NOVEL
คำนำสำนักพิมพ ทีแรกผมไมเขาใจวา หมายความวาอะไร เมือ่ จกั รพนั ธุ ขวัญมงคล บอกวาเขากำลังจะเขียนหนังสือชอ่ื พิพธิ ภัณฑสถานแหงฉนั รูแ ควา ชอ่ื ของมนั แปลกดี คำวา ‘ชาติ’ กับ ‘ฉัน’ มันดแู นบเนียนเลียนแบบ และ ฟง กวนตนี ดชี อบกล ก็เลยถาม “มันคอื อะไรนะ พ?่ี ” ใช เขาเปนรนุ พีผ่ ม เรารจู กั กนั มานาน เขาเปนรนุ พีท่ เ่ี คยทำงานบริษทั เดียวกัน เปนผกู อ ตัง้ และบรรณาธิการสำนักพิมพมหาสมุด ทีผ่ มเคยไปเปนลกู มือในการทำ หนังสือบางเลม เปนกัปตีนทีมฟุตบอลที่ผมเปนโกล ฯลฯ ในฐานะบรรณาธิการกบั นกั เขียน เราคนุ เคยกนั พอสมควรจาก การทำ อานออกเสียง งานรวมเรือ่ งสัน้ ทไ่ี ดรบั แรงบนั ดาลจากเพลง (ตามประสาคนที่เปนนักวิจารณเพลง บรรณาธิการ คอลัมนิสต และทำงานเกี่ยวกับวงการบันเทิงเชิงสิ่งพิมพม านานคอนชีวิต) ซึ่ง หนังสือเลมทว่ี า ยงั เปนงานลำดับทห่ี นึง่ ในหมวดหนังสือเรือ่ งแตงของ สำนักพิมพแซลมอนดว ย ถัดมา ผมกบั เขากไ็ ดเปนบรรณาธิการรว ม ในหนังสือ ทานยาหลังอาหาร แลวดื่มน้ำตามากๆ ของจิราภรณ วิหวา จนมาถึง พิพิธภัณฑสถานแหงฉัน อันเปนหนังสือเรื่องแตง ลำดับที่สามของเราเลมนี้ เขาไมไดอ ธิบายอะไรตอบ ซึ่งไมผิดคาด ผมกะอยูแลว มันก็ สไตลเขาที่มักไมอ ธิบายอะไรมากเกี่ยวกับต ัวงานของตัวเอง “มันเปนเรื่องของพี่นะ” เขาตอบ ผมหัวเราะ เห็นงามตามนั้น จริงส ินะ เขาจะเขียนอะไร มันก็ เปนเรื่องของเขา
ผานไปไมถงึ เดือนดี ตนฉบับทง้ั หมดกม็ านอนแองแมงอยูบน โตะ แลวผมก็ไดคำตอบ “มันเปนเรือ่ งของพน่ี ะ ” นีเ่ องคำอธิบาย ใช! หนังสือเรือ่ งนม้ี นั เปนเรื่องของเขาลวนๆ บางคนแยง ก็ใชสิ! เรื่องแตงมันก็ตองเปนสิ่งทหี่ ลอมมาจาก ประสบการณหรืออะไรกต็ ามทผ่ี า นมาในชวี ติ มันตา งจากปกติยงั ไง ก็นน่ั สิครับ จักรพนั ธุถ งึ ปด เงียบไมยอมอธิบายวา มนั เปนเรือ่ ง เกีย่ วกับอะไร แมแตคำนำผเู ขียนเขายงั ไมเขียน เพราะมนั เปนเรือ่ ง ราวสดุ ปกติ เหมือนทกุ เรือ่ งในหนังสือเลมนล้ี ว นเปนสง่ิ ทเ่ี กิดขึน้ อยู จริงบนโลกทเ่ี รายนื ถนนทเ่ี ราเดิน ตรอกซอยทเ่ี ราอาศัย ฯลฯ ทุกทีล่ ว น เก็บอยูใ นความทรงจำ วิง่ วนุ อยูใ นสมองโดยทเ่ี รารตู วั บา ง ไมรตู วั บา ง เทียบใหเปนภาพ มันเปนหอ งโถงใหญๆ ทีเ่ ก็บสารพัดประสบการณ- ความคดิ เอาไว บางอยางหลบซอนอยูใ ตของกองใหญ ถาอยากดอู าจ ตองออกแรงรื้อ หรือบ างอยางก็หอยอยูสูงจนตองถลึงตามอง แตจกั รพนั ธุล งมือทำศลิ ปะจดั วางดว ยอกั ษร รวบรวม เรียบเรียง สิ่งของกองใหญ ทำมันเปนพิพิธภัณฑบนหนากระดาษใหเราชม สวยไหมผมไมรู หมายความวาอ ะไร ผมก็ไมสามารถบอกได (ผม คิดวานั่นเปนธุระของคุณ) ผมรแู คเพียงวาคณ ุ อยาไดไปถามจกั รพนั ธุเ ชียววา น่ี พิพธิ ภัณฑสถาน แหงฉัน นั้นเกี่ยวกับอะไร เพราะคุณนาจะรูอยูแ ลววาเขาจะตอบวาอะไร ณัฐชนน มหาอิทธิดล สำนักพิมพแซลมอน
แด เพื่อนชาวญี่ปุนทุกคน
1 “ในฐานะทท่ี า นเปนวปิ รฐั บาลซง่ึ ดแู ลเรือ่ งการปรับ คณะรฐั มนตรีในครัง้ นี้ ทา นคดิ วาจะเจรจาประสานงาน กับหวั หนาพรรครว มรฐั บาลแตละทา นอยางไรครับ” ผม ถามรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี พลางกดปุม บันทึกเสียงเริ่มส ัมภาษณ “ทำงานนี้นานเทาไหรแลววะกร?” ทานรัฐมนตรี จอ งหนาผมกอ นจะพดู ออกมา “ทำไมฉนั ไมเคยเห็นนาย มากอนเลย” ผมรสู กึ อดึ อัด ทำตัวไมถกู ทอ่ี ยูๆ ผูท ด่ี ำรงตำแหนง สำคัญของรัฐบาลชุดนี้ แถมยังเปนรัฐมนตรีหนุมไฟ แรงที่คนทั้งประเทศฝากความหวังเอาไวกลับเปนฝาย ถามผมแทน “ไมเอานา กร”เขาพดู เพือ่ ทำลายความเงียบ “หอ งน้ี มีแตนายกับฉัน อยาทำตัวหางเหินอยางนั้นสิวะ เรา 0011
เปนเพื่อนกันไมใชเหรอ” “ก็...จริงครับ”ผมตอบดวยเสียงละล่ำละลัก “อืม จริงก็ดีแลวไง แลวยังมาพูดครับ-เคริ้บอะไร อีกวะ ไมเอานา กร กอนที่นายจะเริ่มทำงานของนาย ฉันวา เรามาคยุ กนั ฉนั ทเพือ่ นกอ นดกี วา”เขาเอนหลังลง บนเกาอีน้ วมตวั ใหญในทา ทีท่ผี อ นคลายมากขึน้ “วา ไง นายมาเปนนกั ขาวสายการเมืองนน้ี านหรือยัง ทำไมฉนั ไมค ุนหนานายมากอน” เมือ่ หายประหมา ผมจงึ ไดสติตอบคำถามเขา “กเ็ พิง่ เปลี่ยนมาสายการเมืองไดสี่เดือน” “กอนหนานี้ทำขาวอะไร” “เศรษฐกิจ” ผมตอบหวนๆ เพราะเริ่มไมสบายใจ และอยากทำงานใหเสร็จๆ จะไดไปใหพนจากตรงนี้ เสียที “เฮย ถา อยางนน้ั เรากน็ า จะเคยเจอกนั บา งนะ นาย ไมรูเหรอวาฉันเคยเปนที่ปรึกษาของทานประหยัดเมื่อ รัฐบาลที่แลว” ประหยัดที่เขาเอยถึงคืออดีตรัฐมนตรี วาการกระทรวงพาณิชยของรัฐบาลชุดที่แลวที่ตอนนี้ กลายเปนผูนำฝายคาน “เออ ตลกดีนะ เรานาจะได เจอกันตั้งนานแลว วาแตทำไมนายเปลี่ยนมาทำขาว การเมืองละ” ผมเริ่มหงุดหงิดและรำคาญใจในความเปนมิตร ของทา นรฐั มนตรีอำพลคนนม้ี ากขึน้ เรือ่ ยๆ ระหวางนน้ั ผมพยายามนกึ วา พอ ของเขาชอ่ื อะไร...กำพล ไมผดิ แน 012
