Leonor Jonker: No Future Nu

Tekst: Arjan van Sorge Leonor Jonker (1987) heeft net een boek uit over punk in Nederland. En dat gaat dan niet alleen over speed en hanenkammen, maar over een culturele tegenbeweging cyberpunk en street art. De – hoe kan het ook anders – peroxideblonde, kortharige vrouw uit Den Haag die No Future Nu heeft geschreven, is zelf een beschaafde uitvoering van een punkette. Zelfs een scheermesje ontbreekt niet, maar dan geslepen en aan een kettinkje om de ranke hals. Enthousiast vertelt ze over het onderwerp dat haar, sinds ze op haar tiende een bezopen hanenkampunk ruzie met een trambestuurder zag maken, min of meer dagelijks bezighoudt. Punks, dat zijn toch die asociale, in alle kleuren van de regenboog gespoten mafkezen die drie akkoorden kunnen spelen en over revolutie schreeuwen? Mooi niet dus, en er is meer. Meer dan een genre “Als je punk alleen maar als een muziekstroming ziet... Dat is niet het spannendste aan punk voor mij. Nu is het echt een vastomlijnd genre, maar als je kijkt naar de punk van de beginjaren, naar Patti Smith, The Clash, Ramones: dat klinkt allemaal zo anders. Gaandeweg kwamen de akkoorden vast te staan, de boodschap bleef steeds hetzelfde, er waren dezelfde soorten vocalen. Punk op die manier is altijd blijven bestaan, maar het is opgehouden zich te ontwikkelen. Wat ik interessant vind aan punk is hoe het invloed heeft gehad op andere aspecten in kunst en cultuur, zoals mode, vormgeving, beeldende kunst – de hele Do It Yourself cultuur is begonnen in de punkjaren.”

Breekpunt “In de jaren tachtig – de postpunktijd – zijn mensen daar mee verder gegaan, en daar zijn nachtclubs als De Koer uit ontstaan, of televisieprogramma’s als Neon. Daarbij werden jongeren met videocamera’s op pad gestuurd; het was ongehoord dat zoiets op televisie verscheen, grofkorrelig en aan elkaar geplakt. Dat soort dingen was niet ontstaan zonder punk, het vormde echt een breekpunt in kunst en cultuur. Die invloed is tot nu toe best wel onderschat volgens mij. Ik vind dat het als culturele stroming meer aandacht verdiend.” Grote lijnen Verwacht bij No Future Nu geen nauwkeurige geschiedschrijving van punk in Nederland. Leonor geeft juist de grote lijnen aan en wil de lezer enthousiast maken voor een relatief onbekende culturele ontwikkeling die voortleeft tot in de dag van vandaag. Zo komt ook nog het begin van de house aan bod, krijgen hackers de aandacht en wordt vroege spuiters als Hugo Kaagman en

Peter van Abbe (links) en Jurriaan Vriezen richten in 1977 hun punkband vd Patients op (foto: Peter van Abbe)

Shoe. Daarnaast worden stromingen uit het verleden belicht, zoals provo wel degelijk invloed gehad op punks, zo betoogt geschiedkundige en tekstschrijver Leonor Jonker.

Je eigen ding doen “Terwijl ik bezig was met het onderzoek zag ik steeds meer verbanden. Punk is je eigen ding doen, je eigen weg zoeken, en buiten de mainstream durven te staan. En dat is iets dat in de geschiedenis van de 20e eeuw, vanaf de bohémiens uit de 19e eeuw, steeds weer terugkeert in kunst en cultuur. Punk was daar weer een opleving van, weer een - het is eigenlijk een golfbeweging van dissidenten en tegengeluiden die steeds terugkomt. Als je die verbanden kunt aanwijzen met eerdere en latere tegenbewegingen, dan rechtvaardigt dat dat punk een culturele stroming van belang is. Het was meer dan alleen maar gitaarherrie en hanenkammen.” die nu nog toeren, dan hebben ze echt passie in zich. Anders doen ze het echt niet, zeker niet voor die kleine shows die ik organiseer.”

