IN HIERDIE UITGAWE WAARHEEN VIR DIE ANGORA | REVOLUSIE IS OP HANDE | JONG MEISIE TEEL LEEUS
VOORBLAD ‘n Merino en Angora wei saam op Kareekrans naby Cookhouse. COVER A Merino and Angora graze together on the farm, Kareekrans near Cookhouse.
Inhoud Contents
Uitgewer/Publisher Oos-Vrystaat Kaap Bedryf Beperk Posbus/PO Box 96 Ladybrand 9745 Besturende Redakteur/Managing Editor Stéfan Oberholzer Redakteur/Editor Francois Seymore 051 923 4785/079 780 4618 ovknuus@ovk.co.za
5
14
Inhoudkonsultant/Content Consultant Santa Ferreira Medewerkers/Contributors Dirk Gunter Giepie Calldo Sulene Oosthuizen Igna du Plessis Advertensies/Advertising Francois Seymore 051 923 4785/079 780 4618 ovknews@ovk.co.za Uitleg/Layout Francois Seymore OVK Skakeling Ladybrand
26
35
Drukkers/Printers Oranje Print & Packaging 058 481 2105 OVK Hoofkantoor/Head Office 19 Dan Pienaarstraat/Street Ladybrand 051 923 4598 klantediens@ovk.co.za Die menings en aannames wat in hierdie publikasie uitgespreek word, is nie noodwendig die sienswyse van OVK nie en aanvaar geen verantwoordelikheid of aanspreeklikheid vir enige aansprake wat in artikels of advertensies gemaak word nie./ The opinions expressed in this publication are not necessarily the view of the OVK and does not accept any responsibility or liability in claims made in articles or advertisements. Kopiereg word voortbehou en inhoud mag slegs met skriftelike toestemming van die redakteur gereproduseer word./ Copyright is rereserved and contents may only be reproduced with written permission of the Editor. Die tydskrif is gratis by alle OVK Handelstakke beskikbaar en voorwaardes geld./ The magazine is available free of charge at all OVK Trading stores and conditions apply.
42
46
Uit die Woord ............................................... 2 Oor die Grensdraad ............................. 3 Crop estimates ........................................... 4 Die toekoms van sybokhaar .......... 5 Draai nie jou rug nie ......................... 14 Kongres eis antwoorde ................... 20 “Mammie verstaan my nie” ......... 26 Waterlande in Steynsrus ................. 30 Hier en Daar ............................................. 32
Mielie- en sojaboonproewe ........ 35 Is jy gereed vir die revolusie ........ 42 Kleinveebestuur Deel 6 ................... 46 OVK Jaarvergadering ...................... 50 Legende tree af ..................................... 52 Angoraveilings ....................................... 54 Neem beheer in ‘n minuut ........... 56 Sirkel is voltooi ......................................... 58 Weerinligting ............................................ 60
JUNE 2017 | OVK NEWS 1
D
KOS VIR DIE SIEL
ie geskiedenis van Abraham gaan oor die aanleer van geloof in ‘n God wat voorsien. Ons lees hoedat God aan die begin kom en vir Abraham roep om weg te trek vanaf sy familie en grond na ‘n plek toe waar hy alleen vir God het om op te reken. God wou vir Abraham leer dat geloof daaroor gaan dat jy ontdek dat God voorsien. Gelowiges skryf gereeld klastoetse en soms ‘n baie groot eksamen. Hierdie klastoetse en eksamen skryf ‘n mens in die daaglikse gang van die lewe. Die doel van die toetse is om te leer dat ons God kan vertrou en dat Hy voorsien. Net na sy roeping beleef Abraham ‘n groot droogte. Daar is nie kos nie. In plaas van om God te vertrou en binne die land te bly, gaan hy na Egipte. Daar is hy bang die Farao vat sy vrou en maak hom dood. Hy lieg en sê dit is sy suster. Hy het vergeet dat God beloof het dat Hy sou voorsien. Abraham moes nooit in Egipte gewees het nie. Dan kry ons vir Abraham en Lot wat moes kies oor grondgebied. Lot kies om buite die wil van God na die waterryke gebied van Sodom en Gomorra te gaan. Abraham besluit om binne God se wil te bly, want hy het onthou dat God beloof het dat hy sal voorsien. Abraham se keuse bring geluk in die sin dat God voorsien soos wat Hy beloof het. Ons leer by Lot dat ‘n keuse buite die land, of God se wil, groot spanning en probleme bring. Later twyfel Sara en Abraham of God regtig ‘n kind gaan voorsien soos wat Hy beloof het. Hulle maak hulle eie planne en Ismael word gebore. Daarna volg al die spanning en hartseer met Hagar, Ismael se ma. Laastens lees ons van die groot eksamen. Abraham moet sy kind, waarvoor hulle vyf en twintig jaar gewag het, gaan offer. Dit is niks minder as ‘n monster-eksamen nie. God se toetse is altyd baie persoonlik en uniek. Ons lees hier God roep na Abraham. Dit wil beklemtoon dat hierdie toets
2 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
Genesis 12-22 Abraham: God leer hom om Hom te vertrou. nie ‘n departementele standaard toets is wat almal skryf nie. God se toetse het altyd ‘n persoonlike aanslag. Hy toets jou binne jou persoonlike lewe en binne jou unieke omstandighede. Jou naam staan persoonlik op die koevert waarin die toets afgelewer word. Ons is almal in God se skool en elkeen se toets is anders as die ander een sin. Die eindpunt is egter dieselfde, naamlik om ons te leer om God te vertrou dat Hy sal voorsien. God se eksamens is soms baie onlogies en onredelik. God belowe vir Abraham en Sara ‘n groot nageslag. Na 25 jaar en baie pyn en twyfel word Isak gebore. Nou moet Abraham hierdie kind gaan offer. Praat van onlogies en onredelik! En Abraham? Hy gehoorsaam sonder om te blik of te bloos. Ek dink nie een van ons sou dit kon doen nie. Hierdie verhaal wil egter beklemtoon dat die klastoetse hulle werk gedoen het. Abraham het by die tyd reeds geweet dat hy God moet en kan vertrou en gehoorsaam, al voel hy soos ons dat dit geweldig onlogies en onredelik is. Elke keer hoor ons die woorde by Abraham: God sal voorsien. Eers het
hy gesukkel om te glo dat God sal voorsien, maar nou na ongeveer 35 jaar of meer het hy geleer dat hy God kan vertrou. Hy sal voorsien soos Hy belowe het. Abraham het teruggekyk oor al die klastoetse oor al die jare en daarom is hy nou gereed vir die finale toets. Hy stap hierdie eksamenkamer daar op die berg Moria tegemoed met ‘n vasberadenheid. Hy het geleer dat God vertrou kan word. God sal voorsien. Abraham het nie geweet van die ram wat in die bos gaan vassit nie. Abraham was getrou tot op die punt waar hy die mes in die lug gehou het. Daarmee sou hy sy nageslag en alles wat God beloof het, afsny. Toe leer hy weer dat God voorsien Ons daaglikse klastoetse wil ons leer dat God sal voorsien as ons Hom vertrou. Ons bely mos, ons glo in God die Vader, die almagtige… Kan ons byvoeg: Ons glo in God die Vader wat altyd sal voorsien. Sy voorsieningheid is nie altyd voorspelbaar nie en is nie altyd wat ons in gedagte het nie, maar Hy is altyd teenwoordig en Hy voorsien. Ds Danie Kleynhans Ladybrand Moedergemeente
D
FRANCOIS SEYMORE
ie dag breek met die groet van die voëls en die vars lente bries wat die nuwe blare en bloeisels liggies roer. Die harde werklikheid van die lewe word vinnig realiteit met die nuushooftrekke wat verwys na die totale verwoesting wat Orkaan Harvey in Texas aanrig en stories van reddingspogings en die saamkom van gemeenskappe om mekaar by te staan en te help. Dit herinner aan ons eie Knysna brande so paar maande gelede. Verhale van dapperheid en onbaatsugtige pogings deur gewone mense wat hul naaste tot hulp snel ten spyte van die lewensgevaar wat die situasie vir hulself inhou. Die natuur is geneig om sy krag gereeld op die mens uit te woed, maar in hierdie natuurrampe is daar soveel voorbeelde van die innerlike sterke van die mens wat na vore kom ten tye van bedreiging. Hierdie krag kom nie net in tye van natuurrampe voor nie, maar ook waar die mens se totale wese bedreig word. Soms word die hoogste prys vir hierdie innerlike sterkte betaal. Bedreigings kom op vele wyses en die onlangse protes deur die afgedankte SAUK 8 om vryheid van spraak en die vryheid van die media te beskerm,
wat op daardie stadium deur die nuwe redaksionele beleid van die SAUK bedreig was, het groot internasionale opspraak gemaak. Met die woorde “Not in my name” op borde voor hulle en monde met swart kleefband toegeplak het hulle ‘n inspirasie vir die nasie geword. Toe word die volk deur die nuus van Suna Venter geruk. Sy het die hoogste prys betaal.
Pierre van der Vyver help ons om die syfers te verstaan. Stucken se HUB praat oor hul bekommernisse vir die toekoms van bokhaar en ons besoek Uitenhage waar die verwerking van hierdie luukse vesel plaasvind. Ons sit ons voete in die modder en gaan hoor by Andries Botha naby Cookhouse, hoe die boere toekomstige sybokhaarproduksie sien.
Hierdie voorbeelde van dapperheid en innerlike krag laat my tog dink dat ons op die vooraand staan van groot veranderinge in ons land en wat dit vir sy mense gaan inhou, en veral vir die boere. Die uitdagings is legio maar die geskiedenis het bewys dat daar in elkeen van ons ‘n “Suna Venter” is. Helderheid, dapperheid en positiewe optrede sal sorg dat daar tog ‘n toekoms vir almal geskep gaan word.
Die wolbedryf neem afskeid van een van sy geliefde seuns, Johan Louw, en hy vertel so bietjie van sy lewe en lang pad in dié industrie. Giepie Calldo skryf sy laaste bydrae in die reeks oor Kleinveebestuur en Dirk Gunther en sy span het mielie- en sojaboonproewe in die Oos-Vrystaat gedoen.
Hierdie voorbeeld van vasberadenheid kry ons elke dag op die plase in hierdie pragtige land met sy kontras van skoonheid. Ons gaan op ‘n reis van die grasvelde in Steynsrus waar ons koffie drink by Frikkie en Welna Richter en kyk ‘n groot leeu vierkantig in die oë saam met jong Elsumi Smith in Verkeerdevlei. Die president van Vrystaat Landbou raak ernstige politieke aangeleenthede met sy presidentsrede tydens hulle jaarlikse kongres in Bloemfontein terwyl Nick Serfontein hul suksesstorie van waardetoevoeging vertel. Die pad lei ons na die koue Indiese Oseaan in Port Elizabeth en gaan krap so bietjie tussen die sybokhare rond om te kyk waarheen dié industrie beweeg en wat die toekoms vir ons veselprodusente inhou. Die eerste sybokhaar winterveiling open en
Die wêreld stuur af op nog ‘n revolusie, maar hierdie keer is dit kunsmatige intelligensie en kwantum rekenaars wat die mens bedreig en ons loer na wat dit alles behels. Igna du Plessis sit haar reeks oor kinders en hul gedragspatrone voort en waarvoor ouers op die uitkyk moet wees. Die wintergewasse is in die grond en lees gerus meer oor die vooruitskatting van die oeste tesame met Ds Danie se boodskap oor geloof en vertroue. Die Cheetahs het hulle eerste paar wedstryde in die Pro 14 agter die blad en as trotse Cheetah borg wens ons hulle en die Kings alle sukses toe om ons landsvlag hoog te waai. Geniet die lente en ons vertrou en hoop vir ‘n goeie reën- en oesseisoen. Tot volgende keer, pas jouself en jou geliefdes op en bid dat Kim Jong-un ander rooi knoppies kry om mee te speel.
SEPTEMBER 2017 | OVK NEWS 3
CROP ESTIMATES FORECASTS
The Crop Estimates Committee released the seventh production forecast for summer crops for 2017 at the end of August with the final forecast expected at the end of September 17
The forecast for total maize production is just more than16.4 million tons, an increase of 211% on the 2016 figure of 7.7 million tons. The Free State, Mpumalanga and North West are expected to produce 83% of the 2017 crop. In the Free State, an area of 1.1 million hectares were planted to the 700 000 in 2016. White maize shows an increase of 206% to 805 500 hectares. Yellow maize is relative stable at 355 000 hectares to the 2016 figure of 310 000. A total harvest for both maize crops in the Free State is estimated at 6.22 tons per hectare. North West planted the second biggest area of 630 000 hectares and the forecast is that North West will produce 3 million tons of white and yellow maize. A yield of 4.82 tons p/h. Mpumalanga planted the smallest area of the three provinces with 490 000 hectares. A crop of 3.4 million is expected with an average yield of 6.90 tons p/h. Sunflower seed is 5.85% up on the last forecast done at the end of July, and now stands at 880 000 tons, with an increase of 15% on the 2016 production figure of 755 000 tons. A crop of 1.3 million tons is forecast for soybeans to the 742 000 tons produced in 2016, an increase of nearly 75%. The forecast for wheat is not as positive with a smaller crop expected. Nearly 6% less hectares were planted and a decrease of nearly 17% or 1.6 million tons are expected for the first forecast period. Western Cape is by far the biggest contributor with 53% or 861 000 tons with a yield of 2.66 tons per hectare. Nearly 40 000 hectares or 36% less were planted nationally with wheat and the expected crop indicates a drop of 41% to 182 000 tons. This represent an average yield of only 1.65 tons per hectare!
