ARI25ARG by Roberto de Bouzas

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA 1

Portada ok ARI.indd 1

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

11/10/16 11:21

Edita Instituto Galego da Vivenda e Solo (IGVS). Xunta de Galicia Deseño e maquetación Idear.com.es Imprime xxxxxxx D.L.:X 0000-2016

ARI_18_XULLO_DE_.indd 2

11/10/16 11:08

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 3

11/10/16 11:08

A rehabilitación como protección do noso Existen, polo menos, tres razóns de peso polas que a rehabilitación edificatoria vén sendo unha área de actuación prioritaria para o Goberno galego nos últimos 30 anos, momento en que a Comunidade Autónoma adquiriu as competencias exclusivas en materia de vivenda. A primeira e fundamental radica en que a vivenda constitúe un dereito constituAlberto Núñez Feijoo

cional de todos os cidadáns e, ao mesmo tempo, un piar básico do noso Estado do

Presidente da Xunta de Galicia

benestar. Ao impulsar a rehabilitación abrimos unha porta máis para achegar aos galegos ao exercicio dese dereito básico a un fogar digno. A segunda razón deriva da importancia que ten para a economía e o emprego o sector produtivo que leva aparellada a rehabilitación, un eido que, ademais, sufriu con especial dureza as consecuencias da crise dos últimos anos. E o terceiro motivo para impulsar esta actividade entronca co crecente empeño colectivo dos galegos en coidar a nosa paisaxe e a nosa contorna. Resulta incuestionable que as políticas de vivenda e de recuperación do patrimonio construído desempeñan un importante papel na construción dun territorio do que todos queremos continuar estando orgullosos. Son estes motivos que sobradamente xustifican a intensa actividade coa que a Administración autonómica galega vén incentivando a recuperación de inmobles e conxuntos históricos na nosa comunidade ao longo das últimas décadas. A vitalidade que hoxe emana de zonas urbanas antes degradas e mesmo abandonadas, como a zona vella de Vigo; a mellora na integración cidadá de barrios como o da Tinería de Lugo; o traballo iniciado na recuperación de vivendas do núcleo histórico de Betanzos ou as restauracións que comezan a tomar forma en Ourense, son o resultado da acción rehabilitadora promovida de forma directa polo Instituto Galego da Vivenda e Solo.

ARI_18_XULLO_DE_.indd 4

11/10/16 11:08

Esta publicación recolle mostras abondosas de que a rehabilitación propiciada desde a Xunta de Galicia ten un alcance moito máis extenso que segue, ademais, o fío da nosa identidade, eminentemente rural e vinculada de forma indisoluble ao Camiño de Santiago. Nas cidades e nas vilas, pero tamén de maneira destacada nos pobos e aldeas e ao longo das Rutas Xacobeas, as Áreas de Rehabilitación Integral - un sistema no que Galicia foi pioneira no ano 1996 e no que continúa a ser líder a nivel estatalnos permiten abordar a rehabilitación de forma planificada e ordenada de acordo coas prioridades de cada parte do noso territorio. Grazas a estas ferramentas, melloramos a calidade de vida das persoas, contribuímos á dinamización demográfica do rural e recuperamos o valioso patrimonio que agocha a arquitectura civil galega. Cada galego que decide iniciar a rehabilitación da súa vivenda está traballando por mellorar as súas condicións do seu, pero, contribuíndo tamén, ao mesmo tempo, á protección do noso. A Xunta de Galicia quere e debe seguir acompañando esas apostas persoais, pero reforzando ademais o seu papel de liderado no traballo de recuperación de espazos urbanos que abre novas opotunidades de acceso á vivenda e lles proporciona aos cidadáns entornos máis axeitados para unha vida pública plena. Convido, pois, a percorrer as páxinas deste libro con perspectiva de futuro, desde o convencemento de que moitos galegos atoparán nel o revulsivo para seguir avanzando, desde o ámbito público ou privado, na senda da rehabilitación de vivendas en Galicia. É, sen dúbida, un camiño que paga a pena pecorrer. Un bo camiño.

ARI_18_XULLO_DE_.indd 5

11/10/16 11:08

Unha aposta por Galicia Entre as obrigas irrenunciables das administracións públicas está a de velar pola conservación e recuperación do patrimonio cultural, un conxunto de bens dos que forma tamén parte esencial a arquitectura civil. As vivendas son pegadas do paso da historia polo noso territorio que revelan información valiosa sobre o noso xeito de vivir e de relacionarnos. Ethel Vázquez

Esta publicación achega un valioso testemuño do intenso labor desenvolvido

Conselleira de Intraestruturas e Vivenda

desde a Xunta de Galicia para recuperar, conservar e converter nun novo factor de igualdade social a riqueza arquitectónica que poboa vilas, aldeas e cidades da nosa Comunidade Autónoma. A aposta pola rehabilitación de vivendas e edificios vén sendo nos últimos 30 anos unha prioridade da Xunta de Galicia, que iniciou este camiño a través da concesión de axudas para a rehabilitación no medio rural, ás que lle seguiron apoios para a recuperación de conxuntos históricos. Nese amplo marco da rehabilitación teñen cabida un gran número de traballos e de axudas promovidas polo Goberno galego, como as actuacións directas do Instituto Galego da Vivenda e Solo na rehabilitación de edificios de vivendas adquiridos en conxuntos históricos e núcleos rurais. Ente elas, destacan as intervencións no barrio da Tinería de Lugo, onde o Instituto Galego da Vivenda e Solo actúa directamente; no Casco Vello de Vigo, a través do seu Consorcio, no que a Administración autonómica participa co 90 por cento do capital; así como outras actuacións en Ourense e Betanzos. Paralelamente, promovemos a mellora da eficiencia enerxética e a rehabilitación por parte dos propietarios das vivendas, a través de axudas á rehabilitación de vivendas no medio rural, en conxuntos históricos e en emprazamentos urbanos, así como axudas para a rehabilitación de vivendas de promoción pública por parte das comunidades de propietarios. Neste marco cobra especial protagonismo a figura da Área de rehabilitación integral, ao incorporar un novo concepto de rehabilitación concentrada en áreas. Esta é a nosa principal aposta de futuro no eido da rehabilitación en Galicia e así aparece recollido no Plan rehaVIta, plan galego de rehabilitación, alugueiro e mellora de acceso á vivenda 2015-2020.

ARI_18_XULLO_DE_.indd 6

11/10/16 11:08

Esta figura da Área de rehabilitación integral cumpre vinte anos en 2016, sendo a Xunta de Galicia pioneira, tanto na súa declaración como no seu desenvolvemento. Ademais tamén fomos pioneiros ao declarar a Área de rehabilitación integral dos Camiños de Santiago, que comprende un total de 107 concellos e case 500 parroquias que se suman ás outras 67 ARI declaradas en 40 concellos; o que fai que hoxe un total de 127 concellos galegos conten cunha ou con máis Áreas de Rehabilitación Integral. A aposta da Xunta por esta figura é decidida. Proba disto é que só no ano 2015 e no que vai de 2016 se declararon 11 novas Áreas de Rehabilitación Integral e se ampliou o ámbito territorial doutras catro. Ademais, recentemente demos un novo impulso ás axudas de rehabilitación integral para as vivendas situadas na ARI do Camiño de Santiago: o programa Vivendas do Camiño, a nosa maior aposta pola rehabilitación de vivendas vinculadas ao patrimonio e á identidade de Galicia. Con el pretendemos incrementar a calidade de vida dos galegos, mellorando a accesibilidade ou as condicións das súas vivendas; pero tamén estamos a fomentar o coidado do noso territorio e a posta en valor da paisaxe galega; e dámoslle un novo pulo ao rural, tratando de fixar poboación, atraendo riqueza e emprego ás parroquias e vilas polas que discorren os Camiños de Santiago. Porque non entendemos unha Galicia próspera sen un rural vivo. É moito o traballo realizado ao longo destes anos no eido da rehabilitación e cremos que paga a pena poñelo en valor. Por iso, con este libro tratamos de amosar todo o camiño que xa temos andado, pero tamén queremos deixar constancia de que a rehabilitación é, e debe seguir sendo nun futuro, un obxectivo irrenunciable do Goberno galego.

ARI_18_XULLO_DE_.indd 7

11/10/16 11:08

ARI_18_XULLO_DE_.indd 8

11/10/16 11:09

Índice INTRODUCIÓN ..................................................................................................................................................................... 13 O PROGRAMA DE ARI EN GALICIA .................................................................................................................. 15 Concepto ....................................................................................................................................................................................... 15 Definición nos plans de vivenda dende 1996 .............................................................................................................. 15 Definición actual ........................................................................................................................................................................ 18 Clases de ARI ............................................................................................................................................................................... 19 Procedemento de declaración ........................................................................................................................................... 19 Efectos da declaración dunha ARI ................................................................................................................................... 20 Perspectivas de futuro: as ARI no Plan rehaVIta, plan galego de rehabilitación, alugueiro e mellora de acceso á vivenda 2015-2020 .............................................................................................. 21

ARI EXISTENTES EN GALICIA .............................................................................................................................. 22 Situación actual ........................................................................................................................................................................ 22

DESCRICIÓN DAS ARI: PROVINCIA DA CORUÑA ............................................................................... 25 Concello da Coruña. Cidade Vella e A Peixaría .......................................................................................................... 27 Concello da Coruña. Rúa Fernández Latorre ............................................................................................................. 30 Concello da Coruña. Nosa Señora do Carme .............................................................................................................. 33 Concello da Coruña. Barrio da Sagrada Familia ....................................................................................................... 36 Concello da Coruña. Grupo de Vivendas do Birloque ............................................................................................ 39 Concello da Coruña. Grupo de Vivendas de Santa Cristina (Palavea) ........................................................... 42 Concello da Coruña. Grupo de Vivendas dos Mariñeiros ..................................................................................... 45 Concello da Coruña. Núcleo San Vicente de Elviña ................................................................................................ 48 Concello da Coruña. ventorrillo .......................................................................................................................................... 51 Concello da Coruña. Grupo de Vivendas “María Pita” en Labañou .................................................................. 54 Concello de Betanzos. Conxunto histórico de Betanzos e a súa zona de protección .. ................................................................................................................................................. 57 Concello de Corcubión. Núcleo Histórico de Corcubión ...................................................................................... 60 Concello de Ferrol. Barrios Históricos A Magdalena e Ferrol Vello ............................................................... 63 Concello de Ferrol. Barrio da Graña ................................................................................................................................ 66 Concello de Ferrol. Barrio Esteiro Vello ....................................................................................................................... 69 Concello de Mugardos. Núcleos de Mugardos e O Seixo .................................................................................... 72 Concello de Muros. Núcleo Histórico de Muros ....................................................................................................... 75 Concello de Neda. Conxunto Histórico de Neda ...................................................................................................... 78 Concello de Noia. Conxunto Histórico de Noia .......................................................................................................... 81

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 9

11/10/16 11:09

Concello de Padrón. Núcleo Urbano Histórico de Padrón ................................................................................... 84 Concello de Rianxo. Rianxo, Rianxiño e A Fincheira ............................................................................................... 87 Concello de Santiago de Compostela. Núcleo Histórico de Santiago de Compostela ........................ 90 Concello de Santiago de Compostela. Polígono de Vista Alegre .................................................................... 93 Concello de Santiago de Compostela. Grupos de Vivendas “Compostela e Cardeal Quiroga Palacios” do Barrio da Pontepedriña ..................................................................................... 96 Concello de Santiago de Compostela. Barrio de Vite ........................................................................................... 99

DESCRICIÓN DAS ARI: PROVINCIA DE LUGO ...................................................................................... 103 Concello de Chantada. Conxunto Antigo de Chantada ....................................................................................... 105 Concello de Lourenzá. Conxunto Antigo de Lourenzá e zonas de respecto ............................................ 108 Concello de Lugo. Conxunto Histórico de Lugo ........................................................................................................ 111 Concello de Lugo. Barrio do Sagrado Corazón ......................................................................................................... 114 Concello de Mondoñedo. Conxunto Histórico de Mondoñedo e Barrios Históricos de San Lázaro e “Os Muíños” ............................................................................................................................................. 117 Concello de Monforte de Lemos. Conxunto Histórico e zonas de respecto no Concello de Monforte de Lemos .............................................................................................................................. 120 Concello de Quiroga. Núcleo urbano de Quiroga ................................................................................................... 123 Concello de Ribadeo. Conxunto Histórico da Vila de Ribadeo ....................................................................... 126 Concello de Ribadeo. Núcleo de Rinlo ......................................................................................................................... 129 Concello de Sarria. Conxunto Antigo de Sarria ...................................................................................................... 132 Concello de Sober. Concello rural de Sober ............................................................................................................. 135 Concello de Vilalba. Conxunto Antigo e zona ampliada de Vilalba ............................................................... 138 Concello de Viveiro. Conxunto Histórico de Viveiro ............................................................................................. 141

DESCRICIÓN DAS ARI: PROVINCIA DE OURENSE ........................................................................... 145 Concello de Allariz. Conxunto Histórico de Allariz ............................................................................................... 147 Concello de Allariz. Aldeas e lugares de Santa Mariña de Augas Santas ................................................. 150 Concello de Castro Caldelas. Centro Histórico de Castro Caldelas ............................................................ 153 Concello de Celanova. Contorno do Mosteiro de San Salvador de Celanova e do Burgo Medieval de Vilanova dos Infantes ....................................................................................................... 156 Concello de Ourense. Conxunto Histórico de Ourense ...................................................................................... 159 Concello de Ourense. Núcleo de Seixalbo ................................................................................................................. 162 Concello de Ourense. Polvorín, Camelias e Carballeira ...................................................................................... 165 Concello de Ourense. Barrios Serra de San Mamede, Cruceiro Quebrado e A Inmaculada ......................................................................................................................................................................... 168 Concello de Ribadavia. Núcleo Histórico de Ribadavia ....................................................................................... 171

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 10

11/10/16 11:09

Concello de Ribadavia. Conxunto Antigo de San Cristovo de Ribadavia .................................................. 174 Concello de San Cibrao das Viñas. “Barrios orixinarios” de San Cibrao das Viñas ............................... 177 Concello de Verín. Barrio de San Lázaro e Núcleo Antigo de Verín .............................................................. 180 Concello de Vilar de Santos. Núcleo de Vilar de Santos .................................................................................... 183 Concello de Xunqueira de Ambía. Conxunto Histórico de Xunqueira de Ambía .................................... 186

DESCRICIÓN DAS ARI: PROVINCIA DE PONTEVEDRA ............................................................... 189 Concello de Baiona. Vila de Baiona ................................................................................................................................ 191 Concello de Cambados. Conxunto Histórico de Cambados ............................................................................. 194 Concello de Cangas. Conxunto Antigo e zona ampliada de Cangas ............................................................. 197 Concello de Marín. Conxunto Vello e Barrio da “Banda do Río Lameira” .................................................. 200 Concello de Poio. Conxunto Histórico-Artístico de Combarro ..................................................................... 203 Concello de Pontevedra. Núcleo de Estribela ........................................................................................................ 206 Concello de Pontevedra. Conxunto Histórico de Pontevedra ........................................................................ 209 Concello de Tui. Conxunto Histórico de Tui ............................................................................................................... 212 Concello de Vigo. Conxunto vello de Vigo ................................................................................................................. 215 Concello de Vigo. Conxunto Histórico de Bouzas ................................................................................................. 219 Concello de Vigo. Grupo de Casas Santa Clara en Cabral ................................................................................. 221 Concello de Vigo. Rúas Bueu – Moaña do Polígono de Coia ............................................................................ 224 Concello de Vilagarcía de Arousa. Núcleo de Carril ............................................................................................ 227 Concello de Vilagarcía de Arousa. Núcleo de Vilaxoán ...................................................................................... 230 Concello de Vilagarcía de Arousa. Conxunto Vello de Vilagarcía de Arousa .......................................... 233

A ARI DOS CAMIÑOS DE SANTIAGO .......................................................................................................... 237 Os Camiños de Santiago .................................................................................................................................................... 238 Declaración da ARI ............................................................................................................................................................... 242

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 11

11/10/16 11:09

ARI_18_XULLO_DE_.indd 12

11/10/16 11:09

Introdución “Non herdamos a terra dos nosos antepasados. Legámola aos nosos fillos” Antoine de Saint-Exupéry

Galicia ten un importante patrimonio arquitectónico

man dos diferentes plans de vivenda, tamén implan-

que debe ser conservado e posto en valor mediante

taron programas para actuar en zonas máis moder-

o fomento das actuacións rehabilitadoras. A ninguén

nas, principalmente nos ensanches das cidades nos

se lle escapa a relevancia da preservación dos nú-

que había numerosos edificios que necesitaban in-

cleos históricos e tradicionais nos ámbitos urbano e

tervencións de mellora estrutural, de accesibilidade

rural, pero hai que ter en conta ademais a importan-

e eficiencia enerxética.

cia de recuperar zonas degradadas ou en proceso de deterioración e de mellorar a eficiencia enerxética dos edificios en consonancia cos obxectivos da Estratexia Europa 2020.

A Xunta de Galicia, dende a asunción das competencias en materia de vivenda, aprobou diversas liñas de axudas á rehabilitación que teñen o seu punto de partida no Decreto 258/1985, do 14 de novembro, so-

A rehabilitación e a rexeneración urbana xogan un pa-

bre protección, fomento e regulación das actuacións

pel fundamental nas políticas de vivenda como solu-

de rehabilitación de vivendas unifamiliares no medio

ción eficiente, sustentable e de futuro á hora de dar

rural de Galicia (DOG número 241 do 17 de decembro

resposta ás necesidades de vivenda da poboación e

de 1985).

de minorar os impactos no medio.

A partir deste decreto aprobáronse varias normas

A finalidade de incentivar a rehabilitación debe ir

de axudas co fin de dar incentivos á rehabilitación e á

máis aló da consecución das transformacións físi-

reconstrución no medio rural, regular a autoconstru-

cas e económicas do entorno no que se actúa e xe-

ción, atender a outras actuacións con incidencia no

rar unha cultura de rehabilitación, isto é, a crenza por

medio rural para solucionar os problemas de infra-

parte da cidadanía de que efectivamente a recupera-

vivenda ou procurar o remate exterior dos edificios.

ción e conservación das vivendas é unha necesidade

Esta regulación, sen dúbida, conseguiu cambiar tanto

persoal e colectiva e que ademais produce importan-

a fisionomía do rural de Galicia como as condicións de

tes retornos ao conxunto da sociedade.

vida dos seus habitantes.

