วิสาขบูชา
วิสาขบูชา ขึ้น ๑๕ ค่ํา เดือน ๖ (เดือน ๘ เหนือ) เรียบเรียงโดย ศักดิ์นรินทร ชาวงิ้ว
* 0
ในวันเพ็ญในวิสาขมาส หรือวันเพ็ญเดือน ๖ (หรือเดือน ๘ เหนือ) เปนวันสําคัญวันหนึ่งของโลก นั่นคือ วันวิสาขบูชา หรือวันแหงการบูชาใน เดื อ นวิ ส าขะ ที่ ช าวพุ ท ธทั่ ว โลกต า งให ค วามสํ า คั ญ เมื่ อ วั น ที่ ๑๒ พฤศจิกายน ๒๕๔๒ มีการลงนามรับรองใหวันวิสาขบูชา (Vesak) เปนวัน สํ า คั ญ ของโลกขององค ก ารสหประชาชาติ และแต เ ดิ ม ถื อ ว า เป น วั น เปลี่ยนพุทธศักราชดวย วันเพ็ญเดือน ๖ ไลยอนหลังไปปจอ ๘๐ ปกอนพุทธศักราช ใน ครั้งนั้น กระบวนแหพระนางมหาสิริมายา ที่ทรงพระครรภแก เดินทาง ออกจากเมืองกบิลพัสดุ มุงหนาไปยังเมืองเทวทหะ เมื่อกระบวนมาถึง สวนลุมพีนี อันเปนรอยตอระหวางเมืองทั้งสอง พระนางสิริมหามายา ก็ ประชวรพระครรภ และพระนางก็ไดประสูติพระโอรส มีรูปรางลักษณะ สมสวนตามฐานานุรูปแหงผูมีบุญสมพารเพียบพรอมทุกประการ ทรง พระนามวาเจาชายสิทธัตถะ
*
นักวิชาการศึกษา ศูนยวัฒนธรรมศึกษา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลลานนา
ภาพพุทธประวัติตอนประสูติ
ในวันเพ็ญเดือน ๖ ประกา ยอนหลังไป ๔๕ ปกอนพุทธศักราช ในเช า วั น นั้ น ณ ริ ม ฝ ง แม น้ํ า เนรั ญ ชรา ตํ า บลอุ รุ เ วลาเสนานิ ค ม กรุ ง ราชคฤห แควนมคธ ในครั้งนั้นนางสุชาดา กําลังตระเตรียมพิธีบวงสรวง รุกขเทวดาที่ใตตนไทร ตามที่นางไดบนบานเอาไว จึงไดนําขาวมธุปายาส ถวายกับสิทธัตถสมณะ พระองคทรงรับแลวเสวยมธุปายาสนั้น จากนั้นก็ นําถาดทองไปลอยในแมน้ําเนรัญชรา ในชวงบายทรงสรงน้ําเสร็จแลวรับ
หญาคา ๗ กําของโสตถิยพราหมณ มาปูลาดที่ใตตนโพธิ์ ทรงตั้งพระทัย ไววา “ใจแหงคูนี้บพนจากดวยอาสวะ อันถือเอาหื้อเปนอารมณนั้นตราบ ใด คูบไดเถิงยังโพธิญานดั่งอั้น แมนวาหนังแลเอนชิ้นแลเลือดแลกระดูก อันมีในตนแหงคูนี้แหงไขไพ คูบจักละคืนเสียยังอันนั่งพับพะแนงเชิงอันนี้ ตราบนั้นกอนแล” ในยามพลบค่ํา ทรงชนะพระญามารดวยบารมีธรรม จวบจนถึงปฐมยาม ทรงบรรลุญาณที่ ๑ คือ ปุพเพนิวาสญาณ หรือรูแจง ในประวัติการณหนหลังของพระองค ในมัชฌิมยาม ทรงบรรลุญาณที่ ๒ คือ จุตูปปาตญาณ หรือทราบประวัติการณของสัตวโลก และในปจฉิม ยาม ทรงบรรลุญาณที่ ๓ คือ อาสวักขยญาณ หรือทรงทําใหอาสวะให ปราศจากสันดาน ดับสิ้นซึ่งกิเลสทั้งปวงและรูแจงในสัจธรรมทั้งปวง รวม เรียกวา ตรัสรูอนุตตรสัมโพธิญาณ และพระพุทธเจาก็ไดบังเกิดมาบน โลกนี้ในวันนั้นนั่นเอง
ธงฉัพพรรณรังสี ธงศาสนาพุทธที่ใขกันเปนสากล อันเปนรัศมีที่แผออกมาจากพระวรกายของพระพุทธเจา
ภาพพุทธประวัติ ตอนตรัสรู
