inhoud # 4 sept./okt. 09
op de cover: Laird hamilton Foto: Kurt Markus
34
34
no need for speed
Wijn en bier geven plezier
65
nieuwe helden
34
Smaakmakers 10 Sacred Site Meenakshi, India 12 People Planet Play Nieuws, trends & gadgets 17 Onbekend maakt bemind Isle of Skye, Schotland 19 Vluggertje Sallandse Heuvelrug 20 Cool People Alison Gannett 23 Dromenland Reistrends & tips 47 Huisstijl Wonen, kunst & design 54 Gear Schoenen, brillen en skates 74 Koek en Zopie Leuk en lekker 77 Body en Soul Voer voor je ziel 78
Lichaamstaal Body of evidence: wat vertelt je lichaam
84 90
Megapixel Flitsen bij volle zon
91
‘Geheim’
Skills Strandjutten
Routetips Wildspotten
Gear
Spraakmakers 24 44 48 72 80
Reisreportage Sri Lanka In de media Running the Sahara Wereldroutes Wijn- en bierhoppen Exit Hier moet je naar toe Fascinatie Spoedcursus Verlichting door Tijn Touber
Hoofdgerechten 34
Roxane Catz
Food for thoughts
hardloopspecial
Columns 75
58
No need for speed
87
slechts e 9,95 per jaar
Floortje Dessing
Nagerechten 95 Salt Homeshop 98
Colofon
99
Word Salt abonnee
Van de redactie
“Jemig, hoe krijgen jullie het toch telkens weer voor elkaar om zo’n blad vol te schrijven? Waar halen jullie al die onderwerpen vandaan?” Geloof het of niet, maar dit zijn vragen die vaak aan ons als makers van Salt worden gesteld. En als ik dan zeg dat we juist altijd teveel onderwerpen hebben waar we graag over willen praten en dat we telkens weer, uiteraard met gemor en tegenzin, artikelen moeten schrappen of doorschuiven, is de verbazing nóg groter. “Maar ja, jullie maken natuurlijk ook een hoop mee”, is dan de reactie. Dat klopt, zeg ik dan, omdat ik een hoop mee wil maken! Vragende ogen; “hoe bedoel je dat?” Je hoeft de wereld niet over te reizen om vervolgens thuis te kunnen komen met (eindelijk) een verhaal, leg ik dan uit. Stap je voordeur uit, kijk om je heen, zet je oren open, luister, praat, lees en voor je het weet ben je bedolven onder de verhalen. Maar als ik dat zeg, voel ik me tegelijkertijd zo’n ontzettende wijsneus. Ik kan me namelijk gewoon niet voorstellen dat ik iets schokkend nieuws zeg of een geheim verklap. Of toch wel? Saltmedewerker Tijn Touber (lees zeker zijn verhaal op pagina 80) schreef een
boek ‘Spoedcursus Verlichting’ en hij begint zijn boek met het ‘Geheim van verlichting’. Hierin schrijft hij over een vermoeide reiziger die bij een wijze koning aan het hof verschijnt en hem smeekt om zijn geheim te vertellen. Natuurlijk wil de koning dat, maar hij vraagt de reiziger eerst even uit te rusten van zijn lange reis. “Wandel door de paleistuinen, eet, drink, doe wat je wilt en kom vanavond terug.” Op weg naar buiten wordt hij tegengehouden door de lakei die hem een kaars in zijn handen drukt met de opdracht deze brandend te houden totdat hij de koning die avond weer ontmoet. ’s Avonds aan tafel vraagt de koning aan de reiziger of hij een mooie dag heeft gehad. “Zeker”, antwoordt de man en begint enthousiast te vertellen over wat hij allemaal heeft gezien, gehoord en gedaan. “Maar”, voegt hij er aan toe, “ik was me ondertussen ook steeds bewust van de vlam die ik brandend moest houden.” “Aha”, zegt de koning, “dan heb je mijn geheim ontdekt!” Veel leesplezier en maak van iedere dag een paleistuinwandeling. Natasha Bloemhard | hoofdredacteur | Natasha@getsalt.com
SEPT./OKT. 09
SALT 04
3
SALT ONLINE
GetSalt.com Op onze website delen we dagelijks het laatste nieuws en alles op het gebied van People, Planet, Passion en Play met je. Reis rond en deel je mening met anderen.
Salt en Specialized zoeken testrijders Ben jij een mountainbiker die graag nieuwe routes rijdt en het leuk vindt om je ervaringen met anderen te delen? Meld je dan aan als testrijder van het Salt testteam. We zoeken enthousiaste mountainbikers – zowel beginners als gevorderden (en alles daartussen in) – die samen met ons alle uitgezette Nederlandse MTB-routes (111! In totaal) in kaart willen brengen. Uiteindelijk bundelen we het resultaat van deze testritten in de Salt Bike Guide die in het voorjaar van 2010 zal verschijnen. Op onze website vind je meer informatie en kun je het aanmeldingsformulier downloaden.
Nieuwe Imax-film: Wild Ocean Op 12 oktober gaat in het Omniversum in Den Haag één van de mooiste Imaxfilms ooit in première: Wild Ocean. Ieder jaar vindt voor de ruige Zuid-Afrikaanse KwaZulu-Natal kust een van de grootste volksverhuizingen in het dierenrijk plaats. Miljoenen sardienen trekken aan het eind van de herfst langs de kust richting het noorden en vormen zo een gemakkelijke prooi voor duizenden hongerige roofdieren zoals haaien, dolfijnen, jan-van-gents én mensen. Helaas wordt in Wild Ocean, die diverse internationale filmprijzen won, ook pijnlijk de gevolgen van overbevissing voor de sardinetrek duidelijk. Gelukkig hebben lokale Afrikaanse vissers de handen ineen geslagen om dit unieke ecosysteem in stand te houden. Op GetSalt.com vind je alvast een voorproefje!