พอของทานรัฐมนตรีอำพลคนนี้มันชื่อกำพล “กร นายไมไดยินฉันถามเหรอวะ” เขายื่นหนามา ใกลๆ “ทำไมมาเปนนักขาวการเมือง” “ก็...ไมมีอะไรมาก เบื่อนะ” “เบือ่ เหรอ...อมื เขาใจวะ บางทีฉนั กเ็ บือ่ ๆเหมือนกนั เฮย!น ายอยาเพิ่งอัดเสียงนะ เดี๋ยวซวยตายหา เปนถึง รัฐมนตรีจะมาเบื่อไดยังไงกัน ใชไหม” ทายประโยคเขา หันมาเลิกคิ้วยิ้ม ผมกดปุมที่เครื่องบันทึกเสียงตามที่เขาตองการ พลางลอชื่อพอของเขา (“กำพล กำพล”) อยูในใจ “วา แตนายพรอมจะตอบคำถามเราไดหรือยัง พล” ผมลองถามทา นรฐั มนตรีดว ยถอ ยคำแบบทเ่ี พือ่ นคุยกนั อยางที่เขาทำกับผมดูบาง “ตอบอะไร” “กเ็ ราถามนายเรือ่ งปรับ ครม.นายจะทำอยางไร” “ออ เรือ่ งนน้ั ”บตุ รชายของนายกำพลทำหนากวน สงยิ้มใหผม “โอ...นอยยย....ออก” 2 “โอ...นอยยย....ออก” สิน้ เสียงประสาน ผมนกึ ถงึ วธิ ที ต่ี วั เองและเพือ่ นๆ นิยม ใชในการแบงขา งทมี ฟตุ บอล นน่ั กค็ อื การ ‘โอนอ ยออก’ 013
พวกเราใชวธิ นี ใ้ี นการตดั สินอะไรหรือเลือกสกั อยาง อยูเ สมอ ไมวา จะเปนการแบงขา งเตะฟตุ บอล การหาคน ไปเก็บลกู บอลทล่ี อยเขาไปในหอ งพักครู และอาจจะไป กระทบโดนขา วของอะไรแตกราวเสียหาย การหาคนไป ขโมยขอ สอบของอาจารย หรือแมแตการหาคนดวงดีทำ หนาท ี่ไปซื้อถ ุงยางอนามัยเผื่อเพื่อนๆ ในวันท ี่พวกเรา ยกโขยงไป ‘เปดบริสทุ ธิ’์ ฉลองสอบปลายภาคชน้ั มธั ยม หา (กอนที่จะรูภายหลังวาคุณผูหญิงบริการ เขากม็ ีถุง นิรภัยอ ยางวานี้เตรียมไวใหแลว) ดูเหมือนอำพลจะชอบวิธีนี้ เขามีบุคลิกของคนที่ จะเปนผนู ำได เขามคี วามเฉียบขาดมากพอทจ่ี ะตดั สินใจ ในเรื่องตางๆ การคัดเลือกคนที่จะไปซื้อถุงยางนั่นก็ เปนความคิดข องเขา อำพลมงุ มัน่ และเอาจริงเอาจงั กบั การตดั สินใจอยู เสมอ นน่ั จงึ ไมใชเรือ่ งแปลกทอ่ี ำพลจะกลายเปนหวั โจก ของพวกเรา เขามคี ณ ุ สมบัตขิ องคนทม่ี คี วามโดดเดนกวา คนอื่นในสังคมครบถวนทุกอยาง ทั้งรูปหลอ พอรวย บุคลิกดี ที่สำคัญเขาเปนคนทสี่ งเสียง “โอ...นอยยย... ออก” ดังกวาใครยามที่ตองตัดสินกันดวยวิธีโอนอย ออก ก็อยางทบี่ อก เขาชอบวิธีนี้ นอกจากคุณสมบัติครบถวนจนเพื่อนๆ พากัน อิจฉาแลว อำพลยงั เตะบอลเกงบรรลัย ฝเ ทาของเขานน้ั 014
