15E JAARGANG • € 10 HERFST 2020 • GETSALT.COM
#77 NATIONAAL PARK NIEUW LAND
HOOG VAN DE TOREN
MERKEN MET EEN MENING
EEN KLETSNATTE DROOM
12 UITKIJKPUNTEN IN NEDERLAND
GEWOON SPULLEN VERKOPEN IS NIET MEER GENOEG
SILO ART TRAIL
BRAVE NEW WORLD
PROTHESEMAKER FRANK JOL
GROOTSTE OUTDOOR GALERIE TER WERELD
JE GAAT HET PAS ZIEN ALS JE HET DOORHEBT
SLEUTEL TOT SUCCES
Outdoor lifestyle • Creative Culture • Inspired by Nature • Sustainable living
H
- home -
rUBrIeKeN
r e p O r TAG e S
5
46
Voorwoord van Natasha Bloemhard Colofon
BEELDVULLEND Silo Art Trail: grootste outdoor galerie ter wereld
10
74
6
Backstage
12 Ongezouten
14 Beeldverhalen
24 Kleur bekennen: paars
26 Herfstkriebels: goudkoorts
28, 56, 88 Wildgroei
84 Soulkitchen: Brave New World
122
MERKEN MET EEN MENING Gewoon spullen verkopen is niet meer genoeg
94 NaTIoNaaL PaRK NIEUw LaND Een kletsnatte droom
Spullen: erfgoed in ere hersteld
126
splijtzwam zijn we doorgeschoten in de aanleg van infrastructuur in de Nederlandse natuur? Salt Meetups in het najaar Lid worden van Salt Salt TV Salt Shop
EEN LaNGE wEG 425 km lange Kungsleden Trail in Zweden
I N T e rv I e W S
136
36
HooG VaN DE ToREN 12 beklimmingen in Nederland
cOLUMNS 44
Spullen: tweede leven
Floortje Dessing
134
106
Langs de lat: Chris Zegers
ex Tr A ZOUT
104
Spullen: herfstgeschut
124
107
Dennis Storm
FRaNK JoL Mensen met een handicap een actief leven gunnen, dat is waar het voor prothesemaker Frank Jol (50) om gaat.
69 CooL PEoPLE Vier mensen die één ding gemeen hebben: een gebeurtenis in hun leven die alles op z’n kop zette.
142
128
Voor de vorm
aRE KaLVØ Schrijver van het geestigste boek van Noorwegen: De Outdoorwaanzin.
144 Winkels waar je wat aan hebt
O p d e c Ov e r Herfst (NL), Herbst (D), autumn (En) en automme (Fr); als we de woorden vergelijken die in de omringende landen voor ‘herfst’ worden gebruikt, zien we duidelijk twee taalfamilies. De herfst-varianten hebben hun wortels in de Germaanse taal (harbista, herbist, herbest, hervest; lees oogsttijd) terwijl de autumn-varianten afkomstig zijn uit het Romaans. Het woord fall komt van de Amerikanen, wat een afkorting is van fall of the leaf. Ook het begrip Indian Summer komt uit Amerika; nazomer en van oudsher de periode dat de Indianen gingen oogsten. De Ieren verrijkten de uitdrukking nog met Fómhar (najaar) en de Schotten met loghard wat ‘vóór de winter’ betekent. De in Amersfoort woonachtige Aimee Schreurs vatte al deze taalbewegingen van het mooiste seizoen van het jaar samen in een kleurrijke cover.
8 | Salt herfst 2020
Tweede leven In deze editie van Salt weeft het hebben van een tweede leven als een rode draad door de pagina’s. Zo zijn er materialen of producten die door recycling of upcycling een nieuwe vorm hebben aangenomen, maar zijn er ook gebouwen of landschappen die dankzij een herinrichting weer helemaal van deze tijd zijn. Daarnaast zijn er mensen die aan de dood ontsnapt zijn, geconfronteerd werden met een onverwachte gebeurtenis of zelf een slinger aan hun leven gaven, als feniks uit de as herrezen. In de oude Griekse mythologie staat feniks symbool voor vernieuwing en wederopstanding. Volgens de Grieken leeft de goddelijke vogel maar liefst 500 jaar voordat hij in zijn eigen nest in vlammen opgaat en sterft. Uit de as herrijst een nieuwe feniks die glorieus wegvliegt om een nieuw en lang leven te beginnen. Ook het Christelijke geloof ziet in de feniks het symbool van de herrijzenis. De vogel verschijnt vaak in de kleuren rood, paars en geel als metafoor voor de rijzende zon en vuur. De symboliek van de feniks is zo krachtig dat het motief ook nu nog steeds vaak wordt gebruikt.