Cool Green advertising Om de duurzame boodschap te kunnen blijven verspreiden, wordt de creativiteit van reclamemakers behoorlijk op de proef gesteld. Op onze website zie je welke campagnes internationaal goed scoren. Onze favorieten? Fiat (pandabeer in crashtest), een filmpje van het WWF waarin je een ijsbeermoeder met jong dakloos op straat ziet liggen, de BioDIESEL van jeansmerk DIESEL, The Think Global, Eat Local campagne, de Green-ass video (hilarisch!) en de Fresh Salad commercial van McDonalds. GetSalt.com
Winnen 5 x 2 filmkaartjes Shoot Me filmfestival dat van 15 t/m 25 oktober in Rotterdam wordt gehouden. Zie pagina 89 5 x routeboekje Pieperpad. Nieuwe fietsroute (1000 km) door Nederland. Zie pagina 89.
10 x toegangskaart + parkboekje van Nationaal Park de Hoge Veluwe. In de bronsttijd (tot eind september) kun je de mannetjesherten zien (en vooral horen) vechten om hun wijfjes. Een indrukwekkend spektakel.
Kans maken? Ga naar GetSalt.com (winnen). Zoals altijd geldt; alleen Salt abonnees kunnen aan deze prijsvragen meedoen!
Wat vind jij?
Nationale parken en Werelderfgoed zijn schadelijk voor onze natuurgebieden. Door miljoenen mensen met allerlei voorzieningen een park in te lokken, trekt de natuur uiteindelijk aan het kortste eind. Laat je mening horen en doe mee aan de Salt poll op onze website. SEPT./OKT. 09
SALT 04
7
Zandkasteel De hoogste zandduinen ter wereld vind je in het westen van Namibië, in de Sossusvlei om precies te zijn. De Vlei (Afrikaans voor vallei) is een enorme kleivlakte ingesloten door roestbruine ‘zandkastelen’ van meer dan 300 meter hoog - de hoogste steekt ongeveer 380 meter boven het pannenkoekenplatte landschap uit. De torenhoge heuvels behoren tot de oudste ter wereld en liggen in het Namib Naukluft Park dat met een oppervlakte van 50.000 vierkante kilometer tot de grootste wildparken ter wereld behoort. De aanwezige slangen, hyena’s, zebra’s en gekko’s hoeven zich in ieder geval geen zorgen te maken dat ze elkaar in de weg lopen. Deze bizarre zandbak ontstond toen miljoenen jaren geleden de nabijgelegen Atlantische Oceaan zandkorrel voor zandkorrel op de kust smeet. De wind zorgde er vervolgens voor dat de oorspronkelijke kustduinen aan de wandel richting het binnenland gingen. De roestbruine kleur van het zand is overigens een teken van oudheid. Deze wordt namelijk steeds feller naarmate ijzer in het zand oxideert. Aan de voet van de duinen ligt het opgedroogde zoutmeer Dead Vlei. In deze vallei staan de geraamten van de kameeldoornbomen. Deze bomen zijn al 600 tot 900 jaar dood, maar door de droogte en de grote concentratie zout willen ze maar niet vergaan. Het uitzicht vanaf Dead Vlei is spectaculair; zwarte bomen op een vlakke, witte zoutbodem met daarachter torenhoge rode duinen die scherp tegen een azuurblauwe lucht afsteken. Een zo mogelijk nog indrukwekkender visueel spektakel ontstaat als zware regenval de Sossusvlei in een turkoois meer, met een diepte van een paar centimeter, verandert. Hiervoor moet je echter wel geduld hebben, het regent hier namelijk gemiddeld eens in de tien jaar. Makkelijker is het om de duinen van bovenaf te bekijken. Dankzij de aanwezige thermiek is het gebied namelijk een paradijs voor luchtballonnen. Klim aan boord van zo’n luchtschip en zweef met zonsopgang als een kapitein over een oceaan van golvende duinen. Het langzaam veranderende licht zet de aarde beneden je in vuur en vlam waardoor je getuige bent van een magisch schouwspel. namibweb.com/naukluft.htm
welkom bij
people planet plaY
Wat is beter?
Recyclen of 10 jaar mee gaan?
Dat was een van de vragen die Jill Dumain, Director Environmental Analysis van Patagonia, stelde aan de journalisten die en masse naar de persconferentie waren gekomen die op de Outdoorbeurs in Friedrichshafen over dit onderwerp werd gegeven. Met deze vraag gaf Dumain aan dat veel bedrijven, inclusief Patagonia, moeite hebben met het begrip duurzaamheid.
Golf van verontwaardiging De golf op deze foto is gemaakt van plastic flessen die de Amerikaanse surfster en beeldend kunstenares, Kathleen Egan, samen met 12 andere surfers, op het strand verzamelden. “Ik schrok me kapot van de enorme hoeveelheid plastic die ik aantrof. Ook tijdens het surfen kom ik steeds meer flessen in het water tegen. Ik hoop met The Plastic Wave een ‘golf van verontwaardiging’ te starten.” Check het filmpje van de bouw van de golf door Kathleen op GetSalt.com. Foto: Heather Hiett, H2photos.com
GetSalt.com Poll: Aparte dagen Dag van de Aarde, Earth Hour, Week van de Zee, Dag van de duurzaamheid etc. Op onze website vroegen we je of jij vindt dat we inmiddels teveel van dit soort dagen hebben. Dit is wat je zei • Ja, het is allemaal teveel ................................. 12% • Nee, we moeten iedere mogelijkheid aanpakken die zich voordoet om aandacht te vragen voor milieuonderwerpen ................................... 19% • Het zou beter zijn als er meer samenwerking zou zijn dan meer van hetzelfde ............................................. 66% • Geen mening ........................................................... 3%
12
SALT 04
SEPT./OKT. 09
3% 12%
19% 66%
De Outdoorbeurs in Friedrichshafen is een internationale vakbeurs, de grootste in zijn soort, die jaarlijks in juli plaatsvindt. De duurzaamheidstrend is nog lang niet voorbij, sterker nog, de discussie blijkt nu pas echt goed los te barsten. Een van de grote voordelen hiervan is dat de merken onderling nog nooit zo veel met elkaar gesproken hebben. Reden is dat ze allemaal met dezelfde problemen en vraagstukken worstelen. “Is het beter om een jas te maken van gerecycled materiaal of een jas die tien jaar meegaat? Hoe kan een shirt dat 13.000 kilometer heeft gereisd nog steeds duurzaam worden genoemd? Zet je mensen als merk niet aan tot consumeren als je ieder jaar met een nieuwe collectie op de markt komt? Moet je als bedrijf zo transparant mogelijk zijn of roep je hiermee alleen maar publiekelijke kritiek over je af? En hoe kun je er als outdoorsector in zijn geheel voor zorgen dat het gebruik van chemicaliën in goede banen wordt geleid?” Ook Jill, werkzaam voor het merk Patagonia dat al sinds zijn ontstaan bezig is met duurzaamheid, heeft geen pasklare antwoorden. Onmisbare gesprekspartner in deze discussie is Bluesign, een onafhankelijke organisatie die de standaard voor het duurzaam produceren van textiel heeft gezet. Steeds meer bedrijven, waaronder Vaude, The North Face, Helly Hansen en Patagonia, sluiten zich dan ook bij dit internationale keurmerk aan met een schone toekomst als gezamenlijk doel. bluesign.com, patagonia. com
people planet plaY Kerngetallen
Fout leer uit de Amazone naar aanleiding van het greenpeace rapport ‘Slaughtering the Amazon’ hebben Timberland en nike besloten geen leer meer te gebruiken dat afkomstig is van vee uit de Amazone. In het rapport beschuldigt Greenpeace verschillende multinationals, waaronder de (sport)schoenenfabrikanten Timberland, Nike, Reebok en Adidas, ervan mede verantwoordelijk te zijn voor de ontbossing van het Amazone regenwoud. Door het leer voor hun schoenen van Braziliaanse veehouderijen af te nemen, zorgen ze er indirect voor dat er steeds meer bos moet plaatsmaken voor nietsontziende veeboeren. Nike en Timberland gaan van hun Braziliaanse toeleveranciers eisen dat het leer dat ze afnemen op geen enkele manier schade aan het Amazonegebied toebrengt. Je kunt het Greenpeace rapport downloaden op greenpeace.nl (publicaties).