ส ามารถติดทมี อะไรก็ไดในประเทศนี้ แตนาแปลกท่เี ขา ไมยอมพาตัวเองไปสังกัดทีมอะไรเลย ยกเวนเตะเลน กันเองกับเพื่อนๆ เพื่อนบางคนตั้งขอสังเกตและสรุปไปเสียเลยวา ที่อำพลไมยอมเขารวมทีมฟุตบอลของโรงเรียนนั้นก็ เพราะ อาจารยไมยอมคัดตัวดวยวิธีการโอนอยออก พวกเราตางหัวเราะใหกับสมมติฐานอันไรเหตุผลนี้ แต เพื่อนเจาของสมมติฐานยืนยันวามันคิดถูก และสักวัน พวกเราตองเชื่อมัน ความเกงกาจเชิงฟตุ บอลและความหลงรักในทฤษฎี โอนอยออกของอำพลนเ้ี ปนทร่ี ำ่ ลือกนั ดใี นหมูเพือ่ นฝูง แตมนั กน็ ำปญ หามาให เพราะทกุ ครัง้ ทจ่ี ะมกี ารฟาดแขง ทุกคนกอ็ ยากอยูข า งเดียวกบั อำพล ใครๆ ก็อยากเปน เพื่อนรวมทีมของเขาทั้งนั้น ไมมีใครอยากเปนฝาย ตรงขามเพราะมสี ทิ ธิพ์ า ยแพอยางหมดรูป ทส่ี ำคัญอำพล มักปอนใหเพื่อนรวมทีมยิงประตูสวยๆ โชวผูหญิง มานักตอนัก ผมเองก็เคยเปนหนึ่งในนั้น และผมรูสึก เหมือนวาอำพลเองก็พอใจที่จะใสพานถวายลูกใหผม ทำประตูมากกวาเพื่อนคนอื่นๆ ปญหาก็คือวาในเมื่อทุกคนพยายามอยางออก นอกหนาที่จะเปนฝายเดียวกับอำพล การโอนอยออก แบงทมี จงึ เปนไปอยางนา อึดอัดใจ เพราะเมือ่ ถงึ จงั หวะ ที่ทุกคนตองตัดสินใจเปดเผยใหสังคมเห็นวาตัวเองจะ แบมือหรือคว่ำมือ หลายคนก็ออกอาการลังเลและ 015
ลักลัน่ มวั แตพะวาพะวงเพราะหว งวา อำพลจะทำอยางไร กับมือตัวเอง ในอกี ทางหนึง่ มอื ของอำพลไดกำหนดพฤติกรรม ทางการโอนอยออกของพวกเราไปดวย ดงั นน้ั จึงไมใชเรือ่ งแปลกทเ่ี ราจะพบวา เพือ่ นหลาย คนจะขี้โกงพลิกมือทันทีที่เห็นผลประกอบการทางมือ ของตนเองไมตรงกับม ือข องอำพล เมื่อค นหนึ่งโกง อีก คนหนึ่งก็โกง สุดทายทุกคนก็ขี้โกงเหมือนกันหมด คน ที่เดือดรอนที่สุดเห็นจะเปนคนที่ออกมือแบบเดียวกับ อำพลตั้งแตแรก พวกนี้ไมไดทำอะไรผิด แตคนที่ทำผิด ดันมาทำแบบทพี่ วกเขาทำเทานั้น สดุ ทายกเ็ ตะบอลไมได เพราะทกุ คนดนั เปนเพือ่ น รวมทีมเดียวกันหมด แลวเราจะไปเตะกับใคร 3 “โอนอยออก” ผมทวนคำ “ทานอยาลอผมเลน สิครับ” พรอมกับตั้งสติกลับสูสถานะที่ควรจะเปน ...ตอนนี้เราไมใชเพื่อนกัน “ขอโทษทีวะกร” ทานรัฐมนตรีอำพลพูดเหมือน ไดสติเชนกัน “ฉันไมอยากตอบคำถามนี้กับนายเลย จริงๆใหตายสิ เอา” “หรือทา นเองกย็ งั ไมรวู า จะทำอยางไรเหมือนกนั ?” ผมรุกตอ บางอยางดลใจใหผมเดินหนาเต็มกำลัง 016
