BURGERMANIFEST
BURGERMANIFEST VOOR EUROPESE DEMOCRATIE, SOLIDARITEIT EN GELIJKHEID Voor de Europese verkiezingen in 2014 Wij, het Europese volk, omwille van geboorte, keuze of vanwege permanente omstandigheden, geloven dat de Europese Unie en haar lidstaten hebben gefaald wat betreft het welzijn van haar burgers en om weerstand te bieden aan internationale en lokale uitdagingen die Europa gedurende de laatste vijf jaar van crises op haar grondvesten heeft doen schudden. Wij geloven dat Europa een gemeenschappelijke toekomst kent, maar we hebben het gevoel dat we de controle over onze bestemming verliezen. Liever dan te vertrouwen op verdeelde nationale overheden, willen wij gemachtigd zijn om op transeuropees niveau te handelen. Europa kan een sterke rol als ruimte van democratie, solidariteit en gelijkheid, maar dit vereist snelle en radicale veranderingen ten opzichte van de huidige politieke kaders en de prioriteiten van de Europese Unie. Het jaar 2014 brengt de kans om te breken met het verleden dat gekenmerkt door onafgebroken crises. Een nieuw Europees Parlement zal worden gekozen en een nieuwe Europese Commissie aangesteld. Vernieuwde governance moet hand in hand gaan met een vernieuwd engagement vanuit de burger. Gezonde democratieën hebben altijd baat gehad bij levendige burgerparticipatie, die tot uitdrukking komt in betrokkenheid, debat en kritiek. In die geest hebben wij een participatief transnationaal Manifest ontwikkeld, als een pact tussen de burgers van Europa en de manier waarop zij wordt bestuurd. Het Manifest bevat politieke eisen die transnationaal tot stand zijn gekomen door middel van een proces dat drie jaar heeft geduurd en waar iedereen in Europa aan heeft meegedacht: duizenden mensen zijn hierbij betrokken geweest. Het proces bestond uit meer dan zestig burger panels, twaalf transnationale fora, twee ondervragingen bij het Europees Parlement, online panels, en een wijdverspreide aanwezigheid op Europese straten en pleinen. Dit heeft geleid tot de formuleringen van de voorstellen die verder gaan dan nationale nulsomspelen. De ontwikkelde voorstellen geven rekenschap van de wetgevende en juridische context in Europa, zodat een realistisch voorwerk voor een mogelijk alternatief Europa dat binnen onverwijld inzicht, tot stand kan worden gebracht. De aangehaalde onderwerpen putten de veelvoud van problemen die we opmerken niet uit, maar tonen prioriteiten die door verschillende deelnemers van het proces zijn gemarkeerd. Het Manifest zal in de toekomst geregeld ge-‐update worden, zodat nieuwe voorstellen van burgers niet worden uitgesloten. Dit is een levend document dat de eisen van het volk echoot. Wij vragen burgers, organisaties en sociale bewegingen die hart voor deze zaken hebben zichzelf te activeren rondom een transparant en participatief proces van Europese hervormingen. We vragen politici die zich verkiesbaar hebben gesteld voor lokale, nationale en in het bijzonder Europese verkiezingen om zich te contracteren aan de voorstellen in dit 1
BURGERMANIFEST VOOR EUROPESE DEMOCRATIE, SOLIDARITEIT EN GELIJKHEID
Manifest, om ze in te bedden in hun verkiezingscampagne en om ze voor te staan tijdens hun politieke termijn. De gronden voorafgaand aan de specifieke voorstellen zullen eerst worden gepresenteerd in samenvattende vorm en in gedetailleerde vorm als individuele beleidsacties in de appendix. Europa wordt geconfronteerd met een milieucrisis en economische en democratische crises. In de afgelopen decennia, hebben we gereageerd op nieuwe sociale uitdagingen, van de ontwikkeling van de welvaartsstaat tot het bouwen van instituties die het tot stand brengen van vrede nastreven. De grootste crisis van alle zijn niet de uitdagingen waar we mee kampen, maar Europa’s gebrek aan bekwaamheid en de legitimiteit om die uitdagingen aan te pakken. Pertinente belangen maken gebruik van