McMaffia: Misdaad zonder grenzen

Misdaad zonder grenzen Deel 1

Tekst: Mike de Leede, m.m.v. Feije Wieringa

Een illegale onderneming met een winst die hoger is dan die van de olie- en wapenindustrie? Een multinational met een jaarlijkse omzet van 320 miljard euro, net zoveel als het bruto jaarinkomen van China? Een misdaadkartel dat draait op bestsellers heroïne, cocaïne en marihuana enerzijds. En afpersing, oplichting, vervalsing, mensensmokkel en wapenhandel anderzijds? Zo’n bedrijf bestaat, aldus drie vermaarde onderzoeksjournalisten. En bloeit als nooit tevoren…

In Wenen, vlak bij de plek waar ooit het reuzenrad stond dat zo’n belangrijke rol speelde in Carol Reed’s Third Man, dé film over topcriminaliteit vlak na de oorlog, bevindt zich de City Club, een prestigieus hotel. Tijdens de paasdagen van 1990 vergaderen hier 20 mannen met uiteenlopende achtergronden, achter gesloten deuren. Ver weg van alle dagjesmensen en recreanten, die onwetend de stad bevolken. De mannen rond de tafel hebben één ding gemeen: het zijn allemaal kopstukken van grote criminele organisaties. Sicilianen, Colombianen, Chinezen, Amerikanen en Russen (onder wie enkele hoge politici) tasten dit paasweekend in het diepste geheim de mogelijkheden af om hun krachten te bundelen. Om zo de toch al bijzonder krachtige criminele allianties nog meer te verstevigen. Opgezet naar blauwdrukken die gemeengoed zijn bij het management van grote multinationals. In feite krijgt de wereld er dat weekend een multinational bij: eentje met vertakkingen in vrijwel alle landen. Een multinational die zich zal onttrekken aan elke controle…

Mondiale misdaad

Volgens onderzoeksjournalisten en bestsellerauteurs David Yallop (Groot-Brittannië), Jeffrey Robinson (VS) en BBC-journalist Misha Glenny (schrijver van onder meer McMaffia) is er sinds bovengenoemde vergadering een mondiale onderneming ontstaan die over genoeg cash beschikt om de drie grootste beursgenoteerde bedrijven (Apple, Shell en Wal-Mart) in één keer op te kopen. “En dan houdt het nog voldoende geld over om als toetje de gehele Coca Cola Company te verorberen.” Het is een multinational die elke tien dagen een omzet genereert die de balanswaarde van de 50 grootste wereldbanken overtreft. En dat voornamelijk met de bestsellers drugs (heroïne, cocaïne en marihuana) en wapens. En daarnaast een

aantal lucratieve joint ventures op het gebied van drugdistributie, witwassen, mensensmokkel, computerfraude en moord. Het bestaan van dit ‘kartel van kartels’, waar topmanagers en investeerders de dienst uitmaken, is voor hen na jaren research een onvoldongen feit. invloed,” waarschuwt Yallop. “Neem Suriname. Dat geheel ontwricht raakt als er in Rotterdam 1.800 kilo cocaïne wordt onderschept. Kijk naar landen als Venezuela en Colombia, waar iedereen collectief verslaafd lijkt aan drugsgeld. Waar door drugskartels gesponsorde presidenten de dienst uitmaken. Op dit moment wordt een Derde Wereldoorlog uitgevochten. Tegen een vijand die dodelijker is dan welke grootmacht dan ook. Deze superonderneming heeft er belang bij dat het bestaande verbod op drugs wordt gehandhaafd. Dat houdt de prijzen hoog. De relatief kleine hoeveelheden drugs die in beslag worden genomen, wegen niet op tegen de enorme winsten. Het megakartel is de oorlog tegen drugs glansrijk aan het winnen.”

