sab eΩempju tajjeb. Qadef wa˙du fl-edukazzjoni u x-xorb kien l-uniku ˙abib li kien jg˙inu ja˙rab mirrealtà. Min˙abba l-kondotta mçappsa, qatt ma sab xog˙ol sura u s-serq kien il-mod biex imantni lilu nnifsu.

Madankollu il-©uvni stqarr kemm kien determinat li jibdel ˙ajtu, akkost ta’ kull sagrifiççju.

B’sorpriΩa g˙al Luca, is-Sur Louis aççetta li jimpjegah minkejja l-problemi kollha. Emmen li, jekk ma jag˙tihx çans hu, Luca qatt ma kien se jibda l-mixja tieg˙u lejn ˙ajja a˙jar. Is-Sur Louis weg˙du li se jkellem lid-direttur dwaru, allavolja kien g˙adu ma jafx kif se jpo©©i l-kliem biex jikkonvinçih.

“Jien nemmen f’Luca u fil-potenzjal tieg˙u. Nag˙tuh çans wie˙ed u naraw kif imur,” qal is-Sur Louis lid-direttur, wara li qallu bl-istorja kollha ta’ Luca.

Qablu li jag˙tuh kuntratt g˙al sena, b’kundizzjonijiet li jistg˙u jg˙inuh

jikkontrolla l-vizzji tieg˙u. G˙amluhielu wkoll çara li jekk jer©a’ jiççappas b’xi ksur tal-li©i, ikollu j˙alli xog˙lu. Is-Sur Louis, kuntent bl-akkwist li g˙amel, malajr sejja˙ lil Luca biex ikellmu. Luca baqa’ bla kliem quddiem din l-a˙bar poΩittiva. Is-Sur Louis widdbu fuq li widdbu li, b’mossa ˙aΩina wa˙da seta’ jitlef kollox. Luca aççetta l-offerta minnufih u wieg˙ed lilu nnifsu li jΩomm kelmtu.

Waqt li Ω-Ωmien beda g˙addej, is-Sur Louis kien kuntent bir-riskju li ˙a biex jag˙ti çans lil Luca. Ra bidla kbir fil-©uvni. Dan beda jfaddal, qata’ x-xorb u ©ab il-liçenzja tal-karozza.

Hekk kif g˙addiet sena, il-kuntratt tax-xog˙ol ©ie m©edded g˙al sentejn.

Madankollu, Luca baqa’ j˙abbat wiççu ma’ problema fil-familja. Waqt li hu kien qed jistinka biex f’daru jkun hemm ambjent isba˙, o˙tu kienet qed tag˙millu il-bsaten fir-roti, tant li ma fela˙x aktar. Wara li tkellem mas-Sur Louis, li issa kien sar ˙abib tal-qalb g˙alih, iddeçieda li j˙alli daru u jsib post ie˙or fejn ikun jista’ jg˙ix aktar fil-paçi. Minkejja Ω-Ωieda fl-ispejjeΩ, Luca rnexxielu jikri post Ωg˙ir li sablu s-Sur Louis.

Grazzi g˙as-sapport u l-fiduçja tasSur Louis, Luca beda t-tellieqa tieg˙u kontra dak kollu li kien kissru u favur dak li seta’ jkabbru.

Grupp Appostolat tat-Talb (Marbuta mal-Intenzjoni Ìenerali g˙al Awwissu u Settembru)

Appostolat tat-Talb Intenzjonijiet gÓal awwissu Ìenerali: G˙al dawk li huma bla xog˙ol jew bla dar biex isibu min jifhimhom, jilqag˙hom u jg˙inhom fid-diffikultajiet tag˙hom.

Missjunarja: Biex il-Knisja tifta˙ bera˙

il-bibien tag˙ha lil min hu m©ieg˙el jemigra min˙abba d-diskriminazzjoni, il-©u˙ u l-gwerra.

Isqfijiet: Sabiex il-familji refu©jati fostna jsibu g˙ajnuna u wens millkomunità nisranija.

Intenzjonijiet gÓal settembru Ìenerali: Biex fil-postijiet anqas Ωviluppati tad-dinja, il-Kelma ta’ Alla ©©edded il-qlub u t˙e©©i©hom ja˙dmu g˙all-progress awtentiku.