ในวันเพ็ญเดือน ๖ ปมะเส็ง กอนพุทธศักราช ๑ ป ในชวงเชาพระ พุทธองคทรงรับบิณฑิบ าตที่บานนายจุนทะ ซึ่งถือ วา เปน ปจฉิมบิณฑิ บาต เมื่อเสร็ จภั ต รกิจแลว พระองคก็ เ สด็ จไปยังเมื อ งกุสิ น ารา แขวง มัลละ ทั้งที่กําลังประชวร ไปถึงที่นั่นในตอนเย็น ขณะที่บรรดากษัตริย มัลละประชุมกันอยู พระอานนทจึงนําขาวไปบอกวาพระพุทธเจาเสด็จมา และจะเสด็จนิพพานที่สวนหลวง เหลาบรรดากษัตริยตางตกละลึกและ ตระเตรียมถวายความสะดวกทั้งคณะแพทยใหการพยาบาลดวย ตลอด คื น นั้ น พระองค ท รงโปรดให ป ระชาชนได เ ข า เฝ า เป น ครั้ ง สุ ด ท า ยและ
เตรีย มการเรื่องพระสรีร ศพในวั นรุงขึ้ น สว นพระพุท ธเจ าก็ไ ด ดแสดง ธรรมมิไดขาด ในครั้งนั้นทรงแสดงธรรมแกสุภัททปริพพาชก ใหบวชใน พระธรรมวินัย และไดบรรลุมรรคผล ถือเปนปจฉิมสักขิสาวกองคสุดทาย และได ต รั ส ธรรมบริ ย ายเป น ป จ ฉิ ม วาจาว า “...หนฺ ท ทานิ ภิ กฺ ข เว อามนฺตยามิ โว วยธมฺมา สงฺขารา อปฺปมาเทน สมฺปาเทถ...” แลวก็ปด พระโอษฐ หลับพระเนตร เจริญฌานสมาบัติเปนอนุโลมปฏิโลม ทรงออก ฌานแลวเสด็จดับขันธปรินิพพานในคอนรุงนั้นเอง
ภาพพุทธประวัติ ตอนดับขันธปรินพ ิ พาน
การอุบัติเหตุการณสําคัญๆ ในพระศาสตรสามครั้งนี้คือ ประสูติ ตรัส รู และปรินิพ พาน ลว นแลว แตเกิด ขึ้นในวันเพ็ญ เดือ น ๖ อยางนา อัศจรรย จึงยึดถือ เอาวันนี้เ ปนวั นสํ าคัญ ของชาวพุทธที่จะรําลึกนึกถึง
พระพุทธองค นอกจากนี้ยังถือวาเปนวันพระพุทธ (โดยวันมาฆบูชาเปน วันพระธรรม และวันอาสาฬหบูชาเปนวันพระสงฆ) เปนวันที่ชาวพุทธจะ ทําบุ ญ สุน ทานฟงเทศนโ ดยเฉพาะปฐมสั มโพธิ์ อัน วาดว ยพุท ธประวัติ นั่นเอง และในตอนค่ําก็มีการเวียนเทียนรอบพระวิหาร พระธาตุเจดียอีก ดวย การจัดงานวันวิสาขบูชานั้นในประเทศไทยนั้นอาจจะรับเอามา จากทางศรี ลัง กา ด ว ยทางศรีลั งกาจั ด งานวั น วิส าขบู ช าอยา งยิ่ งใหญ ตั้ ง แต รั บ พระพุ ท ธศาสนาแต ค รั้ ง แรกเริ่ ม ส ว นในประเทศไทยที่ เ ป น หลักฐานชัดเจนก็มีมาในสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหลานภาลัย รัชกาลที่ ๒ แหงกรุงรัตนโกสินทรและพระมหากษัตริยทุกพระองคตอมา ลวนแตยึดถือเปนธรรมเนียมปฏิบัติสืบเนื่องตอกันมาถึงปจจุบัน ในวันนี้ถือเปนวันหยุดราชการอีกวันหนึ่ง เพื่อใหประชาชนไดไป ทําบุ ญ เพื่ อรํ า ลึก ถึ งพระพุ ท ธเจ ากั น อยา งถว นหน าทุก วัด ทุ ก ชุม ชนทั่ ว ประเทศไทย๚๛ เอกสารอางอิง http://www.un.org/ga/54/agenda/a235.pdf http://th.wikipedia.org/wiki/วันวิสาขบูชา เกษม บุ ญ ศรี . ประเพณี ทํ า บุ ญ เนื่ อ งในพระพุ ท ธศาสนา. พิ ม พ ค รั้ ง ที่ ๕. กรุงเทพฯ:องคการคาของคุรุสภา, ๒๕๓๑ บําเพ็ญ ระวิน. ปฐมสมโพธิ สํานวนลานนา. กรุงเทพฯ:สํานักพิมพโอเดียนสโตร, ๒๕๓๕ สมบัติ จําปาเงิน. วันสําคัญของเรา. กรุงเทพฯ:สถาพรบุคส, ๒๕๔๗