ng‹Á üšfis jahç¤jš m¿Kf«: Ïa‰if ÏiHfŸ (gU¤Â, cšy‹ k‰W© Áš¡) k‰W© kåjdhš cUth¡f¥g£l ÏiHfŸ k‰W© Ãybk‹£fŸ mšyJ mitfë‹ Ãs§£fŸ M»a Ïu§ilÍ© mo¥gilahf¡ bfh§lJ ng‹Á üšfŸ. Ϩj üšfëš xnu Óuhf Ïšyj be¥«, Ko¢RfŸ, tisa¦fŸ, «dhš«, M»a é¤Âahrkhd msÎ k‰W© tot¦fŸ x‹W¡ bfh‹W é¤Âahrkhd öu¤Âš mik¨JŸsJ. ng‹Á üšfŸ gytiffëš ga‹gLj¥gL»wJ. ng‹Á üšfshš jahç¡f¥g£l JâfŸ ãiwa fhça¦fS¡F mjhtJ mâ¨J bfhŸS©. cilfS¡fhd JâfŸ, Å£L cgnahf¤Â‰fhd Jâfshd ÂiufŸ k‰W© j£L K£L¢ rhkh‹fS¡Fça ciwfŸ, bk¤ijfS¡fhd ciwfŸ ngh‹wit jahç¡f ga‹gL¤j¥gL»wJ.
ng‹Á üšfë‹ mik¥ò ng‹Á üšfë‹ mik¥Ãš gytifahd énrõ m©r¦fŸ cilajhf jahª brŒa¥gL»wJ. Mdhš ng‹Á üè‹ mik¥ig bghW¤j tiu Ñœ¡f§l _‹W mo¥gil _y¥bghU£fë‹ mo¥gilæš ãªzæ¡f¥gL»wJ.(gl© 6.1) 1) mo¥gil mšyJ _yhjhu (nfhª) üš 2) ng‹Á éiséid bfhL¡F© (vbg¡£) üš 3) x£L»w (ig‹lª) üš
Basic parts of a fancy yarn (Taken from Reference 1)
ng‹Á üè‹ mo¥gil ghf‡fŸ (ghl« r«gªjkhd ò¤jf« -1èUªJ vL¡f¥g£lJ) ng‹Á éiséid bfhL¡F© üèid, _yüiy¢ R‰¿ oir‹ cU¡f¥gL»wJ. ng‹Á éiséid bfhL¡F© üèid R‰W© bghGJ, x£L»w üš, _yüèèU¨J ng‹Á éiséid bfhL¡F© üèid eGé élhjthW bf£oahf Ão¤J¡ bfhŸ»wJ. _yüèš, ng‹Á éiséid bfhL¡F© üèid R‰¿dhY©, beŒjhY© mšyJ ËådhY© x£L»w üš bf£oahf g‰¿¡ bfhŸ»wJ. bghJthf ng‹Á üšfŸ Fiw¨jJ Ïu§l énrõ m«r§fSilajhf ÏU¡»wJ. 1
ng‹Á üš F¿¤J Áy cjhuz¦fŸ mid¤J ng‹Á üšfS© _‹W FG¡fshf Ãç¡f¥g£LŸsJ. 1) Ko¢R (eh£o) üšfŸ 2) RU§L, RU§LŸs («iguš) jå ng‹Á üšfŸ 3) tisa¦fSila (ÿ¥Ã) üšfŸ mÂf mséyhd ng‹Á üšfŸ Ïu§L f£l¦fshf c‰g¤Â brŒa¥gL»wJ. Kjš f£lkhf, vJΩ jh¦»æuhj ng‹Á üiy, ng‹Á üš £é«lçš jahª brŒa nt§L©. ÃwF ng‹Á üiy x‹whf nrª¤J x£L»w (ig‹lª) üYl‹ nrª¨J KW¡f nt§L©. Ï¥bghGJ _y üèš c§lh¡»a Ko¢RfŸ, tisa¦fŸ Kjèad ãiy¤ÂU¡F©. ng‹Á üè‹ Áy tiffŸ gl© 6.2š fh§Ã¡f¥g£LŸsJ.