Conscientes desta necesidade, os sucesivos gober-

Coa orde do 15 de marzo de 1989, pola que se esta-

nos autonómicos dedicaron grandes esforzos á reha-

blecen subvencións persoais por parte da Comunida-

bilitación rural, dos conxuntos históricos, do Camiño

de Autónoma de Galicia a actuacións en materia de

de Santiago e, a través de actuacións propias ou da

rehabilitación de vivendas situadas en conxunto de

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 13

11/10/16 11:09

interese arquitectónico ou patrimonial, iníciase unha

A explicación do éxito das ARI, froito do traballo

nova modalidade de axudas autonómicas dirixidas a

conxunto das tres administracións implicadas, esta-

potenciar estreitamente a rehabilitación de edificios

tal, autonómica e municipal, radica na súa vocación

destinados a vivendas situados dentro de lugares sin-

de afrontar a rehabilitación dende unha perspectiva

gulares ou histórico-artísticos, co obxecto de evitar o

de conxunto. Esta vocación marca claramente este

seu deterio e facer das zonas nas que se atopen uns

programa, que excede da rehabilitación illada de

espazos máis favorables á convivencia, evitando ao

edificios e vivendas, para comprender tamén actua-

mesmo tempo a degradación dos inmobles e buscan-

cións de urbanización e reurbanización dos espazos

do a súa adecuación ás melloras de habitabilidade.

públicos en busca da recuperación de contornos vi-

Grazas a este programa conseguiuse potenciar a reha-

vos, nos que a rehabilitación ou renovación das edi-

bilitación de edificios destinados a vivendas situados

ficacións sexan un punto de partida para a dinamiza-

nos conxuntos históricos de Galicia fixando poboación

ción social, demográfica e económica do ámbito.

neses ámbitos e contribuíndo a frear o seu deterioro.

Ao longo destes vinte anos, as ARI configuráronse

O ano 1996 marca o comezo dun programa clave para

como un instrumento fundamental dentro das políti-

as actuacións rehabilitadoras na nosa comunidade

cas de vivenda da Comunidade Autónoma que posi-

autónoma coa declaración, o día 5 de xullo, da primei-

bilitou unha gran transformación de moitas cidades,

ra área de rehabilitación integral (ARI) de Galicia: o

vilas e núcleos, así como un cambio de mentalidade

conxunto histórico de Allariz (Ourense).

na poboación cara á rehabilitación das súas vivendas.

Dende esa primeira declaración transcorreron xa vin-

Esta publicación xorde para celebrar este vixésimo

te anos, ao longo dos que se declararon outras 67 ARI

aniversario, seguir avanzando no camiño iniciado en

que avalan a transcendencia do programa de áreas

1996, difundir este programa e agradecer o esforzo

de rehabilitación integral, a súa consolidación e gran

de todas as persoas que o fixeron posible.

implantación en toda a xeografía galega.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 14

11/10/16 11:09

O programa de ARI en Galicia Concepto

c) A construción de novas edificacións que, de acor-

A área de rehabilitación integral é un ámbito de intervención que se declara pola Presidencia do Instituto Galego da Vivenda e Solo, no que se prevé a rehabilitación de vivendas e edificios de vivendas polos seus propietarios e a realización de obras de urbanización e reurbanización de espazos públicos por parte dos concellos. En ambos casos con axudas da Xunta de Galicia e do ministerio competente en materia de vivenda (actualmente o Ministerio de Fomento).

Definición nos plans de vivenda dende 1996 O concepto de ARI xurde da man dos plans de vivendas e foi cambiando ao largo dos distintos plans, en concreto, dende 1996, ano da primeira declaración en Galicia, a regulación da figura sufriu a seguinte evolución: Plan de vivenda 1996-1998, regulado polo Real Decreto 2190/1995, do 28 de decembro (BOE núm. 312 do 30 de decembro de 1995): Aos efectos do Real Decreto entenderanse como áreas de rehabilitación as de rehabilitación integra-

do co planeamento urbanístico vixente, contribúan á rexeneración urbana da área considerada. En todo caso, a nova superficie construída non poderá superar en máis do 10% a dos edificios inicialmente existente na ARI. Plan de vivenda 1998-2001, regulado polo Real Decreto 1186/1998, do 12 de xuño, sobre medidas de financiamento das actuacións protexidas en materia de vivenda e solo do Plan 1998-2001 (BOE núm. 152 do 26 de xuño de 1998) Mantense no esencial o concepto de ARI do plan anterior, se ben coa inclusión das áreas situadas en cidades declaradas pola UNESCO como Patrimonio da Humanidade. Nas ditas áreas poderían ser protexidas as operacións de rehabilitación de edificios e vivendas, incluíndo, se fora necesario, a execución da urbanización ou reurbanización do ámbito considerado, comprendendo, de ser o caso, as obras de demolición.

da, así como calquera outra que, por tratarse de zo-

Neste plan desaparece a limitación do 10% para a

nas ou barrios en proceso de degradación, sexa así

nova superficie construída, limitándose a prever que

declarada polo órgano competente da Comunidade

no suposto de promoción de vivendas de nova cons-

Autónoma, previo acordo co concello afectado.

trución suxeitas a algún réxime de protección pública,

Nas ditas áreas poderían ser protexibles as seguin-

sería de aplicación o financiamento previsto no plan.

tes operacións:

Plan de vivenda 2002-2005, regulado polo Real De-

a) A rehabilitación de edificios e vivendas

creto 1/2002, do 11 de xaneiro, sobre medidas de fi-

b) A execución de obras de urbanización ou reurba-

nanciamento das actuacións protexidas en materia

nización do ámbito considerado, incluíndo, de ser

de vivenda e solo do Plan 2002-2005 (BOE núm. 11

o caso, as obras de demolición, se fose necesario.

do 12 de xaneiro de 2002)

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 15

11/10/16 11:09

Este plan recupera a definición do Plan 1996-1998. Nas ARI, ao igual que no Plan 1998-2001, poderían ser protexidas as operacións de rehabilitación de edificios e vivendas, incluíndo, se fora necesario, a execución da urbanización ou reurbanización do ámbito considerado, comprendendo, de ser o caso, as obras de demolición. Así mesmo, as novas vivendas suxeitas a algún réxime de protección pública poderían acollerse ao financiamento cualificado

• As áreas de rehabilitación integral: os tecidos urbanos, zonas destes ou barrios en proceso de degradación física, social ou ambiental, así declarados polas Comunidades Autónomas e Cidades de Ceuta e Melilla, e acollidos ás axudas económicas correspondentes mediante acordo da comisión bilateral de seguimento con participación do concello correspondente. • As áreas de rehabilitación de centro histórico:

do plan.

os núcleos urbanos e cidades históricas declara-

Plan de vivenda 2005-2008, regulado polo Real De-

similar da lexislación autonómica, e aqueles que

creto 801/2005, do 1 de xullo, polo que se aproba

teñan incoado expediente para obter as citadas

o Plan Estatal 2005-2008, para favorecer o acceso

declaracións, previo acordo co concello afectado,

dos cidadáns á vivenda (BOE núm. 166 do 13 de xullo

e acollidas ás axudas económicas corresponden-

de 2005)

tes mediante acordo da comisión bilateral de se-

No Decreto 18/2010, do 26 de xaneiro, polo que se establecen as axudas públicas en materia de vivenda a cargo da Comunidade Autónoma de Galicia e se regula a xestión das previstas no Real decreto 801/2005, do 1 de xullo, para o período 2005-2008, defínense as ARI como as zonas ou barrios en proceso de degradación e centros históricos que así fosen declarados pola Consellería de Vivenda e Solo, logo de petición motivada polo concello afectado. A declaración de áreas de rehabilitación terá por finalidade coordinar e programar as actuacións das administracións públicas e fomentar as actuacións privadas de rehabilitación mediante axudas de carácter técnico, económico e de xestión e información.

das ou non Ben de Interese Cultural, ou categoría

guimento con participación do concello. Se están declaradas Ben de Interese Cultural ou categoría similar deberán ter aprobado un plan especial de protección, conservación e rehabilitación, dos previstos na lexislación estatal ou autonómica de protección do Patrimonio Histórico ou, se non o tiveran, haberán de dispor del nos prazos establecidos no mencionado acordo da comisión bilateral de seguimento. Plan de vivenda 2009-2012, regulado polo Real Decreto 2066/2008, do 12 de decembro, polo que se regula o Plan Estatal de Vivenda e Rehabilitación 20092012 (BOE núm. 309 do 24 de decembro de 2008) O Plan 2009-2012 establece que o programa de

Este plan supón unha innovación no programa das

ARI recolle as condicións básicas para financiar as

ARI ao definir dúas modalidades:

actuacións de mellora de tecidos residenciais no

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 16

11/10/16 11:09

medio urbano e rural, recuperando funcionalmen-

motivados acordados nas comisións bilaterais de

te conxuntos históricos, centros urbanos, barrios

seguimento.

degradados e municipios rurais, que precisen a rehabilitación dos seus edificios e vivendas, a supe-

Poderían ser obxecto de financiamento ao abeiro

ración de situacións de infravivenda e de interven-

deste programa do plan, as seguintes actuacións:

cións de urbanización ou reurbanización dos seus

a) En elementos privativos do edificio (vivendas), as obras de mellora da habitabilidade, seguridade,

espazos públicos. Neste plan coexisten tres modalidades de ARI: • As áreas de rehabilitación en conxuntos históricos: ademais dos requisitos establecidos para as áreas de rehabilitación integral, o conxunto histórico deberá estar declarado como tal ou ter, polo menos, expediente incoado ao efecto, segundo a lexislación estatal ou autonómica e contar cun plan especial de conservación, protección e rehabilitación, ou figura similar establecida polas Comunidades autónomas e cidades de Ceuta e Melilla, e que conte polo menos coa aprobación inicial no momento da solicitude.

accesibilidade e eficiencia enerxética. b) En elementos comúns do edificio, as obras de mellora da seguridade, estanquidade, accesibilidade e eficiencia enerxética, e a utilización de enerxías renovables. c) En espazos públicos, as obras de urbanización, reurbanización e accesibilidade universal, e o establecemento de redes de climatización e auga quente sanitaria centralizadas alimentadas con enerxías renovables. A promoción de novas vivendas protexidas na ARI, de ser o caso, estará suxeita ás condicións e sistema de

• As áreas de rehabilitación integral: o seu perímetro declarado deberá incluír polo menos 200 vivendas. Excepcionalmente, esta cifra poderá ser inferior en casos suficientemente motivados, acordados nas comisións bilaterais de seguimento. • As áreas de rehabilitación en municipios rurais: ademais dos requisitos establecidos para as áreas de rehabilitación integral, deberán estar en concellos rurais de menos de 5.000 habitantes, conforme ao establecido na Lei 45/2007, para o desenvolvemento sustentable do medio rural. Ex-

financiamento establecidas no plan 2009-2012 Nos plans anteriores ao 2009-2012 definíanse con carácter xeral as actuacións de rehabilitación e establecíase a posibilidade de exonerar neste programa dos requisitos de superficie computable a efectos do cálculo do orzamento protexible, ingresos dos solicitantes de financiamento cualificado, antigüidade do edificio e baleirado do mesmo (en xeral, establécese unha antigüidade superior aos 10 ou 15 anos e prohíbese o baleirado).

cepcionalmente, poderán destinarse a concellos

No Plan 2009-2012, fíxanse as condicións especí-

de maior poboación, en casos suficientemente

ficas para este programa, establecendo que as vi-

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 17

11/10/16 11:09

vendas deberán ter unha antigüidade superior a 10

1. As actuacións na área de rehabilitación integral

anos, agás en supostos suficientemente motivados

teñen por obxecto a intervención sobre un conxun-

e acordados nas comisións bilaterais de seguimen-

to de edificacións con usos residenciais que se

to e que os ingresos familiares das persoas físicas

atopen en situación de deterioración, tanto no

beneficiarias das axudas non poderán exceder de

medio urbano coma no rural, para os efectos de

6,5 veces o indicador público de rendas de efectos

mellorar a habitabilidade das vivendas situadas

múltiples (IPREM) cando se trate da rehabilitación,

nos centros urbanos, conxuntos históricos, rueiros

para uso propio, de elementos privativos dos edifi-

ou barrios, municipios rurais ou núcleos singula-

cios (vivendas).

res, de tal xeito que melloren a calidade de vida dos seus habitantes, satisfagan as necesidades

Plan Estatal de fomento do alugueiro de vivendas,

de vivenda da cidadanía e supoñan unha recupe-

a rehabilitación edificatoria e a rexeneración e re-

ración do patrimonio edificado e dos espazos ur-

novación urbanas, 2013-2016, regulado polo Real

banos ou rurais.

Decreto 233/2013, do 5 de abril (BOE núm. 86 do 10 de abril de 2013)

2 As actuacións de rehabilitación deberán ser declaradas como tales pola Comunidade Autónoma

O plan 2013-2016, por primeira vez non recolle o pro-

de Galicia, e o seu réxime xurídico determinarase

grama de ARI que se substitúe polo programa de

regulamentariamente.”

fomento da rexeneración e renovación urbana. En Galicia, non obstante, acordouse co Ministerio de Fo-

As ARI regúlanse polo Decreto 18/2014, do 13 de fe-

mento, que este programa se desenvolvería a través

breiro, polo que se determinan os aspectos básicos

da figura das áreas de rehabilitación integral, posibi-

dos programas autonómicos de rehabilitación de vi-

litando así o mantemento das mesmas.

vendas e se dan directrices para o desenvolvemento do Plan estatal de fomento do alugamento de viven-

Definición actual Na nosa Comunidade Autónoma a figura da ARI está recoñecida con rango legal, o que da mostra da súa relevancia na política de vivenda. A vixente Lei de Vivenda de Galicia, a Lei 8/2012, do 29 de xuño (DOG núm. 141 do 24 de xullo de 2012) establece, no seu artigo 95, o seguinte: “Artigo 95. Actuacións na área de rehabilitación integral

das, a rehabilitación edificatoria e a rexeneración e renovación urbanas, 2013-2016, no ámbito da Comunidade Autónoma de Galicia (DOG Núm. 38 do 25 de febreiro de 2014) O artigo 2.5 do citado decreto define a área de rehabilitación integral como área declarada pola Administración autonómica de acordo co establecido no artigo 95 da Lei 8/2012, do 29 de xuño, de vivenda de Galicia.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 18

11/10/16 11:09

Clases de ARI

mento estatal dos plans de vivenda, deberán cum-

O Decreto 18/2014, do 13 de febreiro, establece tres

prirse os límites mínimos de vivendas e demais requi-

categorías: Áreas de rehabilitación integral xerais: Son as áreas de rehabilitación integral que non pertenzan a ningunha das categorías consideradas nos puntos seguintes. Neste suposto, o ámbito delimitado deberá ter como mínimo 50 vivendas. Áreas de rehabilitación de conxuntos históricos: Son as áreas de rehabilitación integral que comprendan un ámbito que teña declaración de ben de interese cultural e conte cun plan especial de protección. Neste suposto, o ámbito delimitado deberá ter como mínimo 50 vivendas.

sitos establecidos no correspondente real decreto regulador do plan.

Procedemento de declaración As ARI declararanse por resolución da Presidencia do Instituto Galego da Vivenda e Solo, por petición dos concellos interesados en que se declare unha área no seu territorio. Poderán tamén declararse de oficio polo Instituto Galego da Vivenda e Solo, cando a área comprenda máis dun concello e motivos de interese arquitectónico, cultural ou social así o aconsellen. O procedemento de declaración por instancias do concello iniciarase mediante unha solicitude dirixida

Áreas de rehabilitación rurais: Son as áreas de rehabilitación integral que se declaren en concellos menores de 5.000 habitantes e a súa configuración sexa predominantemente rural. Neste suposto, o ámbito delimitado deberá ter como mínimo 20 vivendas.

á Dirección Xeral do Instituto Galego da Vivenda e Solo acompañada da seguinte documentación: a) Certificado de acordo do concello que aproba a solicitude da declaración de área de rehabilitación integral conforme á clasificación das ARI. b) Delimitación do ámbito proposto, determinación

Os límites mínimos de vivendas de cada clase pode-

do planeamento vixente e parámetros urbanísti-

rán modificarse por orde, sempre que as caracterís-

cos polos que está afectada a área proposta.

ticas do ámbito que se vai delimitar así o xustifiquen

c) Compromiso do concello para crear ou manter

debido ás características tipolóxicas das edifica-

unha oficina municipal de rehabilitación, con me-

cións que conforman o ámbito, ao interese arquitec-

dios suficientes para a xestión e o impulso de ac-

tónico específico do conxunto, ao grao de deteriora-

tuacións de rehabilitación no ámbito.

ción das edificacións unido a baixos niveis de renda dos titulares das vivendas ou á extensión do ámbito catalogado polo planeamento.

d) Memoria explicativa na que se recollan os seguintes aspectos: 1) Obxectivos que se pretenden coa declaración

No suposto de que se pretenda declarar unha área

proposta e indicadores de seguimento que per-

de rehabilitación integral para acollerse ao financia-

mitirán analizalos.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 19

11/10/16 11:09

2) Relación das rúas comprendidas dentro do ámbito.

cífico entre o ministerio competente en materia de vivenda, a Xunta de Galicia e o concello. Neste acor-

3) Número total de edificios e vivendas no ámbito.

do fíxase o número de actuacións que poderán ser

4) Número de edificios e vivendas susceptibles de

obxecto de financiamento; os importes das axudas

rehabilitación. 5) Análise do proceso de degradación física, social e ambiental que clarifique a necesidade da declaración de área de rehabilitación integral proposta, tales como o envellecemento demográfico, perda de poboación, abandono de acti-

con cargo a fondos estatais e autonómicos, a estimación do importe total das actuacións e, no caso das obras de urbanización e reurbanización de espazos públicos, a achega que se fará con cargo ao concello promotor da actuación; as anualidades de execución e as obrigas de cada unha das administracións res-

vidades económicas ou baixo nivel de ingresos

pecto á xestión do programa.

das persoas residentes.