Missjunarja: Biex ilkoll nift˙u qalbna

g˙all-im˙abba u b’hekk innaqqsu l-gwerer u t-tixrid tad-demm.

Isqfijiet: Óalli jsaltnu l-paçi u l-qbil bejn l-a˙wa fil-familja.

On uila One eq qu TTe One Tequila uila Tw Te Teq qu Two Two Tequila Th quila Tequ Te ree Tequila Three Thre

Is-silenzju ftiehem mad-dlam. Iddeçidew li jag˙mlu ˙ilithom biex ikissruni. Xorta nista’ n˙osshom, g˙alkemm idejja ipparalizzati bil-kes˙a. Nista’ n˙osshom de˙lin ©o ˙alqi biex jiffurmaw tog˙ma qarsa. Nista’ n˙osshom de˙lin fil-kurituri ta’ mo˙˙i flimkien mar-ri˙a ta’ g˙eluq. Nipprova naljena rasi billi na˙seb fuq xi ˙a©a o˙ra. Fil-pront, l-istorja ta’ dik il-lejla tie˙u l-˙ajja.

9:30

pm Is-s˙ana ta’ nofs Lulju te˙el mal-©ilda tan-nies ˙erqana li jag˙fsu ma’ xulxin fit-toroq iffullati ta’ Paçeville. Nie˙u nifs twil ’il ©ewwa hekk kif nid˙ol fir-Roadrunner Club. M’hawnx post fejn toqg˙od labra. Jekk barra forn, hawnhekk ilqalba tal-infern.

“Noffrilek drink, bellezza?” qalli ra©el ikrah dag˙wa, kbir biΩΩejjed biex ikun missieri u b’ri˙a tinten ta’ xi ˙add li donnu ilu ma jin˙asel sentejn.

Imbuttajtu b’minkbi u ntlift fil-ba˙ar ta’ Ωg˙aΩag˙, kollha f’©enn biex igawdu l-libertà tal-vaganzi tas-sajf bix-xorb, Ωfin u iktar xorb. Bdejt nittika ru˙i.

IΩda l-frustrazzjoni tas-s˙ana u r-rassa tan-nies jitbiddlu f’adrenalina hekk kif insib lill-s˙abi mitfug˙in mal-bar.

“Kemm ili ma narak qalbi!” “Dik il-libsa perfetta fuqek, minn fejn xrajtha?” “Ara xag˙rek xi ©miel Alla jbierek, dik il-cut vera xerqitlek!” U wara l-kliem bla sugu tal-bidu, ti©i l-imbierka mistoqsija. Ilmistoqsija li ilha tberren f’mo˙˙i minn dalg˙odu. “Illejla ˙a tixroblu?”

“DaΩgur li le!” Dejjem dik tkun l-ewwel reazzjoni tieg˙i. “Ma rridx nispiçça b˙as-Sibt li g˙adda ta’!” Però lsien s˙abi g˙andu b˙al se˙er fuqi.

Jg˙iduli li ftit xorb darba fil-©img˙a qatt m’g˙amel deni lil ˙add. Il-kliem tag˙hom iktar jibda jag˙mel sens hekk

kif il-whisky u l-vodka jinΩluli b˙all-o˙la g˙asel. It-tog˙ma tag˙hom ittini ˙ajja ©dida. Ninsa kull sens ta’ biΩa’, ra©uni u mist˙ija. Ninsa l-weg˙diet li g˙amilt mieg˙i nnifsi.

00:00

am M’g˙andix l-içken idea kemm-il shooter niΩΩilt. Idejja bilkemm jifil˙u jΩommu t-tazza Ωg˙ira li lanqas biss naf x’fiha. Il-muΩika ddamdam saret ˙oss monotonu li jtarraxni u jistordini. Lil s˙abi tlifthom u madwari ma bdejtx nara ˙lief linji ta’ kuluri de˙lin f’xulxin.

“Noffrilek drink, bellezza?” Dalle˙en ma˙nuq nafu x’imkien Ωgur.

Dar-ra©el min hu imma? Mhux importanti, l-aqwa li qed joffrili drink ie˙or b’xejn. U nixrob bla ma n˙abbel rasi xejn. Ir-ra©el misterjuΩ u ©eneruΩ jibda j˙okk mieg˙i. Qed in˙oss idu tmellisni. Tmissni. Jien in˙allih - m’g˙andix biΩΩejjed sa˙˙a biex nimbuttah jew nipprotesta. Issa qed i©ebbidni mill-libsa. Qed jg˙idli nimxi warajh. Nobdih. Hekk jew b’hekk, m’g˙andi xejn x’nitlef. Dan il-proxxmu ©id biss jista’ jag˙milli.