dit vacuüm de economische sfeer, publiek debat en rechtvaardigheidsgevoel te monopoliseren. Een van de meest zichtbare tekenen hiervan is de ‘wedloop naar beneden’ geweest, die internationale competitie tussen arbeiders en landen heeft gecreëerd. Dit heeft tot gevolg chronische werkeloosheid, kwetsbaarheid en armoede en fundamentele ondermijning van de waarde van werk. Dit moet worden vervangen door een Europees welvaartssysteem dat sociale en economische rechten van burgers zeker stelt die tegemoet komen aan de basisbehoeftes van mensen, ongeacht hun omstandigheden en woon-‐ en verblijfplaats, zoals werkeloosheid en pensioenvoorzieningen, minimuminkomen of basisinkomen. Dit vereist een gemeenschappelijk en rechtvaardig fiscaal beleid, dat stopt met de competitie van belastingen ten gunste van grote bedrijven. Wij weigeren toe te kijken hoe onze sociale en economische rechten worden ondermijnd, terwijl gigantische bedragen worden gemobiliseerd om een financieel systeem te redden dat heeft gefaald. Europa moet beginnen met een rem op te leggen aan het uitkopen van banken en het herstructuren van de bankensector, zodat die teruggaan naar zijn originele sociale functies als het bewaken van het spaargeld van burgers en het financieren van MKB. Een Europese transactietaks, bijvoorbeeld, zou een meer verantwoordelijke manier van handel en investering aanmoedigen. We zouden de chantage van de financiële markten door middel van een wederzijdse waarborging van schulden moeten weigeren, alsook een mechanisme waarin het wegschrijven van van niet duurzame staatsschuld zonder beperktheid ten opzichte van minimale sociale standaarden als laatste toevlucht wordt gezien. Europe heeft een nieuw geïntegreerd economische beleid nodig dat werkgelegenheid in betekenisvolle en sufficiënte betaalde full-‐time banen voorstaat, dat minder afhankelijk is van fossiele brandstoffen en dat niet afhankelijk is van handelsakkoorden die oneerlijk zijn ten opzichte van derde landen. De Europese Unie is de grootste economie ter wereld en gecoördineerde en ambitieuze beslissingen ten aanzien van haar functioneren kunnen een daadwerkelijk mondiale impact hebben in de zin het beschermen van het milieu, het voorstaan van betekenisvol en waardige werkgelegenheid, het zeker stellen van mondiale 2
BURGERMANIFEST
gerechtigheid ten aanzien van handelsrelaties en de verschuiving van een consumptiemaatschappij die concurrerend van aard is, naar een economie van samenwerken en eerlijk delen. De Gemeenschappelijke Markt heeft onze vrijheden uitgebreid, maar zijn huidige functioneren heeft machtige bedrijven meer mogelijkheden gegeven zich te onttrekken aan hun sociale verantwoordelijkheid wat betreft het betalen van belasting. Mazen in de wet-‐ en regelgeving worden tevens gebruikt door georganiseerde misdaad hun criminele activiteiten buiten de grenzen te maximaliseren. De Europese Unie zou ten strijde moeten trekken tegen belastingparadijzen en zou bij machte moeten zijn illegaal verkregen vermogen terug te vorderen en het investeren daarvan in sociaal-‐maatschappelijke doelen, voor te staan. Democratie bevindt zich in een Europese crisis. Stemmende kiezers en het lid zijn van een politieke partij nemen in continue mate af. Mensen voelen zich machteloos wat betreft het in staat zijn verandering ten aanzien van de huidige institutionele kanalen voor te staan, in het bijzonder op Europees niveau. Dit is de reden waarom de democratische structuren van de Europese Unie op radicale wijze hervormd moeten worden, bijvoorbeeld door middel van het instellen van een volledig verkozen Europese regering, door het Europees Parlement volledige wetgevende macht te geven en door transnationale lijsten voor de Europese verkiezingen te introduceren. Het proces van besluitvorming moet transparant worden gemaakt voor iedereen die deel uitmaakt van de burgermaatschappij