K
- kleur bekennen -
k l e u r e n G e v e n b e T e k e n i S e n h e b b e n , va a k o n G e m e r k T, v e e l i n v lo e d o P m e n S e n . i e d e r e u i TG av e o n T l e d e n w e e e n k l e u r . va n d e h e r ko m S T e n d e S a m e n S T e l l i n G ToT e n m e T i c o n i S c h e P r o d u c T e n .
Paars Paarse planeet onze groene planeet was vroeger paars. althans, dat vermoeden onderzoekers van de Nasa. De knappe ruimtevaartkoppen kwamen tot deze conclusie tijdens een studie naar het ontstaan van hemellichamen. Uit hun bevindingen blijkt namelijk dat de oudste levensvormen op aarde - eencellige organismen - geen gebruik maakten van het biologische pigment chlorofyl om licht in energie om te zetten (fotosynthese), maar van retinaal. En omdat het retinaal pigment in deze minuscule bacteriën, die als een levend tapijt de aarde bedekten, in staat was om geel en groen licht als rood en blauw te weerkaatsen, baadde onze planeet miljarden jaar geleden in een paarse gloed. Het is dus volgens NASA aannemelijk dat ook andere (prille) planeten met leven te herkennen zijn aan een lichtpaarse krans. De nieuwe James Webb Space Telescope (lancering voorjaar 2021) zal het heelal dan ook naar purperen planeten gaan afspeuren.
Purple haze Gelukkig heb je in de natuur geen ruimtetelescoop nodig om in purple haze sferen te geraken. zo spoelen golven van paarsgekleurde heide velden iedere nazomer als een tsunami over ons landje heen. Hallucinerend mooie hotspots zijn onder meer: de Brunssumerheide, de Veluwezoom, de Ermelosche Heide, het Dwingelderveld, de Mookerheide en de Sallandse Heuvelrug. Hetzelfde gebeurt in de Franse Provence, maar daar zijn het lavendelvelden die voor een bedwelmende make-over zorgen. Een stukkie verder van huis, met name in Zuid-Amerikaanse landen, de Caraïben, Australië en ZuidAfrika, pronkt de Jacarandaboom met zijn blauwpaarse trompetbloemen. Een andere Afrikaan die ook graag kleur bekent, is de amethistspreeuw. Het glimmende vogeltje dankt zijn naam aan het violette verenpak van het
24 | Salt herfst 2020
mannetje – de kleur doet denken aan de paarse edelsteen amethist. Om dit vliegende juweeltje te spotten moet je wel eerst naar Noordwest-Afrika afreizen.
Paarse uitblinkers
12.000 purperslakken ons woord ‘paars’ is afkomstig van persus, wat ‘donkerblauwe stof’ in het latijn betekent. De kleurnaam is mogelijk afgeleid van persia vanwege de paarse kleding die veelvuldig in het perzische rijk (het huidige iran) werd gedragen.
Wel zeker is dat paars in de oudheid niet door paupers werd gedragen. De kleur werd namelijk gewonnen uit de purperslak (porphúr in het oud Grieks): voor het kleuren van een lang gewaad waren zo’n 12.000 van deze zeeslakken nodig. Een tijdrovend en peperduur klusje. Het gevolg was dat alleen de hogere standen zich in het ‘donkerblauw’ konden steken. In de Romeinse tijd mocht zelfs alleen de keizer een purperen toga dragen. Ook in de middeleeuwen werd paars gezien als een koninklijke kleur. Zo bepaalde de Engelse koningin Elisabeth I dat een paarse outfit was voorbehouden aan de leden van The Royal Family. Een uitzondering werd gemaakt voor geestelijken: zij mochten zich wel in paars hullen omdat de kleur stond voor bekering en boetedoening.