03:15

am Fejn qieg˙da?

X’qed nag˙mel? Kif spiççajt hawnhekk?

G˙ajnejja ji©ru mal-kamra

mudlama hekk kif il-biΩa’ jniggeΩ ’il ©ismi g˙ajjien. Irrid nitlaq ni©ri. Irrid immur id-dar. Irrid nid˙ol fis-sodda, im˙arsa u ’l bog˙od mill-˙aΩen taddinja. Irrid ng˙annaq ’l ommi u nxomm ir-ri˙a tal-minestra li tant t˙obb issajjar, mhux din ir-ri˙a ta’ g˙araq u g˙eluq.

Imma ma nistax. Saqajja u idejja ji©©ieldu biex ja˙arbu, però marbutin b’˙abel a˙rax li j˙affer il-©ilda.

Fid-daqqa u l-˙in, figura ta‘ ra©el timxi lejja. Óa jsalvani! F’idejh g˙andu xi ˙a©a ippuntata, donnha sikkina, tleqq fid-dlam. Óa jaqta’ l-˙bula li qed iΩommuni mjassra! IΩda f’˙akka t’g˙ajn, ˙ajta ta’ u©ig˙ ©riet ma’ ©ismi kollu. Bilmod il-mod, Ωlaqt f’abiss etern.

Jg˙idu li g˙alxejn tinkwieta dwar il-passat. Li hemm hemm, u ˙add ma jista’ jdawwar l-arlo©© lura u jirran©a l-iΩbalji. Madankollu, jien qatt ma ser na˙fer lili nnifsi ta’ kemm kont belha.

Qatt ma nista’ nieqaf nimma©ina x’kien ji©ri kieku ftakart fl-importanza tal-kontroll. Kieku... kont nie˙u gost u ngawdi ming˙ajr rimors. Kieku... ma kontx ng˙addi mill-konsegwenzi koroh g˙ax waqajt fit-tentazzjoni li nilg˙ab man-nar u nesperimenta bl-eççessiv.

Kieku... ma kontx nispiçça wa˙di fissilenzju ta’ dan it-tebut mudlam.

Anna Micallef

Biçça muΩika

tal-©enn...

Ftit ilu kont qieg˙ed naqra artiklu dwar esperiment li kien sar fl-2007 fi New York. Riedu jkunu jafu kemm in-nies kapaçi jag˙rfu s-sbu˙ija tal-arti jekk jarawha g˙al g˙arrieda inkella mhux fl-ambjent li s-soltu mdorrijin jarawha fih. Sabu vjolinist ta’ fama kbira biex idoqq ©o stazzjon talferrovija. Dan kien soltu jdoqq fl-aqwa teatri u fil-fatt ftit tal-©img˙at qabel kien daqq fil-famuΩ teatru Metropolitan ta’ New York stess.

Filg˙odu, waqt li n-nies ikunu sejrin g˙ax-xog˙ol, bil-beritta ©o rasu u l-vjolin fuq spallejh da˙al fl-istazzjon, sab kantuniera tajba u waqt li feta˙ il-kaxxa tal-vjolin quddiemu biex jilqa’ l-flus tan-nies, intona l-vjolin speçjali tieg˙u. Kien vjolin ma˙dum bil-kapaçità u ˙ila unika tal-famuΩ Antonio Stradivarius. Imbag˙ad beda jdoqq biçça muΩika ta’ Bach g˙allvjolin wa˙du, li mliet il-post bi ˙lewwa u ˙oss li Ωgur qatt ma kien instema’ b˙alu f’dak l-istazzjon.

L-esperiment kien qed ji©i irrekordjat minn cameras mo˙bija u xi ©urnalisti kienu qeg˙din f’postijiet fejn ma jag˙tux daqshekk fil-g˙ajn josservaw dak li kien qed ji©ri. Qabel l-esperiment kien hemm biΩa’ illi malli n-nies jindunaw min kien qed idoqq kien se jqum xi storbju jew problemi biex jikkontrollaw il-folol. Fil-fatt ilgazzetta kienet tkellmet mal-manager tal-Metropolitan biex jaraw x’ja˙seb li

kien se ji©ri biex anke jkunu preparati.