“อาจเปนเพราะวาคณะรัฐมนตรีชุดนี้หรือแมแต พรรครว มรฐั บาลนไ้ี มมคี วามโปรงใสอยางทฝ่ี า ยคานและ นักว ิชาการบางคนวาเอาไวจริงๆหรือครับ” อำพลเงียบไปครูหนึ่ง ผมเดาวาเขาคงประเมิน สถานการณอ อกแลววาควรไปทางไหน “นน่ั เปนสง่ิ ทศ่ี าลยงั ไมไดตดั สินวา พรรครว มรฐั บาล ไมโปรงใส ทง้ั หมดเปนเพียงขอ กลาวหาจากคนทไ่ี มเขาใจ ครับ” เขามองผมอยางไมละสายตา “ถามันเปนแคขอกลาวหาแลวทานจะปรับ ครม. ทำไม” “อา วก็เห็นเรียกรองกนั นกั นค่ี รับ” อำพลสวนขน้ึ มา นำ้ เสียงของเขาเริม่ เจือไปดว ยอารมณ “สอ่ื มวลชนอยาง พวกคุณ พวกนกั วชิ าการ กต็ อ งการอยางนน้ั ไมใชเหรอ เห็นปลุกปน กนั จงั เรากท็ ำใหแลวไง ผมนะ พรอมทำอะไร ก็ไดท ี่ทำใหบานเมืองนี้เดินหนาตอไปได” “เปนไปไดไหมวา รฐั บาลชงิ ปรับคณะรฐั มนตรีเพือ่ หนีฝายคานในการขออภิปรายไมวางไวใจ” ผมหยุด นิดหนึง่ “ซ ง่ึ ทา นเปนหนึง่ ในรฐั มนตรีท น่ี า จ ะถกู ฝา ยคาน ยื่นญัตติไมไววางใจแนๆ” “บางครัง้ ผมกส็ งสัยวา เขาเปนฝา ยคานหรือเปนฝา ย แคนกนั แน”อำพลตอบ “ดเู หมือนทา นผนู ำฝา ยคานจะ ยังโกรธแคนผมอยูนะ ถึงจองจะเลนงานผมจังเลย แต ผมไมกงั วลหรอกครับ รสู กึ เปนเกียรติดว ยทถ่ี กู ยน่ื ญตั ติ พอผมเปนนักการเมืองมานานยังไมเคยถูกยื่นญัตติ 017
ไมไววางใจมากอ นเลย ผมเพิง่ ทำงานไมทนั ไรกโ็ ดนซะแลว ถอื วาผลงานของเราคงมบี ทบาทตอ สงั คมมาก เกงกวาคณ ุ พอ เสียอ ีก” “ทานคิดวาที่ฝายคานบอกวาไมไววางใจทานเปน เพราะโกรธทท่ี า นลาออกจากพรรคฝา ยคานมารว มพรรค รัฐบาลกอ นการเลือกตัง้ ครัง้ ทผ่ี า นมาเหรอ”ผมถามตอ “ที่ผูนำพรรคฝายคานบอกวาทานไมมีอุดมการณ หรือ ไมอ ุดมการณของทานก็สามารถเปลี่ยนแปลงได?” “กร ทำไมนายถงึ มาสมั ภาษณเรา ทำไมไมใหนกั ขาว คนอน่ื มาทำงานนแ้ี ทนวะ นายเปนเพือ่ นเราไมใชเหรอ” เขาหยุดพลางถอนหายใจยาว “หรือนายไมใชแลว” อำพล ถามกลับ “พล เรายงั เปนเพือ่ นกนั อยูก จ็ ริง” ผมตอบ “แตเรา ก็ตองทำหนาที่ของเรา สวนนาย นายก็ควรทำหนาท ี่ ของนาย” “นายอยามาสอนฉนั เรือ่ งหนาทห่ี นอยเลยวะ ทม่ี า นัง่ ใหเพือ่ นถามหาเหวอะไรอยูน ่ี กไ็ มใชเพราะทำหนาท่ี หรอกเหรอ”อำพลกลาว “เอาละฉนั ตอบคำถามนายกไ็ ด ที่บอกวาไมมีอุดมการณ เห็นทีวาเราจะตองทำความ เขาใจเรื่องอุดมการณกันใหมเสียแลวละ” “ยังไง” “กไ็ มมอี ะไรมาก แคอดุ มการณของผมมนั เปลีย่ นไป และบังเอิญวามันไมตรงกับอุดมการณของทานผูนำ ฝายคาน เมื่ออุดมการณและแนวคิดไมตรงกัน มันก็ 018
