THC Te Hoge Cijfers

Highlife ontving onlangs een mailtje van een lezer die zich afvroeg of we niet om de tuin worden geleid door de THCpercentages die we keer op keer als feiten krijgen gepresenteerd. Een van de redenen voor die achterdocht is dat er geen algemeen aanvaarde standaard voor THC-metingen zou bestaan, waardoor de meetresultaten van verschillende laboratoria niet met elkaar zijn te vergelijken. Actueel is het thema zeker, nu de 15-procentsgrens het cannabisbeleid een heel nieuwe draai dreigt te geven. Gewapend met een telefoon, een rekenmachine en een weegschaal proberen we te achterhalen of er echt iets aan de hand is.

Door: Jan Sennema

Een coffeeshop die omwille van de veiligheid van zijn klanten producten wil laten onderzoeken op pesticiden kan daarvoor nergens terecht. Een waarschuwing voor extra sterke wiet in de vorm van een etiket met het THC-percentage? Vergeet het maar. Laboratoria mogen op grond van de Opiumwet is gegeven. Cannabisanalyse is met andere woorden een overheidsmonopolie. Reden genoeg om de wereld waar gaschromatografen en procenten de dienst uitmaken eens kritisch op de weegschaal te leggen.

Volgens Ron, chemisch analist bij Canna Research Laboratories, hoeven we ons over het ontbreken van zo’n standaard geen zorgen te maken. Er bestaan namelijk in Europees verband wel degelijk richtlijnen voor THC-metingen, zo laat hij telefonisch weten. Wel wijst hij op een ander aspect dat onderling vergelijkbare meetresultaten negatief kan beïnvloeden. “Het is ons opgevallen dat hoge concentraties CBD de gemeten

THC-waardes kunnen beïnvloeden. De waarden kunnen dan lager uitvallen. Met CBD-rijke variëteiten hebben kwekers een manier om de 15% norm te omzeilen als die wordt ingevoerd.”

“Coffeeshopwiet kan wel droog aanvoelen, maar bevat altijd nog 15 tot 20 procent vocht.”

Geen standaardmeting in de VS

In de VS, waar de ‘green rush’ nog lang niet is uitgeraasd, bestaat zo’n standaard niet. Toch is het opmerkelijk hoe dicht ook zonder gemeenschappelijke standaard de Nederlandse en Amerikaanse percentages bij elkaar liggen. Voor de Trimbos-rapportage over 2010-2011 werden 65 nederwietmonsters getest, met de volgende resultaten: het gemiddelde THC-percentage bedroeg 16,7%, het hoogste was 23,2% en het laagste 6,8%. Bij het laboratorium van het Amerikaanse BudGenius zijn die percentages voor 65 willekeurige monsters respectievelijk 16,4%, 23,68% en 9,25%. Het verschil tussen het gemiddelde THC-percentage in Californische en Nederlandse wiet bedraagt dus maar 0,3%! Kennelijk zijn de variatiemogelijkheden met de gangbare gaschromatograaf-vlam-ionisatie methode zo beperkt dat professioneel uitgevoerde testen wereldwijd nauwelijks afwijkingen vertonen.

Cannabisactivisten betichten het Trimbos Instituut vaak van een kwalijke rol in het grote ‘anti-cannabis-complot’. Tenslotte

is het instituut verantwoordelijk voor de THC-metingen waarop de overheid z’n beslissingen baseert. Vooral de vaststelling van het Trimbos dat Nederwiet door de jaren heen steeds sterker is geworden, moet het ontgelden. Om deze ´mythe van de sterkere wiet´ te ontzenuwen, worden vaak de weinige gegevens aangevoerd die bestaan over THC-percentages uit de jaren tachtig en negentig.