Colombiaans Amsterdam

Drugsgeld komt steeds meer aan de macht, aldus Yallop: “Kijk naar een land als Colombia. Het schoolvoorbeeld van een narco-staat. Economie, politiek en samenleving zijn volledig geïmpregneerd door drugsgeld. Tegen alle politieke pressie van Amerika in, gaan er in Colombia steeds meer stemmen op om drugshandel te legaliseren. Als cocaïne, heroïne en marihuana legaal worden, kelderen de marktprijzen, dalen de winsten en daarmee de macht der kartels, redeneren lobbyisten van deze 'rationele oplossing'. Als er minder geld op het spel staat, zal ook het geweld op straat afnemen, dat dagelijks aan zo’n 115 Colombianen het leven kost. Vooruitlopend hierop, bepaalde het Hof voor Grondwetzaken dat het bezit van kleine hoeveelheden drugs voor eigen gebruik (20 gram cannabis of één gram cocaïne) niet meer strafbaar is. Waarmee Bogota het Amsterdam van Zuid-Amerika is geworden. Zij het met één groot verschil: hier maakt men geen onderscheid

tussen hard- en softdrugs. Mede door de machtige misdaadondernemingen.”

Digitale revolutie

Er is inmiddels nog een factor die mondiale kartelvorming in de hand werkt: moderne

elektronische communicatie. “Ongeregistreerde gsm´s en de oneindige mogelijkheden van mobiel internet (bijvoorbeeld via niet te kraken encrypties en codeberichten in ogenschijnlijk onschuldige newsgroups) hebben er voor gezorgd dat syndicaten qua technologische kennis en organisatie mijlenver voorliggen op de misdaadbestrijders. Bovendien hebben politie en geheime diensten te maken met wetten die van land tot land verschillen. De digitale revolutie heeft er bijvoorbeeld toe geleid dat een financiele transactie nauwelijks meer is te traceren. Waar vroeger baar geld van land naar land werd gevlogen, voldoet nu één muisdruk van een milliseconde. De syndicaten lopen op dit gebied ver voorop. Ze beschikken over de beste expertise, omdat ze er het meeste voor betalen. Internet heeft de grenzen weggevaagd, de (onder)wereld verkleint. Terwijl de bovenwereld nog altijd aan landsgrenzen is gebonden. Letterlijk en figuurlijk. “Om deze kartels het hoofd te bieden, zou er een mondiale politie- en justitiemacht moeten komen die ze met eigen wapens bestrijdt. Dat is onmogelijk. Daarvoor zou je een soort wereldregering moeten hebben. Het probleem zal in de nabije toekomst dus alleen maar groeien. Een verontrustend vooruitzicht.”

Het is een multinational die elke tien dagen een omzet genereert die de balanswaarde van de 50 grootste wereldbanken overtreft.

ctie nauwelijks meer eren. Waar aar geld and d

ooet uisdruk millise syndicaten dit gebied ver Ze beschikken beste expertise, er het meeste voor bernet heeft de grenzen wegde(onder)wereldverkleintTerwijl

Dodelijk genootschap

Gevraagd naar de bedrijfsopbouw van het overkoepelende kartel, noemen Glenny, Yallop en Robinson de drugkartels in Colombia, Venezuela, Peru en Mexico, de Triades in Hongkong en Taiwan, de Yakuza in Japan, de Casa Nostra op Sicilië en in New York, de Camorra in Napels en de Maffia in Oost-Europa. Hoewel het superkartel is opgebouwd uit rivaliserende delen, bestaat er volgens de drie onderzoeksjournalisten een nauw samenwerkingsverband en tal van allianties tussen deze georganiseerde criminele groepen. “Dit uiterst dodelijk genootschap is rond Pasen 1990 in stilte

ontstaan en opgebouwd uit extreem rijke, machtige en destructieve groeperingen,” zegt Robinson. “Ze hebben veel opgestoken van de ‘reguliere’ multinationals wat betreft management, organisatie en joint ventures. Veel van deze topcriminelen zijn hoogontwikkeld, opereren uiterst functioneel en kennen geen scrupules. Ze vormen op dit moment de machtigste belangengroep op aarde. Misdaad kent door hen geen grenzen meer.”