Bescherm de kersenpit van je fietsende, steppende of skatende kroost met de UVEX Purple Hearts helm. De coole kinderheld (10 ventilatiegleuven) kan door de impactbestendige buitenkant en de schokabsorberende binnenkant tegen een serieus stootje. Beschikbaar in S (51-55 cm) en M (55-58 cm). € 59,99. uvex-sports.com
De Saucony Switchback ISO maakt korte metten met iedere ondergrond. De soepele trailrunner is behalve met een ‘klevende’ zool ook uitgerust met een ademende bovenkant, dempende middenzool en handig BOA-vetersysteem. Dirty ladies only. 3 kleuren. Gezien voor € 140. saucony.com
Met 1150 lumens onder de motorkap zet de Olight SR2II het donker in het licht. Op de maximale stand zet je maar liefst 135 meter in lichterlaaie. Gemaakt van aluminium. USB oplaadbaar. Verschillende lichtstanden. Lengte: 10 cm. Gewicht: 98 gr. € 89,95. olightstore.nl
Dankzij de Specialized Venge Pro geef je zelfs peter sagan het nakijken. Het aerodynamische frame, de hoge carbon wielen, de krachtige schijfremmen, de elektronische versnellingsbak; ze zorgen er allemaal voor dat jij als een eentrapsraket over het strakke asfalt schiet. Ook knallend is de aanschafprijs: € 7.199. Gelukkig heeft Specialized ook een stuk betaalbaardere racemonsters in huis. specialized.com
Salt herfst 2020 | 25
36 | Salt herfst 2020
I
- inTerview -
Tekst Matthijs Meeuwsen Beeld jeanpierre jans
Frank Jol
Sleutel tot succes Na de amputatie van een arm of been is het moeilijk om weer een actief leven op te pakken. Prothesemaker Frank Jol (50) denkt niet in beperkingen. Hij schaaft en sleutelt net zo lang aan zijn blades, zitjes en kunstknieën tot zijn klanten – wat nou patiënten? – weer kunnen klimmen, kitesurfen, hardlopen en heli-skiën. Vraag maar aan al zijn paralympische kampioenen.
F
rank Jol weet het als geen ander: het kan morgen zomaar gedaan zijn. Omdat die automobilist net niet goed over zijn schouder kijkt. Omdat die ladder niet helemaal lekker staat. Omdat dat ogenschijnlijk onschuldige knobbeltje op de MRI-scan toch een stuk serieuzer blijkt. Gelukkig is de eerstelijnszorg in Nederland prima geregeld, onderstreept hij. Goede kans dat de dokters je wel weer weten op te lappen. Maar daarna begint het pas. En alsof het nog niet ingrijpend genoeg is om voortaan je voet, been, hand of arm te moeten missen, ben je na zo’n amputatie overgeleverd aan de gratie van de zorgverzekeraars. Jol heeft het al zo vaak gezien: het geld bepaalt. Artsen willen heus wel – aan goede gasten geen gebrek – maar de zorgverzekeraars trekken aan de touwtjes. En die vinden het al lang best als jij weer zelfstandig je billen kunt afvegen en je boterham kunt smeren. Je wilt weer met de hond de heide op? Het wielrennen oppakken?
Salt herfst 2020 | 37
B
- b e e l dv u l l e n d -
Beeld annette Green
The Silo art Trail 1 outdoor gallery - 37 silo’s - 7500 km Schaapscheerders. Aboriginals. Wallabies. Ze moeten toeristen naar wegkwijnende stadjes in het binnenland van Australië lokken. Niet in levenden lijve, maar als torenhoge muurschilderingen op oude graansilo’s. Volg de Silo Art Trail – een 7500 kilometer lange roadtrip – en rijg alle 37 kunstwerken aan elkaar.
