6 minute read
VOC LOGBOEK
Logboek VOC augustus september 2022
Gluren bij de buren: VOC in de Rheinische Post
Het verspreiden van informatie over cannabis is een van de kerntaken van het VOC. We informeren politici en bestuurders, maar ook vaak journalisten, uit binnen- en buitenland. Dat resulteerde onlangs in een lange reportage in de Rheinische Post, een van de grootste lokale kranten van Duitsland. Correspondent Tobias Müller sprak met VOC voorzitter Derrick Bergman en met Margriet van der Wal, voorzitter van de Bredase coffeeshopbond ABC. In dit logboek een iets ingekorte vertaling van deze reportage.
Lang was het buurland van Duitsland de wereldwijde pionier op het gebied van cannabis liberalisering. Naast de positieve effecten zijn er ondertussen ook negatieve gevolgen van een ondoordacht concept. Wat kan men in Duitsland hiervan leren?
Zondag 15 maart 2020: De Nederlandse regering heeft zojuist de eerste lockdown van het land aangekondigd. In een staat van algemene verwarring vormen zich in de vroege avond lange rijen voor de coffeeshops, kort voordat deze hun deuren voor drie weken moeten sluiten. Slechts 24 uur later wordt de beslissing teruggedraaid: coffeeshops mogen nu, net als restaurants, met afhaalverkoop hun klanten bedienen. Dat een volledige sluiting gouden tijden betekent voor illegale handelaren is in deze korte pauze duidelijk geworden. Tot op de dag van vandaag kan Derrick Bergman nauwelijks geloven wat hij zag. “Zulke lange rijen! De dealers liepen rond en gaven de mensen in de rij hun contactgegevens!” herinnert hij zich. “In dit land is nog nooit zo snel een besluit teruggedraaid.” Bergman, een jeugdig ogende 50-jarige, is een goed aanspreekpunt voor een onderwerp dat na een halve eeuw nog steeds polariseert en de gemoederen vaak sneller verhit dan rationele overwegingen kunnen volgen. Al dertig jaar pleit hij in vakbladen voor de legalisering van cannabis.
Pijnpunten
Bergman onderscheidt zich niet alleen door zijn expertise. Hij wijst ook meteen op de pijnpunten, de tegenstrijdigheden en fouten in het vaak verheerlijkte en even vaak gedemoniseerde cannabisbeleid van Nederland. Het begint met de naam van de stichting die hij voorzit: VOC. Die heeft niets te maken met de omstreden Nederlandse handelsmaatschappij uit de 17e eeuw, maar staat voor “Verbond voor Opheffing van het Cannabisverbod”. En wie nu vraagt “Verbod? Hoezo? Wiet is daar toch legaal?” – dat is dus niet zo. Sinds de invoering van het zogenaamde gedoogbeleid in 1976 is cannabis -onder voorwaarden- vrijgesteld van strafrechtelijke vervolging. En daar begint het probleem.
Voordat we ingaan op de verdere ambivalenties van dit concept, is het de moeite waard om eens te kijken naar de activist Bergman. Hij ontvangt de Rheinische Post niet in een Amsterdamse toeristen hotspot of een coffeeshop in het grensgebied, maar in het VOC-kantoor op de eerste verdieping van zijn huis. Het is gelegen in een onopvallende wijk in Eindhoven. Van buiten klinkt het geschreeuw van spelende kinderen, vanaf de begane grond verspreiden zich etensgeuren en Derrick Bergman, cannabisliefhebber en familieman, neemt plaats voor een goedgevulde bibliotheek op het gebied van cannabis. In zekere zin symboliseert hij dat waar het gedoogbeleid over ging: de recreatieve consumptie van wiet en hasj scheiden van het criminele milieu. Een jointje voor iedereen, thuis te genieten of in de beschermende omgeving van een coffeeshop waar harddrugs niet beschikbaar zijn.