8 Sec. Iedere 8 seconden wordt 4046 vierkante meter van het Amazonewoud gekapt om plaats te maken voor gigantische veehouderijen.
12%
Van alle Nike schoenen bevat nu nog fout leer dat afkomstig is uit het Amazonegebied.
20%
Van de wereldwijde broeikasgassen wordt door ontbossing van de Amazone veroorzaakt. Dat is meer dan dat alle auto’s, treinen, vliegtuigen en schepen bij elkaar veroorzaken.
Schipper mAg ik overSTeken?
GP/Beltra
50%
Van de mondiale leerproductie wordt voor schoenen gebruikt.
+
200.000
Is het aantal emails dat Greenpeace namens 30.000 activisten naar verschillende schoenenmerken heeft gestuurd.
7 miLjArD
Is de waarde van de Braziliaanse ‘koeienhandel’. Leer neemt meer dan een kwart van deze omzet voor zijn rekening.
Andere verspringers mike powell De Amerikaanse atleet sprong in 1991 8,95 meter ver. Sindsdien is nog niemand in de buurt van dit wereldrecord gekomen.
Sneeuwluipaard Het zeer zeldzame sneeuwluipaard (of sneeuwpanter) verrast zijn prooi door zich vanaf zo’n 10 tot 15 meter op zijn prooi te lanceren. Wil je dit schitterende dier in actie zien, kijk dan de dvd Earth. Danny Way Deze waaghals heeft meerdere skateboardrecords op zijn naam staan. Behalve het wereldrecord hoogspringen (7 meter) sprong de Amerikaan met een afstand van 24 meter (over een schans uiteraard) ook het verst ooit
redbull-photofiles.com
Dat die stijve engelsen heus wel eens te porren zijn voor een verzetje, blijkt wel uit deze foto waarop de trots van Londen, The Tower Bridge, wordt gebruikt als luchthaven. Robbie Maddison (28), één van de radicaalste freestyle crossers ter wereld, gebruikte de half openstaande brugdelen als start- en landingsbaan voor zijn back flip (achterwaartse salto). De 8 meter die hij door de lucht moest overbruggen was overigens een eitje in vergelijking met de 106,98 meter die de knotsgekke Australiër vorig jaar sprong en waarmee hij het wereldrecord verspringen vestigde.
kiTT Een verspringer die hier natuurlijk niet mag ontbreken is KITT, een van de hoofdrolspelers uit de onvergetelijke jaren ’80 tv-serie Knight Rider. Dankzij de Turbo Boost sprong de zwarte Pontiac Firebird zeker 12 meter ver. SEPT./OKT. 09
SALT 04
13
TeksT NaTasha Bloemhard. Beeld NaTasha Bloemhard, BarBeryN.com eN siddhalepa.com
Sri Lanka Dat de wijsheid uit het Oosten komt is natuurlijk overdreven, maar sinds wij eeuwenoude inzichten en methodes, afkomstig uit deze landen, toelaten leren we wel een hoop nieuwe dingen. En dat is een enorm avontuur dat niet alleen leuk en spannend is, maar ook daadwerkelijk laat zien wat het effect is van een methode die zowel op fysiek als mentaal en spiritueel vlak werkzaam is. Salt maakte in Sri Lanka nader kennis met de eeuwenoude geneeskunst Ayurveda.
EEuwEnOuDE gEnEESkunst bOnkt Op wEStErSE DEur
24
SALT 04
SEPT./OKT. 09
reisreportage gepakt door de cultuur, de boeddhistische levenswijze, de schoonheid, de variatie van het landschap, het eten maar met name door de mensen. Zelden heb ik zulke lieve mensen ontmoet als in Sri Lanka. In Sri Lanka groeien de mensen op met de kracht van de natuur en met de spirituele kracht van de leer van Boeddha. En die levenswijze was voor mij – product van de ‘instant oplossingen’-generatie – al direct een enorme eyeopener. En nog steeds word ik verrast door de eenvoud van oplossingen waarmee de Singalezen op de proppen komen. Zo herinner ik me een keer in Sri Lanka dat ik te beroerd was om rechtop te lopen. Ik zwalkte letterlijk door de botanische tuinen van Kandy (de voormalige hoofdstad). Een man zag dat, vroeg me wat er was en plukte vervolgens vlak voor mijn neus een nootmuskaat uit de boom en liet mij de schil ervan opeten. Ik fronste mijn wenkbrauwen, had er weinig vertrouwen in, maar ik voelde me zo ellendig dat ik het ‘maar deed’. Op advies van de man bleef ik toen een kwartiertje rustig zitten. Geloof het of niet, 15 minuten later voelde ik me als herboren. Het hele misselijke gevoel was compleet verdwenen. En deze kruidenkracht heeft me later wel vaker uit de brand geholpen. Afgelopen winter (hoog zomer in Sri Lanka) besloot ik nader kennis te gaan maken met Ayurveda dat inmiddels ook ons eigen land heeft bereikt. Het werd een enorme ‘reality check’ voor me. Wij zijn echt ver van de natuur verwijderd geraakt en ook heel erg ongeduldig geworden, merkte ik. We gunnen ons lichaam en onze geest geen tijd meer om gezond te blijven of om te herstellen. Een week leven volgens de Ayurvedische principes opende mijn ogen omdat ik erachter kwam dat de leer niet alleen een geneeswijze is, maar vooral een manier van leven en ik werd er heel gelukkig van.