No que atinxe aos efectos derivados dunha decla-

6) Avaliación do nivel de deterioro de edificios e vivendas no ámbito. 7) Avaliación do custo estimado das actuacións de rehabilitación previstas de edificios e vivendas. 8) De ser o caso, proposta de actuacións de urbanización e reurbanización para impulsar a rexeneración do ámbito e avaliación do seu custo. 9) De ser o caso, plan de realoxo temporal, a súa programación e custo económico. 10) Planos xeoreferenciados coa delimitación da área de rehabilitación integral solicitada. As ARI desenvólvense ao longo do tempo e execútanse en varias fases, podendo ampliarse o ámbito inicialmente declarado, a petición do concello interesado, polo mesmo procedemento que o seguido para a súa declaración.

Efectos da declaración dunha ARI

ración de ARI, hai que sinalar que estas actuacións teñen importantes efectos tanto sobre os tecidos urbanos, como dende as perspectivas social e económica. Polo que se refire aos tecidos urbanos, estas intervencións xeran sempre unha mellora da calidade dos espazos públicos e unha mellora do equipamento local. Así mesmo, este tipo de actuacións comportan en moitos casos a peonalización de rúas e espazos públicos. No referido aos efectos sociais supoñen o aumento da poboación residente, a calidade de vida dos ocupantes das vivendas e a mellora da integración cun fomento da pluralidade social. E, por último, o efecto económico máis destacado é a revalorización das vivendas da área rexenerada ou do seu entorno. Así mesmo, as intervencións de rexe-

A declaración dunha ARI habilita para acceder ao fi-

neración urbana producen o aumento do dinamismo

nanciamento, a través da sinatura dun acordo espe-

económico do ámbito, a creación de emprego e o au-

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 20

11/10/16 11:09

mento da diversidade urbana (habitantes, tipos de

públicos e xerar actividade que produza un impacto

vivendas, actividades, etc.).

positivo en toda a cidade.

Perspectivas de futuro: as ARI no Plan rehaVIta, plan galego de rehabilitación, alugueiro e mellora de acceso á vivenda 2015-2020

No sistema urbano intermedio, pode contribuír a le-

O 12 de febreiro de 2015, o Consello da Xunta aprobou o Plan galego de rehabilitación, alugueiro e mellora de acceso á vivenda 2015-2020 que se con-

var a cabo procesos de recuperación das funcións produtivas, residenciais, sociais e estéticas de moitos dos seus sectores interiores que viviron intensos procesos de abandono e deterioración social, económica e ambiental.

figura como unha guía de orientación das accións

Nos nodos cobra especial relevancia a declaración de

futuras do Instituto Galego da Vivenda e Solo na

ARI rural como factor estratéxico para fixar poboa-

que se definen as directrices básicas da política de

ción, atraer visitantes e desenvolver as potencialida-

vivenda e solo na Comunidade Autónoma de Galicia

des dos núcleos.

para o período 2015-2020, a través de catro eixos diferenciados. O eixo 2, dedicado á rehabilitación de vivendas e renovación urbana, inclúe expresamente o programa de ARI, garantindo a súa permanencia e potenciación.

En consonancia co dito anteriormente, preténdese canalizar o fomento da rehabilitación nos chanzos superior, intermedio e nos nodos a través da declaración de ARI, xa sexan xerais, de conxuntos históricos ou rurais, de acordo co procedemento establecido no

O plan establece uns criterios de intervención en atención ao sistema territorial de Galicia, fixado nas Directrices de Ordenación do Territorio (DOT), nos que está presente a figura da ARI nos tres niveis:

Decreto 18/2014, do 13 de febreiro. Este decreto reduciu considerablemente o número de vivendas que deben integrar o ámbito, o que facilita a xestión da intervención pública en materia

Nas sete grandes cidades, considérase unha boa

de rehabilitación a través desta figura que debe ser

estratexia para transformar os núcleos e zonas ur-

apoiada e estendida como modelo de actuación en

banas en situación de deterioración, conseguir a

atención á súa consideración en Galicia e aos logros

súa integración e posta en valor, recuperar espazos

acadados dende a súa implantación en 1996.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 21

11/10/16 11:09

ARI existentes en Galicia Situación actual

En Galicia hai actualmente declaradas 68 áreas de

Dende a primeira declaración de ARI sucedéronse

rehabilitación integral, 67 situadas en 40 concellos

as declaracións de diversas áreas ao longo dos anos e varios concellos, despois de ver a efectividade do programa no seu ámbito, solicitaron a tramitación de novas ARI no seu termo municipal ou incluso a

e a ARI dos Camiños de Santiago que comprende 107 concellos, dos que 20 deles xa teñen declarada outra área de rehabilitación no seu termo municipal. En total hai 127 concellos que teñen dentro do seu ámbito te-

ampliación das existentes.

rritorial unha área de rehabilitación integral declarada,

ARI declaradas por anos

importante impacto que este programa ten en materia

isto é, o 40,5 % dos concellos galegos, o que amosa o

Ano

Número de ARI declaradas

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

de rehabilitación na nosa comunidade autónoma. Concellos con ARI

Ano

Concellos con ARI

1996

1997

1998

1999

2000

2003

2001

2005

2002

2006

2003

2007

2005

2008

2006

2009

2007

2010

2008

2011

2009

2012

2010

121

2015

2011

125

2012

126

2016

2015

127

TOTAL

2016

127

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 22

11/10/16 11:09

ARI declaradas por provincias

En total hai declaradas áreas de rehabilitación integral

A Coruña

Lugo

Ourense

Pontevedra

ARI Camiños de Santiago

en 40 concellos, coa seguinte distribución xeográfica:

A Coruña

Lugo

Ourense

Pontevedra

ARIS en concellos 12 10 8 6 4

A Coruña Allariz Baiona Betanzos Cambados Cangas Castro Caldelas Celanova Chantada Corcubión Ferrol Lourenzá Lugo Marín Mondoñedo Monforte de Lemos Mugardos Muros Neda Noia Ourense Padrón Poio Pontevedra Quiroga Rianxo Ribadavia Ribadeo San Cibrao das Viñas Santiago de Compostela Sarria Sober Tui Verín Vigo Vilagarcía de Arousa Vilalba Vilar de Santos Viveiro Xunqueira de Ambía

En Galicia hai 53.505 vivendas incluídas no ámbito das ARI declaradas en concellos ás que hai que engadir as máis de 100.000 vivendas que existen na ARI dos Camiños de Santiago. O financiamento das ARI realízase por fases, a través da sinatura de sucesivos acordos de financiamento. Ata o 1 de xaneiro de 2016, asináronse 450 acordos específicos de financiamento para un total de 15.003 actuacións de rehabilitación, das que xa se executaron 11.889, por un importe en torno aos 81.000.000 €, con cargo á Xunta e ao Ministerio competente en materia de vivenda, ás que haberá que engadir as actuacións que están en execución ao abeiro dos convenios en vigor.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 23

11/10/16 11:09

ARI_18_XULLO_DE_.indd 24

11/10/16 11:09

DESCRICIÓN DAS ARI:

PROVINCIA DA

CORUÑA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 25

11/10/16 11:09

ARI_18_XULLO_DE_.indd 26

11/10/16 11:09

CONCELLO DA

CORUÑA

CIDADE VELLA E A PEIXARÍA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 27

11/10/16 11:09

CIDADE VELLA E A PEIXARÍA TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación de centro histórico.

DESCRICIÓN: A delimitación do ámbito da área coincide coa do Plan especial da Cidade Vella e a A Peixaría, aprobado definitivamente polo Pleno Municipal na sesión do día 14 de decembro de 1998, (PEPRI). Segundo as determinacións do PEPRI, no ámbito existen un total de 39 edificacións con protección monumental, 56 con protección integral, 351 con protección de tipo estrutural e 446 con protección ambiental. Aproximadamente o 60% dos edificios do ámbito están destinados a un uso residencial, dedicándose o resto fundamentalmente ao comercio, que se localiza, sobre todo, nas plantas baixas dos edificios. Esta área foi declarada o 14 de novembro de 2003 e comprende 8.535 vivendas.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 28

11/10/16 11:09

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

3.414.233,46 €

Ministerio

5.055.093,85 €

Concello

2.063.450,92 €

Particulares Total

2.957.431,21 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 1.752

13.490.209,44 €

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 29

11/10/16 11:09

CONCELLO DA

CORUÑA

RÚA FERNÁNDEZ LATORRE

30Instituto ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL ANOS REHABILITANDO GALICIA © Geográfico Nacional de España - Xunta20 de Galicia

ARI_18_XULLO_DE_.indd 30

11/10/16 11:09

RÚA FERNÁNDEZ LATORRE TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: O ámbito comprende unha superficie aproximada de dúas hectáreas na que a edificación constitúe un grupo arquitectónico e urbanístico heteroxéneo, no que se localizan edificios catalogados no PXOM de 1998, inmobles de estilo tradicional e de arquitectura recente. Esta área foi declarada o día 27 de abril de 2006 e nela sitúanse 260 vivendas susceptibles de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 31

11/10/16 11:09

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

1.486.056,00 €

Ministerio

1.371.744,00 €

Concello

597.540,00 €

Particulares

571.560,00 €

Total

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 263

4.026.900,00 €

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 32

11/10/16 11:10

CONCELLO DA

CORUÑA

NOSA SEÑORA DO CARME

ARI_18_XULLO_DE_.indd 33

11/10/16 11:10

NOSA SEÑORA DO CARME TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: O ámbito comprende unha superficie aproximada de 2,5 hectáreas. A agrupación Nosa Señora do Carme é un asentamento proxectado e executado por fases, entre os anos 50 e principios dos 60. Trátase dunha parcela inclinada, onde os edificios de vivendas se dispoñen gradualmente adaptándose ao desnivel. Propúxose a declaración da zona como área de rehabilitación co fin de establecer un equilibrio entre a recuperación do marco de uso residencial e a recuperación dos espazos libres, que inclúen a ordenación das infraestruturas. A agrupación do Carme é un barrio fundamentalmente residencial, aínda que os seus veciños sigan vinculados á actividade comercial e hostaleira. Os edificios e espazos libres na área, constitúen un conxunto de interese, concentrado dentro dun perímetro ben delimitado. Esta área foi declarada o día 27 de abril de 2006 e inclúe 271 vivendas obxecto de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 34

11/10/16 11:10

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 271

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

1.550.120,00 €

Ministerio

1.430.880,00 €

Concello

623.300,00 €

Particulares

596.200,00 €

Total

4.200.500,00 €

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 35

11/10/16 11:10

CONCELLO DA

CORUÑA

BARRIO DA SAGRADA FAMILIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 36

11/10/16 11:10

BARRIO DA SAGRADA FAMILIA TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: O Barrio da Sagrada Familia comeza a súa construción no ano 1954 e o seu auxe de crecemento sitúase entre finais dos 60 e principios dos 70. Trátase dunha realidade heteroxénea onde coexisten vivendas de máis de corenta anos con vivendas de nova construción. Esta área foi declarada o 27 de abril de 2006 e programouse actuar na rehabilitación dos edificios e vivendas do ámbito considerado, executándose obras de recuperación de elementos comúns dos edificios, así como outras de adecuación de habitabilidade das vivendas. Posteriormente o 2 de setembro de 2008 modifícase a anterior declaración no senso de ampliala, trátase dunha superficie aproximada de 6,30 hectáreas na que se sitúan 1.732 vivendas obxecto de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 37

11/10/16 11:10

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

3.341.550,00 €

Ministerio

3.127.200,00 €

Concello

1.325.700,00 €

Particulares

1.449.250,00 €

Total

9.243.700,00 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 763

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 38

11/10/16 11:10

CONCELLO DA

CORUÑA

GRUPO DE VIVENDAS DO BIRLOQUE

ARI_18_XULLO_DE_.indd 39

11/10/16 11:10

GRUPO DE VIVENDAS DO BIRLOQUE TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: O Birloque é un barrio que supón un dos eixes de expansión da cidade da Coruña, constituído basicamente por vivendas de protección oficial, construídas en torno a 1959, cunha tipoloxía edificatoria en bloque, composta por cinco bloques encostados de baixo máis tres plantas, totalmente homoxéneos nos seus aspectos construtivos. Os problemas fundamentais derivan da antigüidade e dos materiais empregados na época. Neste barrio predomina a actividade residencial fronte á comercial que é practicamente nula. Esta área foi declarada o 22 de febreiro de 2010 e comprende 40 vivendas

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 40

11/10/16 11:10

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

240.000,00 €

Ministerio

240.000,00 €

Concello

120.000,00 €

Particulares

100.000,00 €

Total

700.000,00 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 40

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 41

11/10/16 11:10

CONCELLO DA

CORUÑA

GRUPO DE VIVENDAS DE SANTA CRISTINA (PALAVEA)

ARI_18_XULLO_DE_.indd 42

11/10/16 11:10

GRUPO DE VIVENDAS DE SANTA CRISTINA (PALAVEA) TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: A área delimitada, cunha superficie aproximada de tres hectáreas, encádrase nunha área urbana de orde superior coñecida como Palavea, que nos últimos anos viu como proliferaban novas construcións. O grupo constitúe unha unidade arquitectónica e urbanística diferenciada, caracterizado polas novas construcións e pola existencia de grandes superficies comerciais e poucos equipamentos públicos. As vivendas de Santa Cristina de Palavea son vivendas de protección oficial construídas nos anos 50 en bloques de catro alturas. Dende o punto de vista da paisaxe urbana, presenta unha imaxe de vivendas de baixa calidade construtiva, onde o mobiliario urbano é practicamente inexistente. Esta área foi declarada o 19 de outubro de 2009 e comprende 288 vivendas.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 43

11/10/16 11:11

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

810.000,00 €

Ministerio

1.702.500,00 €

Concello

1.552.500,00 €

Particulares Total

847.500,00 € 4.912.500,00 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 131

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 44

11/10/16 11:11

CONCELLO DA

CORUÑA

GRUPO DE VIVENDAS DOS MARIÑEIROS

ARI_18_XULLO_DE_.indd 45

11/10/16 11:11

GRUPO DE VIVENDAS DOS MARIÑEIROS TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: Trátase dunha área aproximada dunha hectárea e recolle todo o conxunto de edificios, rúas e espazos libres delimitado pola rúa e travesía de Antonio Pedreira Ríos. O barrio dos Pescadores supón un sector dunha área residencial moito máis ampla, coñecida como Agra do Orzán. O grupo de vivendas dos Pescadores inclúe 112 vivendas construídas en torno a 1957, distribuídas en bloques de tres plantas, ás que se engaden 183 edificadas nos anos 70. O barrio presenta unha baixa calidade construtiva e diferénciase do conxunto da Agra pola existencia dalgúns espazos libres, practicamente inexistentes no resto, que aínda que deteriorados, poden ser obxecto de reurbanización, tanto no que se refire ao seu deseño como a súa utilidade pública. Esta área foi declarada o 19 de outubro de 2009 e comprende 295 vivendas.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 46

11/10/16 11:11

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

750.000,00 €

Ministerio

859.375,00 €

Concello

515.625,00 €

Particulares

375.000,00 €

Total

2.500.000,00 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 125

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 47

11/10/16 11:11

CONCELLO DA

CORUÑA

NÚCLEO SAN VICENTE DE ELVIÑA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 48

11/10/16 11:11

NÚCLEO SAN VICENTE DE ELVIÑA TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral xeral.

DESCRICIÓN: O ámbito ten unha superficie de 3,6 hectáreas. San Vicente de Elviña era en orixe un núcleo rural no entorno próximo á cidade da Coruña. As edificacións principais do núcleo teñen na súa maioría un uso residencial. Tamén se encontran no contorno un número importante de edificacións auxiliares que representan unha porcentaxe moi significativa do total da superficie construída do núcleo. As edificacións principais manteñen certa homoxeneidade e presentan as seguintes características propias dun tecido tradicional: unha, dúas ou tres alturas, sendo as de dúas alturas as máis numerosas; son principalmente unifamiliares; presentan volumetrías e tamaños similares entre si. Nas edificacións principais con uso residencial pódense establecer basicamente tres categorías: edificacións tradicionais, edificacións con sistemas construtivos de muros de carga non tradicionais e edificacións con sistemas construtivos recentes. Esta área foi declarada o 22 de xullo de 2015 o núcleo de rehabilitación comprende 83 vivendas.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 49

11/10/16 11:11

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

0,00 €

Ministerio

105.000,00 €

Concello

135.000,00 €

Particulares Total

60.000,00 € 300.000,00 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas: En execución xa que o convenio se asinou o 27 de outubro de 2015

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 50

11/10/16 11:11

CONCELLO DA

CORUÑA O VENTORRILLO

ARI_18_XULLO_DE_.indd 51

11/10/16 11:11

O VENTORRILLO TIPO DE ÁREA: ARI de rehabilitación integral xeral.

DESCRICIÓN: O ámbito comprende un grupo de vivendas popularmente coñecido como “Casas de Franco”, ocupando unha extensión total de 2,12 hectáreas. As vivendas teñen como destino as familias de traballadores que se trasladan dende as zonas rurais á cidade en busca de traballo. Eran vivendas de renda “extraordinariamente reducida” para aloxar familias con ingresos reducidos. Só existe un tipo de vivenda. Para reducir custo e maximizar a superficie dedicada a vivendas, limítase o número de portais, de maneira que para acceder a varias das escaleiras de distribución débese de atravesar o patio. Esta área foi declarada o 22 de xullo de 2015. O ámbito comprende 578 vivendas en 12 portais e 24 locais (2 por portal).

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 52

11/10/16 11:12

* Esta área non ten financiamento xa que aínda non se asinou o convenio específico para levar a cabo as actuacións previstas.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 53

11/10/16 11:12

CONCELLO DA

CORUÑA

GRUPO DE VIVENDAS “MARÍA PITA” EN LABAÑOU

ARI_18_XULLO_DE_.indd 54

11/10/16 11:12

GRUPO DE VIVENDAS “MARÍA PITA” EN LABAÑOU TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral xeral.

