Διαστημική Τεχνολογία

Ελληνογαλλική Σχολή Πειραιά "Ο Άγιος Παύλος"

Η ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ ΜΑΣ

Α΄ Λυκείου Υπεύθυνος καθηγητής: Μάνθος Ρούσσος Σχολικό έτος 2013-2014

Περιεχόμενα Εισαγωγή............................................................................................................................................4 Κεφάλαιο 1 - Βιομηχανική χρήση, Μηχανική 1.1 Δορυφόροι.............................................................................................................................6 1.2 G.P.S......................................................................................................................................8 1.3 Ρομποτική τεχνολογία..........................................................................................................9 1.4 Τεχνολογία Αφής (touch)...................................................................................................10 1.5 Αισθητήρες.........................................................................................................................10 1.6 Laser...................................................................................................................................11 1.7 Βελτίωση απόδοσης φωτοβολταϊκών πάνελ....................................................................11 1.8 Το Έξυπνο, Ψηφιακό Σπίτι................................................................................................12 1.9 Στρατιωτικές εφαρμογές της νανοτεχνολογίας................................................................13 1.10 Πρόληψη πυρκαγιών στη Νέα Υόρκη............................................................................14 Κεφάλαιο 2 - Προσωπική χρήση 2.1 Τρένα...................................................................................................................................15 2.2 Αυτοκίνητα με υδρογόνο....................................................................................................16 2.3 Παντελόνια μοτοσικλετιστών............................................................................................17 2.4 Η φανέλα κομπιούτερ.........................................................................................................17 2.5 Γυαλιά ηλίου.......................................................................................................................18 2.6 Μαξιλάρια TEMPUR.........................................................................................................18 Κεφάλαιο 3 - Ιατρική, Διατροφή 3.1 Έρευνα για τη γήρανση......................................................................................................20 3.2 Σύστημα λέιζερ κατά της αρτηριοσκλήρυνσης...............................................................20 3.3 Τηλεϊατρική........................................................................................................................21 3.3 Ρομποτική χειρουργική......................................................................................................22 3.4 Διάσωση εγκλωβισμένων...................................................................................................23 3.5 Η διαστημική τεχνολογία στην υπηρεσία των τυφλών...................................................24 3.6 Μαγνητική Τομογραφία....................................................................................................24 3.7 Ακτινοθεραπεία...................................................................................................................24 3.8 Κβαντική θεραπεία.............................................................................................................25 3.9 Αόρατα σιδεράκια..............................................................................................................25 3.10 Θερμόμετρο αυτιού..........................................................................................................26 3.11 Βελτίωση της ποιότητας κρασιών...................................................................................26

2

3.13 Συντήρηση κρεάτων.........................................................................................................27 Κεφάλαιο 4 - Επιπτώσεις 4.1 Επιδράσεις στην υγεία.......................................................................................................28 4.2 Επιδράσεις στην ψυχολογία...............................................................................................28 4.3 Η μόλυνση και η ρύπανση..................................................................................................28 4.4 Διαστημικά σκουπίδια.......................................................................................................29 4.5 Δυστυχήματα.......................................................................................................................30 4.6 Θάνατοι στο διάστημα.......................................................................................................31 Κεφάλαιο 5 5.1 Η Διαστημική τεχνολογία και η Ευρώπη.........................................................................33 5.2 Αναπτύσσοντας... διαστημική τεχνολογία και στην Ελλάδα..........................................34. Κεφάλαιο 6 - Συνεντεύξεις Συνέντευξη 1η............................................................................................................................36 Συνέντευξη 2η............................................................................................................................42 Ερωτηματολόγιο........................................................................................................................45 Βιβλιογραφία - Πηγές Διαδικτύου..................................................................................................53 Παρουσίαση ομάδων εργασίας........................................................................................................54

3

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Όταν ακούμε την λέξη διάστημα το πρώτο πράγμα που μας έρχεται στο μυαλό είναι η NASA, διαστημόπλοια, δορυφόροι και πολλά άλλα. Η εργασία αυτή δεν έχει σκοπό να διαψεύσει τα όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα αλλά να προσθέσει καινούργιες πληροφορίες στις ήδη υπάρχουσες. Η Διαστημική τεχνολογία άρχισε να εξελίσσεται πολύ πριν το ανακαλύψουμε εμείς. Δεν ξεκίνησε ξαφνικά ένας πύραυλος με προορισμό το διάστημα, αντιθέτως χρειάστηκαν πολλά χρόνια έρευνας και δοκιμασιών προτού γίνει αυτό. Επίσης, αυτό που πολλοί από εμάς δεν γνωρίζουν είναι πως χρησιμοποιούμε καθημερινά συσκευές που έχουν άμεση σχέση με την διαστημική τεχνολογία. Αυτή η εργασία λοιπόν έχει ως στόχο να σας μεταφέρει χρήσιμες πληροφορίες και να σας εκπλήξει καθώς πολλά από αυτά που θα ακούσετε και θα διαβάσετε παρακάτω σας είναι πραγματικά άγνωστα. Σύμφωνα, λοιπόν, με τις πληροφορίες μου βρήκαμε, όλα άρχισαν όταν οι λαοί προσπάθησαν να δημιουργήσουν έναν πολιτισμό που θα θέσει την επιστήμη και την τεχνολογία στην υπηρεσία του ανθρώπου. Η θεαματική ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας σήμερα αποτελεί τη λεγόμενη επιστημονικό-τεχνολογική επανάσταση. Το χαρακτηριστικότερο στοιχείο της τεχνολογίας των τελευταίων δεκαετιών είναι η καταπληκτική ανάπτυξη της ηλεκτρονικής με εφαρμογές που καλύπτουν σχεδόν κάθε πεδίο ανθρώπινης δραστηριότητας. Η μεγαλύτερη επανάσταση ήταν η κατασκευή των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Τα σύγχρονα εργοστάσια λειτουργούν κάτω από τον κεντρικό έλεγχο ηλεκτρονικών υπολογιστών οι οποίοι κατευθύνουν όλη την παραγωγική διαδικασία. Ένας άλλος κλάδος ο οποίος προσφέρει τεράστιες δυνατότητες σήμερα είναι η ανάπτυξη της διαστημικής τεχνολογίας. Πολλοί λένε πως η διαστημική τεχνολογία είναι άχρηστη! Αυτό όμως είναι μεγάλο λάθος. Η διαστημική τεχνολογία βοηθάει στην καθημερινή ζωή μας, και δεν εννοούμε μόνο τους δορυφόρους. Συστήματα ελέγχου αυτοκινήτου για οδηγούς με ένα χέρι προήλθαν από την τεχνική που χρησιμοποιήθηκε στο σεληνιακό τζιπ του «Απόλλων». Σύγχρονα συστήματα ανίχνευσης καπνού χρησιμοποιούν την τεχνολογία για ανίχνευση καπνού στον διαστημικό σταθμό Σκάιλαμπ. Η ρομποτική τεχνολογία που αναπτύχθηκε στο διάστημα χρησιμοποιείται για να βοηθάει ανθρώπους με ειδικές ανάγκες. Τεχνικές που έχουν αναπτυχθεί για να ενισχύσουν τις δορυφορικές εικόνες της Γης, έχουν χρησιμοποιηθεί για την χαρτογράφηση του ανθρώπινου σώματος για ιατρικούς σκοπούς. Πολλές διαστημικές τεχνολογίες βρίσκονται στα νοσοκομεία όλου του κόσμου όπως μηχανές αιμοκάθαρσης, ειδικά κρεβάτια για όσους έχουν εγκαύματα, κουβέρτες που διατηρούν την θερμοκρασία του σώματος και πολλά άλλα. Προστατευτικά ρούχα που

4

σχεδιάστηκαν για τους αστροναύτες, χρησιμοποιούνται τώρα στο χειμερινό σκι και όχι μόνο. Το υλικό από τα σιδεράκια που φοράμε, το νίτινολ, φτιάχτηκε στο διάστημα. Το ίδιο και τα λέιζερ που διαβάσουν τα barcodes στα σούπερ μάρκετ. Ο Αμερικανός επιστήμονας Ρόμπερτ Φίσκελ επινόησε μία αντλία ινσουλίνης για διαβητικούς, βασισμένος σε τεχνολογία της διαστημοσυσκευής Viking. Οι μηχανισμοί ελέγχου των τεχνιτών μελών κατασκευάστηκαν στο διάστημα. Από διαστημική έρευνα προέκυψαν παλέτες από ξηρό πάγο, οπού η σύγκρουση τους με υπερηχητική

ταχύτητα

καθαρίζει

τα

υλικά

γρήγορα,

εύκολα

και

οικολογικά.

Άλλες εφαρμογές της διαστημικής τεχνολογίας είναι: καλύτερα φωτοβολταϊκά στοιχεία, έξυπνα σπίτια, υλικά αυτοκινήτου, ψηφιακά ρολόγια, ζεστά και ελαφριά ρούχα, παπούτσια με σόλες που παραμένουν στεγνές και κράνη με αφρό για να απορροφά τους κραδασμούς. Όλες αυτές τις εφαρμογές της διαστημικής τεχνολογίας προσπαθήσαμε να ανακαλύψουμε κατατάσσοντάς σε κάποιες μεγάλες κατηγορίες. Έτσι στο κεφάλαιο 1 ομαδοποιήσαμε ό,τι είχε σχέση με τη βιομηχανική χρήση και τη μηχανική. Στο κεφάλαιο 2 αναφέρουμε υπηρεσίες και αντικείμενα που αφορούν την προσωπική χρήση ενός ατόμου ενώ στο κεφάλαιο 3 καταγράφουμε μερικές πολύ σημαντικές εφαρμογές στον ευρύτερο τομέα της υγείας και της διατροφής. Το κεφάλαιο 4 περιλαμβάνει ορισμένες αρνητικές επιπτώσεις που έχει η διαστημική τεχνολογία και τέλος, στο κεφάλαιο 5 συνοψίσαμε την πολιτική που ακολουθεί η Ευρώπη, αλλά και η Ελλάδα στο τομέα του διαστήματος. Το κεφάλαιο 6 περιέχει δύο συνεντεύξεις που πήραμε από ειδικούς στο θέμα της διαστημικής τεχνολογίας, καθώς και ένα ερωτηματολόγιο που μοιράσαμε στους συμμαθητές μας προκειμένου να δούμε τη γνώμη τους σε ζητήματα σχετικά με την εργασία μας.

5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1.1 Δορυφόροι Ορισμός: Μη επανδρωμένο διαστημικό όχημα, που τίθεται σε τροχιά γύρω από τη Γη σε ύψος μεταξύ 500 και 35.000 χιλιομέτρων από την επιφάνειά της, και εξοπλισμένο με κατάλληλα όργανα συλλέγει εικόνες και στοιχεία, τα οποία μεταδίδει σε επίγειους σταθμούς. Οι

δορυφόροι

έχουν

καταφέρει

να

μας

εξασφαλίσουν επικοινωνία η οποία με τις κατάλληλες προσαρμογές βοηθάει σε πολλούς τομείς της καθημερινής μας ζωής.(π.χ. κινητά, GPS , βοήθεια για τους τυφλούς κ.α.) Η κυρίως δομή του τροχιακού οχήματος των δορυφόρων αποτελείται κατά βάση από κράμα αλουμινίου, αν και η δομή του συγκροτήματος των μηχανών τους είναι από τιτάνιο. Για τους δορυφόρους γενικά. Από το 1957, έτος εκτόξευσης του πρώτου δορυφόρου (Sputnik, ΕΣΣΔ), έως τα μέσα της δεκαετίας του 1990, έχουν εκτοξευτεί και τεθεί σε τροχιά χιλιάδες δορυφόροι, οι οποίοι καλύπτουν μια μεγάλη ποικιλία ερευνών και εφαρμογών, άλλοι πραγματοποιώντας επιστημονικές παρατηρήσεις και μετρήσεις, οι οποίοι ονομάζονται επιστημονικοί δορυφόροι, και άλλοι εξυπηρετώντας οικονομικούς και εμπορικούς σκοπούς, οι οποίοι ονομάζονται δορυφόροι εφαρμογής. Έτσι, μέσω των δορυφόρων πραγματοποιούνται αστρονομικές παρατηρήσεις, μετρήσεις

κοσμικής

ακτινοβολίας,

μετεωρολογικές

προβλέψεις,

γεωλογικές

έρευνες,

χαρτογράφηση ηπείρων και ωκεανών, περιβαλλοντολογικές έρευνες κ.λπ. και διεξάγονται οι τηλεπικοινωνίες, η ναυσιπλοΐα, η κατασκόπευση στρατηγικών στόχων κ.α. Η μεταφορά των δορυφόρων και η τοποθέτησή τους σε τροχιά γίνεται από πυραύλους ή διαστημικά λεωφορεία, μόλις αυτά φτάσουν στην προκαθορισμένη απόσταση από την επιφάνεια της Γης, αποδεσμεύουν το δορυφόρο, προσδίδοντάς του την κατάλληλη κλίση και ταχύτητα που του χρειάζεται, ώστε να εξασφαλίζεται η εξισορρόπηση της βαρυτικής έλξης και της φυγόκεντρης δύναμης που ασκούνται επάνω του. Η ταχύτητα που αποκτά τη στιγμή της αποδέσμευσης ο δορυφόρος είναι αυτή με την οποία στη συνέχεια εκτελεί τις περιφορές του. Το ύψος της τροχιάς στην οποία τοποθετείται ο δορυφόρος εξαρτάται από το είδος της αποστολής του. Ιδιαίτερα σημαντική, κυρίως για τους τηλεπικοινωνιακούς και τους μετεωρολογικούς δορυφόρους, είναι η γεωστατική τροχιά, 36.000 χλμ. πάνω από την επιφάνεια της Γης. Για κάποιον παρατηρητή στη Γη, ένας δορυφόρος που κινείται στην τροχιά αυτή φαίνεται ακίνητος, καθώς έχει ίδια γωνιακή ταχύτητα με εκείνη της επιφάνειας 6

της Γης και εκτελεί μια περιφορά σε 24 ώρες. Καθώς οι δορυφόροι δεν χρειάζονται καύσιμα για την κίνησή τους, οι ενεργειακές τους ανάγκες αφορούν συνήθως μόνο τη λειτουργία τους και τις κινήσεις διόρθωσης της πορείας τους. Αυτές καλύπτονται από πίνακες ηλιακών κυττάρων, από καύσιμα στοιχεία ή, στην περίπτωση στρατιωτικών δορυφόρων, από μικρούς πυρηνικούς αντιδραστήρες. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα να περιφέρονται γύρω από τη Γη για μεγάλο χρονικό διάστημα, ακόμη και μετά το τέλος της αποστολής τους, αποτελώντας πρόβλημα για τις επόμενες διαστημικές αποστολές. Αν περιφέρονται σε σχετικά χαμηλές τροχιές, μπορεί μετά από μερικά χρόνια να εισέλθουν στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας και λόγω τριβής να αναφλεγούν. Σε μερικές περιπτώσεις η ανάφλεξη αυτή δεν είναι τέλεια αυτό έχει ως συνέπεια τμήματά τους να πέφτουν τελικά στη Γη. Κατά τη δεκαετία του 1970 η ανάπτυξη των δορυφόρων, που είχε αρχίσει από την προηγούμενη δεκαετία από τις ΗΠΑ και τη Σοβιετική Ένωση, συνεχίστηκε και το φάσμα εφαρμογών διευρύνθηκε. Παράλληλα, άρχισαν και άλλες χώρες να κατασκευάζουν δορυφόρους, κυρίως τηλεπικοινωνιακούς, ενώ εξέλιξη σημειώθηκε και στη δορυφορική τηλεόραση, που λειτουργούσε ήδη από το 1965, καθώς από τις αρχές της δεκαετίας άρχισε η μετάδοση και έγχρωμων τηλεοπτικών προγραμμάτων μέσω δορυφόρου. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 βασική επιδίωξη κατά την κατασκευή των δορυφόρων είναι η αύξηση της ισχύος εκπομπής τους, η μείωση του κόστους κατασκευής και λειτουργίας τους και η δυνατότητα επαναχρησιμοποίησής τους. Κατά τη δεκαετία του 1990 το ενδιαφέρον από κατασκευαστική άποψη συγκεντρώνουν οι μικροί δορυφόροι, που χρησιμοποιούνται πλέον όχι μόνο για τηλεπικοινωνιακούς σκοπούς και για τηλεπισκόπηση, αλλά και σε πλήθος άλλων εφαρμογών, χάρη στο μικρό τους βάρος και κόστος. Οι σημαντικότερες κατηγορίες δορυφόρων.