Dosha’s In de Ayurveda gaan ze er vanuit gaat dat je pas gezond bent als lichaam en geest, maar ook je spirituele geest in balans zijn. Bepalend hierin zijn je dosha’s (zie kader) Als deze verstoord zijn, grijpen ziektes om zich heen, is de overtuiging. Inmiddels zijn we in het Westen ook zover dat we weten dat onze geestelijke gesteldheid invloed heeft op ons lichamelijk welzijn en andersom. En dus vraagt ook de westerse arts inmiddels aan je wat je in je dagelijkse leven zoal te verduren hebt (gekregen). Een Ayurvedische arts idem, maar in plaats van zich puur op de fysieke klacht te richten, benadert hij/zij je lichaam van begin af aan holistisch (holon is Grieks voor het geheel). Elke klacht, fysiek of mentaal, kan meerdere oorzaken hebben, maar de behandeling ervan is altijd gericht op het herstellen van de balans van je dosha’s. Want als deze zijn hersteld, zijn het lichaam en de geest weer krachtig genoeg om zichzelf te genezen. Niet van alle denkbare ziektes, in sommige gevallen zal ook een Ayurvedisch arts altijd een combinatie met de reguliere, westerse geneeswijze adviseren. Maar met de ‘wapens’ die in de Ayurvedische wetenschap worden ingezet – kruiden, aromatherapie, voeding, acupunctuur, meditatie en yoga – kom je echter een heel eind. Om te beginnen op het preventieve vlak. Verwachtingsvol over de Ayurvedische leer én wat dat betekent voor mijn levensstijl, checkte ik in bij Barberyn Reef, het eerste Ayurveda resort van Sri Lanka. De bakermat van Ayurveda (ayur = leven, veda = weten, dus ‘leer of wetenschap van het leven’) ligt in India en gaat zo’n 5000 jaar terug. Het is van oorsprong een hindoeïstische gezondheidsleer, een van de oudste ter wereld, die de natuur als medicijnkast heeft. Van India ging de leer vrij snel door naar het kleine buurtje, Sri Lanka waar ik ermee kennismaakte. Ik kom al sinds 1988 in Sri Lanka, ben er ooit een keer naartoe gegaan, zoals vele anderen, en toen blijven ‘plakken’. Met name omdat een van mijn beste vrienden er woont, Thilak, een Singalees die ik in Nederland heb leren kennen. Hij haalde me destijds over om een keer naar zijn land te komen en dat ben ik sindsdien blijven doen. Ik was gelijk
Aanschuiven bij de monnik In Sri Lanka barst het van de plekken waar je terecht kunt voor een Ayurvedische behandeling maar Barberyn Reef is de eerste die het volgen van een behandelingskuur combineerde met het aanbieden van een vakantie resort. Het is zondag als ik aankom en op die dag komt er altijd een monnik uit de nabijgelegen tempel een meditatieles geven. Ik val dus met mijn neus in de boter en schuif snel op mijn matje op de grond aan om naar zijn woorden te luisteren. Tijdens een meditatie merk ik hoe onrustig mijn geest is. Mijn lijf zit in het mooie Sri Lanka, maar SEPT./OKT. 09
SALT 04
25
INTERVIEW
A little adrenalin every day, keeps the boredom away 30
SALT 04
SEPT./OKT. 09
interview door Ard krikke. Beeld kurT MArkus, oxBow
Hij is de Tiger Woods, de Michael Jordan, de Lance Armstrong van de boardsports. Stuk voor stuk onovertroffen top atleten die hun succes niet louter te danken hebben aan talent of vele trainingsuren. Wat deze elite vooral verbindt is hun levenshouding. Mind, body en soul werken als een geoliede machine samen. Tel hier een ijzeren discipline bij op en je staat jarenlang op het hoogste podium. Hoe dat voor ’s werelds meest gerespecteerde ‘big wave’ surfer Laird Hamilton TeksT Ard krikke. Beeld kurT MArkus, oxBoworld.coM
(45), werkt, lees je in zijn boek Force of Nature dat begin dit jaar werd gepubliceerd. Salt kreeg een paar lesjes mee.
Laird Hamilton
“Onze plaats in het universum stelt niets voor”, begint Laird zijn verhaal. “Ik ben er echter van overtuigd dat als je in contact met je innerlijke zelf staat, je een zinvol leven kunt leiden. Plezier en fantasie spelen hierbij een essentiële rol, én dat je jezelf constant blijft verbazen. Of zoals Albert Einstein het verwoordde: “Fantasie is belangrijker dan kennis. Kennis is beperkt. Fantasie kent geen grenzen.”
Control your mind “Ieder mens worstelt met dezelfde problemen en heeft dezelfde kansen. Het draait allemaal om de stem in ons hoofd die we onze geest noemen. Ik ben ervan overtuigd dat je door je gedachten te sturen invloed op je leven kunt uitoefenen. Dus als je er al vanuit gaat dat je iets niet kunt, dan heb je gelijk. Dan gaat het ook nooit lukken. Maar als je denkt dat je het wel kunt, dan lukt het je vaak ook. Je hele houding en alles wat je doet is dan gericht op het laten slagen. Stap je met het verkeerde been uit bed en laat je dit de rest van je dag bepalen, dan krijg je die dag gegarandeerd ruzie met iemand. Ben je van plan er het beste van te maken, dan zul je die dag weinig obstakels tegenkomen. Alles hangt dus af van je eigen houding; jij bepaalt hoe de rest van de wereld op jou reageert.”
