2010-01 Jannar by RM2000

Ma˙ru© mill-ÌiΩwiti Maltin • Sena 61 • Jannar 2010 • Numru 1 • 78, Triq il-MarkiΩ Scicluna, Naxxar NXR 2607

N E W S P A P E R P O S T

Fejn se tarmih? Dak il-bott

Fejn se tarmih ? Matthew, mani©er mag˙ruf u li g˙amel suççess fl-industrija tal-muΩika, kien miexi lura lejn l-uffiççju tieg˙u flimkien ma’ kollega darba wa˙da wara nofsinhar. Meta ra bott tal-aluminju mormi fl-art, tbaxxa u ©abru minn ta˙t il-bankina fejn kien u rmieh fl-eqreb landa taΩ-Ωibel. “Sie˙bi malajr dar fuqi u saqsieni x’il-paçenzja kont qed nag˙mel,” jirrakkonta Matthew. “Spjegajtlu dak li ˙sibt li kien tant ovvju, li l-iskart mormi bl-addoçç jfisser dinja meqruda. Imma kemm kont sejjer Ωmerç!” G˙al dalkollega tieg˙i l-iskart kien problema biss ta’ min kien irmieh, jew l-aktar l-aktar ta’ min kien im˙allas biex ji©bru, u mhux problema tieg˙i u tieg˙ek. “Spjegajtlu li l-iskart u t-tni©©is huma l-problema ta’ kul˙add u mhux biss tal-persuna li ma setg˙etx issib il-landa taΩ-Ωibel fejn tix˙et l-g˙atu tal-plastic. Kulma we©ibni kien, ‘Dude, g˙andek il-problemi ©o rasek!’”

2 • JANNAR 2010 • RM2000-LilÓbiebna

Matt, li llum g˙andu 38 sena, mexa lura sal-uffiççju diΩappuntat g˙alla˙˙ar u rrabjat fl-istess ˙in. “Ma stajtx nemmen kif xi ˙add jista’ jkun daqshekk indifferenti g˙al problema hekk kbira li, naqra naqra, qed teqred id-dinja tag˙na u lilna mag˙ha!” Mo˙˙ Matt beda jberren. “Issa kieku kull persuna kellha ti©bor biçça skart, biçça wa˙da kuljum.... jew g˙axar biççiet! Kieku pajjiΩna jkun ferm aktar nadif, it-toroq aktar ˙ielsa millimbarazz li narmu barra, il-kampanja aktar sabi˙a, il-ba˙ar anqas imni©©es, il-bankini aktar nodfa mill-˙mie© talklieb, il-©onna publiçi aktar ©onna u anqas miΩbla… G˙alxejn il-gvernijiet jie˙du deçiΩjonijiet u jag˙mlu li©ijiet biex i˙arsu l-ambjent, jekk int u jien u dak u dik ma ne˙dux ˙sieb x’narmu fejn narmuh, kemm na˙lu u n˙amm©u l-ambjent li ng˙ixu fih.

Dak il-flixkun jew dak il-bott talluminata vojt fejn se twaddbu? Dik il-fidda taç-çikkulata li g˙adek kif kilt, dak il-pakkett tat-Twistees, dak it-tissue li uΩajt… fejn se tarmihom? Dak is-sigarett ma˙ruq fejn se tarmih? Min jaf kieku tibda int? Jekk kull wie˙ed u wa˙da nag˙mlu biçça Ωg˙ira, kollha flimkien inkunu qed inwettqu opra kbira – li nsalvaw id-dinja sabi˙a tag˙na milli tinqered. Tg˙id din tista’ tkun riΩoluzzjoni tieg˙ek g˙al din is-sena?

RM2000-LilÓbiebna • JANNAR 2010 • 3

Miskin

NOE N 4 • JANNAR 2010 • RM2000-LilÓbiebna

Fis-sena 2009 il-Mulej mar iΩur lil Noe. Dan kien ra©el twajjeb ˙afna li issa kien jg˙ix l-Amerika. Deherlu waqt li kien qed jisserfja fuq l-internet. Kif ikklikkja fuq il-mouse, dehret b˙al s˙aba bajda fuq il-monitor u b˙al wiçç ta’ ra©el bil-beritta, g˙ajnejh Ωoroq u xag˙ar u le˙ja folti bajdana. Qallu:

“Noe, Noe! Kemm ninsab inkwitat. Er©ajna koppi! G˙al darb’o˙ra, fiddinja hemm ˙afna ˙aΩen u tra©edji – gwerer, kefrijiet, qtil, serq, gideb, infedeltajiet, sess bla raΩan, ©akbinar, sfruttamenti, tni©©is ta’ kull xorta. Er©ajt qed na˙sibha neqridhiex. Kultant ng˙id a˙jar neqred jien stess din l-opra ta’ jdejja, milli naraha titfarrak naqra naqra mill-bnedmin. Issa ddeçidejt. Ma jistax ikun li wliedi jkomplu hekk! Iddeçidejt li n˙assar kollox u nibda mill©did. “Ibni Arka o˙ra u salva tnejn minn kull annimal li g˙ad fadal. G˙ax bosta minn dawk li ˙laqt jien fil-bidu di©à nqered bit-tni©©is li ©ab il-bniedem. I©bor ukoll xi Ωew© bnedmin tajba li g˙adhom jeΩistu fid-dinja tal-lum, anke jekk jg˙idulek li m’g˙ad baqa’ ˙add tajjeb illum.” Tah il-karti bl-a˙˙ar pjanti tal-Arka, kif kellha tinbena u qallu: “G˙andek sitt xhur biex tibniha qabel ma nibg˙at xita li ddum nieΩla g˙al 40 jum u 40 lejl.” Sitt xhur wara, il-Mulej ittawwal u lema˙ lil Noe jibki fil-bit˙a tieg˙u imma ma kien hemm l-ebda sinjal ta’ Arka. “Noe,” g˙ajjat, “Wasalt biex nibg˙at ix-xita! Fejn hi l-Arka?” “A˙firli, Mulej,” talbu Noe, “imma l-affarijiet inbidlu wisq f’daΩ-Ωmien modern. Mhux b˙aΩ-Ωmien tal-ewwel dulluvju. L-affarijiet huma ˙afna aktar kumplikati llum. L-ewwel ˙a©a hi li g˙andi bΩonn permess biex nibni. Il-©irien ipprotestaw g˙aliex qalu li se nikser il-li©ijiet tal-in˙awi jekk nibni l-Arka fil-bit˙a u nag˙milha daqshekk g˙olja – sa kellna mmorru quddiem il-Bord tal-Appell biex jiddeçiedu min kellu ra©un.

“Dan ma kienx biΩΩejjed! IdDipartiment tat-Trasport ordnali n˙allas g˙al xi spejjeΩ li jinqalg˙u meta nkun se n©orr l-Arka, min˙abba li jkollhom içaqilqu xi arbli tad-dawl u affarijiet o˙ra peress li l-Arka tkun g˙olja ˙afna. Jien g˙idtilhom li mhux se jkun hemm bΩonn inçaqlaqha biex ne˙odha fl-ilma, g˙ax l-ilma kien se ji©i wa˙du fil-bit˙a tieg˙i. Imma ma riedu jifhmu b’xejn! “Anki biex insib l-injam kienet problema g˙ax, biex jipprote©u l-kokka, illum ma j˙allu lil ˙add jaqta’ s-si©ar. G˙amilt minn kollox biex nipperswadihom li jien ridt l-injam biex nipprote©iha lill-kokka u l-g˙asafar kollha – imma g˙alxejn! “Meta ©ejt biex ni©bor l-annimali, il-grupp tad-drittijiet tal-annimali ˙arrkuni. Qalu li jien kont qed naqbad l-annimali salva©©i kontra l-volontà tag˙hom u li kont qed na˙qarhom meta npo©©ihom fi spazju daqshekk limitat. Qaluli dawk ma˙luqa biex ji©ru fil©ungli, mhux biex joqog˙du ©o dg˙ajsa. G˙alxejn g˙edtilhom li ridt insalvahom mill-g˙arqa u kont se nitmag˙hom tajjeb u npaxxihom kemm nista’. Iddie˙ku bija u riedu jag˙mluli tfittxija biex jaraw inhix se na˙qar il-©rieden u l-wirdien. “Imbag˙ad da˙lu tal-Protezzjoni Ambjentali; dawn ma ˙allewnix nibda l-Arka sakemm jag˙mlu studju fuq id-dulluvju li se tag˙mel int. IlKummissjoni tad-Drittijiet tal-Bniedem u tal-Immigrazzjoni jridu jindagaw fuq in-nies li se n˙addem biex nibni l-Arka. Rieduni nimla’ formoli kontra formoli, nag˙mel assikurazzjoni fuq kull ˙addiem, nixtrilhom ilbies, Ωraben u elmijiet biex ma jkorrux,

in˙alsilhom nofs il-bolla tal-gvern u elf kundizzjoni o˙ra. U, biex tag˙qad, ma stajtx inqabbad ˙addiema ming˙ajr çertifikati u liçenzji ta’ mastrudaxxi, electricians, u l-bqija. It-Trade Unions wissewni li ma nistax inqabbad littfal tieg˙i g˙ax obbligat inqabbad ˙addiema li g˙andhom esperjenza fuq il-bini ta’ Arka. Biex tg˙axxaqha, dawk tal-Immigration Ωammewli flusi kollha u l-passaport, g˙ax issuspettaw li rrid na˙rab mill-pajjiΩ. “G˙alhekk, a˙firli, Mulej, ma nafx kemm hu possibbli nibniha l-Arka. Biex jirnexxili je˙tie© li jinbidlu l-li©ijiet kollha u r-regolamenti bla tarf li jeΩistu. Kif inhi s-sitwazzjoni ˙add ma jista’ jag˙mel xejn, ˙add ma jista’ jiççaqlaq, ˙add ma jista’ jgawdi annimal jew jiekol biçça la˙am. Jg˙idu li spiççaw il-˙absijiet g˙ax kul˙add irid josserva l-li©ijiet. Imma donnu li kul˙add spiçça fil-˙abs tar-regolamenti. Ma nafx kif se nispiççaw f’did-dinja tal-lum?” Dak l-˙in is-sema ççara, ˙ar©et ixxemx u dehret qawsalla mifruxa massmewwiet. Noe ˙ares ’il fuq mistag˙©eb u staqsa, “Ara xi ©miel ta’ temp! Dan ifisser li m’intix se teqridha d-dinja?” “Le,” qallu il-Mulej, “Il-Gvernijiet irnexxielhom jeqirduha qabli!” Qed in©ibu dil-kitba fil-kuntest talKonferenza ta’ Copenhagen fejn ilgvernijiet tad-dinja ma qablux dwar min g˙andu jag˙mel xhiex biex il-klima tad-dinja ma tkomplix tit˙assar u teqred il-bilanç naturali tal-˙ajja. Imma l-gvernijiet kollha tad-dinja qablu li jΩidu l-li©ijiet u l-burokrazija biex jidhru li qed i˙arsu l-ambjent. Il-Óallieq ikollu ˙niena minna! RM2000-LilÓbiebna • JANNAR 2010 • 5

Basta jghix HU Katie u Paul li kienu ilhom snin twal g˙arajjes ˙assew li Ω-Ωmien li fih isiru ta’ xulxin kien wasal. Il-fiduçja u l-im˙abba sinçiera li dejjem kellhom g˙al xulxin wassluhom g˙al dan il-pass. Il-bidu taΩ-Ωwie© tag˙hom kien fil-ma©©oranza tieg˙u hieni. 6 • JANNAR 2010 • RM2000-LilÓbiebna

Óa©a wa˙da biss kien jonqosha din il-koppja biex tkun aktar feliçi…tarbija. Madanakollu g˙addew ˙ames snin s˙a˙ sakemm Katie rnexxielha tinqabad tqila. Kienu fer˙anin wisq il-koppja tag˙na tant li ma da˙lilhom l-ebda suspett li l-˙ajja mhux frott bnin biss toffri! L-ewwel erba’ xhur tat-tqala g˙addew ˙arir madanakollu xi problemi f’sa˙˙et Katie bdew ife©©u wara l-˙ames xahar u komplew jiggravaw. Tant kienu gravi li kellha tintefa’ f’qieg˙ ta’ sodda u ma tiççaqlaqx biex forsi ssalva t-tarbija tag˙ha. Ma kienx jonqos li Paul idur b’martu mill-a˙jar li jista’ u jipprova jsabbarha g˙alkemm hija kienet konvinta li lesta tag˙mel minn kollox biex issalva lit-tarbija tag˙ha. Fl-a˙˙ar wara Ωmien ta’ sabar kbir wasal Ωmien il-˙las. Paul beda jara li martu kienet saret tidher aktar mag˙dura u bla sa˙˙a minn qabel. Tant kienet fra©li f’sa˙˙itha li t-tobba ˙aduha f’kamra g˙aliha sabiex tkun tista’ ting˙ata attenzjoni individwali. Wara bosta testijiet li sarulha a˙bar ˙aΩina wisq kienet qed tistenna lil Paul! It-tobba qalulu li hu u

martu kellhom jag˙mlu g˙aΩla ta’ ˙ajja u mewt! Paul kellu jag˙Ωel bejn ˙ajjet martu u dik tat-tarbija. It-tqala tant kienet ikkumplikata li l-omm kienet titlef ˙ajjitha wara li twelled lit-tarbija. Barra minn hekk jekk joqtlu li-tarbija biex issalva l-omm, Katie kellha riskju kbir li ma ter©a’ tinqabad tqila qatt! M’g˙andniex xi ng˙idu, Paul ©ie dahru mal-˙ajt b’din id-deçiΩjoni iebsa tant li da˙al jg˙a©©el ˙dejn martu sfajra aktar minn katavru. L-istat tieg˙u ma kellu x’jaqsam xejn ma’ ta’ martu. Martu g˙alkemm b’g˙ajnejha nofshom imbexxqa u t˙ares fil-vojt waqt li l-˙in kollu tie˙u nifsijiet twal lissnet hekk minn ta˙t l-ilsien: “Paul m’g˙andek g˙ax tinkwieta u ta˙seb xejn. Din it-tarbija hija frott l-im˙abba tag˙na u jiena irrid li issa il-frotta tag˙na tkompli ssir u tikber. Int lili gawdejtni Ω-Ωmien kollu talg˙erusija kif ukoll fiΩ-Ωwie©. Issa nitolbok biex tie˙u ˙sieb lil bintna g˙alija. Fiha tista’ tara lili mo˙bija waqt li kieku ng˙ix jiena ma tara xejn g˙ajr lili biss u t-telfa li