Dan ˙aseb li jkun hemm 75 sa 100 ru˙ li Ωgur jibqg˙u milquta millkapaçità ta’ dan il-vjolinist anke jekk ma jag˙rfuhx b˙ala wie˙ed ta’ fama nternazzjonali. Imma, g˙alkemm il-vjolinista dam idoqq ˙amsa u erbg˙in minuta u b’kollox g˙addew minn quddiemu xi 1,600 ru˙. Kemm waqfu jisimg˙uh? Inqas minn g˙axar persuni!

Saru intervisti ma’ w˙ud minn dawk li g˙addew mill-istazzjon – kemm dawk li waqfu kif ukoll dawk li baqg˙u g˙addejjin. Óafna minn dawk li baqg˙u g˙addejjin qalu li ma kellhomx Ωmien g˙ax kienu mg˙a©©lin. O˙rajn lanqas biss indunaw li kien hemm dan ir-ra©el idoqq. Ìuvni kellu l-earphones f’widnejh u ma sema’ xejn. Omm qalet li g˙alkemm hi riedet tibqa g˙addejja, binha ta’ xi tliet snin beda ji©bidha lura g˙ax ried joqg˙od jisma l-vjolinist!

Meta qrajt dan l-artiklu staqsejt lili nnifsi – min jaf jien x’kont nag˙mel?

Min jaf kemm-il darba no˙ro© filg˙odu bil-©enn biex immur g˙axxog˙ol u minflok napprezza l-affarijiet ta’ madwari nispiçça nirrabja ma’ dak is-sewwieq ta’ quddiemi li jkun g˙addej bil-kalma kollha donnu ma jafx li jien se nasal tard, u jkolli aptit ng˙addi minn fuqu bil-frustrazzjoni…!

Intba˙t kemm jien ukoll spiss ng˙ix

fil-passat jew fil-futur? Jew nhewden fuq dak li g˙adda, inkella ni©ri b’mod sfrenat biex inla˙˙aq indeffes xi ˙a©a o˙ra fil-©urnata. U ja˙asra ninsa ngawdi l-preΩent. Ninduna li meta nieqaf u napprezza dak li jkun hemm madwari nikkalma, fil-fatt nikkalma u ngawdi ˙afna aktar dak li nkun qed nag˙mel dak il-mument. Ninduna bissbu˙ija tas-sema infinit fuq rasi, nibda nisma’ l-muΩika tal-˙sejjes ta’ madwari, inkun konxju li qed nie˙u n-nifs...

Min jaf kieku a˙na wkoll, nieqfu nisimg˙u il-muΩika ˙elwa u tal-g˙a©eb li l-vjolinist tas-sema idoqqilna kuljum fit-toroq, fl-uffiçji, fil-pjazez u fid-djar tag˙na? Min jaf… forsi nindunaw li l-˙ajja mhix sempliçi ©irja sfrenata imma Ωifna sabi˙a ma’ biçça muΩika ta’ veru!

ECDL

European Computer Driving Licence Lil dawn nagห tuhielhom il-Liรงenzja?

Illum jekk ma jkollokx din il-liçenzja tista’ tg˙id li ˙add ma jimpjegak! Imma m’hemmx g˙alfejn tkun xi ©enju biex tuΩa l-kompjuter. KwaΩi kul˙add g˙andu wie˙ed id-dar. Imma, g˙alkemm mhux kul˙add professur, xi w˙ud jg˙a©©buk kemm g˙adhom lura. G˙al dawk fostna li j˙ossuhom li ma jifhmux biΩΩejjed fil-kompjuter, nissu©©erulhom jaqraw dawn l-istejjer, u Ωgur jikkunslaw!

• Compaq, il-kumpanija famuΩa li tag˙mel il-kompjuters, qed ja˙sbu serjament li fl-istruzzjonijiet tag˙hom ma jiktbux aktar ‘Press Any Key’ u minflokha jiktbu ‘Press Return Key’.

Dan g˙ax xebg˙u jirçievu ilmenti mill-klienti tag˙hom li l-kompjuters tag˙hom m’g˙andhomx il-buttuna <Any> fit-tastiera.