4 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
HOOFARTIKEL
s m o k e Die to
van sybokhaar
Die Suid-Afrikaanse sybokhaarbedryf is bykans R2 miljard werd. Klere van die vesel word deur wêreldbekende sportsterre, politici en rolprentsterre gedra soos byvoorbeeld Michele Obama, David Beckham, Jesica Alba en Daniel Craig, bekend vir sy rol as James Bond. In sy nuuste rolprent het hy slegs sybokhaarpakke gedra van Ermenegildo Zegna! Eksklusiewe mans sport baadjies van Sybokhaar, verkoop onder die handelsmerk CAMDEBOO, verwysend na GraaffReinet en omgewing. Dit word vervaardig en bemark deur Johan Rupert se luuksegoedere maatskappy, DUNHILL LONDEN. Die baadjies word slegs op bestelling vervaardig en kan net deur die Forbes Top 100 bekostig word!
S
uid-Afrika produseer van die hoogste kwaliteit sybokhaar in die wêreld en is die wêreldleier in die sybokhaar mark. Port Elizabeth staan bekend as die nie-amptelike hoofstad van die globale sybokhaar industrie. As produsent en verwerker van meer as 53% van die wêreld se sybokhaar, is dit ‘n groot verdiener van valuta en verskaf duisende werksgeleenthede. In sommige sirkels word sybokhaar meer waardevol as goud beskou. Plaaslike jaarlikse produksie het in 1988 ‘n hoogtepunt van 12.2 miljoen ton bereik en vandaar geleidelik afgeneem na 2.5 miljoen ton. OVK Nuus het met rolspelers in die waardeketting gaan gesels oor die toekoms van dié luukse vesel en of die afname in produksie ‘n tendens is wat gaan voortduur. Die eerste winterveiling het in Augustus plaasgevind en die belangstelling was goed. Vyf kopershuise het aan die veiling deelgeneem en Pierre van der Vyver, OVK se bestuurder van die sybokhaarafdeling was baie tevrede met pryse wat behaal is. “Daar is op die stadium ‘n oor-aanbod van fynbokhaar maar ‘n tekort aan sterk grootbokhaar en dit is waar die
u
Veertien veilings vind jaarliks in Port Elizabeth plaas met 2.5 miljoen ton bokhaar wat opgeveil word. Fynhaar van 24-25 mikron behaal tans pryse van R300+ p/kg en jongbokhaar van 28 mikron R240 p/kg.
6 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
grootste beweging was. Die algehele mark was sowat 4% hoër teenoor die somersluiting.”
Die droogte het ‘n groot invloed op produksie. Tradisioneel dra gebiede soos Willowmore, Rietbron, Oudtshoorn en Prins Albert nagenoeg 25% van die plaaslike bokhaarproduksie by, maar weens die droogte is hierdie areas swaar getref. “Sybokhaar is ‘n nismark en gesien in die totale veselmark, as baie klein. Dit is uit en uit ‘n luukse produk wat bemark word aan LSM 10+. Daar is bitter min produkte wat uit suiwer bokhaar ontwerp word en sy karakter eienskappe word hoofsaaklik gebruik om ander vesels te verbeter. Sybokhaar is kreukeltraag en kleurhelder. Een van die wêreld se eksklusiefste modehuise, Ermengildo Zegna van Italië ontwerp 100% sybokhaarpakke en hulle koop
die grootste gedeelte van die kleinbokkiehaar. So ‘n eksklusiewe ontwerperspak kan die kliënt maklik sowat 30 000 euro (+-R470 000) uit die sak jaag!” “Die Angorabok is besig om as ‘n alternatief vir vleisskape en volstruise in die droër gedeeltes van die land te ontwikkel, soos byvoorbeeld in die Noord-, Suid- en Wes Kaap. Die rede daarvoor is dat die risiko verbonde aan die vleisskaap baie hoog is, aangesien hy net ‘n vleisproduk is. Die verliese weens roofdiere is baie hoog, en as ‘n vleisskaap gevang word of weens die droogte vrek, is die boer se inkomste daarmee heen. As ‘n Angorabokkie gevang word, is die ooi darem nog daar om produksie voort te sit. Daarby is die Angora eintlik ‘n woestyndier en pas baie goed in droë gebiede aan.” verduidelik Pierre. “Sybokhaar se veilingsprys het in die laaste vier jaar feitlik elke jaar verdubbel maar het nou weerstand bereik. My mening is dat produksie in 2017 as gevolg van die droogte gaan daal en baie diere het addisioneel gevrek. Die verhoging in produksie was gekoppel aan die groter hoeveelheid kapaters wat teruggehou of aangeskaf was. Kapaters is meer ongedierte bestand en kan in moeiliker tipes veld wei soos bergveld wat nie normaalweg benut sou word nie. Tydens droogte toestande voer die boere hul produksie eenhede soos die ooie en kyk om die klein bokkies groot te kry en voer nie die kapaters nie, want hy loop vêr in die berg of veld en van hulle vrek dan.” Daar is verskillende weergawes oor die Angorabok en sy aankoms in Suid-Afrika, maar volgens Sybokhaar SA het die Sultan van Turkye, 12 gesteriliseerde ramme en een ooi na Port Elizabeth gestuur. Onwetend was die ooi dragtig en is ‘n rammetjie op die pad gebore en was dit die begin van die sybokhaarindustrie. Weens die Angora se aanpasbaarheid by die weiding en klimaat is ‘n tweede groep vars bloedlyn bokke ingevoer. Deur selektiewe teling het die bedryf gegroei
p Pierre van der Vyver (OVK
Bestuurder: Sybokhaar) sê dat die veld toestande in Lesotho nie goed is nie en dat geen noemenswaardige sneeu of reën daar geval het nie. Lesotho voorsien 20% van die wêreld se produksie en die gebrek aan weiding kan ‘n effek op hierdie syfer hê.
Pierre het groot geword op ‘n Angora plaas in die Somerset-Oos distrik en het sy hele loopbaan aan die sybokhaarbedryf gewy. Vanaf Grootfontein is hy na BKB waar hy die eerste veldbeampte was wat in Angorabokke gespesialiseer het.
en tans is die jaarlikse veilingsomset sowat R620 miljoen.
Na ‘n paar jaar in die veld is hy na Port Elizabeth terug verplaas en was later by die Sybokhaarraad werksaam waarna CMW gestig is en waar hy tot vandag die industrie dien.
Angoras word elke ses maande geskeer teenoor wolskape se 8 maande. “Die Angora is die beste vesel-produserende dier ter wêreld, wat voer omgesit in produksie betref. Onder ideale omstandighede groei die haar sowat 25mm per maand.”
Volgens hom is die uitdagings vir die bedryf tweeledig. “Vir die boere is dit die droogte en ongediertes. ‘n Angorabok is verskriklik nuuskierig en waar ‘n skaap weg van ‘n jakkals sal hardloop, sal die bok nader gaan en kyk wat aangaan.”
SEPTEMBER 2017 | OVK NEWS 7
“Vir die bedryf is die wisselkoers ‘n groot faktor. Feitlik alle bemarking word oorsee gedoen en die rand het min waarde wanneer ‘n bemarkingsveldtog in Europa gedoen word. Die grootste Westerse mark is Italië en Frankryk. Op hulle beurt vervaardig hulle weer baie produkte vir NoordAmerika. Baie bemarking word ook in China gedoen aangesien die hoë profiel rykes toeneem en ons hulle bewus moet maak van die bokhaar en al sy voordele. Dit is totaal ‘n nuwe ontsluite mark.” sluit Pierre af. Die Stucken Groep is ‘n 150 jaar oue familiebesigheid van Bremen, Duitsland. In 1951 het die 4de generasie na Suid-Afrika gekom as wolhandelaars en intussen gegroei na een van die wêreld se grootste veselhanteerders, van die aankoop, was en produsering van kamwol, spin en tot die weef van wol en sybokhaar. Anthony Kirsten is die besturende direkteur en sê dat hulle met die sybokhaar op nismarkte konsentreer aangesien die groter tekstielbedryf deur China en Indië gedomineer word. Die voordeel van nismarkte is klein volume met groter marges. “Wol en sybokhaar is ‘n luukse item, maar daar is ‘n groeiende mark vir hierdie tipe van vesel. Alhoewel ons verwys na die LSM 10’s as die hoofmark, is daar ‘n groeiende bewustheid in die middelklas vir kwaliteit en omgewingsvriendelike materiaal. Wol en sybokhaar is natuurlike produkte wat baie goed deur die moderne verbruiker ontvang word. Daarby is daar ‘n ontploffing in die middel tot hoë klas in China met ‘n groot besteebare inkomste wat ‘n totaal nuwegenerasie verbruiker is. Sybokhaar is ‘n modevesel en word deesdae as ‘n standaard produk in meeste vername modereekse in Europa en elders in die wêreld aangehou”
u
Die skoongemaakte bokhaar gaan deur ‘n verdere drie verfyningsprosesse waar nog onsuiwerhede verwyder en in spoele kamwol verwerk word. Dit word in bale verpak om na Italië en China uitgevoer te word.
8 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
t
Anthony Kirsten (Besturende Direkteur: Stuchen Groep) sê die koste van grond maak dit onmoontlik vir ander deelnemers in die waardeketting om betrokke te raak by die primêre produksie van sybokhaar. Volgens hom moes hulle 10 jaar gelede grond gekoop het om vandag koste effektief en kompeterend self vesel te produseer.
q Gubb and Inggs is betrokke by
die was van wol sedert 1886, maar is sybokhaar vir die eerste keer in 1963 hanteer. Dit is die eerste stap in die verwerkingsproses en word die bokhaar deur ses waterbaddens gevoer om van die grond, stof en klein takkies uit die bokhaar vaggies te verwyder.
“Toekomsbeplanning is moeilik en dit is ‘n uiters kompeterende bedryf. As handelaars en verwerkers van sybokhaar, is ons grootste uitdaging om te verseker dat daar genoeg ru-materiaal (sybokhaar) geproduseer word. Die produksie het redelik wêreldwyd afgeneem maar dit wil voorkom asof dit nou gestabiliseer het. Dit is egter op baie lae vlakke wat weer onbestendigheid in die mark veroorsaak. Wanneer sybokhaar in die mode is gaan pryse deur die dak, maar wanneer dit nie die gunsteling is nie, val dit dramaties. Jy kry dus hierdie groot prysskommelinge en dit is vir ons ‘n groot bron tot kommer.” Anthony noem dat die produsente onder groot druk is met die heersende droogte in die hoof bedieningsgebiede en dat boere gedurig
t
Die kamwol wat nie uitgevoer word nie, gaan na Stucken se spineenheid, MSSA waar die kamwol in verskillende wolstringe verwerk word. Dit is hier, waar hulle op bestelling van dwarsoor die wêreld, bokhaar vermeng met materiaal soos wol en nylon.
p ‘n Groot gedeelte van die Gubb and Inngs aanleg is in 2015 deur ‘n brand verwoes en is die jongste toerusting van Duitsland ingevoer om die Uitenhage aanleg van die modernste ter wêreld te maak. Wol en sybokhaar word hier in spoele kamwol verwerk.
kyk na wat hulle op hul plaas kan produseer en hoe hulle die grootste opbrengs op kapitaal kan bewerkstellig. Sekere areas beperk die boer se keuses en is hy half verplig om Angoras aan te hou maar in ander gebiede is daar groter buigsaamheid. Indien pryse sou daal, kan produksie negatief beïnvloed word. “Die tekort aan sybokhaar weens die droogte behoort enige daling in pryse te voorkom. Ek glo nie daar gaan groot verhoging in pryse wees nie, maar dit gaan hoofsaaklik afhang van die aanvraag uit China. Ek verwag eerder ‘n stabiele prys met ‘n tendens wat verstewig. Feitlik al die sybokhaar van Suid-Afrika word uitgevoer na China/Taiwan en Italië. Dit is natuurlik die mode hoofstad waar die meeste innoverende ontwikkeling
SEPTEMBER 2017 | OVK NEWS 9
t
Kobus Vermaak is die fabriekbestuurder by Gubb and Inngs en die spoele kamwol word met elke proses nagegaan om te verseker dat alle onsuiwerhede verwyder word.