“Wiet is helemaal niet sterker geworden”

“Wiet is helemaal niet sterker geworden”, is ook het standpunt van Wernard Bruining, cannabisman van het eerste uur en tegenwoordig pionier in de medicinale toepassingen van cannabisolie. “Kijk naar de cijfers uit de jaren tachtig, toen had wiet THC-waarden van 6 tot 7 procent, hasjolie bevatte toen maximaal 50% THC. De verklaring voor die verschillen is dat er toen een andere referentie werd gehanteerd.” Bruining krijgt – al is het om een andere reden – bijval uit onverwachte hoek. Sander Rigter, projectuitvoerder van het Trimbos rapport: “Dat oudere cijfers niet te vergelijken zijn met die van na 1999 weet ik wel zeker. Al was het maar omdat het vaak ging om inbeslaggenomen partijen, die niet met dezelfde zorgvuldigheid werden behandeld als wij nu doen met onze monsters.”

Een aanwijzing in die richting is ook te vinden in het rapport Drugs in Lijsten van de commissie Garretsen. Volgens de commissie had buitenlandse hasj in de jaren 70 en 80 een THC-gehalte van 5% tot 7%. Even verder heet het dat ‘het thc-gehalte van buitenlandse hasjiesj is gestegen en tegenwoordig gemiddeld 19% bedraagt.’ Dat Afghaanse hasjboeren net zo vlijtig aan hun tuinbouw-skills werken als hun Nederlandse sinsemilla-collega’s, is nauwelijks voor te stellen. Meer voor de hand ligt dat deze onwaarschijnlijke verschillen inderdaad voor rekening komen van nietgestandaardiseerde analysemethodes. Maar gaat dat ook op voor de door het Trimbos – pas vanaf 1999 – gesignaleerde stijging van het THC-gehalte in nederwiet?

Dezelfde monsters

Al dertien jaar publiceert het Trimbos het rapport THC-concentraties in wiet, nederwiet en hasj in Nederlandse coffeeshops. Voor het onderzoek over 20092010 gaat het instituut met een nieuw laboratorium in zee, en legt daarover in z’n rapportage uitgebreid verantwoording af. Metingen over een langere tijdsperiode hebben alleen zin als de cijfers met elkaar zijn te vergelijken. Om zeker te zijn dat het nieuwe lab vergelijkbare testresultaten levert als het oude, laat het Trimbos beide laboratoria dezelfde monsters analyseren. De testresultaten liggen dicht genoeg bij elkaar om te concluderen dat de continuïteit is verzekerd. Wie de moeite neemt ook de oudere rapporten te lezen (gratis als pdf te downloaden!), zal ontdekken dat die zorgvuldigheid al in 1999 werd betracht.

15%-norm

Ook als de dubieuze cijfers van vóór 1999 buiten beschouwing blijven, geven de Trimbos rapporten geen aanleiding eraan te twijfelen dat het gemiddelde THC-gehalte in coffeeshopwiet van 8,6% in 1999 is gestegen naar 18% in 2003 (en inmiddels weer is gezakt naar 16,5%). En wat is nu eigenlijk het probleem met die vaststelling? Niemand kan betwisten dat het veredelen van cannabissoorten de afgelopen dertien jaar een stormachtige ontwikkeling heeft doorgemaakt. Dat het creëren van steeds sterkere soorten daarbij vaak prioriteit had, lijkt ook geen overdrijving. Internationale cijfers laten een vergelijkbare ontwikkeling zien, dus van een exclusieve Trimbos-bias kun je echt niet spreken. Het gaat er dan ook niet om hoe hoog de cijfers zijn, maar wat ermee gedaan wordt. Want waar Nederland in die cijfers aanleiding ziet de 15% THC-norm te overwegen, staan diezelfde cijfers in steeds meer Amerikaanse staten het vrijgeven van cannabis (en zelfs hasjolie) als medicijn bepaald niet in de weg.