DESCRICIÓN: A delimitación da ARI levouse a cabo de maneira que quedasen incluídos no seu interior todas as edificacións e os espazos públicos que conforman o Grupo de Vivendas María Pita, construído entre os anos 1954 e 1960, no que existe unha degradación paulatina das edificacións e do contorno que xustifican unha intervención conxunta no ámbito considerado. Este grupo de vivendas está formado por edificacións de catro plantas de altura (planta baixa+3 alturas) O uso destas edificacións é residencial (vivendas) tanto na planta baixa como nas plantas superiores. A única excepción prodúcese en dous dos 47 edificios do conxunto, nos cales, na planta baixa en vez de vivendas existe un uso comercial, polo tanto o uso maioritario é residencial. Esta área foi declarada o 22 de xullo de 2015. Trátase dun grupo de 444 vivendas.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 55

11/10/16 11:12

* Esta área non ten financiamento xa que aínda non se asinou o convenio específico para levar a cabo as actuacións previstas.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 56

11/10/16 11:12

CONCELLO DE

BETANZOS

CONXUNTO HISTÓRICO DE BETANZOS E A SÚA ZONA DE PROTECCIÓN

ARI_18_XULLO_DE_.indd 57

11/10/16 11:12

CONXUNTO HISTÓRICO DE BETANZOS E A SÚA ZONA DE PROTECCIÓN TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación de centro histórico.

DESCRICIÓN: A ARI comprende a totalidade do ámbito do barrio histórico declarado Conxunto Histórico Artístico o 31 de decembro de 1970 e a súa zona de protección, o barrio da Ribeira e os barrios antigos da Magdalena e Nosa Señora dos Remedios. Betanzos tivo un gran esplendor na época medieval e na idade moderna relacionada co desenvolvemento do comercio. Na cidade histórica de Betanzos conviven os monumentos, os edificios nobres de carácter público e os edificios residenciais nos que destacan as fachadas coas tradicionais balconadas e galerías. Nela vive un terzo da poboación total do concello, pero non escapa da problemática común ás zonas históricas: envellecemento demográfico, perda de poboación e rendas baixas. Os principais problemas que afectan ás vivendas son: frío e humidade, dimensións pequenas, mala distribución e necesidade de garaxe e aparcamento. Esta área foi declarada o 24 de outubro de 2002. O parque edificatorio cífrase en 1.158 vivendas.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 58

11/10/16 11:12

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

821.400,00 €

Ministerio

987.930,00 €

Concello

602.669,99 €

Particulares Total

3.294.910,00 € 5.706.909,99 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 179

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 59

11/10/16 11:12

CONCELLO DE

CORCUBIÓN

CONXUNTO HISTÓRICO DE CORCUBIÓN

ARI_18_XULLO_DE_.indd 60

11/10/16 11:12

CONXONTO HISTÓRICO DE CORCUBIÓN TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación de centro histórico.

DESCRICIÓN: O ámbito declarouse Conxunto Histórico o 31 de xaneiro de 1984 facéndose posteriormente o plan de reforma e protección interior do conxunto histórico. Neste conxunto pode apreciarse tanto edificios nobres como a tradicional arquitectura popular mariñeira de Galicia, nas típicas casas de galerías e balcóns. A perda de poboación e o envellecemento demográfico van reducindo paulatinamente o uso residencial do casco antigo, favorecendo a deterioración dos edificios. No ámbito do casco antigo están desocupadas aproximadamente o 21% do total de vivendas, as cales pertencen na súa maior parte a edificios en mal estado de conservación ou en estado ruinoso. Non obstante tamén cabe destacar a existencia de edificios desocupados en bo estado de conservación. Esta área foi declarada o 15 de decembro de 2003 e comprende un total de 192 vivendas.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 61

11/10/16 11:13

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

462.677,43 €

Ministerio

603.457,43 €

Concello

165.154,86 €

Particulares

2.332.882,52 €

Total

3.564.172,24 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 58

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 62

11/10/16 11:13

CONCELLO DE

FERROL

BARRIOS HISTÓRICOS A MAGDALENA E FERROL VELLO

ARI_18_XULLO_DE_.indd 63

11/10/16 11:13

BARRIOS HISTÓRICOS A MAGDALENA E FERROL VELLO TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación de centro histórico.

DESCRICIÓN: O ámbito da área coincide co establecido pola Revisión e Adaptación do Plan Xeral de Ordenación Municipal para o Plan Especial de Protección e Rehabilitación de Ferrol Vello (PE-2-R) e Plan Especial de Protección e Rehabilitación do conxunto histórico do Barrio da Magdalena (PE-4-R). O dito ámbito comprende unha superficie de 31,45 hectáreas; 28,05 hectáreas corresponden ao Barrio da Magdalena e 3,4 hectáreas a Ferrol Vello. Hai poucas vivendas unifamiliares e moi poucas vivendas nas plantas baixas. A distribución da vivenda nos edificios evolucionou para andares altos, reservándose a planta baixa para outros usos, en xeral, locais. Esta área foi declarada o 6 de setembro de 2001 e inclúe un total de 1.251 vivendas.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 64

11/10/16 11:13

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta Ministerio

2.218.449,17 € 3.336.479,54 €

Concello

1.171.096,45 €

Particulares

5.134.317,69 €

Total

11.860.342,85 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 463

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 65

11/10/16 11:13

CONCELLO DE

FERROL

BARRIO DA GRAÑA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 66

11/10/16 11:13

BARRIO DA GRAÑA TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: O ámbito abrangue unha superficie de 15,70 hectáreas. A situación nunha ladeira cara ao mar con moita pendente, fai que o barrio se estruture na actualidade ao longo de dúas vías principais que se adaptan no seu percorrido á pendente. O barrio caracterízase pola presenza maioritaria do uso residencial e a súa disposición en pendente orixina o desenvolvemento de tipoloxías edificatorias con patio, hortas en socalcos ou plantas en semisotos. A distribución da vivenda nos edificios é prioritariamente unifamiliar e a ocupación do uso vivenda na planta baixa é moi habitual. Esta área foi declarada o 6 de xuño de 2005 e comprende un total de 148 vivendas.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 67

11/10/16 11:13

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

530.250,00 €

Ministerio

528.500,00 €

Concello

221.250,00 €

Particulares

1.833.510,03 €

Total

3.113.510,03 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 39

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 68

11/10/16 11:13

CONCELLO DE

FERROL

BARRIO ESTEIRO VELLO

ÁREAS DE REHABILITACIÓN©INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO 69 Instituto Geográfico Nacional de EspañaGALICIA - Xunta de Galicia

ARI_18_XULLO_DE_.indd 69

11/10/16 11:13

BARRIO ESTEIRO VELLO TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral xeral.

DESCRICIÓN: O ámbito abrangue 5,35 hectáreas. Esteiro Vello é un Barrio Catalogado cunhas características urbanísticas, arquitectónicas e históricas que o dotan de singularidade. É o primeiro barrio planificado da cidade de Ferrol, cun trazado militar, tal e como se pode ver na súa planta que orixinariamente constaba de seis rúas lonxitudinais e paralelas cortadas por outras transversais de menor lonxitude e diferentes seccións. O barrio presenta un índice de ocupación importante nos edificios que son habitables, moitos deles de vivenda colectiva, aínda que tamén hai vivendas unifamiliares. Esta área foi declarada o 22 de xullo de 2015 e comprende un total de 504 vivendas.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 70

11/10/16 11:14

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

0,00 €

Ministerio

115.500,00 €

Concello

39.000,00 €

Particulares Total

175.500,00 € 330.000,00 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: en execución xa que o convenio se asinou o 27 de outubro de 2015

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 71

11/10/16 11:14

CONCELLO DE

MUGARDOS NÚCLEOS DE MUGARDOS E O SEIXO

ARI_18_XULLO_DE_.indd 72

11/10/16 11:14

NÚCLEOS DE MUGARDOS E O SEIXO TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: O ámbito da zona do casco antigo da vila de Mugardos abrangue unha superficie de 7,35 hectáreas e o da zona do casco antigo do Seixo unha superficie de 2,27 hectáreas. Dado o estado de deterioración dos núcleos, tanto de Mugardos como do Seixo, froito dun envellecemento da poboación e progresiva deterioración das vivendas, se impuxo a necesidade de actuación nestas áreas, co obxectivo de paliar a situación actual e revitalizar o ámbito máis antigo de ambos os dous núcleos. O asentamento histórico da Real Vila de Mugardos caracterízase por agrupar edificios residenciais. Esta área foi declarada o 17 abril de 2006, e dentro desta área hai 67 vivendas obxecto de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 73

11/10/16 11:14

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

481.950,00 €

Ministerio

451.800,00 €

Concello

245.000,00 €

Particulares

2.285.207,77 €

Total

3.463.957,77 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 42

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 74

11/10/16 11:14

CONCELLO DE

MUROS

NÚCLEO HISTÓRICO DE MUROS

ARI_18_XULLO_DE_.indd 75

11/10/16 11:14

NÚCLEO HISTÓRICO DE MUROS TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación de centro histórico.

DESCRICIÓN: A zona que se inclúe na área de rehabilitación na súa orixe estaba formada por dous barrios: o de Axesta e o da Cerca, conxunto declarado de interese Histórico Artístico por Decreto 28/6/70. De cara ao mar, os edificios medievais son un dos exemplos de tipoloxía e morfoloxía urbanas máis notables na construción de asentamentos deste tipo. Caracterízanse estes edificios pola súa proporción longa e profunda, apoiada sobre muros de carga perpendiculares á costa que se axustan en rúas paralelas, adaptadas á topografía do terreo. O uso predominante nas edificacións é o residencial; a maioría dos edificios correspóndense con vivendas unifamiliares e o 36,6% presentan a planta baixa activa cun total de 253 locais comerciais en soto ou planta baixa. Esta área foi declarada o 01 agosto de 2001 e nela sitúanse 1.044 vivendas susceptibles de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 76

11/10/16 11:14

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

1.480.814,26 €

Ministerio

1.814.041,59 €

Concello

568.286,73 €

Particulares

3.760.866,76 €

Total

7.624.009,34 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 144

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 77

11/10/16 11:15

CONCELLO DE

NEDA

CONXUNTO HISTÓRICO DE NEDA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 78

11/10/16 11:15

CONXUNTO HISTÓRICO DE NEDA TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: O ámbito, cunha superficie de 9,3 hectáreas, inclúe o conxunto histórico, considerado como tecido histórico principal da Vila de Neda, e o lugar de Santa María. No relativo ás características das vivendas cabe salientar que a maioría son vivendas unifamiliares, predominando a tenza en propiedade fronte á ocupación en alugamento. En canto ás tipoloxías construtivas claramente definidas son: casa terrea, con elementos propios da arquitectura popular, casa con soportal, casa con horta, casa de aldea illada e casa-muíño. Esta área foi declarada o 17 de novembro de 2003 e comprende 106 vivendas susceptibles de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 79

11/10/16 11:15

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

672.850,00 €

Ministerio

687.600,00 €

Concello

303.000,00 €

Particulares

856.264,28 €

Total

2.519.714,28 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 52

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 80

11/10/16 11:15

CONCELLO DE

NOIA

CONXUNTO HISTÓRICO DE NOIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 81

11/10/16 11:15

CONXUNTO HISTÓRICO DE NOIA TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación de centro histórico.

DESCRICIÓN: A orixe de Noia, no seu emprazamento actual, remóntase á 1168. A actividade comercial que se desenvolve durante a alta idade media, permitiu o desenvolvemento sucesivo de cercas defensivas que subxacen na morfoloxía actual da vila. O ámbito do casco histórico de Noia foi declarado Conxunto Histórico en 1985 e conta cun Plan Especial de Reforma Interior co que se tratou de conservar inmobles de valor histórico e de integrar, dentro do posible, as edificacións existentes. O centro histórico considérase fundamentalmente residencial, admitindo a presenza doutros usos compatibles como o comercial, hostaleiro, oficinas, artesanal, etc., sempre que se adapten ás condicións de uso establecidas na normativa específica. Esta área foi declarada o 23 de maio de 2001 na que se sitúan 367 vivendas obxecto de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 82

11/10/16 11:15

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

1.017.939,67 €

Ministerio

1.647.543,46 €

Concello

709.434,03 €

Particulares

1.124.416,79 €

Total

4.499.333,95 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 45

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 83

11/10/16 11:15

CONCELLO DE

PADRÓN

NÚCLEO URBANO HISTÓRICO DE PADRÓN

ARI_18_XULLO_DE_.indd 84

11/10/16 11:15

NÚCLEO URBANO HISTÓRICO DE PADRÓN TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: Padrón ten a súa orixe no século X e ao longo da súa historia aparece fortemente vinculado ás peregrinacións xacobeas. Foi declarado paraxe pintoresco por Real Decreto 3260/1977, do 11 de novembro e conta con outros monumentos declarados. O ámbito da ARI coincide coa delimitación do Plan Especial do Casco Antigo, salvo reaxustes puntuais na zona de contacto do plan especial coas edificacións sitas na marxe dereita da N-550. Conta cunha superficie aproximada de 16 hectáreas. O barrio histórico conserva unha disposición medieval, os edificios están destinados a uso residencial e cabe destacar que hai un elevado grao de deterioración dos inmobles. Esta área foi declarada o 14 de novembro de 2003 na que se sitúan 356 vivendas obxecto de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 85

11/10/16 11:16

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 126 Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

678.000,00 €

Ministerio

759.010,00 €

Concello

179.791,00 €

Particulares Total

1.615.451,43 € 3.232.252,43 €

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 86

11/10/16 11:16

CONCELLO DE

RIANXO

RIANXO, RIANXIÑO E A FINCHEIRA

ÁREASdeDE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA © Instituto Geográfico Nacional de España - Xunta Galicia

ARI_18_XULLO_DE_.indd 87

11/10/16 11:16

RIANXO, RIANXIÑO E A FINCHEIRA TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: O ámbito da área de rehabilitación procede da delimitación establecida nas normas Subsidiarias do Planeamento do Termo Municipal de Rianxo, aprobadas definitivamente por acordo da Comisión Provincial de Urbanismo, o día 11 de xullo de 1985. Tamén se delimitaron dúas zonas próximas, núcleo de Rianxiño e Fincheira, debido no primeiro caso ao grave proceso de deterioración e abandono de edificacións tradicionais e no segundo caso á convivencia indiscriminada de novas edificacións plurifamiliares con vivendas unifamiliares realizadas a mediados e principios do último cuarto do século XX. Con esta delimitación búscase a protección estrutural do casco e a zona de influenza nos barrios orixinarios de Rianxiño e Fincheira. Esta área foi declarada o 5 maio de 2008 e comprende 816 vivendas obxecto de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 88

11/10/16 11:16

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

407.500,00 €

Ministerio

435.200,00 €

Concello

293.711,00 €

Particulares

2.577.372,29 €

Total

3.713.783,29 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 65

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 89

11/10/16 11:16

CONCELLO DE

SANTIAGO DE COMPOSTELA CONXUNTO HISTÓRICO DE SANTIAGO DE COMPOSTELA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 90

11/10/16 11:16

CONXUNTO HISTÓRICO DE SANTIAGO DE COMPOSTELA TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación de centro histórico.

DESCRICIÓN: Ten unha superficie de 169,9 hectáreas. Comprende o antigo recinto intra muros e os barrios históricos. O ámbito da Cidade Histórica de Santiago foi delimitado polo Plan Xeral Municipal, sendo reaxustado polo Plan Especial de Protección e Rehabilitación, aprobado polo Concello en marzo de 1997. Para o Plan Especial, a preservación do uso residencial e do tecido social que sustenta a vida urbana da cidade histórica, constitúe a base máis sólida para a súa recuperación. Na cidade histórica existen 2.660 edificios e 6.717 vivendas. Excluíndo o total de edificios cunha soa vivenda a media é de catro vivendas por edificio. Destaca o reducido tamaño das vivendas, máis do 56% non supera os 70 m2. Esta área foi declarada o 9 de xaneiro de 1998 e comprende 2.407 vivendas obxecto de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 91

11/10/16 11:16

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

3.904.689,56 €

Ministerio

4.813.094,28 €

Concello

2.565.633,48 €

Particulares

8.999.334,86 €

Total

20.286.752,18 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 805

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 92

11/10/16 11:17

CONCELLO DE

SANTIAGO DE COMPOSTELA POLÍGONO DE VISTA ALEGRE

ÁREAS DE REHABILITACIÓN©INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO 93 Instituto Geográfico Nacional de EspañaGALICIA - Xunta de Galicia

ARI_18_XULLO_DE_.indd 93

11/10/16 11:17

POLÍGONO DE VISTA ALEGRE TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: O Polígono de Vista Alegre, cunha superficie de 5,9 hectáreas, localízase ao noroeste da cidade de Santiago de Compostela. Foi previsto e planeado como espazo urbano con uso residencial no Plan Xeral de 1959. No tocante á construción do Polígono, é de interese sinalar que se trata de vivendas de protección oficial de promoción privada. Isto quere dicir que se ben os terreos sobre os que se edificou o polígono eran de titularidade pública (neste caso a propiedade pertencía ao concello da cidade) a promoción, construción e venda das vivendas correron por conta de entes privados. A construción de vivendas fíxose en tres fases, a primeira delas, entre 1970 e 1971, determinou a morfoloxía de todo o barrio. A peculiaridade máis notoria é a existencia de terrazas nos bloques que presentan un elevado estado de deterioración. A segunda fase data de 1987 e foi un apéndice da promoción inicial, da que segue os mesmos patróns estéticos. A terceira fase ultímase a finais de 1987 e ten como características diferenciadoras, respecto das dúas anteriores, a existencia de ascensores interiores e un avance notable no aspecto exterior dos bloques. Esta área foi declarada o 17 de abril de 2006 e comprende 752 vivendas distribuídas en 47 edificios.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 94

11/10/16 11:17

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

2.493.000,00 €

Ministerio

2.962.875,23 €

Concello Particulares Total

1.071.000,00 € 5.569.911,13 € 12.096.786,36 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 162

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 95

11/10/16 11:17

CONCELLO DE

SANTIAGO DE COMPOSTELA

GRUPOS DE VIVENDAS “COMPOSTELA E CARDEAL QUIROGA PALACIOS” DO BARRIO DE PONTEPEDRIÑA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 96

11/10/16 11:17

GRUPOS DE VIVENDAS “COMPOSTELA E CARDEAL QUIROGA PALACIOS” DO BARRIO DE PONTEPEDRIÑA TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: O Polígono de vivendas que conforman os grupos Compostela e Cardeal Quiroga Palacios, localizado ao suroeste da cidade de Santiago de Compostela, forman unha unidade estrutural definida por dous espazos residenciais que unicamente se diferencian pola estética edificatoria. Na súa orixe foron vivendas de promoción pública, concretamente, o Grupo Compostela ocupouse en 1955 e o Cardeal Quiroga Palacios en 1972. A caracterización orixinaria do Barrio de Pontepedriña, como barrio popular, transcorridos máis de trinta anos dende a súa construción, conserva plena vixencia. Os dous grupos caracterízanse por ter unha morfoloxía composta por un entramado aberto no que os edificios en forma de bloques se dispoñen de xeito illado deixando numeroso espazo libre entre eles. As alturas dos edificios oscilan entre catro (Grupo Compostela) e cinco andares (Grupo Cardeal Quiroga) incluída o baixo. Esta área foi declarada o 23 de decembro de 2008 e neste ámbito existen 376 vivendas en 42 edificios destinadas a uso residencial.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 97

11/10/16 11:17

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

648.000,00 €

Ministerio

700.080,00 €

Concello

324.000,00 €

Particulares Total

1.176.720,00 € 2.848.800,00 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 48

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 98

11/10/16 11:17

CONCELLO DE

SANTIAGO DE COMPOSTELA BARRIO DE VITE

ARI_18_XULLO_DE_.indd 99

11/10/16 11:17

BARRIO DE VITE TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral xeral.