dat indien produksie verder sou val, dit ‘n minder belangrike produk vir die spin- en weefindustrie gaan word. As hierdie sektor nie verseker gaan wees van die volhoubare beskikbaarheid van sybokhaar kamwol nie, gaan hulle nie geld spandeer op produkontwikkeling en navorsing nie.”
plaasvind. China is weer meer ‘n volgmark maar hulle het ‘n groot plaaslike mark en kan teen laer kostes vervaardig.” Hy noem dat hulle produkontwikkeling by die spin- en weefprosesse doen. Sybokhaar verleen ‘n sekere effek en visuele inpak as dit met ander materiaal gebruik word. Dit is egter baie duur en word vermeng met materiale soos wol, nylon en ver-
10 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
skeie ander wolstring kombinasies. Hoe duurder sybokhaar, hoe minder word in die kombinasies gebruik en wanneer goedkoper, word meer in verhouding gebruik. Weens die kompeterende aard in die tekstielbedryf is alles prysgedrewe. Op die vraag oor die toekoms van sybokhaar antwoord Anthony kortliks: “Daar sal altyd ‘n mark vir sybokhaar wees. Die grootste risiko in my opinie is
“Die produksie is nou by ‘n kritieke punt maar gelukkig is daar ‘n kerngroep produsente in Suid-Afrika en met hul kundigheid, die beste produsente ter wêreld. Ons is afhanklik van hulle om vir ons kwaliteit vesel te produseer en hulle is weer afhanklik van ons om ‘n regverdige prys daarvoor te betaal. Ons kan egter net betaal wat die mark dikteer.”
q Die breiwol word dan deur nog
‘n filiaal van Stucken, Speciality Yarn Dyers volgens bestelling verkleur. Daarna beweeg die gekleurde wolstringe na die wewery om in materiaal verwerk te word.
p Geweefde materiale van tot
50m lengtes vir ‘n wye verskeidenheid van gebruike word op spesifikasies van kliente dwarsoor die die wêreld geweef.
t
Sowat 50km van Cookhouse boer een van die vernaamste produsente van vesel, Andries Botha op die plaas Kareekrans. Die plaas is sedert 1808 in sy familie en hy is die 4de generasie wat boer met Merino’s, Dormers en Angora stoete. Daarby het hy 500 hektaar besproeiingslande onder mielies en lusern. Sy vertikale beplanning is om in die volgende jaar nog addisionele 200 hektaar onder spilpunte te sit. Hy is deel van die OranjeVis besproeiingskema en twee kanale wat uit die Klein-Visrivier vloei, voed sy besproeiingstelsel.
In droogte tye is die vraag na lusern hoog en word tans ‘n dringende tekort in die Oos-Kaap ondervind. Volgens Andries het baie boere wat aan die waterskema deelneem in die Cradock omgewing, melkerye begin en minder lusern vir kommersiële doeleindes is geplant. Hy bewerk 400 hektaar met lusern en sê vir die laaste twee jaar word goeie opbrengs uit dié gewas verkry. “Ek verkies om lusern te plant aangesien jy hom kan sny en verkoop, sny en bêre of sny en as weiding gebruik.”
Ray Kretschmann is die fabriekbestuurder by Hinterveld in Uitenhage. Produkte soos komberse, serpe en mussies, bestem vir die oorsese mark, word ook hier geweef.
“Die Angoraboerdery gaan basies oor die haarskeersel want die vleis is nie veel werd nie. Sy voordele is dat jy hom twee keer paar jaar skeer. Hy is lig op die veld en solank daar goeie pryse betaal word sal boere bokke aanhou en vesel verskaf. Nie een jaar is dieselfde nie en die boer moet heeltyd besluite neem oor sy vertakkings en waar die mark heen beweeg. Solank die boer ‘n lewensvatbare prys vir sy skeersel ontvang, sal hy produseer.” Andries verduidelik dat hulle ‘n program “Weiding vir Wins” volg. “Dit word pluk en loop genoem. Diere in ‘n kamp mag nie meer as een derde, van die plante wat hulle wel eet, vreet nie, dan moet hulle skuif. Dit verhoog die drakrag aangesien haarwortels ontwikkel en die wortelstelsel gestimuleer word. Dit veroorsaak weer dat die plante of gras wat nie gevreet word nie, deur die sterker en gestimuleerde plante verdruk word en hul sterf op die einde.”
SEPTEMBER 2017 | OVK NEWS 11
u
Volgens Kobus Frick is weidingsbestuur kritiek in die verkryging van hoë kwaliteit bokhaar en veral vir die lammetjie se “Kids” bokhaar wat van die hoogste pryse op die veilings behaal. Europa se modehuise beskou Suid-Afrika se “Kids” bokhaar as die beste ter wêreld.
“Natuurlikeveld bestuur bepaal die sukses en volhoubaarheid van die boer. Tydens ‘n droogte, of jy lande het of nie, is almal in dieselfde bootjie. As ek my lande se oeste as voer moet aanwend, in plaas van te verkoop, lei ek groot verliese. In normale omstandighede roteer ons die vee tussen die veld en lande en gebruik die lande om te lam. Die ooi kan by die lam staan en vreet en hoef nêrens te loop nie.” Die mees gesogte sybokhaar is staan bekend as “Kids”. Dit is die lammetjie se eerste skeersel en is bykans 35% van die totale vagte wat verhandel word. Kobus Frick is verantwoordelik vir die veekomponent op Kareekrans en verduidelik dat die bestuur van die klein bokkies en die bestuur van die eerste skeersel sekere uitdagings bring. “Die lammers op die bewerkte lande kan baie maklik koksidiose, buikloop en lintwurm kry. Die belangrikste in kleinbokkie-boerdery is voor sorg eerder as nasorg. As jy eers moet begin behandel is jy reeds te laat.”
Kobus noem dat haarbestuur uiters belangrik is om ‘n goeie gradering en dus ‘n hoër prys te verkry . Hulle moet gedip en skoon gehou word asook korrekte voeding en dosering ontvang. Die bok moet nooit deur stres gaan nie, want dit het ‘n direkte invloed op sy hare. Kleinbokkie-boerderye op bewerkte lande is meer intensief en ek sê altyd ‘n boer moet die dier se pens verstaan. As jou weidingbestuur reg is het jy mooi diere.” Hulle laat 100 ooie op ‘n vyf hektaar lusern land lam. Gedurende hierdie periode mag niemand daar werk of rondry nie. “‘n Bokooi loop weg om te vreet en los haar lam op ‘n sekere plek. Later kom sy terug om die lammertjie melk te gee. Die oomblik wat daar mense of honde kom, hardloop die diere deurmekaar. Die bokkie is nou nie meer op dieselfde plek nie en die ooi kan hom nie weer vind, om te voed nie. Dit veroorsaak hanslammers en baie bokkies wat vrek. Die Angrorabok lam baie anders as ‘n skaap.” verduidelik Andries. Wanneer die bokke geskeer is, is hulle vir ‘n periode van ses weke baie sen-
sitief vir temperatuurveranderinge en moet in kampe gehou word. In uitermatige hitte of koue en nat toestande moet skuiling verskaf word. Andries vertel van ‘n boer wat 2000 pas geskeerde bokke verloor het weens ‘n uitermatige koue front. Die Angora is ‘n sensitiewe dier en so is die sybokhaarindustrie. Dié bedryf het sy eie besondere uitdagings om sy voortbestaan te verseker. Die basiese ekonomiese faktore dikteer die hoeveelheid vesel wat geproduseer word, die modegiere bepaal die waarde van die wolstringe en geweefde materiaal en die waarde van die rand bepaal uitvoere en bemarkingspogings wat op sy beurt ‘n groeiende behoefte by verbruikers skep. Kundiges is dit eens dat produksie en veilingpryse op ‘n vlak gestabiliseer het wat die bedryf se toekoms vir ten minste die mediumtermyn verseker. Die ontwikkeling van die Chinese mark asook middelinkomste groepe in Europa kan bydra tot ‘n stygende tendens, en dit is die tipe nuus wat die hele industrie wil hoor. n
ALTERNATIEF
Die middagson bak ongenadiglik neer en die diere soek lafenis van bietjie skadu. In die koelte lê ‘n leeu mannetjie en gee ‘n lui gaap. Stadig stoot sy die kamphek oop en stap na die wyfie wat op hitte is. Iets in haar binneste laat haar omkyk en dit is toe die eerste klou se naels haar gesig oopkerf wat haar soos ‘n warm yster laat ruk. Sy besef op daardie oomblik
Draai nooit jou rug n
dat sy in groot moeilikheid is!
14 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
nie!
E
lsumi verstaan eers nie wat aangaan nie. Die rooikat mannetjie wat haar aanval, het sy met die hand grootgemaak? Hy het saam in haar in die bakkie gery en op haar bank gelê en slaap. Nou is hy besig om haar ernstig te wond en soos sy grond toe val, breek sy haar arm. Die rooikat is bo-op haar en hy byt en krap terwyl haar bloed deur die warm droë grond opgetrek word. Haar neus is feitlik afgeruk en haar bolip is in twee geskeur met oop wonde aan haar bene en maag. Een van die werkers storm die kamp binne en red haar lewe. Met haar laaste krag ontbied sy hulp op haar selfoon en haar moeder jaag die 80 km na Bloemfontein.... Nege maande later ontmoet ek hierdie uitsonderlike jong meisie wat alleen met leeus en ander wilde katte, net buite Verkeerdevlei boer. Wat Elsumi Smith se storie so besonders maak, is dat sy vanaf die ouderdom van 19 jaar, stoksielalleen op die plaas woon: sy en haar katte as mekaar se geselskap. Sy vertel dat haar liefde vir die groot katte begin het toe sy op 14 jarige ouderdom, na ‘n wildsveiling saam met haar pa, Pieter gegaan het. Daar het sy haar eerste welpies gekoop en begin grootmaak. Sy was saam met susters Jané en Lise-Marie, op skool in Excelsior en het in die middae die welpies kos gegee. Na ‘n kortstondige verblyf in die stad het Elsumi besluit om voltyds met die teling van leeus te begin en met haar pa se hulp is kampe gespan en ‘n woonplekkie vir haar reggemaak. Die stad en sy liggies is duidelik nie vir haar beskore nie. “Ek is nie ‘n blommetjie vyf als om die lyf nie!” Wat beteken sy is nie iemand wat haar geld op klere en juwele spandeer om mooi te lyk nie. Sy glo ook dat ‘n vrou nie na ‘n man moet gaan soek nie, maar dat die man haar moet vind. Dit gaan verseker ‘n brawe man wees wat haar tussen brullende leeus gaan kom haal! Elsumi gesels baie geriefliker oor haar voorliefde vir die wild. Sy het haar na
die jagrigting gewend en na sy drie jaar uit die skool is, met vyf professionele jagters na Zimbabwe gegaan om buffels te jag en te kyk of sy nie dalk ‘n loopbaan as ‘n professionele jagter wil volg nie. Na hulle drie buffels geskiet het, kom hulle op ‘n pasgebore buffeltjie af. Toe die eerste skote geknal het, het sy ma met die res van die trop gevlug. Die jagter sê toe vir haar dat hulle moet spore maak sodat die natuur sy verloop kan gaan.... ‘n roofdier sal wel die buffeltjie vang. “Dit het toe vir my gevoel dat as ons as mens nie daar gepeuter het nie, sou die mamma koei nooit die kleintjie gelos het nie. Ek het daar besluit dat ek nie elke dag “dood” wil sien nie, maar eerder “lewe” en grootmaak wil doen.”