H
et leven op het Australische platteland is hard. Buren wonen soms tientallen kilometers van elkaar en het kan er jarenlang niet regenen. Met name boeren hebben het zwaar; door de aanhoudende droogte mislukken oogsten en slinkt de veestapel. Het gevolg is dat ze steeds minder te besteden hebben waardoor de lokale middenstand het ook niet makkelijk heeft. Om deze neerwaartse spiraal te doorbreken namen inwoners van Northam, een stoffig graanstadje in Western Australia, in 2015 twee kunstenaars in de arm om een rij silo’s van reusachtige muurschilderingen te voorzien. Ze hoopten dat het gigantische graffitiwerk een stroom vakantiegangers (en geld) op gang zou brengen. De stunt was een schot in de roos: toeristen kwamen van heinde en verre om de immense kunstwerken – fietsende ballonvaarders en abstracte vormen
46 | Salt herfst 2020
– te bekijken. Northam leefde weer helemaal op. Het succes bracht ook andere wegkwijnende gemeenschappen op het idee om een creatieve lik verf op hun torenhoge opslagplaatsen aan te brengen. Inmiddels hebben 37 Outback-stadjes hun grauwe graansilo’s omgetoverd tot kunstzinnige canvassen. Op de meeste metalen tanks prijken afbeeldingen van lokale landschappen, dieren of boerenfamilies. Tezamen vormen ze de grootste outdoor gallery ter wereld. Een klein probleempje: ze liggen verspreid in vijf Australische staten. Om ze allemaal te bezichtigen ben je zo’n 7500 kilometer onderweg. Een uitgestippelde route bestaat er niet. Wel een kaart, de Silo Art Trail, waarop alle beschilderde silo’s (en beschilderde waterreservoirs) staan aangegeven. Meer informatie: australiansiloarttrail.com/siloart
B
- b e e l dv u l l e n d -
THALLON, QUEENSLAND Kunstenaar: Joel Fergie & Travis Vinso
Salt herfst 2020 | 47
74 | Salt herfst 2020
D
- dOSSIer -
Tekst Matthijs Meeuwsen / Beeld Natasha Bloemhard
merken met een mening
Decennialang probeerden bedrijven simpelweg hun producten aan de man te brengen. De laatste jaren laten ze echter steeds vaker hun stem horen over klimaatverandering, discriminatie of andere bewogen vraagstukken. Vanwaar die omslag? En waarom staan de merken achter jouw surfboard, ski-jack en bergschoenen zo vaak vooraan op de barricaden?
w
Waarschijnlijk was Mark Zuckerberg niet al te bezorgd toen hij op 19 juni de hashtag #StopHateForProfit voorbij zag komen op zijn telefoon. Goed, een kluitje ngo’s riep bedrijven op om niet langer te adverteren op zijn Facebook, omdat het platform te weinig zou doen aan de racistische uitingen van gebruikers. Maar sociale media krijgen wel vaker de wind van voren. Zeker ook in de nasleep van de dood van George Floyd – om het leven gebracht door politiegeweld – een maandje eerder. Een paar dagen later hadden echter al honderden merken van Atlanta tot Zaandam toegezegd om hun advertentiebudget terug te trekken. Ook de Grote Jongens: Coca-Cola, Levi’s, Boeing, Volkswagen, Unilever… De aandelenkoers van Facebook stortte in één etmaal 8 procent omlaag. Genoeg om in een oogwenk 7 miljard dollar van Zuckerbergs vermogen te doen verdampen.