ยากที่ผมจะทำงานรวมกับทาน และเปนธรรมดาที่ผม จะตองแสวงหาคนที่มีอุดมการณทางการเมืองหรือ คนที่มองเห็นปญหาของบานเมืองนี้ในมิติเดียวกับผม เหมือนกับผมเหตุผลที่ผมยายพรรคมันก็แคนั้น” “อุดมการณมันเปลี่ยนกันไดดวยหรือ” “แลวทำไมนายถึงเชื่อวามันจะเปลี่ยนไมไดละ กร” นน่ั สิ ทำไมผมถงึ เชือ่ วา อดุ มการณมนั เปลีย่ นแปลง ไมได ในเมือ่ ทกุ สิง่ ทกุ อยางกล็ ว นเปลีย่ นแปลงอยูเ สมอ แลวอุดมการณจะมีสิทธิพิเศษอะไรในการไมเปลี่ยน แปลง ผมไดแตเงียบไมรูจะตอบคำถามของเพื่อนเกา คนนี้ไดอยางไร “ทีโอนอยออกยังเปลี่ยนกันได” อำพลสำทับ 4 “ใครเปลี่ยนนน...เปน ใครไมเปลี่ยนนน....เปน” เสียงของพวกเราดงั ขึน้ พรอมๆ กัน แนนอน หนึง่ ใน นั้นมีเสียงของอำพลที่ฟงเหมือนจะดังก วาใครเพื่อน หลังจากวธิ กี ารโอนอยออกซง่ึ ไมสามารถแบงแยก พวกเราได เพราะทำไปทำมาทกุ คนกอ็ ยูข า งเดียวกนั หมด นั่นก็คือขางของอำพล ไมมีใครหรอกที่อยากเปนฝาย ตรงขามกับเขา เพราะนอกจากจะแพแลว อำพลยังมี ความสามารถพิเศษที่พรอมจะทำใหพวกเราแพอยาง 019
นาอายและกลายเปนตวั ตลกไดเสมอ เชน เมือ่ ใครสกั คน พยายามแยงบอลจากเขา แทนที่เขาจะพาบอลเลี้ยง หลบปกติ เขากลับหลอกเสียตัวประกบหวั หมุน เพือ่ นท่ี รอใหเขาสง บอลใหอยูก เ็ ดาไมไดวา เมือ่ ไหรอำพลจะสง ให และถาเปนการยิงป ระตูย ิ่งแ ลวใหญ ผูรักษาประตูท ี่ ถูกอำพลยงิ ประตูนน้ั ตอ งอายแทบแทรกสนามฟตุ บอล หนีทกุ คนไป เพราะเขาไมใชแคยงิ ใหเขา แตเขายงิ ใหเขา อยางที่นายทวารคนนั้นตองพบกับฝนรายอยางที่สุด ดังนั้น การเปนมิตรกับอำพลจึงเปนเรื่องจำเปน มาก เมือ่ เปนเรือ่ งจำเปน การโอนอยออกของพวกเราจงึ มีอำพลเปนเปาหมายหลัก แตในเมือ่ การโอนอยออกไม สามารถหาขอ สรุปได มาตรการตอ ไปทพ่ี วกเรานำมาใช เพือ่ ทจ่ี ะไดเตะบอลไดเสียทีกย็ ดึ ตามหลักสากลของการ โอนอยออก นั่นคือตองกำหนดใหมีการเปลี่ยนมือไป เรือ่ ยๆ จนกวาจะหาจดุ ทล่ี งตัวเจอ นน่ั เปนทม่ี าของกฎ ‘ใครเปลี่ยนเปน’ และ ‘ใครไมเปลี่ยนเปน’ พวกเราเองก็ใชกฎที่วานี้ แตความยุงยากอยูที่ กฎที่ใครก็ไมรเูขียนเอาไวอยางหลวมๆ นี่แหละวาไอที่ บอกใหเปลี่ยนเปน หรือไมเปลี่ยนเปนนะ แทจริงแ ลว มันจะเปนอะไรกันแน และในชว่ั เสีย้ ววนิ าทีทช่ี กั มอื ออกจากวงโอนอยออก เพือ่ ตดั สินใจวา จะเปลีย่ นหรือไมเปลีย่ น จะหงายหรือจะ คว่ำมอื นน้ั เอง เปนชว งเวลาแหงความเปนความตายของ 020