1.Οι τηλεπικοινωνιακοί Οι οποίοι διεκπεραιώνουν τηλεφωνικές συνδιαλέξεις, αναμεταδίδουν τηλεοπτικά προγράμματα, δεδομένα κ.λπ.

2.Οι δορυφόροι πλοήγησης Οι οποίοι αποτελούν τη βάση ενός συστήματος προσανατολισμού και καθορισμού πορείας, κυρίως για αεροπλάνα και πλοία. Το σύστημα αυτό, που είναι ταχύτερο και ακριβέστερο από τα άλλα συστήματα πλοήγησης, έχει εφαρμοστεί και για τον προσανατολισμό και τον καθορισμό της πορείας αυτοκινήτων (επιβατικών και φορτηγών).

3.Οι δορυφόροι γεωλογικών ερευνών Οι οποίοι χρησιμοποιούνται τόσο για τον εντοπισμό ορυκτών κοιτασμάτων και την παρατήρηση γεωλογικών σχηματισμών όσο και για τη συλλογή σεισμολογικών δεδομένων. Προς την κατεύθυν7

ση αυτή σημαντική είναι και πάλι η συμβολή των δορυφόρων του Παγκοσμίου Συστήματος Εντοπισμού, που συνδέονται με επίγειους σταθμούς και εντοπίζουν τις μικρομετατοπίσεις των τμημάτων του φλοιού της γης.

4.Οι μετεωρολογικοί δορυφόροι Οι οποίοι συντονίζονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Μετεωρολογίας.

5.Οι περιβαλλοντικοί δορυφόροι

1.2 G.P.S. Το σύστημα εντοπισμού θέσης GPS σχηματίζει ένα παγκόσμιο δίκτυο, με εμβέλεια που καλύπτει ξηρά, θάλασσα και αέρα. Εξαιτίας αυτής της έκτασής του, είναι απαραίτητος ο διαχωρισμός του σε επιμέρους τμήματα όπου πραγματοποιούνται όλες οι λειτουργίες του αλλά και ο συντονισμός του. Αποτελείται από το δίκτυο των 24 - 32 δορυφόρων που ήδη αναφέραμε. Οι δορυφόροι αυτοί «σκεπάζουν» ομοιόμορφα με το σήμα τους ολόκληρο τον πλανήτη, γεγονός που αποδεικνύει τη φιλοσοφία που κρύβεται πίσω από τη λειτουργία του συστήματος GPS, δηλαδή τη διαθεσιμότητά του σε κάθε σημείο της Γης, ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος να αποπροσανατολιστεί κανείς ποτέ και πουθενά. Όλοι οι δορυφόροι βρίσκονται σε ύψος 12.552 μιλίων (20.200 χιλιομέτρων) πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και εκτελούν δύο περιστροφές γύρω από τη Γη κάθε 24ωρο. Το

Global

Positioning

System

(GPS)

που

χρησιμοποιούμε λέγεται επίσης Navstar, και πληρώνεται και λειτουργεί από το Αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας. Αυτό το Παγκόσμιο Δορυφορικό Σύστημα Πλοήγησης (GNSS) είναι σήμερα το μόνο πλήρως λειτουργικό σύστημα. Βεβαίως η Ρωσία έχει το Glonass η Κίνα έχει το Compass, και η

Ευρωπαϊκή

Ένωση

το

Galileo,

σε

διάφορα

στάδια

της

ανάπτυξης

ή

δοκιμών.

Ως στρατιωτικό σύστημα, το Navstar είχε αρχικά σχεδιαστεί για αποκλειστική στρατιωτική χρήση, αλλά δόθηκε πρόσβαση σε πολιτικούς χρήστες από το 1983. Τότε η ακρίβεια για τους πολιτικούς χρήστες ήταν σκόπιμα υποβαθμισμένη σε περίπου 100 μέτρα, χρησιμοποιώντας ένα σύστημα γνωστό ως επιλεκτική διαθεσιμότητα, κάτι που εξαλήφθηκε το Μάιο του 2000.

8

1.3 Ρομποτική τεχνολογία Μία από τις σημαντικότερες εφαρμογές της ρομποτικής επιστήμης είναι στον τομέα της εξερεύνησης και μελέτης του διαστήματος. Τα ρομπότ, είναι πιο ανθεκτικά από ό,τι ο άνθρωπος στις δύσκολες συνθήκες του διαστήματος, και έτσι μπορούν να ταξιδέψουν στα πιο απομακρυσμένα μέρη του γαλαξία μας! Η συμβολή των ρομπότ στην εξερεύνηση του σύμπαντος είναι τεράστια. Ακριβώς επειδή τα ρομπότ δεν είναι ζωντανοί οργανισμοί, αλλά μηχανήματα, οι επιστήμονες μπορούν να τα σχεδιάσουν έτσι, ώστε να μπορούν να λειτουργήσουν σε αντίξοες συνθήκες. Για παράδειγμα, μπορούν να κάνουν τις εργασίες για τις οποίες έχουν προγραμματιστεί ακόμα και σε συνθ ήκες πολύ υψηλών ή πολύ χαμηλών θερμοκρασιών. Ένας επιπλέον παράγοντας που οι επιστήμονες του διαστήματος χρησιμοποιούν τα ρομπότ, είναι ότι πολλές από τις αποστολές που οργανώνουν διαρκούν για ολόκληρα χρόνια! Έτσι ακόμα κι αν υπήρχε κάποιος τόσο παθιασμένος αστροναύτης που να άντεχε για χρόνια μακριά από τη Γη, σίγουρα δεν θα χωρούσαν στο διαστημόπλοιο αρκετά τρόφιμα ή αρκετό οξυγόνο για να επιβιώσει! Όμως, η δημιουργία ενός ρομπότ είναι μία διαδικασία που… κοστίζει αρκετά χρήματα! Παρόλα αυτά, το να στείλει κανείς ένα ρομπότ στο διάστημα είναι πολύ πιο οικονομικό από το να στείλει έναν άνθρωπο. Κι αυτό γιατί τα διαστημόπλοια που θα το μεταφέρουν δεν χρειάζεται να είναι τόσο μεγάλα. Παράλληλα, δεν χρειάζεται να είναι εξοπλισμένα με τροφοδοσία οξυγόνου και όλων των άλλων απαραίτητων στοιχείων για την επιβίωση ενός ανθρώπου, όπως είναι το φαγητό ή οι εγκαταστάσεις υγιεινής. Υπάρχει όμως κι άλλος ένας λόγος που προτιμούμε να στέλνουμε ρομπότ στο διάστημα και ίσως είναι ο σημαντικότερος: τα επανδρωμένα διαστημόπλοια (αυτά δηλαδή που μεταφέρουν ανθρώπους) πρέπει να είναι απολύτως ασφαλή, ώστε να μην κινδυνεύσουν οι επιβάτες τους. Αυτά τα συστήματα ασφαλείας είναι εξαιρετικά ακριβά, ενώ υπάρχει πάντα και ο κίνδυνος να μη λειτουργήσουν σωστά. Χάρη στα ρομπότ λοιπόν, μπορούμε να γνωρίσουμε το διάστημα χωρίς να κινδυνεύσουν ανθρώπινες ζωές.

9

1.4 Τεχνολογία Αφής (touch) Μια

οθόνη αφής

είναι

μια

ηλεκτρονική οπτική

απεικόνιση που ο χρήστης μπορεί να ελέγχει μέσω χειρονομιών απλό ή multi-touch αγγίζοντας την οθόνη με ένα ή περισσότερα δάχτυλα. Μερικές οθόνες αφής μπορούν επίσης να ανιχνεύσουν αντικείμενα, όπως μια γραφίδα ή με ειδική επίστρωση γάντια. Ο χρήστης μπορεί να χρησιμοποιήσει την οθόνη αφής για να αντιδράσει σε αυτό που εμφανίζεται και να ελέγχει πώς εμφανίζεται. Η οθόνη αφής επιτρέπει στο χρήστη να αλληλεπιδρά άμεσα με αυτό που εμφανίζεται, αντί να χρησιμοποιήσετε το ποντίκι, touchpad, ή οποιαδήποτε άλλη ενδιάμεση συσκευή (εκτός από μια γραφίδα, η οποία είναι προαιρετική για τις περισσότερες σύγχρονες οθόνες αφής). Οι οθόνες αφής είναι κοινές σε συσκευές, όπως κονσόλες παιχνιδιών, all- in-one υπολογιστές, υπολογιστές tablet και smartphones. Μπορούν επίσης να συνδέονται με τους υπολογιστές ή, όπως τερματικά, στα δίκτυα. Μπορούν επίσης να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στο σχεδιασμό των ψηφιακών συσκευών, όπως προσωπικούς ψηφιακούς βοηθούς ( PDAs ), τις συσκευές δορυφορικής πλοήγησης, τα κινητά τηλέφωνα και τα βιντεοπαιχνίδια και κάποια βιβλία.

1.5 Αισθητήρες Ένας αισθητήρας είναι ένας μετατροπέας που μετρά μια φυσική ποσότητα και το μετατρέπει σε ένα σήμα το οποίο μπορεί να διαβαστεί από έναν παρατηρητή ή από ηλεκτρονικό μέσο. Για παράδειγμα, ένα θερμόμετρο υδραργύρου σε γυαλί μετατρέπει τη μετρούμενη θερμοκρασία σε διαστολή και συστολή ενός υγρού το οποίο μπορεί να διαβαστεί σε ένα βαθμονομημένο γυάλινο σωλήνα. Ένα θερμοζεύγος μετατρέπει τη θερμοκρασία σε μια τάση εξόδου η οποία μπορεί να διαβαστεί από ένα βολτόμετρο. Για την ακρίβεια, οι περισσότεροι αισθητήρες βαθμονομούνται έναντι γνωστών προτύπων. Οι αισθητήρες που χρησιμοποιούνται σε αντικείμενα καθημερινής χρήσης, όπως τα κουμπιά αφής ασανσέρ και οι λαμπτήρες που φωτίζουν αμυδρά ή αγγίζοντας τη βάση. Υπάρχουν επίσης αναρίθμητες εφαρμογές για τους αισθητήρες των οποίων οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν. Οι εφαρμογές περιλαμβάνουν τα αυτοκίνητα, τις μηχανές, την αεροδιαστημική, την ιατρική, την κατασκευή, τη ρομποτική κ.α.

10

1.6 Laser Ο όρος λέιζερ προέρχεται από το αγγλικό ακρωνύμιο Laser: Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation) που αποδίδεται στα ελληνικά ως ενίσχυση φωτός με εξαναγκασμένη εκπομπή ακτινοβολίας και καλύπτει τόσο τις συσκευές που την παράγουν όσο και την αντίστοιχη ακτινοβολία. Τα λέιζερ παράγουν σύμφωνο, μονοχρωματικό φως (δηλαδή φως με συγκεκριμένο μήκος κύματος-χρώμα) το οποίο διαδίδεται σε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση, σχηματίζοντας στενές δέσμες. Αντίθετα, οι συνηθισμένες πηγές φωτός, όπως οι λαμπτήρες πυρακτώσεως, παράγουν μησύμφωνο φως προς όλες τις διευθύνσεις και, επιπλέον, έχουν μεγάλο φασματικό εύρος. Η λειτουργία των λέιζερ ερμηνεύεται από την θεωρία της κβαντικής μηχανικής και της θερμοδυναμικής. Πολλά υλικά έχουν βρεθεί ότι έχουν τα απαραίτητα χαρακτηριστικά για να αποτελέσουν ενεργό υλικό των λέιζερ, με αποτέλεσμα την δημιουργία πολλών τύπων λέιζερ με διαφορετικά χαρακτηριστικά, που χρησιμοποιούνται σε μεγάλο εύρος εφαρμογών. Η εφεύρεση των λέιζερ στηρίχθηκε στην κατασκευή των μέιζερ στην δεκαετία του 1950. Το πρώτο λέιζερ κατασκευάστηκε το 1960, από τότε όμως τα λέιζερ βρήκαν εφαρμογή στην αεροδιαστημική, στις θετικές επιστήμες, στην βιομηχανία, στην ιατρική, και στην ηλεκτρονική.

1.7 Βελτίωση απόδοσης φωτοβολταϊκών πάνελ Βελτίωση της αποδοτικότητας των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ενέργεια με τη χρήση φωτοβολταϊκών κυττάρων προκύπτει, σύμφωνα με τους επιστήμονες της NASA, η τεχνολογία που έχει χρησιμοποιηθεί στις αποστολές των Rover της Εθνικής Υπηρεσίας Αεροναυτικής και Διαστήματος των ΗΠΑ στον Άρη. Τα φωτοβολταϊκά κύτταρα παραμένουν καθαρά από τη σκόνη και τη βρωμιά που μειώνουν την αποδοτικότητα του μέσου, τοποθετώντας ένα απλό σύστημα αυτόματου καθαρισμού το οποίο έχει εγκατασταθεί στα ρομπότ της NASA. Τα Rover στον Κόκκινο Πλανήτη έχουν αισθητήρες που εντοπίζουν τα σημεία στα οποία επικάθεται η σκόνη και με τη χρήση μιας ηλεκτρικής εκκένωσης καθαρίζουν τα σημεία αυτά κρατώντας τα φωτοβολταϊκά λαμπερά. Στα Rover για τον καθαρισμό των φωτοβολταϊκών χρησιμοποιήθηκαν ηλεκτρόδια από οξείδιο του ινδίου, τα οποία ενεργοποιούνται και φορτίζουν την επιφάνεια με στατικό ηλεκτρισμό, αφότου ειδικοί αισθητήρες αντιληφθούν πως η συγκέντρωση σκόνης είναι σε κρίσιμα επίπεδα.

11

1.8 Το Έξυπνο, Ψηφιακό Σπίτι Όλοι έχουμε εξοικειωθεί με τον όρο «έξυπνο

κινητό»

αντιλαμβανόμαστε

αλλά

λιγότεροι

την

έκφραση

«έξυπνο σπίτι». Κάποιοι φαντάζονται οικοσκευές που μας ανακοινώνουν ότι το φαγητό είναι έτοιμο ή πως οι προμήθειες στο ψυγείο τελειώνουν. Το «έξυπνο σπίτι» είναι κάτι περισσότερο απ’ αυτό, είναι μια προέκταση του εαυτού μας. Έξυπνο Σπίτι σημαίνει απλούστευση, εργονομία & χαλάρωση, επιτυγχάνοντας περισσότερα με λιγότερη προσπάθεια και μικρότερη κατανάλωση. Το Έξυπνο Σπίτι λαμβάνει αποφάσεις για λογαριασμό μας και συντονίζει αυτοματοποιημένα και αρμονικά το πλήθος των συσκευών που μας περιβάλλουν, όπως εμείς θα το θέλαμε. Φανταστείτε για παράδειγμα με την είσοδό μας στο σπίτι, απενεργοποιούμε το συναγερμό, ανάβουμε τα φώτα και τη θέρμανση, σηκώνουμε τα ρολά και βάζουμε μουσική ή τηλεόραση στο σαλόνι. Όλα αυτά γίνονται αυτόματα, απλώς με την πληκτρολόγηση του προσωπικού μας κωδικού. Πηγαίνοντας για ύπνο με μια απλή φωνητική εντολή στο κινητό μας ενεργοποιείται ο συναγερμός, σβήνουν τα φώτα και οι τηλεοράσεις, κατεβαίνουν τα ρολά και χαμηλώνει η θέρμανση. Οι δυνατότητες καλύπτουν πλήρως πολλούς τομείς όπως: 

Έλεγχος φωτισμού



Hλεκτρικών ρολών



Aυτόματης σκίασης



Έλεγχος φυσικού φωτισμού



Έλεγχος HVAC. Έλεγχος θέρμανσης - ενδοδαπέδιας θέρμανσης - δροσισμού



Γεννήτριες - UPS



Σταθεροποιητές τάσης



Ήχος - εικόνα. Multiroom audio & Video. Video Οn Demand



Παρακολούθηση και καταγραφή γεγονότων & σφαλμάτων



Συστήματα ασφαλείας - συναγερμού. Πυρανίχνευση. Κλειστά κυκλώματα - CCTV



Συστήματα ελεγχόμενης πρόσβασης (Access control) 12



Τηλεχειρισμοί



Δίκτυα δεδομένων. Ενσύρματα -ασύρματα



Επίγεια και δορυφορική λήψη. Αναλογικά και DVB. Δορυφορικό Internet



Θυροτηλεοράσεις



Διαχείριση - εξοικονόμηση ενέργειας



Ανάπτυξη εξειδικευμένων εφαρμογών αυτοματισμού



Συστήματα Οπτικοποίησης - Έλεγχος από απόσταση



Φωτοβολταϊκά



Media Streaming

Επιπλέον ο απομακρυσμένος έλεγχος μέσω κινητού, internet, sms, τηλεφώνου ολοκληρώνει τον έλεγχο της κατοικίας εφόσον πχ μπορούμε να δούμε την θερμοκρασία που επικρατεί στον χώρο και να ενεργοποιήσουμε την θέρμανση ή να ποτίσουμε τα φυτά ή... (η λίστα τελειώνει εκεί που τελειώνει η φαντασία μας). Η εντυπωσιακή αυτή ηλεκτρονική ενορχήστρωση δεν αποτελεί ένα απώτερο μέλλον αλλά το υπαρκτό παρόν, και το Έξυπνο Σπίτι είναι εδώ, είναι προσιτό και περιορίζεται μόνο από την δική μας φαντασία.