Globalisering Globalisering

Ook voor Raymond Kendall, hoofd Interpol Ook voor Raymond Kendall, h Londen, die alledrie heren in hun boeken, Londen, die alledrie heren in documentaires en artikelen opvoeren, is de documentaires en artikelen op globalisering van de drugscriminaliteit globalisering van de drug een feit. “Het is een goed georeen feit. “Het is ee ganiseerde, op wereldniveau ganiseerde, op uitgevoerde handel, uitgevoer die wordt gedie rund als een r professionele p multinational. m Ondersteund door Onde veel geld, mankracht, veel geld transportmiddelen, intransportm vloed, kennis en macht.” De hoeveelheden drugs waarom het draait, zijn zelfs voor Nederlanders (die wel iets gewend zijn op dit gebied) onvoorstelbaar. Yallop: “Als we alle cocaïne die jaarlijks de Verenigde Staten wordt binnen gesmokkeld in standaard meelzakken zouden verpakken en opstapelen, zou er een berg ontstaan die vier maal hoger is dan de Mount Everest. Veel? Als we de totale wereldconsumptie zouden opstapelen, dan krijg je een berg die dertien (!) keer hoger is. De bedragen die daarmee gemoeid zijn, zijn nog groter.”

Het echt grote geld

“Iedere mijl die een kilo vers geproduceerde drugs aflegt zorgt voor een fikse prijsstijging. Een kilo zuivere heroïne uit de Libanese Bekaa vallei is ter plekke 6.200 euro waard. Tegen de tijd dat het pakket de Israëlische veiligheidszone (ZuidLibanon) heeft bereikt, is de prijs vervijfvoudigd. Slaagt men erin om het de grens over te krijgen, dan levert deze heroïne 61.750 euro op. Wie vervolgens twee uur verder rijdt naar Tel Aviv, kan 108.000

euro incasseren. De handelaren daar versnijden de kilo met druivensuiker, soda of andere middelen tot twee kilo. De versneden heroïne wordt vervolgens per gram te koop aangeboden op straat. Wat eens begon als een 6.200 euro kostende kilo, kan zo een half miljoen opbrengen. Tel uit je winst.”

Op straatniveau zijn dealertjes bezig met de verkoop van drugs in de marge. Op hoger managementniveau (of nog hoger) gaat het om Het Echt Grote Geld. En hoe hoger in rangorde, des te gezichtslozer de criminelen worden, aldus de onderzoeksjournalisten. “De topmannen zijn zó anoniem dat zelfs de best geïnformeerde inlichtingendiensten hun ware gezicht niet kennen. Die komen meestal niet verder dan kartelbazen die het nieuws halen: de in 1993 gesneuvelde Pablo Escobar, de gevangen broers Gilberto en Miguel Rodriguez Orejuela (die vanuit hun cel vrolijk verder handelen) of het moordende, ongeleide projectiel Ivan Urdinola.”

Franchisebusiness

Zo hebben crime-fighters Juan Carlos Ramirez Abadia, alias Chupeta, in eerste instantie totaal over het hoofd gezien. Deze industrieel ingenieur ziet halverwege de jaren tachtig reeds in dat de cocahandel vanuit Colombia niet meer kan worden opgebouwd als een olieconglomeraat, dat alles zelf in de hand houdt. Daarom gaat deze vooruitstrevende drugsbaron als eerste in de franchisebusiness, in navolging van het Amerikaanse McDonald concern. Binnen zeven jaar behoort hij tot de top 5 van machtigste drugsbaronnen ter wereld, met een minikartel met wel tweehonderd franchisenemers. De DEA berekent dat hij in die tijd minimaal 120 ton cocaïne door Mexico naar de VS heeft gesmokkeld. Eenmaal gepakt, blijft Chupeta via binnengesmokkelde mobiele telefoons zijn onderneming vanuit zijn cel besturen.