DESCRICIÓN: O actual barrio de Vite sitúase na zona norte da cidade de Santiago de Compostela e xurde como unha peza planificada a través do Plan Parcial do Polígono de Vite redactado en 1968 e aprobado en 1969. A área delimitada constitúe un sector homoxéneo cunha serie de características tipolóxicas, morfolóxicas e estruturais que lle confiren racionalidade interna e idiosincrasia propia no conxunto da cidade. Son vivendas de promoción pública construídas nos anos 70 e 80 con tipoloxía de edificación aberta en bloques. Atópase actualmente nunha zona de coidada urbanización, con espazos verdes e zonas libres de grande riqueza e dimensión e próxima a áreas cunha importante actividade administrativa e docente. Esta área foi declarada o 15 de febreiro de 2016 e conta no seu ámbito delimitado con 1.263 vivendas, en edificios de tipoloxía residencial colectiva.

100

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 100

11/10/16 11:17

* Esta área non ten financiamento xa que aínda non se asinou o convenio específico para levar a cabo as actuacións previstas.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 101

101

11/10/16 11:18

ARI_18_XULLO_DE_.indd 102

11/10/16 11:18

DESCRICIÃ&#x201C;N DAS ARI:

PROVINCIA DE

LUGO

ARI_18_XULLO_DE_.indd 103

11/10/16 11:18

ARI_18_XULLO_DE_.indd 104

11/10/16 11:18

CONCELLO DE

CHANTADA

NÚCLEO ANTIGO DE CHANTADA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 105

11/10/16 11:18

NÚCLEO ANTIGO DE CHANTADA TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: A área urbana de Chantada tivo as súas orixes ao norte do río Asma, apoiándose as antigas edificacións nas marxes da antiga vía que entraba no municipio por Belesar e comunicaba a zona de Ponferrada coa capital de Lugo. A delimitación da área procede do ámbito “protexido” establecido no Plan Xeral de Ordenación Urbana do municipio de Chantada de 1985 e ten unha superficie aproximada de 3,8 hectáreas. O casco antigo pode ser considerado como un conxunto unitario pola súa morfoloxía practicamente uniforme. O ámbito conformado pola Praza de España ou Praza do Cantón, o seu entorno inmediato conforman un espazo de gran valor arquitectónico e ambiental. As vivendas agrúpanse en 155 edificios, o que representa o 16% do total das vivendas da área urbana. Esta área foi declarada o 5 de xuño de 2000 e comprende 343 vivendas.

106

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 106

11/10/16 11:18

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta Ministerio Concello Particulares Total

1.350.549,18 € 1.408.979,54 € 776.249,96 € 1.853.257,79 € 5.389.036,49 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 87

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 107

107

11/10/16 11:18

CONCELLO DE

LOURENZÁ

NÚCLEO ANTIGO DE LOURENZÁ E ZONAS DE RESPECTO

108

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 108

11/10/16 11:18

NÚCLEO ANTIGO DE LOURENZÁ E ZONAS DE RESPECTO TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral xeral.

DESCRICIÓN: Esta área foi declarada o 29 de xaneiro de 2003 e o ámbito coincide co do Plan Especial de Protección que se estaba tramitando nese momento. A zona encóntrase incluída no ámbito delimitado como entorno do BIC do Mosteiro de San Salvador. Con respecto aos usos a función predominante, no ámbito de actuación, é a residencial e terciaria. O uso nas plantas altas é sempre o de vivenda e nos baixos, ademais deste, predomina o comercial. Posteriormente, o 16/09/2015, amplíase para incluír no ámbito as zonas de respecto ao redor do Casco Antigo de Lourenzá. A Área de rehabilitación integral comprende un amplo conxunto configurado por dúas zonas: o entorno BIC do Mosteiro de San Salvador e o solo urbano inmediato a este. A zona que se corresponde co entorno BIC ten unha extensión de aproximadamente 1,22 hectáreas. A superficie total da área de rehabilitación, é de 4,30 hectáreas. O tecido residencial artéllase entre o conxunto eclesiástico que forman o Mosteiro de San Salvador e a Igrexa de Santa María de Valdeflores por un lado e as edificacións de usos civil e administrativo. Neste ámbito sitúanse 189 vivendas que son obxecto de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 109

109

11/10/16 11:18

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

420.864,58 €

Ministerio

450.864,58 €

Concello Particulares Total

110

212.710,23 € 965.940,98 € 2.050.380,37 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 54

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 110

11/10/16 11:19

CONCELLO DE

LUGO

CONCELLO DE CONXUNTO HISTÓRICO

NOIA DE LUGO

ARI_18_XULLO_DE_.indd 111

11/10/16 11:19

CONXUNTO HISTÓRICO DE LUGO TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación de centro histórico.

DESCRICIÓN: O ámbito é coincidente, no seu contorno, co do Plan Especial de Protección, Rehabilitación e Reforma interior do recinto amurallado e a súa zona de influencia da cidade de Lugo de agosto de 1997. Na cidade histórica perduran superpostos tecidos de moi diversa procedencia histórica unidos pola muralla romana. Hai tres elementos que caracterizan a estrutura urbana intramuros: en primeiro lugar, unha tipoloxía medieval, con escaso peso do espazo público e tecido edificado denso; en segundo lugar, unha estrutura de fileiras sucesivas e, en terceiro lugar, a supervivencia da muralla, que singulariza o conxunto. No recinto amurallado existen ambientes urbanos e elementos singulares moi relevantes aos que se une a riqueza arqueolóxica do subsolo, resto da súa fundación romana. As vivendas do ámbito supoñen case un 7% do total de vivendas do municipio. Estas vivendas agrúpanse en 687 edificios, xa que 79 edificacións non albergan usos de vivenda. Esta área foi declarada o 13 de marzo de 1998 e nela sitúanse 2.268 vivendas.

112

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 112

11/10/16 11:19

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

3.494.238,83 €

Ministerio

4.428.605,62 €

Concello Particulares Total

1.581.313,32 € 7.876.063,62 € 17.380.221,39 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 473

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 113

113

11/10/16 11:19

CONCELLO DE

LUGO

BARRIO DO SAGRADO CORAZÓN

ARI_18_XULLO_DE_.indd 114

11/10/16 11:19

BARRIO DO SAGRADO CORAZÓN TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: O barrio do Sagrado Corazón sitúase ao leste da cidade de Lugo, entre os ríos Rato e Fervedoira, na ladeira occidental da conca do primeiro. O ámbito de actuación abarca unha superficie de 23,9 hectáreas e presenta un perímetro de forma irregular. O polígono edificouse na segunda metade do século XX acolléndose aos beneficios de vivendas de renda limitada. Ademais das construcións destinadas exclusivamente a usos dotacionais (colexio, igrexa) os edificios poden agruparse en cinco tipos diferenciados de bloques de vivendas. A tipoloxía é aberta, aínda que configurando agrupacións de dous ou máis bloques con portais independentes. En canto ao uso é predominante residencial, algún dos locais das plantas baixas dos bloques están destinados a uso comercial. Esta área foi declarada o 19 de xullo de 2007. O Barrio do Sagrado Corazón componse dun total de 25 edificios de uso residencial con 340 vivendas.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 115

115

11/10/16 11:19

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

1.803.000,00 €

Ministerio

1.717.000,00 €

Concello

460.000,00 €

Particulares

767.500,00 €

Total

116

4.747.500,00 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 313

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 116

11/10/16 11:19

CONCELLO DE

MONDOÑEDO CONXUNTO HISTÓRICO DE MONDOÑEDO E BARRIOS HISTÓRICOS DE SAN LÁZARO E “OS MUÍÑOS”

ARI_18_XULLO_DE_.indd 117

11/10/16 11:19

CONXUNTO HISTÓRICO DE MONDOÑEDO E BARRIOS HISTÓRICOS DE SAN LÁZARO E “OS MUÍÑOS” TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación de centro histórico.

DESCRICIÓN: Na área de rehabilitación declarada distínguense tres zonas fisicamente diferenciadas: o Centro Histórico, o Barrio dos Muíños e o Barrio de San Lázaro. O Plan Especial de Reforma interior e Protección do Conxunto Histórico-artístico aprobado definitivamente o 24 de marzo de 1994, constitúe o primeiro instrumento de protección urbanística da área. Na actualidade o centro histórico segue sendo o foco da vida urbana, mantendo o seu nivel de representatividade dos edificios e espazos públicos, concentrando o comercio e aloxando a poboación residente. En diferente medida, os tres conxuntos presentan a maior parte dos males que afectan habitualmente aos cascos históricos: certa degradación das casas e dos espazos públicos, envellecemento da poboación e desocupación residencial. A área foi declarada o 23 abril de 1998 e comprende 938 vivendas susceptibles de rehabilitación.

118

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 118

11/10/16 11:19

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

1.729.042,78 €

Ministerio

2.124.753,97 €

Concello

807.732,21 €

Particulares

3.991.594,21 €

Total

8.653.123,17 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 274

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 119

119

11/10/16 11:20

CONCELLO DE

MONFORTE DE LEMOS

CONXUNTO HISTÓRICO E ZONAS DE RESPECTO NO CONCELLO DE MONFORTE DE LEMOS

ARI_18_XULLO_DE_.indd 120

11/10/16 11:20

CONXUNTO HISTÓRICO E ZONAS DE RESPECTO NO CONCELLO DE MONFORTE DE LEMOS TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral xeral.

DESCRICIÓN: Esta área foi declarada o 25 abril de 2003. A delimitación fixada para a “Área de Rehabilitación Integrada” abarca o territorio do Castro de San Vicente e as áreas inmediatas aos distintos accesos ao interior da muralla. Segundo os datos do Plan Especial de Protección do Conxunto Histórico Artístico de Monforte de Lemos, no casco histórico reside unha parte importante da poboación do concello, aproximadamente 4.200 persoas. Neste ámbito a densidade de edificación é alta e a ocupación elevada. A zona interior correspóndese co recinto máis antigo da cidade e coa área de rehabilitación proposta, onde a tipoloxía edificatoria é a de vivendas unifamiliares. Posteriormente, o 22 de xullo de 2015 amplíase a área ao ámbito comprendido para o Conxunto Histórico e zonas de respecto. O ámbito de actuación coincide coa delimitación do Conxunto Histórico que se corresponde co declarado Ben de Interese Cultural mediante decreto 187/2005, do 16 de xuño. Ocupa unha extensión de 57,95 hectáreas e nela sitúanse 1.787 vivendas susceptibles de rehabilitación, máis do 60% da edificabilidade sobre rasante ten uso residencial de vivenda habitual.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 121

121

11/10/16 11:20

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

851.500,00 €

Ministerio

962.500,00 €

Concello

347.700,00 €

Particulares Total

122

3.046.192,14 € 5.207.892,14 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 52

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 122

11/10/16 11:20

CONCELLO DE

QUIROGA

NÚCLEO URBANO DE QUIROGA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 123

11/10/16 11:20

NÚCLEO URBANO DE QUIROGA TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral xeral.

DESCRICIÓN: Esta área foi declarada o 19 de outubro de 2009 para os ámbitos urbanos da Praza Maior e de Pacios de Mondelo situados ambos os dous en solo urbano de casco antigo. Nestes núcleos localízase a maior parte da edificación tradicional do núcleo urbano (con antigüidade maior de 50 anos). A citada edificación é análoga á tradicional característica dos núcleos rurais, en canto a tipoloxía e materiais construtivos. Con posterioridade o 16 de setembro de 2015 declárase ao ámbito do núcleo urbano de Quiroga que modifica e amplía a Área Praza Maior e Pacios de Mondelo xa declarada. Delimítase un ámbito basicamente urbano consolidado, onde a maior parte dos inmobles teñen unha antigüidade superior a 30 anos. Neste ámbito sitúanse 689 vivendas obxecto de rehabilitación. Este núcleo non está claramente definido por unha tipoloxía edificatoria, case todas as rúas do centro neurálxico se caracterizan pola diversidade: as vivendas unifamiliares cos edificios de vivendas, as edificacións tradicionais coas que non o son.

124

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 124

11/10/16 11:20

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

428.000,00 €

Ministerio

603.550,00 €

Concello Particulares Total

117.098,11 € 1.892.311,30 € 3.040.959,41 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 24

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 125

125

11/10/16 11:20

CONCELLO DE

RIBADEO

CONXUNTO HISTÓRICO DA VILA DE RIBADEO

ARI_18_XULLO_DE_.indd 126

11/10/16 11:20

CONXUNTO HISTÓRICO DA VILA DE RIBADEO TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: Esta área foi declarada o 11 de maio de 2001 e comprende 860 vivendas susceptibles de rehabilitación nunha superficie aproximada de 28 hectáreas. A área de rehabilitación coincide co ámbito do casco antigo da vila, tal e como está delimitado no Plan Xeral de Ordenación Urbana que coincide, á súa vez, co expediente para a declaración de Ben de Interese Cultural. O casco antigo localiza unha porción moi pequena de actividades comerciais e de servizos. A perda de poboación e o envellecemento demográfico van reducindo paulatinamente o uso residencial do casco antigo, favorecendo o deterioración dos edificios. Posteriormente, o 10 de xaneiro de 2012 acórdase, a solicitude do concello, rectificar a declaración da Área do Casco Histórico da Vila de Ribadeo no sentido de desprazar a liña do ámbito sen afectar ao número de vivendas incluídas na declaración inicial.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 127

127

11/10/16 11:21

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

1.362.549,17 €

Ministerio

1.579.714,46 €

Concello Particulares Total

128

727.891,27 € 1.660.788,74 € 5.330.943,64 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 228

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 128

11/10/16 11:21

CONCELLO DE

RIBADEO NÚCLEO DE RINLO

ÁREAS DE REHABILITACIÓN©INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO 129 Instituto Geográfico Nacional de EspañaGALICIA - Xunta de Galicia

ARI_18_XULLO_DE_.indd 129

11/10/16 11:21

NÚCLEO DE RINLO TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: Rinlo é unha vila con máis de 500 anos de historia que ten as súas orixes como porte baleeiro. Na actualidade é un pequeno e pintoresco porto pesqueiro que pertence ao Concello de Ribadeo. O seu carácter mariñeiro pode apreciarse en detalles como casas colgadas sobre os cantís, tellados expostos a ventos e tempestades, entrada do mar na zona urbana e estreitas rúas asomadas ao mar. O ámbito da ARI ten unha superficie aproximada de 3,6 hectáreas, e os seus edificios presentan diversos estados de conservación. Esta área foi declarada o 16 de marzo de 2009 e nela sitúanse 311 vivendas obxecto de rehabilitación.

130

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 130

11/10/16 11:21

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta Ministerio Concello Particulares Total

300.000,00 € 343.175,08 € 166.114,70 € 399.066,58 € 1.208.356,36 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 43

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 131

131

11/10/16 11:21

CONCELLO DE

SARRIA

CONXUNTO ANTIGO DE SARRIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 132

11/10/16 11:21

CONXUNTO ANTIGO DE SARRIA TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: O barrio histórico de Sarria desenvolveuse en torno ao camiño de Santiago que nos leva dende a Escalinata Maior ata a Capela da Santa Misión, próxima ao ámbito do castelo. No barrio histórico existen 116 edificios residenciais, dos que 15 teñen actividades non residenciais na planta baixa, principalmente pequenos comercios. O estado de conservación dos edificios indica que un 80 % serían susceptibles de rehabilitación en maior ou menor medida. A delimitación inclúe, ademais do barrio histórico, tres vías importantes: a rúa do Porvir, a do Marqués de Ugena e Benigno Quiroga, por ser zonas que na actualidade xeran espazos de grande interese social, económico e turístico. O 77% dos edificios deste espazo urbano precisa tamén, en distinta medida, de actuacións de rehabilitación. Esta área foi declarada o 3 de outubro de 2003 e nela sitúanse 220 vivendas susceptibles de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 133

133

11/10/16 11:21

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

794.000,00 €

Ministerio

863.250,00 €

Concello

277.742,86 €

Particulares

1.889.320,00 €

Total

3.824.312,86 €

134

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 32

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 134

11/10/16 11:21

CONCELLO DE

SOBER

CONCELLO RURAL DE SOBER

ARI_18_XULLO_DE_.indd 135

11/10/16 11:22

CONCELLO RURAL DE SOBER TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral rural

DESCRICIÓN: Esta área formula a peculiaridade de tratar de englobar a todo un concello, dadas as características deste, como núcleo principal da Ribeira Sacra. A poboación está dispersa en núcleos asociados á industria vinícola, núcleos de grande interese arquitectónico e etnográfico, que comparten unha mesma tipoloxía construtiva e que posúen elementos catalogados e con protección por parte de Patrimonio. Predomina a edificación destinada a vivenda, agrupada en edificios de vivendas e en vivendas unifamiliares. O 60% das vivendas utilízanse como primeira vivenda, destacando o elevado número de vivendas secundarias e baleiras cunha porcentaxe do 38%. As vivendas baleiras acostuman ter unha ocupación temporal, só se utilizan en períodos vacacionais e están desocupadas o resto do ano. Esta área foi declarada o 8 de novembro de 2011 e nela sitúanse 2.328 vivendas obxecto de rehabilitación.