A little adrenalin every day, keeps the boredom away “Toen ik tien was sprong ik van een 20 meter hoge klif in zee. Ik weet niet waarom, maar al van jongs af aan wilde ik van de hoogste dingen afspringen. Ergens in het menselijk DNA zit het nemen van risico’s verstopt. Ooit waren we jagers en konden we alleen overleven door op het randje te leven. In onze huidige welvaartswereld is die uitdaging weg, we raken verveeld en worden lui. En daar voelen we ons niet goed bij. Je kunt al simpel een risico nemen door jezelf in een onbekende situatie te plaatsen, maar de meeste mensen zijn hier bang voor. Als je in Afghanistan woont, heb je natuurlijk geen behoefte aan onzekerheid. Maar als je een veilig en comfortabel leven leidt, moet je eigenlijk elke dag iets doen waar je bang voor bent. Het herinnert je eraan hoe kostbaar het leven is en dat zorgt er uiteindelijk ook voor dat je een beter mens wordt.” SEPT./OKT. 09
SALT 04
31
NO need Door rosanne VrienD en Luke nieuwman BeeLD Gore-Tex TransaLpine run
34
SALT 04
SEPT./OKT. 09
for speed
no need for speed
HArDLopen in een ‘ WereLDTijD’ Dwars door de Alpen
is de tijd die je om je heen hebt kunnen kijken. Na af-
Wat Gore-Tex Transalpine Run Hier loop je warm voor De Gore-Tex Transalpine run is een hardloopavontuur dat zijn gelijke in Europa niet kent. In acht dagen trek je van de ene kant van de Alpen, van Oberstdorf in Zuid-Duitsland naar Latsch in Italië. Hoe je dit doet is jouw zaak. Een deel van de deelnemers doet echt mee voor het klassement en zal zo hard mogelijk de 240 kilometer (en de 15.000 hoogtemeters) proberen af te leggen. De meeste lopers gaan echter voor het avontuur en genieten onderweg volop van het machtige berglandschap. Het evenement wordt al vijf jaar lang begin september georganiseerd, je hebt dus nog precies een jaar de tijd om jezelf in een moderne Hannibal om te toveren. Ga naar Voor inspiratie ga je naar transalpine-run.com Soortgelijke evenementen zijn de The North Face Ultra Trail du Mont Blanc (ultratrailmb.com) en de Gore-Tex Transrockies Run (transrockies.com/transrockiesrun).
loop dan ook geen minuten of secondes, maar liever
Hindernisbaan
een hele lange wereldtijd.
Wat Survivalrun Hier loop je warm voor Een vorm van hardlopen die je waarschijnlijk (nog) niet kent is de survivalrun. Bij een survivalrun wordt hardlopen gecombineerd met het overwinnen van verschillende hindernissen. Denk hierbij aan kunstmatige obstakels als balken, netten en touwladders, maar ook aan bruggen en sloten. In plaats van ‘saai’ asfalt bestaat de ondergrond uit zand- en bospaden, sompig akkerland en hindernissen. Denk nu niet meteen dat deze sport alleen voor breedgeschouderde commando’s is weggelegd. Omdat de afstanden van survivalparcoursen variëren tussen de 5 en 25 kilometer en ook de hindernissen in moeilijkheidsgraad verschillen, kun je het als ‘first timer’ een keertje uitproberen. Behalve conditie moet je over techniek, kracht en souplesse beschikken om een parcours te volbrengen. Ga naar survivalbond.nl
“Je kunt pas echt van een sport gaan houden als je de prestatiedrang los kunt laten”, zei hardlooplegende Jan Knippenberg ooit. En “lopen is geen sport, maar een manier van reizen”, voegde hij daar aan toe. Wie hardlopen in dit licht kan zien, laat zijn stopwatch voortaan thuis en gaat gewoon rennen. Kan jou het schelen hoe lang je er over doet. De enige tijd die telt
Safari-joggen Wat Safari-joggen Hier loop je warm voor Safari-joggen is uniek in Nederland en is de ultieme combinatie van sport en genieten van de natuur. Een gids van safari-joggen.nl brengt je al hardlopend op de mooiste plekken van de Veluwe. Je rent langs spectaculaire uitzichtpunten en baant je een weg door manshoge varens waardoor je je soms in Afrika waant. Volgens de organisatie is de kans vrij groot dat je oog in oog met een edelhert, ree of wild zwijn komt te staan. Voor Safari-joggen heb je wel een behoorlijke conditie nodig. Houd er rekening mee dat het terrein behoorlijk heuvelachtig is en dat de paden zanderig kunnen zijn. De hardloopsnelheid is afhankelijk van de groep (maximaal 5 à 6 personen), maar in de regel wordt een tempo van gemiddeld 10 kilometer per uur aangehouden. Een deel van de verdiende inkomsten van de safarijoggers vloeit overigens terug naar lokale natuurverenigingen. Ga naar Op safari-joggen.nl kunje terecht voor data, tijden en locaties. SEPT./OKT. 09
SALT 04
35
wereldroute
‘Kroeglopen’ langs de mooiste routes
Wijn & bier geven plezier Door rosanne VrienD & Bart Giepman
‘Het einde van iets is ook altijd weer het begin van iets’, en deze verhelderende wijsheid brengt ons van de zomer in de herfst, traditioneel de periode van de wijnfeesten en de fijne bokbieren. Wijnleek Rosanne Vriend selecteerde een aantal avontuurlijke ‘kroegentochten’ langs de wijn-
‘Kroeglopen’ langs de mooiste routes
velden. Geen discussie over de Bob dit keer, je gaat met de fiets, te voet of met de kano.
48
SALT 04
SEPT./OKT. 09
wijn weetje: wine gums zijn lekker, maar hebben helemaal niets met wijn te maken. de uitvinder ervan, de Amerikaan Charles Gordon Maynard, wilde zijn zoete snoepje promoten door de smaaksensatie ervan met het drinken van een goed glas wijn te vergelijken.