©arrabna. Se ntik il-frott tal-im˙abba tag˙na. ˙u ˙siebha u toqg˙odx lura milli ssib im˙abba o˙ra li tista’ timlilek il-vojt li se n˙alli jiena. In˙obbok Paul!” G˙alkemm b’qalbu maqsuma g˙ax g˙al martu kien anki lest li joqtol biex jaraha b’sa˙˙itha, irrispetta d-deçiΩjoni tag˙a. Fi Ωmien sieg˙a seta’ jag˙ti f’idejn martu l-iben li kienet uΩat sa˙˙itha kollha biex i©©ibha fid-dinja. Katie tat ˙ajjitha g˙all-im˙abba li kellha lejn Paul. Paul g˙annaq u bies il-katavru ta’ martu u beka kemm fela˙ it-telfa tag˙ha. Madanakollu huwa ˙addan lil ibnu u raha fih lil martu Katie. Baqa’ jie˙u ˙siebu sewwa sakemm it-tifel kiber u sar Ωag˙Ωug˙ sabi˙ u f’sa˙˙tu. G˙alkemm baqa’ jg˙ix wa˙du flimkien ma’ ibnu, Paul qatt ma fittex li jsib mara o˙ra. Kien jinsab çert li l-ebda mara ma kienet tista’ tie˙u post martu li tant kien i˙obb u li kienet lesta tag˙ti ˙ajjitha g˙allim˙abba ta’ binha. Maria Chircop 17 ta’ Settembru, 2009 RM2000-LilÓbiebna • JANNAR 2010 • 7

]`c$dXi[ Meta Marija ˙ar©et tqila bl-ewwel tarbija tag˙hom, hi u Ωew©ha Steve iddeçidew li Marija kellha tibqa’ d-dar biex tie˙u ˙siebha. L-ewwel ma twieled kien tifel u warajh malajr ©ew erbat itfal o˙ra. B˙al kull koppja o˙ra, Steve u Marija kellhom l-inkwiet tag˙hom, imma dejjem ippruvaw jaffaççjaw issitwazzjoni mill-a˙jar li setg˙u. Steve kien ja˙dem ’il bog˙od mid-dar u g˙alhekk kien idum ma ji©i. Sakemm kien jasal Steve, Marija kienet tkun di©à temg˙et lit-tfal u ˙adithom g˙al xi lezzjonijiet ukoll. La Marija u lanqas Steve ma kienu g˙al kollox kuntenti b’din is-sitwazzjoni, imma, peress li ma kellhomx soluzzjoni o˙ra, g˙amlu li setg˙u biex ikampaw. Kellhom ˙afna xog˙ol sew bit-tfal u sew bil-©enituri tag˙hom li issa kienu anzjani; però dejjem baqg˙u g˙addejjin. Minn xi ftit xhur ’il hawn Steve beda j˙oss xi affarijiet u, meta rah it-tabib, qallu li a˙jar imur l-isptar ˙alli jag˙mlu xi testijiet. IrriΩulta li kellu tumur u kien hemm bΩonn ta’ operazzjoni. Skont it-tobba, l-operazzjoni rnexxiet 8 • JANNAR 2010 • RM2000-LilÓbiebna

imma Steve baqa’ mu©ug˙ ˙afna. G˙alxejn g˙amlulu Ωew© operazzjonijiet o˙ra g˙ax baqa’ l-istess. Marija u Steve kienu kuntenti li l-ewwel operazzjoni kienet irnexxiet imma dan kollu ©ab sfidi ©odda. Steve kellu jitlaq mix-xog˙ol u l-flus li kien jirçievi ma kinux biΩΩejjed biex i˙allsu l-kontijiet. Marija kellha terfa’ r-risponsabbiltà ta’ Ωew© ©enituri issa. It-tfal tg˙allmu jg˙inu fid-dar u, min˙abba li l-istorbju seta’ jqanqal l-u©ig˙ lil missierhom, kienu joqog˙du kemm jista’ jkun kwieti. Brent biss mit-tfal kollha kien jg˙arraq is-sitwazzjoni billi jid˙ol f’xi inkwiet. L-ewwel beda sejjer ˙aΩin fl-iskola u wara beda jag˙milha ma’ kumpanija ˙aΩina. Fl-a˙˙ar, il-kap tal-iskola bag˙at g˙al Marija biex jg˙idilha li binha kien qed jie˙u d-drogi. Marija ˙aditu jag˙mel test tad-demm u r-riΩultat wera li kien veru. Marija u Steve kienu xxukkjati. Kitbu lil Brent fi programm apposta u huma marru g˙at-terapija flimkien

mat-tfal l-o˙ra. Malli bdew jift˙u qalbhom it-tfal, Marija u Steve inteb˙u kemm kienu nkwetati t-tfal. Irrealizzaw ukoll kemm kienu qed jiddejqu li jkollhom jaççettaw l-g˙ajnuna ta’ s˙abhom u tal-kumplament tal-familja. “A˙na konna mg˙allmin infendu g˙al rasna,” qalet Marija lil wa˙da mill˙bieb tag˙ha. “Illum nixtieq li tlabt l-g˙ajnuna qabel. Na˙seb li sew jien u sew Steve bqajna niç˙du l-fatt li konna wasalna f’dik is-sitwazzjoni u li t-tfal kienu ntlew b’tensjoni.” Dan l-a˙˙ar, Brent beda j©ib ru˙u sew u t-tfal l-o˙ra kienu jidhru a˙jar. In-nanniet jo˙or©u lit-tfal biex iserr˙u ftit lil Steve u Marija. B’hekk, huma jistg˙u jitkellmu bejniethom. Kull filg˙axija, kif jid˙lu fis-sodda, ifakkru lil xulxin f’xi affarijiet li g˙andhom ikunu grati g˙alihom dak il-jum. Irrealizzaw li, jekk ma jitkellmux, jistg˙u jintilfu biss fl-inkwiet u fl-u©ig˙. Naturalment, il-problemi baqg˙u hemm, imma jistg˙u jg˙idu li dawn g˙enu biex huma jibqg˙u mag˙qudin flimkien – fil-mard u fis-sa˙˙a. RM2000-LilÓbiebna • JANNAR 2010 • 9

IL-PULPTU TAL-LUM 10 • JANNAR 2010 • RM2000-LilÓbiebna

“Nispera li ji©u!” qal Fr Chris lill-˙abib tieg˙u Fr Joseph. “Toqg˙odx tinkwieta,” wie©bu Fr Joseph. “Afda f’Alla u tara kif kollox imur tajjeb.” Fr Chris kien ˙a jibda grupp ©did taΩ-Ωg˙aΩag˙ fir-ra˙al li kien qieg˙ed ja˙dem fih u kien beΩg˙an li ftit kienu dawk li ˙adu l-messa©© tieg˙u. Sabiex i˙ajjarhom, Fr Chris kien ilu jxandar minn fuq l-ambone u sa˙ansitra kien g˙amel ˙afna fuljetti u qassamhom bieb bieb madwar il-lokal. L-ewwel laqg˙a kella ssir il©img˙a fit-tmienja ta’ filg˙axija fiç-çentru tar-ra˙al stess. Fr Chris kien eçitat ˙afna u kien ippreparat sa snienu. Kien lesta prietka vera tajba, ©ab persuna tkellem liΩ-Ωg˙aΩag˙ u kien lesta xi ikel g˙al wara l-laqg˙a. Dakinhar mar nofs sieg˙a qabel jipprepara l-kamra u lilu nnifsu sabiex kollox imur sew. Fit-tmienja, ©ew Ωew© Ωg˙aΩag˙ u l-kelliem. Fr Chris g˙amel ˙afna kura©©, imma ma kienx jaf li dawk kellhom ikunu n-nies kollha li kienu ˙a jattendu l-laqg˙a dakinhar. Fr Chris kien iddiΩappuntat mhux ftit, speçjalment wara l-˙afna preparamenti li kien g˙amel. Il-laqg˙a saret xorta wa˙da min˙abba l-kelliem mistieden. IΩda, eΩatt kif spiççat

il-laqg˙a, Fr Chris staqsa liΩ-Ωew© Ωg˙aΩag˙ li kienu marru g˙alfejn l-attendenza kienet daqshekk fqira. IΩ-Ωg˙aΩag˙ staqsewh x’kien g˙amel biex ixandar li ˙a jibda dan il-grupp. “Daqskemm xandart li ˙a jkun hawn grupp ©did ta’ Ωg˙aΩag˙ ”, wie©eb xi ftit irritat il-qassis. “Imma x’metodi uΩajt?” staqsewh pronti Ω-Ωg˙aΩag˙ . “Xandart fuq l-ambone, qassamt il-fuljetti u tkellimt fuq ir-radju,” kompla l-qassis. “Ippruvajt facebook?” staqsa wie˙ed minnhom. “Facebook x’inhu?” staqsa Fr Chris. “Facebook hija website fejn ˙afna Ωg˙aΩag˙ jikkomunikaw bejniethom fuq dak li jkun qed ji©ri f’˙ajjithom. Li kieku g˙amilt grupp fuqu u ktibt dwar il-laqg˙a tieg˙ek, Ωgur kont tag˙mel iktar ˙oss.” Fr Chris ˙ares ˙arsa ta’ wie˙ed li mhux tant konvint minn dak li sema’. “Fi Ωmienna ma kienx hawn minn dawn l-affarijiet li qed issemmu u xorta konna nikkomunikaw!” tkellem fla˙˙ar Fr Chris. “Imma Ω-Ωminijiet jinbidlu,” kien pront wie©eb iΩ-Ωag˙Ωug˙. Brian, il-kelliem li kien ©ab Fr Chris qabel mieg˙u u spjega lill-qassis l-importanza ta’ dawn is-siti soçjali fid-dinja tal-lum. “IΩ-Ωminijiet jinbidlu!” ammetta fl-a˙˙ar Fr Chris. Adrian wieg˙du li jag˙mel grupp fuq

facebook u jibg˙at e-mail lil s˙abu kollha. Hekk g˙amel u fil-laqg˙a tal-©img˙a ta’ wara kien hemm attendenza kbira. Fr Chris kien fer˙an se jtir. G˙al din il-laqg˙a kien ipprepara preΩentazzjoni fuq Powerpoint u niΩΩel vidjo minn fuq youtube – ovvjament bl-g˙ajnuna taΩ-Ωg˙aΩag˙! Grupp Appostolat tat-Talb (Marbuta mal-Intenzjoni ©enerali g˙al Jannar)

Appostolat tat-Talb INTENZJONIJIET GÓAL JANNAR Ìenerali: Óalli Ω-Ωg˙aΩag˙ jitg˙allmu j˙addnu l-mezzi moderni talkomunikazzjoni g˙all-©id tag˙hom personali u biex ‘il quddiem jaqdu a˙jar lis-soçjetà. Missjunarja: Biex kull min jemmen fi Kristu jifhem li l-Van©elu jit˙abbar a˙jar meta jkun hemm l-g˙aqda bejn l-Insara. Isqfijiet: Biex min i˙ejji ru˙u g˙as sagrament taΩ-Ωwie© jag˙raf il©miel u r-responsabbiltà ta’ din ilvokazzjoni. RM2000-LilÓbiebna • JANNAR 2010 • 11

K K O L F  IL ta’ hajti

Óajjat kien qed i˙it flokk. Ried jag˙mlu perfett, IΩda dan ma setax ikun. Fil-perfezzjoni perfetta wkoll Ikun hemm difett, Ωg˙ir kemm ikun Ωg˙ir. Xejn ma jista’ jkun perfett g˙ajr Il-˙ajjat. G˙amel flokk tas-suf, IniggeΩ b’mod jew ie˙or, Kemm il-©ilda kif ukoll dak li Jmiss mal-pupu liebes il-flokk sufi. F’dik in-nis©a ta’ ˙jut Hemm minqux ukoll ˙ajjet il-pupu. Çerti drabi l-˙ajjat i˙itu kbir, ©ieli Ωg˙ir. Lili flokk kbir wisq ˙ietli. Ng˙um fil-flokk ta’ ˙ajti mimli toqob. Mifnija min-nis©a soffokanti tas-suf niggieΩi, Mikul mill-kamla, Kollu toqob. Daniela Said Studenta 6th Form