พวกเรา เพราะมนั จะกำหนดวา อำพลจะอยูใ นฐานะใด กับเรา เพื่อนรวมทีมหรือคูแขงขัน มิตรหรือศัตรู นอกจากตองหาทางใหเปนพวกเดียวกับอำพล ใหไดในขั้นแรกซึ่งนับวาเหนื่อยแลว เรายังตองมาลุน กันเหนื่อยกวาในขั้นที่สอง เพราะเราตองเดาใจอำพล ไปดวยอีกท างหนึ่ง เพือ่ นเจาของสมมติฐานทว่ี า อำพลชอบโอนอยออก คนเดิมยงั ตามมาตง้ั สมมติฐานตอ วา ถา การตดั สินตอ ง ดำเนินมาถึงรอบ ‘ใครเปลี่ยนเปน ใครไมเปลี่ยนเปน’ อำพลมกั จะไมเปลีย่ น ซง่ึ ตรงกนั ขา มกบั สมมติฐานของ ผม เพราะผมเชื่อวาอำพลจะเปลี่ยนอยูเสมอ เพือ่ นๆ เชือ่ ในสมมติฐานของผม เพราะผมเปนถงึ เพื่อนสนิทอันดับหนึ่งของอำพล เขาไมลังเลที่จะบอก เพื่อนๆ ทุกคนถึงตำแหนงสำคัญนี้ของผม แตสำหรับอำพล เขาเกิดมาเพื่อทำใหสมมติฐาน ของพวกเราสับสน เพราะบางครั้งเขาก็เปลี่ยนไปได งายๆ สำหรับคนที่คิดวาเขาจะยึดมั่นในสิ่งใดสิ่งหนึ่ง และไมเปลี่ยนอะไรเลยสำหรับคนที่คิดวาเขาโลเล แต ที่แนๆ ทุกครั้งที่เขาเลือกเปลี่ยนหรือไมเปลี่ยน มันก็ คือการเปลี่ยนสำหรับเพื่อนไมคนใดกค็ นหนึ่งอ ยูเสมอ อำพลบอกเสมอวา ใครละจ ะไมรูจักเปลี่ยนแปลง ใครกันบางที่เปลี่ยนไมเปน
021
5 “ใชไหมละกร ใครบางที่ไมรูจักเปลี่ยน ขนาดคน ที่ไมเคยเปลี่ยนมือในการโอนอยออกเลยสักครั้งอยาง นายยังรูจักเปลี่ยนเลยนี่หวา” จริงของอำพล ผมไมคอยนิยมเปลี่ยนมือในการ โอนอยออก ผมเลือกแลวก็คือเลือกเลย ที่ผานมา สว นใหญอำพลมกั จะเลือกแบบเดียวกบั ผมเอง หรือไม เขาก็เปลี่ยนมาเปนแบบเดียวกับผม วาแตเขาก็สังเกต ผมในตอนนั้นเหมือนกันหรือ “ฉนั เปลีย่ นอะไรวะ” ผมถามกลับพลางเก็บขา วของ เครือ่ งมือในการสมั ภาษณลงเป หลังจากทท่ี า นรฐั มนตรี ยอมใหความรวมมือตอบคำถามโดยดจี นแลวเสร็จ “ก็นายเพิ่งเปลี่ยนหมาดๆ นี่ไง จากนักขาวสาย เศรษฐกิจมาทำขาวสายการเมือง ถึงแมนายจะไมยอม บอกฉันวานายเปลี่ยนเพราะอะไร แตก็ถือวาเปลี่ยน ใชไหมละ” อำพลกลาว “หวังวานายคงไมไดเปลี่ยน เพราะเลนโอนอยออกหรอกนะ” ผมและเขาหัวเราะขึ้นพรอมๆ กัน เลขานุการของทา นรฐั มนตรีเดินมาบอกเราวา เวลา ในการสัมภาษณห มดแลว ทานรัฐมนตรีจำเปนต องไป ธุระที่อื่นกอนจะเดินออกจากหองไป “ขอบพระคุณทานรัฐมนตรีมากครับที่สละเวลา ใหสัมภาษณ” ผมกลาวกับอำพลเพราะนึกขึ้นมาไดวา 022