Wijn weetje: meer dan 3 miljoen Nederlanders drinken dagelijks een wijntje. Per jaar slaan we ongeveer 22 liter per persoon naar achteren. de Zeeuwen zijn de grootste ‘alcoholisten’.
Wereldroute
Moldavië – Milestii Mici
holland – Zuid-limburg
Ingrediënten Moldavische wijnen, auto en donkere tunnels. Bereidingswijze Bij Moldavië denk je eerder aan wodka dan aan wijn. Schijn bedriegt! Het land heeft een eeuwenoude wijntraditie, glooiende hellingen met een geschikte bodemstructuur, een mild klimaat met overvloedige zonneschijn en een uitstekende geografische ligging (tussen de 46-ste en 48-ste breedtegraad, dezelfde als de Bordeaux - en de Bourgognestreek). Waarom weten wij daar dan niets vanaf? Dat heeft waarschijnlijk te maken met het overgrote deel van de drank (ruim 80 %) dat naar het dorstige Rusland wordt geëxporteerd. Voor de bekendste wijnregio hoef je vanaf de hoofdstad Chisinau maar een half uurtje te rijden. Het is alleen niet de wijn die deze streek zijn roem bezorgt maar de grootste wijnkelder ter wereld die dit gebied op de kaart heeft gezet. Wie deze kelder wel even te voet denkt te bewonderen, komt bedrogen uit. Een immens gangenstelsel van meer dan 150 km2 strekt zich onder het dorp Milestii Mici uit. Voor een rondtocht door deze ondergrondse wijnstad is helaas een auto nodig. Je rijdt zachtjes door pikdonkere straten met heuse straatnaambordjes als ‘Pinot’ en ‘Caberne Sauvignon’. Zo passeer je de 1,5 miljoen wijnen die hier liggen te rijpen. Eenmaal weer boven proef je eindelijk de wijn die je beneden al zo veel hebt gezien. Serveertip Combineer deze route in oktober met een bezoek aan het grote wijnfeest dat jaarlijks in de hoofdstad Chisinau wordt gevierd. Proeven? turism.md
Ingrediënten Wandelen, Hollandse wijnen en streekgerechten. Bereidingswijze Oké, het Bourgondische landschap van Zuid-Limburg is geen Frankrijk, maar het is wel lekker dichtbij. In één dag word je getrakteerd op twee wijnen van eigen bodem. De biologische wijngaard van Domein Aldenborgh ligt op een helling net buiten het dorpje Eijs. Achter de wijngaard volg je de slingerende Eyserbeek en loop je door het hoger gelegen Eijserbos naar Wijngoed Fromberg in Ubachsberg. Onderweg geniet je van on-Nederlandse vergezichten. Bij de wijnboer in Ubachsberg schuif je aan voor een stevige lunch (plus glaasje wijn) van alleen maar streekproducten. De familie Wiertz leidt je rond op hun wijnbedrijf van 2,5 hectare. Terug in Eijs staat een complete wijnproeverij met rondleiding door de kelder en de wijngaard op het programma. Je sluit de dag af met een Pinot Gris, als een god in Frankr... Limburg! Serveertip Liever per fiets of huifkar door ‘Limboland’? Domein Aldenborgh en Wijngoed Fromberg bieden arrangementen aan. Proeven? wijnwandelreizen.nl, aldenborgh.nl, fromberg.nl
Cruisen door ‘s werelds grootste wijnkelder
italië - Piemonte 7-daagse trektoCht
Ingrediënten Barolo's, barbaresco's, barbera’s en pittige wandelingen. Bereidingswijze Deze route is ultiem voor actieve levensgenieters. Tijdens een zevendaagse tocht wandel je door de Italiaanse wijngaarden van het Barolo- en het Barbarescogebied. Dit wijngebied in het noorden van het land staat vooral bekend om zijn rode wijnen van de nebiollo druif. Je maakt wandelingen door het glooiende landschap, geniet van hemelse streekgerechten en overnacht in karakteristieke accommodaties. Uiteraard is het proeven van de wijnen het hoogtepunt van deze culinaire wandelreis. Op je dagelijkse tocht (ongeveer vier uur per dag) bezoek je wijngaarden in alle soorten en maten; van gerenommeerde wijnbedrijven tot kleine ‘azienda’s’. Vooral bij de kleinere boerderijen is de kans groot dat je nog door de wijnboer zelf wordt rondgeleid. Bij de proeverijen krijg je naast wijn allerlei lekkernijen uit de regio voorgeschoteld, zoals kazen uit het dorp Bra. La vita è bella! Serveertip Vertrek in het oogstseizoen, dan kun je ook een dagje druivenplukken. Proeven? wijnwandelreizen.nl
wandelen of fietsen van wijngoed naar wijngoed
frankrijk – Médoc 6-daagse fietstoCht
Ingrediënten Prestigieuze wijnen, fietsen en zee. Bereidingswijze Tijdens deze zesdaagse fietstocht door de Médoc, in het zuidwesten van Frankrijk, fiets je per dag ongeveer 50 kilometer door wijngaarden, langs pijnbomen en de Atlantische oceaan. Je overnacht in landhuizen, chambre d’hôtes en zelfs een nacht in een kasteel. Waarom dit land zo’n geliefd wijnland is, begrijp je vrij snel. Op één dag fiets je bijvoorbeeld vanaf Pauillac langs 18 Grands Crus! Voor de wijndummies onder ons, dit is een classificatie waarmee ‘uitstekende wijngaarden’ worden aangeduid. Laat deze kans dan ook niet voorbij gaan en stap zo vaak als je wilt van de fiets voor een proefsessie. Kijken wie er na 18 Grands Crus nog rechtop in het zadel zit! Naast de gerenommeerde wijnhuizen kom je ook kleine, persoonlijke landgoederen tegen. Overal word je hartelijk (lees: met wijn) ontvangen. Serveertip Krijg je in het oogstseizoen de kriebels en wil je zelf de handen uit de mouwen steken? De organisatie Apcon regelt een plekje voor je op een Frans landgoed. Bijvoorbeeld in de Médoc. Proeven? cazebonne.nl, apcon.nl
Wijn weetje: het zal je niet verbazen, de Fransen zijn de grootste wijndrinkers ter wereld. een Fransoos drinkt zo’n 50 liter per jaar
SEPT./OKT. 09
SALT 04
49
DOOR NATASHA BLOEMHARD, ARD KRIKKE EN MATTHIJS KETTELERIJ
Voedingsfeiten SUBJECT
FUN
GEZOND
Zo eten zij Bijtanken Danskracht Ruggengraat Nieuwe helden Eyeopeners
100% 100% 100% 0% 30% 40%
50/50 80% 100% 1000% 100% 80%
VOEDINGSWAARDEN
Deze knapperige onderwerpen bevatten 100% passie, 100% avontuur, sporen van actie en 100% energie. Alles uiteraard van eigen teelt.