• Wa˙da klienta çemplet inkwetata lill-kumpanija minn fejn xtrat ilmouse li dan ma setax ja˙dmilha min˙abba li kien miksi minn plastik biex jipprote©ih mit-trab. Il-plastik fil-fatt kien tal-pakkett li kien jinsab fih il-mouse meta xtratu.

• Wie˙ed li kellu kompjuter DELL, gerger li ma setax jibg˙at fax bilmagna tieg˙u. Wara xi nofs sieg˙a fuq it-telefon, it-technician inteba˙ li l-pa©na li ried jibg˙at b˙ala fax il-klient kien qieg˙ed ipo©©iha çatta fuq wiçç l-iscreen tal-kompjuter filwaqt li jag˙fas il-buttuna <send>.

Ippretenda li l-kompjuter je˙dilha ritratt u jibg˙atha bl-internet.

• Klient ie˙or ilmenta li t-tastiera talkompjuter ma riedet ta˙dem b’xejn.

Ftit qabel kien naddafha billi deffes it-tastiera fi friskatur ilma bis-sapun, qala’ l-buttuni wa˙da wa˙da u g˙orokhom kemm fela˙ biex ji©u ndaf.

• Wie˙ed çempel irrabjat li l-kompjuter irnexxielu jag˙mel dan b’˙afna tieg˙u tah xebg˙a lsien u g˙ajru diffikultà. Meta qallu jda˙˙al it-tielet kemm fela˙ ‘invalidu’ u ‘˙aΩin’. Itdiska, din ma setg˙etx toqg˙od tekniku pprova jikkonvinçi lill-klient li fil-kompjuter. Ma kienx hemm post meta l-kompjuter juri l-messa©© ‘bad g˙al tliet diski. Ma ©ietux f’mo˙˙u command’ jew ‘invalid command’, ma li qabel ma jda˙˙al it-tieni jew tielet kellux je˙odhom b’mod daqshekk diska kellu l-ewwel jo˙ro© dik li kien personali. hemm fid-disk drive!

• Sid kompjuter tad-ditta IBM beda • Din ©rat veru. Klient: “Hello. jkollu problemi biex jistampa G˙ajnuna teknika?” Impjegat: “Iva, d-dokumenti li kellu fuq il-kompjuter. x’g˙andek bΩonn?” Klient: “IlDan beda jg˙idlu: “cannot find kexxun fejn tqieg˙ed it-tazza tal-kafé printer”. G˙alxejn il-povru klient nkisret u l-kompjuter g˙adu ta˙t beda jdawwar il-kompjuter wiççu il-garanzija. X’g˙andi nag˙mel?” lejn il-printer. Dan xorta baqa’ Impjegat: “SkuΩani, imma x’kexxun jg˙idlu li ma jistax jarah. hu dan?” Klient: “Dak li jid˙ol u • Is-sinjura tilfet il-paçenzja meta jo˙ro© wa˙du mill-faççata tall-kompjuter tag˙ha ma setax jixg˙el. kompjuter.” Impjegat: “SkuΩani Çemplet g˙all-g˙ajnuna u t-tekniku, imma ma nistax nifhem g˙al liema bil-paçenzja kollha, qalilha biex xkaffa qed tirreferi.” Klient: “Fuqha idda˙˙al il-plug tal-elettriku fil-plakka g˙andha miktub 4X xi ˙a©a…” u tag˙fas il-buttuna <power on>. Dik Impjegat, mifqug˙ bid-da˙k: “Dik hi staqsietu: “Mela g˙aliex meta bdejt d-DVD Drive… Biex tqieg˙ed id-diski nag˙fas b’saqajja fuq il-pedala talCD jew DVD fiha qeg˙da, mhux kompjuter xorta ma riedx jixg˙el?” biex isserra˙ it-tazza tal-kafé!”

Fil-fatt il-‘pedala’ kienet il-mouse • Wa˙da mara çemplet g˙all-g˙ajnuna tal-kompjuter li ˙asbitu xi switch li g˙ax il-printer ma setax ja˙dmilha. tixeg˙lu jew titfih.