Heerlijk helder

Iets heel anders is de vraag of een ogenschijnlijk keihard gegeven als een percentage ons niet op het verkeerde been zet. Als je aan een percentage werkzame stoffen denkt, is alcohol het klassieke referentiekader. Heerlijk helder is Heineken wat dat betreft: 5% van het volume van een pijpje pils bestaat uit de harddrug alcohol. De meeste mensen gaan er klakkeloos van uit dat het THC-percentage van wiet net zoiets is als het alcoholpercentage van drank. Bevat bijvoorbeeld 100 gram wiet met 15% THC dan inderdaad 15 gram THC? “De 15% is ten opzichte van het plantmateriaal. Oftewel in een gram nederwiet zit gemiddeld 15% van de gram aan THC”, laat Sander Rigter van het Trimbos weten.

Deze schematische weergave van een trichoom of harsklier geeft een indruk van de hoeveelheid cannabinoïden. THC & Co komen voor in de bovenste (grijze) helft van de bol rond de (blauwe) blaasjes (vesicula), en in de wand van de bol. Zeer geringe hoeveelheden THC zitten in de (gele) onderste helft van de bol. Van de drie soorten trichomen bevat dit type verreweg het meeste THC. Voorbeeld van de werkwijze bij Budgenius. Opvallend: drie samples AK-47 met drie verschillende THC-waardes. Het grootste verschil bedraagt ruim 8%.

Sterk argument

Wernard Bruining weet zeker dat dit niet klopt, en daar heeft hij een sterk argument voor. “Als je voor het maken van cannabisolie met pure alcohol een extract maakt van wiet, extraheer je vrijwel

alle hars. Omdat ik alles altijd nauwkeurig weeg, weet ik dat je gemiddeld zo’n 15% van het drooggewicht van de wiet aan hars extraheert. Die 15% bestaat onder meer uit terpenen, oliën en cannabinoïden, waarvan THC er één is. Dat 15% van het gewicht van een sample uit pure THC bestaat, kàn dus gewoon niet.” En Bruining is niet de enige met deze ervaring. Weliswaar levert zelfs de meest ef ciënte extractievloeistof chloroform hooguit 90% rendement op, daar staat tegenover dat er lang niet zoveel cannabinoïden in de hars voorkomen als vaak wordt gedacht; minder dan de helft van een harsklier bevat cannabinoïden (zie illustratie), en zelfs daar moeten ze de ruimte delen met andere stoffen.

Geen twijfel

Mensen die beroepshalve met THC-percentages te maken hebben laten echter geen enkele ruimte voor twijfel. En dan maakt het niet uit of ze voor instanties werken of in de cannabisbranche. Een mevrouw van het Bureau Medicinale Cannabis meldt op de automatische piloot dat in ieder geval voor hún producten geldt dat THC-percentages gerelateerd zijn aan het totaalgewicht van het product. Angel Santz van BudGenius mailt dat de percentages de relatieve hoeveelheid THC ten opzichte van het gewicht van het product aangeven, maar als ik terugmail met de vraag wat hij precies met ´relatief´ bedoelt, trekt hij dat woord weer in. Sander Rigter van het Trimbos weet na enige aarzeling zeker dat het gaat om de gewichtspercentages van de producten zoals die in de coffeeshop verkocht worden. Ook Ron van Canna Research

onderschrijft die uitleg in principe, net als de vele zaadbedrijven die hun producten aanprijzen met vaak hemelhoge THC-percentages. De vraag waar ze die percentages dan wel hebben laten meten moeten we nog maar even laten liggen.

“Dat 15% van het gewicht van een sample uit pure THC bestaat, kàn gewoon niet.”

Paniekverhalen

Toch blijft Bruinings argument knagen. Iets klopt er niet, maar wat? Misschien wijst het door Santz zo terloops gebruikte (en snel weer ingetrokken) woordje ‘relatief’ in de richting van een verklaring? De sinds 1995 actieve website UK Cannabis Internet Activist (UKCIA.org) rook al in 2005 onraad. Na paniekverhalen in de tabloids over sterker wordende wiet vraagt

UKCIA het Home Of ce, in Groot-Brittannië verantwoordelijk voor cannabisanalyses, om opheldering. Het antwoord is teleurstellend onnauwkeurig. “Het percentage THC is het gewicht aan THC per gewicht aan droog cannabismonster dat is geselecteerd voor analyse”, schrijft het Home Of ce.