Some typical fancy yarns (a) knotty yarn (b) sponge type yarn (c) simple spiral yarn (d) fancy spiral yarn (e) looped yarn
ng‹Á üè‹ Áy F¿¥Ã£l tiffŸ (a) Ko¢R üš (b) «gh‹¢ tif üš (c)RU§L RU§LŸs jå üš (d)RU§L RU§LŸs ng‹Á üš (e)tisa¦fSila üš 2
ÏiHfë‹ FzhÂra¦fis kh‰¿ mika¢ brŒjš ng‹Á üèYŸs äf¢ Á¿a bghUŸ ÏiHahF©. ÏiHfë‹ Fz¦fis kh‰¿ mika¢ brŒjhšjh‹ ng‹Á éiséid üèš V‰gL¤j KoÍ©. ng‹Á üš jahç¡f ga‹gL¤Âa ÏiHfë‹ Ñœ¡f§l Fz¦fis üèš ng‹Á éisit V‰gL¤j rhjfkhf ga‹gL¤j nt§L©. ÏiHfë‹ Ús©, nlåaª, FW¡F bt£L njh‰w mik¥ò, RUŸfŸ, fyª(ãw©), gsgs¥ò, rha¦fis V‰W¡ bfhŸS© g§ò, RU¦F© j‹ik ngh‹witahF©. cjhuzkhf, Ïu§L mšyJ mj‰F nk‰g£l ÏiHfŸ nk‰F¿¥Ã£l Fz¦fëš khWg£oU¡f¡ Toa Nœãiyæš, mjid kh‰¿ mika¢ brŒJ ng‹Á üš jahç¡fyh©. ng‹Á éisit bfhL¡f¡Toa ÏiHfis, gytif Ïa‰if ÏiHfshd uhä, rzš, nkhnAª, m¦nfhuh, cšy‹ ngh‹wt‰¿èU¨J njªÎ brŒa¥gL»wJ. kåjdhš cUth¡f¥g£l ÏiHfSl‹ gë¢br‹¿U¡F© ieyh‹, é¤Âahrkhd RU¡f¦fis cila m¡çè¡ ÏiH, oiunyhgš ghèba«lª, gë¢br‹¿U¡F© é«nfh«, oiu mÁnl£ k‰W© F¥uhnkhåa© nuah‹ M»aitfS© ga‹gL¤j¥gL»wJ. Ϩj ÏiHfŸ bghJthf F£ilahfΩ, brhu brhu¥ghfΩ ÏU¡»wgoahš, ng‹Á üš c‰g¤Â brŒa¥gL© neu¤Âš ÏitfŸ ng‹Á üè‹ nk‰gu¥Ã‰F bfh§L tu¥gL»wJ. Ϩj ÏiHfë‹ Áw¥ghd Áy tiffŸ btëeh£oèU¨J Ïw¡Fk brŒa¥gL»wJ. rha¤Âid V‰W¡ bfhŸS© j‹ikæš, é¤Âahrkhd FzKila Ïu§L ÏiHfŸ fy¨J Ãs§o¦ brŒJ cUth¡f¥gL© ÏiHfŸ kdij cU¡F© j‹ik cilajhf ÏU¡F©. cjhuzkhf, ‘nf£oahå¡ ilaÚ’ ghèba«lª, rhjhuz ghèba«lUl‹ fy¨J, bghU£fshf kh‰w© brŒa¥gL© bghGJ, m¥bghU£fS¡F rha© V‰W© bghGJ ftª¢Áfukhd ãwKilajhfΩ, é¤ÂahrkhdjhfΩ k‰W© ng‹Á éisÎfSl‹ ToajhfΩ ÏU¡F©. Ïnj nghš m¡çè¡ ÏiHfëš fhz¥gL© é¤Âahrkhd RU¡f¦fŸ, òJikahd éisÎfis V‰gl¢ brŒtj‰F xU fUéahf brašgL»wJ. Úskhd ÏiHfëš, é¤ÂahrkhdÚs¦fisÍila ÏiHfis ga‹gL¤Â c‰g¤Â brŒa¥gL© üšfëš é¤Âahrkhd msÎfëš òŸëfŸ gu¨J fhz¥gL©.
