دەربارەى سیستەمي کارپێکردني ئوبونتو
لۆگۆٓ فَرهیی ًْێی ئْبًْتْ (فۆًتی ئْبًْتْ) کَ لَّەشاًذًی ٠١.٠١ـــَّە جێگیر کراّە دابَشکرًی ئْبًْتْ یَکێکَ لَ دابَشکردًَکأً لیٌْکص لَ ژێر هافٔ ضَرچاّەٓ کراّەدایََُ،هّْ کَش ئَتْأً ئَم ضیطتَهَ بَکاربِێٌیتّ،ە زۆر شیاّە بۆ الپتۆپ،ڕّّهێس یاى ڕاژە بێت،لَ ضیطتَهٔ کارپێکردًٔ ئْبًْتْ َُهّْ پڕۆگراهَکاى َُیَ ئَّەٓ کَ پێْیطتت پێ َُیَ،بۆ ًوًَّْ پڕۆگراهٔ ًْضیي،پۆضتٔ ئَلَکترۆًُٔ...تذ،ئْبًْتْی َُهیشَ بَ خۆڕایییَ ُیچ کات پێْیطت ًاکات پارە بَدەیت بَم ضیطتَهَ،ئَتْأً دایبگریت ّە بَکارٓ بِێٌیت،
ناوەڕۆک
٠چۆًێتٔ دۆزیٌَّەٓ ّەشأً ئْبًْتْ ٢دۆزیٌَّەٓ ّەشأً کێرًاڵ َُ ٣هّْ ّەشاًَ دەرچّْەکأً ئْبًْتْ ٤تێبیٌٔ زۆر گریٌگ ٥داهَزراًذًٔ ئْبًْتْ ٥.٠ oپێْیطتٔ ڕەقَکااڵ ٥.٢ oداگرتٌٔ ئْبًْتْ ّ Dual-Booting ٥.٣ oیٌذۆز لَگَڵ ئْبًْتْ ٥.٣.٠ بَکارُێٌأً Startup Managerبۆ گۆڕیٌٔ ڕیکخطتٌٔGrub Dual-Booting ٥.٤ oهاک لَگَڵ ئْبًْتْ ٥.٤.٠ داهَزراًذًٔ هاک دّآ ئْبًْتْ ٥.٤.٢ داهَزراًذًٔ ئْبًْتْ دّآ هاک ًْ ٥.٥ oێیکردًَّە بۆ ّەشأً ًْێی ٥.٥.٠ داهَزراًذًَّەٓ پڕۆگرام دّآ ّەشأً ًْێی ٦زۆرکردًٔ دەرُێٌأً داًراّەکأً ئْبًْتْ ٦.٠ oجۆرەکأً داًراّەکاى ٦.٢ oزۆرکردًٔ داًراّەکاى ببَکارُێٌأًSynaptic ٦.٣ oزۆرکردًٔ ڕێبَرٓ داًراّەکاى ٦.٤ oزۆرکردًٔ کلیلَکأً داًراّەکاى ٧داهَزراًذًٔ گْرزە لَگَڵ ًْێیکردًَّە Apt ٧.٠ oلَگَڵ بٌچیٌَکأً گْرزە ٧.٢ oداهَزراًذًٔ گْرزەکأًdeb (Tar/GZip) ٧.٣ oلَگَڵ)(Tar/Bzip2 ٧.٤ oداهَزراًذًٔ گْرزە لَ ضَرچاّە ٧.٤.٠ درّضتکردًٔ گْرزەٓ debلَ پَڕگَکأً ضَرچاّە
Aptitude٧.٥ o Synaptic Package Manager٧.٦ o Add/Remove Programs٧.٧ o ًْێکردًَّەٓ ڕێبَر٧.٧ o ٔ ًْێکردًَّەٓ ئۆتۆهاتیک٧.٧ o ْ پێْەکرآّ داّاًاهَٓ ئْبًْت٧ Compiz Fusion ٧.٠ o Fusion Icon٧.٠.٠ Emerald٧.٢ o USplash Boot Screenٌٔ گۆڕی٧.٣ o Virtualization ٧.٤ o VirtualBox٧.٤.٠ Wine ًٔ داهَزراًذ٧.٥ o ــي.exe کردًی ئَّ داّاًاهاًَی لَ جۆریexecutable َ ب٧.٥.٠ ٓ زیادکردًٔ تَختَ کلیلٔ کْرد٧.٦ o ٓ داهَزراًذًٔ جۆرەپیتٔ کْرد٧.٧ o دّاًاهَٓ گرافیک لَگَڵ ڤیذیۆ٧.٧ o -Kino -Non-linear Video Editing Suite٧.٧.٠ -Cinelerra -Non-linear Video Editing Suite٧.٧.٢ -KdenLive -Non-linear Video Editing Suite for KDE٧.٧.٣ Dia (Diagram editor)٧.٧.٤ -Kivio -Diagram editor٧.٧.٥ GIMP (Image Manipulator)٧.٧.٦ Inkscape Vector Illustrator٧.٧.٧ داّاًاهَٓ ئیٌتَرًێت٧.٧ o ّێبگَڕ٧.٧.٠ Mozilla Firefox ٧.٧.٠.٠ Firefox بۆFireFTP ٧.٧.٠.٠.٠ IceCat٧.٧.٢ Opera٧.٧.٣ Download Managers٧.٠١ o ڕاژەخْازٓ پۆضت٧.٠٠ o Evolution٧.٠٠.٠ Thunderbird٧.٠٠.٢ FTP ٓ ڕاژەخْاز٧.٠٢ o Filezilla٧.٠٢.٠ ْ بَڕیْەبَردًٔ ضیطتَهٔ ئْبًْت٧ Automating Tasks٧.٠ o Boot Menu ٧.٢ o ڕێکخطتٌٔ پێڕضتٔ چًَْژّّرەّە٧.٢.٠ GRUB bootًٔ ڕێکخطتي ّ بَڕێْەبَرد٧.٢.٢ ٔ داّاًاهَکأً ضَرەک٧.٣ o Kill a process٧.٤ o NUM LOCK On Startupًٔ چاالککرد٧.٥ o پاڵپشتٔ ضیطتَم٧.٦ o گَڕاًذًَّەٓ ضیطتَم٧.٧ o
٧.٧ oبَڕیْەبَرایَتٔ بَکارُێٌَر ٧.٧.٠ زۆرکردًٔ بَکارێٌَرێکٔ ًْێی Modify Users٧.٧.٢ ٧.٧.٣ ضڕیٌَّەٓ بَکارُێٌَر ٧.٧.٤ لَبیرچًَّّْەی تێپَڕەّّشَ ٧.٧.٥ گۆڕیٌٔ گرّّپٔ بَکارُێٌَر Parental controls٧.٧.٦ ٧.٧ oپاڵێْەٓ ًاّەڕۆکٔ ّێب ٠١ڕاژەکار ٠٠چًَذ فرهاًێکی گرًگ لَ ubuntu ٠٠.٠ oبۆ داهَزراًذًی ڕّّهێسیgnome ٠٠.٢ oبۆ داهَزراًذًی ڕّّهێسیkde ٠٠.٣ oچاالککردًی ئاگرە دیْارfirewall ٠٠.٤ oزیادکردًی ڕێطایَک ruleلَ ئاگرەدیْاردا ٠٠.٥ oکردًَّەی پرۆگراهَ گرًگَکاى لَ ڕێگای Terminalەّە ٠٠.٦ oبۆ گێڕاًَّەی فایَرفۆکص بۆ دۆخی ضتاًذارد ٠٠.٧ oبۆ بَرزکردًَّە بۆ تازەتریي ّەشاى ٠٢داهَزراًذًی conkyلَ ئْبًْتْ ٠٣بَربَضتکردى لَ ئْبًْتْدا
چۆنێتي دۆزینەوەى وەشاني ئوبونتو بۆ ئَّەٓ بساًیت چٔ ّەشاًێک بَکاردەُێٌیت ئَهَ لَ تێرهیٌاڵ بٌْضَ، lsb_release -a
دۆزینەوەى وەشاني کێرناڵ ئَهَ لَ تێرهیٌاڵ بٌْضَ، uname -r
هەموو وەشانە دەرچووەکاني ئوبونتو َُهّْ ٦هاًگێک ّەشاًذًێکٔ ضیطتَهٔ ئْبًْتْ دەّەشێٌذرێت،یَکَم ّەشأً ئْبًْتْ لَ ضاڵٔ ٢١١٤بّْ، ڕێکەوتی وەشانذن ناوەکان ژمارە وەشان 2004 Warty Warthog 4.10 1 2005 Hoary Hedgehog 5.04 2
2005 Breezy Badger 5.10 2006 Dapper Drake 6.06 2006 Edgy Eft 6.10 2007 Feisty Fawn 7.04 2007 Gutsy Gibbon 7.10 2008 Hardy Heron 8.04 2008 Intrepid Ibex 8.10 2009 Jaunty Jackalope 9.04 2010 Lucid Lynx 10.04 2010 Maverick Meerkat 10.10 2011 Natty Narwhal 11.04 october 2011 Oneiric Ocelot 11.10
3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
ّەشاًی داُاتّْ ّەشاًێکی LTSـَ لَ ژێر کۆدًاّی Precise Pangolinـَ .بَرّاری ّەشاى لَ هاًگی aprilـی 2012 دەبێت.