UKCIA probeert tussen de regels door te lezen. “Het is onduidelijk wat ze bedoelen met ´droog´. Plantmateriaal dat je bij een dealer koopt bestaat, zelfs als het in de normale zin van het woord droog is, nog steeds voornamelijk uit water. Het lijkt erop dat ze het hebben over een monster waaruit alle water is ver-

wijderd, waardoor effectief de biomassa van het materiaal wordt vernietigd, zodat de oliën die de plant produceert overblijven. De THC-meting vertegenwoordigt dus een percentage van het gewicht van de oliën in het monster, en niet van het totaalgewicht van het monster.” UKCIA vroeg het Home Of ce om een bevestiging van deze interpretatie, maar kreeg geen antwoord.

THC-hars

Droog is ook nog nat

In grote lijnen onderschrijft Ron van Canna Research de lezing van UKCIA. “Coffeeshopwiet kan wel droog aanvoelen, maar bevat dan nog 15 tot 20 procent vocht, vaak zelfs meer. Bij een laboratorium aangeleverde monsters kunnen dus zeer uiteenlopende percentages vocht bevatten. Als je vergelijkbare testresultaten wilt, moet het vochtgehalte van alle monsters eerst gelijk zijn. Volgens de Europese norm mogen monsters voor een analyse maximaal 10% vocht bevatten. Voor nauwkeuriger metingen, bijvoorbeeld bij een medicinale analyse, moet het vochtgehalte nog lager zijn. Om ze te drogen worden de monsters verwarmd. Bij dat proces verdwijnen stoffen met een verdampingstemperatuur die gelijk is aan of lager dan de droogtemperatuur. Een analyse levert wel de gewichtsper-

centages op van de gemeten stoffen, maar het geanalyseerde monster is niet meer dezelfde wiet als de consument in een coffeeshop koopt.”

Merkwaardig

Hoe je het ook wendt of keert, dat is net zoiets als een deel van het water in bier laten verdampen en pas dan het alcoholpercentage meten. Het van takjes gezuiverde product noemt het Trimbos overigens het ‘echte plantmateriaal’. Inderdaad, ook blowers verwijderen de takjes voor ze hun joint vullen, maar toch maken die deel uit van het totale gewicht van het product. En hoe zit het met het vocht bij hun analyses? Volgens het rapport 2010-2011 werden de monsters niet gedroogd, ‘ook al kan dat vochtgehalte inderdaad een invloed hebben op de gehaltes’, zoals later wordt aangevuld. Dat is hoogst merkwaardig, want de Britten – die zoals bleek vergelijkbare meetresultaten rapporteren – doen dat wel. En hoe zit het dan met die Europese norm? Ook het onbehaaglijke gevoel dat Bruinings praktijkvoorbeeld geeft, redeneer je niet zomaar weg. En dan is er nog het feit dat amper de helft van de harsklieren THC bevatten – let wel: er niet stampvol mee zitten. Kortom, het laatste woord is hierover nog niet gesproken.

Zolang de onderzoeksresultaten onderling vergelijkbaar blijven, kun je je afvragen of het veel uitmaakt als de gerapporteerde THC-percentages inderdaad te hoog zijn. Toch is een bijstelling naar beneden, zeker gezien het internationale debat hierover, absoluut niet ondenkbaar. Het zou vooral de gevoelsfactor veranderen. Zeg nou zelf, 15% THC klinkt toch een stuk dramatischer dan 2,5%. Dat is pakweg het verschil tussen sherry (15% alcohol!) en light bier, de softdrug onder de alcoholische versnaperingen. En het mooie is, de wiet wordt er echt niet minder sterk door

ILLEGALE MAROKKAAN ALS PRESIDENT VAN NEDERLAND

Door: Arjan van Sorge

Erik de Bruyn (1964) maakte eerder lms als Wilde Mossels en Nadine, de tv-serie De Troon, clips voor bands en een waanzinnige trits commercials. En nu dus De President, met o.a. Achmed Akkabi, Najib Amhali, Charlie Chan Dagelet en Frank Lammers. Een jaar is hij bezig geweest met de volgens hem ingewikkelde lm, die later klaar is dan hij gehoopt had. Er is ge lmd in Nederland en Marokko, maar vooral in Hongarije, waar het voordeliger is om te lmen vanwege allerlei nanciële regelingen. “Daar kun je meer met hetzelfde geld, je hebt een grotere crew.”