“Enige dier bly ‘n wilde dier, maak nie saak hoe mak hy groot geword het nie.” “Ons los die welpies vir so 14 tot 21 dae by die mamma om biesmelk te kry en plaas hulle dan oor op die bottel tot op die ouderdom van ongeveer twee maande wanneer hulle vleis gevoer word en heeltemal van die melk gehaal word. “Welpies wat by hul ma groot word, word later onhanteerbaar. Jy kan hulle nie roep en deur ‘n hek van kampe skuif nie. Hulle byt en wil deur die draad klim. Hulle is ook baie aggressiewer en wil die heeltyd baklei.” “Natuurbewaringsgroepe sê ons vat welpies weg sodat die ma weer vinniger op hitte kan gaan. Die leeu wyfie vat in elke geval nie die volgende keer wat sy op hitte kom nie. Wyfies kraam 7 maande uitmekaar en is maar net 110 dae dragtig. Dit is nie waar dat ons die produksie probeer druk nie. Die enigste rede is om die welpies hanteerbaar te maak.” Elsumi sê die bewaringsgroepe beweer ook dat die natuurlike instink van die leeu beïnvloed word deur die welpie so vroeg van die ma te verwyder. “‘n Koedoe het nou die dag per ongeluk oor die draad in die
SEPTEMBER 2017 | OVK NEWS 15
t
Elsumi Smith en André Cronje (OVK Takbestuurder: Verkeerdevlei) by een van die leeukampe waar sy met bruin leeus teel.
gedood het. Cecil se dood het verreikende gevolge vir die jagbedryf gehad en spesifiek op die jag van leeus wat ondermeer in Suid-Afrika onbepaald opgeskort is. “Canned hunting” is uit die aard onwettig.
leeus se kamp gespring. Hy het nie 20 meter gevorder nie toe trek hulle hom plat. As dit nie instink is nie, wat is?” Sy het tans 35 leeus in haar telingsprogram. Sy verkoop haar aangeteelde diere op twee jaar aan privaatkopers en nie op wildveilings nie. Dit is die beste ouderdom en waar jy die meeste geld maak. Die mannetjies se maanhare is dan ook nog nie heeltemal uitgegroei nie. Hy groei tot so vier of vyf jaar en bereik dan sy piek. In aanhouding kan ‘n mannetjie tot 12 jaar oud word maar in die veld 6 tot 8 jaar, aangesien hy harder werk vir sy kos. “Op daardie ouderdom kom sy seuns ook in die trop en onthou, hulle is baie wrede diere. Hulle sal baklei en mekaar opvreet. As ‘n nuwe mannetjie die trop oorneem en die wyfies is nog dragtig met ‘n ander leeumannetjie se werpsels, sal hy hulle doodbyt as hulle gebore word.” Die wêreld kyk nie op hierdie stadium met positiewe oë na die leeutelingsbedryf nie. Twee jaar gelede het “Cecil die Leeu” vry in die Hwange Nasionale Park in Zimbabwe rondge-
u
Cheetahs teel baie moeilik in bewaring aan aangesien die wyfie self haar mannetjie in die wild kies met wie sy wil paar. Dalk hoekom hierdie mannetjie so vriendelik voorkom!
16 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
loop. Hy was ‘n ster aantrekkingskrag onder besoekers en was selfs die onderwerp van studies deur Oxford Universiteit. Dit was...... tot ‘n tandarts van Amerika, Walter Palmer, internasionale voorbladnuus gehaal het toe hy Cecil met ‘n pyl en boog gejag en
‘n Verdere kontroversiële punt is dat Suid-Afrika ‘n konvensie geteken het dat 800 stelle leeu-karkasbene per jaar na China uitgevoer kan word. Die bene word daar gebruik vir medisinale gebruike asook ‘n afrodisiese middel in die plek van luiperd bene, wat al hoe skaarser word. Volgens Elsumi het sekere telers hul tot hierdie mark gewend om ‘n inkomste te genereer, aangesien tot R75 000 per leeu karkas betaal word. Dit was egter nog nie nodig vir haar om hierdie drastiese stap te neem nie.
KYK HOE MOOI WYS DIE RAM SE BOUVORM. NET REG VIR SKOU!
Divan en Adriaan Geldenhuys
uppe marketing A16433
Riversdal, Wes-Kaap
Ons hou by Skaapvetmes, want die produk is maklik beskikbaar en werk. Met Skaapvetmes groei die ramme vinniger uit en is die lammers vinniger mark gereed. Ons gebruik dit ook om mooi wit wol te verseker.
Dankie Molatek!
SKAAPVETMES-/KALFKONSENTRAAT Skaapvetmes-/kalfkonsentraat is ’n aanpassings-, afrondings- en ramveilings proteïen konsentraat vir skape. Die produk verbeter voeromset, verminder asidose en voorkom blaasstene vir die ekonomiese afronding van speenlammers, stoetramme en ou ooie. Dit verseker ook voldoende wolfollikelontwikkeling van lammers vir optimale wolproduksie.
Vir meer inligting oor Molatek se spesifieke voere en dienste, kontak: RCL FOODS: www.rclfoods.com MOLATEK: +27(0)13 791-1036 | www.molatek.co.za Skaapvetmes-/kalfkonsentraat (V14344) (RSA – Wet 36 van 1947) N-FF 3588
Kosvoorsiening bly Elsumi se grootste uitdaging. Sy benodig weekliks agt beeskarkasse wat gewoonlik van buurplase kom en as daar nie is nie, ry sy Warden toe en laai 3 ton dooie hoenders. “Hoender is die beste voeding aangesien elke dier al die protiëne inkry, want hulle eet die vel, binneste, bene en al die vleis... en verorber ‘n hele hoender onder een minuut! Wanneer ‘n beeskarkas in ‘n kamp gegooi word, eet hulle nie dieselfde gedeeltes nie en kry hulle nie dieselfde vitamines en proteïne nie. Vitamine A tekort is die leeu se grootste vyand. Ek kan wel sê dat hulle gril om vere af te trek, self wol en dan eet leeus glad nie vark nie!”
p
Elsumi vryf ‘n tierwyfie terwyl die mannetjie in die agtergrond naderkom. Dit is vir haar die teken om verder van die veiligheidsheining te beweeg.
Leeus wat deur haar verkoop word se toekoms is onduister. Sy weet nie presies wat elke koper met die leeus ten doel het nie. “Hulle weet ek is baie erg oor my diere en sal dan sommer vir my jok en sê hulle gaan vir teeldoeleindes gebruik word. Ek weet in my binneste ‘n groot leeu-mannetjie se pad op die einde is om gejag te word. Dit is hoekom ek deesdae anders is met my diere. Ek speel tot op ses maande met hulle en dan moet
hulle in die kampe bly en raak ek nie meer emosioneel gebonde nie. Dis nie soos toe ek begin het nie.” Benewens die bruin en wit leeus, hou Elsumi nog ses verskillende katspesies op die plaas aan. Die vaalboskat, rooikat, tierboskat, luiperds, cheetahs en tiere word in hokke en kampe aangehou. Sy wil graag eendag met 25 spesies teel en beplan om aansoek vir ‘n dieretuinlisensie te doen, aangesien permitte om sekere spesies aan te hou, dan makliker bekom baar is. ‘n Lodge met 8 dubbel slaapkamers is ook voltooi en daar word gereeld funksies gehou. Vir ‘n jongmens het Elsumi al meer vermag as meeste mense dubbel haar ouderdom! Haar totale toewyding tot wat sy geniet om te doen is aansteeklik en daarby het sy die letsels om te bewys dat sy daagliks in gevaarlike situasies kan beland. “Ek het groot geskrik en baie respek vir die katte gekry, maar ‘n mens word maar weer mak en dit is waarvoor ek moet oppas. ‘n Ernstige ongeluk gebeur net eenkeer.” n
t
18 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
Die huisie waarin Elsumi bly vandat sy 19 jaar oud is, staan tussen die leeu- en tierkampe.
SASOL KAN 28 DIE VOORKEUR STIKSTOF-BRON
Nou beskikbaar by jou naaste Agri-winkel. Sasol Chemicals, a division of Sasol South Africa (Pty) Ltd.
www.sasol.com
Kongres eis
VRYSTAAT LANDBOU
antwoorde
Twee dae voor die jaarlikse Vrystaat Landboukongres oorleef die president van ons land sy 8ste mosie van wantroue en die politieketerrein is uiters onstuimig. Terme soos “radikale ekonomiese transformasie” en “wit monopolie kapitaal” word links en regs deur politiekeleiers gebruik en die landbougemeenskap word gepeper met dreigemente van grondhervorming sonder vergoeding, en plaasaanvalle is aan die toeneem.
V
erlede maand het Peter Steyl, president van die Kommersiële Boere Vereniging van Zimbabwe, die Suid-Afrikaanse boere gewaarsku dat hulle vinnig tot ‘n ooreenkoms met die regering moet kom om grond te deel, of hulle gaan dieselfde pad loop as die boere in Zimbabwe wat met geweld van hul plase verwyder is. Hierdie afsetting gebeur tans nog.
Hy het ook verwys na die grondwet en dat die boere nie moet dink dit gaan hulle beskerm nie. Steyl sê ook die politieke druk op leiers om radikale trans-
20 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
formasie te doen, word by die dag groter. “Ons was arrogant. Ons het gedink hulle sou nooit die land vat nie, want die landbou is te belangrik vir die ekonomie en die internasionale gemeenskap sal dit nie toelaat nie.” Die druk en afwagting was sekerlik nog nie só groot om die presidentsrede van Dan Kriek te hoor nie. “Ek het geen keuse as om op Peter Steyl te reageer nie. Ek verskil op twee aansprake met hom. Onteiening sonder vergoeding gaan nie in Suid-Afrika plaasvind nie. Dit is nie regeringsbeleid nie en dit word verbied deur
die grondwet. Tweedens ken ek niemand in georganiseerde landbou of boere self, wat arrogant is en onverskillig staan teenoor grondhervorming nie. Sy uitsprake is egter in ons gesig en ons moet daarna luister.” het Dan gereageer. “Sekere mense staan op die verhoog en handel in emosies, en ek vra u om u nie altyd daaraan te steur nie.” BFAP het onlangs hul verslag vir 2017 gepubliseer en gewys op die stygende politieke en finansiële onsekerheid en die impak op investering. Daar is sekere mense wat probeer om hierdie onsekerheid uit te buit, deur instansies wat ekonomiese stabiliteit probeer handhaaf, aan te val. ‘n Voorbeeld hiervan is die goewerneur van die Reserwe Bank, Lesetja Kganyago, wat in die hof moes gaan draai om te verseker dat die grondwet van die Bank nie aangetas kan word, soos deur Publieke Beskermer, Adv Busisiwe Mkhwebane gepromoveer is nie. Dit alles veroorsaak onsekerheid wat die vlak van investering en groei direk beïnvloed. Volgens Dan word ‘n draaipunt bereik met die onthullings en ontbloting van korrupsie met die “Gupta Leaks”. “Die onlangse onthulling van die Vrede melkery gaan die draaipunt wees vir
p Dan Kriek, President van Vrystaat Landbou het tydens die opening van die kongres, die belangrikheid van die grondwet wat onteiening sonder vergoeding verbied, weer bevestig en gesê sekere politieke leiers dryf handel in vrees.
aanspreeklikheid en geregtigheid. Indien dit waar is dat R84 miljoen vanaf die Vrystaat regering gevloei het na die Guptas en indien ‘n verdere R30 miljoen gebruik is, in die naam van landelike ontwikkeling, vir iemand se troue by Sun City, het dit massiewe implikasies vir die Vrystaatse regering. Dit het verreikende implikasies vir hul geloofwaardigheid en integriteit. Hierdie geld was bedoel vir die armstes van armstes in landelike ontwikkeling en as dit waar is, soek ons antwoorde van die Vrystaatse regering en ons wil weet wanneer geregtelikheid gaan plaasvind. Niks minder nie en niks meer nie.” Die grondhervormingsproses staan voor vele struikelblokke maar een van die grootste hindernisse tot suksesvolle transformasie en vestiging van nuwe kommersiële boere, is eiendomsreg. “Sonder ‘n titelakte om aan te bied as sekuriteit tot finansiering, is dit onmoontlik om die siklusse van landbou te oorleef. Tot en met hierdie kwessie nie uitsorteer is nie, sal die vestiging van opkomende boere aanhou misluk.” Die hooftema van die kongres was “waardetoevoeging – nader aan die eindverbruiker” en ikoon in landbougeledere, Nick Serfontein was daar om Sernick se suksesverhaal met die gehoor te deel. Hy is bekend om uit die heup te skiet en het weereens nie teleurgestel nie.
u Nick Serfontein, Voorsitter van die Sernick Groep het die toekoms van die beesvleisbedryf bespreek asook die vele moontlikhede van waardetoevoeging tot die plaaseenheid.
Nick was 28 jaar in die ingenieursbedryf, waaronder hy as voorsitter van Bigen Africa tot 2003 gedien het. Hy het altyd sy voete in die landbou gehad en in 1983 die familiebesigheid, Sernick gestig en 250 hektaar in die Edenville distrik gekoop. Die hoofkomponent sou beesvleis wees en het hy met 30 Bonsmaraverse begin. “Die moderne neiging in boerdery is groter eenhede en presisieboerdery. Jy moet verstaan wat jy bestuur. Jy kan nie verstaan wat jy nie kan meet nie, en wat jy nie kan meet nie, kan jy nie bestuur nie. Die belangrikste is dat jy jou bedryf moet verstaan. Wie is jou verbruiker, wat is sy inkomste en voorkeure en gebruike? Inkomstegroepe verander en as voobeeld het die LSM 1-3 groep afgeneem van oor die 30% van die bevolking in 2005 tot onder 10% in 2015. Die middelklasgroep van LSM 48 het die meeste gegroei met meer as 70%. Volgens Nick is hierdie groep sy belangrikste kliënte, aangesien hulle vleis kan bekostig. Oor die vleisbeesbedryf het Nick gesê BFAP verwag ‘n 19% styging in die verbruik van beesvleis vir die volgende 10 jaar of bykans 1 miljoen ton in totale verbruik per jaar in 2024. Hoender en varkvleis toon die grootste styging met 23% en 30% onderskeidelik. Die verbruik van skaapvleis is by verre die kleinste met nagenoeg 200 000 ton (5% styging) wat in 2026 verwag word. Daar was ‘n oorproduksie van beesvleis vanaf 2015 en BFAP verwag dat die tendens sal voortduur tot 2024. Die produksie en verbruik het merkwaardig in 2017 geval weens die uitputting van kuddes en die ekonomie wat die verbruiker dwing om minder vleis te verbruik. Hulle
22 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
verwag ook ‘n sywaartse beweging in die vleisprys van sowat R47 met ‘n styging eers in 2021 tot sowat R60 p/kg in 2026. Suid-Afrika was altyd ‘n netto invoerder van beesvleis, maar vanaf 2015 het die uitvoere gestyg en Nick voorspel dat dit ‘n volgehoue tendens in die toekoms gaan wees.