تێبیني زۆر گرینگ دەبێت َُهّْ کات بۆ ًْضیٌٔ فرهاًَکأً لَ َُهّْ ضیطتَهَکأً کارپێکردًٔ لیٌْکص بڕۆیي بۆ تێرهیٌاڵ،بَم شێْەیَ بڕۆ بۆ تێرهیٌاڵ، Applications -> Accessories -> Terminal
sudoبَ ًْضیٌٔ ئَهَ ئَّ دەضَاڵتت ئَداتێ ّەک Rootئیش بکَیت،بۆ ًوًَّْ کاتێک دەتَّێت پڕۆگراهێک دابَزێٌیت یاى دەضتکارٓ پَڕگَێک بکَیت لَ ضیطتَهَکَت،بۆ ًوًَّْ ّەک ئَهَ: sudo bash
gksudoپێْیطتَ ئَهَ بَکاربِێٌیت لَ جیاتٔ sudoلَ کاتێک بَتَّێت بکَیتَّە،بَ ئیش پێکردًٔ فرهاًَکاًَّە،بۆ ًوًَّْ،
Graphical Application
gksudo gedit /etc/apt/sources.list
پًَجَرەٓ Synaptic
manئَم فرهاًَ بَکاردێت بۆ دۆزیٌَّەٓ ڕێبَرێک بۆ یارهَتٔ فرهاًَکاى،بۆ ًوًَّْ َُ man sudoهّْ ڕێبَر ّ پَڕەکأً ئَم فرهاًَ sudoپێشاى ئَدا، man sudo
apt-getلَگَڵ aptitudeخێراتریي ڕێگایَ بۆ دابَزأًٌ پڕۆگرام/گْرزەَُ،رّەُا ئَتْأً بَکارُێٌأً ّ،Manager Synaptic Packageە GUIڕێگاێکٔ ترە بۆ داهَزراًذًٔ پڕۆگرام/گْرزە،بَاڵم َُهّْ پڕۆگرام/گْرزەکاى چاالکَ لَگَڵ َُ apt-getرّەُا بۆ دابَزاًذًٔ چاالکَ لَ Synaptic Package Managerضَێرٓ ئَهَ بکَ، sudo apt-get install package
ئَتْأً بگَڕێی بَ دّآ گْرزە لَ Synapticلَگَڵ داهَزراًذًٔ بَم ڕێگاییَ،
دامەزرانذني ئوبونتو داهَزراًذًٔ ئَم ضیطتَهَ زۆر ئاضاًَ،چًَذ ًَُگاّێکٔ زۆر کْرتَ
پێویستي ڕەقەکااڵ ئَم ضیطتَهَ لَگَڵ کَهتریي ّە کۆًتریي جۆرەٓ کۆهپیْتَر ئیش دەکات،بۆ ًوًَّْ ّەشأً ٧،٠١پێْیطتٔ بَ Mb 384ڕام َُبێت(بۆ داهَزراًذًٔ پێیْضتٔ کَهتر لَ Mb 256ڕام بێت،بَاڵم بَزۆرٓ ئَلتَرًتایڤٔ داهَزراًذًَّ ئیش پێکردى تًَِا پێْیطتٔ بَ Mb 192ڕام بێت)ّ،ە پێْیطتٔ بَ ٤-٣گیگابایت بۆشایی َُیَ لَ دیطکٔ ڕەق،لَگَڵ ٠١-٧گیگابایت پێْیطتت دەبێت بۆ ئیش پێکردى،ئَگَر لَهَ زۆرتر بێت ئَّە باشترە ّە خێراتر کارەکاًت بۆ جێبَجێ دەکات،
داگرتني ئوبونتو ئێطتا ّەشأً 10.04ئاهادەیَ بۆ داگرتي کَ ّەشاًێکی ، LTSدّآ ئَّەٓ بَ درّضتٔ داتگرت،بیطْتێٌَ ضَر ضٔ دٓ،لێرە زۆر بَ جْأً باضیکردّّە
Dual-Bootingوینذۆز لەگەڵ ئوبونتو لَ ڕاضتٔ یَکَم جار ئْبًْتْ داهَزرێٌیت پێش ّیٌذۆز کێشَت بۆ درّضت دەبێت،ضَرەتا ّیٌذۆز داهَزرێٌَ لَبَر ئَّەٓ bootloaderزۆر گًْجاّە،شْێٌێک دیارٓ بکَ لَ دیطکٔ ڕەقٔ کۆهپیْتَرەکَت بۆ ّیٌذۆزّ،ە پارچَێک بۆشایی درّضت بکَ بۆ ئْبًْتْ،بَاڵم پێشتر پارچَکأً دەیطکٔ ڕەقٔ کۆهپیْتَرەکَت پاکبکَرەّە،بَم شێْەیَ ُیچ کێشَت بۆ درّضت ًابێت کَ ئْبًْتْ دّّەم ضیطتَهٔ کارپێکردى بێت، بەکارهێناني Startup Managerبۆ گۆڕیني ڕیکخستني Grub Grubبَکاردێت بۆ ّ bootupە کۆًتڕۆڵکردًٔ بارکردًٔ بَبێ ضَرەکٔ ضیطتَهٔ کارپێکردىّ،ە َُر ڕێکخطتٌێکٔ bootupبێت،ئَتْأً دەضتکارٓ ڕێکخطتٌَکأً Grubبکَیت لَ Startup Managerئَم ًَُگآّ خْارەّە جێبَجێ بکَ، System -> Administration -> Startup Manager
کاتێک دەیکیتَّە Startup Managerداًَهَزراّە،بۆ داهَزراًذًٔ ئَهَ لَ تێرهیٌاڵ بٌْضَ، sudo apt-get install startupmanager
تێبیٌٔ | لَخْارەّە جْاًتر باضٔ دەکَیي،
Dual-Bootingماک لەگەڵ ئوبونتو Mac OS Xلَ ڕّّٓ پێکِاتَ ّ ًَخشَ لَ لیٌْکص دەچێت(،) BSD Unixبۆ Dual-bootingهاک لَگَڵ ئْبًْتْ َُهّْ زاًیاریَکأً لَضَر پێکِاتَٓ ضَێرٓ دامەزرانذني ماک دواى ئوبونتو dual bootلَگَڵ َُ OS Xڵبژاردًٔ ext2لَ پارچَ ّ جۆرەٓ داهَزراًذًٔ ئْبًْتْ،بۆ داهَزراًذًٔ Super Grub Diskدّآ ئَّە بیطْتێٌَ ضَر ضٔ دٓ،بۆ داهَزراًذًٔ ئْبًْتْ دەضتکارٓ Grub start-up listبکَ،
