NICOLE MAALSTÉ

De avontuurlijke vibe van de cannabismarkt

De Highlife bestaat 30 jaar. Drie decennia geleden was ik bezig met mijn afstudeeronderzoek bij de universiteit van Utrecht. Ik bestudeerde de entree van cannabis in Nederland na de Tweede Wereldoorlog. Daarvoor interviewde ik mensen die dit van dichtbij hadden meegemaakt. Zoals journalist Jan Vrijman, die in 1955 het eerste positieve artikel over cannabis in het Parool schreef. En strafjurist Louk Hulsman die er al sinds de jaren ’60 voor pleit om cannabis uit het strafrechtsysteem te halen.

Natuurlijk liep ik ook wat oude rotten van bijzonder pluimage tegen het lijf, zoals de doorgewinterde blowers Robert Jasper Grootveld en Cees Hoekert, die in de jaren ’70 vanuit de Lowlands Weed Company als een van de eersten experimenteerden met wietteelt op eigen bodem. Ze zijn allemaal dood. Maar hun verhalen leven voort.

Fascinerende vrijgevochten types

Mijn afstudeerscriptie mondde uit in een boekje: ‘Het kruid, de krant en de kroongetuigen. De geschiedenis van hennep 1950-1970’. In de Highlife verscheen er een artikel over. Na deze eerste kennismaking met de cannabismarkt ging ik in 1992 als jonge onderzoeker aan de slag bij de universiteit Utrecht. Mijn eerste opdracht was om de coffeeshopsector in Utrecht in kaart te brengen. Een jaar lang bezocht en observeerde ik de gang van zaken in en rondom de (toen nog 40!) Utrechtse coffeeshops, voerde ik gesprekken met bezoekers en personeelsleden en interviewde ik exploitanten. Wat een fascinerende vrijgevochten types, die gasten in de cannabissector die het randje van de illegaliteit opzochten!

Pakistan

Toen kon ik niet bevroeden dat ik mij na 30 jaar nog steeds met deze sector zou bezighouden en zou uitgroeien tot een van de vaste redacteuren van de Highlife. Ik was leergierig en wilde de wereld ontdekken. Met mijn vriend reisde ik over land naar verre oorden waar een deel van de in Nederland geconsumeerde cannabisproducten vandaan kwam. Onbevangen en avontuurlijk als we waren, bezochten we een Nederlandse

hasj-smokkelaar in een Pakistaanse gevangenis om hem een hart onder de riem te steken. We beschouwden hem niet als een boef, maar als een stoere avonturier.

Enorme ontwikkeling

De cannabissector heeft ongemerkt een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Dertig jaar geleden verkochten coffeeshops voornamelijk hasj die vanuit landen als Pakistan, Nepal, Afghanistan, Marokko en Libanon naar Nederland werd gesmokkeld. Inmiddels is de hasj grotendeels vervangen door binnenlandse wiet. De ‘spinazie’ die Grootveld en Hoekert verbouwden, ontwikkelde zich in de jaren ’90 tot een populair (export)product. In de cannabissector veranderde de focus van hasj naar wiet. De ‘handeltjes’ van een paar hippies mondden in enkele decennia uit in een markt waarin miljoenen omgaan.

Creatieve geesten

In de beeldvorming worden ondernemers in de cannabissector tegenwoordig vaak neergezet als criminelen die verwikkeld zijn in witwasconstructies en daarmee de samenleving ondermijnen. Dat beeld is heel anders dan het beeld dat ik dertig jaar geleden had. De hippies van toen zijn – op een enkeling na – uitgegroeid tot kapitaalkrachtige ondernemers. Maar ook nu legalisering op komst is, blijft de cannabismarkt avonturiers aantrekken. De avontuurlijke vibe, die wij ervoeren in de Middeleeuwse gevangenis in het Pakistaanse Gilgit, hoog in het Karakoramgebergte waar die Nederlandse hasj-smokkelaar ons om hulp vroeg, is er nog steeds. Ik denk ook niet dat die volledig zal verdwijnen. De hennepplant is een interessante en veelzijdige plant. Daarom zal de cannabissector altijd een aantrekkingskracht blijven uitoefenen op creatieve geesten.