Hoewel de meeste bedrijven alweer na één advertentieloze maand de hand weer van de knip zouden halen – en Facebook dus niet bepaald aan de bedelstaf moest – is de campagne volgens Lars Ykema tekenend voor de tijdsgeest. Ykema is mediastrateeg bij De Issuemakers, een communicatieadviesbureau dat organisaties ondersteunt die maatschappelijke impact hebben of willen maken. “Van origine werken wij met goede doelen en stichtingen”, legt hij uit. “Maar de laatste drie, vier jaar kloppen er steeds meer commerciële bedrijven aan. Ze realiseren zich dat het niet genoeg meer is om gewoon spullen te verkopen. Waar komen de grondstoffen vandaan? Krijgen de fabrieksarbeiders wel genoeg geld? Wordt alles duurzaam verpakt? Je ontkomt er als merk niet meer aan om over dat soort vragen na te denken.” Volgens Ykema is de ontwikkeling bovenal een logisch gevolg van steeds beter geïnformeerde consumenten. “Over de hele linie zie je dat consumenten
Salt herfst 2020 | 75
R
- r e I S r e p O r TA G e -
een kletsnatte droom
nationaal Park nieuw land Nationaal Park Nieuw Land is de jongste telg van de Nederlandse nationale parken familie. Maar met een oppervlakte van bijna 29.000 hectare doet deze door rietkragen omzoomde waterpartij direct van zich spreken. Opgeteld is er met de Oostvaardersplassen, de Lepelaarplassen, een gedeelte van het Markermeer en de hagelnieuwe Marker Wadden het grootste man-made natuurpark ter wereld gerealiseerd. Salt reeg de pareltjes in twee dagen aaneen. Tekst Natasha Bloemhard Beeld Natasha Bloemhard, ellen van Doel e.a.
H
oe vaak overkomt het jou dat je verrast wordt door iets dat al jarenlang vlak onder je neus ligt? Mij stiekem nog best vaak, met name dit jaar. Met dank aan corona, dat ervoor heeft gezorgd dat 2020 de boeken ingaat als het jaar dat we collectief verliefd zijn geworden op ons eigen land. Als hoofdredacteur van Salt heb ik een hoop mogen reizen en besteedde ik uren, soms zelfs dagen om mijn bestemming te bereiken. Altijd met kriebels in de buik omdat ik wist dat ik op weg was naar weer een nieuw avontuur. Afgelopen zomer werd ik onverwachts overvallen door hetzelfde gevoel toen ik met de auto de Stichtse Brug opreed - een van de elf oeververbindingen die Flevoland aan het ‘oude land’ haakt – en me bewuster was dan ooit dat ik meters onder zeeniveau afdaalde tot op de bodem van de voormalige Zuiderzee. Ik was slechts tien minuten van mijn eigen huis verwijderd en op weg naar het Nationaal Park Nieuw Land in de provincie Flevoland.
94 | Salt herfst 2020
Flevo lacus Flevoland blijkt ondanks zijn jonge leeftijd een hele rijke geschiedenis te kennen. Sterker nog; voor de oorsprong van de naam Flevoland moeten we zelfs terug naar de tijd van de Romeinen, toen Julias Caesar hard op weg was om Europa te veroveren. Halverwege Nederland kwam dat landjepik opeens tot stilstand. Net boven de Oude Rijn lag een uitgestrekt moerasgebied met middenin een groot zoetwatermeer. De Romeinen doopten het meer met de naam Flevo Lacus, wat letterlijk Flevomeer betekent. Hier werd de opmars van de Romeinen gestopt. Later, in de Middeleeuwen, veranderde Flevo Lacus in Almaere wat ‘groot meer’ betekent. Door de vele overstromingen vond het water zijn weg verder naar boven waar het in de kop van het huidige IJsselmeer verbonden werd met de Noordzee. Dit leidde uiteindelijk tot het ontstaan van de Zuiderzee. Zoet water werd brak en eb en vloed versterkten hun greep op de achterliggende dorpen.
Salt herfst 2020 | 95
I
- I N T e rv I e W -
“Ik ben heel erg on-macho”
128 | Salt herfst 2020
I
- I N T e rv I e W -
Tekst Matthijs Meeuwsen Beeld archief are kalvø
are kalvø De Noorse cabaretier Are Kalvø (50) is de uitzondering die de regel bevestigt: een Scandinaviër die niet van buitensporten houdt. In zijn hilarische boek De Outdoorwaanzin probeert hij zijn leven te beteren. Zonder al te veel succes.