Komedie met boodschap

“De uitdaging van deze lm was: hoe kun je veel mensen bereiken? De meeste bioscoopbezoekers zijn tussen de 12 tot 18 jaar, hoe bereik je die groep en vertel je een positief verhaal met een boodschap er in? Het is een genotzuchtig tijdperk, alles wordt door de media gevoed en mensen lijden – zonder het zelf te weten – aan een information overload. Het lijkt of de moraal

soms wegvalt. Het is dan interessant om te zien of je politieke satire en een soort

boodschap ineen kunt smeden met humor, actie en een liefdesverhaal. De President is een romantische komedie, maar het vertelt wel het verhaal van een illegale Marokkaanse aspergesteker die door een vreemde samenloop van omstandigheden president van Nederland wordt – en hoe hij daar dan mee om gaat.”

Hapklaar

“De lm laat ook iets zien over populisme, hoe rampzalig dat is voor de Nederlandse politiek. Populisme is een volkse tegenbeweging die niet zolang geleden weer een boost kreeg met Pim Fortuyn. De klacht is o.a. dat er veel partijen zijn, die heel lang vergaderen en niet tot overeenstemming komen. Er is onrust in het land gekomen en daar maken populisten gebruik van. Die komen met hapklare brokken informatie en door een volkse tegenbeweging te suggereren worden ze populair. Fortuyn, Wilders, Verdonk – en je ziet het ook in andere landen. Ze pakken de niet verder doordachte of op onderzoek berustende volksmoraal op. Het komt allemaal door de Joden, of de Marokkanen, moslims, de buitenlanders.”

Te mooie wereld

“De lm gaat daar niet al te diep op in, dan zou je een heel andere lm krijgen. Ik wilde een lm maken die een simpele moraal heeft. Dat de parlementaire democratie helemaal zo slecht niet is, en dat migratie altijd zal blijven bestaan. Het idee van grenzen dichtgooien is gewoon onmogelijk.

Dat heb ik wel in de lm willen stoppen. De lm gaat in op vooroordelen, en wat er zou gebeuren als een type als Wilders aan de macht komt. Het trekt de grote lijnen van vandaag door naar de toekomst. Aan het eind van de lm komt de vader van Joes in beeld, een denkbeeldige guur, en die zegt dat mensen toch altijd blijven bewegen, migreren, remigreren. Het is toch een te mooie wereld om te laten liggen.”

Nederland is moe van al het paarse en bruine gewauwel, dus moet ons land net als Amerika een republiek worden.

Meer romantiek

In 2005 verscheen het boek De President van Khalid Boudou (Het Schnitzelparadijs, PizzaMaf a), waar Marco van Geffen zijn scenario voor een gelijknamige lm door liet inspireren. Dat boek is eigenlijk niet ver lmbaar, dus de lm is een nieuw verhaal geworden. “Ik heb dat scenario van Van Geffen herschreven, en geprobeerd het karakter van Joes – die president wordt – uit te bouwen. Het boek gaat over een jongen die gesjeesd is en voornamelijk thuiszit, en aan de dope is. Dat boek lijkt op zich weer geïnspireerd door de lm Being There

uit de jaren zeventig, waarin een tuinman het door zijn simpele opmerkingen tot president in Washington schopt.”