12 • JANNAR 2010 • RM2000-LilÓbiebna

“Alone or not you gotta walk ahead. Thing to remember is, that if we are all alone then we are together in that too.” “Wa˙dek jew le, je˙tie© li tibqa’ miexi ’l quddiem. Trid tiftakar li jekk nispiççaw we˙idna, a˙na lkoll flimkien f’din il-˙a©a wkoll!” Din hija fraΩi mill-film romantiku “P.S. I LOVE YOU”. Jiena miniex ser inkellimkom fuq il-film, li jing˙o©ob il-biçça l-kbira min-nisa u tfajliet, imma fuq din l-istqarrija li laqtitni u ˙allietni na˙seb. Qatt ˙assejtek li kont wa˙dek minkejja li kont imdawwar bin-nies? Qatt ©ralek li t˙ares fejn t˙ares ma jkun hemm ˙add ma’ min titkellem jew li dak il-piΩ li tkun t˙oss fuq sidrek trid i©©orru wa˙dek? Qatt ˙assejt li fik hemm vojt kbir u ma tista’ timlieh b’xejn? Il-biΩa’ li forsi int biss t˙oss dawn is-sentimenti g˙andu ˙ila j©ieg˙lek tinqata’ mill-bqija tad-dinja. Il-fatt hu li kul˙add xi darba j˙ossu hekk. Tkun qisek imsakkar f’kamra mudlama u ma tistax to˙ro©; tkun trid tibki imma tipprova ΩΩomm lura g˙ax mhux suppost t˙ossok wa˙dek jekk int imdawwar bin-nies. Ûomm din l-istqarrija f’mo˙˙ok: x’aktarx dawk in-nies qeg˙din i˙ossuhom hekk ukoll. Huwa normali li t˙ossok hekk. Xi drabi jkun hemm xi ˙a©a fl-img˙oddi jew anke fil-preΩent li twe©©ag˙na. Timxix lura imma ’l quddiem. Warajk hemm id-dlam; quddiemek forsi hemm id-dawl. Warajk forsi ˙allejt il-kes˙a; quddiemek issib is-s˙ana. Forsi ˙allejt is-solitudni; imma ’l quddiem ikollok il-kumpanija. Tinsiex, b’xi mod u f’xi ˙in ilkoll in˙ossuna wa˙edna. Issolitudni hi ˙a©a li tg˙aqqadna. Min jaf, forsi meta l-aktar li t˙ossok wa˙dek, g˙andu mnejn li hemm xi ˙add li jifhmek aktar milli ta˙seb int. Cathleen Sciberras RM2000-LilÓbiebna • JANNAR 2010 • 13

Fejn is-sema jmiss mal-art 14 • JANNAR 2010 • RM2000-LilÓbiebna

Il-jum kien wasal fi tmiemu. Ilmonaçi kienu kantaw b’vuçi kalma u melodjuΩa is-Salve Regina li tag˙laq it-talb tag˙hom tal-©urnata. Fuq ilmonasteru waqg˙et ˙emda li sserra˙ il-qalb. ˙assejt il-paçi ta’ min jaf li g˙alkemm sejjer jorqod, Marija u Binha Ìesù se jibqg˙u j˙arsuh. Il-komunità tal-monasteru ta’ Mt Melleray kienet temmet ©urnata o˙ra ta’ talb, xog˙ol u ˙ajja flimkien. Però jiena u ˙iere© mill-knisja talmonasteru nilma˙ mara bid-dmug˙ i©elben ma’ ˙addejha. Min jaf x’kien ifisser dak id-dmug˙? Paçi, ma˙fra misjuba, u©ig˙, xewqa ta’ Alla...? ˙allejtha fil-misteru tag˙ha, il-misteru li n©orru kull wie˙ed u wa˙da minna ©o qalbna – u li Alla biss jaqrah u jifhmu. Meta konna qed nitkellmu ma’ wie˙ed mill-monaçi qalilna li sikwit ji©u nies iqattg˙u Ωmien fil-monasteru ˙alli jer©g˙u jibnu ˙ajjithom – biex je˙ilsu mill-vizzju tax-xorb jew taddroga. O˙rajn ji©u biex fil-paçi li joffri l-monasteru jfittxu lil Alla fis-skiet u fit-talb. Hemm min ikun irid jag˙mel xog˙ol ta’ kitba jew ifittex Ωmien ta’ mistrie˙. Ma’ dawn kollha tiltaqa’ meta tmur fil-Monasteru ta’ Mt Melleray fuq l-g˙oljiet i˙addru fil-Lvant tal-Irlanda. B˙alissa madwar 25 monaku jg˙ixu f’dan il-monasteru. Iqattg˙u ˙ajjithom fit-talb, xog˙ol, mistrie˙ u jilqg˙u linnies li kwaΩi kuljum i˙abbtulhom il-bieb g˙al ra©uni jew o˙ra. Matul il-jiem li qattajt hemm, ma kienx hemm ©urnata li ma ©ewx nies iΩuru jew joqog˙du fil-monasteru.

Mhux ta’ b’xejn li dan il-monasteru ji©bed tant nies! L-ewwelnett jinsab mdawwar kollu kemm hu b’g˙oljiet ˙odor. L-arja hija nadifa – lussu llum. Ji©bdek il-kwiet li wa˙du donnu jdewwi l-feriti tal-qalb u tar-ru˙. Fuq kollox huma l-monaçi stess l-akbar attrazzjoni ta’ dan il-monasteru. Il-ftit li titkellem mag˙hom issibhom nies sereni u fer˙ana. Na˙seb li dan il-fer˙ ©ej mill-kuntatt kbir li g˙andhom ma’ Alla. Min-na˙a tag˙hom dejjem lesti li jilqg˙uk u jduru bik. G˙andhom biçça mill-monasteru li fiha jilqg˙u n-nies. Mhix ta’ lussu, g˙ax monasteru mhuwiex lukanda, imma konda biΩΩejjed fis-sempliçità tag˙ha. L-istil ta’ ˙ajja tag˙hom huwa awster, ˙alli hekk jg˙ixu iktar liberi. T˙oss l-g˙aqda ta’ bejn il-monaçi, l-iktar meta tarahom jiltaqg˙u ta’ sikwit kuljum biex ifa˙˙ru ’l Alla permezz tas-Salmi. Mill-bqija ja˙dmu ˙alli jaqilg˙u x’jieklu u jg˙inu lil min hu fil-bΩonn. G˙andhom ukoll ˙in ta’ studju u ta’ mistrie˙. Il-©urnata malajr tg˙addi, imma fil-paçi tal-qalb u l-fer˙ tal-˙ajja flimkien. Il-Monasteru Çisterçens ta’ Mt Melleray twaqqaf fl-1831, meta l-monaçi IrlandiΩi kienu tkeççew minn Franza mill-monasteru li kellhom filpost li kien jismu Melleray (Ωammew l-istess isem). Kull deni ˙udu b’©id, jg˙id il-Malti. Wara ˙afna tbatija biex sabu post fejn joqog˙du fl-Irlanda dawn il-monaçi ntefg˙u f’biçça art li offrihielhom (bil-˙las) wie˙ed Protestant! Kienet art mimlija ˙axix

salva©©, imma bix-xog˙ol tag˙hom, ilmonaçi biddluha f’art tajba g˙all-biedja u g˙at-trobbija tal-bhejjem. Mhux talli hekk, talli g˙allmu lill-bdiewa ta’ madwarhom kif jtejbu l-prodotti tag˙hom, barra li fet˙u skola g˙al ulied dawn l-istess bdiewa. Tul iΩ-Ωmien (1836-1841) tal-©u˙ terribli li kien ˙akem l-Irlanda, Mt Melleray kien ta’ g˙ajnuna kbira g˙an-nies ta’ madwar. G˙all-ewwel bdew ©ejjin mas-60 ru˙ kuljum jittallbu l-ikel, fl-a˙˙ar spiççaw mas-600! Kiteb wie˙ed mill-monaçi: “Konna nqieg˙du monaku b’sa˙˙tu jqatta’ l-˙obΩ u ra©el ˙dejh armat b’g˙aslu© o˙xon ˙alli ma j˙allix lin-nies b’sa˙˙ithom jisirqu l-˙obΩ kollu!” Kif fi Ωminijiet hekk diffiçli l-monasteru kampa u g˙en li tant nies huwa miraklu! Dak li beda fid-19-il Seklu Alla bierku g˙ax seba’ monasteri o˙ra mxerrdin mad-dinja ˙ar©u minn Mt Melleray. Barra minn hekk, minn jaf kemm nies ta’ kuljum jiltaqg˙u mal-Mulej, jiksbu l-ma˙fra tieg˙u u jsibu l-paçi f’dan il-monasteru. Iktar mill-˙obΩ u l-edukazzjoni fl-iskola, illum ˙afna jmorru fil-monasteru biex jag˙mlu l-esperjenza ta’ Alla l-˙aj li jimla l-qlub bil-˙ajja tieg˙u. Dawn il-monaçi taw ˙ajjithom kollha g˙al Alla u jg˙inu lil ˙uthom isibuh. G˙al min irid iΩur jew jikseb tag˙rif fuq dan il-Monasteru: Mount Melleray Abbey, Cappoquin, Co. Waterford, Irlanda. Tel: 353 058 54404 www.mountmellerayabbey.org RM2000-LilÓbiebna • JANNAR 2010 • 15

Ghaziz tieghi,

l e u j M l i d n a h g n i M a Ittr 16 • JANNAR 2010 • RM2000-LilÓbiebna

Dalg˙odu, int u tbexxaq g˙ajnejk, qg˙adt in˙ares lejk. Hekk kif stenba˙t, stennejtek sa tiftakar fija u almenu tg˙idli : “Grazzi, Mulej.’’ Ma jidhirlekx li g˙andek g˙alfejn tirringrazzjani? Imma ndunajt li mo˙˙ok kien band’o˙ra; rajtek kemmxejn aljenat. Kont qed ittella’ u tniΩΩel x’sa tilbes qabel to˙ro© g˙ax-xog˙ol. Imbag˙ad mort po©©ejt bilqieg˙da; qg˙adt bi kwietek, tiekol sandwiçç u tixrob kikkra kafé. Domt hemmhekk xi kwarta. Dak il-˙in ma tantx kellek x’tag˙mel u xtaqtek almenu ssellimli ; g˙alija biΩΩejjed nisimg˙ek tg˙idli : “ In˙obbok’’. X˙in warrabt minn mal-mejda , st˙ajjiltek sa tkellimni, imma flok kellimt lili, mort bil©ri ççempel lil sie˙bek u qg˙adt tpaçpaç mieg˙u fuq it-telefon. Imbag˙ad tlaqt g˙ax-xog˙ol. Bissabar kollu stennejtek ©urnata s˙i˙a, imma int lanqas minuta wa˙da ma rfajt g˙alija. Kont im˙abbat, hux hekk? X˙in f’nofsinhar waqaft biex tiekol, ilma˙tek t˙ares madwarek; rajthom lil xi erbg˙a minn s˙abek ibaxxu rashom u jkellmuni ftit qabel ma qabdu jieklu, imma int st˙ajt tag˙mel b˙alhom. TibΩax, nag˙drek u na˙firlek. Minni assolutament m’g˙andekx imniex tist˙i. Tinsiex, li min jist˙i minni , jiena wkoll g˙ad nist˙i minnu. Mort lura d-dar u donnok kien g˙ad baqag˙lek ˙afna x’tag˙mel. Tard filg˙axija rajtek tixg˙el it-televixin. Naf,

tista’ tg˙id, kuljum tg˙addi l-isba˙ sag˙tejn taqleb minn stazzjon g˙al ie˙or; biex Ωgur ma titlef xejn, ©ie li qg˙adt tiççena quddiemu. Fl-a˙˙ar sarlek il-˙in biex tin©abar u tmur torqod. Kont tidher g˙ajjien. Sellimt lil tal-familja u x˙in d˙alt fis-sodda, g˙ajnek malajr marret bik. Bqajt ma kellemtni xejn; lanqas l-içken kelma m’g˙idtli; donni ma neΩistix g˙alik. Forsi m’g˙addilekx minn mo˙˙ok li jiena ninsab dejjem ˙dejk. Ismag˙ni, x’sa ng˙idlek : Jiena naf nie˙u paçenzja b’kul˙add, ferm iktar milli ta˙seb int. Mhux li kieku lil ta’ madwarek tidra te˙odhom bil-paçenzja kif jiena nie˙u bik. Emminni, jiena n˙obbok ˙afna. G˙alhekk bir-ra©un nistenna kuljum xi sinjal Ωg˙ir ming˙andek, almenu li ta˙seb ftit fija u forsi tg˙idli talba qasira minn qalbek. Meta titkellem mieg˙i, ma tkunx qed titkellem wa˙dek. Dalwaqt jisba˙ jum ©did u ter©a’ tqum. Ftakar li jiena nkun dejjem ma©enbek, b’qalbi mfawra bl-im˙abba g˙alik. Nispera li ma tag˙milx b˙allbiera˙. G˙andu mnejn illum tifta˙ daqsxejn qalbek mieg˙i. Intant, minn issa nixtieqlek il-jum it-tajjeb. Sa˙˙a u Sliem, Il-Mulej, Alla tieg˙ek. RM2000-LilÓbiebna • JANNAR 2010 • 17