136

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 136

11/10/16 11:22

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

159.200,00 €

Ministerio

363.000,00 €

Concello Particulares Total

84.600,00 € 575.200,00 € 1.182.000,00 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 22

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 137

137

11/10/16 11:22

CONCELLO DE

VILALBA

CONXUNTO ANTIGO E ZONA AMPLIADA DE VILALBA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 138

11/10/16 11:22

CONXUNTO ANTIGO E ZONA AMPLIADA DE VILALBA TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: O ámbito ten unha superficie aproximada de 7,8 hectáreas e a súa delimitación procede do ámbito de protección de casco antigo establecido nas normas subsidiarias de Planeamento Municipal de Vilalba, aprobadas o 13 de marzo de 1984, ampliado segundo acordo plenario o 30 de decembro de 1999. A perda de poboación e o envellecemento demográfico van reducindo paulatinamente o uso residencial do casco antigo. Esta área foi declarada o 13 de setembro de 2000 e nela sitúanse 528 vivendas susceptibles de rehabilitación. As vivendas agrúpanse en 395 edificios destinados a uso residencial.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 139

139

11/10/16 11:22

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

1.364.049,18 €

Ministerio

1.407.613,16 €

Concello

920.544,55 €

Particulares

2.409.033,69 €

Total

6.101.240,58 €

140

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 213

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 140

11/10/16 11:22

CONCELLO DE

VIVEIRO

CONXUNTO HISTÓRICO DE VIVEIRO

ARI_18_XULLO_DE_.indd 141

11/10/16 11:22

CONXUNTO HISTÓRICO DE VIVEIRO TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación de centro histórico.

DESCRICIÓN: O concello conta co Plan Especial de Protección e Reforma Interior do casco antigo de Viveiro, aprobado o 7 de agosto de 1997. A zona que abrangue a área está caracterizada por un parque de vivendas en proceso de deterioración. A delimitación que se fixa é sensiblemente coincidente coa do casco antigo. O ámbito de aplicación constitúeno edificios e espazos públicos de valor histórico-arquitectónico da área delimitada. Os usos son fundamentalmente residenciais nas plantas altas e comerciais ou de oficinas e negocios nas plantas baixas. O uso dominante da edificación no casco antigo é o residencial, e en segundo grado o comercial, asociado ás plantas baixas. Hai ademais unha certa presenza de oficinas asociadas ás institucións de ámbito municipal, que están na súa maioría concentradas nesta área. Esta área foi declarada o 17 de marzo de 1998 e nela sitúanse 622 vivendas susceptibles de rehabilitación.

142

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 142

11/10/16 11:22

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

2.159.858,22 €

Ministerio

2.684.938,21 €

Concello

1.444.801,97 €

Particulares

9.058.431,88 €

Total

15.348.030,28 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 453

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 143

143

11/10/16 11:23

ARI_18_XULLO_DE_.indd 144

11/10/16 11:23

DESCRICIÃ&#x201C;N DAS ARI:

PROVINCIA DE

OURENSE

ARI_18_XULLO_DE_.indd 145

11/10/16 11:23

ARI_18_XULLO_DE_.indd 146

11/10/16 11:23

CONCELLO DE

ALLARIZ

CONXUNTO HISTÓRICO DE ALLARIZ

ARI_18_XULLO_DE_.indd 147

11/10/16 11:23

CONXUNTO HISTÓRICO DE ALLARIZ TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación de centro histórico.

DESCRICIÓN: A zona delimitada no ámbito territorial BIC, o recinto amurallado, os grandes edificios e arrabais medievais e os enclaves históricos do río, forman o arco urbano do Plan Especial de Conservación do Casco Histórico de Allariz, o PECHA, que persegue fundamentalmente a rehabilitación integral do dito ámbito. O plan foi aprobado definitivamente o 9 de maio de 1995. Este conxunto abarca unha superficie de 28,9 hectáreas. O casco histórico de Allariz conserva un prodixioso equilibrio entre diferentes arquitecturas, entre espazos baleiros e macizos construídos, entre usos de diverso tipo. A inmensa maioría constitúen propiedade única dentro do casco histórico, á vez que manteñen o seu marcado carácter unifamiliar. Esta área foi declarada o 5 de xullo de 1996 e nela sitúanse 690 vivendas obxecto de rehabilitación.

148

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 148

11/10/16 11:23

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

1.710.190,62 €

Ministerio

4.000.019,20 €

Concello

2.112.646,66 €

Particulares Total

5.411.186,83 € 13.234.043,31 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 619 453

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 149

149

11/10/16 11:23

CONCELLO DE

ALLARIZ

ALDEAS E LUGARES DE SANTA MARIÑA DE AUGAS SANTAS

ARI_18_XULLO_DE_.indd 150

11/10/16 11:23

ALDEAS E LUGARES DE SANTA DE AUGAS SANTAS TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral xeral.

DESCRICIÓN: O ámbito ten unha superficie de 8,7 quilómetros cadrados. Nesta área do interior de Ourense, a unidade familiar está disgregada en varias edificacións das que unha serve para vivenda, normalmente situada na planta alta sobre a carbaliza, outra independente para a cociña coa lareira, outras serven para o almacenamento (leñeiro, palleiros, bodegas) outras para a garda do gando (cortes, cortellos) e noutras desenvólvense actividades artesanais ou de produción (fornos, muíños). Dentro da ARI hai lugares incluídos nos ámbitos de protección de patrimonio, especialmente en Ducí, Armea, Laioso e na aldea de Santa Mariña, que practicamente quedan recollidos na súa totalidade nos ditos ámbitos. Esta área foi declarada o 16 de setembro de 2015 e nela sitúanse 358 vivendas susceptibles de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 151

151

11/10/16 11:23

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

0,00 €

Ministerio Concello

30.000,00 € 0,00 €

Particulares

55.714,29 €

Total

85.714,29 €

152

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas: En execución xa que o convenio se asinou o 27 de outubro de 2015

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 152

11/10/16 11:23

CONCELLO DE

CASTRO CALDELAS CENTRO HISTÓRICO DE CASTRO CALDELAS

ARI_18_XULLO_DE_.indd 153

11/10/16 11:23

CENTRO HISTÓRICO DE CASTRO CALDELAS TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación de centro histórico.

DESCRICIÓN: A delimitación do ámbito da área conta con declaración de Ben de Interese Cultural con categoría de Conxunto Histórico, Plan Especial de Protección e Ordenación do Conxunto Histórico-Artístico de Castro Caldelas de 1995. A área de actuación presenta unha extensión duns 80.000 metros cadrados e inclúe a maior parte do núcleo actual comprendida polo casco medieval, as inmediacións do Castelo, a Praza do Prado e o Núcleo do Toural, o resto do núcleo corresponde a crecementos máis recentes. O tipo de vivenda maioritario é o de edificación entre medianeiras que acolle unha soa vivenda acadando unha porcentaxe próxima ao 80% do total edificado. Esta condición acentúase especialmente na zona alta do casco histórico e nas inmediacións do castelo onde non existen vivendas de uso colectivo. En canto á súa tipoloxía máis do 80% son vivendas unifamiliares. Esta área foi declarada o 2 de marzo de 2007 e nela sitúanse 195 vivendas obxecto de rehabilitación.

154

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 154

11/10/16 11:24

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

574.660,00 €

Ministerio

819.790,00 €

Concello

194.785,71 €

Particulares

5.008.029,04 €

Total

6.597.264,75 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 43

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 155

155

11/10/16 11:24

CONCELLO DE

CELANOVA

ENTORNO DO MOSTEIRO DE SAN SALVADOR DE CELANOVA E DO BURGO MEDIEVAL DE VILANOVA DOS INFANTES

CONCELLO DE

NOIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 156

11/10/16 11:24

ENTORNO DO MOSTEIRO DE SAN SALVADOR DE CELANOVA E DO BURGO MEDIEVAL DE VILANOVA DOS INFANTES TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación de centro histórico.

DESCRICIÓN: Os Plans Especiais de Protección e Reforma Interior do Contorno do Mosteiro de San Salvador de Celanova e do Burgo Medieval de Vilanova dos Infantes establecían xa a previsión de declaración de área de rehabilitación integral, incorporando nunha soa área as definidas polos dous PEPRIS aprobados polo pleno da Corporación o 15 de novembro do 2001. No contorno do Mosteiro de San Salvador o tipo de edificacións máis difundido é o residencial entre medianeiras, construcións con dúas ou tres plantas edificadas (baixo+1 planta+2 plantas). En Vilanova dos Infantes o tipo de edificación predominante é o residencial unifamiliar entre medianeiras, construcións de dúas plantas (baixo+1 planta) absolutamente maioritarias no núcleo. Esta área foi declarada o 24 de outubro de 2002 e nela sitúanse 543 vivendas susceptibles de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 157

157

11/10/16 11:24

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

764.760,00 €

Ministerio Concello

1.045.340,00 € 199.900,00 €

Particulares

3.163.338,68 €

Total

5.173.338,68 €

158

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 130

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 158

11/10/16 11:24

CONCELLO DE

OURENSE

CONXUNTO HISTÓRICO DE OURENSE

ARI_18_XULLO_DE_.indd 159

11/10/16 11:24

CONXUNTO HISTÓRICO DE OURENSE TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación de centro histórico.

DESCRICIÓN: A estrutura urbana do casco histórico de Ourense ten unha extensión aproximada de 20 hectáreas. A conservación dos edificios contou con protección dende a declaración do casco histórico como Conxunto Histórico Artístico o 12 de setembro de 1975. O Concello de Ourense aprobou definitivamente o 13 de setembro de 1996 o Plan Especial de Reforma Interior, PERI, do casco histórico de Ourense. O casco histórico é lugar de residencia para o 8,8% da poboación da cidade, cunha superficie aproximada de 12,5 hectáreas. A cidade histórica acolle diversidade de funcións sendo as máis características as institucionais e eclesiástica. O uso principal é o residencial ao que se dedican un 95,23% dos edificios e só un 91,69% exclusivamente a vivendas o 3,54% de diferencia corresponde á convivencia das vivendas con outras actividades. Esta área foi declarada o 9 de xaneiro de 1998 e nela sitúanse 2.520 vivendas obxecto de rehabilitación.

160

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 160

11/10/16 11:24

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

2.899.533,35 €

Ministerio

3.583.924,44 €

Concello Particulares Total

784.936,82 € 4.838.776,44 € 12.107.171,05 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 705

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 161

161

11/10/16 11:25

CONCELLO DE

OURENSE

NÚCLEO DE SEIXALBO

ARI_18_XULLO_DE_.indd 162

11/10/16 11:25

NÚCLEO DE SEIXALBO TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación de centro histórico.

DESCRICIÓN: O ámbito da ARI ten unha superficie de 3,3 hectáreas e coincide coa delimitación do Plan Especial de Protección e Reforma Interior do Conxunto de Interese Etnográfico de Seixalbo (PECIE) aprobado definitivamente en sesión plenaria do 30 de xuño de 2003. Trátase dun conxunto cun considerable valor arquitectónico, histórico artístico e sobre todo, etnográfico que debe revitalizarse para conxugar a realidade arquitectónica e urbanística dun núcleo rural que foi concibido para unhas actividades de carácter agropecuario que na actualidade case se perderon por completo. O uso máis común nas plantas baixas é o dedicado a labores de almacenamento. Nas plantas superiores o uso frecuente é o de vivenda (82% do total) e nas plantas superiores (2ª e 3ª) o uso residencial chega ata o 72%. O 57% das edificacións manteñen a ocupación polos diferentes usos existentes. Esta área foi declarada o 24 de outubro de 2003 e nela sitúanse 262 vivendas susceptibles de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 163

163

11/10/16 11:25

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

732.500,00 €

Ministerio

927.980,00 €

Concello

315.946,56 €

Particulares

837.048,28 €

Total

164

2.813.474,84 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 53

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 164

11/10/16 11:25

CONCELLO DE

OURENSE

POLVORÍN, CAMELIAS E CARBALLEIRA

ÁREASdeDE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA © Instituto Geográfico Nacional de España - Xunta Galicia

ARI_18_XULLO_DE_.indd 165

165

11/10/16 11:25

POLVORÍN, CAMELIAS E CARBALLEIRA TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: A área declarada sitúase na zona sur da cidade de Ourense, e pode considerarse como a súa zona de expansión. Ten unha superficie de 21,05 hectáreas. As primeiras edificacións datan do ano 1954 e son o grupo de vivendas Santa Bárbara, no barrio do Polvorín; posteriormente, en 1960, constrúense os bloques das Camelias promovidas pola Caixa de Aforros de Ourense e, na década dos 70, desenvólvese o barrio da Carballeira e gran parte das Camelias. En canto á tipoloxía das edificacións trátase de edificación illada en torre, bloque lineal ou en bloque formando quinteiros. Esta área foi declarada o 19 de outubro de 2009 e no ámbito hai un total de 357 edificios que albergan 2.290 vivendas que poden ser obxecto de rehabilitación.

166

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 166

11/10/16 11:25

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

972.000,00 €

Ministerio

1.611.000,00 €

Concello

490.642,85 €

Particulares

1.587.071,43 €

Total

4.660.714,28 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 168

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 167

167

11/10/16 11:25

CONCELLO DE

OURENSE

BARRIOS SERRA DE SAN MAMEDE, CRUCEIRO QUEBRADO E A INMACULADA

168 ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL ANOS REHABILITANDO GALICIA © Instituto Geográfico Nacional de España - Xunta20 de Galicia

ARI_18_XULLO_DE_.indd 168

11/10/16 11:25

BARRIOS SERRA DE SAN MAMEDE, CRUCEIRO QUEBRADO E A INMACULADA TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral xeral.

DESCRICIÓN: O ámbito da área está moi ligado ao percorrido da liña de ferrocarril no entorno da Estación de San Francisco. A área delimitada responde a unha zona clasificada como solo urbano consolidado, froito dun crecemento urbanístico principalmente desenvolvido a partir dos anos 60. Nesta zona coexiste o modelo de vivenda unifamiliar dunha ou dúas plantas cos edificios de vivendas de cinco ou máis plantas e a creación de pequenas urbanizacións. A tipoloxía edificatoria no Barrio da Inmaculada está caracterizada pola diversidade, vivendas unifamiliares con algúns bloques de vivendas, sector eminentemente residencial e con pouca presenza de establecementos comerciais. O Barrio Serra de San Mamede é unha área fundamentalmente residencial cun conxunto de bloques pareados de tres alturas. No Barrio Cruceiro Quebrado conxúganse edificacións de distintas épocas, trátase dunha realidade heteroxénea onde conviven edificacións de diferentes características. Esta área foi declarada o 15 de setembro de 2015. A delimitación ten unha superficie de 24,88 hectáreas na que se sitúan 511 vivendas susceptibles de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 169

169

11/10/16 11:25

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

0,00 €

Ministerio Concello Particulares Total

170

87.500,00 € 4.642,85 € 157.857,14 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: en execución xa que o convenio se asinou o 27 de outubro de 2015

248.999,99 €

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 170

11/10/16 11:25

CONCELLO DE

RIBADAVIA CONXUNTO HISTÓRICO DE RIBADAVIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 171

11/10/16 11:25

CONXUNTO HISTÓRICO DE RIBADAVIA TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación de centro histórico.

DESCRICIÓN: Ao ámbito da área de rehabilitación aféctalle a declaración de conxunto histórico producida no ano 1947 e coincide co ámbito do Plano Especial de Reforma Interior (PERI) aprobado definitivamente polo pleno o 25 de febreiro de 1999. É preciso indicar que parte dos equipamentos son de tipo administrativo (concello, xulgado...), sociais (antiga Casa da Cultura...) e relixiosos. A tipoloxía das edificacións na zona histórica son de tres plantas, un baixo dedicado polo xeral a adega e un primeiro piso a vivenda, ao que posteriormente se engadían adicións en altura polo déficit de solo ata chegar a outra planta máis, segundo as necesidades das familias. Atópanse no casco histórico, algúns deles con engadido valor patrimonial. Esta área foi declarada o 8 de xuño 1999 e nela sitúanse 733 vivendas obxecto de rehabilitación.

172

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 172

11/10/16 11:26

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

1.456.834,60 €

Ministerio

1.777.372,81 €

Concello

364.000,00 €

Particulares Total

5.308.436,67 € 8.906.644,08 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 201

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 173

173

11/10/16 11:26

CONCELLO DE

RIBADAVIA CASCO ANTIGO DE SAN CRISTOVO DE RIBADAVIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 174

11/10/16 11:26

CONXUNTO ANTIGO DE SAN CRISTOVO DE RIBADAVIA TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: A área de rehabilitación é coincidente co ámbito do Plan Especial (PERI) aprobado definitivamente en sesión plenaria do 15 de maio de 2001. O desenvolvemento do núcleo de San Cristovo é compacto, presentando o seu crecemento arredor da Igrexa. A altura media das edificacións no centro histórico é de dúas plantas (72,78%) existindo edificacións dunha soa planta (18,34%) e edificacións de tres plantas (8,88%). O uso maioritario é de vivenda unifamiliar. O comercio é inapreciable limitándose a unha tenda e unha carnicería. En canto a equipamento conta coa igrexa e o centro social. Esta área foi declarada o 9 de xullo de 2008 e nela sitúanse 121 vivendas susceptibles de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 175

175

11/10/16 11:26

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

305.000,00 €

Ministerio

318.000,00 €

Concello

236.000,00 €

Particulares Total

176

1.574.600,00 € 2.433.600,00 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 16

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 176

11/10/16 11:26

CONCELLO DE

SAN CIBRAO DAS VIÑAS

“BARRIOS ORIXINARIOS” DE SAN CIBRAO DAS VIÑAS

ARI_18_XULLO_DE_.indd 177

11/10/16 11:26

“BARRIOS ORIXINARIOS” DE SAN CIBRAO DAS VIÑAS TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral xeral.