Toevallige held

Het verhaal speelt in de nabije toekomst, zeg vijf jaar van nu: Nederland is dan moe van al het paarse en bruine gewauwel en het overleg en de splinterpartijen, men wil duidelijkheid en dus moet Nederland net zoals Amerika een republiek worden. Een van de twee presidentskandidaten wil daarbij gebruik maken van de toevallige held Joes, een richtingloze jongen die dingen overkomt. “Dat is iets dat vaker in mijn lms zit, dat iemand dingen overkomt...” Met zijn oom Hamid (Najib Amhali) is hij illegaal in Nederland, waar ze betrokken raken bij een politie-inval in de barakken waar ze slapen. “Die barakken gaan trouwens iets verder dan een boerderij, het is bijna een soort kamp waar ze in zitten. We konden daarvoor een echt concentratiekamp van een Amerikaanse lm over Anne Frank gebruiken, met prikkeldraad eromheen. We hebben er wel een nieuwe set van gemaakt: de barakken geschilderd en ingericht, en de bewakingstoren neergetrokken.”

Western in Nederland

Erik heeft alweer het scenario geschreven voor een film die eerst Aardappel Outlaws heette, maar uiteindelijk Lowland Cowboys als titel kreeg. Het is een western in Nederland en gaat over een paar truckers uit de Achterhoek. Maar hun vrachtwagen hebben ze niet afbetaald, en dan loopt het gierend uit de hand. Denk aan koeien en coke, Hollandser kan het niet. En uiteindelijk komen ze dan ook nog eens op de Zwarte Cross uit.

Titelsong heet GEK

“Het hoort bij de commerciële film van vandaag de dag dat er een titelsong bij zit. Eerst zou Jayh die maken met Gers, maar het is uiteindelijk een samenwerking van hem met Kleine Viezerik en producer Reverse geworden. Daarnaast heb ik Sjaak in de film gebracht, de undergroundrapper die met Appa een paar jaar geleden ‘Ik heb schijt aan de overheid’ rapte, en in een zwart/wit clip een t-shirt aan had met daarop ‘terrorist’. Dat-ie met een hakbijltje staat te zwaaien... Ik vond die gast echt charisma hebben en het leek me geweldig om hem een rol in die film te geven. Het is iets wat niemand zou verwachten, maar ik heb Sjaak, de heftige Marokkaanse undergroundrapper, de mythische en wijze vaderfiguur gemaakt.”

Belachelijk

“Wat ik ernstig vind aan dit land, is dat gaandeweg alles rechts wordt. Na het socialisme en het communisme had de markteconomie voorgoed gewonnen, maar je ziet nu dat er ook grenzen zijn aan de markteconomie en aan de groeibaarheid, dat een rechts idioom de overhand krijgt wat heeft geleid tot dit belachelijke gedoogkabinet. Dat tast bijna de grenzen van de democratie aan. Daarom is het zo belangrijk dat een simpele moraal weer eens wordt verkondigd, dat de jeugd daar eens over nadenkt: wat is eigenlijk parlementaire democratie? Wat zijn onze democratische en sociale verworvenheden eigenlijk waard? Het lijkt me goed als we daar over nadenken.”

Drive-by shooting

“Op een gegeven moment raakte het budget op, maar er moest nog een aanslag op de president ge lmd worden. Dat klinkt als een makkie, maar hoe doe je dat eigenlijk? Er komen twee gasten aanlopen die schieten, een bewaker schiet terug, ze rennen naar buiten, er komt een drive-by shooting. Dan zit je zo te vergaderen. Want dan is er maar geld voor één pistool. Ik zeg, dat kan niet, we hebben het er al weken over gehad! Uiteindelijk moesten we dat ene pistool dubbelen... En alleen een stuntman mag een pistool afschieten, niet een gurant. Het is een losse odder die je afschiet, het is een echt pistool, het gaat beng keihard! Fuck it, zei ik, dan speel ik zelf wel die aanslaggast, want ik ben de regisseur en je gaat mij niet verbieden dat ik zo’n ding niet mag afschieten! Dus ik speel nu zelf iemand die een aanslag pleegt op de president. Het was de enige optie.”