Aangeboren afwijking
De kern van het verhaal is een aangeboren afwijking, die vanuit het perspectief van vandaag overduidelijk is: hoewel consumptie, bezit en verkoop van kleine hoeveelheden hasj en wiet worden getolereerd, bleef de productie en inkoop door de coffeeshops verboden. In het Nederlandse discours spreekt men daarom van de “illegale achterdeur” van de coffeeshops, en het duurt nog geen twee minuten voordat Bergman die term voor het eerst noemt. “Het is alsof je melk mag drinken, maar de koeien door de politie worden vernietigd.” Ter verklaring moet worden opgemerkt dat cannabis in de jaren zeventig veel meer een niche drug was dan nu en blowen niet de lifestyle-factor
had die het vandaag heeft. Bovendien had men in pre-Schengen tijden niet op de radar dat Nederland een internationaal THC-bedevaartsoord zou worden. Binnenlandse teelt, herinnert Bergman zich, bestond nog niet, de legendarische “Nederwiet” kwam pas halverwege de jaren tachtig op, voordat het populair werd in de jaren negentig. “Toen had de politiek moeten handelen. In plaats daarvan heeft Nederland een monster geschapen.” De winstmarges van illegale wietteelt bij een sterk stijgende vraag bleken zeer aantrekkelijk voor de georganiseerde misdaad. In de loop der tijd ontstond een businessmodel dat men in Nederland “de gouden roltrap” noemt: de verdiensten in de cannabishandel effenen de weg naar andere segmenten van de drugshandel. Het land is al lang een populaire locatie voor XTC-productie, in de afgelopen jaren zijn er steeds meer crystal meth-labs ontdekt en de liquidaties van elkaar bestrijdende cocaïnebendes beperken zich niet meer tot het criminele milieu. In 2019 eisten ze het leven van advocaat Derk Wiersum, twee jaar later dat van misdaadverslaggever Peter R. De Vries. In het buitenland ontstond het beeld van een narcostaat en afschuw daarover gaat vaak gepaard met ongenuanceerde hatelijkheden als: “Dat krijgen die Hollanders er nou van!”
Uitweg uit het dilemma
De huidige regering in Den Haag zoekt al jaren naar een uitweg uit het dilemma. Daarvoor dient de zogenaamde “wietproef” - een experiment in tien of elf gemeenten, waar tien geselecteerde cannabiskwekers een gesloten toeleveringsketen voor de coffeeshops mogelijk moeten maken. De start is echter om logistieke redenen sterk vertraagd. Pas in juni maakte het ministerie van volksgezondheid bekend dat “de eerste cannabisplanten zijn geplant”. Het experiment zal vermoedelijk in het voorjaar of de zomer van 2023 operationeel zijn. De stad Breda, gelegen in het zuiden van Nederland nabij de Belgische grens, is een van de deelnemende gemeenten. De acht coffeeshops zijn georganiseerd in de Vereniging ABC (Actieve Bredase Coffeeshops). Margriet van der Wal, de voorzitter, verwelkomt de overgang naar gecontroleerde legale productie, maar heeft inhoudelijke kritiek: “De coffeeshops betreuren het besluit van de regering om het project aan te besteden aan tien grote kwekers, die elk minstens 6.500 kilo per jaar produceren.” In plaats van dit model, waar alleen financieel sterke spelers aan mee kunnen doen, stelt Margriet van der Wal een alternatief voor, waarin elke coffeeshop zelf op volledig transparante wijze vijf vergunningen kan verlenen, ook aan kleinere telers die voldoen aan de producteisen. (…)
Waar moet het buurland op letten, wat kan Duitsland leren van de Nederlandse ervaringen? Margriet van der Wal benadrukt vooral de scheiding van de markten voor soft- en harddrugs – “zodat cannabisgebruikers niet terechtkomen bij dealers die ook harddrugs verkopen.” Om de verkoop in goede banen te leiden, zijn de randvoorwaarden belangrijk. In Nederland luiden die: geen reclame, geen overlast, geen verkoop onder de achttien en geen verkoop aan niet-ingezetenen - hoewel die laatste regel lang niet overal wordt gehandhaafd. “Het is belangrijk dat de regels vanaf het begin duidelijk zijn”, beaamt Derrick Bergman. Wat hij daarmee bedoelt? “Allereerst moet de productie goed georganiseerd zijn, evenals de thuisteelt en er moet feitelijke voorlichting worden gegeven, die niet alleen gericht is op preventie.” Hij juicht het toe dat er in het Duitse model geen synthetische additieven zullen worden gebruikt. Ondanks alle problemen met de illegale achterdeur roemt Bergman het instituut coffeeshop. “Coffeeshops bieden een mogelijkheid om uit te gaan zonder alcohol, zonder keiharde beukende muziek, waar mensen samen schaken. Dat is als een koffiehuis-cultuur.”
OVER HET VOC
Het Verbond voor Opheffing van het Cannabisverbod (VOC) is een onafhankelijke, niet-commerciële stichting, die sinds 2009 strijdt voor fatsoenlijk cannabisbeleid inclusief het recht op thuisteelt. Einddoel is volledige legalisering. Website: www.voc-nederland.org Twitter/Instagram: @vocnederland Mail: info@voc-nederland.org. Wil je toegevoegd worden aan de VOC mailinglijst, stuur ons dan even een mailtje.
Openbare VOC vergadering
Het VOC organiseert elke maand een openbare vergadering, via Discord of op locatie. Kijk voor actuele informatie op https://voc-nederland.org/agenda/.
Steun het VOC!
Je kunt de stichting VOC op diverse manieren steunen, onder meer als Patron. Alle mogelijkheden zijn hier te vinden: www.voc-nederland.org/steun-voc. Alvast bedankt!