Il-Kunjata Xurbana Meta Bill ©ie lura mix-xog˙ol dakinhar, martu Penny kienet qed titkellem fuq it-telefon. Kien jaf eΩatt lil min kienet qed tkellem g˙ax kienet qieg˙da tibki. Resaq lejha, qabad it-telefon u qag˙ad jisma’ dak ille˙en irrabjat tal-persuna li kienet qed tkellimha. Qata’ l-linja u Penny marret ta˙sel wiççha. ˙add minnhom ma semma’ xejn waqt l-ikel g˙ax kienu ddiskutew is-sitwazzjoni aktar minn darba qabel. Wara l-ikel re©a’ çempel it-telefon u ˙adu Bill. Qag˙ad jisma’ g˙al ftit ˙in u, ming˙ajr ma qal xejn, qata’ l-linja. Penny, inkwetata, qalet, “Forsi jkun a˙jar immorru hemm g˙ax ma noqg˙odx kwieta jekk ji©ri xi ˙a©a.” Bill qam u libes il-kowt. Penny bdiet tilbes il-©akketta tag˙ha waqt li qaltlu, “Jien ©ejja mieg˙ek.” Ma qalux kelma wa˙da fil-karozza u Penny ndunat li Bill kellu tensjoni kbira hekk kif bdew javviçinaw il-post. Kif lem˙u d-dar raw li kullimkien kien mitfi u l-bieb kien jinstabat bir-ri˙. NiΩlu millkarozza, ©abru xi erba’ gazzetti minn ˙dejn il-bieb u ndunaw li kien hemm 18 • JANNAR 2010 • RM2000-LilÓbiebna

˙afna posta mal-art. Kien hemm ri˙a tinten u setg˙u jisimg˙u ˙oss ta’ xi ˙add li kien qed jie˙u nifs qawwi. Penny bdiet tibΩa’ tixg˙el is-swiçç g˙ax ma kenitx ippreparata g˙al dak li setg˙et issib. Kif xeg˙let, lem˙et lil ommha mitlufa, fuq is-sufan, ma˙sula bir-remettar tag˙ha stess u mdawra b’˙afna fliexken. Bill g˙en lil Penny jda˙˙luha fil-kamra talbanju u pprova jqajjem lill-omm il-mara hu u jg˙idilha, “Mable, qum. Mable, qum!” Mable ©iet f’tag˙ha, bdiet twaddbilhom ˙afna affarijiet u ppruvat anki terfa’ jdejha fuq Penny. Bill qag˙ad jistenna barra l-kamra sakemm Penny ˙aslet lil ommha li baqg˙et tg˙ajjarha l-˙in kollu. Penny po©©ietha fis-sodda nadifa u hi u Bill bdew inaddfu d-dar. Penny kellha erba’ a˙wa o˙ra imma ˙add minnhom ma baqa’ jinteressa ru˙u f’ommhom. Meta missier Penny miet, ˙ames snin qabel, ommhom bdiet tixrob aktar minn qabel. Ippruvaw jipperswaduha li tibda trattament imma dejjem irrifjutat. Ìimag˙tejn wara dan l-inçident, Penny re©g˙et irçeviet telefonata o˙ra

ming˙and ommha. Tant kienet drat lil ommha Penny li kienet tista’ tg˙id eΩatt kemm xorbot u xi kwalità ta’ xorb kienet niΩΩlet. Indunat li kienet ˙adet whisky g˙ax dan ix-xorb dejjem kien i©eg˙elha tg˙id ˙afna affarijiet koroh. F’˙in minnhom, ommha waqfet f’nofs sentenza u Penny semg˙et ˙oss kbir. Ippruvat tg˙ajtilha imma ma kellha ebda risposta. Penny çemplet g˙all-g˙ajnuna u telqet ti©ri g˙and ommha. ˙aduha l-isptar u qalulhom li kienet tatha puplesija u kellha bΩonn min jie˙u ˙siebha l-˙in kollu. Issa, ma setg˙etx tixrob aktar. G˙alhekk, iddeçiedew li jda˙˙luha f’dar tal-anzjani. Kif ˙ar©u minn hemm, Penny qalet lil Bill, “Ejja mmorru nag˙mlu mixja.” Huma u mexjin, Penny qabdet id Ωew©ha u qaltlu, “Inti m’hawnx b˙alek, Bill. Ma nafx kemm ir©iel kienu se jmorru jnaddfu r-remettar ta’ omm il-mara.” “˙eqq, kif jg˙idu, ‘G˙at-tajjeb u g˙all-˙aΩin’. Issa ejja mmorru nixorbu xi ˙a©a biex niççelebraw l-ewwel ©img˙a li fiha ommok tinsab f’sensiha u bla xorb.”

RM2000-LilÓbiebna • JANNAR 2010 • 19

B ZgVVgZB 8`Z_`cVVc`_Z`8

Fr René Micallef SJ Fr René g˙adu kif temm Ωmien ta’ studji tat-Teolo©ija fi Spanja, u b˙alissa qed ikompli jistudja f’Boston, l-Istati Uniti 20 • JANNAR 2010 • RM2000-LilÓbiebna

Wara li temmejna ikla Spanjola tajba fir-refetorju, Sor Trinidad ˙aditni f’sala, qeg˙ditni bilqieg˙da u offrietli kikkra kafé. Ma domtx ma ndunajt x’biçça xog˙ol kont blajt. Tmint ijiem irtir g˙al 40 nisa, bejn sorijiet u lajçi kkonsagrati. Quddiesa, prietka u Ωew© mumenti ta’ spjega tas-siltiet tal-meditazzjoni tal-©urnata. Talk qabel l-ikla ta’ nofsinhar. Nippresiedi l-lawdi u l-g˙asar fil-kappella, u l-litur©ija tal-©img˙a Mqaddsa u tat-Tridu fil-knisja tas-sorijiet g˙al dawk li joqog˙du fl-in˙awi. X’iΩjed? Velja ta’ ˙amis ix-Xirka, Via Crucis fil©img˙a l-Kbira... u bil˙aqq in˙alli sag˙tejn filg˙odu u filg˙axija biex ji©u jkellmuni u jqerru g˙andi s-sorijiet. “Kollox sew!” g˙idtilha. U tlaqt lejn id-dar ˙osbien. Qatt qabel ma kont tajt irtir lil grupp, u l-materjal li kelli kien l-aktar bit-Taljan, bl-IngliΩ u bilFrançiΩ. Ridt insib dak li seta’ jkun relevanti fil-©img˙a Mqaddsa, naqilbu bl-Ispanjol, nadattah g˙al dawn in-nisa, ˙afna minnhom mg˙obbijin bis-snin, xi u˙ud superjuri u provinçjali. Ideat kelli ˙afna, iΩda wara ˙ames snin ta’ Teolo©ija, ma xtaqtx sempliçement inballtilhom xebg˙a lekçers. Ridt ng˙inhom jitolbu. Ridt naqsam mag˙hom is-siltiet bibliçi li j˙arrkuni u jg˙ajxuni minn ©ewwa. U b˙ala qassis xtaqt niççelebra mag˙hom il-litur©ija tal-G˙id, nilqag˙hom fis-sagrament tal-qrar,

bil-˙owmwerk u tag˙tihom il-privat b’xejn... u kif il-Mulej jag˙tiha l-˙e©©a biex tkompli sejra minkejja d-diffikultajiet kollha. Tabil˙aqq li quddiem dawn innisa kont in˙ossni Ωg˙ir, qisni tfajjel çkejken. IΩda kienu jisimg˙uni bilqalb. Kellhom rispett kbir lejja b˙ala saçerdot, iΩda ma xtaqux ipo©©uni fuq pedestall. Fosthom ˙assejtni komdu biex ng˙ix il-ministerju Kont nie˙u ˙afna pjaçir meta tieg˙i fil-Knisja u nag˙ti s-servizz kienu ji©u jkellmuni. Il-grupp talbilli naqsam mag˙hom il-Kelma u lajçi kkonsagrati kien qed jisfaxxa niççelebra s-sagramenti. It-Tridu g˙aliex kienu xja˙u, iΩda kien ççelebrajnieh b’sempliçità, b’dinjità g˙ad hemm fosthom nisa b’˙afna u f’atmosfera ta’ talb... minkejja impenn u determinazzjoni. Fost n-nuqqas ta’ esperjenza tieg˙i f’dan is-sorijiet kien hemm minn kollox, it-tip ta’ çerimonji u minkejja l-gosti minn xi tnax-il kongregazzjoni litur©içi diver©enti ta’ Sor Trinidad. differenti. Madanakollu, bil-mod Meta wasalt lura d-dar g˙allil-mod bdejt nara l-Mulej ja˙dem, pranzu tal-G˙id fil-flat tal-komunità, idewwi, jhenni, iqawwi lil dawn intba˙t li mill-˙dax-il jum btajjel li in-nisa mimlijin ˙e©©a, mog˙tijin g˙as-servizz tal-istudenti fl-iskejjel, kienet tatna l-università kien baqag˙li biss ©urnata, Tnejn il-G˙id, u kont tal-immigranti fqar, tal-morda flg˙ajjien wisq biex “immur xalata”! isptarijiet. Fl-irtir l-Ispirtu ja˙dem Kont ninsab kapitlu lura fil-kitba fil-qlub. U tibda tinnota t-tbissima tat-tesina. IΩda, b˙ala qassis u b˙ala ta’ bosta fosthom u tara l-˙addejn ©iΩwita, kont g˙ext esperjenza sabi˙a jixeg˙lu ta’ soru xwej˙a li g˙erriet u qawwija li kienet firxet quddiemi sa˙˙itha tul 45 sena tie˙u ˙sieb l-medda tal-vokazzjoni tieg˙i u xirfitli orfanatrofju f’wie˙ed mill-ifqar pajjiΩi fl-Afrika bi ftit li xejn riΩorsi. x-Xefaq li ji©bed lejh din is-sej˙a u jimliha bid-dija. Dik l-istess Dija li U tilma˙ g˙ajnejn sbie˙ g˙adhom jarmu l-˙e©©a taΩ-Ωg˙oΩija fuq uçu˙ tixref rebbie˙a mill-qabar battal. Jalla nag˙raf inkun, permezz imsajrin u mnaqqxa b’raded is-snin. tas-saçerdozju tieg˙i, mera çkejkna U tisma’ ming˙and soru b’saqajha minfu˙a kif minn mindu rtirat b˙ala li xxerred id-dawl ˙elu ta’ Kristu li idda f’dik il-g˙odwa elfejn sena ilu, u g˙alliema fi skola privata bdiet timxi mixja twila kuljum ˙alli tmur Ωernieq li j˙abbar il-mi©ja tax-Xemx tg˙in lit-tfal immigrati mill-Marokk Tiela’ fl-a˙˙ar taΩ-Ωmien. ng˙inhom jersqu lejn il-Mulej, na˙slilhom saqajhom f’˙amis ixXirka u f’dak il-jum inrodd ˙ajr lill-Mulej mag˙hom ta’ disa’ xhur saçerdozju. Insomma, ˙ejjejt li stajt, u nhar id-Duluri r©ajt sibt ru˙i g˙and is-sorijiet, did-darba mg˙obbi b’bagoll karti u kompjuter. Sag˙tejn wara beda l-irtir.