ผมควรจะพูดอยางนี้กับคนที่มีเกียรติเปนถึงผูบริหาร ประเทศ อยางนอยนักขาวอาวุโสหลายสำนักกเ็ชื่อกัน วาอำพลจะไดเปนนายกรัฐมนตรีในอนาคต เขาคอื ความ หวังของประเทศนี้ อำพลเดินมาตบไหลผมแลวยม้ิ ให “ดว ยความยนิ ดี คุณนกิ ร วา แตคณ ุ จะไมคยุ กบั ผมแบบเพือ่ นแลวใชไหม วะ ไอก ร” “ลำบากใจวะ” ผมตอบไป “เออ เขาใจ” เขาตอบ “ฉันผิดเองที่เปนอยางนี้ ฉันผิดที่ฉันไมเคยเปลี่ยน ตอนเด็กๆ อยากเปนนัก การเมืองยังไง โตขึ้นก็อยากเปนอยางนั้น เพื่อนฝูงก็ ไมคอยกลาเขาใกล ขนาดเพื่อนที่กอดคอหาเสียงกัน มาตอนลงสมัคร ส.ส. มันก็ไมยอมคุยกับฉัน เพราะ โกรธที่ฉันยายพรรค จะใหทำไงไดละวะ ฉ ันอยากเปน ฝายบริหารบานเมืองนี่หวา ฉันไมอยากเปนฝายคาน ไมชอบงานตรวจสอบ ถา รวู า อยูก บั ใครแลวไดเปนรฐั บาล ไดทำงานบริหารที่อยากทำฉันก็ทำ เลนฟุตบอลฉันก็ อยากเลนใหดี ใหทีมชนะ ฉันผิดตรงไหนวะ” “นายไมผิดหรอก มันยากที่จะบอกวาการเปลี่ยน หรือไมเปลี่ยน เปนเรื่องผิด” “ขอบคุณที่เขาใจ ฉันตองไปแลวละ เดี๋ยวไมทัน ทานนายกฯ แลววางๆเราไปกินขาวกัน ชวนเพื่อนคน อื่นไปดวย” 023
6 ผมเดินออกมาจากหอ งรบั รอง เลีย้ วผา นบนั ไดวน ลงมาขางลาง เห็นรถของอำพล รัฐมนตรีประจำสำนัก นายกรัฐมนตรีวิ่งผานไป เห็นเงาของเขารางๆ นั่งอยูที่ เบาะหลังรถ ผมเดินไปที่จอดรถ พลางคิดถึงประโยคสุดทายที่ ผมเพิ่งบอกบุคคลสำคัญคนหนึ่งของประเทศนี้วาการ เลือกเปลี่ยนหรือไมเปลี่ยนไมใชเรื่องสำคัญและไมใช เรื่องผิด เพราะทุกคนก็ลวนเคยเปลี่ยนและไมเปลี่ยน กันทั้งนั้น เราโอนอยออกกับช ีวิตอยูเสมอ บางครั้งเรา ก็ตองรูจักเปลี่ยนและไมเปลี่ยนใหเปนบาง ใครบางที่จะไมเปลี่ยนเปนไปตลอดชีวิต แมกระทั่งผม คนที่ไมเคยเปลี่ยนมือเลยในการ โอนอยออกก็ยังตองเปลี่ยนสายงานตามที่อำพลตั้ง ขอสังเกต แตเขาทำไดแคสังเกตเทานั้น เพราะสิ่งที่เขา ไมรูกค็ ือ ทำไมผมถึงเปลี่ยนมาทำขาวสายการเมือง เพราะผมไมอยากใหเขารวู า เหตุผลมอี ยูง า ยๆ นัน่ คือผมเปลีย่ นเพราะอยากมาเจอเขา อยากมาสมั ภาษณ เขา ถา เขายงั อยูใ นตำแหนงทป่ี รึกษาดา นเศรษฐกิจของ พรรคเกา ผมก็ไมมีความจำเปนตองเปลี่ยน แตในเมือ่ เขาเปลีย่ นไป ผมกต็ อ งเปลีย่ นตาม นเ่ี ปน วิธหี มุนรอบอำพลของพวกเราไมใชหรือ แลวทำไมผมถงึ อยากเจอเขา คำถามนี้อำพลไมเคยอยากรู เขาไมมีวัน 024
ถ ามผม ทั้งที่ผมอยากบอกเขา ผมอยากเจอเขาเพื่อ ยืนยันกับตัวเองวาอำพลเปลี่ยนไปแลว เขาไมไดแค เปลีย่ นพรรค แตเขาเปลีย่ นอดุ มการณ ซง่ึ ผมวา มนั เปน สิ่งที่ไมค วรเปลี่ยน แนนอน ผมผิดหวังในเพื่อนคนนี้มาก เขาไมควร นำอุดมการณม าโอนอยออกเลย
025