sudo nano /boot/grub/menu.lst
دّآ ئَّە ئَم چًَذ دێڕە زۆر بکَ، title Mac OS X )root (hd0,0 makeactive chainloader +1
ضیطتَهٔ هاک بۆ دٍضتپێكردًٍَّ دّّبارە بڕۆ بۆ تێرهیٌاڵٔ X Mac OSپًَجَ بٌێ بَ F8یاى
s-
fdisk -e /dev/rdisk0 flag 2 <--note that flag 2 is my Mac partition number two quit y reboot
ئَگَر دڵٌیا ًییت کَ ئیش دەکات،ئَّە ئَتْأً Super Grub Diskبَکاربِێٌیت،یاى grubچاالک بکَ، دامەزرانذني ئوبونتو دواى ماک
نوێیکردنەوە بۆ وەشاني نوێی ئَگَر ّەشأً کۆًٔ ئَم ضیطتَ بَکاردەُێٌیت ئَتْأً ًْێی بکَیتَّە بۆ دّاتریي ّەشاى
ئَتْأً لَ ڕێگآ ًْ Synapticێی بکَیتَّە بَ کرتَ کردًَ ضَر Full Upgrade option
ئَلتَرًتایڤ.بَکارُێٌأً ،update-managerئَهَ لَ تێرهیٌاڵ بٌْضَ، sudo apt-get install update-manager sudo update-manager -d
َُرّەُا ئَتْأً ئَهیش بَکاربِێٌیت، sudo apt-get dist-upgrade
دامەزرانذنەوەى پڕۆگرام دواى وەشاني نوێی دّآ ئَّەٓ ضیطتَهٔ ئْبًْتْت ًْێی کردەّە بۆ دّاتریي ّەشاى،لَّاًَیَ ًَُذێک لَّ پڕۆگرام ّ گْزرآًَ کَ داتوَزراًذّە لَ ّەشأً کْى،پێْیطتٔ بَ ًْێی کردًَّە َُیَ،لَگَڵ پاشَکَّتکردى ّ ڕێکخطتٌَکأًّ،ە داهَزراًذًَّەٓ پڕۆگراهَکاى لَگَڵ خسهَتگْزارەکأً تر،
لَ ضیطتَهٔ کۆًَکَ:ئَم کارە
جێبَجێ بکَ>- File >- Synaptic Package Manager،
Save
Markings
َُهّْ دیاریکراّەکاى پاشَکَّت بکَ،بَ بَ ئَّأً دەرەکییَ ّەک USB drive
َُهّْ backupضیطتَهَکَت بکََُ،ر پَڕگَێکٔ گریٌگ بێت،بۆ ًوًَّْ home/دّآ داهَزراًذًٔ ًْێی
کردًَّە دّآ داهَزراًذًٔ ضیطتَهٔ ًْێی،دّّبارە بڕۆ بۆ >- File >- Manager Synaptic Package Read markingsلَگَڵ بارکردًٔ پَڕگَکأً ًاّ USB driveیاى پاشَکَّتێکٔ دەرەکٔ بێت،کَ پێشتر پاشَکَّتت کردّّە،
زۆرکردني دەرهێناني دانراوەکاني ئوبونتو کااڵًَرهٔ گْزرەکاى لَگَڵ ضَدەُا پڕۆگرام چاالکَ لَ هاڵپَڕەکاى بۆ داگرتي بَ شێْەٓ ضَرُێڵ،لَ داًراّەکاى زۆر بَ ئاضأً کااڵًَرم دادەبَزێیت بۆ ئْبًْتْ بَکارُێٌأً ئیٌتَرًێتّ،ە ئاضتٔ پاراضتٌٔ زۆر بَُێسە
جۆرەکاني دانراوەکان چْار جۆر گْرزەٓ داًراّەکاى َُیَ لَ ئْبًْتْ،
: mainپاڵپشتی دەکرێت بَشێْەێکٔ یاضایی، : Restrictedکااڵًَرهَکأً خۆڕایی ًییَّ،ە لَ ژێر هافٔ ضَرچاّەٓ کراّەدا ًییَ، : Universeکااڵًَرهَکأً لَ ژێر GPLدایَ،پاڵپشتٔ دەکرێت لَالیي بَکارُێٌَر : multiverseکااڵًَرهَکأً لَ ژێر هافٔ ضَرچاّەٓ کراّەدا ًییَّ،ە خۆڕا ًییَ،بَاڵم پاڵپشتر دەکرێت لَالیي بَکارُێٌَر،
زۆرکردني دانراوەکان ببەکارهێناني Synaptic ضَێرٓ ئَم ڕێگآ خْارەّە بکَ بۆ بَکارٓ ُێٌأً ،Synaptic
>- Settings >- Synaptic Manager >- Administration >- System .Repositories
ئَتْأً داًراّەکاى چاالک بکَیت بۆ کااڵًَرهٔ ئْبًْتّْ بۆ کااڵًَرهٔ بَشٔ ضێیَم بَ دیاریکردًٔ زۆرکردى >-بۆ ًْضیٌٔ ًاًّیشأً داًراّەکاى،لَک فۆرهاتَ دەچێت:
deb http://archive.ubuntu.com/ubuntu/ intrepid main restricted deb-src http://archive.ubuntu.com/ubuntu/ intrepid main restricted
،Medibuntu ًٔبۆ ًوًَّْ بۆ زۆرکردًٔ داًراّەکا
deb http://packages.medibuntu.org/ intrepid free non-free
،َداگرتٌٔ کلیلٔ داًراّەکاى بۆ بْخچ ، ئَتْأً لێرە دایبگریتMedibuntu ٔبۆ ًوًَّْ کلیل
http://packages.medibuntu.org/medibuntu-key.gpg
:َبۆ زۆرکردًٔ کلیلَکاى ل
System -> Administration -> Synaptic Manager -> Settings -> Repositories > Authentication -> Import Key File...