üè‹ j‹ikfis kh‰¿ mika¢ brŒjš üè‹ j‹ikfëš kh‰w¤Âid V‰gL¤Jtj‰F, é¤Âahrkhd iyåaª mlª¤Â k‰W© KW¡FfŸ cila üšfis x‹Wl‹ x‹W nrª¤J KW¡» Ïiz¤J (Ãisæ¦) fæW (nfÚ) nghš jahª brŒa nt§L©. Ï›thwhf kh‰w¤Âid V‰gL¤J© üšfëš, ãiwa E£gkhd k‰W© móªtkhd éisÎfis c©lh¡fyh«. mo¤J Á¡bfL¤J R¤j¥gL¤j¥g£l (nfh«Ã§) üèš, jF¨j é¤ÂahrKŸs E§âa jå üšfis ga‹gL¤Â fhª¡ «FU k‰W© RU§L, RU§LŸs üšfis jahç¡fyh©. KW¡f¥gL© üè‹ Âiræš kh‰w¤Âid V‰gL¤Â ‘Ãis榒 Kiwæš Ïa¡»dhš rkãiyæš Ïšyhj RU§L, RU§L KW¡FfSl‹ Toa üš »il¡F©. nfÚ £é«o¦ Kiwæš, Ïu§L mšyJ mj‰F mÂfkhd rkãiyæš Ïšyhj RU§L, RU§L, KW¡FfSila üèid, Ãis £é«£L¡F vª Âiræš Ïa¡», ‘kh¡ bråšè üš’ jahç¡fyh©. üiy, vª Âiræš ig‹lª üYl‹ Ïiz¤J x£o, c‰g¤Â brŒa¥gL© bghGJ üèš gh t£l tisa¦fŸ c§lh¡f¥g£L, _y üiy R‰¿ fhz¥gL©.
3
ng‹Á üšfŸ jahç¤jš _‹W Kiwfëš ng‹Á üšfŸ jahç¡f¥gL»wJ. mitfŸ: ç¦ £é«o¦, nu¥ «Ã‹å¦, ç¦ £é«o¦ k‰W© nu¥ «Ã‹å¦ Ïu§L© Ïiz¨J. Ϩj KiwfŸ F¿¤J éçthf étç¡f¥g£LŸsij ghl© r©g¨jkhd ò¤jf© 1 k‰W© 2š fhzyh©.
1 £é«o¦ (KW¡FfŸ) Kiw ç¦ £é«o¦ Kiwæš, é¤Âahrkhd ÏGéir (bl‹r‹) k‰W© bt›ntW Ïl¦fëš bfhL¥gj‰F V‰w éj¤Âš Áw¥ò cgfuz¦fŸ bghU¤j¥g£L, £é«lªfŸ ga‹gL¤j¥gL»wJ. Ïu§L mšyJ mj‰F nk‰g£l mik¥Ãš é¤Âahrkhd üšfŸ, mjhtJ fd© (gUk‹) fyª,äUJ¤j‹ik ngh‹wt‰¿š ntWg£l üšfis x‹whf Ïiz¤J, KW¡» äf¢ Áw¨j tif ng‹Á üšfŸ jahª brŒa¥gL»wJ. Áw¥ò bjhêš E£g Ïa¨Âu¦fŸ ga‹gL¤Â, ng‹Á üš jahç¡f ga‹gL¤j¥gL© bt›ntW tif üšfis cgnah»¡F© mséid xG¦F gL¤j¥gLtj‹ gadhf Áw¥ghd éisÎfŸ më¡f¡Toa gy tifahd ng‹Á üšfis jahª brŒa Ko»wJ. ng‹Á üšfŸ gy tiffëš jahª brŒa¥gL»wJ. é¤Âahrkhd ãwKŸs ÏiHfis fy¨J Ãs‹£ brŒJ, xU üyhf ü‰gj‹ _ykhf, mšyJ Kj‹ikahd bghUëš, ãwKila ÏiHfŸ Á¿a be¥« mséš mšyJ f£ilahd rha© V‰Wtj‰F K‹òŸs üš J§Lfis nrª¤J ng‹Á üš jahç¡fyh«. Áy üšfŸ, xU üiy «ehè¦ brŒJ c‰g¤Â brŒa¥gL»wJ. mšyJ f£oa üšfŸ gUk‹ /bkšèa Ïl¦fŸ, tisa¦fŸk‰W© Ko¢RfŸ cila üèèU¨J jahª brŒa¥gL»wJ.bgU©ghyhd ng‹Á üšfŸ bt›ntW tifahd Ïa¡f¦fis V‰gL¤Jtj‰Fça bjhêš E£g fUéfŸ ng‹Á l¥sª« bkÁåš bghU¤j¥g£L jahç¡f¥gL»wJ. rhjhuz l¥sª bkÁdhf ga‹gL¤J© nghJ, ng‹Á üš jahç¡f KoahJ.