en langdurig ingezetenen zouden stemrecht moeten hebben voor de Europese verkiezingen. Wij verzoeken gebruiksvriendelijke en effectieve middelen met als doel een directe invloed tot verandering — van het verbeteren van het Europees Burger Initiatief tot het ons in staat stellen het gebruik van publieke gelden te controleren. Om dit proces tot radicale verandering te beginnen, stellen wij een Europese Conventie voor, waar burgers en politici samenkomen om een nieuwe democratische architectuur te ontwikkelen. Elk democratisch systeem heeft media vrijheid en pluralisme nodig. In Europa is dit enkel gegarandeerd ad fundum and wordt dit niet altijd nageleefd, waardoor sommige stemmen worden uitgesloten van het publieke debat. Wij hebben onafhankelijke gereguleerde lichamen nodig die transparantie ten aanzien van eigendom monitoren en heldere regels tegen concentratie. Wij eisen aanzienlijke investeringen in onafhankelijke publieke media en dat het internet als ruimte met vrije toegang. Wij eisen tevens de bescherming van persoonlijke privacy, dat het vrij zal zijn van bedrijfs-‐ of staatssurveillance als ook een aanzienlijke investering in media geleerdheid. De toekomst die het volk van Europa wenst, vereist een concrete herverdeling van de macht. Democratie in Europa moet betekenen dat besluiten worden gemaakt door iedereen ten behoeve van iedereen: niet door enkelen ten goede van de weinigen. Wij doen een beroep op Europa om de leiding te nemen prikkels te creëren voor een duurzame en op de lange termijn gericht handelen om communautaire kwesties aan te pakken. Herverdeling van macht vereist dat niemand gediscrimineerd mag worden wat betreft het gebruik van gemeenschappelijke bronnen die noodzakelijk zijn om te overleven. Onze jonge generatie zal leven met de tot de verbeelding sprekende herinnering dat er ernstige schade zal optreden wanneer er prikkels zullen zijn tot onberekenbare en onverantwoordelijke concurrentie. De Europese Unie moet op die wijze handelen dat gegarandeerde toegang tot 3
BURGERMANIFEST VOOR EUROPESE DEMOCRATIE, SOLIDARITEIT EN GELIJKHEID
gemeenschappelijke goederen, zoals schoon drinkwater, wat essentieel is voor het gebruik van basisrechten. We hebben een eenmalige kans wanneer we Europa aanzetten om de grootste economie ter wereld her te bepalen op een schone en duurzame wijze. Europa moet leidend zijn wat betreft de transitie van energiegebruik van destructieve naar schone en herbruikbare bronnen. Herverdeling van macht vereist dat particuliere acties die invloed hebben op het milieu, onderwerp moeten zijn van een afspraak van de ingezeten van Europa die afhankelijk zijn van dit milieu. De Europese Unie moet preventieve grondveiligheidsmaatregelen treffen wanneer ernstige risico’s wat betreft het milieu door burgers als zodanig worden geïdentificeerd. De crisis heeft bovendien specifieke groepen getroffen die reeds in het nadeel waren, waaronder migranten, vrouwen, oorlogsslachtoffers, LGBT en Roma, wier toegang tot grondrechten, basale sociale voorzieningen en gemeenschappelijke goederen alsook betekenisvolle politieke participatie is beperkt of wordt ontkend. Er bestaat een dringendheid om het EU motto ‘eenheid in diversiteit’ in de praktijk te brengen, door rekenschap te geven aan het feit dat alle ingezetenen en burgers actoren moeten worden in het proces van Europese verandering en zij adequate bescherming moeten genieten ten aanzien van gelijke toegang tot grondrechten, ongeacht hun geslacht, gender en het uitdragen daarvan, seksuele oriëntatie, sociale of etnische achtergrond en geboortegrond. In bijzondere mate, in tijden van crises, moet Europa gehoor geven aan haar ambitie de bescherming van mensenrechten zeker te stellen, niet alleen binnen de grenzen van de Unie, maar ook aan haar grenzen. De Europese Unie moet migranten die de EU binnenkomen verzekeren dat hun