ًٔضَێرٓ"زۆرکردًٔ کلیلَکا، لَ تێرهیٌاڵ کلیلَکاى زۆر بکَیتCLI ًٔئَتْأً ببَکارُێٌا:ئَلتَرًتایڤ داًراّەکاى" بکَ لَ خْارەّە باضکراّە
بۆ ًْێکردًَّەٓ لیطتٔ گْرزەکاى
Synaptic -> Reload
زۆرکردني ڕێبەرى دانراوەکان ًّٔە تێکَاڵّ بًّْٔ داًراّەکاى ّە ّەشا،تًَِا بۆ تێگَیشتي کَ چییت دەّێت،ئێش پێکردًٔ ئْبًْتّْ لَ لیطتٔ ضَرچاّەکاى ،ضیطتَهَکَت ، لَ لیطتٔ ضَرچاّەbackup ًٔدرّضتکرد
sudo cp -p /etc/apt/sources.list /etc/apt/sources.list_backup
،دەضتکاریکردًٔ لیطتٔ ضَرچاّە
sudo nano /etc/apt/sources.list
graphical editor
ًٔیاى بَکارُێٌا
gksudo gedit /etc/apt/sources.list
Google لَگَڵMedibuntu
ئَهَ ًوّْێکٔ لیطتٔ ضَرچاّەیَ لَ کاتٔ زۆرکردًٔ داًراّەکاى بۆ
#deb cdrom:[Ubuntu 8.10 _Intrepid Ibex_ - Release i386 (20081029.1)]/ intrepid main restricted # See http://help.ubuntu.com/community/UpgradeNotes for how to upgrade to # newer versions of the distribution. deb http://gb.archive.ubuntu.com/ubuntu/ intrepid main restricted deb-src http://gb.archive.ubuntu.com/ubuntu/ intrepid main restricted ## Major bug fix updates produced after the final release of the ## distribution. deb http://gb.archive.ubuntu.com/ubuntu/ intrepid-updates main restricted deb-src http://gb.archive.ubuntu.com/ubuntu/ intrepid-updates main restricted ## N.B. software from this repository is ENTIRELY UNSUPPORTED by the Ubuntu ## team. Also, please note that software in universe WILL NOT receive any ## review or updates from the Ubuntu security team. deb http://gb.archive.ubuntu.com/ubuntu/ intrepid universe deb-src http://gb.archive.ubuntu.com/ubuntu/ intrepid universe deb http://gb.archive.ubuntu.com/ubuntu/ intrepid-updates universe deb-src http://gb.archive.ubuntu.com/ubuntu/ intrepid-updates universe ## N.B. software from this repository is ENTIRELY UNSUPPORTED by the Ubuntu ## team, and may not be under a free licence. Please satisfy yourself as to ## your rights to use the software. Also, please note that software in
## multiverse WILL NOT receive any review or updates from the Ubuntu ## security team. deb http://gb.archive.ubuntu.com/ubuntu/ intrepid multiverse deb-src http://gb.archive.ubuntu.com/ubuntu/ intrepid multiverse deb http://gb.archive.ubuntu.com/ubuntu/ intrepid-updates multiverse deb-src http://gb.archive.ubuntu.com/ubuntu/ intrepid-updates multiverse ## Uncomment the following two lines to add software from the 'backports' ## repository. ## N.B. software from this repository may not have been tested as ## extensively as that contained in the main release, although it includes ## newer versions of some applications which may provide useful features. ## Also, please note that software in backports WILL NOT receive any review ## or updates from the Ubuntu security team. deb http://gb.archive.ubuntu.com/ubuntu/ intrepid-backports main restricted universe multiverse deb-src http://gb.archive.ubuntu.com/ubuntu/ intrepid-backports main restricted universe multiverse''' ## Uncomment the following two lines to add software from Canonical's ## 'partner' repository. This software is not part of Ubuntu, but is ## offered by Canonical and the respective vendors as a service to Ubuntu ## users. deb http://archive.canonical.com/ubuntu intrepid partner deb-src http://archive.canonical.com/ubuntu intrepid partner deb http://security.ubuntu.com/ubuntu intrepid-security main restricted deb-src http://security.ubuntu.com/ubuntu intrepid-security main restricted deb http://security.ubuntu.com/ubuntu intrepid-security universe deb-src http://security.ubuntu.com/ubuntu intrepid-security universe deb http://security.ubuntu.com/ubuntu intrepid-security multiverse deb-src http://security.ubuntu.com/ubuntu intrepid-security multiverse ## Medibuntu - Ubuntu 8.10 "intrepid ibex" ## Please report any bug on https://bugs.launchpad.net/medibuntu/ deb http://packages.medibuntu.org/ intrepid free non-free deb-src http://packages.medibuntu.org/ intrepid free non-free # Google software repository deb http://dl.google.com/linux/deb/ stable non-free
زۆرکردني کلیلەکاني دانراوەکان ، بۆ داًراّەکاى لَگَڵ زۆرکردًٔ ئۆتۆهاتیک کلیلٔ داًراّەکاىgpg ًٔداگرتٌٔ کلیلَکا
بۆ ًوًَّْ بۆ بَدەضت ُێٌاى لَگَڵ زۆرکردًٔ کلیلٔ داًراّەکأً ،Medibuntu
wget --quiet http://packages.medibuntu.org/medibuntu-key.gpg -O - | sudo apt-key add -
بۆ ًوًَّْ بۆ بَدەضت ُێٌاى لَگَڵ زۆرکردًٔ داًراّەکأً Google
| wget --quiet https://dl-ssl.google.com/linux/linux_signing_key.pub -O - sudo apt-key add -
تێبیٌٔ :بَکارُێٌأً - wgetگَڕاًَّە بۆ پَڕگَکأً ڕایَڵَ quiet--،یَکطاى ًییَ دەرەًجام O- ،یَکطاًَ بَ دەرەًجاهٔ داگرتي داًَکاى
دامەزرانذني گورزە لەگەڵ نوێیکردنەوە Aptلەگەڵ بنچینەکاني گورزە بَزۆرٓ بَکارُێٌأً تازە Synaptic Package Manager،بَکاردەُێٌي بۆ داهَزراًذًٔ گْرزەکاىَُ،رّەُا ئَتْأً بۆ داهَزراًذًٔ گْرزەکاى CLIبَکاربِێٌیت،بۆ دەضتپێکردًٔ تێرهیٌاڵ، Applications -> Accessories -> Terminal
داهَزراًذًٔ گْرزەکاى، sudo apt-get install packagename
ًوًَّْ، sudo apt-get install mpd sbackup
بۆ ضڕیٌَّەٓ گْرزەکاى،
sudo apt-get remove packagename
،ًًَّْو sudo apt-get remove mpd sbackup
،گَڕاى بَدّآ گْرزەکاى
apt-cache search <keywords>
،ًًَّْو apt-cache search Music MP3 apt-cache search "Text Editor"
،apt ًْٓێکردًَّەٓ بٌکَٓ دراّەٓ گْرزە
،بَرزکردًَّەٓ گْرزەکاى
Hardy بۆGutsy َ بۆًوًَّْ لdist ٓبَرزکردًَّە
sudo apt-get update
sudo apt-get upgrade
sudo apt-get dist-upgrade
deb دامەزرانذني گورزەکاني ًٔ ئَتْاdeb.،َ گْرزەێکَ لَ ضیطتَهَکَت َُیdeb.،ْ) گْرزەکأً ئَتْأً بَکاربِێٌیت لَ ئْبًْتdeb.( دێبیاى ،ئَتْأً ئَم گْرزەیَ داهَزرێٌیت لَ ڕێگآ تێرهیٌاڵَّە،)Nautilus( پَڕگَکأً داهَزرێٌیت لَ بَڕێْەبَردًٔ پَڕگَکاى
داهَزراًذى ّ داگرتٌٔ گْرزەٓ (،)deb.
ضڕیٌَّەٓ گْرزەٓ (،)deb.
دّّبارە ڕێکخطتٌَّەّ/چاکردًَّەٓ داهَزراًذًٔ گْرزەٓ (،)deb.
sudo dpkg -i packagename.deb
sudo dpkg -r packagename
sudo dpkg-reconfigure packagename
ًوًَّْ، sudo dpkg-reconfigure mpd
( )Tar/GZipلەگەڵ ()Tar/Bzip2 ( )Tar/GZipئَرشیف کۆتایی دێت بَ " "tar.gz.لَگَڵ ( )Tar/Bzip2کۆتایی دێت بَ "Bzip2،"tar.bz2. تازەیَ،زۆر ڕێگا َُیَ بۆ پَضتاًي،ضیطتَهٔ ئْبًْتْ لَ ضَرەکٔ پَضتأًٌ تێذایَ،لَ ڕێگآ تێرهیٌاڵَّە بَکاردێت،
بۆ دەرُێٌاى، tar xvf packagename.tar.gz
تێبیٌٔ | بۆ جێبَجێ کردًٔ ئَتْأً دەرُێٌأً پَڕگَکاى بکَیت لَ ئَرشیف،بَ شیتَڵکردًَّە،
شیتَڵکردًَّەٓ پَڕگَٓ
""gz.
شیتَڵکردًَّەٓ پَڕگَٓ
""bz2.
gunzip file.gz
bunzip2 file.bz2
بۆbunzip2 یاىgz. بۆgunzip،ًَتێبیٌٔ | َُرّەُا ئَتْأً بۆ شیتَڵکردًٔ گْرزەکاى ضَرەتا بَکاربِێٌیت ئَم فرها bz2. gz.
ًٔبۆ درّضتکرد
bz2.