RM2000-LilÓbiebna • JANNAR 2010 • 21

Dak l-imbierek Mutur Kienu g˙addew erba’ xhur millinçident. Ron u t-tifel tieg˙u James kienu ˙ar©u bil-mutur li tant kien g˙al qalb Ron. Meta ©ew il-pulizija j˙abbtu lil martu Liz, qalulha li Ωew©ha kien baqa’ die˙el ©o si©ra u kien korra gravi. James kien ˙elisha ˙afif. Minn dakinhar ma setg˙ax iqum mis-sodda min˙abba li kien we©©a’ dahru sew u kiser xi g˙adam minn saqajh ukoll. Wara li g˙addielha x-xokk, Liz ˙asset rabja kbira ©o fiha. Kienet irrabjata g˙al Ron talli kien egoist u kien jixtri ˙afna affarijiet g˙all-passatemp tieg˙u. Kienet irrabjata wkoll g˙aliha nnifisha g˙ax ma kienet tg˙id xejn meta kienet tarah sejjer fuq xi avventura o˙ra. Qabel ma kellhom it-tfal, anki hi kienet tmur mieg˙u imma wara l-affarijiet inbidlu... Li jkollha l-magna li tnixxef il-˙wejje© ta˙dem sew kien aktar importanti milli jkollok Ωew© muturi sbie˙. Issa kienet mg˙obbija bix-xog˙ol u, meta kienet ta˙slu u tqandlu fis-sodda, ma kenitx tag˙mel dan b’xi m˙abba. Filg˙odu, James kien i©ib kikkra kafé u l-gazzetta lil Ron u jistaqsih, “Kif a˙na, pa?” Missieru kien jirrispondi, b’nofs qalb, “Tajjeb ˙afna.” Liz kienet tfittex tie˙u lilu u lil ˙utu – Cora u Marie – biex jil˙qu l-karozza g˙all-iskola u ter©a’ lura fil-kçina. Kienet tkun ilha di©à sag˙tejn imqajma u lanqas naqra kafé ma kien ikollha çans tie˙u. Kif tkun se tpo©©i tferra naqra 22 • JANNAR 2010 • RM2000-LilÓbiebna

g˙aliha, Ron kien isej˙ilha mill-kamra tas-sodda g˙all-patella u sakemm ti©i lura fil-kçina kien ikun kes˙ilha l-kafé. Kienet tie˙u belg˙a u tibda timla l-magna tal-˙asil bil-platti. Min jaf kemm kienet tinduna li nieΩla x-xita u tiftakar li kienet naxret il-˙wejje© fil-bit˙a u er˙ilha ti©ri biex taqlag˙hom. L-aktar li kienet tiddejjaq kien g˙ax kien ikollha tg˙addi mill-garaxx minn ˙dejn il-mutur imkisser ta’ Ron. Barra li kienet tqila, dan kien ifakkarha fl-inçident. Hi u sejra, min jaf kemm kellha ter©a’ lura g˙ax Ron kien jer©a’ jg˙ajtilha g˙all-patella. Issa, Ron kien jista’ jasal sas-salott u jpo©©i fuq si©©u. Darba minnhom, iddeçidiet li tkellmu. “Ron, a˙jar ng˙idlek xi n˙oss g˙ax inkella se ni©©ennen.” Meta Ron ipprova jwaqqafha qaltlu, “Le, twaqqafnix g˙ax jekk ma ng˙idx li g˙andi ng˙id issa ma ng˙idu qatt.” Hu siket u baqa’ j˙ares lejn g˙ajnejha li issa kienu ntlew bid-dmug˙. “Jien in˙obbok imma n˙ossni rrabjata ˙afna. Kont veru nie˙u pjaçir mieg˙ek meta konna mmorru nistag˙du u nikkampjaw, imma Ω-Ωmien inbidel. In˙ossni ma nistax nibqa’ sejra hekk. Id-dar g˙andha bΩonn manutenzjoni u hemm xi affarijiet essenzjali li g˙andna bΩonn nixtru waqt li, fil-garaxx, hemm dak il-mutur li qieb˙ed hemm g˙alxejn. Ilna ˙afna ma

no˙or©u flimkien u t-tfal bil-kemm jarawk fl-a˙˙ar tal-©img˙a. Nixtieq ng˙addi ˙afna aktar ˙in mieg˙ek imma ma jistax ikollok il-mara tqila, mutur u d-delizzji kollha tieg˙ek.” Ron kien jidher li kien imwe©©a’ u rrabjat u baqa’ ççassat i˙ares lejha. “A˙sibha sew, Ron,” qaltlu filwaqt li ©riet g˙al ©ol-kçina. Meta g˙addew ©imag˙tejn, Sibt minnhom, semg˙et ta˙bita fuq il-bieb. Meta fet˙et, sabet erba’ ˙bieb ta’ Ron u ˙asbet li ©ew biex imur mag˙hom jistag˙ad. Bdiet se tispjegalhom ilkundizzjoni tieg˙u meta ndunat li ma kellhomx l-affarijiet tas-sajd tas-soltu imma mrietel, imsiemer u ˙afna g˙odda o˙ra. Da˙lu ©ewwa u hemΩu lil Ron li, mill-but, malajr ˙are© lista ta’ x’kellhom jag˙mlu. Bdew iduru mad-dar u ja˙dmu. Re©a’ ˙abbat il-bieb u, din id-darba, kienu n-nisa ta’ dawk l-ir©iel u kienu ©abu mag˙hom ˙afna ikel imsajjar biex jitpo©©a fil-friΩer. “X’inhu ji©ri, Ron? Kif irnexxielek torganizza dan kollu?” Ron ©ibidha ˙dejh fuq is-sodda u g˙annaqha mieg˙u. “Jiddispjaçini, Liz. Il-kliem li g˙idtli dakinhar we©©ag˙ni u rrabjani wkoll. IΩda, irrealizzajt kemm kont egoist sew bil-˙in kif ukoll bil-flus tieg˙i. Qatt ma ridt in˙allik nieqsa minn xejn. Ta˙firli, Liz?” Hi rrispondietu billi g˙annqitu mag˙ha u tatu bewsa. RM2000-LilÓbiebna • JANNAR 2010 • 23

ÌEDDED L-ABBONAMENT TIEGÓEK

Ibg˙at ismek, l-indirizz u n-numru tat-telefon flimkien mal-˙las g˙all-abbonament tieg˙ek fl-indirizz ta’ hawn ta˙t. Napprezzaw kull offerta flimkien mal- 5.00 tal-abbonament regolari. Jekk g˙andek ˙las b’lura ibg˙atilna l-˙las tas-snin mg˙oddija.

;i^i ZciZb^ Huwa u die˙el il-knisja Ωg˙ira li kien iservi, il-qassis ra daqsxejn ta’ tifla tibki ˙dejn ilbieb. Meta staqsiha xi ©ralha we©bitu li ma ˙allewhiex tid˙ol g˙ax il-knisja kienet mimlija daqs bajda. Il-qassis ˙ares lejha u meta ra kemm kienet imçerçra mal-ewwel induna x’kienet il-vera ra©uni li ma ˙allewhiex tid˙ol. Bil-©entilezza kollha qabadha minn idha u da˙˙alha mieg˙u l-knisja u sabilha post. Kemm fer˙et it-tifla li l-qassis sabilha post. Dik il-lejla qabel ma raqdet qag˙det ta˙seb fuq tant tfal li ma g˙andhomx fejn jitolbu lil Ìesù. Sentejn wara dan il-©rajja, it-tifla mietet f’wie˙ed mill-kwartieri fqar tal-belt. Il-©enituri tag˙ha sej˙u lill-qassis li kien g˙amilha 24 • JANNAR 2010 • RM2000-LilÓbiebna

daqshekk kuntenta xi sentejn qabel u talbuh jie˙u ˙sieb hu l-arran©amenti g˙all-funeral. Waqt li kienu qed i˙ejjuha g˙ad-difna sabulha fuqha portmoni mqatta’ u hekk ma˙mu© li donnu kienet sabitu f’xi miΩbla. Fet˙uh u fih sabu 57 çenteΩmu u nota qasira b’kitba ta’ tifla li kienet tg˙id: “Dawn ilflus biex ng˙in tinbena knisja ikbar, biex iktar tfal ikunu jistg˙u jmorru fiha.” G˙al sentejn s˙a˙ kienet ©emmg˙et b’im˙abba kbira dik is-somma çkejkna. Lill-qassis qabiΩlu d-dmug˙ minn g˙ajnejh huwa u jaqra dik in-nota. Ìietu idea. Qabad dak il-portmoni bil-57ç u ˙adu mieg˙u l-knisja u lin-nies mi©burin g˙allfuneral qralhom dak il-messa©© tat-tifla filwaqt li rrakkuntalhom l-istorja ta’ tant

©eneroΩità u m˙abba. Sfida lill-kumitat biex issa jsib is-somma ˙alli tinbena l-knisja l-©dida. U l-istorja ma tintemmx hawn... GaΩΩetta ta’ dak iΩ-Ωmien ©iebet l-istorja kollha. Wie˙ed sinjur offra biçça art li kienet tiswa l-eluf ta’ dollari. Meta qalulu li l-parroçça ma kellhiex flus, big˙hielhom g˙al 57 çenteΩmu! Id-donazzjonijiet bdew de˙lin minn kullimkien. F’˙ames snin da˙lu 250,000 dollaru, li g˙al dak iΩ-Ωmien kienet somma kbira. Is-somma Ωg˙ir li offriet dik it-tifla saret investiment mill-aqwa. Din hi storja vera. X’jista’ jag˙mel Alla b’57 çenteΩmu – m©emmg˙in bl-im˙abba.

Hajja Gdida ghall-Mobiles Qodma Wara s-suççess kbir li kellna s-sena l-o˙ra fil©abra tal-mobile phones, din is-sena nixtiequ nkomplu ni©bruhom ukoll. JIssarrfu f'g˙ajnuna prezzjuΩa lil fqar f'pajjiΩi fejn il-ÌiΩwiti qed ja˙dmu mag˙hom. Is-sena l-o˙ra bag˙atna 9,000 ewro il-missjoni bis-sa˙˙a tag˙hom.

Jekk g˙andek mobile phone qadim, mhux uΩat, jew anke ma ja˙dimx,

GÓADDIHULNA Tista' t˙allih f'xi wa˙da mid-djar tag˙na l-ÌiΩwiti, jew anke g˙and il-Kappillan tieg˙ek, basta tavΩa li dan hu g˙otja g˙al-missjoni tal-ÌiΩwiti, c/o Fr Paul Chetcuti. G˙al kull informazzjoni çempel: 2142 0610 matul il-Ìimg˙a mid-9:00am sas-1:00pm. Inkella ibghat SMS fuq 7982 6899. GRAZZI minn issa g˙al din l-g˙ajnuna prezzjuΩa.

Biex i©©edded

PERMEZZ TAT-TELEFON ATTARD BALZAN BAÓRIJA BIRKIRKARA BIRÛEBBUGIA BORMLA BURMARRAD BUSKETT DINGLI FGURA FLORIANA GÓARGÓUR GÓAXAQ GUDJA GÛIRA KIRKOP LUQA MANIKATA MÌARR MOSTA MQABBA MSIDA NAXXAR QORMI RABAT SAFI

2141 8028 2141 8031 2149 2288 2145 9135 2149 2578 2165 4518 2720 6840 2158 1122 2145 6227 2145 2859 2180 2021 2124 2230 2143 1177 2189 8052 2189 2005 2169 6336 2133 5231 2164 2144 2189 5174 2157 6769 2157 4658 2143 3769 2143 3835 2168 3070 2123 8804 2141 1859 2148 7282 2149 4097 2145 6824 2167 6824

SENGLEA SIÌÌIEWI SAN PAWL IL-BAÓAR SAN ÌILJAN STA LUÇIJA TARXIEN XGÓAJRA ÛABBAR ÛEBBIEGÓ ÛEBBUÌ ÛEJTUN ÛURRIEQ GÓAWDEX GÓASRI GÓAJNSIELEM KERÇEM MUNXAR NADUR QALA SAN LAWRENZ VICTORIA XAGÓRA XEWKIJA ÛEBBUÌ

2169 0019 2146 1377 2146 4804 2157 1854 2133 6914 2189 6093 2189 7312 2169 0769 2166 6267 2157 5652 2146 7453 2145 0651 2167 5009 2164 9680 2168 2143

2155 2613 2155 5518 2156 4253 2155 4621 2155 2206 2156 4206 2155 6355 2155 4088 2155 6487 2155 3477 2155 1329 2155 4993

PERMEZZ TAL-MOBILE Ibg˙at SMS fuq dawn in-numri:

5061 8916 5061 9210

jekk tixtieq tag˙ti offerta ta’ E6.99 (li minnhom E0.70 imorru g˙all-operaturi tal-mobile)

jekk tixtieq tag˙ti offerta ta’ E11.66 (li minnhom E1.16 imorru g˙all-operaturi tal-mobile)

IMPORTANTI: Fuq l-SMS ikteb: ismek, kunjomok, l-indirizz u l-kodiçi postali. Jekk se ©©edded l-abbonament ikteb: ir-Reference Number li ssib miktub fuq it-tikketta mwa˙˙la mar-rivista li soltu tirçievi bil-posta.