Criminele multinational

“Kartelmanagers en leden van de Raad van Bestuur blijven volledig buiten schot,” aldus Yallop. “Als zij al bekend zijn bij een inlichtingendienst, dan is het als eerlijke,

betrouwbare zakenmensen. Deze heren leven in een eigen universum waar vrijwel onbeperkt geld beschikbaar is voor de meest uiteenlopende zaken. Via stromannen kopen ze in Zuid-Amerika net zo eenvoudig presidenten om als (douane)ambtenaren en agenten van de DEA. Maar ze staan mijlenver af van de protserige drugsbaronnen. Een low profile-houding, een bescheiden levensstijl en keurige investeringen in de bovenwereld vormen het visitekaartje van deze superbonzen.”

Uit Yallops onderzoek blijkt dat de heren aandelen bezitten in diverse grote hotelketens en belangrijke businesscentra in Italië, een groot kantorencomplex in Parijs, prestigieuze bouwkavels in Montreal en dat ze enorme stukken grond bezitten in alle landen van Zuid-Amerika. “In de VS zijn hun dollars gebruikt om vijf grote appartementencomplexen in Washington te financieren en 60 hectares land in New York te kopen. In Londen worden drugswinsten witgewassen via het aankopen van havenaandelen. Ook bezit het megakartel aandelen in de Kanaaltunnel en

zijn ze mede-eigenaar van het Japanse spoornetwerk en het handelscentrum van Sidney. En daarmee noem ik slechts 20 procent van hun investeringen.” De infrastructuur van hun wereldomvattende nering begint zich inmiddels vrij duidelijk af te tekenen. Een geheim rapport dat Yallop via de Israëlische Mossad in handen krijgt, toont aan hoe de Syrische overheid, via hun gewapende strijdkrachten in Libanon, de productie van opium en marihua¬na en het transport van cocaïne vanuit Zuid-Amerika controleert. “In ruil daarvoor verschepen de Syriërs heroïne naar de Colombiaanse kartels.”

Deze superonderneming heeft er belang bij dat het bestaande verbod op drugs wordt gehandhaafd. Dat houdt de prijzen hoog.

bovenwereld vormen het visitekaartje van deze superbonzen.” Uit Yallops onderzoek blijkt dat de heren aandelen bezitten in diverse grote hotelketens en belangrijke businesscentra in Italië, een groot kantorencomplex in Parijs, prestigieuze bouwkavels in Montreal en dat ze enorme stukken grond bezitten in alle landen van Zuid-Amerika. “In de VS zijn hun dollars gebruikt om vijf grote app a r in Libanon, de productie van opium en marihua¬na en het transport van cocaïne vanuit Zuid-Amerika controleert. “In ruil daarvoor verschepen de Syriërs heroïne naar de Colombiaanse kartels.”

Witgewassen Witgewassen kartelgeld kartelgeld

Een groot aantal landen blijkt weinig problemen te hebben met de drugshandel. Afghanistan, Pakistan en Iran (de zogenaamde ‘Gouden Sikkel’) halen maar liefst 29 procent van hun inkomen uit heroïne. Birma, Thailand en Laos (‘De Gouden Driehoek’) ontvangen ieder 35 procent van hun inkomsten uit illegale nar-

coticaopbrengsten en witwaspraktijken. Cambodja, China, Hongkong, Vietnam en een groot deel van Zuid-Amerika profiteren zonder gêne mee van de drugshandel. Deze mondiale industrie, die als de meest succesvolle multinational te boek staat, breidt zich nog steeds als een olievlek uit. De illegale narcoticawinsten zijn volgens Glenny, Yallop en Robinson dichterbij dan de meeste mensen denken. “Velen eten in restaurants, werken in bedrijven of wonen in gebouwen, die zijn gefinancierd met kartelgeld. Grote delen van Europa worden beheerd of zijn eigendom van buitenlandse investeerders. Eén blik op de aandeelhouderslijst van de tweehonderd grootste Europese bedrijven is voldoende om te concluderen dat het redelijk simpel is om je ware identiteit als aandeelhouder te maskeren.” De vrijmaking van het internationale betalingsverkeer en de ineenstorting van het communistische stelsel zijn vooral debet aan de mondiale groei van de Grenzeloze Misdaad, aldus Glenny. “Dit schiep talrijke Een groot aantal landen blijkt weinig nieuwe mogelijkheden voor het witwassen problemen te hebben met de drugs- van crimineel verdiend geld. Via vastgoedhandel. Afghanistan, Pakistan en transacties die met contant geld betaald