DESCRICIÓN: A delimitación para esta área procede da delimitación establecida nas Normas Subsidiarias do Planeamento do Termo Municipal de San Cibrao das Viñas, aprobadas definitivamente o 30 de decembro de 2004 e regulada integramente pola ordenanza específica nº O-1.1 Barrios Orixinarios. Con esta delimitación preténdese a protección dos barrios orixinarios do núcleo do Concello de San Cibrao ao tempo que se fomenta a rehabilitación e a recuperación de elementos de interese deteriorados ou arruinados. A meirande parte das vivendas do ámbito destínanse a uso residencial, en dúas edificacións danse actividades non residenciais nas plantas baixas (un uso comercial actualmente sen actividade e unha cafetería), outras dúas destínanse a equipamento comunitario relixioso (capela e igrexa) e sete en parcela exclusiva dedícase a almacéns e/ou garaxes. Esta área foi declarada o 16 de setembro de 2015 e conta cunha superficie aproximada de 4,00 hectáreas. Nela sitúanse 201 vivendas obxecto de rehabilitación.

178

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 178

11/10/16 11:26

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta Ministerio Concello

0,00 € 32.760,00 € 12.305,15 €

Particulares

48.534,85 €

Total

93.600,00 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas: en execución xa que o convenio se asinou o 27 de outubro de 2015

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 179

179

11/10/16 11:26

CONCELLO DE

VERÍN

BARRIO DE SAN LÁZARO E NÚCLEO ANTIGO DE VERÍN

ARI_18_XULLO_DE_.indd 180

11/10/16 11:26

BARRIO DE SAN LÁZARO E NÚCLEO ANTIGO DE VERÍN TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: O ámbito da área coincide coa zona primitiva da Vila e o Barrio Antigo de San Lázaro que segundo se deduce da análise histórica conserva a súa morfoloxía ata os nosos días. A delimitación conta co Plan Especial de Protección e Reforma Interior (PEPRI) aprobado definitivamente no ano 2003. Predominan os edificios de planta baixa e unha planta seguidos dos edificios de planta baixa e dúas altas, estando algúns desocupados, o resto de edificios que están ocupados destínanse as plantas baixas a uso comercial e as plantas altas a vivenda. A maioría das edificacións de planta baixa están destinadas a usos de almacenamento e garaxe. Esta área foi declarada o 17 de abril de 2006 e nela sitúanse 840 vivendas susceptibles de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 181

181

11/10/16 11:27

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

597.500,00 €

Ministerio

756.900,00 €

Concello

358.500,00 €

Particulares Total

182

1.012.573,40 € 2.725.473,40 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 31

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 182

11/10/16 11:27

CONCELLO DE

VILAR DE SANTOS

NÚCLEO DE VILAR DE SANTOS

ARI_18_XULLO_DE_.indd 183

11/10/16 11:27

NÚCLEO DE VILAR DE SANTOS TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral rural.

DESCRICIÓN: A estrutura presente no núcleo de Vilar de Santos é a dun asentamento de tipo tradicional formada na súa maioría por un tecido de casarío pechado denso. Dado que este tipo de poboacións xorden intimamente ligadas aos procesos de produción agropecuaria, conta cunha gran variedade de edificacións complementarias da residencial destinada á garda de apeiros, estabulación do gando dentro do ámbito da ARI. Esta área foi declarada o 21 de xuño de 2011 e nela sitúanse 216 vivendas obxecto de rehabilitación incluídas en 411 edificacións, as restantes 195 corresponderíanse con construcións auxiliares e complementarias de todo tipo: garaxes, palleiras, galpóns, etc., localizadas dentro das parcelas, ben de forma illada, ben formando pequenas agrupacións, principalmente en torno a vivendas.

184

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 184

11/10/16 11:27

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta Ministerio Concello Particulares Total

195.000,00 € 380.500,00 € 93.600,00 € 480.614,29 € 1.149.714,29 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 11

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 185

185

11/10/16 11:27

CONCELLO DE

XUNQUEIRA DE AMBÍA

CONXUNTO HISTÓRICO DE XUNQUEIRA DE AMBÍA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 186

11/10/16 11:27

CONXUNTO HISTÓRICO DE XUNQUEIRA DE AMBÍA TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral xeral.

DESCRICIÓN: O ámbito desta ARI ten unha superficie de 12,56 hectáreas e comprende a zona histórica que é un asentamento urbano de carácter histórico. Conta cun Ben de Interese Cultural e o seu uso maioritario é o residencial, no que se poden distinguir dúas tipoloxías diferenciadas, dun lado edificación que se arrima en ringleiras aliñadas en torno a vías e prazas, cun tipo edificatorio de vivenda unifamiliar ou plurifamiliar entre medianeiras e, por outro lado, casarío de vivenda unifamiliar illada ou pareada se a construción é simultánea. Esta área foi declarada o 16 de setembro de 2015 e nela sitúanse 189 vivendas susceptibles de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 187

187

11/10/16 11:27

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

0,00 €

Ministerio

108.600,00 €

Concello

10.750,00 €

Deputación provincial

40.650,00 €

Particulares Total

188

160.635,72 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas: en execución xa que o convenio se asinou o 27 de outubro de 2015

320.635,72 €

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 188

11/10/16 11:27

DESCRICIÃ&#x201C;N DAS ARI:

PROVINCIA DE

PONTEVEDRA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 189

11/10/16 11:27

ARI_18_XULLO_DE_.indd 190

11/10/16 11:27

CONCELLO DE

BAIONA

VILA DE BAIONA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 191

11/10/16 11:27

VILA DE BAIONA TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación de centro histórico.

DESCRICIÓN: O ámbito delimitado está declarado Ben de Interese Cultural coa categoría de conxunto histórico o casco antigo de Baiona no ano 1993. En canto ás tipoloxías edificatorias, a arquitectura do conxunto histórico presenta unhas características moi homoxéneas, con carácter xeral, falamos de vivendas entre medianeiras. As vivendas illadas aparecen con carácter residual, as colectivas trátase de edificacións moi recentes. A edificación predominante é a vivenda unifamiliar entre medianeiras entre as que é posible encontrar distintas variantes, dende a vivenda terreña, vivenda de pescadores dunha planta á vivenda en dúas alturas na que a planta baixa pode ter outros usos. Esta área foi declarada o 18 de febreiro de 2011 e nela sitúanse 709 vivendas susceptibles de rehabilitación.

192

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 192

11/10/16 11:28

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

195.000,00 €

Ministerio

339.300,00 €

Concello Particulares Total

115.700,00 € 382.000,00 € 1.032.000,00 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 18

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 193

193

11/10/16 11:28

CONCELLO DE

CAMBADOS

CONXUNTO HISTÓRICO DE CAMBADOS

ARI_18_XULLO_DE_.indd 194

11/10/16 11:28

CONXUNTO HISTÓRICO DE CAMBADOS TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación de centro histórico.

DESCRICIÓN: O ámbito que comprende a área está caracterizado por un parque de vivendas cun contrastado valor histórico-arquitectónico, incluído dentro das normas subsidiarias do planeamento de Cambados aprobadas no ano 1994. O concello conta co Plan Especial de Protección e Ordenación do Conxunto Histórico de Cambados, aprobado definitivamente en decembro de 1999. Con posterioridade, no ano 2001, declarouse Ben de Interese Cultural, coa categoría de Conxunto Histórico á Vila de Cambados. Esta área foi declarada o 10 de decembro de 2001 e nela sitúanse 166 vivendas susceptibles de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 195

195

11/10/16 11:28

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

1.092.109,51 €

Ministerio

1.623.347,72 €

Concello

1.220.294,40 €

Particulares

1.605.682,98 €

Total

5.541.434,61 €

196

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 168

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 196

11/10/16 11:28

CONCELLO DE

CANGAS

NÚCLEO ANTIGO E ZONA AMPLIADA DE CANGAS

ARI_18_XULLO_DE_.indd 197

11/10/16 11:28

NÚCLEO ANTIGO E ZONA AMPLIADA DE CANGAS TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: O ámbito da área de rehabilitación coincide co delimitado polas Normas Subsidiarias de Planeamento aprobadas no ano 1994 e co ámbito de ordenación do Plan Especial de Protección e Reforma Interior (PEPRI) aprobado polo pleno do concello o 31 de maio de 2000. O casco antigo posúe un casarío denso no que a edificación se agrupa entre medianeiras ao longo das rúas, sen espazos entre elas. Responde a un patrón de uso global residencial e dentro deste é a tipoloxía de vivenda unifamiliar a que predomina. As vivendas colectivas só aparecen recentemente como cuñas de aproximación na ruptura do parcelario histórico. As tipoloxías edificatorias son de tres tipos: casa con fachada plana, casa con solaina que pode estar apoiada sobre canzorros e casa de autor. Segundo o tipo de vivenda a actividade residencial é compartida con outros usos como almacenaxe dos útiles de pesca ou estancia de animais, ben en compartimentos segregados ou no baixo cuberta. Nas tipoloxías máis evolucionadas estes usos emprazábanse na planta baixa. Esta área foi declarada o 11 de abril de 2001 e nela sitúanse 400 vivendas obxecto de rehabilitación.

198

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 198

11/10/16 11:29

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

1.524.785,56 €

Ministerio

1.595.420,00 €

Concello

1.082.904,26 €

Particulares

7.488.713,34 €

Total

11.691.823,16 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 220

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 199

199

11/10/16 11:29

CONCELLO DE

MARÍN

NÚCLEO ANTIGO E BARRIO DA “BANDA DO RÍO LAMEIRA”

ARI_18_XULLO_DE_.indd 200

11/10/16 11:29

NÚCLEO ANTIGO E BARRIO DA “BANDA DO RÍO LAMEIRA” TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral xeral.

DESCRICIÓN: Esta área foi declarada o 7 de xullo de 2011 para o ámbito do Casco Vello de Marín, e a zona así determinada denomínase Zona Ambiental de Protección. A superficie do ámbito é de 7,6 hectáreas. Non presenta unha unidade tipolóxica nin morfolóxica, destacan a vivenda unifamiliar de orixe mariñeira e a vivenda colectiva de orixe ecléctica ou modernista. Estes dous tipos conviven con edificios de vivenda colectiva de recente construción. Con posterioridade o 16 de setembro de 2015 declárase ARI ao ámbito do Barrio da “Banda do Río Lameira” modificando e ampliando a área xa declarada. O Plan Xeral de Ordenación Municipal (PXOM) aprobado o 27 de xuño de 2012, delimita como Zona Ambiental de Casco Antigo (ZACA)os ámbitos do casco vello e a zona limítrofe da Banda do Río Lameira. Nesta área sitúanse 1.569 vivendas susceptibles de rehabilitación nunha superficie total de 10,9 hectáreas. O ámbito do río Lameira e a traza urbana da rúa Banda do Río definen basicamente a delimitación proposta agora para a ARI. Está conformada por tres zonas nas que se distinguen tipoloxías tradicionais de vivendas unifamiliares, vivendas tradicionais con intervencións desconformes nos anos 60 e edificios de vivendas dos anos 70.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 201

201

11/10/16 11:29

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

180.000,00 €

Ministerio

489.750,00 €

Concello

126.000,00 €

Deputación provincial

120.000,00 €

Particulares

494.250,00 €

Total

202

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 29

1.410.000,00 €

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 202

11/10/16 11:29

CONCELLO DE

POIO

CONXUNTO HISTÓRICOARTÍSTICO DE COMBARRO

ARI_18_XULLO_DE_.indd 203

11/10/16 11:29

CONXUNTO HISTÓRICOARTÍSTICO DE COMBARRO TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación de centro histórico.

DESCRICIÓN: O Conxunto Histórico de Combarro, declarado en 1972, polo decreto 3.234/1972, do 30 de novembro, está situado no Concello de Poio, levantado sobre unha enseada debuxada na marxe norte da Ría de Pontevedra. O núcleo articúlase a partir do borde marítimo e conxuga, entre rúas sinuosas, os elementos da arquitectura popular cos elementos máis puros dos mestres canteiros. O ámbito da ARI, caracterizado por un parque de vivendas cun contrastado valor histórico-arquitectónico, é practicamente coincidente coa declaración de Conxunto Histórico e comprende a totalidade do Plan Especial e a zona de influencia vinculada ao “Camiño Real”. Esta área foi declarada o 31 de outubro de 2002 e nela sitúanse 110 vivendas obxecto de rehabilitación.

204

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 204

11/10/16 11:30

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

612.400,00 €

Ministerio

793.022,51 €

Concello

438.094,79 €

Particulares Total

737.166,10 € 2.580.683,40 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 71

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 205

205

11/10/16 11:30

CONCELLO DE

PONTEVEDRA NÚCLEO DE ESTRIBELA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 206

11/10/16 11:30

NÚCLEO DE ESTRIBELA TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: O núcleo de Estribela é unha das barriadas mariñeiras de tipoloxía tradicional máis destacadas da península do Morrazo. No núcleo de Estribela a meirande parte da edificación actual constrúese no século XIX ou nas primeiras décadas do século XX. Do XIX, como edificacións máis representativas están: a vivenda dunha burguesía incipiente, soe ter un tamaño de planta media ou media-grande e a vivenda mariñeira de reducida planta, de unha ou dúas plantas, xeralmente de pouca altura. Do XX é a meirande parte da edificación existente de Estribela, trátase dun tipo de edificio urbano que adoita ter dúas ou tres plantas construídas en pedra. Esta área foi declarada o 3 de maio de 2007 conta cunha superficie de 552 hectáreas e nela sitúanse 481 vivendas susceptibles de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 207

207

11/10/16 11:30

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

1.528.650,00 €

Ministerio

1.548.961,55 €

Concello Particulares Total

208

756.682,50 € 11.686.350,67 € 15.520.644,72 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 238

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 208

11/10/16 11:30

CONCELLO DE

PONTEVEDRA CONXUNTO HISTÓRICO DE PONTEVEDRA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 209

11/10/16 11:30

CONXUNTO HISTÓRICO DE PONTEVEDRA TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación de centro histórico.

DESCRICIÓN: O ámbito delimitado para a área de rehabilitación coincide coa delimitación do conxunto histórico de e, polo tanto, das determinacións do Plan Especial de Protección e Reforma Interior e Conservación Artística (PEPRICA) aprobado definitivamente o 27 de febreiro de 2003. O casco antigo de Pontevedra foi declarado Ben de Interese Cultural coa categoría de Conxunto Histórico Artístico no ano 1951. A tipoloxía propia do conxunto histórico consiste na tradicional disposición de vivendas entre medianeiras, con tres andares de altura media, en moitos casos cunha única vivenda. Esta área foi declarada o 4 de outubro de 2012, comprende unha superficie de 192.774,21 m2 e nela sitúanse 1.528 vivendas susceptibles de rehabilitación.

210

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 210

11/10/16 11:30

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

0,00 €

Ministerio

583.140,36 €

Concello

148.763,63 €

Particulares Total

934.211,31 € 1.666.115,30 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas: en execución xa que o convenio se asinou o 27 de outubro de 2015

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 211

211

11/10/16 11:31

CONCELLO DE

TUI

CONXUNTO HISTÓRICO DE TUI

ARI_18_XULLO_DE_.indd 212

11/10/16 11:31

CONXUNTO HISTÓRICO DE TUI TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación de centro histórico.

DESCRICIÓN: En 1967 declárase Conxunto Histórico-Artístico á cidade de Tui. O barrio antigo constitúe o corazón e a orixe da cidade de Tui, así como o seu maior activo, cunhas singularidades propias derivadas da situación estratéxica do concello, fronteirizo con Portugal. Este feito fronteirizo definido fisicamente polo río Miño, é un feito fundamental ao longo da historia que enmarca o desenvolvemento do conxunto urbano de Tui en base á estrutura física da topografía do lugar. O ámbito, de especial interese arquitectónico, histórico e artístico, comprende a zona centro, a de Santo Domingo e a de San Bartolomé. Esta área foi declarada o 6 de setembro de 2001 nela sitúanse 279 vivendas obxecto de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 213

213

11/10/16 11:31

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

1.055.309,51 €

Ministerio

1.298.616,61 €

Concello Particulares Total

214

491.297,55 € 1.459.339,76 € 4.304.563,43 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 71

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 214

11/10/16 11:31

CONCELLO DE

VIGO

CONXUNTO HISTÓRICO DE VIGO

ARI_18_XULLO_DE_.indd 215

11/10/16 11:31

CONXUNTO HISTÓRICO DE VIGO TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación de centro histórico.

DESCRICIÓN: O barrio histórico de Vigo estrutúrase a partir do antigo recinto amurallado e os seus barrios extra muros, comprendendo unha extensión de 24,84 hectáreas. Por decreto do 8 de febreiro de 1946, declarouse Conxunto Histórico-Artístico o conxunto parcial do barrio vello de Vigo. O barrio histórico representa a construción da cidade dende o medievo ata a actualidade, se ben as construcións novas, en gran parte, están en consonancia co entorno, aparecendo, nun ámbito pequeno, exemplos de edificios e espazos públicos de considerable importancia e de diferentes épocas. En canto á natureza arquitectónica das edificacións, hai que sinalar que se trata de unidades ben diferenciadas estruturalmente sobre parcelario miúdo e medianeiras pétreas. Esta área foi declarada o 29 de setembro de 1997 nela sitúanse 1.100 vivendas susceptibles de rehabilitación.

216

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 216

11/10/16 11:31

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

3.385.532,36 €

Ministerio

4.465.656,36 €

Concello

3.345.874,08 €

Particulares

8.700.496,75 €

Total

19.897.559,55 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 783

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 217

217

11/10/16 11:31

CONCELLO DE

VIGO

CONXUNTO HISTÓRICO DE BOUZAS

ARI_18_XULLO_DE_.indd 218

11/10/16 11:32

CONXUNTO HISTÓRICO DE BOUZAS TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: A área de rehabilitación do casco histórico de Bouzas coincide cos límites do Plan Especial de Protección e Reforma Interior do casco histórico de Bouzas (PEPRI) axustándose á modificación puntual do PXOU 93 que se tramitou simultaneamente co PEPRI de Bouzas. A situación xeral do casco histórico de Bouzas é de mediana degradación urbana, económica e social. A delimitación actual do barrio histórico de Bouzas recolle 138.906 m2. Na área do Plan conviven con certa harmonía as vivendas unifamiliares cos edificios de vivendas, a propiedade é o sistema de tenza maioritario. O sistema de propiedade do edificio correspóndese coa tipoloxía do ámbito de traballo. Esta área foi declarada o 25 de marzo de 2003 nela sitúanse 500 vivendas obxecto de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 219

219

11/10/16 11:32

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

1.246.000,00 €

Ministerio

1.531.320,00 €

Concello

760.155,88 €

Particulares

1.908.356,33 €

Total

5.445.832,21 €

220

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 258

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 220

11/10/16 11:32

CONCELLO DE

VIGO

GRUPO DE CASAS SANTA CLARA EN CABRAL

ARI_18_XULLO_DE_.indd 221

11/10/16 11:32

GRUPO DE CASAS SANTA CLARA EN CABRAL TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral xeral.