1.9 Στρατιωτικές εφαρμογές της νανοτεχνολογίας Ήδη από σήμερα εντοπίζονται αρκετές εφαρμογές της νανοτεχνολογίας στην στρατιωτική τεχνολογία όπως τα πασίγνωστα αλεξίσφαιρα γιλέκα που είναι πολύ ανθεκτικά και πολύ ελαφριά. Τα νανο-υλικά θα επιτρέψουν μια μεγάλη ποικιλία νέων εφαρμογών σε όλους τους τομείς της στρατιωτικής τεχνολογίας. Η εξασφάλιση φορητής παραγωγής ενέργειας σε συνδυασμό με την χρήση έξυπνων υλικών μεγάλων αντοχών και την νανο-ρομποτική θα αλλάξουν για πάντα τον τρόπο που θα διεξάγονται οι πόλεμοι του μέλλοντος. Για παράδειγμα ένας σημερινός υπερυπολογιστής θα μπορεί στο μέλλον με κυκλώματα μοριακής ηλεκτρονικής να χωρέσει σε ένα πρότυπο μιας σφαίρας και να την καθοδηγήσει έξυπνα σ' ένα στόχο που βρίσκεται πολλά χιλιόμετρα μακριά. Ας ελπίσουμε ότι υπό τον φόβο των τεράστιων αυτών νέων δυνατοτήτων οι λαοί θα αποφασίσουν να λύνουν τις διαφορές τους με άλλους τρόπους πριν σκεφτούν καν να προσφύγουν στην φυσική βία μιας πολεμικής σύρραξης.

13

1.10 Πρόληψη πυρκαγιών στη Νέα Υόρκη Ο Μάικλ Μπλούμπεργκ απόκτησε την περιουσία του στον κλάδο των ψηφιακών δεδομένων. Δεν είναι επομένως παράξενο ότι η πόλη της Νέας Υόρκης, της οποίας είναι δήμαρχος, τα χρησιμοποιεί προκειμένου να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα των δημόσιων υπηρεσιών και, κυρίως, για να μειώσει το κόστος τους. Η στρατηγική πρόληψης των πυρκαγιών στην πόλη μάς παρέχει ένα καλό παράδειγμα αυτής της προσέγγισης. Τα ακίνητα που παράνομα έχουν χωριστεί σε χώρους προς ενοικίαση διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να πάρουν φωτιά. Κάθε χρόνο, στη Νέα Υόρκη καταγράφονται εικοσιπέντε χιλιάδες καταγγελίες για υπερπλήρη κτίρια, όμως δεν υπάρχουν παρά μόλις διακόσιοι επιθεωρητές για να ανταποκριθούν σε αυτές. Στο δημαρχείο, μια μικρή ομάδα αναλυτών ασχολήθηκε με το πρόβλημα. Προκειμένου να μετριάσει την έλλειψη ισορροπίας μεταξύ μέσων και αναγκών, δημιούργησε μια βάση δεδομένων όπου καταγράφονται τα εννιακόσιες χιλιάδες κτίρια της πόλης, εμπλουτισμένη με δείκτες από δεκαεννέα δημοτικές υπηρεσίες : κατάλογοι με φορολογικές απαλλαγές, παράτυπη χρήση εξοπλισμού, διακοπές στην παροχή ύδατος ή ηλεκτρισμού, απλήρωτα ενοίκια, δρομολόγια ασθενοφόρων, ποσοστά εγκληματικότητας, παρουσία τρωκτικών κ.λπ. Στη συνέχεια, οι αναλυτές επιχείρησαν να εντοπίσουν αντιστοιχίες μεταξύ αυτής της πλημμυρίδας στοιχείων και των σχετικών με πυρκαγιές στατιστικών της πόλης από τα πέντε προηγούμενα έτη. Όπως ήταν αναμενόμενο, επιβεβαίωσαν ότι ο τύπος του κτιρίου και η χρονολογία κατασκευής του παίζουν σημαντικό ρόλο στο ενδεχόμενο πυρκαγιάς. Πιο απρόσμενο ήταν το εύρημα ότι τα ακίνητα που είχαν πάρει άδεια για εργασίες ανακαίνισης και καθαρισμού της πρόσοψης εμφάνιζαν ξεκάθαρα λιγότερους κινδύνους για πυρκαγιά. Η διασταύρωση αυτών των δεδομένων επέτρεψε στη δημοτική ομάδα έρευνας να εκπονήσει ένα πλάνο που προσδιορίζει τα πιθανά κριτήρια βάσει των οποίων μια καταγγελία για υπερπληρότητα απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή. Κανένας από τους παράγοντες που έλαβαν υπόψη τους οι αναλυτές δεν μπορεί καθαυτός να θεωρηθεί αιτία πυρκαγιάς· αν όμως τεθούν ο ένας δίπλα στον άλλο, έχουν έντονη συσχέτιση με τον αυξημένο κίνδυνο έναρξης πυρκαγιάς. Το εύρημα αυτό έκανε χαρούμενους τους νεοϋορκέζους επιθεωρητές : ενώ κατά το παρελθόν μόλις το 13% των επισκέψεών τους οδηγούσε στην έκδοση εντολής εκκένωσης, το ποσοστό σκαρφάλωσε στο 70% μετά την υιοθέτηση της νέας μεθόδου.

14

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 2.1 Τρένα Ποιός θα το περίμενε οτι η διαστημική τεχνολογία θα εμφανιζόταν και στη Γερμανία και μάλιστα σε ένα μεταφορικό μέσο που οι άνθρωποι χρησιμοποιούν καθημερινά. Η τεχνολογία η οποία έχει

αναπτυχθεί

χρησιμοποιείται

για

διαστημόπλοια

στους

γερμανικούς

σιδηροδρόμους, και συγκεκριμένα στους ελέγχους των φρένων των τρένων. Ειδικότερα, πρόκειται για μία συσκευή αυτόματων δοκιμών η οποία συνδέεται στα συστήματα φρένων. Σύμφωνα με τους επιστήμονες ο χρήστης επιλέγει τον τύπο του τρένου, και ο υπολογιστής μέσω ενός ειδικού αισθητήρα (που βασίζεται σε τεχνολογία η οποία χρησιμοποιείται για την επανείσοδο διαστημοπλοίων στην ατμόσφαιρα) διαπιστώνει εάν τα φρένα είναι εντάξει ή παρουσιάζουν προβλήματα. Οι «ρίζες» της συγκεκριμένης τεχνολογίας εντοπίζονται πριν από 20 χρόνια, όταν η γερμανική HTG (Hyperschall Technologie Gottingen) θέλησε να αρχίσει τις «πτήσεις» μοντέλων για κάψουλες επανεισόδου στα τούνελ δοκιμών της. Το αποτέλεσμα ήταν να καταστεί δυνατή η εξομοίωση συνθήκών ταχύτητας μέχρι και εννέα φορές αυτής του ήχου. Η HTG στη συνέχεια προέβη σε δοκιμές, για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA) και της γερμανικού αεροδιαστημικού κέντρου DLR, των σκαφών Express και Mirka. Στο πλαίσιο των δοκιμών αναπτύχθηκαν συστήματα τα οποία παρείχαν πολύ ακριβείς μετρήσεις σχετικά με τον καθορισμό της καλύτερης δυνατής πορείας για την είσοδο ενός σκάφους στην ατμόσφαιρα. Για την αποστολή Expert της ESA, η εταιρεία ανέπτυξε ειδικούς αισθητήρες οι οποίοι παρουσιάζονται ιδιαίτερα αποτελεσματικοί όσον αφορά στον έλεγχο αεροδυναμικών εξισώσεων για την πρόβλεψη της «συμπεριφοράς» σκαφών κατά την επανείσοδό τους στην ατμόσφαιρα. Η επιτυχία του όλου προγράμματος είχε ως αποτέλεσμα τη συνεργασία με την MST Aerospace, που εντάσσεται στο πλαίσιο του Γραφείου Προγραμμάτων Μεταφοράς Τεχνολογίας της ESA. Στη συνέχεια, υπήρξε επαφή με την FEW Blankenburg GmbH, γερμανική εταιρεία συντήρησης σιδηροδρομικού υλικού η οποία αναζητούσε αυτόματα συστήματα ελέγχου φρένων για τρένα. Ακολούθησε συμβόλαιο με την Deutsche Bundesbahn για την κατασκευή μεγάλου αριθμού των συγκεκριμένων συστημάτων.

15

2.2 Αυτοκίνητα με υδρογόνο Το μεταφορικό μέσο που απάλλαξε τους ανθρώπους του παρελθόντος από τη χρήση των αμαξών και των αλόγων δεν ήταν άλλο από το αυτοκίνητο. Αυτό το όχημα που έχει διευκολύνει πολύ τους ανθρώπους με τη

βοήθεια τη

διαστημικής τεχνολογίας έχει μεταμορφωθεί σε ένα όχημα με υδρογόνο. Η τεχνολογία η οποία έχει αναπτυχθεί για τους διαστημικούς

πυραύλους

Ariane

προσαρμόζεται

στα

δεδομένα των... «ταπεινών» ΙΧ, χάρη στη δουλειά της αυστριακής MagnaSteyr, που αναπτύσσει δεξαμενές για «καθαρά» αυτοκίνητα που καίνε υδρογόνο αντί για βενζίνη. Η συγκεκριμένη τεχνολογία αναπτύχθηκε αρχικά από την ευρωπαϊκή διαστημική υπηρεσία (ESA) για τους πυραύλους Ariane. Στο πρόγραμμα συμμετείχε και η αυστριακή εταιρεία, η οποία κατασκεύασε σωλήνες καυσίμων και δεξαμενές ικανές να ανταπεξέλθουν στα δεδομένα πυραυλοκινητήρων που χρησιμοποιούσαν υγρό υδρογόνο ως καύσιμο. Από τη συνεργασία της με την ESA η MagnaSteyr αποκόμισε τεράστια κέρδη σε εμπειρία και τεχνογνωσία, με αποτέλεσμα να μπορέσει να αναλάβει ένα φιλόδοξο εγχείρημα: τη μεταφορά της τεχνολογίας από τους διαστημικούς πυραυλοκινητήρες στους κινητήρες των καθημερινών αυτοκινήτων: στον αυτοκινητόδρομο, από το Διάστημα. Το πιλοτικό πρόγραμμα είχε ως αποτέλεσμα την κατασκευή ενός αυτοκινήτου σε συνεργασία με τη BMW- το αποκαλούμενο BMW Hydrogen 7 - το οποίο καίει υδρογόνο ως καύσιμο. Η τεχνολογία του θεωρείται επίτευγμα μεγάλης σημασίας, καθώς η χρήση υδρογόνου σε αυτοκίνητα είναι ένα από τα «Άγια Δισκοπότηρα» πολλών αυτοκινητοβιομηχανιών. Λόγω της αφθονίας και της καθαρότητας της καύσης του, το υδρογόνο «υπόσχεται» πολλά ως πηγή «πράσινης» ενέργειας - στην ουσία, αποτελεί το πιο καθαρό καύσιμο που υπάρχει διαθέσιμο, και δεν συνεπάγεται μόλυνση. Οι δεξαμενές του BMW Hydrogen 7 μπορούν να αποθηκεύσουν 114 λίτρα υγρού υδρογόνου, κρατώντας το στην επιθυμητή θερμοκρασία για διάστημα δύο εβδομάδων. Δεν είναι σίγουρο αν το όχημα θα «δει» πραγματικά μαζική παραγωγή (μέχρι τώρα χρησιμοποιείται κυρίως σε «ειδικές» περιπτώσεις, όπως για μεταφορά επισήμων ή διασημοτήτων), σύμφωνα με τον Ραλφ Χιούμπερ, εκπρόσωπο της BMW, η γνώση/ εμπειρία που έχει προκύψει χάρη σε αυτά είναι πολύτιμη, και πιθανότατα θα αξιοποιηθεί ευρέως από την εταιρεία στο μέλλον.

16

2.3 Παντελόνια μοτοσικλετιστών Μια πρωτοποριακή γαλλική εταιρεία έχει αποδείξει με την επιτυχία της πόσο σημαντική ήταν η ανάμειξη της υψηλής τεχνολογίας ινών που διαθέτει η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία για τις διαστημικές αποστολές με το παλιομοδίτικο παντελόνι τζιν/denim από βαμβάκι και να δημιουργήσει ένα νέο άνετο και κομψό ρούχο για την προστατευτική ένδυση των μοτοσυκλετιστών. Ο Pierre-Henry Servajean, ιδρυτής της εταιρείας ESquad, έψαξε για να βρει μια πιο κατάλληλη ίνα από το Kevlar και μετά από την εκτεταμένη έρευνα ανακάλυψε την UHMWPE, μια ίνα από πολυαιθυλένιο εξαιρετικά μεγάλου μοριακού βάρους. Το πολυαιθυλένιο είναι από τα πιο συνηθισμένα πλαστικά του κόσμου, αλλά η ίνα αυτή με τη συγκεκριμένη μορφή του πολυαιθυλενίου είναι δυο φορές ισχυρότερη από του Kevlar και εκατό φορές ισχυρότερη από μια ατσάλινη. Η UHMWPE είναι τόσο ισχυρή και συγχρόνως πολύ ελαφριά και χρησιμοποιήθηκε στην διαστημική αποστολή Foton-M3 το 2007, όπου ένα “σχοινί” από τέτοια ίνα μήκους τριάντα χιλιομέτρων και πάχους μισού χιλιοστού, επανέφερε σε δορυφόρο μια ερευνητική κάψουλα. Με αυτές τις ίνες τυλιγμένες με βαμβάκι ο Pierre-Henry Servajean κατάφερε να δημιουργήσει ένα ύφασμα που ονόμασε Armalith, που έμοιαζε στην όψη με το τζιν, έχοντας τις ιδιότητές του συνδυασμένες με την υψηλή αντοχή της UHMWPE. Το ύφασμα αυτό προσφέρει έναν ιδανικό συνδυασμό αντοχής στην τριβή και άνεση, ενώ δοκιμαζόμενο με ευρωπαϊκά πρότυπα, έχει δείξει καλύτερα αποτελέσματα από τα δερμάτινα ρούχα, στην προστασία από πτώση.

2.4 Η φανέλα κομπιούτερ Προηγμένοι εξοπλισμοί προπόνησης, ειδικές «ενεργειακές» φανέλες, υλικά κατασκευής αθλητικών παπουτσιών κ.λπ. έχουν την αφετηρία τους στα ερευνητικά προγράμματα της NASA και της πολεμικής βιομηχανίας. Όπως κάποια αθλήματα έτσι και το ποδόσφαιρο χρειάζεται την τεχνολογία και την επιστήμη. Στο Μουντιάλ του 2010 πολλοί μίλησαν για την φανέλα της Εθνικής Αγγλίας. Σύμφωνα με τους ειδικούς αυτή η φανέλα έχει δημιουργηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να επιταχύνει το ρυθμό εξάτμισης του ιδρώτα και να βοηθάει στη θερμορύθμιση του οργανισμού. Μια φανέλα σαν αυτή θεωρείται ότι βοηθάει στην καθυστέρηση εμφάνισης της κόπωσης. Τα πρώτα πειράματα έγιναν το 2009 στο ερευνητικό ινστιτούτο του Πανεπιστημίου του Λάφμπορο της Αγγλίας. Το 2011 ανακοινώθηκε ότι η Τότεναμ έκανε μια μεγάλη συμφωνία πολλών εκατομμυρίων λίρων με μια μεγαλη εταιρεία αθλητικής ένδυσης, για να φοράει μια φανέλα- κομπιούτερ από τη σεζόν 17

2012-13. Σύμφωνα με ειδικούς αυτή η φανέλα διαθέτει ενσωματωμένους αισθητήρες που κάνουν διαρκώς διάφορες μετρήσεις. π.χ. καρδιακοί παλμοί, θερμοκρασία σώματος, ρυθμός αναπνοής, επιτάχυνση. Τον περασμένο Αύγουστο, τέλος, επιστήμονες από το Σαν Ντιέγκο στην Καλιφόρνια δημιούργησαν τατουάζ–βιοαισθητήρα για να μετράει τα επίπεδα του γαλακτικού οξέος και να προειδοποιεί για την κόπωση στους αγωνιζόμενους αθλητές.