TOEVOEGINGEN
100% vriendschap, 100% geluk
AANBEVOLEN DAGELIJKSE HOEVEELHEID (ADH)
Gezondheid is ons grootste goed; daar zijn we het wereldwijd wel over eens. Over hoe we gezond blijven, raken we maar niet uitgepraat en al helemaal niet sinds wij uitgebreid over de grenzen durven te kijken. Sindsdien staan er heel wat westerse heilige huisje te wankelen. Oost, West, Thuis Best lijkt ook op dit gebied niet altijd op te gaan. Cultuurverschillen brengen ons wijsheid die ons regelmatig achter de oren doet krabben. Een reisje rond de wereld.
ZO ETEN ZIJ VOEDINGSFEITEN Avontuur Verrassing Jakkesgehalte Fun
100% 78% 29% 93%
AANBEVOLEN DAGELIJKSE HOEVEELHEID (ADH)
t geReizen is leren en daar kun je nooi
58
SALT 04
SEPT./OKT. 09
PAKISTAN Plantaardig
Op de menukaart De inwoners van de Hunza vallei in Noord-Pakistan eten vrijwel alleen onbewerkt plantaardige voedsel. Veel granen, weinig vlees (slechts een keer per week) en nooit vis. Ze drinken ongekookte melk en bovendien veel water. Daarnaast zijn ze dol op abrikozen die ze vaak gedroogd eten. Verborgen ingrediĂŤnt Door dit plantaardige dieet worden de bewoners van de vallei extreem oud. Leeftijden van ruim 100 jaar en ouder waren hier vroeger heel gewoon. En nog altijd lopen mannen van ver over de 90 jaar gemakkelijk afstanden van 60 kilometer en meer, vaak met zware lasten op hun rug. In 1920 deed de Brit Sir Robert McCarrison onderzoek naar deze eetgewoontes door 1189 ratten op het Hunza-dieet te zetten. Na 27 maanden (vergelijkbaar met 45 mensenjaren) trof McCarrison bij de ratten geen enkel spoor van ziektes aan. Sinds er een doorgaande
food for thoughts weg door de Hunza vallei is aangelegd, zijn daarmee ook andere voedingsmiddelen het gebied binnengekomen. De gemiddelde leeftijd ligt nog altijd boven de 90 jaar, maar een ziekte als kanker, die hier niet bestond, heeft nu ook zijn intrede gedaan. Feit De meest schokkende ontdekking deed McCarrison echter later in Engeland toen hij de rattentest herhaalde met het gebruikelijke eten van Engelse arbeiders. Al snel bleek dat de proefdieren ziek werden van wit brood, thee met suiker en blikvlees en zelfs zeer agressief gedrag gingen vertonen.
AmerikA Tomatenketchup Op de menukaart In de Verenigde Staten eten ze extreem veel tomatenketchup. Zo veel zelfs dat president Reagan in de jaren ’80 van de vorige eeuw het briljante idee had om tomatenketchup tot groente te verklaren. Maar zoals we allemaal weten is ketchup door de toevoeging van extreem veel suiker minder gezond dan de Amerikanen graag zouden willen geloven. Verborgen ingrediënt Het meest gezonde aan een tomaat is het natuurlijke pigment Lycopeen dat als antioxidant de menselijke cellen beschermt tegen rook, uitlaatgassen en mogelijk tegen kanker en hart- en vaatziekten. Het pigment ontstaat tijdens het rijpingsproces, dus hoe roder de tomaten, hoe meer Lycopeen ze bevatten. Lycopeen wordt overigens beter door ons lichaam opgenomen in gekookte vorm. Feit Onderzoek bij Amerikaanse mannen heeft aangetoond dat het eten van ketchup en pastasaus het risico op prostaatkanker met enkele procenten vermindert. Het onderzoek wees ook uit dat het alleen op gaat voor tomatensauzen en niet voor verse tomaten.
AFrikA, Azië, zuid-AmerikA Insecten Op de menukaart In Europa moeten we niet denken aan een mond vol krioelende beestjes, maar in Afrika, Azië en Zuid-Amerika is het eten van diverse insecten juist dagelijkse kost. Verborgen ingrediënt Insecten zitten vol eiwitten, vet, vitamines en proteïnen en kunnen een goed alternatief zijn voor het eten van vlees. Vol-
gens het Laboratorium voor Entomologie van de Universiteit van Wageningen is het eten van insecten twintig keer milieuvriendelijker dan het eten van vlees. Zo is voor een kilo rundvlees 10 kilo veevoer nodig, voor een kilo kippenvlees 4 kilo en voor een kilo rupsen slechts 3 kilo. Feit Zo'n 66 % van de wereldbevolking eet wel eens een sprinkhaan of een krekel. In totaal zijn er zo’n 1.400 verschillende soorten insecten die voor de mens eetbaar zijn. Insecten doen qua voedingswaarde niet onder voor kip, varkens- of rundvlees. Zo bevatten sprinkhanen veel eiwitten en ze zijn rijk aan ijzer, zink en magnesium. Zin in een rups? Check insecteneten.nl
zuid-eurOpA Olie Op de menukaart De oude Grieken en Romeinen waren zo gek nog niet. Terwijl wij hier nog knollen aten, hadden zij al door dat het gezond was om veel peulvruchten, noten en olijfolie te eten en deze met een wijntje weg te spoelen. Hierdoor is de traditionele Mediterrane keuken tot op de dag van vandaag arm aan (ongezonde) verzadigde vetzuren. Verborgen ingrediënt Door vaker olijfolie in plaats van dressing over je salade te gooien, vette vis in plaats van een schouderkarbonade te eten en ‘s avonds chips door noten te vervangen, krijg je minder verzadigde vetten binnen, meer gezonde vezels en een overvloed aan antioxidanten waardoor je uiteindelijk minder kans hebt op kanker, hart- en vaatziekten en diabetes. Feit Een uitgebreide Italiaanse studie in 172 gezondheidscentra - waarbij meer dan 11.000 mensen die een hartaanval hadden gehad gedurende 6,5 jaar werden gecontroleerd - heeft uitgewezen dat het eten van een gevarieerd Mediterraans eetpatroon het aantal doden onder hartpatiënten halveert.