“Om ‘n bydrae tot die lewe te maak is om ‘n boom te plant waaronder jy nooit gaan sit nie.” Nick Serfontein Hy verduidelik dat die insetkoste styg en die pryse van landbouprodukte daal met die gaping wat heeltyd vergroot. “Jy moet jou hierteen verskans. Word groter en produseer meer op dieselfde grond deur moderne tegnologie. Jy sal moet waarde toevoeg en jy sal moet diversifiseer.” Onder Nick se leiding het die Sernick groep se omset in 2006 van R200 miljoen verhoog na net onder R1.2 miljard tien jaar later. Die groep bestaan uit die Bonsmarastoet, eie voerkraal en abattoir, ‘n Fase C
Bultoetsstasie, groot en kleinhandel, voerfabriek en uitvoerafdeling met ‘n totale personeel van 500 werknemers. “Alles wat ons doen is waardetoevoeging. Ons vleisdeli’s in Fourways en Sandton kan nie na bloed ruik of soos ‘n tradisionele slaghuis lyk as jy daar instap nie. Die reuk van koffie moet in die lug hang! Jy moet altyd beter as die opposisie probeer wees . Ons het groot foto’s van die plaas teen die mure, want die mense daar weet nie waar vleis vandaan kom nie. Ons vertel hulle altyd die beeste word mooi groot gemaak en ons sorg mooi vir hulle, en dan verpak ons die vleis baie mooi.” skerts Nick tot die vermaak van die afgevaardigdes. “Oor 10 jaar moet ons 30% meer mense in Suid-Afrika voed. Hoe gaan ons dit regkry? Ten spyte van al die negatiewe dinge is daar ‘n groot toekoms vir landbou. Ek het geglo in my droom en ek het nooit opgegee nie. Ons kan nie vandag dieselfde doen as wat ons laasjaar gedoen het nie. Die status quo moet elke dag uitgedaag word.” het Nick motiverend afgesluit.
Nadia van der Colff het ‘n Meestersgraad in Verbruikerswetenskap en doen baie navorsing op die gebied van verbruikersbesluitnemings patrone. Gekoppel aan die tema van “plaas tot vurk” het sy gesê die verbruiker en boer is afhanklik van mekaar en dat die boer moet kennis neem van die verandering in die verbruiker se behoeftes. Die wêreldpopulasie groei teen ‘n beraamde 13% tot 9 biljoen in 2030 waarvan 50% in Afrika sal wees. SuidAfrika se bevolking staan op 60 miljoen in 2016 waarvan 41% onder die ouderdom van 15 jaar is. “Die groei in bevolking kom eenvoudig neer op meer kos vir meer vurke. Die wêreld se bevolking is besig om te verouder en wêreldwyd word verwag dat die mense bo 60 jaar in 2050 gaan verdubbel. Hierdie groep plaas ‘n groot fokus op gesondheidheid en langslewendheid. In Afrika en Asia is daar ‘n geweldige ontvolking van die platteland met mense wat na die stede verhuis. In Suid-Afrika is 82% van alle huishoudelike besteding in 2015, in metro gebiede gedoen. Gauteng en die Weskaap beleef die grootste stedelike hervestiging.
Die gedrag van mense verander weens hul lewenspatrone en almal is onder tydsdruk. Blyplekke word kleiner en dit beteken stoorplek (bv yskas) word kleiner en minder grootmaat inkopies word gedoen. Kooktyd moet minder as 30 minute wees en meer mense eet meer gesonde middagetes by werk-kafeterias en kleiner maaltye in die aand. Die verbruiker plaas vandag die klem op gerief.
prysbepaler word en nie ‘n prysafhanklike nie. Hy moet weet wat sy verbruiker verwag en wat hul behoeftes is. Hy sal moet bepaal of hy direk aan die verbruiker wil bemark soos Sernick en of hy byvoorbeeld finale verpakte produkte aan kleinhandelaars wil bemark. Die opsies is legio maar dit is belangrik vir volhoubare voedselsekerheid dat die boer waarde tot die plaas toevoeg.
Deur die gebruik van slimfone en die internet is verbruikers baie meer ingelig as in die verlede. Hulle verwag produkdeursigtigheid en naspoorbaarheid. Die bewustheid van dierewelsyn in die produksie van kos speel ook ‘n groot rol en die verbruiker sal van sosiale media gebruik maak om te kla of selfs produkte of instansies te boikot.
Die tyd sal leer of mense soos Peter Steyl se opmerkings en waarskuwings realiteit gaan word en of dit net politiese retoriek is. Die grondwet is ongelukkig nie onaantasbaar nie en politieke druk op grondhervorming en radikale ekonomiese transformasie gaan verseker as verkiesings speelballe gebruik word. Die rol van Vrystaat Landbou, saam met Agri SA, gaan al hoe belangriker word om die speelbal op ‘n realistiese en ekonomies-gedrewe pad te hou, tot die versekering van ‘n toekoms vir almal in Suid-Afrika. n
Die boer sal geleenthede in die waardeketting moet identifiseer om hom direkte toegang tot die verbruiker te gee. Dit veroorsaak dat hy die
“Weens verstedeling word huishoudings in getalle meer, maar families word kleiner en bly in kleiner wonings. Daar is egter meer enkelvroue wat meer op inkopies spandeer. Huishoudings het gegroei van 9 miljoen in 1996 tot bykans 17 miljoen in 2016. Die middelklas groei en het die gebruik van selfone deur volwassenes vir sosiale kommunikasie van 14% in 2011 na 95% in 2015 gestyg!”
u Produsente wat na die eindver-
bruiker wil bemark, moet ingeligte besluite neem en onder andere moet verbruikerstendense tydens die beplanningsfase ondersoek word. Nadia van der Colff, ‘n onafhanklike konsultant in verbruikersgedrag het die produsente ingelig oor hedendaagse verbruikerspartone en voorkeure.
SEPTEMBER 2017 | OVK NEWS
23
OVK Kliëntefinansiering afdeling se hoofdoelwit is om die nodige krediet fasiliteite aan kliënte beskikbaar te stel sodat hulle al die ander dienste en produkte wat OVK bied, tot hul voordeel kan benut. Enige Suid-Afrikaanse burger kan by OVK aansoek doen om finansiering en alle aansoeke word op meriete hanteer.
KLIËNTEFINANSIERING
Verskeie finansieringsprodukte is beskikbaar Maandrekeninge Produksierekeninge (somer, winter, 3-, 6-, 9- of 12 maande) . Huurkooprekeninge (nuwe of tweedehandse voertuie en implemente) Termynlenings (vee, kalk, omheiningsmateriaal, presisieboerdery, sekuriteitstoerusitng en sekuriteitsomheining) Voorskotte op vesellewerings Oorbruggingsfasiliteite op grond van meriete is beskikbaar Beleggingsrekening (lening F): ‘n Fasiliteit waar ‘n OVK-aandeelhouer geld by OVK kan belê en rente verdien teen prima rentekoers minus 2,5%. Voordele: Rentekoerse Mededingend; Koers aan vlak van sekuriteit gekoppel tot so laag as prima minus 0.5% Enkelvoudig bereken; Maandrekenings is rentevry indien vereffen voor die einde van die maand wat volg op die maand van aankope Voordele: Fooie Geen aanvangsfooi Geen maandelikse administrasiefooie Geen onbenutte fasiliteitsfooie
Ladybrand 051 923 4533 Bethlehem 058 303 0894 Burgersdorp 051 011 6931 Cradock 048 881 4332 Ficksburg 051 933 7600 Hopetown 053 203 9200
OVK Skakeling
Port Elizabeth 041 406 7500 Rietrivier/Jacobsdal 053 591 7020 Klantediens | Client Services 051 923 4598 klantediens@ovk.co.za | clientservices@ovk.co.za www.ovk.co.za
LEEFSTYL
“........m vers
Mia het pas wakker geword, en met haar blos pienk wange en krullebos is dit moeilik om haar vir enige iets minder as ‘n engeltjie te sien. Maar haar Mamma het reeds ‘n beklemming om haar hart, want vandag vier hulle haar beste maatjie se derde verjaarsdag. Partytjies is mos vir alle kinders net ‘n fees ...nie waar nie?
deur Igna du Plessis
maar Mamma staan nie!” Nee, dit is beslis nie waar nie. Mamma trek vir Mia haar mooiste frilletjie rok aan en stel voor dat sy haar blink kerkskoene dra….met daai gespes wat so pla?! Hare kam en tandeborsel. Nag. Hoekom is dit so stryd! Sy wil nie eers probeer om self aan te trek of te eet nie. By die partytjie speel die maatjies na hartelus. Mia is huiwerig om te gaan speel en verkies dit om naby mamma te bly. Mia vermy meestal die swaaie en die klimraam wat krioel van jong lewenslustige lyfies, want sy weet nie hoe om so te klouter nie. As ‘n maatjie te naby speel of dalk ‘n bietjie rof verby haar hardloop, is sy histeries en vloei die trane. Die kinders sing uit volle bors vir die verjaarsdagmaatjie terwyl Mia eerder haar ore toedruk. Die verjaarsdagkoek se taai versiersel op haar handjies laat haar in trane na Mamma toe hardloop. Nathan wil aan haar goue krulle vat en Mia byt hom geniepsig. Die ander mammas lig hulle wenkbroue en loer onderlangs vir mekaar. Mia se mamma is bloedrooi in die gesig en vir sussie was die dag net een te veel. Mia is so moeilik op ‘n daaglikse basis….. Sy is ‘n gesonde dogtertjie wat hope liefde van haar familie af kry. Medies gesproke is daar niks fout met haar nie, sy het geen gestremdheid nie en sy is hoogs intelligent, maar haar ouers is raadop en moedeloos met haar optredes en gedrag wat so “anders” is.
Sy is soms meer sensitief as meeste van haar maats, sy raak onvoorspelbaar kwaai of soms weier sy botweg om enige iets te doen. Vreemde en nuwe plekke, mense, teksture en reuke kan haar oorweldig. Sy is ‘n regte kaktus-plantjie. Prikkelbaar, maar wanneer sy blom is sy pragtig!
Mia se lyfie sukkel met sensoriese prosessering. Dr A. Jean Ayers, het sensoriese prosessering (vroeër sensoriese integrasie) beskryf as die onvermoë om informasie wat deur die sintuie verkry word te gebruik om daaglikse aktiwiteite te hanteer. Jou sintuie verkry inligting ekstern deur jou vel, neus, mond ore en oë. Propriosepsie, kinese en die vestibulêre sisteem verskaf intern inligting van jou liggaamskaart, balans en beweging. Al hierdie sensoriese insette moet eers bietjie filter voordat dit na die brein gaan vir prosessering. In Mia se geval filter haar inligting nie so goed nie en veroorsaak dit ‘n verkeersknoop in die brein. Dit is juis dan wat dinge te veel raak, sy oorweldig voel en sy dan uitermatig kwaad raak, stilstuipe kry of prikkelbaar is. Soos Mia ouer word, is dit nie ‘n gegewe dat sy hierdie gedrag gaan ontgroei nie. Mia se mamma sal redelik vinnig briefies van ‘n juffrou ontvang, wat kla dat Mia se aandag in die klas fluktueer. Sy mag dalk ‘n dromer wees of baie sukkel om stil te sit en te fokus. Sy mag dit nodig vind om gereeld te beweeg of te vroetel om te kan konsentreer. Heel moontlik sal haar ouers sterk aangeraai word om medikasie te oorweeg om Mia se konsentrasieprobleem aan te spreek. Haar potloodgreep mag dalk nie heeltemal reg wees nie en soms kan sy dalk baie hard druk wanneer sy skryf. Skryf en lees is harde werk al is sy baie slim. Om vriende te maak op die
speelgronde mag ‘n uitdaging raak en Mia sal maklik wissel tussen trane of woedebuie om konflik te hanteer. Na skool sal Mia heel moontlik te moeg wees om nog regop te sit en huiswerk te doen. Huiswerk word ‘n oorlogsone waar mamma dreig, soebat en smeek om klaar te kry, want dit vat net so lank! Na skool sal sy eerder verkies om alleen te wees in haar kamer, vir lang ure televisie te kyk of op ‘n tablet speletjies te speel. Mia mag dalk baie kieskeurig wees oor watter kos in haar kosblik gepak word en verseker gaan skooluniform nie haar gunsteling klere in haar kas wees nie. Aangesien die uitdagings van konsentreer in die klas, sosialiseer pouses, deelname aan sport en druk om te presteer vir haar heeltemal oorweldigend is, mag Mia verwys word om medikasie te ontvang vir angs, depressie of enurese. As Mia in die koshuis is, mag sy meer swaarkry. In die studiesaal trek alles haar aandag af, sy slaap dalk sleg in die aand en sy mag meer as gereeld bel om huis toe te kom. Naweke as almal gretig wag om saam met haar te kuier wil sy eerder alleen wees en so bietjie onttrek van die familie. Vir Mia en soveel ander kinders, is hierdie nogal ‘n donker prentjie. Dit word ‘n lang pad waartydens die kind voel dat niemand haar verstaan nie. Sy is op haar goeie dae effe ongeorganiseerd, lomp en sy verloor graag selfs van haar kosbaarste besittings. Haar beste pogings eindig gewoonlik in ‘n ramp en selfbeeld, motivering en deursettingsvermoë bly in die slag. Dit bly egter min net by die kind. Die ouer voel soos ‘n totale mislukking en tot in die afgrond moedeloos. Mamma en Pappa kan soms verskil oor hoe om haar te hanteer en te dissiplineer. Boeties en sussies voel soms afgeskeep omdat Mia meeste van die aandag op eis.