ًٔبۆ درّضتکرد
tar cvfz packagename.tar.gz folder
tar cvfj packagename.tar.bz2 folder
دامەزرانذني گورزە لە سەرچاوە compilers, headers ,libraries
ًَّْبۆ ًو،َدڵٌیابیت کَ َُهّْ ئاهرازەکأً گَشَپێذاًت َُی
sudo apt-get install build-essential sudo apt-get install linux-headers-`uname -r`
،دەرُێٌأً ًاّەڕۆکٔ ضَرچاّەٓ پَڕگَکاى لَ ئَرشیف
،ّەرگێرأً گْرزە لَگَڵ داهَزراًذًٔ ّەرگێرأً گْرزەکاى بۆ ًاّ ضیطتَهَکَت،بۆ درّضتکردًٔ گْرزە
tar xvf sourcefilesarchive.tar.gz
cd /path/to/extracted/sourcefiles ./configure sudo make sudo make install
تێبیٌٔ ًْ :ضیٌٔ /.لَ پێش ًآّ پَڕگَکَ لَ تَزّّٓ بْخچَکاى ّە ڕێگا پێذارەّە لَ لیٌْکص شێڵ بۆ بَجێِێٌأً پَڕگَٓ داّاًاهَکاى،ئَگَر ئَهَ َُڵَیَ ُات " "permission deniedئَم پَڕگَیَ درّضت ًَبّْە،بۆ چارەضَرکردًٔ ئَم کێشَیَ، sudo chmod +x filename
دروستکردني گورزەى debلە پەڕگەکاني سەرچاوە ئَگَر ئَتَّێت ضَرچاّەێکٔ درّضت درّضتبکَیت،
داهَزراًذًٔ ئاهرازٓ گْرزە،
درّضتکردًَّەٓ گْرزە بَکارُێٌأً
sudo apt-get install checkinstall
""checkinstall
cd /path/to/extracted/package ./configure sudo make sudo checkinstall
Aptitude Aptitudeلَ تێرهیٌاڵ بَکاردێت بۆ بَڕێْەبَردًٔ گْرزەکاى َُرّەُا ئَتْأً apt-getبَکاربِێٌیتAptitude، دیاریکردًٔ گْرزەکاى داهَزراًذى ّ ضڕێٌَّەٓ بَ شێْەٓ ئۆتۆهاتیکٔ،دیاریکردًٔ گْرزەکاى ّە ضڕیٌَّەٓ بَ شێْەێکٔ تَّاّەتٔ، install packagename remove packagename update upgrade
Synaptic Package Manager
aptitude aptitude aptitude aptitude
sudo sudo sudo sudo
apt-getلَگَڵ aptitudeخێراتریي ڕێگایَ بۆ داهَزراًذًٔ پڕۆگرام/گْرزەکاىَُ،رّەُا ئَتْأً Package Managerبَکاربِێٌیت،لَ GUIڕێگاێکَ بۆ داهَزراًذًٔ پڕۆگرام/گْرزە،بَزۆرٓ (َُهّْٓ ًا) پڕۆگرام/گْرزە چاالکَ لَ َُ apt-getرّەُا لَ ،Manager Synaptic Packageئَک ڕێگایَ بَ زۆرٓ لَ ڕّهێس بَکاردێت،ضَێرٓ ئَهَ بکَ، Synaptic
sudo apt-get install package
ئَتْأً بَ دّآ گْرزەێک بگَڕێ لَ Synapticدّآ ئَّە دایوَزرێٌیت،ئَم ًَُگاّاًَ جێبَجێ بکَ،
بڕۆ بۆ بگَڕێ بَ دّآ پڕۆگرام/گْرزە،
کرتَ بکَ لَضَر دّگوَٓ Mark for Installation
کرتَ بکَ لَضَر دّگوَٓ Apply
ئَّ پڕۆگراهَ دیاری بکَ،دّآ ئَّە بَ شێْەٓ ئۆتۆهاتیکٔ دادەهَزرێت،
Manager Synaptic Package >- Administration >- System
Add/Remove Programs َُهّْ گْرزەکاى چاالک ًییَ لَ apt-get, aptitudeلَگَڵ Package Manager Synapticچاالکَ لَ ،Add/Remove Programsچۆًێتٔ بَکارُێٌأً زۆر ئاضاًَ ضَێرٓ ئَم ًَُگاّەٓ خْارەّە بکَ،
ضَرەتا بڕۆ بۆ بگَڕێ بَ دّآ ئَّ پڕۆگراهَٓ کَ پێْیطتیت پێ َُیَ کَ زۆرٓ بکَیت،بۆًوًَّْ بٌْضیت َُ MP3هّْ کااڵًَرهَکأً MP3پێشاى ئَدا، کرتَ بکَ لَضَر دّگوَٓ Mark for Installation کرتَ بکَ لَضَر دّگوَٓ Apply ئَّ پڕۆگراهَٓ کَ دیارتکردّّە بَ شێْەٓ ئۆتۆهاتیکٔ دادەهَزرێت، Add/Remove Programs >- Applications
نوێکردنەوەى ڕێبەر
ئَتْأً لَ ڕێگآ تێرهیٌاڵَّە ًْێی بکَیتَّە،بَم شێْەیَ، sudo apt-get update sudo apt-get upgrade
یاى
Synaptic Package Manager
ًٔبَکارُێٌا
System -> Administration -> Synaptic Package Manager -> "Reload" then "Mark all upgrades"
نوێکردنەوەى ئۆتۆماتیکي ،َ ئَم ًَُگاّآًَ خْارەّە جێبَجێ بکSynaptic Package Manager ًٔبَکارُێٌا
System -> Administration -> Synaptic Manager -> Settings -> Preferences -> General -> Reloading Outdated Package Information -> Automatic
پێوەکراوى داوانامەى ئوبونتو Compiz Fusion ًََُذێک ل،بۆ جۆًکردًٔ ڕّهێس بۆ ًوًَّْ َُڵگَراًَّەٓ ڕّهێس، چاالکَ لَ بَڕێْەبَردًٔ پًَجَرەCompiz Fusion ،َبۆ چاالککردًٔ ئَهَ لَ تێرهیٌاڵ بٌْض، ئیش پێکردّّەCompiz ْبَکارُێٌَرٓ ئْبًْت sudo apt-get install compiz compizconfig-settings-manager compiz-fusionplugins-main compiz-fusion-plugins-extra emerald librsvg2-common
،َئَم ًَُگاّە جێبَجێ بک، لَ بَڕێْەبَردى پًَچَرەCompiz ٌٔبۆ گۆڕی System -> Preferences -> CompizConfig Settings Manager
Fusion Icon ًٔلَگَڵ ئَّەٓ ئَتْا، بَ چاالککردًٔ ئَهَ ئَتْأً پًَچَرەکأً ئَم ضیطتَهَ زۆر بَ ئاضأً بیگْازیتَّەFusion Icon ،َبۆ داهَزراًذًٔ ئَهَ لَ تێرهیٌاڵ بٌْض،Settings Manager زۆر بَ خێرآ بڕۆیت بۆ sudo apt-get install fusion-icon
بۆ ڕێکخطتٌٔ ئَم ًَُگاّە جێبَجێ بکَ، Applications -> System Tools -> Compiz Fusion Icon
Emerald Emeraldبَکاردێت بۆ جْاڵًَّەٓ ڕّّکارەکأً ًَُ،Compiz Fusionذێک ڕّّکار چاالکَ(ئَّ ڕّّکارە چاالککرا لَ پڕۆژەٓ Berylپێش ئَّەٓ لَگَڵ Compizڕێک بخرێت لَ Emerald ،) Compiz Fusionبَڕێْەبَرەٓ ڕّّکارە بۆ Compiz Fusionئَتْأً دایوَزرێٌیت،ئَهَ لَ تێرهیٌاڵ بٌْضَ، sudo apt-get install emerald
گۆڕیني USplash Boot Screen پَردەٓ splashبَکاردێت بۆ بیٌییٌٔ ، bootupلَّ کاتٔ کَ پرضیارەت لێ دەکات بۆ چًَْژّّرە ّ تێپَڕەّشَ،ئَتْأً پَردەٓ USplashبگۆڕیت ببَکارُێٌأً startupmanagerبۆ داهَزراًذًٔ sudo apt-get install startupmanager
بۆ دەضتپێکردى، System -> Administration -> Startup Manager
Virtualization ڕێگا پێذەکراّە بۆ دّّەم ضیطتَهٔ کارپێکردًٔ (،)OSبۆ ًوًَّْ Windowsیاى ،OS Xبۆ ئیش پێکردًٔ لَگَڵ ئْبًْتْ،پێْیطتَ بۆ دیاریکردًٔ ڕام،لَبَر ئَّەٓ ئْبًْتْ دّّەم ضیطتَهٔ کارپێکردًٔ کۆهپیْتَرەکَتًَُ،ذێک لَ ڕاهَکَت داگیر دەکات، VirtualBox VirtualBoxزۆر خێرایَ ّە درّضتکراّە لَالیي ّ Microsystems Sunە خۆڕایَ ّە لَ ژێر هافٔ ضَرچاّەٓ کراّەدایَ،بۆ داهَزراًذًٔ،
sudo apt-get install virtualbox-ose virtualbox-ose-source
دامەزرانذني Wine ّەک دەزاًیي ئَّ پڕۆگراهاًَی لَضَر ضیطتَهی کارگێڕی ّیٌذۆز کاردەکَى ّ ّەشاًذًیاى بۆ لیٌْکص ًییَ .دەتْاًیي بَُۆی ڕێبَرێکَّە ئَّ پڕۆگراهاًَ لَضَر لیٌْکطیش کارپێبکَیي .ئَّیش پڕۆگراهی ،Wineبۆ داهَزراًذًٔ بڕۆ بۆ تێرهیٌاڵ ئَهَ بٌْضَ، sudo apt-get install wine
بە executableکردنی ئەو داوانامانەی لە جۆری exe.ــن ئَهَ لَ تێرهیٌاڵ بٌّْضَ : chmod x+u Desktop/setup.exe
بۆ ًوًَّْ ئَتَّێ پَڕەی setup.exeــی ضَر ڕّّهێس executableبکَیت .