Iran (de zogenaamde ‘Gouden Sik k- worden. Minder bekend zijn de mega witkel’) halen maar liefst 29 pro- wasoperaties via Dubai en Israël. Mede cent van hun inkomen uit doordat Israël na 1990 een miljoen immigranten uit Rusland heeft opgenomen. en Laos (‘De Gouden Daaronder waren niet alleen gelovige joDriehoek’) ontvangen den, maar vooral prominenten uit de kring ieder 35 procent rondom toenmalig Russisch president Jeltvan hun inkomsten sin, voor wie een Israëlisch paspoort buiuit illegale nar- tengewoon praktisch was.”

grootste Europese bedrijven is vold om te concluderen dat het redelijk is om je ware identiteit als aandeel De vrijmaking van het international lingsverkeer en de ineenstorting v communistische stelsel zijn vooral aan de mondiale groei van de Gre Misdaad, aldus Glenny. “Dit schiep nieuwe mogelijkheden voor het witw van crimineel verdiend geld. Via vas transacties die met contant geld b worden. Minder bekend zijn de me wasoperaties via Dubai en Israël. doordat Israël na 1990 een miljo migranten uit Rusland heeft opgen Daaronder waren niet alleen gelov den, maar vooral prominenten uit d rondom toenmalig Russisch preside sin, voor wie een Israëlisch paspoo tengewoon praktisch was.”

Misdaad Misdaad zonder zonder grenzen grenzen

Het eerste deel van Glenny’s Het eerste deel van G bestseller McMaffia is niet voor bestseller McMaffia is ni niets gewijd aan de val van het niets gewijd aan de val v communisme. In de eerste communisme. In de hoofdstukken gaat het vooral hoofdstukken gaat het over de groei van de Balkan-misover de groei van de Balk daad door economische sancdaad door economische ties en de aanwezigheid van ties en de aanwezighe een vredesmacht, beide op een vredesmacht, be gezag van de VN Veiligheidsgezag van de VN Veili raad. Sinds die tijd zijn de raad. Sinds die tijd republieken van voormarepublieken van v lig Joegoslavië belangrijke lig Joegoslavië bela schakels in de handel in schakels in de han

wapens, verdovende middelen, sigaretten en vrouwen. In de volgende hoofdstukken staat de Russische maffia centraal. “Deze is de meest invloedrijke en de meest gewelddadige onder de international maffia’s. De Russische maffia en de Chinese maffia (die in het laatste hoofdstuk wordt behandeld) leren ons twee belangrijke lessen. Dat de overgang van partijbons naar crimineel heel gemakkelijk gaat. Zoals Vaclav Havel al veel eerder schreef: het communisme laat een moreel ontspoorde samenleving achter. Daarin gedijt roofkapitalisme goed.”