Wat is sensoriese prosesserings disfunksie (SPD)? Sommige kinders, en selfs volwassenes, se breine sukkel om al die miljoene sensoriese prikkels te verwerk
en te organiseer. Daar ontstaan dan ‘n “verkeersknoop” in die brein. (SPD Foundation, 2010) Sommige stukkies sensoriese inligting sit “vas in die verkeer”. Kinders met SPD kom dikwels stout, onvoorspelbaar en ongedissiplineerd voor. Dit impakteer op hul alledaagse aktiwiteite soos speel en leer omdat response, aandag, beweging en emosies hierdeur geraak word. SPD gebeur in die sentrale senuweestelsel. Die brein kan nie sy mees belangrikste werk doen nie – naamlik, om sensoriese boodskappe te organiseer. Daarom sukkel die kind ook om aksies te beplan en uit te voer en kan hy sukkel om te leer.
Algemene tekens van SPD SPD kan beide oor- of ondersensitiwiteit vir stimulasie of ‘n kombinasie daarvan, veroorsaak. Slegs een sintuig mag sensitief wees of verskeie sintuie. SPD kan van ‘n geringe mate tot uiterste gevalle van sensitiwiteit wissel. Let op die volgende noodseine: l Akuut bewus van agtergrondgeluide; l Waaiende hande of herhaalde bewegings; l Lae of uiterste sensitiewe bewustheid van temperature of pyn; l Koördinasieprobleme; l Skakel moeilik oor tussen aktiwiteite; l Selfbesering of aggressie; l Hou net van sekere teksture en klere; l Sensitief vir reuke; l Afkeer in versorgingsaktiwiteite soos hare kam, hare was en naels knip; l Swak balans; l Onvermoë om self te kalmeer; l Behoefte om oormatig te beweeg of vermy beweging; l Sukkel met organisering en beplanning; l Gee nie graag drukkies en soentjies nie – veral nie vir vreemdes nie; l Lae spiertonus; l Swak fynspierontwikkeling; l Bang vir die donker/irrasionele vrese; l Angstigheid/ min waagmoed.
28 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
Kinders met SPD het dikwels moeite met motoriese- en ander vaardighede wat vir onderrig en die bereiking van leermylpale nodig is. Dit kan lei tot ‘n swak selfbeeld en ‘n gevoel van mislukking.
My kind kry swaar…WAT NOU ?? Ons sintuie, brein en spiere ontwikkel in ‘n spesifieke voorafbepaalde volgorde. Volgens Dr. Melodie de Jager in Wikkel die brein wawyd wakker, ontwikkel senuweenetwerke wanneer primitiewe reflekse bewegingsreaksies uitlok ten einde die sintuie, brein en spiere te laat saamwerk. Elke primitiewe refleks het ‘n spesifieke funksie om sekere dele van hierdie meganika wat nodig is vir leer, te ontwikkel. Wanneer die funksie voltooi is, inhibeer die refleks. Indien nie, bly die refleks aktief en manifesteer dit in gedrag soos wat Mia vertoon. Neurologiese bane van verbindingsbedrading gelei elektriese impulse vanaf die sintuie na die brein en weer na die spiere. Verbindingsbedrading moet behoorlik ontwikkel en deur ‘n vetskede beskerm word, sodat vinnige reaksies en taakvoltooing kan volg. Dit sal die “verkeer” in Mia se brein reguleer, sodat sy gemaklik saam met maats kan speel sonder om oorweldig te voel. Hierdie ontwikkeling van verbindingsdrade vind plaas deur die herhaalde bewegings wat deur primitiewe reflekse ontlok word. Aktiewe reflekse kan leer- en leefhindernisse veroorsaak wat alledaagse funksies belemmer. Om aktiewe primitiewe reflekse aan te spreek word ‘n volledige evaluasie deur ‘n sensoriese integrasie spesialis aanbeveel, sodat ‘n persoonlike tuisprogram die kind se neurologiese ontwikkelingsagterstand kan aanspreek. Beheerde beweging inhibeer aktiewe reflekse en help om neurologiese krakies te herstel. Indien jou kind meer as drie van die bogenoemde noodseine toon, kan jy van die volgende Mind Moves® tuis doen: Antennaversteller Masseer beide oorskulpe gelyktydig van bo na onder met sirkelbewegings. Herhaal drie keer.
p
Igna du Plessis het ‘n privaat Mind Moves® praktyk wat beweging gebruik om neuroontwikkelingsagterstande aan te spreek. Sy is opgelei in spelterapie en het eers as onderwyseres haar kennis met kinders en ontwikkeling gevestig. Sy het `n nagraadse kwalifikasie in Psigo- Opvoedkunde en kan gekontak word op igna.duplessis@mindmoves.co.za
Mind Moves Massering Laat staan die kind regop met albei arms teen ‘n 90˚ hoek langs die liggaam. Staan agter die kind en trek die buitelyn van sy liggaam met ferm hale van kop tot tone na. Druk die voete agt tellings langs teen die grond vas. Herhaal drie keer. Helderwakker Gooi die arms wyd oop en asem diep en stadig in. Kruis dan die arms oor die bors in ‘n omhelsende gebaar, en asem diep en stadig uit. Die ouer kan die kind terselfdetyd van agter af omhels. Die belangrikste is dat ouers moet besef dat hulle kinders se gedrag vir hulle iets kan vertel van hul neurologiese ontwikkeling. Kyk fyn en observeer objektief jou kind se gedrag. Kinders wat sukkel met SPD se grootste uitdaging is om te kan STOP. Om te stop om te beweeg, stop om te beplan, stop om te huil, stop om kwaad te word en die belangrikste: stop om te dink. As hulle kon, dan sou hulle............. n
Art • Science • Philosophy
DE 11
PR O
DUKSIEVEIL I NG
BONSMARAS LO A WE RLAND • PRIESK
‘N SUPERIEURE KEUSE VIR UNIEKE GENETIKA, ‘N UNIEKE KEUSE VIR SUPERIEURE GENETIKA.
HENNIE: 083 701 1512 BERTIE: 083 349 9559
25 OKTOBER 2017 | 11:00
HENCOEBOERDERY@GMAIL.COM
AANBOD: 40 BULLE | 200 VROULIKE DIERE
AANPASBAAR • VRUGBAAR • PRODUKTIEF • FUNKSIONEEL • AANSKOULIK THE PERFECT STRIKE
WITH STRIKE-ARC
DC INVERTER WELDING MACHINE & COMBO M O D E R N , C O M PA C T & E F F I C I E N T W E L D I N G AND CUTTING SOLUTIONS.
MMA DC INVERTER WELDER • MODEL ZX7-140A • SHOULDER STRAP • CA BLE & CLA MP SET • WIR E B R USH /CH IPPING HAMMER TOOL • FULLY A UTOMATIC DARKENING HELMET •
Engineered for Welding Excellence. S t ri k e-Ar c is a v a ila b le f ro m p art i ci p at i ng OVK Ret ail St o r e s. Strike-Arc is exclusively distributed by
KUIER SAAM
u
Drie en dertig jaar gelede het Frikkie en Welna op Zonneschein gekom en al wat daar was, was ‘n bouvallige plaaswinkeltjie, wat Welna se ma in trane gehad het, om te dink haar dogter moet daar bly. Vandag staan daar ‘n pragtige moderne plaashuis waar hulle as gesin baie herinneringe koester.
Z
onneschein is die besproeiingsplaas van Frikkie en Welna Richter, aan die oewer van die Valsrivier, wat sy oorsprong naby Slabberts het en by Bothaville in die Vaalrivier vloei. Die verhaal van die Richters begin in 1961 toe Frikkie in Heilbron gebore is en met sy ouers, Gawie en Mollie daar grootgeword het. Hy is na Kroonstad om sy hoërskool loopbaan aan die Landbouskool te voltooi. Sy kop was altyd geset op die landboubedryf en studeer hy B.Agric. aan Kovsies voor sy verpligte diensplig. “My pa is op daardie stadium terug Kaap toe en ek moes vakansiewerk bekom. ‘n Sameloop van omstandighede het veroorsaak dat ek werk by Ronnie Pienaar, vername gewasseboere in die Ventersburg distrik, gekry het.” Frikkie het elke universiteitsvakansie vir Ronnie gewerk en na sy diensplig sy loopbaan as voorman daar begin. Een middag roep oom Ronnie hom en beveel aan dat hy by die plaaslike kerk se jeugvereniging aansluit. Daar ontmoet hy toe die liefde van sy lewe. Welna het groot geword in die Steynsrus omgewing en later as mediese assistent op Ventersburg gaan werk. Sy wou niks geweet het van die jong boere in die distrik nie.... tot sy Frikkie ontmoet het!. Toe hy met Welna in 1986 getroud is, het haar ouers Bartel en Dokkie Oosthuizen besluit dat dit tyd is dat die nuwe egpaar hulle eie grond moet bewerk en Frikkie as voorman. by Ronnie bedank “Dit was maar ‘n baie moeilike tyd vir ons almal. Ek wou nie op ‘n plaas bly nie. Frikkie het hom doodgewerk om
30 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
Waterlande in droë grasvelde
Die heuwels is toegedek met ‘n winter graskombers. Beeste loop lui-lui rond en dit voel asof jy die gebeure van more in die verre toekoms kan sien aankom. Die stofpad kronkel tussen die nuwe wildsheinings en ou plaashekke en dan, sonder waarskuwing, kom jy op heldergroen bewerkte lande af. die huis en plaas te probeer regmaak. My ma was in trane oor die bouvallige plaaswinkeltjie wat ons huis sou wees, en alles was deurmekaar. Frikkie het later lenings aangegaan en die grond by my pa gekoop.” vertel Welna wat vandag met haar eie 120 Brangus beeste op die plaas Spitskop, naby Lindley boer.
1995 tot niet gemaak en het hy nog grond bygekoop om gewasse die hoofbedryf te maak. “Toe ek ophou melk, het ons 75 sent ‘n liter gekry. Daardie jare was daar 28 melkerye in die Steynsrus omgewing en vandag gaan jy sukkel om vyf te kry wat laasjaar se hoë voerpryse oorleef het.” vertel Frikkie.