2 nu¥Ã§ Kiw nu¥ «Ã‹å¦ Kiwæš (ghl© r©g¨jkhd ò¤jf© 1-I gh®¡fΫ) r©Ãujhakhf ga‹gL¤j¥g£l ‘nuhyª ouh¥o¦’ Kiwæš Ã‹g‰w¥gL»wJ. R‰¿¡ bfh§oU¡F© «Ã‹oš cŸns xU Áiytiu brY¤Âdhš üyhf kh¿ btëna tU»wJ. nu¥Ã¦ üš mšyJ ig‹lª üš ntbwhU nuhyª _ykhf brY¤Â, «Ã‹oY¡F nkny cŸs Ïl¤Âš it¡F© bghGJ, «Ã‹oš ÛJ üšfŸ R‰w¥gL»wJ. Ïjid «Ã‹oè‹ br‹lª gF¡F, jahç¡f¥g£l ÏiHfSl‹ brY¤j nt§L©. nu¥ «Ã‹å¦ Kiwæš (B) ngh¡»è k‰W© eh¥ üšfŸ jahª brŒa¥gL»wJ. (gl© 6.3) a
b
Example of Wrap Spun Yarns (a) Knop Yarn (b) Boucle Yarn
4
nu¥ «g‹ üè‹ cjhuz¦fŸ (a)eh¥ üš (b) ngh¡»è üš gy tif nu¥L üšfŸ gl© 6.4š fh§Ã¡f¥g£LŸsJ.
Different types of wrapped yarns
gytif nu¥L üšfŸ
3 nu¥ «Ã‹å¦ k‰W© ç¦ £é«o¦ Kj‹ikahd üš mjhtJ ng‹Á éisÎ k‰W© _y üšfŸ, ‘ng‹Á Ahnyh «Ã‹oš «Ã‹dª’ Kiwæš jahª brŒa¥gL»wJ. ç¦ £é«lçš, l¥ë¦ Ïa¡f¤Âid V‰gL¤J© bghGJ, _y üèid ng‹Á éisÎ üšfŸ x£o¡ bfhŸ»wJ. mšyJ g‰¿¡ bfhŸ»wJ. gutyhf ga‹gL¤j¥gL© ng‹Á üšfŸ F¿¤J Ï¥bghGJ étç¡f¥gL»wJ.
gutyhf ga‹gL¤j¥gL© Áy ng‹Á üšfŸ (i) «iguš (RU§L RU§l) üšfŸ: xU jokdhd äUJthd üèš, bkšèa üèid¢ R‰¿, R‰¿¡ bfh§oU¡F© bghGJ, RU§L RU§l éisit V‰gL¤J»wJ. (gl© 6.5) jokdhd äUJthd üè‹ brY¤j¥gL© ntfkhdJ, tH¡fkhf k‰w bkšèa üè‹ ntf¤ij él mÂfkhf ÏU¡F©. k‰w bkšèa üèš fodkhd KW¡FfŸ bfhL¡f¥gL»wJ.
Spiral yarn
«iguš üš 5
(ii)
eh£ (Ko¢R) üš: jå¤jåahf f£L¥gL¤j¥g£l Ïu§L üšfis l¥ë¦ Kiwæš Ïa¡FkbghGJ, xU üèid fz¥bghGJ ãW¤Â é£L, mL¤J üèid bjhlª¨J brY¤j nt§L©. Ϩj Kiwæš, Ïu§lhtJ bjhlª¨J brY¤j¥g£l üš, k‰w üèid R‰¿¡ bfhŸS© bghGJ xU fodkhd òŸë, Ko¢R mšyJ f£o V‰gL»wJ (gl© 6.6) njitahd kh‰w¦fŸ brŒJ, Ϩj Ko¢Rfis xG§fhd Ïilbtëæš mšyJ kdš njh‹W»w msÎ Ïilbtëfëš V‰gL¤jyh©.