زیادکردًٔ تَختَ کلیل
زیادکردني تەختە کلیلي کوردى لَ ضیطتَهٔ ئْبًْتْ تَختَ کلیلٔ کْردٓ َُیَ،ئَتْأً زۆرٓ بکَیت ّە بَکارٓ بِێٌیت ّە بَ بێ کێشَ بَ کْردٓ ضۆرأً بٌْضیت،ئَم ًَُگاّە جێبَجێ بکَ،
System -> Preferences -> Keyboard.
دّآ ئَّە کرتَ بکَ لَضَر Layout Tabئیٌجا کرتَ بکَ لَضَر Addلَّێ تَختَ کلیلٔ کْردٓ زۆر بکَ،لَ Optionsلَّێ َُڵبژاردًَکاى بَدەضتی خۆتَ .کاهَ شت دادەًێی بۆ گۆڕیٌی تَختَکلیل.
Layout
دامەزرانذني جۆرەپیتي کوردى دیارە بَکارُێٌاًی شێْە فۆًتَکاًی تری یًْیکْرد زۆر پێْیطتَ بۆیَ بَباشن زاًی باضی داهَزراًذًی فۆًتَکاًی یًْی کْرد بکَم لَضَر ئْبًْتْ ،ئَم فۆًتاًَ بَبێ ُیچ کێشَیَک لََُهّْ پڕۆگراهَکاًی ئْبًْتْ کاردەکَى بَشێْەی ئاضایی ّ بَکارًَُێٌاًی ُیچ ئاهرازێک.بڕۆ بۆ تێرهیٌاڵ ئَم فرهاًَ بَبێ rootبَگَڕ بخَ: wget http://www.chawg.org/meko/download/file.php?id=39 && unzip file.php?id=39 && mv kurdi/ ~/.fonts/
دوانامەى گرافیک لەگەڵ ڤیذیۆ Non-linear Video Editing Suite- Kino Kinoبَکارُێٌأً ّ GUIە دەضتکاریکردًٔ ڤیذیۆ suiteبۆ لیٌْکص، sudo apt-get install kino mjpegtools
Cinelerra -Non-linear Video Editing Suiteبَکاردێت بۆ دەضتکارىکردًٔ ڤیذیۆ بَکاردێت ّە لَ ژێر هافٔ ضَرچاّەٓ کراّەدایَ KdenLive -Non-linear Video Editing Suite for KDE Kdenliveبَکاردێت بۆ دەضتکارىکردًٔ ڤیذیۆٓ suiteبۆ ،KDEبۆ داهَزراًذًٔ، sudo apt-get install kdenlive mjpegtools
)Dia (Diagram editor
Diaخۆڕاییَ ّە لَ ژێر هافٔ ضَرچاّەٓ کراّەدایَ GTK،بَکاردێت بۆ درّضتکردًٔ پڕۆگرام بۆ ،Gnomeلَ Visio
دەچێت، sudo apt-get install dia
editor Kivio -Diagram Kivioضَرچاّەٓ کراّەیَّ،ە درّضتکردًٔ ُێڵکارٓ بَکاردێت،بۆ داهَزراًذًٔ ئَهَ لَ تێرهیٌاڵ بٌْضَ، sudo apt-get install kivio
)Manipulator GIMP (Image GIMPپڕۆگراهێکٔ خۆڕاییَ ّە لَ ژێر هافٔ ضَرچاّەٓ کراّەدایَّ،ە دەضتکاریکردًٔ ّێٌَ بَکاردێتّ،ەک پڕۆگراهٔ ّ Adobe Photoshopایَ،خۆٓ لَ بٌَڕت لَ کاتٔ داهَزراًذًٔ ئَم ضیطتَهَ تێذایَ،ئَگَر ًَبّْ ئَهَ لَ تێرهیٌاڵ بٌْضَ، sudo apt-get install gimp
بۆ دەرُێٌأً brushes, palettesلَگَڵ gradientsبۆ GIMPئَهَ لَ تێرهیٌاڵ بٌْضَ، sudo apt-get install gimp-data-extras
Illustrator Inkscape Vector Inkscape Vector Illustratorلَ ژێر هافٔ ضَرچاّەٓ کراّەدایَّ،ەگ پڕۆگراهٔ Illustratorلَگَڵ CorelDraw ّایَ، sudo apt-get install inkscape
داوانامەى ئینتەرنێت وێبگەڕ
لێرە باضٔ داهَزراًذًٔ ًَُذێک ّێبگَڕ دەکَیي،لَ ضیطتَهٔ ئْبًْتْ، Mozilla Firefox
لَ ژێر هافٔ ضَرچاّەٓ کرادّەدایَ،چۆًێتٔ داهَزراًذًٔ،ئَهَ لَ تێرهیٌاڵ بٌْضَ، sudo apt-get install firefox
FireFTPبۆ Firefox
FireFTPئَم پێْەکراّە بَکاردێت بۆ ًاردًٔ پَڕگَ، IceCat IceCatئَهَیش یَکێکٔ ترە لَ ّێبگَڕەکاى کَ پڕۆژەٓ دێبیاًَ،بۆ داهَزراًذًٔ ئَهَ لَ تێرهیٌاڵ بٌْضَ، sudo apt-get install iceape-browser
Opera بۆ داهَزراًذًٔ Operaئَهَ لَ تێرهیٌاڵ بٌْضَ، sudo apt-get install opera
Download Managers بۆ داهَزراًذًٔ پڕۆگراهٔ Download Managerئَهَ لَتێرهیٌاڵ بٌْضَ، sudo apt-get install d4x
ڕاژەخوازى پۆست Evolution
ضَرەکٔ لَ Gnomeڕاژەخْازٓ پۆضت َُیَ لَ ئْبًْتْ،ئَگَر داًَهَزراّە، sudo apt-get install evolution
Thunderbird ئَهَ یَکێکٔ ترە لَ ڕاژەخْازٓ پۆضت کَ لَ ژێر هافٔ ضَرچاّەٓ کردّەدایَ،بۆ داهَزراًذًٔ ئَهَ لَ تێرهیٌاڵ بٌْضَ، sudo apt-get install mozilla-thunderbird
ڕاژەخوازى FTP Filezilla بَکاردێت بۆ بارکردًٔ پَڕگَکاًتاى بۆ هاڵپَڕ، sudo apt-get install filezilla
بەڕیوەبەردني سیستەمي ئوبونتو Automating Tasks کار ئَتْأً بَ ئۆتۆهاتیک بَکاربِێٌیت لَ ڕّّکارٓ ،GUI System -> Administration -> Task Scheduler
Boot Menu ڕێکخستني پێڕستي چونەژوورەوە ئَتْأً ڕێکخطتٌٔ پێڕضتٔ چًَْژّّرەّە بگۆڕیت لَ ڕّّکارٓ ،GUI
System -> Administration -> Advanced -> Login Manager
ڕێکخستن و بەڕێوەبەردني GRUB boot ئَگَر ًَُذێک ضیطتَهٔ کارپێکردى لَ ًاّ کۆهپیْتَرەکَت داتوَزراًذّەّ،ە حَز دەکَیت GRUB boot manager بَکاربِێٌیت بۆ دیاریکرًٔ کام ضیطتَم لَضَرەّە بێت ّە ئیش بکات،تۆ ئَتْأً دەضتکارٓ َُڵبژاردًَکأً GRUBبکَیت لَ ڕّّکارٓ ،GUI System -> Administration -> Advanced -> GRUB Editor
بۆ دەضتکاریکردًٔ تایبَتوًَذیَکأً ڕێبَرٓ ئَهَ لَ تێرهیٌاڵ بٌْضَ، sudo nano /boot/grub/menu.lst
داوانامەکاني سەرەکي تۆ ئَتْأً َُڵبژێریت پڕۆگراهێک بۆ بَکارُێٌأً پڕۆگراهٔ ضَرەکٔ بۆ تایبَتوًَذٓ کار، System -> Administration -> Default Applications
Kill a process ًَُذێک کات پڕۆگرام یاى پرۆضَ،بۆ البردًٔ ّە کۆتایی ُێٌاى پڕۆگرام/پرۆضَ،ئَم ًَُگاّە جێبَجێ بکَ، System -> Administration -> System Monitor -> highlight the errant process -> Kill process