It-tekniku staqsiha jekk kinitx qed • Klient ie˙or kellu problemi biex tuΩa l-printer fuq il-Windows. “Le, jistalla xi programm fuq il-kompjuter we©bitu. Imma na˙seb li g˙andek minn fuq CDs li kellu. Da˙˙al ra©un. Ta’ ˙dejja qieg˙ed il-printer l-ewwel wa˙da u meta l-kompjuter tieg˙u f’˙o©or it-tieqa, u qed qallu biex ida˙˙al it-tieni wa˙da, ja˙dimlu!”

David twieled

mill-gdid

Kienet g˙odwa sajfija u anki jekk kien g˙adu kmieni, kienet tidher li se tkun ©urnata s˙una. Angela kienet miexja ˙osbiena lejn l-uffiççju bil-mod g˙ax, b˙as-soltu kienet ˙asbet kmieni u ma kienx hemm g˙alfejn tg˙a©©el.

K

ienet g˙odwa sajfija u anki jekk kien g˙adu kmieni, kienet tidher li se tkun ©urnata s˙una. Angela kienet miexja ˙osbiena lejn l-uffiççju bil-mod g˙ax, b˙as-soltu kienet ˙asbet kmieni u ma kienx hemm g˙alfejn tg˙a©©el.fajla ˙elwa u normalment fuq tag˙ha, Angela dan l-a˙˙ar kienet t˙oss qalbha tqila u wiççha kellu bixra ta’ wa˙da mdejqa u mifxula; qisha riedet ta˙rab u tista˙ba minn xi ˙sieb li ma riedx i˙alliha kwieta.

Waqt din il-mixja ta’ filg˙odu fi triqitha lejn il-post tax-xog˙ol kienet t˙obb tosserva l-˙ajja ta’ madwarha: xi ra©el ji©ri kemm jifla˙ biex jil˙aq il-karrozza tallinja, xi mara mg˙obbija b’basket mimli bix-xirja ta’ filg˙odu, jew xi çorma tfal jilag˙bu bil-ballun ˙dejn l-iskola, qabel ma jid˙lu, sewwa sew b˙al dawk li rat quddiemha dak il-˙in stess.

Kienu xi g˙axar subien ta’ bejn sebg˙a u g˙axar snin, u deher çar li kienu qeg˙din jie˙du pjaçir jiddie˙qu u jissieltu g˙all-ballun, kif ukoll jimitaw l-idoli talfutbol li min jaf kemm kienu jsegwu fuq it-televiΩjoni. F’daqqa wa˙da, b’daqqa ta’ sieq ma tantx immirata tajjeb, il-ballun tar u ©ie fid-direzzjoni tag˙ha u Angela, li ma kenitx nieqsa mill-entuΩjaΩmu sportiv, qisu b’istint, waqqfitu b’saqajha u malajr rat wie˙ed mit-tfal ©ej ji©ri g˙all-ballun.

Kien tfajjel ta’ xi seba’ snin, gustuΩ, xag˙ru qastni u mgerfex imma b’g˙ajnejn çari u tbissima li ssa˙˙rek.

‘Kemm ilqajtu tajjeb il-ballun,’ qalilha, ‘mela tilg˙ab il-futbol?’

‘Le,’ qaltlu, ‘kont nilg˙ab il-basketball, imma m’g˙adnix. Int x’jismek? G˙andek ˙utek?’

‘Jien? Jisimni David, u ˙uti m’g˙andix g˙ax…’ imma f’dak il-˙in instema’ l-g˙ajjat tat-tfal jg˙idulu, ‘Óej, waddab dak il-ballun. Mela se tibqa’ tpaçpaç?’ u David malajr xejrilha b’idejh u telaq ikompli l-log˙ba.

Xi ˙a©a kienet laqtitha f’dan it-tifel u, x’kumbinazzjoni, ismu kien tassew jog˙©obha u min jaf kemm kienet qalet li kieku jkollha tifel, issemmih David… li kieku! Imma dan il-˙sieb donnu dallmilha wiççha u dan il-wiçç sabi˙ tag˙ha, li kien di©à ˙osbien, issa deher aktar inkwetat.

L-g˙ada filg˙odu re©g˙et se˙˙et l-istess storja. Angela tg˙addi minn ˙dejn it-tfal, il-ballun itir fid-direzzjoni tag˙ha u l-istess tfajjel ji©i g˙alih hekk kif Angela twaqqaf il-ballun b’saqajha. Din id-darba it-tfajjel ˙ares f’g˙ajnejha qisu ried jg˙idilha xi ˙a©a, imma Angela ma setg˙et tifhem xejn. Óa©a wa˙da kienet Ωgura, wiççha kien ˙a bixra dejjem aktar serju u preokkupat.