2.5 Γυαλιά ηλίου Η εταιρία Revo ξεκίνησε το 1985 από τον Mitch Ruda, με μια μεγάλη ιδέα να χρησιμοποιήσει στα γυαλιά ηλίου την τεχνολογία που χρησιμοποιεί το διαστημικό πρόγραμμα της NASA στα τηλεσκόπια και τους δορυφόρους. Αυτή η ειδική τεχνολογία αναπτύχθηκε από NASA όπου κατασκεύασε φακούς για να προστατεύονται οι παραφωτίδες των δορυφόρων από την ακτινοβολία του διαστήματος. Η ιδέα αποδείχθηκε επαναστατική και οδήγησε τη Revo στη δημιουργία των πλέον προηγμένων γυαλιών ηλίου. Η Revo συνεχίζει δημιουργώντας τους πλέον καθαρούς και προηγμένους πολωτικούς φακούς γυαλιών ηλίου με την τεχνολογία Revo Polarcast™.

2.6 Μαξιλάρια TEMPUR Μια από τις καθημερινές ανάγκες του ανθρώπου είναι η ανάγκη του ύπνου. Ο καθημερινός ύπνος είναι πολύ σημαντικός αλλά θα μπορόυσε να προκαλέσει και προβλήματα στην υγεία μας . Σε αυτό το κομμάτι η διαστημική τεχνολογία έχει βοηθήσει πολύ με την κατασκευή στρωμάτων. Πιο συγκεκριμένα το 1996 χορηγήθηκε άδεια από το Εθνικό Ινστιτούτο για το Διάστημα των ΗΠΑ στην TEMPUR να χρησιμοποιήσει την επίσημη σφραγίδα «Πιστοποιημένης Τεχνολογίας» στα υλικά συσκευασίας και στα υλικά μάρκετινγκ των προϊόντων TEMPUR. Μόνο αυτά τα υλικά και οι λειτουργίες που έχει πιστοποιηθεί ότι προήλθαν από τις διαστημικές προσπάθειες στις ΗΠΑ ή που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτήν την διαστημική πτήση, μπορούν να έχουν αυτήν την σφραγίδα. Αργότερα στις 6 Μαΐου 1998, ο Bob Trussell, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της TempurPedic® προσκαλέστηκε στην έδρα της NASA στην Ουάσιγκτον, να παρευρεθεί σε μια συνέντευξη 18

τύπου προς τιμήν της Tempur-Pedic. Εκεί, ο διοικητής της NASA, Daniel S. Goldin, αναγνώρισε επίσημα ότι η Tempur-Pedic χρησιμοποίησε επιτυχώς την τεχνολογία της NASA δημιουργώντας οικονομικές ευκαιρίες και προάγοντας την καλύτερη ποιότητα ζωής των ανθρώπων- στον καταναλωτικό αλλά και τον ιατρικό τομέα. Αφότου παρέλαβε την τιμητική πλακέτα αναγνώρισης από την NASA, η Tempur-Pedic παρουσίασε στην Διοίκηση το μαξιλάρι που είχε κατασκευάσει μετά από 999.999 χιλιάδες μαξιλάρια που είχαν κατασκευαστεί προ αυτού. Αυτό το μαξιλάρι και άλλα παρόμοια μαξιλάρια παρουσιάζονται σε μια έκθεση στην έδρα της NASA, στο Κέντρο Μελέτης Διαστήματος Johnson, στο Κέντρο Μελέτης Διαστήματος Kennedy, και στο Ινστιτούτο Smithsonian. Αμέσως μετά την συνέντευξη τύπου της NASA, χορηγήθηκε άδεια στην TempurPedic από το Εθνικό Ινστιτούτο για το Διάστημα των ΗΠΑ να χρησιμοποιεί την επίσημη σφραγίδα «πιστοποιημένης τεχνολογίας» στα υλικά συσκευασίας και στα υλικά μάρκετινγκ. Το πλάνο αυτό είναι αφιερωμένο στην γνωστοποίηση του πως σχετίζεται το διάστημα με την γη, και πως δια μέσω του διαστήματος μπορεί στις μέρες μας να γίνει η ζωή καλύτερη στην γη. Το πλάνο της πιστοποιημένης διαστημικής τεχνολογίας είναι να υποστηρίζει προϊόντα τα οποία είναι πραγματικά αποτελέσματα της διαστημικής τεχνολογίας και έρευνας. Μετά από μια λεπτομερή διαδικασία επαλήθευσης με την NASA, η Tempur-Pedic έγινε δεκτή ως μια από τις «εταιρείες την οποία εκτιμούσαν ιδιαίτερα» Η σφραγίδα «πιστοποιημένης τεχνολογίας» επικυρώνει ότι η τεχνολογία του συγκεκριμένου προϊόντος αντλήθηκε από τις προσπάθειες που έγιναν στην Αμερική αλλά και τα πειράματα στο διάστημα.

19

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 3.1 Έρευνα για τη γήρανση Πειράματα σε καλλιέργειες ανθρώπινων κυττάρων στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό δείχνουν ότι το περιβάλλον μικροβαρύτητας προκαλεί αλλαγές που σχετίζονται με τη γήρανση και την αρτηριοσκλήρυνση. Οι αναλύσεις αποκάλυψαν ότι η παραμονή σε περιβάλλον μικροβαρύτητας επηρεάζει την έκφραση

(λειτουργία)

περισσότερων

από

1.000

γονιδίων. Επιπλέον,

τα

κύτταρα

που

καλλιεργήθηκαν στο διάστημα παρήγαγαν μεγαλύτερες ποσότητες κυτοκινών, ουσιών που σχετίζονται με τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις. Η έκθεση στη μικροβαρύτητα προκαλεί αλλαγές παρόμοιες με αυτές που σχετίζονται με ασθένειες του γήρατος όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις, η οστεοπενία, η μυική ατροφία και η εξασθένηση της ανοσολογικής απόκρισης.

3.2 Σύστημα λέιζερ κατά της αρτηριοσκλήρυνσης Σύστημα λέιζερ που χρησιμοποιήθηκε από δορυφόρους για το όζον χρησιμοποιείται κατά της αρτηριοσκλήρυνσης. Μια έξυπνη συσκευή για έρευνες στην επιφάνεια του Άρη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανίχνευση υγιών και τραυματισμένων ιστών και να βοηθήσει στην ανίχνευση καρκινικών ιστών, ενώ χαρακτηριστική περίπτωση είναι μια σχετικά νέα τεχνολογία στη διαστημική έρευνα, που χρησιμοποιείται στην εκτέλεση βιοψιών. Με την τεχνολογία αυτή ακτινογραφίες του μαστού είναι δυνατόν να μετατραπούν σε ψηφιακές εικόνες επιτρέποντας στον χειριστή να τοποθετήσει με ακρίβεια τη βελόνα για τη λήψη βιοψίας. Προέρχεται από δύο επιτεύγματα της ΝΑΣΑ: Την ψηφιακή επεξεργασία εικόνας που αναπτύχθηκε την εποχή του Apollo για την ψηφιακή ενίσχυση των εικόνων της σελήνης και την ενίσχυση του τηλεσκοπίου Hubble.

20

3.3 Τηλεϊατρική "Τηλεϊατρική

είναι

η

παροχή

ιατρικών

υπηρεσιών ακόμα και σε περιπτώσεις όπου παρεμβάλλεται

απόσταση

μεταξύ

ασθενούς,

ιατρού και άλλων εξειδικευμένων πληροφοριών και γνώσεων" Παρόλο

που

υπάρχουν

πολλές

πιθανές

εφαρμογές, ο κύριος σκοπός της τηλεϊατρικής είναι να επιτρέψει στους γιατρούς (ή άλλους παροχείς ιατρικών υπηρεσιών) να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στο μέρος όπου βρίσκεται ο ασθενής, χρησιμοποιώντας συνδυασμό από βίντεο, ήχο, δεδομένα και εικόνες. Ο όρος καλύπτει και πλευρές της ιατρικής που αφορούν τα συστήματα που έχουν ως σκοπό τη διευκόλυνση της επικοινωνίας μεταξύ ιατρικού προσωπικού που βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση είτε από εξειδικευμένους συναδέλφους τους είτε από κεντρικές εξειδικευμένες μονάδες και νοσοκομεία. Η τηλεϊατρική έχει ιδιαίτερη σημασία για την πατρίδα μας, λόγω της γεωγραφικής ιδιομορφίας της χώρας (ορεινά χωριά, πολυάριθμα και απομονωμένα νησιά) και της άνισης κατανομής του πληθυσμού στα μεγάλα αστικά κέντρα και την περιφέρεια. Δεδομένου ότι η αξία της ανθρώπινης ζωής είναι ανεκτίμητη διαπιστώνεται η αναγκαιότητα εφαρμογής της τηλεϊατρικής για την καλύτερη παροχή ιατρικών υπηρεσιών σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Η τηλεϊατρική δηλαδή: ·

Μπορεί να κάνει διάγνωση του ασθενή που βρίσκεται σε απομακρυσμένο χωριό.

·

Άμεση πρόσβαση στο αρχείο ασθενών (patient record).

·

Μείωση του χρόνου διάγνωσης.

·

Άμεση πληροφόρηση και ενημέρωση.

·

Άμεση επικοινωνία με άλλους γιατρούς μέσω δικτύου.

21

3.4 Ρομποτική χειρουργική Ρομποτική χειρουργική ονομάζεται η χειρουργική με τη χρήση ρομπότ. Κατά τη ρομποτική χειρουργική, ο χειρουργός βρίσκεται μπροστά σε μια χειρουργική κονσόλα-Η/Υ, όπου βλέπει σε μια οθόνη το χειρουργικό πεδίο,

τρισδιάστατο

πραγματοποιεί

την

και επέμβαση

μεγεθυσμένο, κινώντας

και

ειδικούς

μοχλούς, που μοιάζουν με joysticks. Οι εντολές που δίνει

ο

χειρουργός

μέσω

τον

μοχλών

αυτών

μεταφέρονται ψηφιακά, ταυτόχρονα και με θαυμαστή ακρίβεια, στους αρθρωτούς χειρουργικούς βραχίονες ενός ρομπότ, οι οποίοι εκτελούν τις κινήσεις στο χειρουργικό πεδίο. Οι κινήσεις των βραχιόνων του ρομπότ ελέγχονται 100% από τον χειρουργό, ο οποίος πρέπει να είναι ειδικά εκπαιδευμένος στη χρήση του ρομποτικού συστήματος. Η πρώτη πρόκληση της ρομποτικής χειρουργικής σχετίζεται με την τηλεϊατρική. Μέχρι σήμερα ήταν αδιανόητο να πραγματοποιηθεί επέμβαση από μακριά, χωρίς δηλαδή να συνυπάρχουν ο ασθενής και ο χειρουργός στον ίδιο χώρο. Αυτός ο περιορισμός οδήγησε την NASA και τον στρατό να ξεκινήσουν έρευνες ώστε να δημιουργηθεί ένας τρόπος να χειρουργούνται οι αστροναύτες από γιατρούς που βρίσκονταν στη γη, και αντίστοιχα οι στρατιώτες, που κινδύνευε η ζωή τους στο πεδίο της μάχης, από γιατρούς που βρίσκονταν σε κάποιο απομακρυσμένο και ασφαλές σημείο! Έτσι γεννήθηκε η ανάγκη της τηλε-ιατρικής, που έθεσε τις βάσεις για τη δημιουργία της ρομποτικής χειρουργικής. Ένας ακόμη περιορισμός που κλήθηκε και κατόρθωσε να ξεπεράσει η ρομποτική χειρουργική είναι ο περιορισμός που έθετε ο σχεδιασμός των λαπαροσκοπικών εργαλείων, τα οποία δεν ήταν αρκετά εύκαμπτα ώστε να πραγματοποιήσουν ορισμένες κινήσεις. Με την συντριπτική αποδοχή της λαπαροσκοπικής χειρουργικής από τη χειρουργική κοινότητα, εξαιτίας των μοναδικών πλεονεκτημάτων που προσφέρει στον ασθενή, ήταν απαραίτητο να ξεπεραστεί αυτός ο περιορισμός, όπως και συνέβη με την εξέλιξη της ρομποτικής χειρουργικής. Έτσι, με το ρομποτικό σύστημα da Vinci, χρησιμοποιούνται μικρές οπές για να εισαχθούν λεπτεπίλεπτα αρθρωτά ρομποτικά εργαλεία και μία υψηλής ευκρίνειας τρισδιάστατη κάμερα. Καθισμένος άνετα στην κονσόλα του da Vinci ο χειρουργός βλέπει μία μεγεθυμένη τρισδιάστατη εικόνα του χειρουργικού πεδίου. Ταυτόχρονα ένα προηγμένης τεχνολογίας ρομπότ και ηλεκτρονικός υπολογιστής διαβαθμίζει, φιλτράρει και άμεσα μεταφράζει τις κινήσεις των χεριών του χειρουργού σε ακριβείς μικροκινήσεις των ρομποτικών οργάνων του da Vinci.

22

3.5 Διάσωση εγκλωβισμένων Αξιοποιώντας την εμπειρία που έχει αποκτήσει η NASA στην κατασκευή ραντάρ για μελέτες πλανητών ή την παρακολούθηση της τροχιάς των διαστημοπλοίων, επιστήμονες της αμερικανικής υπηρεσίας δημιούργησαν μια συσκευή η οποία θα μπορούσε να αποδειχθεί σωτήρια σε περιπτώσεις όπου άνθρωποι έχουν εγκλωβισθεί μέσα σε κτίρια που έχουν καταρρεύσει. Ο λόγος για το Finder (Finding Individuals for Disaster and Emergency Response), έναν ανιχνευτή με μέγεθος όσο μια μικρή βαλίτσα, ο οποίος μπορεί να «σαρώσει» τεράστιους σωρούς ερειπίων, για παράδειγμα έπειτα από έναν σεισμό, ώστε να εντοπίσει τυχόν επιζώντες. Ο ανιχνευτής κατασκευάστηκε στο Εργαστήριο Αεριοπροώθησης (JPL) της NASA και «βομβαρδίζει» τα

χαλάσματα

με

ακτινοβολία

μικροκυμάτων, καταγράφοντας τα ανακλώμενα

σήματα.

Για

την

ανάλυσή τους από τη συσκευή, το JPL

ανέπτυξε

λογισμικό

που

βασίζεται στο software της NASA για το Deep Space Network, ένα διεθνές δίκτυο επίγειων ραντάρ το οποίο, μεταξύ άλλων, επιβλέπει τις διαπλανητικές αποστολές. Το λογισμικό αυτό επιτρέπει στα ραντάρ του δικτύου να καταγράφουν τη θέση των διαστημοπλοίων, όπως του δορυφόρου Cassini που μελετά τον Κρόνο, για να εντοπίζουν και την παραμικρή απόκλιση από την τροχιά τους. Στην περίπτωση του Finder, το software προσαρμόστηκε ώστε να επεξεργάζεται τα σήματα που επιστρέφουν στη συσκευή, για να «καταλαβαίνει» αν κάποια από αυτά αντιστοιχούν στην αναπνοή ενός ανθρώπου ή στους χτύπους της καρδιάς του. Χάρις σε αυτό το software, το Finder έχει την ικανότητα να ανακαλύψει επιζώντες που είναι εγκλωβισμένοι ακόμη και κάτω από 9 μέτρα ερειπίων, από απόσταση 9 μέτρων. Παράλληλα, ο τρόπος λειτουργίας του συνεπάγεται πως μπορεί να εντοπίσει τυχόν επιζώντες ακόμη και αν αυτοί έχουν χάσει τις αισθήσεις τους. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι πιθανό να παραπλανήσει τα σωστικά συνεργεία, αφού «καταλαβαίνει» αν πρόκειται για τους καρδιακούς παλμούς και την αναπνοή ενός ανθρώπου ή ενός ζώου (π.χ. ποντικού) που τριγυρίζει μέσα στα χαλάσματα.