Corruptie

“De tweede les is dat geen maffia kan bestaan en groeien zonder steun van ten minste één regering. Juist in Rusland en China, zoals ook in de andere voormalig communistische landen, is er sprake van Politiek Criminele Nexus (PCN) en ernstige corruptie. De criminele onderwereld profiteert duidelijk van de globalisering. Zij is economisch verantwoordelijk voor 20 procent van de wereldomzet en is wijd vertakt. Via de vroegere communistische landen naar Israël, India en Dubai. Nigeria staat aan de bron van winstgevende frauduleuze transacties. Zuid-Afrika is een beJarenlang duikt BBC-journalist, historicus en auteur Misha Glenny onder in de schimmige en in decadente luxe badende wereld van de georganiseerde misdaad. Zijn conclusie: de misdaadeconomie bloeit als nooit tevoren. Glenny trekt op met Colombiaanse drugsmokkelaars, spreekt met Russische maffiosi en volgt het spoor van niets ontziende vrouwenhandelaars. Hij maakt er talloze BBC-documentaires over. En bundelt zijn ervaringen in het boek McMaffia, Misdaad Zonder Grenzen, dat inmiddels in meer dan dertig talen verschenen is.

“Als consumenten zijn wij allemaal (ongewild) betrokken bij de schimmige wereld van de grensoverschrijdende misdaad,” stelt Glenny. “Immers, tot voor kort waren de voedselprijzen in onze westerse landen relatief laag, dankzij goedkope arbeidskrachten. Hun (vaak illegale) aanwezigheid danken wij aan de georganiseerde internationale misdaad. Ondanks een wereldwijd verbod op harddrugs, groeit het gebruik van heroïne en cocaïne nog steeds in onze westerse wereld. Drugverslaving is niet alleen een aanslag op de gezondheid. Ze is ook verantwoordelijk voor enorme criminele winsten en een spoor van bloed langs de gehele weg van aanplanting tot consumptie.

Vrouwenhandel

In gebieden als Kosovo of Bosnië, waar internationale of Europese troepenmachten op vredesmissie zijn, groeit de vraag naar prostituees. Daarin voorziet de internationaal georganiseerde handel in vrouwen en meisjes, een afschuwelijke, mensonterende en gewelddadige handel. “Bijzonder aantrekkelijk voor de internationaal georganiseerde misdaad is de smokkel in goederen waarop legaal hoge belasting of accijns wordt geheven. Zo dankt Montenegro zijn staatsinkomsten aan illegale doorvoer van sigaretten naar Italië – voor verkoop in de Europese Unie. Diefstal, vanouds een belangrijke bron van criminele inkomsten, heeft veel baat bij de globalisering. Denk maar aan de internationale handel in gestolen auto’s, het kraken van computergegevens of het stelen van patenten en het namaken van producten (een Chinese specialiteit).

Het gaat in alle voorbeelden om het voldoen aan de vraag, die wordt gegenereerd in rijke westerse consumptiemaatschappijen. In zekere zin zijn wij dus medeplichtig aan de internationale misdaad groei. Als consument, maar ook als staatsburger. Internationaal georganiseerde misdaad kan immers niet zonder steun of gedogen van overheden. Ik spreekt van PCN, Politiek Criminele Nexus. Regeringen hebben collectief gefaald in de noodzakelijke regulering van de economische globalisering, met name in de financiële sector. Ik wijt dit falen aan de Amerikaanse afkeer van regulering, aan de incompetentie van de Europese Unie, aan het cynisme van Rusland, aan de onverschilligheid van Japan en aan de niet tegen te houden ambities van India en China. En zo is het nieuwe millennium het vruchtbaarste seizoen voor grensoverschrijdende georganiseerde misdaad geworden.”

langrijke schakel voor de handel in wapens en diamanten. In de Canadese provincie Brits-Columbia wordt de beste cannabis gekweekt en uitgevoerd. Colombia zit in de cocaïnehandel, Brazilië in de computermisdaad en Japan staat nog steeds bekend om zijn yakuzamaffia. In het laatste hoofdstuk van McMaffia, over de toekomst van de internationale misdaad, staat China centraal. De liberalisering van de economie met handhaving van de eenpartijstaat blijkt de beste combinatie te zijn voor grote misdaadgroei. Waar de rechtsstaat niet bestaat, bloeit corruptie op en verdwijnt het onderscheid tussen legaal en crimineel ondernemen. China is op weg het grootste probleem te worden voor de bestrijding van de internationale misdaad.”