Wara li din l-istorja rrepetiet ru˙ha xi darbtejn o˙ra, waslet ©urnata meta, waqt li b˙as-soltu g˙addiet minn ˙dejn it-tfal li kienu qeg˙din jilag˙bu, indunat li David ma kienx mag˙hom. T˙assbet g˙ax g˙addielha minn mo˙˙ha li forsi kien ma jifla˙x u g˙alhekk marret fuq wie˙ed mittfal u saqsietu, ‘Mela David mhux hawn illum?’

‘David… David min hu?’ saqsiha dan it-tifel.

‘David, dak it-tifel li ssoltu ji©i jie˙u l-ballun ming˙andi meta tixxuttjawh ilbog˙od minnkom,’ wie©bet Angela.

‘Ma nafx min hu dan David. Hawn m’hawn ˙add li jismu David, u s˙abi li

ssoltu ji©u jilg˙abu hawn, kollha qeg˙din hawn,’ wie©eb dan it-tifel u telaq ji©ri lejn s˙abu. G˙al dan il-kliem Angela re©g˙et tat daqqa t’g˙ajn lejn it-tfal, imma le, David ma kienx fosthom. T˙assbet tassew u ma setg˙etx tifhem x’kien qieg˙ed ji©ri.

Wara ftit, Angela ddeçidiet li tissokta timxi meta f’daqqa wa˙da, minn wara si©ra tfaçça David!

‘David!’ esklamat Angela, sorpriΩa g˙all-a˙˙ar. ‘Fejn kont? G˙aliex dak it-tifel qal li ma jafekx?’

‘G˙andu ra©un jg˙id li ma jafnix. U anki int, li suppost tafni sew, m’g˙araftnix; u taf g˙ax m’g˙araftnix; g˙ax int lili ne˙˙ejtni minn ©ewwa fik meta g˙amilt abort tmien snin ilu, g˙ax ma ridtnix.

Imma jien kont ©a neΩisti; kont di©à tifel u issa qieg˙ed fil-Ìenna nitlob g˙alik, g˙aliex int ommi!’

Ma˙suda u g˙arqana xraba, waqt li fl-istess ˙in litteralment titrieg˙ed, Angela ndunat li t-tifel kien sparixxa u li hi kienet fis-sodda. Kienet qamet b’˙asda u rrealizzat li din kienet ˙olma; ˙olma tassew kerha li kexkxitha. Mela hi kienet g˙amlitu l-abort li kien ilhom tant jippjanaw hi u l-‘boyfriend’! Imma le! Hi ma kenitx g˙adha g˙amlitu dan l-abort u issa Ωgur li ma kenitx sejra tag˙mlu.

Kienet iddeçidiet. Ji©ri x’ji©ri David kien se jitwieled u se jkun tag˙ha. Xi ˙a©a f’qalbha kienet qed tg˙idilha li tifel kien se jkun u li kienet se ssemmih David.

Iva, jekk Alla jrid, David kien se jikber u jilg˙ab bil-ballun ma’ s˙abu u tie˙u ˙siebu daqs li kieku kienet tilfitu u re©a’ twieled mill-©did.

After school hours service

After forschool service children aged hours 3 to 16 who attend state, church and independent schools for children aged 3 to 16 who attend For more information contact state, church and independent schools FES on Tel: 2145 5600 or Email: klabb316.medc@gov.mt

For more information contact FES on Tel: 2145 5600 or Email: klabb316.medc@gov.mt

Carpet Zone ©entilment joffri Dirt Controller b˙ala rigal g˙ar-rebbie˙/a tal-Crossword Puzzle

Tisliba awwissu/settembru Mimdudin: 1. Óadu pjaçir b’xi divertiment (6) 7. Tellg˙et mill-art (6) 8. It-tfajjel Samwel kien jaqdi lil dan ix-xwejja˙ fit-Tempju (3) 9. Tkellem (6) 10. Ìedded il-memorja (6) 12. Mhux supperv (4) 13. G˙aqda Ewropea tal-futbol (1,1,1,1) 14. G˙ajjat lil Natalino (3) 15. Ditta ta’ trab tal-˙alib g˙at-trabi g˙and in-nanna (3) 16. Hekk g˙amel is-sil© fis-s˙ana (3) 18. Mhux dan (3) 20. Juza ˙afna ˙in (4) 21. Numru xejn (4) 24. Mimlijin xa˙am (6) 25. Nies kbar b˙al Gulija (6) 26. Ilwi (3) 27. Hekk jag˙mlu t-trabi meta jorqdu (6) 28. Kif jag˙mlu xi g˙asafar meta jg˙addu minn hawn (6)