Knot yarn
Ko¢R (eh£) üš (iii)
tisa© mšyJ RUŸ üš (ÿ¥ (m) fªš üš): üè‹ Ústh¡»š, tisa© mšyJ t£ltot RUŸfis e‹F bjçÍ© msé‰F ÿ¥ üš V‰gL¤J»wJ. (gl© 6.7). Ïš bkšèa _y üš k‰W© gUkdhd, äUJthd «g‹ üš M»a Ïu§L© x‹whf KW¡f¥gL© bghGJ, äf ntfkhf F¿¥Ã£l Ïilbtëæš tisa¦fŸ c§lh¡f¥gL»wJ. tisa¦fŸ xU bkšèa ig‹lª üš _y© F¿¥Ã£l ãiyæš it¡f¥gL»wJ.
Loop yarn
ÿ¥ üš (iv)
«ehš üš: ÏJ ÿ¥ üiy x¤ÂU¡F©. xnu xU ntWghL v‹dbtåš, Ïš tisa¦fŸ c§lh¡F© üèš mÂf KW¡FfŸ ÏU¥gjhš tisa¦fŸ «ehš Mf kh¿éL»wJ(gl© 6.8)
Snarl yarn
«ehš üš 6
(v)
be¥ üš: Ïu§L üšfis x‹whf Ïiz¤J KW¡f¥gL»w bghGJ, ÁW J§L ÃsŒ‹ üšfŸ mšyJ fyª üšfis bfh§L F¿¥Ã£l Ïilbtëæš òŸë ngh‹w (Ãë¡) mšyJ gu¥ÃèU¨J btëna Ú£o¡ bfh§oU¡F©go (be¥«) R‰W© bghGJ xU òJikahd njh‰w¤Âid bfhL¡»wJ.
(vi)
Ãns¡ üš: Ãns¡ üyhdJ, bgça òŸëfŸ mšyJ Ãns¡« cila fyª _y üèid e‹F KW¡» R‰¿ jahª brŒa¥gL»wJ.
(vii)
»uh§blšè üš : »uh§blšè üš ãiwa Jâ Miyfëš äfΩ mÂf mséš c‰g¤Â brŒa¥gL»wJ. Ïu§L mšyJ mj‰F nk‰g£l fyª üšfis x‹Wl‹ x‹W Ïiz¤J e‹F KW¡» Ϩüš jah® brŒa¥gL»wJ. tH¡fkhf é¤Âahrkhd vÂçilahd fyªfis njªÎ brŒJ mÂf caªthd »uh§blšè éisit bfhL¡F© üšfŸ jahª brŒa¥gL»wJ. (gl© 6.9)
Grandelle yarn
(viii)
»uh§blšè üš bråšè üš : bråšè üš jahç¥gj‰F ehyhòwK© Ú£o¡ bfh§oU¡F© ÏiHfis g‰¿¡ bfhŸtj‰F _y üšfŸ ga‹gL¤j¥gL»wJ. Ïj‹ njh‰wkhdJ üš KGtJ© ‘gª’ (äUJthd cnuhk©) ÏU¥gJ nghš fhz¥gL»wJ (gl© 6.10)
Chenille yarn
bråšè üš (ix)
(x)
»s›L üš : Ïu§l bkšèa üšfis x‹whf Ïiz¤J KW¡F© bghGJ, gUkdhd, äUJthd gFÂfis F¿¥Ã£l Ïilbtëfëš, KW¡»¡ bfh§oU¡F© neu¤Âš, R‰W© bghGJ »s›L üš c‰g¤Â brŒa¥gL»wJ. üš jahç¡f¥gL© ntf¤Âid xG¦F gL¤Â, Ïu§L üšfS© éiuthf EiHÍ© bghGJ, R‰Wtij (nuhé¦) Mu©Ã¡f nt§L©. m¥bghGJjh‹ Fiwthd KW¡Ffis m¨j gFÂæš bfhL¡f KoÍ«. bl¡rªL ÿ¥L üšfŸ: K¨ija ghl¤Âš V‰fdnt étç¡f¥g£lgo, bl¡rªL üšfŸ jahç¡f¥g£lj‰F fhuz© Ãybk‹£ üšfS¡F mÂfkhf mil¡f¥glhj bl¡rª bfhL¡fΩ, Ïj‹ fhuzkhf 7
JâfŸ RfkhdjhfΩ ÏU¡»w j‹ikahF©. ÿ¥L bl¡rªL üšfŸ, ng‹Á üY¡Fça njh‰w¤ij cilajhf ÏU¥gj‰F fhuz© v‹dbtåš mš mik¨JŸs bfh¤J, bfh¤jhd tisa¦fshF©. Ïj‰fhf, brašgL¤j¥gL© bk¡fhår¤ij fhy KiwnahL cgnahf¥gL¤ÂÍ«, xG§fhd äf¢ Á¿a Ïilbtëfëš cgnahf¥gL¤jhkY© ÏU¡»wgoahš, Ústh¡»YŸs bl¡rªL üè‹ gFÂfŸ, ÿ¥òfis x‹W é£l x‹W v‹wgo mik¨ÂU¡F©. ÿ¥L bl¡rªL üè‹ btëKf¤ njh‰w© gl© 6.11š më¡f¥g£LŸsJ.