23

3.6 Η διαστημική τεχνολογία στην υπηρεσία των τυφλών Ένα νέο εργαλείο ναυσιπλοΐας το οποίο ονομάζεται Tormes, έχει έρθει με σκοπό να βοηθήσει τους τυφλούς να βρουν την κατεύθυνση τους μέσα στους πολυπληθείς δρόμους των μεγαλουπόλεων. Το Tormes είναι μια φορητή συσκευή η οποία ενσωματώνει τις νέες δορυφορικές

τεχνολογίες

ναυσιπλοΐας της Esa, Egnos και Sisnet, στον προσωπικό πλοηγό για τους τυφλούς ανθρώπους. (Το σύστημα Egnos της Esa βελτιώνει την ακρίβεια των θέσεων του GPS μόνο σε μερικά μέτρα, καθιστώντας την αρκετά ευαίσθητη για να εντοπίσουν τα εμπόδια στο δρόμο).

3.7 Μαγνητική Τομογραφία Η Απεικόνιση Μαγνητικού Συντονισμού ( Magnetic Resonance Imaging (MRI), ή αλλιώς Πυρηνικός Μαγνητικός Συντονισμός) ή, όπως είναι περισσότερο γνωστή στην Ελλάδα, Μαγνητική Τομογραφία είναι μια ακτινολογική μέθοδος απεικόνισης του εσωτερικού ενός οργανισμού. Η ανάπτυξή τους δεν θα ήταν δυνατή χωρίς την τεχνολογία που παρέχονται από τη NASA, αφού χρειάζονταν έναν τρόπο για να λαμβάνουν καλύτερες φωτογραφίες του φεγγαριού.

3.8 Ακτινοθεραπεία Ακτινοθεραπεία είναι η ιατρική χρήση της ιονίζουσας ακτινοβολίας για την θεραπεία του καρκίνου και για τον έλεγχο κακοήθων κυττάρων. Παράγεται μέσω: α) ραδιενεργών πηγών (από τη μεταστοιχείωση ραδιενεργών ατόμων) β) γραμμικών επιταχυντών (από την πρόσκρουση ηλεκτρονίων σε συγκεκριμένα υλικά). Τα διαφορετικά είδη ακτινοθεραπείας είναι: α) Εξωτερική ακτινοθεραπεία β) Βραχυθεραπεία

24

3.9 Κβαντική θεραπεία Ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων σήμερα πάσχει από εποχιακές ή μόνιμες αλλεργίες. Πολλές από αυτές είναι δερματικές και εμφανίζονται σαν ατοπική δερματίτιδα, κνίδωση, έκζεμα, ή εξανθήματα, άλλες πλήττουν το αναπνευστικό σύστημα και εμφανίζονται σαν ρινίτιδα, ιγμορίτιδα ή άσθμα ενώ άλλες προσβάλλουν άλλα όργανα όπως έντερο, στομάχι ή συκώτι. Η καλύτερη λύση σήμερα για τις αλλεργίες είναι η διαστημική μέθοδος θεραπείας, η κβαντική βιοανάδραση και ο βιοσυντονισμός. Η μέθοδος αυτή προσδιορίζει με ακρίβεια τα αλλεργιογόνα αλλά και τους υπόλοιπους για τον οργανισμό, επιβαρυντικούς παράγοντες. Εξουδετερώνει ενεργειακά και απευαισθητοποιεί, σε βάθος χρόνου, την κάθε ουσία που έχει ανιχνευτεί, πράγμα που σημαίνει ότι δεν χρειάζεται η μακρόχρονη αποφυγή της επαφής με αυτές. Προάγει και ενεργοποιεί στον οργανισμό ουσίες που βοηθούν στην καλύτερη αποκατάσταση του αμυντικού μας συστήματος για την αποκατάσταση της αυτοάνοσης αυτής πάθησης, της αλλεργίας. Τονώνει όλο τον οργανισμό και ισχυροποιεί το ανοσοποιητικό μας σύστημα καθώς προάγει τη λειτουργία της αποτοξίνωσης του οργανισμού. Βοηθά τα όργανα που έχουν πληγεί να ξεμπλοκαριστούν και να ξαναγυρίσουν στη φυσιολογική λειτουργία, ενισχύοντας την αυτό-ίασή τους.

3.10 Αόρατα σιδεράκια Τα αόρατα σιδεράκια δημιουργήθηκαν κατά το 1987 από ημιδιαφανή πολυκρυσταλλική αλουμίνα ή αλλιώς TPA. Μια εταιρία με την επωνυμία Ceradyne ανέπτυξε την TPA σε συνεργασία με την NASA κατά την διάρκεια μιας έρευνας για την προστασία της υπέρυθρης κεραίας που επιδιώκει την θερμότητα των πυραύλων trackers. Εν τω μεταξύ, μια άλλη εταιρία, η Unitek, δούλευε σε ένα νέο σχέδιο για τα σιδεράκια δοντιών ένα σχέδιο που θα ήταν πιο ευχάριστο αισθητικά και δεν θα είχε τον γυαλιστερό μεταλλικό παράγοντα. Ανακάλυψε λοιπόν ότι η TPA θα ήταν αρκετά ισχυρή ώστε να αντέξει την χρήση αλλά και διαφανή, κάνοντας την έτσι το κύριο υλικό για τα αόρατα σιδεράκια.

25

3.11 Θερμόμετρο αυτιού Το θερμόμετρο υδραργύρου έχει αποδειχτεί αρκετά δύσκολο στην χρήση. Το 1991 όμως δημιουργήθηκε το πρώτο θερμόμετρο αυτιού που πήρε την θέση των κλασσικών θερμομέτρων. Η Diatek, που δημιούργησε πρώτη αυτού του είδους τα θερμόμετρα, είδε ότι χρειάζεται να μειώσει τον χρόνο που χρειάζονταν οι νοσοκόμες να πάρουν την θερμοκρασία. Έτσι η εταιρία εκμεταλλεύτηκε τις προηγούμενες εξελίξεις της NASA στη μέτρηση της θερμοκρασίας των άστρων με τεχνολογία υπερύθρων. Μαζί με το εργαστήριο αεριοπροώθησης της NASA η εταιρία επινόησε έναν αισθητήρα υπερύθρων που χρησιμεύει ως το θερμόμετρο. Με αυτούς τους αισθητήρες τα θερμόμετρα μετρούν την θερμοκρασία μετρώντας την ποσότητα ενέργειας που δίνει το τύμπανο. Δεδομένου ότι το τύμπανο είναι μέσα στο σώμα μας, λειτουργεί ως έναν ακριβή αισθητήρα για την ενέργεια ή την θερμότητα μέσα στο σώμα μας, που αυξάνεται όταν αρρωσταίνουμε. Τα μοντέλα που έχουν στο νοσοκομείο μπορούν να μετρήσουν την θερμοκρασία σε λιγότερο από δυο δευτερόλεπτα.

3.12 Βελτίωση της ποιότητας κρασιών Με

την

τεχνολογίας

βοήθεια τα

της

διαστημικής

ευρωπαϊκά

κρασιά

παρουσιάζουν ακόμα μεγαλύτερη βελτίωση. Δορυφόροι της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος της Ευρώπης, στο πλαίσιο του προγράμματος Βάκχος, χαρτογραφούν τους αμπελώνες.

Με

αυτόν

τον

τρόπο

οι

οινοποιοί μπορούν να κατανοήσουν σε μεγαλύτερο βαθμό με ποιον τρόπο τα χαρακτηριστικά του εδάφους επηρεάζουν τη γεύση του κρασιού. Οι δορυφόροι παρακολουθούν τον τρόπο μεταβολής του χρώματος των αμπελώνων κατά την ωρίμανση την σταφυλιών, ώστε να μπορούν οι οινοπαραγωγοί να αποφασίζουν πότε θα αρχίσουν την συγκομιδή. Στο πρόγραμμα Βάκχος συμμετέχουν 14 εταιρίες, ερευνητικά ιδρύματα και οργανώσεις οινοπαραγωγών από την Ιταλία, τη Γαλλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία. Μπορεί μέχρι πρότινος ο αμπελουργός, αλλά και ο οινοποιός να καταλάβαιναν ότι έφτασε η ώρα του τρύγου, συνδυάζοντας γνώσεις και εμπειρίες αιώνων, που περνούν από γενιά σε γενιά, σήμερα, όμως, η τεχνολογία έρχεται να τους «λύσει» τα χέρια, προσφέροντάς τους εργαλεία για μια 26

αμπελουργία ακριβείας και υψηλών προδιαγραφών. Έτσι, προέκυψε ένα υπερσύγχρονο «εργαλείο» διαχείρισης αμπελώνων γαλλικής προέλευσης, που βασίζεται στην επεξεργασία, με εξειδικευμένο λογισμικό, δορυφορικών εικόνων της περιοχής του, καθώς και τη διαμόρφωση ολοκληρωμένων δράσεων προς την κατεύθυνση της αμπελουργίας ακριβείας. Το «Oenoview» όπως ονομάζεται, μετρά τέσσερα χρόνια ζωής και είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας ανθρώπων που ξέρουν από δορυφόρους (όπως η Astrium Services, θυγατρική της ευρωπαϊκής αεροδιαστημικής EADS) και ανθρώπων που ξέρουν από αμπέλια και κρασιά (όπως το Συνεταιριστικό Ινστιτούτο Οίνου, Institut Cooperatif du Vin ICV, της Γαλλίας). Η θεώρηση του αμπελώνα από ψηλά, με το δορυφόρο να περιστρέφεται στα 900 χιλιόμετρα πάνω από τη γη, όπως αποδείχτηκε στην πράξη επιτρέπει την ακριβή παρακολούθηση της βλάστησης και της παραγωγής των αμπελώνων, αλλά και τον εντοπισμό της χωρικής διαφοροποίησης των σταφυλιών, ακόμα και μέσα στα όρια του ίδιου του αμπελιού.

3.13 Συντήρηση κρεάτων Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος -European Space Agency (ESA)- έχει αναπτύξει και προγράμματα για τον έλεγχο των υγρών του σώματος των αστροναυτών τόσο στο έδαφος όσο και σε μικροβαρύτητα για τις ανάγκες των διαστημικών αποστολών. Αυτή η τεχνολογία προσαρμοσμένη χρησιμοποιείται για τον έλεγχο των εκλεκτών χοιρινών της Ισπανίας για το είδος και την ποιότητα "jamon". Το κρέας δεν μπορεί να είναι ούτε στεγνό ούτε υγρό, αλλά σε κατάσταση που ο χρόνος να μην μειώνει την ποιότητα του. Αυτό η διαστημική τεχνολογία μπορεί να το κατορθώσει.

27

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Εκτός από τις ευεργετικές επιδράσεις της διαστημικής τεχνολογίας όπως, η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, η αύξηση του μέσου όρου ζωής, η μείωση του σωματικού μόχθου, η μείωση του χρόνου εργασίας, η βελτίωση της μετάδοσης γνώσεων και ιδεών κ.α. υπάρχουν και αρνητικές συνέπειες. Μερικές από αυτές συνδέονται με την ποιότητα της υγείας, τη μόλυνση του περιβάλλοντος, το μεγάλο οικονομικό κόστος, τις ανθρώπινες απώλειες και πολλά άλλα.

4.1 Επιδράσεις στην υγεία α) Προβλήματα όρασης, ύστερα από μεγάλη διάρκεια συστηματικής έκθεσής τους μπροστά από τον Η\Υ και την τηλεόραση. β) Πονοκέφαλοι γ) Πιθανά μελλοντικά προβλήματα από την χρήση κάποιων νέων τεχνολογικών μέσων, όπως π.χ. το κινητό. Η κατακόρυφη αύξηση της έκθεσης στα ανθρωπογενή ηλεκτρομαγνητικά πεδία, αποτέλεσμα της τεχνολογικής επανάστασης στον τελευταίο αιώνα, μπορεί να έχει απρόβλεπτες συνέπειες στη δημόσια υγεία. Όπως παραδέχονται πολλοί ειδικοί ερευνητές μπορεί να αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους δημόσιους κινδύνους.

4.2 Επιδράσεις στην ψυχολογία α) Απομάκρυνση και αποξένωση των νέων από τον κοινωνικό τους περίγυρο και μανιώδης ενασχόληση με τα νέα τεχνολογικά μέσα. β) Επηρεασμός της προσωπικότητάς τους. γ) Τρομερή εξάρτηση από τα τεχνολογικά μέσα.

4.3 Η μόλυνση και η ρύπανση. Η τεχνική επανάσταση έβαλε την ανεξίτηλη σφραγίδα της και πάνω στη φύση. Τα βιομηχανικά απόβλητα προσέβαλαν τη ζωτικότητα της φύσης, αλλοίωσαν τη φυσιογνωμία της, κατέστρεψαν την δημιουργώντας

28

τεράστια οικολογικά προβλήματα. Ακόμη, η ακαταλόγιστη σπατάλη ενέργειας και πρώτων υλών μείωσε επικίνδυνα τα αποθέματα του πλανήτη. Ο αέρας, το νερό και το υπέδαφος μολύνονται με ανεπανόρθωτες συνέπειες για τα ζώα και τον άνθρωπο στο σημείο που φτάσαμε πλέον να μιλάμε χωρίς ιδιαίτερο προβληματισμό για «τρύπα στο όζον» ή το φαινόμενο του θερμοκηπίου ή την αποδάσωση και την ερημοποίηση ή τις κλιματικές αλλαγές. Οι πνεύμονες πρασίνου, τα δάση μας, καταστρέφονται και σπάνια είδη φυτών και ζώων εξαφανίζονται. Κάθε στοιχείο του συστήματος δεν μπορεί να υπερφορτωθεί πέρα από ένα ορισμένο βαθμό. Η φύση δεν είναι φτιαγμένη να δεχθεί τεράστιες ποσότητες βιομηχανικών αποβλήτων, φυτοφαρμάκων κλπ.

4.4 Διαστημικά σκουπίδια Ο χώρος του διαστήματος που περιβάλλει τη γη έχει καταστεί επικίνδυνος για τις μελλοντικές διαστημικές αποστολές,

αφού

εκεί

περιφέρονται

περισσότερα

από 9.000 κομμάτια διαστημικών σκουπιδιών. Τμήματα διαστημοπλοίων,

γερασμένοι δορυφόροι,

εργαλεία που έχασαν οι αστροναύτες στις διαστημικές «βόλτες» τους και άλλα αντικείμενα είναι τα κατάλοιπα των εκτοξεύσεων που έχουν γίνει από την αρχή της διαστημικής εποχής. Εάν δεν ληφθούν κάποια στιγμή δράσεις για την απομάκρυνσή τους, θεωρείται δεδομένο ότι τίθενται σε άμεσο κίνδυνο οι εμπορικές και οι ερευνητικές πτήσεις, κάτι που θα είχε καταλυτικές συνέπειες στην αναπτυσσόμενη αγορά των τηλεπικοινωνιών, καθώς και άλλες διαστημικές δραστηριότητες. Η διαστημική χωματερή, που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τη γη, αποτελείται από εγκαταλελειμμένους δορυφόρους, χρησιμοποιημένους πυραύλους, και από τεμάχια μετάλλων που προήλθαν από εκρήξεις. Το αμερικανικό Δίκτυο Διαστημικής Επιτήρησης παρακολουθεί τα 9.000 αντικείμενα, μεγέθους μεγαλύτερου των 10 εκατοστών και συνολικού βάρους περίπου 5.500 χιλιάδων τόνων που βρίσκονται σε τροχιά. Από αυτά το 17% είναι χρησιμοποιημένοι πύραυλοι που προήλθαν από εκτοξεύσεις, το 31% είναι λειτουργικοί δορυφόροι και δορυφόροι που έχουν ολοκληρώσει τις αποστολές τους, το 38% είναι τεμάχια που έχουν προέλθει από συγκρούσεις μεταξύ αυτών των αντικειμένων και το 13% 29

είναι "συντρίμμια σχετικά με τις αποστολές", όπως μπουλόνια και άλλα ανταλλακτικά. Σύμφωνα με την ανάλυση των επιστημόνων της NASA, μέσα στα επόμενα 200 χρόνια ο αριθμός των διαστημικών σκουπιδιών από τις μεταξύ τους συγκρούσεις μπορεί να ανέλθει από 9.000 σήμερα σε 11.000. Από την ίδια ανάλυση προκύπτει ότι κατά την ίδια περίοδο θα συντελεστούν 18 συγκρούσεις στην περιοχή, αριθμός διόλου αμελητέος αν σε αυτές περιληφθούν και κάποιοι δορυφόροι το κόστος των οποίων ανέρχεται από 10 έως 100 εκατομμύρια δολάρια. Απ’ ότι φαίνεται, τα απόβλητα που προκύπτουν από τις ανθρώπινες δραστηριότητες στο διάστημα αφήνονται ανεξέλεγκτα με ανάλογο τρόπο που αφήνονται και στη γη, μέχρι το πρόβλημα να φτάσει στο απροχώρητο και να διαπιστώσουμε ότι έχουμε μόνο... μια Γη. Σε μια έκθεση της NASA που δημοσιοποιήθηκε το 2004 αναφέρεται ως μεγαλύτερη πηγή των διαστημικών σκουπιδιών η Ρωσία, αν και ακολουθούν από πολύ κοντά οι ΗΠΑ. Τα υπόλοιπα προέρχονται από τη Γαλλία, την Κίνα, την Ινδία, την Ιαπωνία και την ESA. Ευτυχώς, την παρούσα περίοδο κανένα επανδρωμένο διαστημικό σκάφος δεν μπορεί να φτάσει σε ύψος πάνω από τα 600 χιλιόμετρα. Σε ότι αφορά την τροχιά του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού, έχει καθοριστεί ακριβώς στα 350 χιλιόμετρα. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι με τα χρόνια πολλαπλασιάζεται ο κίνδυνος για μια αλυσιδωτή σύγκρουση των αντικειμένων αυτών, που θα προκαλούσε το λεγόμενο «σύνδρομο του Κέσλερ».