DIY ook zelf “Sinds 2009 heb ik aardig wat oude haald, zoals 999, TV Smith, The Lurkers en John Cooper Clarke. Toen ik op mijn 15e die ouwe punkmuziek leerde kennen, was ik er gelijk gek op. Ik ben naar heel veel shows gegaan, want die bands treden vaak nog steeds op, maar dat is dan in Duitsland, België of Engeland. Ik vroeg die artiesten den, en ze zeiden: niemand vraagt ons of boekt ons! Ze trekken niet een heel groot publiek en zijn vaak 30 jaar moeilijk om dat weer op de kaart te zetten. Het zijn vaak zestigers, en als Interessant “Er spelen nu nog steeds interessante dingen, zoals een kraakcircuit. Er schieten allemaal jonge punkbandjes uit de grond die zich laten inspireren door wat er allemaal eerder is gebeurd, dan maken ze soms politieke punk en anderen weer poppy punk. Het kan alle kanten op. Maar als je het alleen maar daar over hebt dan heb je alleen maar een nicheboek, dan hou je het in die hoek en dan schrijf je het voor die mensen. Wat ik voor ogen heb gehouden is een boek te schrijven voor mijn leeftijdsgenoten die bijna niks over punk weten. Ik hoop dat mensen die er niks van weten het boek lezen en denken, goh die tijd is interessant! Juist mensen die erna geboren zijn. De generatie van toen kan het moeilijk op een voetstuk plaatsen, documenteren en op de kaart zetten: dit was een belangrijke tijd, een belangrijke stroming. Maar een latere generatie kan dat wel, die kunnen het echt op waarde schatten.” de punk, het was niet alleen maar no future. “Het hangt ook wel samen, het doemgevoel en het heftige feesten, in tijden van crisis wordt er vaker uitgegaan. Speed was echt de drug van de punk, zoals coke later van de yup.” Toch staat er niet veel over enkele anekdote. Leonor: “Het heroïnegebruik werd op een gegeven moment een groot probleem, dat heeft de punkscènes in verschillende steden echt wel uit elkaar gescheurd. Er zijn veel slachtoffers gevallen. Mensen zijn langdurig verslaafd geraakt of er aan overleden. Dat is een vrij donkere kant van de punk. Alles kon en mocht, er werd gebroken met patronen, dus dat was ook bij drugs het geval.”

DRANK EN DRUGS WAREN EEN BELANGRIJK ONDERDEEL VAN DE FEESTKANT VAN DE PUNK, HET WAS NIET ALLEEN MAAR NO FUTURE.

Feestkant Drank en drugs waren een belangrijk onderdeel van de feestkant van Jointjes vs helder blijven “Over hasj staat wel een mooie quote in het boek: Diana Ozon en Hugo Kaagman van Gallerie Anus – en die ook de KoeCrandt oprichtten – waren wat meer laidback, wat meer ludiek anarchistisch en meer geënt op provo, en blowen hoorde echt bij Gallerie Anus. Dat was een plek om jointjes te draaien en te kletsen, naar muziek te luisteren en fanzines te kopen. De Rondos uit Rotterdam waren daar echt op tegen, die vonden dat je helder moest denken, dat was bijna militaristisch. Ze waren niet vrij van humor, maar ze waren toch weer wat politieker. Ze vonden het ook helemaal niks dat reggae verbonden werd met punk, terwijl dat vanaf het begin af aan goed samenging. Ook in Engeland, waar DJ Don Letts – een rastafari – reggae draaide bij punkshows, dat paste goed bij el zo, maar de Rondos vonden dat eigenlijk de terugkeer van de hippiecultuur.”

Werk van Peter Pontiac op de hoes van Wielingen Walgt

Toen had ik nog tijd Zelf zal Leonor niet snel een joint opsteken. “Vroeger wel ja, in mijn middelbare schooltijd, toen ik nog in kraakpanden uit ging - maar nauwelijks eigenlijk, want ik kan niet zo goed tegen roken. Ik heb heel gevoelige longen, ik word snel ziek van roken. Maar toen had ik nog tijd, toen kon ik nog een weekend ziek zijn. Vrijdag of zaterdag uit en dan een dag op bed liggen... Maar nu wil ik veel te veel doen, als ik een leeg plekje in mijn agenda zie dan vul ik dat op met een artikel schrijven of een show organiseren. Wat dan ook. Ik ben in dat opzicht misschien meer een yup dan een punk, haha. Ik probeer in ieder geval katers te vermijden.”

Museum Het boek van Leonor werpt zijn schaduwen vooruit naar de tentoonstelling God Save The Queen: De punkperiode in Nederland die nog tot 10 juni te bezichtigen is in het Centraal Museum Utrecht. Misschien een inspiratiebron voor generatiegenoten van Leonor? Waarschijnlijk toch zeker wel een opsteker voor ouwe punks. Leonor: “De Nederlandse oude punks die ik interviewde, hebben vaak kinderen van mijn leeftijd of jonger, die geen enkele interesse hebben in die tijd. Dan vinden ze het vaak heel bijzonder dat ik dat wel heb, en dan krijg ik vaak platen of dat soort dingen mee uit hun eigen collectie.”

Leonor Jonker: No Future Nu, Punk In Nederland 1977-2012, Lebowski

Publishers

www.nofuture.nu

Olaf Mooij ‘Funktrabant’ (foto: PlanetArt)