چاالککردني NUM LOCK On Startup
System -> Administration -> Keyboard & Mouse -> Keyboard ->"turn on "Numlock on Startup
پاڵپشتي سیستەم
)Keep (Backup System >- Administration >- System لَضَر ""Add a Directory to Backup
کرتَ بکَ دیاریکردًٔ ڕاضتَخۆ بۆ پاڵپشتیکردًٔ، دیاریکردًٔ شْێي،بۆ پاڵپشتیکردى، لَضَر ""Backup Now
کرتَ بکَ دیاریکردًٔ پێریطتٔ گرّّپ بۆ پاڵپشتىکردى،
گەڕانذنەوەى سیستەم
)Keep (Backup System >- Administration >- System لَضَر ""Restore a Backup
کرتَ بکَ دیاریکردًٔ پێریطتٔ گرّّپ بۆ گَڕاًَّە،
بەڕیوەبەرایەتي بەکارهێنەر System -> Administration -> User Management -> Administrator Mode
زۆرکردني بەکارێنەرێکي نوێی
کرتَ لَضَر دّگوَٓ ،New بۆ گۆڕیٌٔ Login Nameبۆ ئَّە ًآّ کَ بَکارٓ دەُێٌیت، کرتَ بکَ لَضَر Passwords and Securityبازدەر، تێپَڕەّشَ بٌْضَ،
Modify Users
دیاریکردًٔ بَکارُێٌَر بۆ چاککردى، کرتَ بکَ لَضَر دّگوَٓ ،Modify
سڕینەوەى بەکارهێنەر
دیاریکردًٔ ئَّ بَکارُێٌَرٓ کَ دەیطڕیتَّە، کرتَ بکَ لَضَر دّگوَٓ ،Delete
لەبیرچوونەوەی تێپەڕەووشە ئَگَر ُاتّْ تێپَڕە ّّشَت لَبیرکرد ئَّا بَم بَم چًَذ ًَُگاّەی خْارەّە دەتْاًی بیگێڕیتَّە.
کۆهپیْتَرەکَت ریطتارت بکَّە. لَکاتی لۆدکردًی بّْت پًَجَ بٌێ بَ ESCلَضَر تَختَکلیلَکت. ئیٌجا بَ تَختَکلیلَکَت „َُ ‟recovery modeڵبژێرە ،چًْکَ لَم دۆخَدا هشک کارًاکات. کَ چّْیتَ دۆخی ریکَڤَریَّە ،ئیتر شاشَکَت ئَهاًَ پیشاى دەدات resume Resume Normal boot
clean try to make free space
dpkg Repair broken packages
grub Update grub boot loader
netroot Drop to root shell prompt with networking
root Drop to root shell prompt
ئێطتا بَ تَختَ کلیلَکَ ئَهَ “َُ ”root Drop to root shell promptلبژێرەّ ئیٌتَر بکَ.
ئێطتا بَش ئَّە هاّە ئَم فرهاًَ بٌّْضیت passwd
ئێطتا داّای تێپَڕە ّّشَیَکی ًْێت لێذەکات ،بیٌّْضَ ،دیطاى داّات لێذەکاتَّە بۆ ئَّەی دڵٌیابیت کَ چیت ًّْضیَّە بۆیَ دەبێت جارێکی تریش تێپَڕەّّشَ ًْێکَت بٌّْضیتَّە .کۆهپیْتَرەکَت rebootبکَّە .بۆ rebootپًَجَ بٌێ بَ Ctrl+Alt+delیاى ئَم فرهاًَ بٌّْضَ
reboot
ئێطتا دەبێت تێپَڕە ّّشَکَت کاربکات. گۆڕیني گرووپي بەکارهێنەر Parental controls پڕۆگراهٔ Timekprبَکاردێت بۆ کۆًتڕۆلکردًٔ َُژهارٓ بَکارُێٌَر،
زۆرکردًٔ timekprلَ "زۆرکردًٔ دەرُێٌأً داًراّەکأً ئْبًْتْ"لَضَرەّە باضکراّە، deb http://ppa.launchpad.net/nedberg/ubuntu intrepid main deb-src http://ppa.launchpad.net/nedberg/ubuntu intrepid main
داهَزراًذى،
ئیشپێکردى،
sudo apt-get install timekpr
System -> Administration -> Timekpr Control Panel
پاڵێوەى ناوەڕۆکي وێب
ڕاژەکار لێرە زۆر بَ جْأً ڕًّّکراّەتَّە چۆًێتٔ داهَزراًذًٔ LAMP
چەنذ فرمانێکی گرنگ لە ubuntu
بۆ دامەزرانذنی ڕوومێسی gnome sudo apt-get install ubuntu-desktop
بۆ دامەزرانذنی ڕوومێسی kde sudo apt-get install kubuntu-desktop
چاالککردنی ئاگرە دیوار firewall sudo ufw enable
زیادکردنی ڕێسایەک ruleلە ئاگرەدیواردا بۆ ًوًَّْ ئێوَ دەهاًَّێت portی 80چاالکبێت ئَّا بَم شێْەیَ لَ تَرهیٌاڵ دەًّْضیي sudo ufw enable 80
یاى بَ پێچَّاًَ ئَگَر ّیطتت پۆرتێک دابخَی ّ ًاچاالکبێت sudo ufw disable 80
بۆ بیٌیٌی َُهّْ ڕێطاکاًی ئاگرە دیْار ئَم کۆدە بٌّْضَ sudo ufw status
کردنەوەی پرۆگرامە گرنگەکان لە ڕێگای Terminalەوە
firefox Mozilla بۆ کردًَّەی firefox
Configuration-Editor بۆکردًَّەی gconf-editor
nautilus بۆکردًَّەی nautilus
root ّەکnautilus بۆ کردًَّەی gksu nautilus
Monitor System بۆ کردًَّەی
gnome-system-monitor
Manager Update بۆ کردًَّەی /usr/bin/update-manager
بۆ گێڕانەوەی فایەرفۆکس بۆ دۆخی ستانذارد
َُهّْ پَڕگَ دڵخْازەکاًت پاشَکَّت بکَ لَ فایَرفۆکص چًْکَ َُهّْ زاًیاریَکاًی،ًَپێش ب َکارُێٌاًی ئَم فرها َ ئَم فرهاًَ لَکاتێک بَکاردێک کَ فایلَکاًی پرۆفایل تێکبشکێي ّ ب.فایَرفۆکص لَگَڵ بَکارُێٌاًی ئَم فرهاًَ لًَاّ دەچي .تَّاّی کارًَکَى mv ~/.mozilla ~/.mozilla_backup
to restore ff in standardmode
بۆ بەرزکردنەوە بۆ تازەترین وەشان َ لَ ئْبًْتْ ئَم فرهاًَ بٌّْضupgrade بۆ بَرزکردًَّە update-manager -d
لە ئوبونتوconky دامەزرانذنی َلَ تَرهیٌاڵ ئَهَ بٌّْض sudo apt-get install conky
پَڕگَیَک درّضتبکَی بًَاّیhome directory َ ت داهَزراًذ بۆ رێکخطتٌی دەبێت لconky ئێطتا تۆ .conkyrc
ّاتَ پَڕگَکَ دەکَّێتَ ئێرەّە /home/yourname/.conkyrc
َئیٌجا پَرگَکَ بکَرەّەّ ئَهَی تێذا بٌّْض #UBUNTU-CONKY # A comprehensive conky script, configured for use on # Ubuntu / Debian Gnome, without the need for any external scripts. # # Based on conky-jc and the default .conkyrc. # INCLUDES: # - tail of /var/log/messages # - netstat connections to your computer #