culturele rechten alsook hun mensenrechten worden gerespecteerd. Het grensbeleid moet transparant en berekenbaar zijn. Vreemdelingenbewaring moet uitgebannen worden als standaardregel en detentie van kinderen zou verboden moeten worden in alle omstandigheden. Om de waardigheid van migranten zeker te stellen, zouden zij beschikking moeten hebben over een werkvergunning wanneer zij in afwachting zijn van hun proces tot toelating, wanneer zij daartoe hebben verzocht. Deportaties moeten niet de scheiding van familieleden in de hand werken. Ervaringen van migranten en hun intellectuele capaciteiten zijn zo groot als het werk dat zij verzetten. Vrouwen zijn buitenproportioneel geraakt door de crises en de onverminderde aanval op sociale zekerheden. De EU moet vrouwenrechten en gender-‐gelijkheid garanderen, vermeldenswaardig door middel van het strijden tegen alle vormen van geweld dat gericht is op vrouwen en het slechten van het gat tussen de inkomens van man en vrouw. Crises zijn een broedplaats voor discours die teren op de angst ten aanzien van ‘de ander’ en die identificeren als zondebokken. Migranten en Roma zijn geregeld doelwit van haat-‐ speeches en hate crimes, alsook HoLeBiTrans, die niet zelden sociaal worden geïsoleerd omwille van hun anders zijn. EU burgerschap moet geen lege huls zijn of toestaan dat er zoiets is als eerste-‐ en tweederangsburgerschap. Alle tegoeden die eruit voortkomen, zoals het recht om je overal binnen de EU te vestigen met behoud van je rechten, moet door iedereen worden voorgestaan. HoLeBiTrans mogen niet worden tegengewerkt in hun vrije verkeer omwille van hun gender identiteit, hoe zij die uiten of hun seksuele oriëntatie. Dit mag niet worden vertaald in het verlenen van toegevoegde rechten aan sommigen, maar in het zeker stellen 4
BURGERMANIFEST
van specifieke bescherming ten aanzien van in het nadeel zijnde groeperingen wat betreft hun toegang tot gelijke rechten. Indien landen bestraft kunnen worden voor de manier waarmee zij omgaan met hun minderheden, zou de EU gestraft moeten worden voor de manier waarop zij Roma behandelt, die misschien wel de meest transnationale groepering van het continent is, maar tegelijkertijd de meest uitgesloten. Roma zouden erkend moeten worden als een behorend deel van de Europese gemeenschap en zij zouden moeten deelnemen aan alle stadia van politiek debat die hen aangaan.
Heden wordt Europa geconfronteerd met een dwarsweg. Het proces van integratie zoals dat tot nu toe gebeurde heeft een politieke entiteit gecreëerd, zonder een actieve burgergemeenschap die in staat is invloed uit te oefenen op zijn programma. We moeten verworden tot protagonisten van zeer noodzakelijke verandering ten aanzien van het hervormen van de Europese Unie in een democratische en participatieve ruimte. De tijd staat niet aan onze kant: Een eurosceptisch en xenofoob discours verspreid zich in razend tempo over het continent en brengt het gevaar zelfs een grotere stem te krijgen binnen de Europese instituties. Het naderen van de Europese verkiezingen moeten worden begrepen als een kans om te bepalen welke toekomst wij wensen voor onze gemeenschap. We hebben behoefte aan ambitieuze, politieke voorstellen van kandidaten en partijen en we moeten bij machte zijn deel uit te maken van de verandering. De Europese Unie heeft de kans om voor de troepen uit te lopen, aangaande democratische hervormingen, verschaffende een nieuw mondiaal model van een vertegenwoordigde en participatieve democratie in een meertalige, multi-‐etnische en multiculturele samenleving die in staat is te reageren op lokale en mondiale uitdagingen die onmiddellijk radicale respons behoeven. Europa heeft zijn vermogen als een Feniks uit de as te herrijzen meer dan eens getoond en nu is de tijd aangebroken om haar vertegenwoordiging opnieuw vast te stellen. Nu is de tijd. www.citizenspact.eu
5