RM2000-LilÓbiebna c/o 78, Triq il-MarkiΩ Scicluna In-Naxxar NXR 2067 Tel: 2142 0610 • Mobile: 7982 6899 • Email: rmlh@jesuit.org.mt RM2000-LilÓbiebna • JANNAR 2010 • 25

Xi ftit ©img˙at ilu kont qed naqra artiklu f’gazzetta li laqatni g˙all-mod kif bniedem jista’ juΩa l-kreattività b’mod sempliçi imma li jsalva ˙ajja… Tifel kien ibati mill-awtiΩmu li fost affarijiet o˙ra jikkawΩa nuqqas ta’ komunikazzjoni malo˙rajn fil-persuna li jkun qieg˙ed ibati minnha, b’mod li dak li jkun jew tkun issibha diffiçli biex to˙loq relazzjoni mal-o˙rajn. Dan it-tifel, waqt li kien jilg˙ab wa˙du fil-kamra g˙al ftit ˙in, tela’ fil-˙o©or tat-tieqa tal-appartament fejn kienu joqg˙od mal-familja tieg˙u u beda miexi fuq xifer li kien jag˙ti g˙al fuq it-triq numru ta’ sulari ’l isfel. Meta l-omm inteb˙et b’dan, ippruvat tikkonvinçi lil binha biex jer©a’ lura bil-mod ˙alli dda˙˙lu ©ewwa imma dan ma tax kas. Jista’ jkun li g˙alih kienet xi log˙ba jew ma riedx li jid˙ol lura g˙ax l-avventura li kien g˙addej minnha kienet qed tog˙©bu. Ovvjament ma kienx qed jirrealizza l-periklu li kien fih. Il-©enituri tieg˙u minnufih iddeçidew li jsej˙u g˙allg˙ajnuna u fil-pront waslu uffiçjali tat-tifi tan-nar u protezzjoni çivili biex jaraw jistg˙ux b’xi mod 26 • JANNAR 2010 • RM2000-LilÓbiebna

isalvaw lit-tifel. Imma wara ˙afna tentattivi it-tifel xorta baqa’ ma ççaqlaqx u bdew jibΩg˙u li kien se jg˙ejja u jaqa’. Wie˙ed mill-pumpiera beda jitkellem mal-©enituri u sar jaf li t-tifel kien ammiratur kbir ta’ Spiderman. Jista’ jkun li kien qieg˙ed jimita l-eroj tieg˙u meta ˙are© mit-tieqa tal-kamra. Il-pumpier li kien qieg˙ed jitkellem mal-©enituri fil-pront telaq u wara xi ˙in re©a’ lura liebes kostum ta’ Spiderman. Tela’ fil-˙o©or tat-tieqa u bi kliem ˙elu rnexxielu jikkonvinçi lit-tifel biex jersaq lejh. Dan meta ra l-eroj tieg˙u, beda miexi bil-mod fuq ix-xifer sakemm wasal ˙dejn ‘Spiderman’ li salvah. Meta xi ©urnalisti staqsew lillpumpier minn fejn ©ab il-kostum hu qalilhom li kellu Ωew© kostumi l-istazzjon tat-tifi tan-nar: wie˙ed ta’ Spiderman u l-ie˙or ta’ Batman li kien jilbes meta ˙u u s˙abu kienu jmorru jag˙tu xi sezzjonijiet ta’ tag˙lim lill-istudenti f’diversi skejjel. Il-kapaçità li ja˙seb malajr, jipprova jifhem lil dan id-daqsxejn ta’ tifel, u l-passjoni li kellu g˙al xog˙lu dan il-pumpier, salvaw il˙ajja ta’ tifel çkejken...

RM2000-LilÓbiebna • JANNAR 2010 • 27

Qatra fl-Ocean Voluntiera mal-InYgo tmur ta˙dem g˙al sena fl-Kenja

G˙al aktar informazzjoni dwar il-volontarjat fit-tul mal-©iΩwiti: Çempel lil Fr. Jimmy Bartolo fuq 9928 1101 jew id˙ol fuq is-sit www.inygo.jesuit.org.mt Dan huwa pro©ett immexxi mill-©iΩwiti Maltin u ffinanzjat mill-Unjoni Ewropea.

In-Network Injazjan taΩ-Ωg˙aΩag˙ – inYgo qed joffri lil Ωg˙aΩag˙ ta’ bejnit-18 u t-30 sena l-opportunità li jqattg˙u sitt xhur jew sena ta’ ˙idma volontarja fiç-Çilì, l-E©ittu, l-Etijopja, l-Indja jew il-Kenja. Din hija intervista ma’ wa˙da mill-voluntiera li ntg˙aΩlet biex tmur ta˙dem fl-iskola San Alwi©i l-Kenja ma’ tfal li l-©enituri tag˙hom huma milquta bil-marda tal-AIDS. L-iskola toffri edukazzjoni ta’ livell sekondarju inkluΩ il-kotba, l-uniformijiet, breakfast u ikel ta’ nofsinhar. Toffrilhom ukoll sponsorship biex ikomplu l-università. Li ma kienx g˙al din l-iskola dawn it-tfal ma kienx ikollhom opportunità ta’ edukazzjoni. Aktar tag˙rif dwar l-iskola jista’ jinkiseb minn www.sagnairobi.org Pauline Bartolo g˙andha 24 sena. Gradwata flIn©inerija mill-Università ta’ Malta B.Eng (Hons) u ta˙dem b˙ala Administrator. T˙obb taqra, issiefer, timxi. Saritilha din l-intervista qasira dwar l-g˙aΩla tag˙ha li tmur ta˙dem aktar fittul fuq volontarjat l-Afrika. X’˙ajrek tag˙mel din l-esperjenza? Min meta kont Ωg˙ira kelli dixxewqa. Mort xahar nag˙mel volontarjat l-E©ittu, mort sena l-Perù. Issa xtaqt esperjenza o˙ra. Wara l-Amerika Latina xtaqt immur l-Afrika wkoll. G˙alfejn tixtieq tmur? Nixtieq immur biex nag˙ti ftit minn dak li naf biex ng˙in linnies li m’g˙andhomx l-opportunitajiet kollha li kelli jien b˙al edukazzjoni

28 • JANNAR 2010 • RM2000-LilÓbiebna

b’xejn u appo©© mill-familja. Nista’ ng˙id li kont persuna fortunata meta nqis dan kollu, meta nara t-tfal iltima li se nkunu mag˙hom a˙na, nixtieq nag˙tihom ftit min dak li g˙andi jien. X’se t˙alli warajk? Il-familja u l-˙bieb l-iktar affarjiet iebsa u x-xog˙ol li drajt fih. Tal-familja x’jg˙idu… G˙alihom diffiçli imma fl-a˙˙ar mill-a˙˙ar jappo©jawni u jg˙inuni. X’ibeΩΩg˙ek? NibΩa` li n˙ossni inutli meta nara ˙afna bΩonnijiet madwari. Nispera li nkun g˙amilt differenza fil-˙ajja ta’ dawn in-nies. Liema hi s-sentenza favorita tieg˙ek “We feel we are a drop in the ocean but the ocean would be one drop less without that drop.” Mother Teresa RM2000-LilÓbiebna • JANNAR 2010 • 29

Carpet ZONE ©entilment joffri Dirt Controller b˙ala rigal g˙ar-rebbie˙/a tal-Crossword Puzzle

TISLIBA JANNAR Mimdudin: 1. Belt ˙dejn Santa Venera (6); 4. Ma ˙alliex lil xi ˙add ikompli sew (6); 7. Nies, wie˙ed wara l-ie˙or (3); 8. Imperatur Ruman li kien idoqq l-arpa (6); 9. Bih tag˙mel l-imbuljuta (6); 10. Oqg˙od g˙al ftit Ωmien ©o dar bi ˙las (1,1,1,1); 12. G˙ajjat lil Alwi©i (4); 14. Stazzjon tat-TV Taljan (3); 15. Tabib tal-annimali (3); 16 u 18 mimdin. ….. Mater – Innu sabi˙ bil-Latin (6); 18. ara 16 mimdudin (3); 20. Bidu ta’ xi ˙a©a (4); 21. Jum, xahar u sena (4); 24. Hekk nag˙mlu fil-g˙odu, f’nofsinhar u filg˙axija (6); 25. Jaf jitkellem tajjeb fil-pubbliku (6); 26. Xarba mill-Jamaica? (3); 27. Xog˙olhom fuq il-palk (6); 28. It-temp rieg˙ed u …………… (6);

Carpet Zone, Valley Road, B’Kara (opposite Post Office)

REBBIEÓA tat-Tisliba ta’ Diçembru 2009 hu Mr N. Vella mill-Im©arr, Malta IMPORTANTI: Ibag˙tu t-twe©ibiet tag˙kom f’dan l-indirizz: RM2000-LilÓbiebna, 78, Triq il-MarkiΩ Scicluna, Naxxar, NXR 2067. It-twe©ibiet iridu jaslulna sal-a˙˙ar tax-xahar. Meta ©©edded l-abbonament tieg˙ek u tibg˙at çekk, ag˙mlu fuq isem RM2000. Tinsiex tikteb l-ammont bl-Ewro u tiffirma ˙dejn kull bidla li tag˙mel fuq iç-çekk.

Mulej, ilqa’ f’Saltnatek lill-benefatturi u ’l-˙bieb tag˙na mejtin

Disinn • Outlook Coop

Birgu Gzira Kalkara Rabat, G˙awdex

30 • JANNAR 2010 • RM2000-LilÓbiebna

Ûebbu©, Malta

Domenika Ciappara Sr Antida Pace Emmanuel Cassar Francesca Galea Joe Mercieca Guzeppi Schembri Guzepp Vella, hu l-mejjet Fr John sj Karmenu Bugeja

Jiddispjaçina li, min˙abba çirkustanzi speçjali, il-˙ar©a ta' Jannar qed to˙ro© aktar tard mis-soltu. NiskuΩaw ru˙na mal-qarrejja.

Weqfin: 1. Qasqus (6); 2. Mietu g˙all-fidi tag˙hom (6); 3. Nag˙mel hekk meta nbaxxi rasi quddiem l-artal (4); 4. Mhux ta˙ti (4); 5. Krudil (6); 6. Xi xkupi g˙andhom dan ix-xag˙ar (6); 11. Strazza jew xuga (5); 13. Frisk u ˙elu fis-sajf (5); 16. Titlaqx g˙alissa (6); 17. Xog˙ol fuq injam irqieq (6); 18. Tax-xewk jew farkizzan (6); 19. Kienet fuq in-nar (6); 22. G˙adda …….. fil-qorti g˙ax qatel (4); 23. Metall tqil (4)

TWEÌIBA TAT-TISLIBA DIÇEMBRU 2009 MIMDUDIN: 1. Tislet, 4. Niffed, 7. Mao, 8. Oraklu, 9. Laqqam, 10. Blat, 12. Susa, 14. Air, 15. Sum, 16. Afu, 18. Zar, 20 u 23 WEQFIN. Nannilek, 21. Cana, 24. I˙ollu, 25. Libbes, 26. Tre, 27. Ifirxu, 28. Kisret WEQFIN: 1. Tromba, 2. Sparar, 3. Tmun, 4. Noli, 5. Faqqus, 6. Damdam, 11. Linfa, 13. Sufan, 16. Antiki, 17. Unjoni, 18. Ûabbar, 19. Rasset, 22. Óutu, 23. Ara 20RM2000-LilÓbiebna MIMDUDIN • JANNAR 2010 • 31

WERREJ GÓAS-SENA 2009 ESPERJENZI Issa nista’ mmut fer˙ana Fr. A. Darmanin jg˙idilna dwar il-˙ajja saçerdotali tieg˙u Diçembru Bdejt inqarben Esperjenza ta’ ministru straordinarju tat-Tqarbin Marzu Bellavista (ii parti) Djarju mill-˙abs ta’ Medellin, Colombia Jannar Bellavista (iii parti) Djarju mill-˙abs ta’ Medellin, Colombia April Biçça mill-©enna Titwieled tarbija b’diΩabilitàu taççettaha ftit ftit Diçembru Bis-sa˙˙a tal-im˙abba L-im˙abba u l-kura©© tal-©enituri jsa˙˙u lit-tfal Diçembru Ìej missieri g˙alija Il-biΩa’ tal-abbuΩ fid-dar Diçembru Ìrejt il-©irja Ta˙fer lil min ried joqtloq u qatillek lil niesek Jannar Id Ωg˙ira taqbadli idi Is-saçerdot – missier ulied Alla Ottubru Il-psikjatra Jiffoka fuq il-fejqan tal-pazjent ukoll jekk jaqla’ fuq wiççu Aww/Settembru Immarkani Tfajla b’diΩabilità tikteb biex tag˙mel kura©© lil ˙addie˙or Novembru It-tbissima ta’ John L-g˙ajnuna lill-o˙rajn tag˙tu skop ©did f’˙ajtu Jannar Ittra ta’ soru stuprata Ir-razziΩmu jwassal g˙al kollox Mejju Kif spiççajt fil-missjoni Fr. P. Aquilina jirrakkonta l-vokazzjoni fost is-Santals Marzu Kristu jg˙ix ukoll fiç-Çina Jg˙ixu r-reli©jon Kattolika bil-mo˙bi Aww/Settembru L-art li mexa fuqha L-esperjenza ta’ Fr. P. Chetcuti meta Ωar l-Art Imqaddsa Jannar Ma tistax tg˙ix fil-biΩa’ Tfalja li ˙arbet minn pajjiΩha biex tfittex ˙ajja a˙jar Aww/Settembru Ng˙allem biex naqdi Fr. L. Caruana: g˙alliem, riçerkatur u filosfu Ìunju/Lulju Omm, armla u volontarja Tla˙˙aq ma’ kollox Diçembru Pont bejn alla u l-bniedem Jekk ma ssirx taf bit-tajjeb li g˙amilt, ma fissirx li ma sarx Novembru Ronnie F’lejla kies˙a mal-homeless ta’ Londra Marzu Sajf, vaganzi, Alla u jien Tajjeb li nistrie˙u imma ma nitbeg˙dux minn Alla Novembru Sant’antnin sib il-˙wejje© mitlufin In-niket li n˙ossu meta nitilfu xi ˙a©a g˙aΩiΩa Ìunju/Lulju Splodew l-iskejjel Terrur fil-Pakistan: nuqqas ta’ libertà Ìunju/Lulju Staqsi lill-im©arrab Il-˙ajja ta’ min hu nieqes mid-dawl Ottubru TeΩor g˙al xulxin Ittra li Ωew©ha mejjet: l-im˙abba tirba˙ il-mewt Novembru 32 • JANNAR 2010 • RM2000-LilÓbiebna