Textured looped yarns (a) single (b) combination (c) fancy
bl¡rªL ÿ¥L üšfŸ (a) jå (b) ÏizªjJ (c) ng‹Á
ng‹Á üè‹ j‹ikfŸ k‰W© FzhÂra¦fŸ ng‹Á üšfë‹ mik¥ò k‰W© jahç¡F© KiwfëèU¨J bjça tUtJ v‹dbtåš, ng‹Á üiy jåahf ga‹gL¤ÂæU¡F© g£r¤Âš mâtj‰F fZläšiy v‹gijÍ© Mifædhš tH¡fkhf neuhf mâtj‰F fodkhd üšfSl‹ fy¨J jahç¡f¥gL»wJ. ng‹Á üš jahç¥gj‰F mÂf bryÎ MF© v‹gjhš, Ï©KiwahdJ éiyæid Fiw¥gj‰F cjéahf ÏU¡»wJ. berΡF, fodkhd ng‹Á üšfŸ k£Lnk Jâæ‹ FW¡F üš ÏiHahf ga‹gL¤j¥gLtj‰F fhuzbk‹dbtåš, mitfŸ Ústh¡»YŸs üšfëš Á¡fè‹¿ brštj‰F VJthfæU¡»wJ. Ïj‰F mÂYŸs mG¤j© k‰W© beré‹nghJ Ïa¦F»‹w bA£š« mšyJ ßL fhuzkhF©. bkšèang‹Á üšfŸ Ústh¡»š ga‹gL¤Âdhš mitfŸ j¿æš vëjhf EiH¨J fl¨J bršY©. ng‹Á üšfŸ Jâfë‹ brašÂwåš bgça éisÎfis V‰gL¤J»wJ. ÏJ bjhlªghd Áy K¡»akhd F¿¥òfŸ Ϧnf g£oaèl¥g£LŸsJ.
8
(i) (ii)
(iii) (iv) (v)
mitfŸ JâfS¡F (Soldom) v¥nghjhtJ mó®tkhf tèikæid më¡»wJ. ng‹Á üšfŸ tèik Fiwthf ÏU¥gjhš, njŒ¤jš ghÂ¥ig czª¤J»w j‹ikæid JâfS¡F bfhL¡»wJ. ng‹Á üš JâfS¡F Ú§l ehŸ ciH¡F© j‹ikahdJ, ng‹Á üšfŸ Jâfë‹ mik¥Ãš v›thW ga‹gL¤j¥g£LŸsJ v‹gij bghW¤J mik»wJ. òJik éisÎ Fiwthf ÏU¡F© bghGJ, Jâfë‹ Ú§lfhy© ciH¡F© j‹ik mÂfkhf ÏU¡F©. ng‹Á üšfŸ JâfS¡F btJbtJ¥ig më¡»wJ. ng‹Á üšfŸ Jâfë‹ c¿ŠR© j‹ikahd mÂfç¡»wJ.Ïj‰F üšfë‹ gu¥gsÎ mÂfkhf ÏU¡»wnj fhuzkhF©. òJikahd üšfŸ 解 Jâæ‹ c‰g¤Â¡F tê tF¤JŸsJ.
nkY© m¿¨J bfhŸs
9