4.5 Δυστυχήματα Δύο διαστημικά λεωφορεία έχουν καταστραφεί, επί συνόλου 115 αποστολών, και τα δύο με την απώλεια όλου του πληρώματος. 

Το Τσάλλεντζερ που καταστράφηκε 73 δευτερόλεπτα μετά από την εκτόξευση, στις 28 Ιανουαρίου 1986 (7 νεκροί)



Το Κολούμπια που διαλύθηκε κατά τη διάρκεια της επανεισόδου στις 1 Φεβρουαρίου 2003 (επίσης 7 νεκροί)

Οι δυο αυτές καταστροφές δίνουν ένα ποσοστό θνησιμότητας 2% ανά αστροναύτη ανά πτήση, και πιθανότητα αποτυχίας σχεδόν 1 σε κάθε 60 αποστολές. Το αρχικό ποσοστό αποτυχίας, που δεν αναφερόταν σε θανάσιμες ή μη θανάσιμες καταστροφές, ήταν 1 για κάθε 75 αποστολές. Μεταξύ της καταστροφής του Τσάλλεντζερ και αυτής του Κολούμπιαμεσολάβησαν 87 επιτυχημένες αποστολές.

30

Αν και οι τεχνικές λεπτομέρειες των δυο ατυχημάτων είναι αρκετά διαφορετικές, τα οργανωτικά προβλήματα παρουσιάζουν αξιοπρόσεκτες ομοιότητες. Και στις δύο περιπτώσεις, οι μηχανικοί εξέφρασαν έντονες ανησυχίες για τα πιθανά προβλήματα αλλά αυτές οι ανησυχίες δεν κοινοποιήθηκαν κατάλληλα ή δεν έγιναν κατανοητές από τα ανώτερα στελέχη της NASA. Και στις δύο περιπτώσεις το όχημα είχε εκ των προτέρων εμφανίσει προειδοποιητικά σημάδια για τα προβλήματα.  Η

ΑΠΟΛΛΩΝ 13 αποστολή Απόλλων

13 ήταν

επανδρωμένη

πτήση

στο

διάστημα

στο

πλαίσιο

του Προγράμματος Απόλλων της NASA. Δεν πέτυχε τον τελικό στόχο της προσεδάφισης ανθρώπων στη Σελήνη, αφού το κέντρο ελέγχου αναγκάστηκε λόγω βλάβης του διαστημικού σκάφους να διακόψει την πτήση και να επιστρέψει το πλήρωμα στην γη. 

Soyuz 1

Το πρώτο θανατηφόρο δυστύχημα σε διαστημική αποστολή σημειώθηκε το 1967, όταν κατά τη διάρκεια διαστημικής πτήσης η κάψουλα του Σογιούζ 1 κατέπεσε μετά την επανείσοδό της στην ατμόσφαιρα, στις 24 Απριλίου, με αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή του ο κοσμοναύτης Vladimir Komarov. Ο Komarov ήταν ο πρώτος κοσμοναύτης που πέταξε στο διάστημα πάνω από μία φορά, και ο πρώτος άνθρωπος που πέθανε κατά τη διάρκεια διαστημικής πτήσης.

4.6 Θάνατοι στο διάστημα Το σοβιετικό διαστημικό πρόγραμμα είναι το μοναδικό –μέχρι στιγμής- που έχει καταγράψει θάνατο στο διάστημα, το 1971,

όταν

Dobrovolski, Vladislav

οι

κοσμοναύτες

Viktor Volkov

Patsayev πέθαναν

Georgi και ενώ

επέστρεφαν στη Γη από το διαστημικό σταθμό Salyut 1. Το διαστημικό σκάφος Soyuz 11 πραγματοποίησε μια τέλεια προσγείωση εκείνη τη χρονιά. Όταν όμως οι ομάδες αποκατάστασης μπήκαν μέσα σε αυτό... αντίκρισαν τους τρεις άντρες της αποστολής νεκρούς στις θέσεις τους, ενώ το πρόσωπό τους ήταν γεμάτο με σκούρες μπλε κηλίδες, ενώ έσταζε αίμα από τα αυτιά και τις μύτες τους. Η έρευνα που ακολούθησε έδειξε ότι μια βαλβίδα εξαερισμού είχε υποστεί ρήξη, με αποτέλεσμα 31

οι κοσμοναύτες να πεθάνουν από ασφυξία. Η πτώση της πίεσης εξέθεσε το πλήρωμα στο κενό του διαστήματος. Ήταν οι μόνοι άνθρωποι που είχαν την ατυχία να ζήσουν μια τέτοια εμπειρία. Ο θάνατός τους επήλθε μέσα σε δευτερόλεπτα από τη στιγμή που σημειώθηκε η ρήξη, η οποία έγινε στα 168 χιλιόμετρα. Η κάψουλα που μετέφερε τους αστροναύτες μπόρεσε να προσγειωθεί καθώς λειτουργούσε με αυτόματο πρόγραμμα «επανεισόδου στη Γη». 

Η τραγωδία του Challenger

Στις 28 Ιανουαρίου του 1986 το διαστημόπλοιο Challenger εξερράγη μερικά δευτερόλεπτα μετά την εκτόξευσή του, μπροστά στα μάτια εκατομμυρίων τηλεθεατών, οι οποίοι παρακολουθούσαν την απογείωση που μεταδιδόταν «ζωντανά» από την τηλεόραση. Σκοτώθηκαν όλα τα μέλη του πληρώματος, καθώς επίσης και η δασκάλα Christa McAuliffe. Το διαστημόπλοιο Challenger βυθίστηκε στον Ατλαντικό, στα ανοικτά των ακτών της Φλώριδας στις 11.38 π.μ. τοπική ώρα. Συντρίμμια του έχουν ανακαλυφθεί στο βυθό του ωκεανού. Η αιτία του ατυχήματος ήταν μια ελαττωματική βαλβίδα. 

Columbia

Το δεύτερο σημαντικότερο δυστύχημα στην ιστορία της NASA σημειώθηκε το Σάββατο, όταν το διαστημόπλοιο Columbia εξερράγη πάνω από το Τέξας λίγα λεπτά πριν προσγειωθεί στο Ακρωτήριο Κανάβεραλ, παρασέρνοντας στο θάνατο επτά αστροναύτες. Αυτόπτες μάρτυρες έκαναν λόγο για μία ισχυρή έκρηξη και εκτυφλωτική λάμψη που είδαν στον ουρανό, ενώ, λίγο αργότερα, η αστυνομία ανακοίνωσε πως συντρίμμια του διαστημοπλοίου εντοπίστηκαν στην περιοχή. Η ελπίδα για τους επτά αστροναύτες που επέβαιναν στο Columbia έσβησε...

32

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 5.1 Η Διαστημική τεχνολογία και η Ευρώπη Τα διαστημικά συστήματα και οι τεχνολογίες με βάση το διάστημα αποτελούν βασικό κομμάτι της καθημερινής ζωής όλων των Ευρωπαίων πολιτών και όλων των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. Από τις τηλεπικοινωνίες μέχρι την τηλεόραση, από την πρόγνωση

του

καιρού

μέχρι

τα

παγκόσμια

χρηματοπιστωτικά συστήματα, οι περισσότερες από τις βασικές υπηρεσίες που όλοι θεωρούμε δεδομένες στον σύγχρονο κόσμο εξαρτώνται από το διάστημα για να λειτουργήσουν σωστά. Η Ευρώπη χρειάζεται μια αποτελεσματική διαστημική πολιτική που θα επιτρέψει στην ΕΕ να καταλάβει ηγετική θέση παγκοσμίως σε επιλεγμένους στρατηγικούς τομείς πολιτικής Οι δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης συντονίζονται στα πλαίσια της συνολικής ευρωπαϊκής πολιτικής, συμπληρώνοντας τις προσπάθειες των κρατών μελών και άλλων σημαντικών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. Στο μέλλον το διάστημα θα παίξει ακόμα σημαντικότερο ρόλο και θα προσφέρει νέες ευκαιρίες σε επιχειρήσεις, καθώς και υπηρεσίες στους πολίτες. Τα βελτιωμένα συστήματα για προσδιορισμό θέσης και χρόνου σε συνδυασμό με την παγκόσμια παρακολούθηση του περιβάλλοντος θα προσφέρουν σε καινοτόμες επιχειρήσεις την ευκαιρία να ακμάσουν παρέχοντας νέες υπηρεσίες. Το διάστημα έχει επίσης ζωτική σημασία σε ό,τι αφορά ζητήματα περιβάλλοντος, ασφάλειας και κλιματικής αλλαγής. Στην Ευρώπη υφίσταται μια μεγάλη αεροδιαστημική βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας που καλύπτει μεγάλο μέρος των παγκόσμιων εμπορικών αναγκών για κατασκευή και εκτόξευση δορυφόρων, καθώς και δορυφορικές υπηρεσίες. Η ευρωπαϊκή βιομηχανία έχει αποδειχτεί ιδιαίτερα ανταγωνιστική σε μια δύσκολη αγορά. Τα διαστημικά συστήματα αποτελούν σαφώς στρατηγικά πλεονεκτήματα που φανερώνουν ανεξαρτησία

και

την

ικανότητα

ανάληψης

παγκόσμιων

ευθυνών.

Προκειμένου

να

μεγιστοποιηθούν τα οφέλη και οι ευκαιρίες που μπορούν να προσφέρουν στην Ευρώπη τώρα και στο μέλλον, έχει μεγάλη σημασία να καθοριστεί μια ενεργή, συντονισμένη στρατηγική και μια ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή διαστημική πολιτική.

33

5.2 Αναπτύσσοντας... διαστημική τεχνολογία και στην Ελλάδα Ο

πρώτος

ελληνικός

συνεργατικός

σχηματισμός

διαστημικών τεχνολογιών και εφαρμογών si-cluster, στοχεύει σε διαστημικές τεχνολογίες που θα είναι πρωτοποριακές παγκοσμίως και θα ενισχύσουν την εθνική οικονομία και θα δώσουν την ευκαιρία σε Έλληνες επιστήμονες να βρουν δουλειά και να παραμείνουν στη χώρα μας Το si-Cluster, που αποτελείται από το φορέα-αρωγό, Corallia, τη βιομηχανική ένωση ΕΒΙΔΙΤΕ, 17 επιχειρηματικά μέλη, δύο πανεπιστημιακά εργαστήρια και μία μονάδα ερευνητικού κέντρου, με έντονη γεωγραφική εστίαση στην Αττική και στη Δυτική Ελλάδα, δίνει ώθηση στις δράσεις των μελών του. Στο πλαίσιο του προγράμματος της ΓΓΕΤ «Δημιουργία Καινοτομιών Συστάδων Επιχειρήσεων–Ένα Ελληνικό Προϊόν, Μία Αγορά: Ο πλανήτης» προσπαθεί την εδραίωση δεσμών μεταξύ ακαδημαϊκών ιδρυμάτων και εταιρειών σε τομείς τεχνολογικής υπεροχής και σκοπό έχει την παραγωγή καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής τεχνολογίας σχετικών με την πλοήγηση, τις τηλεπικοινωνίες και την παρατήρηση της γης. Η πρωτοβουλία αποσκοπεί επίσης στην αξιοποίηση των οφελών που η χώρα μας μπορεί να αντλήσει από τη συμμετοχή της ως πλήρες μέλος στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ESA: European Space Agency) Στο si-Cluster εντάσσονται: 

Τρία συνεργατικά έργα εθνικής εμβέλειας, τα οποία αναπτύσσουν τεχνολογίες συστημάτων πλοήγησης και συμπίεσης δεδομένων, καθώς επίσης και τεχνολογίες αιχμής και ικανοποιούν τις ανάγκες εφαρμογών παρατήρησης της γης.



Δύο έργα νέων επιχειρήσεων με σκοπό τη δημιουργία υλικών νανοτεχνολογίας για το διάστημα και την κατασκευή συστημάτων προσομοίωσης για την εκτόξευση, προσγείωση και πλοήγηση διαστημοπλοίων



Δεκατρία καινοτομικά επιχειρηματικά σχέδια με ενδεικτικούς στόχους, μεταξύ άλλων, του κύκλου εργασιών κατά 47%, των εξαγωγών κατά 69%, των επενδύσεων ιδιωτών επενδυτών κατά 20%, των δαπανών για έρευνα και ανάπτυξη κατά 82% και την αύξηση των αιτήσεων καταχώρησης ευρεσιτεχνίας (πατέντες) κατά 68%.

34



Ένα έργο κοινών υποδομών και υπηρεσιών ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των μελών, εκπαίδευσης, συντονισμού και δικτύωσης στο πλαίσιο του cluster από πλευράς του φορέα-αρωγού. Ιδιαίτερη έμφαση από το si-Cluster δίνεται σε πεδία εφαρμογής υψηλής προστιθέμενης αξίας για

τη βιομηχανία και, κατ’ επέκταση για την εθνική οικονομία. Το πρόγραμμα στοχεύει να αποτελέσει την πλατφόρμα, όπου συνδυάζονται αρμονικά όλα τα σχετικά διαστημικά προγράμματα διαφόρων υπουργείων και κυβερνητικών οργανώσεων ώστε να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας. Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του si-Cluster βρίσκεται η πλήρης αξιοποίηση των υπηρεσιών που παρέχει η σύγχρονη διαστημική τεχνολογία με εφαρμογές σε τομείς όπως: επιτήρηση θαλάσσιων περιοχών και θαλάσσιων-χερσαίων συνόρων, παρακολούθηση κρίσιμων ενεργειακών υποδομών, παράκτιου περιβάλλοντος και αγροκαλλιεργειών, υποστήριξη μετεωρολογικών προβλέψεων, έλεγχος οικολογικών καταστροφών κ.α. Συνεργατικό Έργο ACRITAS To ACRITAS είναι το μεγαλύτερο από τα συνεργατικά έργα του si-Cluster και βασικός στόχος του είναι η ανάπτυξη και πιλοτική δοκιμή ολοκληρωμένων εφαρμογών παρακολούθησης και επιτήρησης που συνδυάζουν διαφορετικές δορυφορικές τεχνολογίες όπως η δορυφορική τηλεπισκόπηση, οι δορυφορικές επικοινωνίες και τα συστήματα δορυφορικής πλοήγησης. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην σύντηξη δεδομένων με επίγεια μέσα επιτήρησης και αισθητήρες η οποία θα εξασφαλίζεται, όπως και η διαλειτουργικότητα των διάφορων εφαρμογών, με τα δορυφορικά εργαλεία που θα αναπτυχθούν στα πλαίσια του έργου από μια κοινή πλατφόρμα υπηρεσιών (ACRITAS Service Platform). Στo ACRITAS συμμετέχουν οκτώ εταιρείες, οι Space Hellas, Terra Spatium, inAccess, Irida Labs, Planetek (Εργαστήριο Κινητών Επικοινωνιών/ΕΜΠ, Εργαστήριο VLSI/Πανεπιστημίου Πάτρας) και ένα ερευνητικό ινστιτούτο. Συντονιστής του τεχνικού αντικειμένου είναι η Terra Spatium, ενώ η διάρκεια του έργου είναι 24 μήνες.