WERREJ GÓAS-SENA 2009 Tliet aborti It-tarbija tg˙ix allavolja saru 3 tentattivi biex joqtluha Frar Tlift il-kontroll ta’ wiççi It-tbatija ©©ag˙alna nid˙lu fina nfusna Ottubru Vja©© tal-biΩa’ It-triq twila tal-˙arba mill-Etjopja sa Malta Frar Wara l-maltemp…il-bnazzi X’ji©ri meta nift˙u qalbna g˙all-im˙abba t’Alla Aww/Settembru Wasalna ta’ fuqna senduqna Ja˙arbu minn darhom min˙abba l-©lied f’pajjiΩhom Frar Xja˙t u kuntent Ix-xju˙ija hi rigal sabi˙ April ÓREJJEF Gidma ta’ serp Il-fedeltà tal-kbar hija l-˙ajja jew il-mewt tat-tfal

Ìunju /Lulju Il-pitirross u l-g˙asfur tal-bejt Il-qalb tajba tal-g˙asfur tal-bejt Aww/Settembru Tqila l-bixkilla? Is-sabar itaffi t-toqol tal-vja©© Frar Hemm jew m’hemmx x’tag˙mel Emmen f’Alla u fik innifsek u ssib rimedju g˙al kollox Frar Hu biss Ni©ri wara Kristu li jurini t-triq Marzu Il-katina tal-˙ajja Kollox jiddependi fuq ˙a©a o˙ra g˙all-g˙ajxien Novembru Int protestant? Il-Protestanti j©orru l-Bibbja u l-Kattoliçi...? Diçembru Ir-rombli No˙ro© aktar sod wara esperjenza qarsa Marzu Keats kellu ra©un It-tbatija tg˙inek tapprezza Ìunju/Lulju Kif suppost…? Qed nag˙mel tajjeb jew le? Ottubru Marru Ωmerç L-appostli li kienu jafu lil Ìesù sew, marru Ωmerç Ìunju/Lulju Min hu tassew famuΩ? Dak li jgawdi u jkollu l-flus jew min jag˙mel il-©id Aww/Settembru Salib iΩg˙ar Tajjeb li ©©orr salibek kollu April Sieg˙a facebook X’tip ta’ relazzjonijiet qed tibni bih? Aww/Settembru Suq aqdef... Naqdef flimkien ma’ Ìesù Frar Twelidna kmieni... Il-˙ajja f’Malta tal-antik Ìunju /Lulju X’se jistaqsik? Alla jistaqsina dwar kif g˙exna ˙ajjitna Jannar Xi tfisser g˙alija l-quddiesa Il-quddiesa g˙andha tkun moment ta’ nifs spiritwali Ìunju/Lulju INTERVISTI G˙aliex g˙aΩlu dil-˙ajja? Niltaqg˙u mal-©iΩwiti Ωg˙aΩag˙ Id-divorzju Rimedju jew kawΩa tat-tbatija?

Ottubru Novembru

QbiΩna s-60 Nitkellmu mal-edituri u xi qarrejja Ìunju/Lulju Wiçç imb’wiçç Nitkellmu mal-Kappillan tal-Università ta’ Malta April Ûerg˙et il-kelma u ˙asdet il-˙ajja Nitkellmu ma’ Doris Debono, a©enta tar-RM2000 Ìunju/Lulju

U ma’ ta’ ©ewwa … g˙aliex le? In©ibu ru˙na sew mal-barrani imma diffiçli ma’ ta’ ©ewwa Diçembru Vjolenza fid-dar L-abbuΩ fuq it-tfal mill-©enituri u qrabathom Ìunju/Lulju What tommy did Ka©un ta’ ˙addie˙or nistg˙u nitilfu l-libertà u ˙ajjitna Frar

PARIRI

STEJJER

Bla kliem Alla jinsab mag˙na fit-tbatija April Film tal-gwerra Ma naqtax qalbi g˙ax jien kapaçi April Ìesù jfejjaq L-Ewkaristija tfejjaq Novembru Óares lejja u da˙akli Tajjeb li napprezzaw kull moment ta’ ˙ajjitna Aww/Settembru Ibqa’ doqq Meta n˙allu lil Alla jid˙ol f’˙ajjitna, inwettqu opri kbar Mejju Il-bulldozer-dinosawru Il-qalb li t˙obb hi magna b’sa˙˙itha Ottubru Il-qrar g˙adu jag˙mel sens Djalogu penitenzjali u g˙arfien tal-˙niena t’Alla Marzu Kif suppost? Tajjeb li nikkonçentraw fuq dak li hu essenzjali Novembru Kollox fi Ωmienu Twelid ta’ tarbija lil tfajliet adoloxxenti Marzu Kollox ta’ fuq ta˙t Ûomm kliem Alla fuq u kliem il-bnedmin ta˙t Ottubru Pariri ta’ g˙alliem anzjan G˙alliem g˙andu vokazzjoni Frar Sa fejn nista’ nasal? Mistoqsija u twe©iba lil Ωew© Ωg˙aΩag˙ Novembru Ta©en akbar Ifta˙ u kabbar qalbek biex tg˙ix dak li ji©i f’˙ajtek Marzu TibΩax taqbeΩ A˙seb u g˙arbel id-deçiΩjonijiet,ag˙mel kura©© u a©ixxi Frar

Alla fejn joqg˙od? Alla jinsab f’kull wie˙ed minna Novembru Bqija Ωejda X’g˙andek tag˙mel bi ftit çenteΩmi bqija Ωejda? April Din mhix çajta Kull ˙a©a tajba li tag˙mel f’˙ajtek tg˙odd quddiem Alla Marzu Dvalja qadima Id-dvalja kienet il-ka©un li re©g˙u sabu lil xulxin Ìunju/Lulju Elf boçça Tajjeb li nqattg˙u aktar ˙in mal-familja Diçembru Erfag˙ni Im˙abba lejn it-tfal Diçembru Fjura in-na˙a tieg˙ek Alla juΩa wkoll id-difetti tag˙na Aww/Settembru Ftakar fil-papra Skjav ta’ ˙tijietek Mejju Ftit ˙axix fl-ikel Ibdel l-im©ieba u l-attitudni u ˙ajtek titjieb Mejju G˙aliex mhux a˙na? Jimmy vittma ta’ qtil minn Ωag˙Ωug˙ April G˙alqitlu ˙alqu bit-tape G˙oΩΩew is-sabi˙ li qalu s˙abhom fuqhom Novembru G˙atisa kbira ‘Bless you! Alla mieg˙ek!’ Ottubru Óa ta˙li ˙ajtek hekk Il-vokazzjoni g˙all-˙ajja reli©juΩa mhix ˙ajja mo˙lija Mejju Óofra fil-˙ajt L-affarijiet mhux dejjem ikunu kif jidhru Mejju Il-biljett imqatta’ Le g˙all-abort; iva g˙all-˙ajja Ottubru Il-ferrovija tal-log˙ob Tilef ’l missieru, 2 ˙utu u aktar tard lil ommu fil-Milied Diçembru Il-©ibs ma tfarrakx Fl-a˙˙ar sab lil min jisfidah Novembru Il-kelb ˙allih barra It-triq tal-©enna mhix lixxa April It-tfajjel li we©©a’ Dejjem xtaq isir jaf min g˙enu Aww/Settembru It-tfajla b’ri˙a ta’ xemx Tfajla li ssir dipendenti fuq id-droga Aww/Settembru IΩ-Ωerrieg˙a L-onestà tirba˙ Ìunju /Lulju Iz-zija Molly Barka fuq il-miΩΩew©in Frar Jien mara . . . Fejn hu posti? Omm eΩemplari u nfermiera Marzu Kartolina mhux mistennija Bullying fuq ix-xog˙ol g˙ax ma jimxix mal-kurrent Marzu

POEÛIJI Anki jien Tinsiex lit-tifel u lix-xi˙: it-tnejn g˙andhom bΩonnok Ìunju/Lulju Bla bambin … bla kurçifiss Il-˙ajja hi bla sens u vojta ming˙ajr Alla Diçembru Dari u llum Il-progress fid-dinja ma ©abx iktar fer˙ Marzu Fejn marret? Ósieb fuq il-mewt Novembru Itlaq ’l hemm In-nuqqas ta’ rispett lejn min hu ta’ kulur differenti April Kaxxa misteru L-g˙alliema jg˙inu lit-tfal jibnu karattru u ˙ajjithom Diçembru Parir mill-qalb Gawdi dejjem lill-g˙eΩieΩ tieg˙ek Jannar Rajtek L-g˙emil tajjeb ikaxkar Jannar Tlabt u qalli ‘le’ Is-sitwazzjonijiet diffiçli ta’ ˙ajjitna jg˙inuna nikbru Mejju

Ìunju/Lulju Lest tirkeb fil-karretta Kemm kapaçi tafda ru˙ek f’min temmen veru Jannar Liema minnhom se j˙obb? L-im˙abba vera tfittex l-ewwel il-fer˙ tal-ma˙bub Jannar Ma, g˙idli storja Omm tfittex lit-tarbija tag˙ha wkoll fost l-g˙edewwa Frar Mara ta’ ˙dax-il sena Kellha tie˙u ˙sieb ˙utha u d-dar ta’ 11-il sena Diçembru Mhux il-˙olma t’ommha Ommha ma ridithiex issir soru, qatg˙et xewqitha, imma… Frar Mhux qed na˙li ilma Il-qalb tajba ta’ Billy Mejju Min i˙obb jisma’ L-istalla tal-karti April Min ippakkja il-paraxut? Tajjeb li nirringrazzjaw lil min imiss mag˙na f’˙ajjitna Diçembru Min se jçedi Içedu kollox g˙al xulxin bla problemi ta’ xejn Diçembru Patata ma©ika Il-missjoni tal-omm Mejju Ponn Ωerrieg˙a Ilqa’ l-˙ajja meta ting˙ata, ˙alliha tmur meta tittie˙ed Mejju Pulzier pulzier Is-suççess ji©i qatra qatra imma rridu na˙dmu bis-s˙i˙ Diçembru Re©a’ ©did fjamant Wara l-maltemp ji©i l-bnazzi anke fil-˙ajja miΩΩew©a Frar Ridna nre©©g˙u l-arlo©© lura L-abort: t˙oss il-˙tija g˙al g˙omrok Mejju Robby Idoqq sabi˙ g˙ax issa ommu setg˙et tisimg˙u tassew Mejju Rose Bil-fors tikber fiΩ-Ωmien imma tag˙Ωel int tikbirx fil-mo˙˙ Marzu Sejjer id-dar Familja tadotta tifel gustuΩ imam bla idejn April Suresh Jaraw u j˙ossu ’l Alla dawk ta’ qalbhom safja Ottubru Talba f’ristorant Tirringrazzja lil Alla tal-ikel u titolbu ©elat Diçembru Wara ©img˙a ©ewwa L-im˙abba tal-©enituri tissupera kull sitwazzjoni Jannar X’jisimha l-fattiga? Kull persuna hi importanti f’˙ajjitna Mejju In-nemla u l-contact lens It-tbatija tieg˙i tista’ sservi ta’ ©id g˙al ˙addie˙or April It-tie© Nick jiΩΩewwe© lil Katie allavolja kellha cancer Ìunju/Lulju It-tifla tat-tuffie˙a Il-kruha tal-kamp tal-konçentrapment u t-tama Marzu Karnugerka L-istorja ta’ tfajla Lhudija li saret soru April Koppja ordinarja jew speçjali IΩ-Ωwie© b’sa˙˙tu ta’ Maria u Luigi Beltrame Jannar