DESCRICIÓN: O ámbito recolle unha área urbana con tipoloxía edificatoria propia das vivendas de promoción pública, ou como neste caso, de vivendas construídas, no ano 1944, polo Grupo de Empresas Álavarez, S.A. (GEA) de Vigo para acoller aos seus traballadores. O ámbito así determinado forma unha tipoloxía edificatoria con características homoxéneas. O modelo de vivenda predominante é a colectiva de tamaño medio. A distribución espacial dos edificios é moi sinxela, 16 edificios colocados en filas que conforman un espazo libre interior e adaptándose á pendente da topografía. En canto á tipoloxía das vivendas, teñen unha distribución moi racionalizada, a súa manifestación exterior é moi propia das vivendas de carácter social construídas e proxectadas polo IPPV dos anos corenta. O 100% da superficie parcelada do ámbito ten uso residencial na súa totalidade. Esta área foi declarada o 22 de xullo de 2015, ocupa unha superficie de 8.795,76 metros cadrados e nela sitúanse 96 vivendas susceptibles de rehabilitación.

222

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 222

11/10/16 11:32

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta Ministerio Concello

0,00 € 69.153,00 € 0,00 €

Particulares

128.427,00 €

Total

197.580,00 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas: en execución xa que o convenio se asinou o 27 de outubro de 2015

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 223

223

11/10/16 11:32

CONCELLO DE

VIGO

RÚAS BUEU – MOAÑA DO POLÍGONO DE COIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 224

11/10/16 11:32

RÚAS BUEU – MOAÑA DO POLÍGONO DE COIA TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral xeral.

DESCRICIÓN: Este ámbito está afectado polo PEPREI COIA que conta con aprobación definitiva. Recolle unha área urbana con tipoloxía edificatoria propia das vivendas de promoción pública construídas en varios grupos nos anos 1968 e 1973. A área está dentro do Polígono de Coia dos anos 70. A edificación que inclúe esta área presenta unha unidade tipolóxica e morfolóxica, e constitúe un espazo no que a edificación se adapta á topografía. A distribución espacial é moi sinxela, distribuído en 45 edificios que conforman diferentes espazos libres. As edificacións son de uso privado residencial. O 100% da superficie parcelada é de uso residencial ou se dedica á residencia con outros usos asociados e compatibles con ela, como rochos, despacho profesional ou oficina sen separación da propia vivenda. Esta área foi declarada o 22 de xullo de 2015, ocupa unha superficie de 2,63 hectáreas e nela sitúanse 360 vivendas obxecto de rehabilitación.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 225

225

11/10/16 11:32

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

0,00 €

Ministerio

349.391,60 €

Concello

179.000,00 €

Particulares

470.584,40 €

Total

998.976,00 €

226

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas: en execución xa que o convenio se asinou o 27 de outubro de 2015

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 226

11/10/16 11:33

CONCELLO DE

VILAGARCÍA DE AROUSA NÚCLEO DE CARRIL

ARI_18_XULLO_DE_.indd 227

11/10/16 11:33

NÚCLEO DE CARRIL TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: O ámbito da área de rehabilitación conta cunha superficie aproximada de 8,48 hectáreas. O núcleo de Carril ten o seu barrio orixinario vinculado á actividade pesqueira apoiándose as primeiras edificacións nas marxes das primeiras vías de comunicación que actuaban como eixes de unión entre os núcleos de poboación para o tránsito de mercadorías. O tecido orixinario pode lerse como un conxunto unitario pola súa morfoloxía practicamente uniforme e unha arquitectura popular de balcóns, galerías, corredores e “patíns” que conforman un espazo de gran valor arquitectónico e ambiental. Esta área foi declarada o 02 de marzo 2007 e nela sitúanse 507 vivendas susceptibles de rehabilitación, destinadas a uso residencial.

228

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 228

11/10/16 11:33

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

621.000,00 €

Ministerio

654.060,00 €

Concello Particulares Total

327.183,33 € 1.268.106,66 € 2.870.349,99 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 22

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 229

229

11/10/16 11:33

CONCELLO DE

VILAGARCÍA DE AROUSA NÚCLEO DE VILAXOÁN

ARI_18_XULLO_DE_.indd 230

11/10/16 11:33

NÚCLEO DE VILAXOÁN TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: O ámbito da área de rehabilitación conta cunha superficie aproximada de 8,67 hectáreas. O núcleo de Vilaxoán ten o seu barrio orixinario vinculado á actividade pesqueira apoiándose as primeiras edificacións nas marxes das primeiras vías de comunicación que actuaban como eixes de unión entre os núcleos de poboación para o tránsito de mercadorías. O tecido orixinario pode lerse como un conxunto unitario pola súa morfoloxía practicamente uniforme e unha arquitectura popular de balcóns, galerías, corredores e “patíns” que conforman un espazo de gran valor arquitectónico e ambiental. Esta área foi declarada o 2 de marzo de 2007 e nela sitúanse 423 vivendas obxecto de rehabilitación, destinadas a uso residencial.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 231

231

11/10/16 11:33

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

621.000,00 €

Ministerio

654.060,00 €

Concello

395.183,33 €

Particulares Total

232

1.268.106,66 € 2.938.349,99 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 35

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 232

11/10/16 11:34

CONCELLO DE

VILAGARCÍA DE AROUSA

NÚCLEO ANTIGO DE VILAGARCÍA DE AROUSA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 233

11/10/16 11:34

NÚCLEO ANTIGO DE VILAGARCÍA DE AROUSA TIPO DE ÁREA: Área de rehabilitación integral.

DESCRICIÓN: A zona da ARI comprende basicamente o Barrio do Castro, o ensanche e dous bloques de vivendas simétricas de mediados do século XX. Ao longo do século XX foron varios os intentos e criterios unificadores utilizados, para dar coherencia a este núcleo urbano concreto, coa idea de sanear ao núcleo primixenio de Vilagarcía de Arousa. No ano 1983 redáctase o Plan Especial de Reforma Interior do Castro e dous anos máis tarde o Plan Especial de Protección do Castro. O Castro é o núcleo orixinario da cidade, onde se encontra a maior parte das vivendas unifamiliares e conserva tipoloxías arquitectónicas de carácter popular vinculada ao mundo mariñeiro. Trátase dunha zona urbana cunha importante densidade edificatoria e con diversas tipoloxías edificatorias que atopamos dentro desta área, destacando sobre as demais a residencia colectiva de nova xeración, mesturada con vivendas unifamiliares tradicionais entre medianeiras, arquitectura ecléctica ou arquitectura racionalista de tipo residencial colectiva ou de vivenda unifamiliar. Esta área foi declarada o 19 outubro de 2009 e nela sitúanse 852 vivendas susceptibles de rehabilitación.

234

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 234

11/10/16 11:34

Financiamento total previsto nos convenios: Xunta

420.000,00 €

Ministerio

480.060,00 €

Concello

213.683,33 €

Particulares

282.856,66 €

Total

1.396.599,99 €

Número total de actuacións de rehabilitación realizadas ata 1 de xaneiro de 2016: 28

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 235

235

11/10/16 11:34

ARI_18_XULLO_DE_.indd 236

11/10/16 11:34

A ARI DOS

CAMIÃ&#x2018;OS DE SANTIAGO

ARI_18_XULLO_DE_.indd 237

11/10/16 11:34

A ARI dos Camiños de Santiago Os Camiños de Santiago Os Camiños de Santiago constitúen un activo singular da Comunidade autónoma de Galicia. A relevancia do

Estes espazos son o resultado das actuacións e intervencións que o home foi realizando no territorio para cubrir as súas necesidades residenciais.

Camiño de Santiago, declarado Itinerario Cultural Eu-

No patrimonio residencial construído á beira dos

ropeo, supera o ámbito autonómico e mesmo o esta-

Camiños de Santiago conflúen edificacións de dife-

tal, como o amosa o feito de que dous dos Camiños, o

rentes épocas que translocen os cambios socioeco-

Francés e o Norte, sexan Patrimonio da Humanidade.

nómicos que se foron producindo co paso do tempo

Xunto ao propio significado do Camiño, destacan o

e que, loxicamente, supuxeron alteracións nas formas

seu ámbito paisaxístico, os núcleos que atravesa, os

de asentamento que inciden claramente na paisaxe

elementos arquitectónicos monumentais neles situa-

ata traernos á situación actual, pero que, sen dúbida,

dos e calquera outro elemento protexido ou merecen-

constitúen un sinal de identidade colectivo que acaba

te de protección, como os arqueolóxicos.

por ser o reflexo dunha comunidade.

Entre os elementos máis determinantes desta pai-

Unha paisaxe coidada e atractiva incentiva comporta-

saxe están os espazos residenciais xa construídos.

mentos integrados e de respecto polo ámbito, men-

238

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 238

11/10/16 11:34

tres que un espazo visualmente deteriorado induce a

Ademais, a conservación e mellora dos asentamen-

actitudes agresivas e pouco respectuosas e desani-

tos nestes ámbitos, principalmente rurais, deben de

ma á realización de actuacións de calidade.

axudar a manter un mellor equilibrio no reparto da po-

Conxuntos a miúdo significativos de construcións rurais tradicionais quedaron no abandono e sen mantemento, deteriorándose e outorgando ao territorio unha imaxe que afecta moi negativamente á súa per-

boación no territorio evitando o abandono e o despoboamento destas zonas e facilitando o mantemento de actividades económicas e de servizos que doutra forma están abocados a desaparecer.

cepción. Moitas desas construcións, ás veces cunha

Neste sentido, é primordial dispoñer dunha estratexia

transformación non moi doada, poden conseguir as

global de recuperación do construído nunha zona tan

esixencias de confort, economía e funcionalidade da

sensible como o ámbito dos Camiños de Santiago e

vivenda actual.

para elo faise necesaria a intervención pública. É im-

Así, neste ámbito a intervención pública é fundamental para fomentar a recuperación do construído, mellorando as condicións de vida dos ocupantes das vivendas, os espazos públicos e creando unha dinámica

portante actuar nos diferentes itinerarios do Camiño que percorren toda Galicia eliminando degradacións e adecuándoos dende o punto de vista funcional, residencial, paisaxístico e ambiental.

favorable ao investimento na zona e a consideración

Recuperar a convivencia dos distintos usos que se

da paisaxe residencial como un motor de desenvolve-

dan no espazo público e recuperar o valor do contorno

mento do seu entorno.

mediante actuacións de acondicionamento de viven-

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 239

239

11/10/16 11:34

das, permite valorizar o conxunto do patrimonio rural

• Afecta principalmente a vivendas unifamiliares

e acadar un certo equilibrio entre o mantemento dun-

pero tamén poden verse beneficiados edificios

ha calidade ambiental evidente e os aspectos funcio-

colectivos.

nais que deben de presentar as vivendas así como a estrutura interna dos propios núcleos. Deste xeito, a ARI dos Camiños de Santiago está orientada á mellora das vivendas situadas nas parroquias polas que transcorren os diferentes camiños e debe de ser un compendio das diferentes formas de

• As actuacións a realizar teñen as características dos programas de rehabilitación illada aínda que están integradas nunha area de rehabilitación que pretende darlle una unidade de tratamento ás actuacións e que permite as intervencións en espazos públicos.

intervención pública sobre o construído, xa que acu-

• Afecta a ámbitos principalmente rurais, aínda que

mula características propias de cada un dos diferen-

tamén toca importantes zonas cascos urbanos.

tes programas de fomento existentes en materia de

• Afecta a un bo número de edificacións protexi-

rehabilitación. Así:

240

das polo Camiño de Santiago, pero moitas outras

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 240

11/10/16 11:34

edificacións non están sometidas a ningún tipo

das zonas polas que pasan os diferentes camiños

de protección. Os distintos ramais do Camiño de

unha “cultura de Rehabilitación”, de forma que aca-

Santiago, unha vez identificados, veñen sendo

ben interiorizando as vantaxes de conservar o seu

protexidos por delimitacións a partir dunha banda

patrimonio tanto dende o punto de vista da recupe-

de 30 metros de profundidade a cada lado da tra-

ración da paisaxe residencial edificada, da sustenta-

za do camiño.

bilidade territorial, da mellora das condicións de vida

Por todo o anterior, é necesario orientar a súa im-

dos ocupantes das vivendas como dende o impulso

plantación cunha vocación de permanencia no tem-

da actividade económica e da creación de emprego.

po establecendo liñas de axudas que impulsen as

Ademais, e dado que gran parte dos concellos afec-

obras de rehabilitación, que melloren as condicións

tados están situados no interior de Galicia, estas

de habitabilidade das vivendas, que adecúen os es-

actuacións supoñen tamén unha medida de reequi-

pazos públicos e que, ademais, cree nos habitantes

librio territorial.

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 241

241

11/10/16 11:34

Declaración da ARI

Francés

O 17 de decembro de 2010, en acordo da Comisión Bi-

• Dende Pedrafita do Cebreiro ata Santiago de

lateral de Vivenda procedeuse á declaración da Área de Rehabilitación Integral Camiños de Santiago. A delimitación da ARI comprende o trazado das sete rutas do camiño en Galicia:

242

Compostela Da Prata • Da Prata I. Dende A Mezquita ou Verín ata Ourense • Da Prata II. Dende Ourense ata Santiago de Compostela

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 242

11/10/16 11:35

Inglés • Dende Ferrol ou A Coruña, xuntándose en Mesía ata Santiago de Compostela Primitivo • Dende A Fonsagrada ata Melide que conecta co Camiño Francés Norte • Dende Ribadeo ata Arzúa que conecta co Camiño Francés Fisterra-Muxía • Dende Santiago de Compostela ata Fisterra con desvío Muxía Portugués • Dende Tui a Santiago de Compostela En total son 445 parroquias de 107 concellos distintos as que se poden beneficiar das axudas desta ARI. Nos concellos rurais as axudas son aplicables na totalidade da parroquia pola que transcorren as rutas do Camiño de Santiago, mentres que nas zonas urbanas a área de rehabilitación limítase á traza do Camiño.

FRANCÉS A Coruña

Lugo

Arzúa

Monterroso

Melide

Palas de Rei

O Pino

Paradela

Santiago de Compostela

Pedrafita do Cebreiro

Portomarín

Samos

Sarria

Triacastela

CAMIÑO DA PRATA A Coruña

Ourense

Pontevedra

Boqueixón

A Gudiña

A Estrada

Santiago de Compostela

A Mezquita

Dozón

Vedra

Allariz

Lalín

Amoeiro

Silleda

Baños de Molgas

Castrelo de Val

San Cristovo de Cea

Sandiás

Coles Cualedro Laza Monterrei Oimbra Ourense Paderne de Allariz Piñor Riós San Cibrao das Viñas

Sarreaus Taboadela Trasmiras Verín Vilamarín Vilar de Barrio Vilardevós Vilariño de Conso Xinzo de Limia Xunqueira de Ambía

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 243

243

11/10/16 11:35

FISTERRA E MUXÍA

PORTUGUÉS

A Coruña

Pontevedra

Ames

Ames Dodro Padrón Rois Santiago de Compostela Teo

Barro Caldas de Reis Mos O Porriño Pontecesures Pontevedra Portas

Cee Corcubión Dumbría Fisterra Mazaricos Muxía Negreira Santa Comba Santiago de Compostela

INGLÉS A Coruña A Coruña Abegondo Betanzos Cabanas Cambre Carral Culleredo Fene Ferrol Mesía

Redondela Tui Valga Vilaboa

DO NORTE A Coruña

Lugo

Arzúa Boimorto O Pino Sobrado Toques Vilasantar

Abadín Barreiros Begonte Friol Guitiriz Lourenzá Mondoñedo

Ribadeo Trabada Vilalba

PRIMITIVO

Miño Narón Neda Ordes Oroso Paderne Pontedeume Santiago de Compostela

244

A Coruña

Lugo

Melide Toques

Baleira Castroverde Fonsagrada (A)

Friol Guntín Lugo Palas de Rei

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 244

11/10/16 11:35

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 245

245

11/10/16 11:35

Ao ser un ámbito diferente ao das outras áreas de re-

e da Xunta de Galicia, serán xestionadas directamen-

habilitación xa declaradas e comprender un número

te polo Instituto Galego da Vivenda e Solo (IGVS) ao

amplo de concellos, concretouse a declaración consi-

abeiro de acordos específicos de financiamento que

derando, dentro do ámbito de actuación aos efectos

se asinen nas comisións bilaterais de vivenda, cifrán-

de rehabilitación de vivendas, edificios de vivendas

dose o número de vivendas susceptibles de interven-

e actuacións de urbanización, a todas as vivendas

cións rehabilitadoras en máis de 100.000.

incluídas nas parroquias polas que discorren os diferentes camiños, coas seguintes excepcións: 1.- Non se inclúen as vivendas que figuren dentro dos ámbitos definidos por unha ARI xa declarada.

En total, nas parroquias polas que discorren as distintas rutas dos Camiños de Santiago habitan arredor de 500.000 persoas, maioritariamente en núcleos de tipo rural.

2.- Nas conexións coas cidades e pobos importantes delimitarase o ámbito exclusivamente ao trazado

Financiamento total previsto en convenios

do camiño.

Xunta-IGVS:

3.438.000,00 €

Ministerio:

6.138.000,00 €

Concellos:

1.719.000,00 €

No acordo da Comisión Bilateral do 17 de decembro de 2010 especificouse que no ámbito da ARI declarada (Camiños de Santiago) a xestión das actuacións e as posibles axudas por parte do Ministerio de Fomento

246

Particulares: Número actuacións realizadas:

6.303.000,00 € 130 vivendas

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 246

11/10/16 11:35

ÁREAS DE REHABILITACIÓN INTEGRAL 20 ANOS REHABILITANDO GALICIA

ARI_18_XULLO_DE_.indd 247

247

11/10/16 11:35

ARI_18_XULLO_DE_.indd 248

11/10/16 11:35