35

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 - Συνεντεύξεις Συνέντευξη από τον κ. Αθανάσιο Πότση, πρόεδρο της Ένωσης Ελληνικών Βιομηχανιών Διαστημικής Τεχνολογίας & Εφαρμογών (ΕΒΙΔΙΤΕ) 

Πείτε μας λίγα λόγια για την πορεία της Ελλάδας στην έρευνα της διαστημικής τεχνολογίας. Η Ελλάδα ξεκίνησε ν' ασχολείται με το διάστημα σχετικά αργά σε σχέση με τις άλλες χώρες. Η κινητήρια δύναμη για ν' ασχοληθούμε με το διάστημα ήταν η απόφαση που πήραμε το 2005 ως χώρα, να μπούμε στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (European Space Agency). Ο ευρωπαϊκός οργανισμός διαστήματος είναι μια ένωση μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, η οποία σχεδιάζει, προγραμματίζει και υλοποιεί τις αποστολές της Ευρώπης για το διάστημα. Δηλαδή, το ευρωπαϊκό GPS που λέγεται "Γαλιλαίος" είναι αποτέλεσμα της προσπάθειας του ευρωπαϊκού οργανισμού διαστήματος, οι αποστολές που στέλνουμε στον Άρη με το curiosity, η υποστήριξη του διεθνούς διαστημικού σταθμού, διάφορες αποστολές για τη μελέτη του ήλιου κ.λπ. Όλες αυτές τις αποστολές τις οργανώνει και τις χρηματοδοτεί η ESA. Η Ελλάδα, λοιπόν, μπαίνοντας στην ESA άρχισε να συμμετέχει σαν χώρα στις αποστολές αυτές. Η συμμετοχή αυτή σημαίνει ότι ένα κομμάτι του έργου πρέπει να το κάνει η ελληνική βιομηχανία.



Ήταν δύσκολη ή χρονοβόρα η ένταξη της Ελλάδας στην ESA; Όχι και πάρα πολύ. Απλά έπρεπε να πείσουμε ότι και εμείς ως χώρα μπορούσαμε να έχουμε τεχνολογία διαστήματος. Ίσως ακούγεται περίεργο, αλλά δεν είναι εύκολο στις μέρες μας να πείσεις κάποιους ότι στην Ελλάδα μπορούμε να έχουμε τεχνολογία διαστήματος. Ο κόσμος δεν το πολυπιστεύει.



Παρόλα αυτά υπάρχει κάποια πρόοδος; Ναι, γιατί στη χώρα μας υπάρχουν πολύ καλοί επιστήμονες που έχουν όρεξη να προωθήσουν τη χώρα και να φέρουν έργο. Οι επιστήμονες αυτοί, δυστυχώς, είναι "φθηνοί", αλλά από την άλλη αυτό δίνει τη δυνατότητα να τους προτιμήσει ο κόσμος. Έτσι, γίνεται μια προσπάθεια να βγει προς τα έξω η ιδέα ότι ασχολούμενοι με "μικρά" τεχνολογικά θέματα, τα οποία όμως είναι υψηλού κόστους, μπορούμε να φέρουμε πιο πολλά χρήματα στη χώρα. Προς το παρόν το μέλημά μας είναι να αυξήσουμε τα έργα που έρχονται στην Ελλάδα. Όσο αυξάνονται οι εταιρίες, τόσο αυξάνεται ο τζίρος, κατ' επέκταση ο κύκλος εργασιών τους και οι θέσεις εργασίας. Αυτή τη στιγμή έχουμε περίπου 1000 άτομα στην Ελλάδα που ασχολούνται με αυτό τον τομέα. Δεν είναι πολλά, άλλα είναι ένας καλός πυρήνας.

36



Το κράτος έχει βοηθήσει την προσπάθεια που κάνετε; Το κράτος μας βοήθησε στη δημιουργία του πρώτου ελληνικού "Space cluster". Το si-cluster, όπως ονομάζεται, είναι ένα δυναμικό και σταθερά αναπτυσσόμενο βιομηχανικό cluster καινοτομίας στην Ελλάδα στον τομέα των διαστημικών τεχνολογιών και εφαρμογών.



Η ESA έχει συγκεκριμένες απαιτήσεις από τις χώρες μέλη της; Η Ελλάδα και γενικότερα κάθε χώρα που συμμετέχει στην ESA συνεισφέρει κάποια χρήματα με βάση το ΑΕΠ της και έτσι χρηματοδοτείται το ευρωπαϊκό διαστημικό πρόγραμμα. Η Ελλάδα συμμετέχει με 10.000.000€ το χρόνο τα οποία πρέπει να επιστρέψουν στην Ελλάδα με μορφή βιομηχανικού έργου. Δηλαδή δεν μας χαρίζεται κάτι, αλλά θα τα πάρουμε ανταγωνιστικά μέσω των εταιριών που διαγωνιστικά θα αναλάβουν κάποιο έργο. Αυτό δίνει κίνητρο στις εταιρίες να αναπτυχθούν και τεχνολογικά και εμπορικά.



Στην Ελλάδα τι είδους εταιρίες σχετικές με τη διαστημική τεχνολογία υπάρχουν και ποιος είναι ο βασικός στόχος τους; Εμείς δουλεύουμε κυρίως ως βιομηχανία στο κομμάτι που υποστηρίζει τις αποστολές. Δηλαδή, υπάρχουν εταιρίες στην Ελλάδα που φτιάχνουν λογισμικό ελέγχου των δορυφόρων. Επίσης, εταιρίες που φτιάχνουν διάφορα υποσυστήματα, όπως το σύστημα ελέγχου πλοήγησης, μέτρησης συγκεκριμένων συνθηκών του πυραύλου εκτόξευσης, αλλά και της πτήσης του δορυφόρου. Ακόμη, εταιρίες οι οποίες εκμεταλλεύονται τις υπηρεσίες που παίρνουν από το διάστημα, ώστε να αναπτύξουν εφαρμογές για πλοήγηση, έρευνα και διάσωση, επιτήρηση συνόρων κ.τ.λ. Ο στόχος μας είναι να μεγαλώσουμε τη συμμετοχή της ελληνικής βιομηχανίας σε αυτή την αγορά. Δηλαδή να έχουμε μεγαλύτερες συνεργασίες με διάφορες μεγάλες εταιρίες του εξωτερικού, έτσι ώστε να αρχίσουμε να φέρνουμε έργο στην Ελλάδα, να δουλεύουν περισσότεροι Έλληνες επιστήμονες, να υποστηρίζουμε τις εφαρμογές που έχουν σχέση με τη χώρα μας και γενικότερα να αυξήσουμε την ελληνική συμμετοχή στη διαστημική αγορά.



Πόσο καιρό σας πήρε η πραγματοποίηση της ιδέας; Το 2005 όπως προανέφερα, γίναμε μέλος της ESA και στις 22 Σεπτεμβρίου του 2008 ιδρύθηκε η Ένωση Ελληνικών Βιομηχανιών Διαστημικής Τεχνολογίας & Εφαρμογών – ΕΒΙΔΙΤΕ έπειτα από συντονισμένη προσπάθεια του μεγαλύτερου μέρους της εγχώριας βιομηχανίας, που δραστηριοποιείται στον χώρο της διαστημικής τεχνολογίας, ώστε να βελτιωθεί η επικοινωνία της με τον ευρωπαϊκό οργανισμό διαστήματος.

37



Η ένωση αποτελείται αποκλειστικά από ιδιωτικές εταιρίες; Η ΕΒΙΔΙΤΕ έχει κατά 99% ιδιωτικές εταιρίες και 2-3 επιλεγμένα ινστιτούτα. Στο space-cluster το οποίο δουλεύουμε είναι 80% εταιρίες και 20% δημόσια ινστιτούτα τα οποία δυστυχώς στην Ελλάδα δεν έχουν κάποια έδρα σε πανεπιστήμιο το οποίο να κάνει space technology. Ακόμα και ο "Δημόκριτος" ασχολείται με ελάχιστα πράγματα που αφορούν το διάστημα. Αυτοί που είχαν κάνει καλή δουλειά για το διάστημα ήταν στο πολυτεχνείο της Ξάνθης και λίγα πράγματα στο πολυτεχνείο της Κρήτης. Εδώ στην Αθήνα δεν έχουμε τίποτα από άποψη εργαστηριών. Επομένως, υποχρεωτικά συνεργαζόμαστε με τα πανεπιστήμια μιας και δεν έχουμε καθαρό ακαδημαϊκό επίπεδο στη διαστημική τεχνολογία. Έτσι, οι φοιτητές οι οποίοι θέλουν να δουλέψουν σε εμάς χρειάζονται εκπαίδευση γι αυτό και τους στέλνουμε στην Γερμανία, στην Γαλλία ή στην Ιταλία για να πάρουν τις γνώσεις που απαιτούνται και να γυρίσουν πίσω να εργαστούν στην βιομηχανία μας. Αν όμως είχαμε ένα εργαστήριο και έναν καθαρό ακαδημαϊκό τομέα για τον χώρο του διαστήματος θα είχαμε καλύτερα προετοιμασμένους μηχανικούς.



Πιστεύετε ότι στο μέλλον θ' αυξηθούν τα προϊόντα με διαστημική τεχνολογία; Αυτή τη στιγμή η αγορά του διαστήματος έχει ανάπτυξη γύρω στο 11% το χρόνο. Επίσης, η αγορά του διαστήματος έχει υψηλό συντελεστή επιστροφής επένδυσης, γύρω στο 10%. Δηλ. για κάθε 1 ευρώ που επενδύουμε, προσδοκούμε να πάρουμε πίσω 9 με 10 ευρώ. Άρα η αγορά του διαστήματος έχει μεγάλη ανάπτυξη και γι' αυτό οι επενδύσεις θα συνεχιστούν, με αποτέλεσμα τα προϊόντα και οι υπηρεσίες διαστημικής τεχνολογίας να αυξάνονται.



Δεδομένου των χρημάτων που επιστρέφουν απ' τις επενδύσεις, υπάρχει έντονος ανταγωνισμός με άλλες χώρες; Λόγω της οικονομικής κρίσης, ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος και στο χώρο της τεχνολογίας και στο χώρο του διαστήματος. Εκεί είναι πολύ σημαντική η οργάνωση και η υποστήριξη που χρειαζόμαστε από την κυβέρνηση. Διότι πλέον οι αποφάσεις για τα μεγάλα προγράμματα της Ευρώπης γίνονται σε επίπεδο κυβερνήσεων. Άρα, είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει και στην Ελλάδα μια σαφής πολιτική υποστήριξης, όχι μόνο στη διαστημική τεχνολογία, άλλα και σε όλο το φάσμα της hi-tech προκειμένου η ελληνική βιομηχανία καινοτομίας να συμμετέχει με ισότιμους όρους, τουλάχιστον στην Ευρώπη.



Εκτός τον εξωτερικό ανταγωνισμό, υπάρχει έντονος και στο εσωτερικό; Ευτυχώς ή δυστυχώς όχι! Αυτό συμβαίνει διότι εδώ στην Ελλάδα έχουμε το προνόμιο να έχουμε εταιρίες που είναι συμπληρωματικές μεταξύ τους. Δεν έχουμε δηλαδή εταιρίες που να δουλεύουν 100% το ίδιο αντικείμενο, ώστε να υπάρχει έντονος ανταγωνισμός ανάμεσά τους.

38



Το κόστος των ερευνών είναι πολύ μεγάλο; Για να ανεβεί ένα σύστημα στο διάστημα χρειάζεται να περάσει από ένα πολύ σημαντικό στάδιο ελέγχου και πιστοποίησης το οποίο μπορεί να διαρκέσει από μερικούς μήνες μέχρι και χρόνια. Άμεση συνέπεια αυτού είναι να κάνει το όλο εγχείρημα κοστοβόρο. Άρα, το να ασχολούμαστε με το διάστημα έχει ένα σημαντικό πλεονέκτημα και ένα μειονέκτημα. Το μειονέκτημα είναι ότι είναι ακριβό, το πλεονέκτημα είναι ότι οι μικρές χώρες όπως η Ελλάδα, μπορούν να φτιάξουν προϊόντα τα οποία είναι λιγότερα σε ποσότητα, άλλα που το καθένα θα κοστίζει πολλά χρήματα. Άρα, μπορούμε να εντάξουμε τις δράσεις αυτές σ' ένα περιβάλλον παραγωγής και υποστήριξης που ταιριάζει πολύ στην Ελλάδα.



Όλη αυτή η διαστημική τεχνολογία, περνάει εύκολα σε εμπορική εφαρμογή; Ο χρόνος που χρειάζεται για να φτάσει στον πολύ κόσμο η εφαρμογή της διαστημικής τεχνολογίας είναι σχετικά μικρός. Υπάρχει αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη ένα τμήμα που ασχολείται ακριβώς με το πως θα πάρουμε την τεχνολογία που έχουμε τώρα για το διάστημα και θα την βάλουμε στην αγορά. Για παράδειγμα, χρησιμοποιούνται στα τρένα νέας γενιάς ή και στα αυτοκίνητα, αισθητήρες που έχουν κατασκευαστεί για το διάστημα. Τεχνολογίες οι οποίες ασχολούνται με σύνθετα υλικά τα οποία είναι ελαφριά και εύκολα στην ανάπτυξή τους. Επίσης, από το διάστημα ελέγχουμε πολλά θέματα περιβαντολογίας όπως εντοπισμός πετρελαιοκηλίδων στη θάλασσα, εντοπισμός και ανάλυση πυρκαγιών, θέματα απεικόνισης ακτογραμμών και θαλάσσιας ρύπανσης, διαμόρφωση δρόμων κ.α.



Εφαρμογές στην ιατρική υπάρχουν; Ναι, κυρίως σε εξειδικευμένα υλικά για εμφυτεύματα, καθώς και στη ρομποτική τεχνολογία. Όπως γνωρίζετε οτιδήποτε είναι μέταλλο στο διάστημα είναι από τιτάνιο. Η επεξεργασία του έχει περάσει σε πάρα πολλές εφαρμογές της καθημερινής μας ζωής, όπως γυαλιά οράσεως ή ορθοπεδικά πρόσθετα, οδοντιατρικά τρυπάνια, κ.α. Επίσης, επειδή η αντοχή των υλικών στο διάστημα πρέπει να είναι μεγάλη στην υψηλή θερμοκρασία, έχουμε κατασκευάσει πολύ καλύτερους κινητήρες για αυτοκίνητα, τρένα και άλλα μεταφορικά μέσα. Όλη αυτή η εμπορική χρήση της διαστημικής τεχνολογίας βοηθάει στην αναχρηματοδότησή της ώστε συνεχώς να βελτιώνεται και να γίνεται καλύτερη.



Ποια είναι η κορυφαία ευρωπαϊκή χώρα σε δραστηριότητα διαστημικής τεχνολογίας; Η Γερμανία, η Γαλλία και λιγότερο η Αγγλία. Αυτές οι χώρες έχουν εμπειρία λόγω του ψυχρού πολέμου. Οι μεγάλες δυνάμεις ήταν υποχρεωμένες να αναπτύξουν καλή διαστημική τεχνολογία την εποχή εκείνη. Η Ελλάδα αυτό δεν το είχε και γι' αυτό έμεινε πιο πίσω σε σχέση με άλλες χώρες.

39

Καμιά φορά κάνουμε σύγκριση της Ελλάδας με την Τσεχία ή την Ουγγαρία και λέμε γιατί αυτοί είναι τόσο μπροστά σε τέτοια ζητήματα. Μην ξεχνάτε ότι όλες αυτές οι χώρες ανήκαν στο λεγόμενο ανατολικό μπλοκ και γι' αυτό είχαν άλλους λόγους να στραφούν τεχνολογικά προς αυτή την κατεύθυνση. 

Εσείς, πέρα από πρόεδρος της ΕΒΙΔΙΤΕ εργάζεστε και σε κάποια εταιρία; Εργάζομαι σ' έναν όμιλο ο οποίος δραστηριοποιείται στη διαστημική τεχνολογία με τις εταιρίες Theon-sensors η οποία φτιάχνει αισθητήρες για το διάστημα και την ISI Hellas που επεξεργάζεται δεδομένα ραντάρ από το διάστημα για την ανίχνευση στόχων.



Πως ενδιαφερθήκατε ν' ασχοληθείτε μ' αυτό τον τομέα; Καταρχάς τελείωσα το πολυτεχνείο και έκανα διδακτορικό στο Γερμανικό κέντρο αεροδιαστημικής στο Μόναχο όπου και ξεκίνησα να δουλεύω με τις εφαρμογές συστημάτων, κυρίως ραντάρ, στο διάστημα. Συνεπώς, για περίπου μια δεκαετία ακολούθησα μια πορεία έρευνας στις τεχνολογίες του διαστήματος.