Min jistinka jirnexxi G˙awwiema li reb˙et il-midalji g˙alkemm b’diΩabilità

Jannar Dawk iç-çerimonji xebbg˙uni Lesti li nag˙mlu kollox g˙al min in˙obbu u g˙al Ìesù? Ottubru Il-qattus l-abjad Il-vojt ta’ ©o fina meta npo©©u lilna nfusna qabel Alla Mejju Kwiet fil-knisja Ìesù jie˙u paçenzja b’kul˙add fil-Knisja tieg˙u Ottubru Malajr insiet... G˙andek tkun grat lejn min jg˙inek fil-problemi Jannar Minn fejn i©ib l-ener©ija? Wa˙edna ma naslux, irridu l-g˙ajnuna t’Alla Aww/Settembru Çaflisa ta’ m˙abba Taqtax qalbek meta tara kollox sejjer Ωmerç Ottubru Min hu l-akbar midneb? In˙obbu lill-o˙rajn bla ma nistennew xejn lura Ottubru TAGÓLIM A˙taf il-mument Fil-˙ajja trid tuΩa mo˙˙ok u tag˙raf tie˙u riskju April Fejn huma l-lampi? A˙na d-dawl li nΩejnu l-knejjes Aww/Settembru Il-Ìenna bl-escalator Itlob l-g˙ajnuna tal-Ispirtu s-Santu f’xog˙lok Frar Ûew©t ilpup IΩ-Ωew©t ilpup li jinsabu fina: il-˙aΩen u t-tjubija April TAGÓRIF Djaknu ©iΩwita ©did Josef Briffa jsir Djaknu ©iΩwita Ìunju/Lulju Il-ballun sempliçi log˙ba? Il-kummerç ©ust Ìunju/Lulju Il-©iΩwiti Min huma l-©iΩwiti? Mejju Il-kejk tad-divorzju Fl-Ingilterra qed jiççelebraw tmiem iΩ-Ωwie© Novembru Il-vja©© taç-çirasa tal-kafe’ Il-proçess tal-kafe’ u l-qlig˙ baxx g˙all-bidwi April Kemm g˙andek snin jew ˙ajja? Il-magaΩin g˙adu ˙aj wara 61 sena Mejju L-edituri ©iΩwiti matul is-snin Niltaqg˙u mal-edituri kollha ta’ RM2000 Mejju Missjoni fost is-santals Il-©iΩwiti fl-Indja Marzu Qbizna s-60 sena … Regina et Mater, RM2000, RM2000-Lil˙biebna Mejju VOLONTARJAT Kif mort l-etjopja? G˙alkemm foqra kuntenti g˙ax g˙andu lil Alla f’qalbhom Frar Sajf mo˙li? Óidma mas-sorijiet ta’ Madre Teresa li missitli ˙ajti Novembru Setg˙u jg˙ixu t-tfulija tag˙hom Ng˙inu lit-tfal fl-E©ittu Frar Tal-©enn! ˙idma mat-tfal ta’ Belfast fl-Irlanda Novembru RM2000-LilÓbiebna • JANNAR 2010 • 33

Volontarjat

L-aktar importanti

mhux kemm

mal-RM2000-LilHbiebna

nag˙tu flus,

Imma kemm inqieg˙du

im˙abba

f’dak li nag˙tu

Qed infittxu volontarji li jg˙inuna nxerrdu l-magaΩin • Jekk temmen li l-RM2000-LilÓbiebna jag˙mel ˙afna ©id. Jekk tixtieq li jkollok sehem minn dan il-˙afna ©id li jsir f’eluf ta’ qlub • Jekk tixtieq tg˙in biex dan il-©id jasal fid-djar u fil-˙ajja ta’ aktar nies. 1. Tistieden lill-©irien tat-triq tieg˙ek biex jabbonaw fil-magaΩin. Nibg˙atulek innumru ta’ kopji li jkollok bΩonn. Permezz ta’ Ωjara qasira lil kull ©ar jew ©ara fi triqtek, toffrilhom kopja b’xejn tal-magaΩin u tisedinhom jinkitbu fih. Tibg˙atilna l-isem, kunjom u indirizz u numru tat-telefon ta’ dawk li jixtiequ jabbonaw. Nie˙du ˙sieb a˙na nikkuntattjawhom u nfehmuhom x’g˙andhom jag˙mlu biex jinkitbu.

2. Tqassam kopja tal-magaΩin darba fixxahar fi spiΩeriji u postijiet o˙ra fil-belt jew ra˙al fejn toqg˙od. Ara fejn hemm stabbilimenti fil-belt jew ra˙al tieg˙ek li g˙andhom ‘waiting rooms’, fejn ikun hemm nies jistennew. (eΩ: spiΩeriji, kliniçi, dentisti, uffiççji ta’ avukati, nutari, polyclinics, Beauty u Hair Salons, barbieri, uffiççji tal-gvern, Social Welfare, g˙ases tal-pulizija, eçç.) Ara f’liema minnhom tista’ tmur skont il-kumdità tieg˙ek. A˙na nibg˙atulek in-numru ta’ kopji tal-magaΩin skont

in-numru ta’ postijiet li tag˙Ωel int. Kull xahar, tmur f’dawn il-postijiet biex twasslilhom il-magaΩin, biex jitqieg˙ed g˙ad-dispoΩizzjoni tan-nies li jkunu jistennew. Jekk tixtieq tg˙in b’xi wie˙ed minn dawn il-modi, jew b’xi mod ie˙or li tippreferi int, imla’ dil-formola u ibg˙athielna mill-aktar fis. Tista’ wkoll tikkuntattjana bit-telefon jew email, skont kif imniΩΩel hawn ta˙t. Il-Mulej ibierek il-©eneroΩità tieg˙ek. Huwa jaf ipatti bil-mija fil-wie˙ed il-©id li nag˙mlu ma’ ˙utna. Fr Paul Chetcuti sj Editur

Volontarjat mal-RM2000-LilÓbiebna Iva nixtieq ng˙in biex jixtered il-magaΩin RM2000-LilÓbiebna b’dan il-mod (immarka fejn tixtieq): Fost il-Ìirien tat-triq tieg˙i

Billi nqassam fi stabbilimenti fil-belt jew ra˙al fejn noqg˙od.

Isem

B’mod ie˙or (niΩΩel kif tixtieq)

Kunjom

Indirizz Telefon

Mobile

Ibg˙at din il-formola lill-Editur, RM2000-LilÓbiebna, 78, Triq il-MarkiΩ Scicluna, Naxxar NXR 2067. 6899 • Email:rmlh@jesuit.org.mt

Tel:2142 0610 • Mob:7982 34 • JANNAR 2010 • RM2000-LilÓbiebna

Ming˙and Sr Lucie Zong

✂

Ag˙ti daqqa t’id b˙al volontarju/ volontarja b’wie˙ed minn dawn il-modi:

Ming˙and Brother Karmenu Duca G˙eΩieΩ ˙bieb, F’isem Marlon u l-familja tieg˙u ©ewwa El Salvador, nixtieq nirringrazzjakom tal-flus li g˙o©obkom tibag˙tu permezz tal-‘RM2000’. Emmnuni ma g˙andix kliem biex nurikom l-apprezzament tieg˙i ta’ din l-g˙ajnuna. Marlon b˙alissa qed jistenna li ji©i trasferut g˙al ˙abs ie˙or. Kemm hu u kemm jien nafu li Ωjarat ta’ spiss ser ikunu ferm diffiçli.

milquta minn tant ©eneroΩità sabi˙a. Talbuni nirringrazzjakom u nselli ˙afna g˙alikom. G˙eΩieΩ ˙bieb qarrejja tar-RM2000, IΩommukom dejjem fit-talb tag˙hom. U anqas Qabel xejn nixtiqilkom sena tajba u jien, Ωgur li mhux se ninsiekom. qaddisa bil-barka tal-Mulej fuqkom u l-familji B˙alissa fit-tramuntana taç-Çina, fejn tag˙kom. jg˙ixu s-sorijiet tag˙na, qed tag˙mel ˙afna Ωgur tiftakruni. Jien dik is-soru ÇiniΩa li kes˙a. It-temperatura niΩlet 10 ta˙t iΩ-Ωero. b˙alissa qed nistudja Pari©i. Kif kien talabni Imma m’g˙andhomx flus biex isa˙˙nu d-dar nag˙mel Fr Chetcuti, xi xhur ilu kont ktibt fejn joqog˙du. G˙alhekk ikollhom jilbsu l-esperjenza tas-sorijiet tag˙na fiç-Çina. Huwa ˙afna ˙wejje© biex jibqg˙u s˙an, anke meta qalli kemm l-istorja tag˙na misset il-qlub jkunu ©ewwa. Bis-sa˙˙a tal-flus li tajtuna tal-qarrejja. Nirringrazzja lil Alla li qanqal tant jistg˙u isa˙˙nu d-dar, almenu f’xi ©ranet. interess u ˙niena fikom. Dan sinjal li hu tassew Bil-g˙ajnuna tag˙kom jistg˙u ukoll, f’dawn jg˙ammar fikom. Alla bag˙atni fi Franza biex il-jiem ta’ festi, jieklu xi ftit la˙am. Hemm qatt in˙ejji ru˙i g˙all-missjoni tieg˙i f’pajjiΩi li tant ma nieklu la˙am, imma biss ftit ˙axix u ˙obΩ. in˙obb, u nwassal il-Bxara t-Tajba lill-kwaΩi Bosta drabi min˙abba n-nuqqas ta’ ikel tajjeb, biljun ÇiniΩi li g˙adhom ma jafux lil Ìesù. bosta mis-sorijiet Ωg˙aΩag˙ li g˙andna jisfaw Qabel il-Milied Fr Chetcuti kien qalli li morda jew ikunu dg˙ajfin wisq. G˙ax is-sorijiet n©abru `3800 minn fostkom. Il-flus waslu tag˙na huma bejn 20 u 40 sena. Ftit biss sewwa sewwa lejlet il-Milied, fl-24 ta’ minnhom qabΩu l-50 sena. Diçembru. Tassew providenzjali. Dak il-lejl Alla Anke jien, li g˙andi ftit aktar minn 30 sena, l-Missier tant ˙abb id-dinja li bag˙at lil Ibnu, meta kont g˙adni fiç-Çina, kont inkun dejjem u intom tant ˙abbejtu lil ˙utkom fi Kristu li marida. Issa, li qed ng˙ix u nistudja Pari©i, jg˙ixu fiç-Çina, li bg˙attulna din l-g˙ajnuna qed ingawdi sa˙˙a ferm a˙jar, g˙ax l-ikel li mbierka. Is-Superjura u ˙uti s-sorijiet baqg˙u jtuni s-sorijiet FrançiΩi huwa ferm aktar tajjeb u

Din hija s-sitwazzjoni ta’eluf ta’ familji li g˙andhom tfal, missirijiet, ˙uthom ©ewwa l-˙abs u bejn id-distanza u bejn il-fatt li ˙afna minnhom m’g˙andhomx dokumenti validi biex ikunu jistg˙u jΩuru lil qraba tag˙hom, jispiççaw “midfunin” qabel iΩ-Ωmien u l-uniku kuntatt li jkollhom hu permezz tal-ittri. G˙al darb’o˙ra, grazzi. Nibqg˙u mag˙qudin fit-talb. Karmenu M.C.

healthy. In-nuqqas ta’ ikel xieraq idg˙ajjifna wisq. Imbag˙ad il-mod kif ng˙ixu, issikkati fi kmamar Ωg˙ar, ifisser li l-mard jittie˙ed malajr ukoll. Kemm nixtiequ li jkollna l-mezzi biex nistg˙u nibnu dar kbira biΩΩejjed biex ng˙ixu b’mod diçenti u mhux marsusin f’appartamenti Ωg˙ar kif qed nag˙mlu b˙alissa. Imma nafdaw fil-˙niena u filProvidenza t’Alla biex jinqeda bi qlub tajba b˙al tag˙kom biex xi darba din il-˙olma ssir realtà. G˙al Alla kollox huwa possibbli. F’isem ˙uti s-sorijiet u s-superjuri tieg˙i ner©a’ ng˙idilkom Grazzi minn qalbi g˙al dak li qed tag˙mlu g˙all-Kongregazzjoni tag˙na. Nibqg˙u mag˙qudin mag˙kom fit-talb u jalla jkolli x-xorti li xi darba niltaqa’ mag˙kom. Grazzi lil Fr Chetcuti li qed jaqleb l-ittra tieg˙i mill-FrançiΩ imkisser tieg˙i g˙all-Malti biex tistg˙u tifhmuni. O˙tkom is-Soru ÇiniΩa Sr Lucie RM2000-LilÓbiebna • JANNAR 2010 • 35

L-Istrina

tal-RM2000-LilHbiebna

Kul˙add fera˙ mal-pajjiΩ g˙all-©eneroΩità li l-Maltin urew f’©abriet li saru dan l-a˙˙ar b˙all-Istrina u d-Dar tal-Providenza. Fl-RM2000-Lil˙biebna a˙na wkoll ng˙ixu l-Istrina tag˙na matul is-sena. Spiss in©ibu appelli g˙al g˙ajnuna lil ˙utna li fil-bΩonn kemm f’Malta kif ukoll barra. Dawn l-appelli dejjem iqanqlu twe©iba ©eneruΩa mill-qarrejja tag˙na. Ng˙idu GRAZZI KBIRA lil dawk kollha li jwie©bu g˙al dawn l-appelli. Qed nag˙tu rendikont tal-flus li n©abru g˙al dawn l-appelli li g˙amilna dawn l-a˙˙ar xhur: Ittri ta’ Ringrazzjament fuq Ìewwa

36 • JANNAR 2010 • RM2000-LilÓbiebna

2008 Kampanja ©bir ta’ Mobiles Tanzania u Kenya `9,000 Fr Terry Charlton sj (Kenya) Bini ta’ skola fis-slums ta’ Nairobi `6,393 Nies bla xog˙ol (Bethlehem) Bejg˙ ta’ o©©etti taΩ-Ωebbu© `2,433 2009 Fr Bernard Mallia (Sudan). ˙idma mal-Fqar tal-Parroçça tieg˙u `1,800 Br. Karmenu Duca (Los Angeles) Edukazzjoni g˙al tfal ta’ ˙absin `1,200 Sr Lucie Zong (Çina) G˙ajnuna biex jinbnew djar g˙as-sorijiet `3,800 Total

`27,059