Weqfin: 1. Daqshekk konnu nixtru pitrolju (6) 2. Ìejt, fl-a˙˙ar (6) 3. Konfort g˙alija f’xi dwejjaq jew biza’ (4) 4. Ommu qatt ma tag˙li, ng˙idu (4) 5. Ìemma’ f’xi rokna (6) 6. Dan rabbew˙ ix-xadini fil-©ungla (6) 11. Mhux f’sikktu (5) 13. Problema kbira l-aktar fl-artijiet talMissjoni (5) 16. Ra˙al qrib ir-Rabat (6) 17. Tista’ tqieg˙ed il-fjuri fihom (6) 18. “ …...... the Menace” hu tifel imqareb tal-komiks (6) 19. Sejja˙ lil Nikola (6) 22. Mhux tmiem (4) 23. Int, ˙affef ˙afna jew tellaq! (4)

REBBIEÓA tat-Tisliba ta’ Ìunju/Lulju hi Ms P. Cassar minn St. Venera IMPORTANTI: Ibag˙tu t-twe©ibiet tag˙kom f’dan l-indirizz: RM2000-LilÓbiebna, 78, Triq il-MarkiΩ Scicluna, Naxxar, NXR 2067. It-twe©ibiet iridu jaslulna sal-a˙˙ar tax-xahar.

Meta ©©edded l-abbonament tieg˙ek u tibg˙at çekk, ag˙mlu fuq isem RM2000.

TWEÌIBA TAT-TISLIBA Ìunju/lulju 2010 MIMDUDIN: 1. Çempel 4. Paqpaq 7. Uri 8. Parpar 9. Nissan 10. Ajru 12. Tubu 14. Sei 15. Rod 16. Ilu 18. Sol 20. Fulu 21. Óami 24. Jiekol 25. Furnar 26. Kju 27. Umilta 28. Rettur WEQFIN: 1. Çappas 2. Martri 3. Lura 4. Pinu 5. Pastur 6. Qanfud 11. Je˙lu 13. Borom 16. Ifejqu 17. Uliedi 18. Sannat 19. Librar 22. Alka 23. Ifur

Disinn • Outlook Coop

Mulej, ilqa’ f’Saltnatek lill-benefatturi u ’l-˙bieb tag˙na mejtin

Carpet Zone, Valley Road, B’Kara (opposite Post Office)

Mosta Mosta Naxxar Naxxar Victoria, G˙awdex Kanada:

Charles Abela Frangeska Deguara Victoria Camilleri Margaret Meli Terezina Attard Assunta Caruana, o˙t Br J.B.Vella, SJ

“Int għażiż ħafna għal Alla!”

Fr Josef jiftakar ċar meta qal dan il-kliem lil wieħed student waqt li kien jaħdem fil-Kulleġġ S. Alwiġi. “Kienet esperjenza qawwija ħafna għalija,” ikompli jgħid. “Niftakar ċar li waqt li kont qed ngħid hekk lil dak l-istudent ħassejt li dal-kliem ma kienx ġej minn moħħi. Kien ġej minn konvinzjoni aktar profonda. Alla kien qed jgħid l-istess kliem lili!”

Dan il-kliem baqa’ f’qalb Fr Josef, li f’Ġunju li għadda sar saċerdot fil-Kumpanija ta’ Ġesù.

Nawguraw lil Fr Josef kull barka fis-saċerdozju tiegħu. Jalla jsir dejjem aktar jixbaħ lir-Ragħaj it-Tajjeb li sejjaħlu biex miegħu jagħti ħajtu għan-nagħaġ tiegħu.

Nifirħu ma’ Fr Josef Briffa sj Ġiżwita żagħżugħ li ġie ordnat saċerdot fit-23 ta’ Ġunju li għadda Photo: Matthew Mirabelli, Times of Malta (with permission)