Ποια είναι η στρατηγική σε σχέση με τη διαστημική τεχνολογία; Εμείς σαν εθνική στρατηγική του διαστήματος έχουμε ορίσει τρεις συγκεκριμένες τεχνολογίες όπου επενδύουμε. Η πρώτη είναι να αναπτύξουμε στην Ελλάδα τεχνολογίες και συστήματα για πλοήγηση, αλλά όχι στο κομμάτι της εφαρμογής όπως τα GPS, αλλά σε hardware και software που μπαίνει πάνω στο διάστημα, δηλ. τεχνολογία που ανεβαίνει στο διάστημα και υποστηρίζει συστήματα πλοήγησης. Η δεύτερη είναι να φτιάξουμε στην Ελλάδα ένα κέντρο συλλογής και επεξεργασίας δορυφορικών εικόνων, είτε είναι από κάμερες, είτε από ραντάρ, είτε από υπερφασματικούς δέκτες, έτσι ώστε στην Ελλάδα να φτιάχνουμε εφαρμογές συνθέτοντας τα δεδομένα από διαφορετικούς αισθητήρες προκειμένου να πουλάμε το αποτέλεσμα. Η τρίτη είναι ότι έχουμε επιλέξει να επενδύσουμε στην ανάπτυξη ηλεκτρονικών εξαρτημάτων για το διάστημα.



Έχετε ορίσει κάποιο χρόνο μέσα στον οποίο θα γίνουν όλ' αυτά; Βασικός στόχος είναι μέσα στην επόμενη τριετία να έχουμε πρωτότυπα και στις τρεις κατηγορίες. Γι' αυτό το λόγο έχουμε ξεκινήσει προσπάθειες συνεργασίας στην Ευρώπη, αλλά και με τον υπόλοιπο κόσμο. Στην Ευρώπη συνεργαζόμαστε κυρίως με τις εταιρίες που τρέχουν τα μεγάλα Ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως: Thales Alenia, Astrium, OHΒ και με ερευνητικά ινστιτούτα όπως είναι το DLH στο Μόναχο, η 40

ONERA στη Γάλλια, το Italian Space Agency κ.α. Παράλληλα έχουμε ξεκινήσει συνεργασίες με το Ισραήλ και την Κίνα. Σας ευχαριστούμε για το χρόνο σας και τις πληροφορίες που μας δώσατε.

41

Συνέντευξη από τον κ. Δημήτριο Συκά υπεύθυνο της εταιρείας Planetek Hellas



Η διαστημική τεχνολογία στην Ελλάδα είναι αρκετά αναπτυγμένη; Η διαστημική τεχνολογία είναι ένας ιδιαίτερα ευρύς όρος και περιέχει πολλές ειδικότητες. Κατά κύριο λόγο με τον όρο διαστημική τεχνολογία εννοούμε την υποδομή (hardware, software) και την επιστημονική κατάρτιση που σχετίζονται από την κατασκευή και εκτόξευση ενός δορυφόρου μέχρι και την μετέπειτα συντήρηση και ανάπτυξη εφαρμογών. Υπό αυτό το πρίσμα, η διαστημική τεχνολογία σε κάποιους τομείς (π.χ. κατασκευή δορυφόρου) κάνει τα πρώτα της βήματα στην Ελλάδα, ενώ σε άλλους (π.χ. παρατήρηση Γης) βρίσκεται στην αιχμή του δόρατος.



Εδώ και πόσα χρόνια υπάρχουν τέτοιου είδους εταιρείες στην Ελλάδα; είναι πολλές; Οι Διαστημικές εταιρίες έχουν αρχίσει τα τελευταία χρόνια να δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Ο κλάδος της διαστημικής τεχνολογίας είναι ραγδαία αναπτυσσόμενος και ετερογενής. Για παράδειγμα στην Ελλάδα, πρωτογενείς εταιρείες που κατασκευάζουν τμήματα ή/και εξαρτήματα δορυφόρων είναι ελάχιστες. Αντίθετα εταιρείες που παράγουν προϊόντα και υπηρεσίες βασιζόμενες στους δορυφόρους (χαρτογραφικά, μετεωρολογικά και τηλεπικοινωνιακά προϊόντα) είναι αρκετές και δραστηριοποιούνται την τελευταία δεκαετία.



Κατά κύριο λόγο σε τι τομείς δραστηριοποιούνται; Οι υπάρχουσες Ελληνικές εταιρείες που δραστηριοπούνται στις διαστημικές εταιρείες κατά κύριο λόγο επικεντρώνονται σε παροχή υπηρεσιών. Οι κεντρικές θεματικές ενότητες που δραστηριοπούνται είναι οι ακόλουθες: Μετεωρολογικές προβλέψεις. Χαρτογράφηση. Τηλεπικοινωνίες. Προστασία του περιβάλλοντος.

42



Τα προϊόντα που παράγουν εντάσσονται στην καθημερινότητα του απλού πολίτη ή αφορούν πολύ εξειδικευμένους φορείς; Τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που παράγονται από τέτοιου είδους εταιρίες στοχεύουν διαφορετικές ομάδες. Για παράδειγμα η πρόγνωση του καιρού, που βασίζεται κατεξοχήν σε δορυφόρους, αποτελεί κομμάτι καθημερινότητας όλων των πολιτών. Η ανάπτυξη του κτηματολογίου ή η παρακολούθηση του περιβάλλοντος απευθύνονται σε πιο εξειδικευμένους φορείς, όμως η χρήση των προϊόντων αυτών από τους φορείς επιστρέφει τελικά στο πολίτη έμμεσα (οργάνωση της ιδιοκτησίας, προστασία του περιβάλλοντος, βελτίωση της ποιότητας διαβίωσης κτλ).



Πιστεύετε ότι υπάρχει προοπτική εξέλιξης στην Ελλάδα; Η προοπτική εξέλιξης της διαστημικής τεχνολογίας στην Ελλάδα είναι αξιοσημείωτη. Βασικό γεγονός που σηματοδοτεί και την οργανωμένη προσπάθεια εξέλιξης του διαστημικού κλάδου είναι η ίδρυση του si-Cluster (a corallia initiative, http://www.corallia.org/), της πρώτης συστάδας Ελληνικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο χώρο της διαστημικής τεχνολογίας. Εκτός από το si-Cluster και άλλα πανεπιστήμια και εταιρίες έχουν δραστηριότητα στη διαστημική τεχνολογία στα πλαίσια ερευνητικών προγραμμάτων χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση.



Η εταιρεία σας σε ποιους τομείς δραστηριοποιείται; Η Planetek Hellas (http://www.planetek.gr/) είναι μέλος του ομίλου Planetek, ο οποίος από το 1994, σχεδιάζει και αναπτύσσει ολοκληρωμένα συστήματα διαχείρισης γεωγραφικών δεδομένων. Η εταιρεία δραστηριοποιείται στον χώρο της πληροφορικής επιστήμης εφαρμοσμένης στην διαχείριση εδάφους. Πιο συγκεκριμένα, είναι ενεργή στην ανάπτυξη λύσεων πληροφορικής για την αρχειοθέτηση, την επεξεργασία και τη διανομή χαρτογραφικών βάσεων δεδομένων, στην ανάπτυξη και μεταπώληση λογισμικών βασισμένων σε Γεωγραφικά Πληροφοριακά Συστήματα (GIS) και στην ανάπτυξη εφαρμογών Τηλεπισκόπησης και Τηλεματικής. Οι βασικοί τομείς πάνω στους οποίους βρίσκουν εφαρμογή οι παραπάνω δραστηριότητες είναι: Διαχείριση Περιβάλλοντος και πρόληψη καταστροφών Προστασία υδάτων και θαλάσσιων ειδών Διαχείριση αγροτικού και δασικού πλούτου Πρόληψη Κινδύνων και Πολιτική Προστασία Διαχείριση Στόλων Περαιτέρω Εξερεύνηση του Πλανήτη

43



Εσείς κάνετε ερεύνα ή παίρνετε έτοιμη την τεχνογνωσία και λειτουργείτε ως κατασκευάστρια στην χώρα μας; Η Planetek Hellas πραγματοποιεί έρευνα στον τομέα των γεω-επιστημών συμμετέχοντας σε ερευνητικά προγράμματα (Ευρωπαϊκά και Ελληνικά). Η τεχνογνωσία που παράγει από την παραπάνω έρευνα χρησιμοποιείται για την ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών σχετικά με τους τομείς που αναφέρονται στην Ερώτηση 6.



Το κόστος της έρευνας είναι πολύ μεγάλο; Το κόστος που χρειάζεται για την πραγματοποίηση έρευνας ποικίλει και εξαρτάται από πολλές παραμέτρους. Βασική παράμετρος αποτελεί η θεματική ενότητα της έρευνας, από αυτή καθορίζεται συνήθως η υλικοτεχνική υποδομή (υπολογιστές, εξειδικευμένος τεχνικός εξοπλισμός κτλ) που είναι απαραίτητη και το ανθρώπινο δυναμικό (βαθμός εξειδίκευσης/κατάρτισης, αριθμός ατόμων κτλ). Ακόμα ο σκοπός της έρευνας (εμπορικός ή ακαδημαϊκός) μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στην διαμόρφωση του τελικού κόστους της έρευνας.



Συνεργάζεστε με κάποιο πανεπιστήμιο ή κάποια εταιρεία του εξωτερικού; Η έρευνα και ανάπτυξη που πραγματοποιείται από την Planetek Hellas υλοποιείται συνήθως στα πλαίσια χρηματοδοτούμενων από την Ευρώπη (και την Ελλάδα) προγραμμάτων. Η συνεργασία με πανεπιστήμια και άλλες εταιρίες εσωτερικού/εξωτερικού είναι συνήθης πρακτική για την επίτευξη των στόχων των ερευνητικών προγραμμάτων.



Εξάγονται τα προϊόντα σας ή οι υπηρεσίες σας; Από τον τρόπο λειτουργίας της εταιρίας πολλά από τα προϊόντα/υπηρεσίες που παράγονται αφορούν πελάτες του εξωτερικού.



Θα θέλατε να πείτε κάτι στους νέους μαθητές γι' αυτό τον άγνωστο επαγγελματικό χώρο; Ο κάθε επαγγελματικός χώρος που θα επιλέξετε να ακολουθήσετε στην αρχή θα είναι πάντα άγνωστος. Αυτό δεν θα πρέπει να αποτελεί εμπόδιο ή φόβητρο για να σας αποθαρρύνει από τα όνειρά σας. Αντιθέτως η προσέγγιση του αγνώστου δρα ευεργετικά στην επίτευξη των στόχων σας.

Σας ευχαριστούμε για το χρόνο σας και τις πληροφορίες που μας δώσατε.

44

Ερωτηματολόγιο σε Γυμνάσιο και Λύκειο

ΓΥΜΝΑΣΙΟ

30

40

αγόρια κορίτσια

Πόσο πιστεύετε οτι επηρεάζει η διαστημική τεχνολογία την καθημερινότητά μας;

30

25

25 20 15

12

12

10

παρα πολυ

10 6 5

3 1

2

0 αγορια

κοριτσια

45

πολυ

λιγο

καθολου

Ποιος από τους παρακάτω τομείς κατά την γνώμη σας, αναπτύχθηκε χάρη στη διαστημική τεχνολογία; 200 180

Αγόρια

179

160

146

140 114

120

109

100

98

96

86

80 60 40

20 0 εκπαίδευση

ιατρική

πληροφορική

μηχανική

τέχνη

φαρμακευτική

γεωργία

Ποιος από τους παρακάτω τομείς κατά την γνώμη σας, αναπτύχθηκε χάρη στη διαστημική τεχνολογία; 250

200

Κορίτσια

196

192

180

171

163

150

122

113

100

50

0 ιατρική

πληροφορική

μηχανική

φαρμακευτική

46

εκπαίδευση

γεωργία

τέχνη

Ποιά από τα παρακάτω γνωρίζετε ότι αποτελούν εφαρμογές της διαστημικής τεχνολογίας ;

μαγνητική τομογραφία

18

βελτίωση ποιότητας κρασιού

2

24

4

ψηφιακή φωτογραφική μηχανή

16

22

GPS

26

αντικολητικά τηγάνια

4

6

γυαλιά ηλίου

21

13

σιδεράκια δοντιών

4 0

36

6

5

10

15

20

25

30

35

Ποια από τα παρακάτω θεωρείτε πιο σημαντική επίπτωση της διαστημικής τεχνολογίας; 100

90

91

80

74

73

70

66

60 50

40 30 20

10 0 ρύπανση

κόστος

απώλεια ζωών

47

πολεμικές συγκρούσεις

40

160

Ποια από τα παρακάτω θεωρείτε πιο σημαντική επίπτωση της διαστημικής τεχνολογίας; 148

140 119

120

111

100

82 80 60

40 20 0 κόστος

απώλεια ζωών

ρύπανση

πολεμικές συγκρούσεις

Θεωρείτε υπερβολικά τα χρήματα που δαπανώνται στην έρευνα για την τεχνολογία του διαστήματος;

κορίτσια

αγόρια

11

18 19

22

ναι

οχι

ναι

48

οχι

ΛΥΚΕΙΟ

22

αγόρια κορίτσια

26

Πόσο πιστεύετε ότι επηρεάζει η διαστημική τεχνολογία την καθημερινότητά μας;

16

12

14 12 10

9

8 6 4

6

παρα πολύ

6 5

4 2

2 0

0 αγόρια

κορίτσια

49

πολύ

λίγο

καθόλου

Ποιος από τους παρακάτω τομείς κατά την γνώμη σας, αναπτύχθηκε χάρη στη διαστημική τεχνολογία; 250 208 200

150 121 99 100

93 65

56

50

30

0 ιατρική

μηχανική

πληροφορική φαρμακευτική

γεωργία

εκπαίδευση

τέχνη

Ποιος από τους παρακάτω τομείς κατά την γνώμη σας, αναπτύχθηκε χάρη στη διαστημική τεχνολογία; 160

142

140

138

130 112

120 100

74

80

66

60

58

40 20 0 ιατρική

πληροφορική

μηχανική

φαρμακευτική

50

γεωργία

φαρμακευτική

τέχνη

Ποιά από τα παρακάτω γνωρίζετε ότι αποτελούν εφαρμογές της διαστημικής τεχνολογίας ;

2

σιδεράκια δοντιών

4 κοριτσια

8

γυαλιά ηλίου αντικολητικά τηγάνια

αγορια

11

7

5

GPS

24

18 11 11

ψηφιακή φωτογραφική μηχανή

1 1

βελτίωση ποιότητας κρασιού μαγνητική τομογραφία

22

13 0

5

10

15

20

25

30

Ποια από τα παρακάτω θεωρείτε πιο σημαντική επίπτωση της διαστημικής τεχνολογίας; 60

54

50

45

44

40

40

30 20 10 0 πολεμικές συγκρούσεις

ρύπανση

κόστος

51

απωλεια ζωων

80

Ποια από τα παρακάτω θεωρείτε πιο σημαντική επίπτωση της διαστημικής τεχνολογίας; 76

70

64

61

60

59

50 40 30 20 10 0 ρύπανση

κόστος

απώλεια ζωών

πολεμικες συγκρουσεις

Θεωρείτε υπερβολικά τα χρήματα που δαπανώνται στην έρευνα για την τεχνολογία του διαστήματος;

κορίτσια

αγόρια

12 14

8 14

ναι

ναι

οχι

52

οχι

Βιβλιογραφία - Πηγές Διαδικτύου http://www.creativegreece.gr http://www.oosa.unvienna.org http://www.satspot.gr http://www.nextsmartphone.gr http://www.oikade.gr http://www.greekinnovation.eu http://www.naftemporiki.gr http://www.voutsashome.gr http://www.kathimerini.gr http://news.in.gr/science-technology http://www.vipapharm.com http://www.iatropedia.gr http://efarmogesthleiatrikhs.blogspot.gr https://sites.google.com/site/neestechnologieskaiygeia/ http://www.pame.gr http://diasthma.wordpress.com http://el.wikipedia.org http://www.pireas2day.gr http://news.in.gr http://ec.europa.eu http://www.defence-point.gr http://www.si-cluster.gr http://www.esa.int http://www.nasa.gov

53

Ομάδες μαθητών που εργάστηκαν για την εργασία.

"Unique science" Μάρα Λάμψα Αγγελική Λούβαρη Φάνης Μπουλούκος

"Saint πολίτες" Κωνσταντίνος Γερογιάννης Κατερίνα Δελιέζα Ανδρέας Μπίρης

"Gravity" Σεμπάστιαν Αλμπερναζ ντε σοττο Μαϊορ Μαριάνα Τσιρώνη Στέλιος Καραχάλιος

"Ο πλανήτης των UFO" Γιάννης Μακρής Αγγελική Τσούτσα Μαρία Φωτάκου

54