I
n je boek beklim je ondermeer de Galdhøppigen, de hoogste berg van Noorwegen. toen ik dit ooit deed, trof ik op de top een schoolklas, twee hondenuitlaters en een berghutmedewerker die omlaag huppelde om zijn was te doen. “Noorwegen in een notendop. Hoe snel of fit je ook bent, je wordt altijd verslagen door een groep negenjarige kinderen. Daar hoef je je niet voor te schamen.” Volgens jou heeft elke Noor een foto van een berg op zijn Facebook. “Ik wilde weten hoe wijdverspreid de outdoorliefde was. Vandaar dat ik een lijst heb opgesteld van alle Noren die ik ooit heb ontmoet; collega’s, klasgenoten, studievrienden... Nou, ik heb geen enkel persoon gevonden zonder een foto van een berg op zijn profiel. Behalve ikzelf dan. Tenzij ik in Oslo ben gephotobomd door een gast met een alpenposter.” zelfs de koningin doet mee. “Ze is de beschermvrouw van de Noorse trekkersvereniging en wandelt veel. Naast haar kasteel staat een standbeeld waarop ze vrij ongemakkelijk met haar rugtas op een steen zit. Daar kleeft voor mij iets verontrustends aan. In andere landen zou het heiligschennis zijn. In Noorwegen is men er trots op.”
“
Outdoormensen besteden heel veel geld om te kunnen doen alsof ze arm zijn.
”
waarom zijn Noren zo verkikkerd op buitensporten? “Dat je in Noorwegen nooit ver verwijderd bent van ongerepte natuur, is zeker een factor. Voor de rest is de trek naar buiten een verschijnsel dat je de laatste jaren overal in de westerse wereld ziet. Mensen leven hun moderne, comfortabele leventjes met vloerverwarming en willen op een gegeven moment – meestal tussen hun dertigste en veertigste – aan zichzelf en hun omgeving bewijzen dat ze nog altijd hun mannetje staan in de zogenaamde wildernis. Dat ze dingen kunnen doen die ze niet hoeven te doen en plekken kunnen bereiken die ze niet hoeven te bereiken. Het is begonnen bij de Engelse elite die in de 19ste eeuw naar Scandinavië kwam om bergen te beklimmen. Mensen zeggen dat de outdoorwereld is veranderd van elitair naar laagdrempelig. Mijn stelling is dat vrijwel iedereen in Noorwegen de laatste vijftig jaar is toegetreden tot de upperclass. We zijn een van de rijkste landen van de wereld.” en rijkdom is nodig als je de natuur in wilt? “Natuurlijk niet. Maar toch besteden outdoormensen heel veel geld om te kunnen doen alsof ze arm zijn. Ondanks het back-to-basicimago is de gear belachelijk duur. Bergschoenen, outdoorbroek, bergsokken, bergonderbroek, outdoorjack, bergmuts, outdoorvoedsel, outdoorbestek, outdoorservies… Wat je in winkels wordt aangeraden is alles wat je al lang hebt, maar dan met het woord ‘berg’ of ‘outdoor’ ervoor.
Salt herfst 2020 | 129
R
- r e P o r Ta G e -
hoog van de toren 12 nederlandse beklimmingen In het beklimmen van een toren schuilt altijd avontuur. Wat en hoe is het uitzicht? Hoeveel treden omhoog? Kan ik boven komen zonder buiten adem te zijn? En niet te vergeten, de euforie bij het behalen van de top. Salt ging op zoek naar de hoogtepunten van elke provincie.
Henk Osinga Fotografie - Shutterstock
Tekst: Nils elzenga Illustraties: Bram de ruijter
136 | Salt herfst 2020
Atelieren Architecten
Atelieren Architecten
uitkijkpunt Uitkijktoren De Onlanden locatie Provincie Drenthe, onder de rook van de stad Groningen. Beklimming De Onlanden, een opvallende loodrechte pilaar waarlangs een tweede pilaar als een slang omhoog kronkelt, is van hetzelfde architectenbureau als Hoge Bergse Bos. Ateliereen Architecten stelt dat je tijdens de klim naar boven ‘niet het gevoel hebt in een toren te zijn, maar op een pad tussen de bomen’. Er zijn uitkijkpunten op 9 meter hoogte, op 20 meter en tenslotte op de 25 meter hoge top vanwaar je goed zicht hebt op de stad Groningen.