# -- Pengo (conky@pengo.us) # # Create own window instead of using desktop (required in nautilus) own_window yes own_window_type override own_window_transparent yes own_window_hints undecorated,below,sticky,skip_taskbar,skip_pager # Use double buffering (reduces flicker, may not work for everyone) double_buffer yes # fiddle with window use_spacer yes use_xft no # Update interval in seconds update_interval 1.0 # Minimum size of text area # minimum_size 250 5 # Draw shades? draw_shades no # Text stuff draw_outline no # amplifies text if yes draw_borders no font arial uppercase yes # set to yes if you want all text to be in uppercase # Stippled borders? stippled_borders 4 # border margins border_margin 10 # border width border_width 11 # Default colors and also border colors, grey90 == #e5e5e5 default_color 982E2E own_window_colour brown own_window_transparent yes # Text alignment, other possible values are commented #alignment top_left
alignment top_right #alignment bottom_left #alignment bottom_right # Gap between borders of screen and text gap_x 20 gap_y 80 # stuff after â&#x20AC;&#x2DC;TEXTâ&#x20AC;&#x2122; will be formatted on screen TEXT $color ${color black}SYSTEM ${hr 2}$color $nodename $sysname $kernel on $machine ${color black}Time ${hr 2}$color $time ${color black}CPU ${hr 2}$color ${freq}MHz Load: ${loadavg} Temp: ${acpitemp} $cpubar ${cpugraph 862A2A 862A2A} NAME PID CPU% MEM% ${top name 1} ${top pid 1} ${top cpu 1} ${top ${top name 2} ${top pid 2} ${top cpu 2} ${top ${top name 3} ${top pid 3} ${top cpu 3} ${top ${top name 4} ${top pid 4} ${top cpu 4} ${top
mem mem mem mem
1} 2} 3} 4}
${color black}MEMORY / DISK ${hr 2}$color RAM: $memperc% ${membar 6}$color Swap: $swapperc% ${swapbar 6}$color Root: ${fs_free_perc /}% ${fs_bar 6 /}$color hda1: ${fs_free_perc /media/hda1}% ${fs_bar 6 /media/hda1}$color hdb3: ${fs_free_perc /media/hdb3}% ${fs_bar 6 /media/hdb3} ${color black}NETWORK (${addr ppp0}) ${hr 2}$color Down: $color${downspeed ppp0} k/s ${alignr}Up: ${upspeed ppp0} k/s ${downspeedgraph ppp0 25,140 000000 ff0000} ${alignr}${upspeedgraph ppp0 25,140 000000 00ff00}$color Total: ${totaldown eth0} ${alignr}Total: ${totalup eth0} Inbound: ${tcp_portmon 1 32767 count} Outbound: ${tcp_portmon 32768 61000 count}${alignr}Total: ${tcp_portmon 1 65535 count} ${color black}LOGGING ${hr 2}$color ${execi 30 tail -n3 /var/log/messages | fold -w50} ${color black}FORTUNE ${hr 2}$color
}${execi 120 fortune -s | fold -w50
ئێطتا بۆ کردًَّەی conkyپًَجَ بٌێ بَ Alt+F2ئیٌجا بٌّْضَ conkyئیٌتَر بکَ .بَاڵم ئَگَر بتَّێت خۆکاراًَ کاربکات لَگَڵ داگیرضاًذًی کۆهپیْتَرەکَت ئَّا دەبێت لَ startup applicationsزیادی بکَی بَم شێْەیَsystem- : applications preferences-startupلَّێ کرتَی addبکَ بَم شێْەیَ پری بکَرەّە : name:conky
command:/usr/bin/conky
comment:conky
تێبیٌی ئَهَ تًَِا ًوًَّْیَکی ضَرەتاییَ لَ رێکخطتٌی conkyبَ گْێرەی خْاضت ّ لێساًیٌی خۆت لَ پَڕگَی conkyrc کَ پێشتر درّضتواى کرد دەتْاًیت گۆڕاًکاری تێذابکَیت.
بەربەستکردن لە ئوبونتودا بۆ داخطتي ّ ڕێگَگرتي لَ هاڵپَڕە ًَّیطتراّەکاى بَ شێْەیَکی زۆر ئاضاى لَ terminalئَهَ بٌّْضَ: gksu edit /etc/hosts
دّای پێذاًی ژهارەی تێپَڕبًّْی rootپَڕگَیَک بًَاّی hostsـت بۆ دەکرێتَّە کَ ئَهَ ًاّەرۆکَکَیَتی 127.0.0.1 localhost 127.0.1.1 computer-name # The following lines are desirable for IPv6 capable hosts ::1 ip6-localhost ip6-loopback fe00::0 ip6-localnet ff00::0 ip6-mcastprefix ff02::1 ip6-allnodes ff02::2 ip6-allrouters
دابخَیي ئَّا ئَم دێڕەی بۆ زیاد دەکَیيYoutube بۆ ًوًَّْ ئێوَ دەهاًَّێت،ئێطتا بۆ داخطتٌی َُر هاڵپَڕێک 127.0.0.1 localhost 127.0.1.1 computer-name 0.0.0.0 http://www.youtube.com # The following lines are desirable for IPv6 capable hosts ::1 ip6-localhost ip6-loopback fe00::0 ip6-localnet ff00::0 ip6-mcastprefix ff02::1 ip6-allnodes ff02::2 ip6-allrouters
/http://www.youtube.com 0.0.0.0 ئَگَر تێبیٌی بکَیت تًَِا ئَم دێڕەهاى زیادکرد َ ئَگیٌا گۆراًکاریَک، بکَیتsave َبیرت ًَچێت دّای زیادکردى دەبێت پَڕگَک، بَ ضَرکَّتّْی کارەکَت کۆتایی پێِێٌا .ڕًّّادات .1.2 GNU Free Documentation License ًاّەڕۆک ئاهادەیَ لَ ژێر www.chawg.org : ّەرگیراّە لَ ضایتی ضاهڕەًذ حاجی:چاک کردًی