CenTrAAL- AFrikA Bier Op de menukaart Al in de achttiende eeuw kwam het Chowke-volk in Centraal-Afrika op het idee om palmnoten als ingrediënt te gebruiken voor het maken van bier. Toen ze merkten dat dit goed te drinken was, gingen ze aan de slag met banaan en kokos. Dit resulteerde uiteindelijk
SEPT./OKT. 09
SALT 04
59
Door Luke NieuwmaN
Terwijl de najaarswind opsteekt en de zonaanbidders
Voor pampus liggen
thuis achter de kachel zitten te vernikkelen, heb jij dit
Altijd al willen weten waar deze uitdrukking vandaan komt, scheep dan in op de ruim 50 meter lange Sanne Sophia. Deze klassieke driemaster kiest vanuit Muiden het ruime sop voor een zwerftocht over het IJsselmeer. Onderweg krijg je tekst en uitleg over het reilen en zeilen aan boord en kun je uiteraard zelf de handen uit de mouwen steken. Bij Pampus gaat het schip voor anker en krijg je een rondleiding over het beroemde forteiland. Hierna worden de trossen weer gelost en vaar je langs plaatsen als Durgerdam, Marken, Lelystad en Muiderberg. Bij Hollands Glorie kun je ook terecht als je een weekend of langer onder zeil wilt. hollandsglorie.nl
jaargetijde lekker het strand en het water voor jezelf. “Sorry, i can’t answer your call right now, i am gone with the wind. Please leave a message after the beeb.” Salt verzamelde een aantal stevige windvlagen die je dwars door de herfst blazen.
Vliegeren Iedereen heeft vroeger wel eens gevliegerd, maar met een power- of stuntkite in je handen voeg je aan dit windspelletje een serieuze dosis kracht, techniek en adrenaline toe. Powerkiten is vliegeren met een 68
SALT 04
SEPT./OKT. 09
xxxx krachtige twee-lijnsvlieger. Je leert hoe je zo’n krachtpatser op moet laten, ermee moet sturen, hoe je je over het strand kunt laten voorttrekken en ook hoe je de kite weer netjes neer moet laten. Bij stuntvliegeren gaat het om tricks. Deze vliegers zijn extreem wendbaar en kun je met de juiste techniek letterlijk alle hoeken in sturen. Eerst maar eens kijken? Op 26-27 september vindt in Scheveningen het grootste vliegerfeest van Nederland plaats: vliegerfeestscheveningen.nl
Strandzeilen Een blokart of strandzeiler is niets meer dan een lichtgewicht driewieler met een soort windsurfzeil erop. Doordat de combinatie bijna niks weegt, is een beetje wind al voldoende om met 50 km/uur over het strand, langs de vloedlijn te scheuren. Zeilervaring is niet vereist maar vrees voor snelheid kun je beter thuislaten. Door de extreem lage ‘wegligging’ voelt het alsof je een snelheidsrecord op de zoutvlaktes van Bonneville aan het vestigen bent.
Kitebuggyen In tegenstelling tot blokarten is kitebuggyen een sport die je niet zomaar even doet. Bij een kitebuggy zit je ook in een driewieler, maar in plaats van een zeil levert nu een powerkite de nodige pk’s. En omdat zo’n kite (een zogenaamde vliegermatras) een enorme trekkracht produceert, word je eerst de beginselen van het kiten geleerd. Pas als je deze windenergie onder controle hebt, kun je in de buggy stappen.
Landboarden Een variant op kitebuggyen is het landboarden. Bij deze sport heb je nog steeds een powerkite in je handen, maar is de buggy vervangen door een landboard. Dit is een soort snowboard op vier wielen. Bij deze sport moet je niet alleen eerst het powerkiten onder de knie zien te krijgen, ook het wiebelige landboard vergt het nodige van je evenwichtkunsten. Heb je eenmaal de smaak van boarden op zand te pakken, dan word het strand misschien wel je nieuwe ‘wintersportbestemming’.
Zelf de wind voorspellen Zou het niet handig zijn als je aan de hand van wolken kun zien of het wel of niet gaat waaien? Meteo Consult biedt op meerdere data workshops aan waarin je leert de ‘taal’ van de wolken te spreken. Met name handig voor watersporters die niet onverwacht van het water geblazen willen worden, maar eigenlijk leuk voor iedereen die meer over het weer wil leren. Ga naar de site voor uitgebreide informatie over deze en andere interessante workshops. weer.nl Doen?, ikwilstrandzeilen.nl, summmitsports.nl, beachevents-zeeland. nl, speedbuggy.nl, natural-high.nl, beyouevents.nl, hollandsglorie.nl.
or winden met gelmatig gegeseld do • Antarctica wordt re op onze plars /uur. Nergens ande snelheden van 320 km 1922) een (in it r. In Nederland is oo neet waait het harde /uur gemeten. windvlaag van 162 km de schaal van nd wordt uitgedrukt in • De snelheid van de wi til en 12 bft. . gelijk staat aan winds Beaufort waarbij 0 bft Francis Beaur) aan orkaankracht. (117 km/uur of harde de 19e eeuw. marinecommandant uit fort was een Engelse rmen, waait kend staat om zijn sto • Hoewel de herfst be rder. het ’s winters toch ha g harder dan Als het 10 minuten lan • Wanneer stormt het? t 8) waait. 74 km/uur (windkrach ld de zuigod van de wind. Hij hie • Aeolus is de Griekse bedwang in en ind n- en oostenw den-, westen-, noorde hap dat dsc lan n te sluiten. Ee door ze in een grot op emen no n, ne d, zoals de dui door de wind is gevorm s. ce lisch’ pro we nog steeds een ‘eo
Sanne Sophia SEPT./OKT. 09
SALT 04
69