uitkijkpunt Uitkijktoren de Afferdense Duinen. locatie Provincie Limburg, op een steenworp van het dorp Afferden. Beklimming Deze uitkijktoren mag met 12,5 meter dan misschien niet tot de hoogsten behoren, hij is wél mooi. Misschien komt dat juist wel vanwege het eenvoudige ontwerp. Het is bovendien een onvervalst lokaal gebouw, want vervaardigd in opdracht van de dorpsraad van Afferden door een vader en een zoon uit hetzelfde dorp. Waar zie je zulks nou nog, tegenwoordig?
rond de toren Het gelijknamige natuur- en waterbergingsgebied is relatief jong, maar kan niettemin bogen op een grote soortenrijkdom, inclusief de grote zilverreiger, de bruine kiekendief, de zeearend en de roerdomp, maar ook Exmoorpony’s, vossen en reeën. Voor trail runners ligt er de Onlanden route die je in 19,6 vlakke kilometers over de polderdijkjes, bospaadjes en ruige grasdijken van het beekdallandschap stuurt.
rond de toren De Afferdense duinen zijn onderdeel van Nationaal Park de Maasduinen, de langste rivierduinengordel van Nederland. Voor de kenners onder ons: hier vind je onder meer paraboolduinen (hoefijzervormige duinen die ontstaan zijn door lokale verstuivingen van zand) en streepduinen (de overgebleven armen van een paraboolduin nadat diens kop is weggeblazen). Hier doorheen slingeren diverse wandel-, fiets- en drie mountainbikeroutes (16, 26 en 28 km).
Verder kijken natuurindeonlanden.nl, natuurmonumenten.nl.
Verder kijken natuurparkenlimburg.nl, afferden-limburg.nl, mtbroutes.nl.
uitkijkpunt Uitkijktoren De Stokte locatie Provincie Overijssel, ten oosten van het dorp Dalfsen. Beklimming Alweer een creatie uit de koker van Ateliereen Architecten ditmaal een 20 meter hoge, loodrechte pilaar van verzinkt staal bekleed met houten lamellen die naar boven toe spaarzamer worden. Twee meter onder de top prijkt een uitkijkplatform met een weids uitzicht over het Vechtdal; De Stokte werd in 2012 gebouwd in het kader van een provinciaal project Ruimte voor de Vecht. rond de toren Het Vechtdal is door de eeuwen heen uitgesleten door het water van ‘de kleinste van onze grote rivieren’. Het landschap is er on-Nederlands kleinschalig en afwisselend. Met de 2-daagse NS-wandeling ‘Vechtdal’ (34,5 km) pak je de rivierduinen, bossen en landgoederen allemaal mee. Verder kijken vechtdaloverijssel.nl.
uitkijkpunt Luchtwachttoren ‘7 Otto 1’. locatie Provincie Groningen, nabij het dorp Warfhuizen. Beklimming Luchtwachttorens fungeerden tijdens de Koude Oorlog als uitkijkposten voor het spotten van Russische vliegtuigen, zo ook Nummer 7O1. Ruim 15 meter hoog en heeft, geheel in lijn met zijn voormalige functie, wel wat weg van een woonflat in een willekeurige stad in het voormalige Oostblok. Door heel Nederland staan er overigens nog 19 luchtwachttorens overeind. rond de toren De toren is vooral interessant vanwege haar historie, en niet zozeer wegens het omringende landschap. Het Groninger Landschap restaureerde de toren in 2017 dankzij een gift van het Prins Bernhard Cultuurfonds; sindsdien is de toren (zeer) beperkt open voor publiek. Als je dan toch in het hoge noorden bent, laat je hoofd dan leegwaaien in de verlatenheid van de wandelroute Noordpolderzijl (35km). Bij helder weer kun je de waddeneilanden spotten. Verder kijken luchtwachttorens.nl, groningerlandschap.nl, visitgroningen.nl
Salt herfst 2020 | 137
OUTDOORWAANZIN VOLGENS ARE KALVØ “OUTDOORMENSEN BESTEDEN HEEL VEEL GELD OM TE KUNNEN DOEN ALSOF ZE ARM ZIJN”
UIT DE AS HE RREZE N GENIETEN VAN EEN TWEEDE LEVEN
148 | Salt herfst 2020