Frikkie het met ‘n melkery begin wat hy vir bykans 10 jaar bedryf het. “Ek kan onthou van net twee keer in daardie jare wat my kinders die see gesien het.” lag hy. In daardie tyd het hy begin lande ontwikkel en een spilpunt opgerig. Die melkery is in
Stelselmatig het hy spilpunte opgerig en is 120 hektaar nou onder besproeiing met nog 80 hektaar droë lande. Hierdie jaar is tussen 11 en 14 ton p/h op besproeiingslande en 5 ton mielies p/h op die droë lande gestroop. “My idee is om ‘n stelsel te ontwikkel waar
beide hande aangryp.” sê Frikkie. “Indien jy nie goed van iemand kan praat nie, bly liewer stil.” voeg Welna ‘n gesegte by wat sy van haar pa geleer het.
u
Dié twee het ‘n leeftyd op die stukkie grond in Steynsrus spandeer. Van niks het hulle iets gemaak en boer vandag suksesvol met gewasse in ‘n veegedomineerde omgewing. Weereens ‘n voorbeeld van die deursettingsvermoë en vasberadenheid van die boer wat nooit onderskat moet word nie. Nie in die verlede nie, en nie in die toekoms nie. n Frikkie vertel vir Hennie Theron (OVK Takbestuurder: Steynsrus) van die dag toe hy die eerste keer in 1986 die verwaarlose Zonneschein gesien het. Agter is een van die lande wat uit die Valsrivier met ‘n spilpunt besproei word.
ek van koring af mielies plant en dan sojas en dan weer terug koring toe. Hierdie jaar se sojas het wonderlik gelyk tot daar 100mm reën geval het en die plante sclerotina stamvrot gekry het. Waar ek maklik vyf ton sou oes, kon ek net een ton afhaal.” Op die vraag oor uitdagings en die toekoms het Frikkie, wat ook voorsitter van die Steynsrus Boerevereniging is, ‘n paar gedagtes. Die ontvolking van die platteland, die ekonomiese groottes van plaaseenhede wat net groter word, en die volhoubare watervoorsiening van die Valsrivier. “My pa het altyd gesê as jy suksesvol in Steynsrus kan boer, dan kan jy enige plek in die wêreld boer. As hulle die weervoorspelling op TV doen, praat hulle altyd van “elders”.... wel hier is elders. Die ou mense het gereeld geskerts dat dit hier is waar donker Afrika begin het!” Gesels oor kinders en hul gesigte helder op van trots. Dogter Helé is ‘n binnehuisversierder in Bloemfontein en seun GJ, ‘n CA in Pretoria. “Ek het altyd vir my kinders gesê die lewe bestaan uit keuses en geleenthede. Probeer altyd die regte keuse maak en onthou geleenthede kom min in die lewe. As jy dit kry moet jy dit met
HIER EN DAAR EN ORAL l AROUND AND ABOUT l Droogtehulp vir die Wes- en Suid-Kaap
In samewerking met Agri Wes-Kaap, het OVK en boere in die Marseilles en Clocolan area, droogtehulp aan boere in die Herbertsdale- en Buysplaasomgewing geskenk weens die knellende droogte wat etlike maande reeds duur en in felheid toeneem. Sowat 25 landbouers, onder meer kleinboere, was van die ontvangers van die 35 ton droogtehulp. Plaaslike boere het bygedra tot die brandstofkoste vir Jonckies Vervoer van Oudtshoorn wat die vrag mielies op Clocolan gaan haal het.
Dorper Kuddedag
Onlangs het OVK en Koffiefontein Landbou vir die 16de keer ‘n Dorper kuddedag georganiseer en 80 ooie is ingeskryf. Garey Saaiman van die Dorpertelersvereniging het die beoordeling hanteer. Die dag is bygewoon deur boere van sover as Philippolis.
Gert Labuschange (Bestuurder: OVK Clocolan Silo) het ‘n ogie gehou oor die laai van die mielies. Hier staan hy by Johnny (Jonckies Vervoer), Santa Ferreira (OVK Bemarkingsbestuurder) en een van die silowerkers wat help laai het.
Vrystaat Landbou Kongres
Die jaarlikse Vrystaat Landbou Kongres is deur byk bygewoon. Henk Vermeulen, HUB van VL tree later d ding tot die landboubedryf in die Vrystaat. Gilly Sch van OVK se direksie en Louw Steytler, voormalige p asook voorsitter van Graan SA, het geleentheid ge komende aftrede in Clarens te gesels.
Toyota Cheetahs weer voorlopers
Op die vooraand van die Cheetahs se eerste wedstryd in die Pro 14 het hulle die Xerox Leeus in die laaste minuut geklop om 30-24 te seëvier en tydelik bo aan die Curriebeker punteleer te eindig. Hier druk Rosco Speckman een van die Cheetahs se 3 drieë. (Foto: Frikkie Kapp)
32 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
l HIER EN DAAR EN ORAL l AROUND AND ABOUT
Philip Duminy (OVK Velddiensbeampte: Mosselbaai) oorhandig ‘n verdere 37 ton mielies wat ook deur OVK en die boere in die Oos Vrystaat geskenk is aan Weeber Truter van die Herold Boerevereniging. Die graan is deur Grain Carriers vanaf die Marseilles silo vervoer na die Herold silo in die Oudtshoorn distrik en tussen 21 boere verdeel.
kans 350 afgevaardigdes die jaar uit na 9 jaar se toewyheepers en Stéfan Oberholzer president van Vrystaat Landbou ekry om met Henk oor sy
Leeukop Dormer Produksieveiling
Die eerste produksieveiling is onlangs op Leeukop naby Rouxville gehou. Die hoogste prys van R42 000 vir ‘n ram is deur Tsepo Boerdery betaal. Hier is Mario Kruger (OVK); Andre van Zyl (OVK afslaer); Sias van Tsepo Boerdery; Cobus en Charles Church by die ram.
SEPTEMBER 2017 | OVK NEWS 33
HIER EN DAAR EN ORAL l AROUND AND ABOUT
Planterdag op Bethlehem
Mielieopbrengs Wenner
Heelwat boere het die Planterkliniek by OVK Meganisasie in Bethlehem bygewoon. Die nuutste planters en presisieboerdery is in detail deur onder andere BHBW bespreek. Bo is die Meganisasiespan wat by nog ‘n suksesvolle aanbieding betrokke was.
Nuwe OVK Direkteur Freddie van Zyl neem die leisels by Pieter Erasmus, wat 19 jaar op die OVK Direksie gedien het, oor. Freddie is ‘n bekende melkboer in die Cradock omgewing.
34 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
‘n Mielieprojek as fondsinsameling is onlangs deur Clocolan Primêre Skool geloods. Die wenner was Hendrik Wessels van Marquard wat die Hoogste Ton Opbrengs van 17.81 ton per hektaar behaal het. Sy prys van 4 ton kunsmis geborg deur Afrifert Betlehem is aan die skool geskenk en opgeveil vir die skoolfonds. Danie de Jager (OVK Takbestuur: Clocolan) het die trofee aan Hendrik oorhandig.
OVK Jaarvergadering
Johan Nel (Excelsior), Pietie Eksteen en Carel Durow (beide van Clocolan) was onder die boere wat OVK se jaarvergadering in Ladybrand bygewoon het.
KULTIVAR PROEWE
Mielie kultivars word al dekades lank elke jaar deur saadmaatskappye oor die hele somer saaigebied heen geëvalueer sodat boere sinvolle kultivarseleksie kan doen. OVK bied dieselfde diens vir sy kliënte deur onafhanklik proewe in OVK se bedienings gebiede te plant en te evalueer. Hierdie proewe word deur OVK in samewerking met Pannar, Monsanto, Agricol, Link-Seed, Pioneer, KleinKaroo, United Seeds en Capstone Seeds geplant.
D
eur die inligting te gebruik kan die prestasie van individuele kultivars in spesifieke jare met mekaar vergelyk word. Omdat klimaatstoestande so onvoorspelbaar is, is dit noodsaaklik om kultivars te kies wat die risiko vir die produsent sal verlaag. Hierdie inligting stel die produsent in staat om ingeligte besluite te neem en die beste pakket van kultivars saam te stel.
0.76 vir besproeiing. Die plantestand het gevarieër om by die gebied aan te pas waar geplant is. Die plantestand vir Excelsoir is 16 000, Ficksburg en Clocolan 28 000 en Fouriesburg 32 000 plante per hektaar die besproeiings mielies is teen gemiddeld 85 000 plante per hektaar geplant.
Materiaal en metodes
Oestyd in die verskillende gebiede het soos volg daaruit gesien: Clocolan: 280 dae na plant, Excelsior: 236 dae na plant, Ficksburg: 266 dae na plant, Fouriesburg: 211 dae na plant.
Proewe is die afgelope seisoen in Clocolan, Ficksburg, Fouriesburg, Excelsior, Hopetown en Cradock geplant. Al die proewe is in stroke geplant en die bewerkingspraktyke van die medewerker van die gebied is toegepas. Die rywydtes van die mielies is 0.91m vir droëlande en
Met die huidige landbou toestande moet daar sorgvuldig gekyk word na maksimale winste. Kultivar keuse is dus van uiterste belang om te verseker dat optimale opbrengste realiseer om volhoubaar en winsgewend te boer.
Dit is vir OVK belangrik om akurate inligting deur te gee wat produsente kan help om ‘n meer objektiewe en ingeligte besluit te neem. Die kultivar inligting kan gedurende die komende somer seisoen gebruik word ten opsigte van geskikte kultivars.
Mielie- en Sojaboonkultivar Proef
Die OVK kultivar proewe is in samewerking met verskeie medewerkers en saadmaatskappye uitgevoer. Uit die kultivarproewe kan die volgende inligting verkry word: l Die opbrengste van die verskillende kultivars; l Aanpasbaarheid van die kultivars in die spesifieke gebied; l Nuwe kultivars word getoets vir aanpasbaarheid en opbrengste; l Proewe word deur onafhanklike instansies geĂŤvalueer; l Produsente kan aan die hand van resultate ingeligte besluite neem.
Medewerker: F Wiid Lokaliteit: Deel 4 Plantdatum: 17/12/2016 Oesdatum: 17/07/2017 Kontrole: DKC 64-78 BR GEN Kontrole Gemiddeld: 13.82 t/ha Kultivar
Ton/ha 2017
DKC 62-80 BR GEN
14.89
PAN 3D-736 BR
14.82
Besproeiings proewe
DKC 65-52 BR
14.67
Opbrengs is gebruik om die kultivars te rangskik volgens beste opbrengste wat dit vir die produsent kan lewer.
DKC 64-54 BR
14.58
P 1814 R
14.51
P 1690 R
14.30
P 11-84 BR
14.17
PHB 31D22 BR
14.05
IMPAK 50-10 BR
13.95
P 1745 R
13.89
BG 3592 R
13.75
DKC 64-78 BR GEN
12.96
INPAK 50-10 R
12.91
KKS 8214 R
12.87
PAN 3Q-740 BR
12.34
KKS 8216 BR
12.32
Die OVK besproeiing kultivar proewe is in Hopetown en Cradock geplant. Daar is drie mieliekultivar proewe geplant, twee in die Wesstreek en een in die Suidstreek asook een sojaboon-kultivar proef in die Wesstreek. Die medewerkers vir die besproeiings proewe is onder andere Mnre. F Wiid, JP de Wet, F Blumenthal en Marlow Landbouskool op Cradock. Die medewerkers word bedank vir hulle tyd, opofferings en versorging van die proewe. Die verskeie saadmaatskappye word ook bedank vir die saad wat beskikbaar gestel is vir die proewe.
Opbrengsresultate: Mielies Medewerker: Lokaliteit: Plantdatum: Oesdatum: Kontrole: Kontrole Gemiddeld: Kultivar
JP de Wet De Hoorn 15/12/2016 26/06/2017 PAN 3D-736 BR 16.48 t/ha Ton/ha 2016
DKC 65-52 BR PAN 3D-736 BR
Ton/ha 2017 17.82
14.87
17.19
P 1690 R
16.95
P 1814 R
16.84
DKC 64-54 BR
16.70
PHB 31D22 BR
13.79
16.45
DKC 62-80 BR GEN
12.59
16.39
DKC 64-78 BR GEN
13.81
16.32
P 11-84 BR
14.28
16.24
IMPAK 50-10 BR
10.86
16.23
P 1745 R
13.93
16.01
PAN 3Q-740 BR
16.01
BG 3592 R
14.23
15.98
IMPAK 50-10 R
11.90
15.43
KKS 8214 R
12.19
14.38
KKS 8216 BR
12.00
13.59
36 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
Medewerker: Lokaliteit: Plantdatum: Oesdatum: Kontrole: Kontrole Gemiddeld:
Marlow Landbouskool Cradock 06/12/2016 12/07/2017 PHI 31D22 BR 5.83 t/ha
Kultivar
Ton/ha 2013
Ton/ha 2014
Ton/ha 2015
Ton/ha 2017
PAN 3Q740 BR
14.63
20.33
12.8
14.78
PHI 31D22 BR
14.58
20.69
14.8
DKC 64-78 BR
13.28
19.88
DKC 61-94 BR
13.19
17.07
14.23
DKC 62-80 BR
13.11
19.50
14.34
PHI 1184 BR
12.55
16.45
14.15
PAN BG3792 BR
21.40
14.56
PAN 3D736 BR
18.10
13.34
15.72
IMP 5010 R
13.94
15.89
IMP 5010 BR
13.92
15.09
IMP 5212 R
13.55
15.24
15.52
18.03
BG 3792 BR
19.43
PHI 1840 R
15.74
DKC 65-52 BR
15.46
PHI 1690 R
15.43
PHI 1498 R
15.13
Opbrengsresultate Soja’s Medewerker: Lokaliteit: Plantdatum: Oesdatum: Kontrole: Kontrole Gemiddeld:
F Blumenthal Zandraai 15/11/2016 25/04/2017 DM 5953 RSF 4.28 t/ha
Kultivar
Ton/ha 2016
Ton/ha 2017
DM 5953 RSF
6.05
4.46
NS 5909 R
4.13
NS 5009 R
3.90
PAN 1664 R
3.65
PAN 1500 R DM 5.1 R
3.82 3.80
5.46
3.73
NS 6448 R
3.58
PAN 1641 R
3.19
DM 4670 R
5.34
PAN 1583 R
4.94
SEPTEMBER 2017 | OVK NEWS 37
Droëland proewe Die afgelope mielieseisoen was een van uiterstes wat klimaatstoestande betref. Met die aanvang van die planteisoen het die boere staat gemaak op oordrag grondvog om te plant, met baie goeie opvolg reen .
Opbrengsresultate Droëland: Medewerker: Lokaliteit: Plantdatum: Oesdatum: Bemesting: Kontrole: Kontrole gemiddeld:
Geelmielies AJ v Rooyen Clocolan 11/11/2016 18/08/2017 85N, 17P, 23K DKC 80-12 8.08/ha
Kultivar
Ton/ha 2017
Rank
US 9612
9.10
1
LS 8526
9.05
2
DKC 74-74BR
8.75
3
IMP 51-22B
8.64
4
Droëland: Medewerker: Lokaliteit: Plantdatum: Oesdatum: Bemesting: Kontrole: Kontrole gemiddeld:
Witmielies AJ v Rooyen Clocolan 11/11/2016 18/08/2017 85N, 17P, 23K DKC 77-85B 9.41 t/ha
Kultivar
Ton/ha 2017
Rank
DKC 78-79BR
11.00
1
PAN 4A-111
10.00
2
PAN 5R-971BR
9.83
3
IMP 52-11R
9.71
4
US 9777
9.58
5
PHB P2707WBR
9.52
6
DKC 77-85B
9.49
7
PHB P2880WBR
9.43
8
US 9614
8.33
5
PHB 2319B
7.83
6
PAN 4A-172
7.56
7
KKS 8410BR
7.43
8
IMP 52-12R
7.33
9
PAN 6R-710
7.32
10
LS 8538R
6.88
11
KKS 8326B
6.87
12
US 9610
6.61
13
PHB P2846WBR
9.38
9
PAN 4B-3768
6.40
14
PAN 5R-785BR
9.32
10
LS 8536B
5.61
15
LS 8539B
9.28
11
CAP 9004
5.34
16
KKS 8301
9.14
12
DKC 71-44B
4.29
17
LS 8541BR
8.81
13
PHB P2432R
3.97
18
US 9711
8.46
14
DKC 68-58BR
3.29
19
US 9701
8.24
15
CAP 122-60
3.27
20
KKS 4803BR
8.21
16
PHB 33H54BR
2.42
21
KKS 4581R
8.17
17
CAP 9019
6.12
18
CAP 311
5.54
19
Bogenoeme kultivars se opberngste is swak as gevolg van versuip toestande naamlik: LS 8538R, KKS 8326B, US 9610, PAN 4B-376B, LS 8536B, CAP 9004, DKC 71-44B, PHB 2432R, DKC 68-58BR, CAP 122-60 en PHB 33H54BR.
38 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
Droëland: Medewerker: Lokaliteit: Plantdatum: Oesdatum: Bemesting: Kontrole: Kontrole gemiddeld:
Droëland: Medewerker: Lokaliteit: Plantdatum: Oesdatum: Bemesting: Kontrole: Kontrole gemiddeld:
Geelmielies Bertus Wessels Excelsior 15/12/2016 21/07/2017 51N. 13P, 0K DKC 80-12BR 4.85 t/ha
Witmielies Bertus Wessels Excelsior 15/12/2016 21/07/2017 51N. 13P, 0K DKC 77-77BR 5.39 t/ha
Kultivar
Ton/ha 2017
Rank
Kultivar
Ton/ha 2017
Rank
DKC 68-58BR
6.36
1
PAN 5R-785BR
6.40
1
DKC 74-74BR
5.88
2
Phb P2880WBR
6.27
2
PHB 33H54BR
5.79
3
US 9777
6.09
3
LS 8526
5.55
4
KKS VP 8405B
6.08
4
US 9612
5.32
5
PHB P2707WBR
5.97
5
US 9610
5.18
6
PAN 5R-791BR
5.94
6
CAP 122-60
5.15
7
DKC 77-85B
5.92
7
IMP 51-22B
5.07
8
PAN BG 5785BR
5.83
8
KKS 8403R
5.61
9
PAN 6R-710BR
5.00
9 US 9711
5.52
10
PHB P2137
4.97
10 LS 8539B
5.51
11
PAN 6R-680R
4.87
11 KKS 4581BR
5.45
12
KKS 8326B
4.76
12
LS 8541BR
5.27
13
KKS 4410BR
4.75
13
PHB P2864WBR
5.22
14
LS 8536B
4.73
14
DKC 78-79BR
5.15
15
KKS 8410BR
4.42
15
IMP 52-11B
4.55
16
US 9614
4.30
16
US 9701
4.49
17
PAN 4A-172
4.26
17
CAP 311
4.03
18
LS 8538R
4.21
18
WE 3128
3.94
19
CAP 9004
3.95
19
CAP 9019
3.53
20
DKC 71-44BR
3.61
20
AFRIC 1
3.49
21
Droëland: Medewerker: Lokaliteit: Plantdatum: Oesdatum: Bemesting: Kontrole: Kontrole gemiddeld:
Geelmieleis Johan Scheepers Fouriesburg 01/11/2016 30/05/2017 PHB 33h54BR 10.05 t/ha
Kultivar
Ton/ha 2017
Rank
PAN 6R-710BR
10.79
1
PHB 2137B
10.78
2
PAN 4A-172
10.61
3
PAN 5A-182
10.1
4
PHB P1745R
9.73
5
PHB 33H56
9.67
6
KKS 8326B
9.51
7
PAN 4B-476B
9.47
8
DKC 68-58BR
9.38
9
US 9612
9.32
10
DKC 71-44B
9.17
11
LS 8542
9.15
12
US 9610
9.15
13
LS 8536B
9.13
14
DKC 73-74BR
9.12
15
DKC 74-74BR
9.12
16
PHB P2370BR
9.04
17
US 9614
9.04
18
LS 8538R
8.8
19
US 9690R
8.41
20
LS 8518
8.3
21
KKS 8326
8.26
22
Kultivar
Ton/ha 2017
Rank
KKS 8408R
8.11
23
VP 8405B (K2)
10.10
1
KKS 8410BR
7.69
24
DKC-78-17B
9.88
2
PAN 4A-111
9.73
3
DKC 78-87B
9.60
4
US 9711
8.95
5
PHB P2553WB
8.74
6
LS 8539B
8.55
7
US 9777
8.14
8
PHB P2842W
8.14
9
PAN 5R-785BR
7.96
10
KKS 8403R
7.20
11
LS 8541BR
5.78
12
40 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
Droëland: Medewerker: Lokaliteit: Plantdatum: Oesdatum: Bemesting: Kontrole: Kontrole gemiddeld:
Witmielies Johan Scheepers Fouriesburg 01/11/2016 30/05/2017 DKC 78-87B 10.39 t/ha
Droëland: Medewerker: Lokaliteit: Plantdatum: Oesdatum: Bemesting: Kontrole: Kontrole gemiddeld:
Geelmielies JJB Bester v Niekerk Boerdery Ficksburg 15/11/2016 08/08/2017 105N; 20P; 10K KKS8326B 8.37 t/ha
Droëland: Medewerker: Lokaliteit: Plantdatum: Oesdatum: Bemesting: Kontrole: Kontrole gemiddeld:
Witmielies JJB Bester v Niekerk Boerdery Ficksburg 15/11/2016 08/08/2017 105N; 20P; 10K KKS 4581BR 9.49 t/ha
Kultivar
Ton/ha 2017
Rank
Kultivar
Ton/ha 2017
Rank
DKC 74-74BR
12.50
1
DKC 78-79BR
13.02
1
DKC 71-44B
11.74
2
US 9777
10.47
2
PAN 6R-710BR
10.68
3
US 9711
10.46
3
PAN 4A-172
10.20
4
PAN 5R-785BR
10.29
4
PHB P2137B
10.02
5
PAN 5R-791BR
10.04
5
KKS 4410
10.01
6
KKS VP8405B
9.96
6
US 9610
9.73
7
PHB P2707WBR
9.96
7
KKS 8326B
9.64
8
PHB P2880WBR
9.94
8
PHB 33H54BR
9.63
9 KKS 4581BR
9.92
9
US 9612
9.59
10
PHB P2432B
9.57
11
PHB 2864WBR
9.90
10
DKC 68-58BR
9.28
12
PAN 4A-111
9.82
11
LS 8538R
8.97
13
US 9701
9.45
12
PAN 4B-376B
8.93
14
KKS 8301
9.24
13
LS 8542
8.06
15
KKS 8403R
9.15
14
US 9614
8.04
16
DKC 78-36R
8.44
15
LS 8536
8.00
17
LS 8541BR
8.40
16
CAP 9004
6.90
18
LS 8539B
8.10
17
KKS 8410BR
6.61
19
CAP 9019
6.27
18
CAP 122-60
6.55
20
CAP 311
5.92
19
SEPTEMBER 2017 | OVK NEWS 41
TEGNOLOGIE
Volgens alle aanduidings is ons reeds sedert 2016 in die 4de Industriële Revolusie wat die wyse waarop ons leef, optree en dink totaal gaan verander. Wêreld- en besigheidsleiers is besig om konkrete planne te beraam om die impak van hierdie revolusie, wat in volle swang teen 2020 sal wees, te bestuur. Waaroor is hulle bekommerd en wat hou dit vir ons in?
D
ie eerste industriële revolusie het in die 18de eeu plaasgevind toe die staal- en tekstielindustrie, saam met die ontwikkeling van die stoomtrein groot rolle vertolk het. Die tydperk voor die eerste wêreldoorlog was gedomineer deur groei en uitbrei ding in industrieë soos olie, elektrisiteit, staal asook die gebruik van elektriesekrag in die vervaar digingsproses. Groot vordering is gemaak in die ontwikkeling van die telefoon, gloeilamp, klanktoerusting en die binnebrandenjin. Gedurende die 1980’s word daar verwys na die digitale revolusie en die ontwikkeling wat plaasgevind het om analoog- en meganiesetoestelle te omskep in die digitale tegnologie
wat vandag beskikbaar is. Die ontwikkeling van die persoonlikerekenaar, internet en die inligting- en kommunikasietegnologie is resultate van die digitale revolusie. Die 4de revolusie was reeds verlede jaar die tema by die Wêreld Ekonomiese Beraad in Davos en is op ons voordeur! Enorme deurbrake word gemaak in gebiede soos robotika, kunsmatige intelligensie, nanotegnologie, kwantum rekenaartegnologie, biotegnologie, “die internet van dinge”, 3D drukwerk en drywerlose voertuie. Al hierdie tegnologie het die potensiaal om biljoene mense meer effektief met mekaar te laat kommunikeer, die effektiwiteit van besighede drasties te verhoog en natuurlike hulpbronne beter te benut, deur verhoogde batebestuur beginsels.
dat die bestuur daarvan geïntegreerd en globaal moet wees. Soos met alle vorige industriële revolusies het die 4de ook die potensiaal om globale inkomstes en die
Ons staan op die drumpel van ‘n revolusie wat die wyse waarop ons leef, werk en met mekaar kommunikeer fundamenteel gaan verander. Menige wetenskaplike beweer dit sal op ‘n groter skaal wees as wat die mensdom nog ooit gesien het. Niemand is nog presies seker hoe die revolusie gaan plaasvind nie, maar die mening van politieke en besigheidsleiers is
IS JY GEREED VIR DIE REVOLUSIE?
kwaliteit van lewe te verhoog. Die meeste bevolkings beskik reeds oor die voordeel van toegang tot die digitalewêreld en tegnologie het reeds nuwe produkte en dienste
Die grootste uitdaging om die nuwe inligtingstegnologie te bestuur, gaan die individu se privaatheid wees. Die “deel” van inligting en monitor van beweging vorm die kern van die nuwe globale kommunikasie netwerk. Die debat oor die vertroulikheid en beheer van persoonlike data sal in die volgende paar jaar toeneem Daarby gaan die ontwikkeling van biotegnologie en kunsmatige intelligensie verseker die morele- en etiesegrense bedreig.
Robotika Die ontwikkeling in robotika en outomatisering gaan sonder twyfel ‘n groot impak op indiensneming en werkverskaffing hê. Tydens die Ekonomiese Beraad het menige spreker die verlies van werksgeleenthede aangespreek en daar word selfs geraam dat soveel as 5 miljoen mense hul werk reeds teen 2020 weens outomatisering kan verloor. Die meeste van hierdie is laevlak werkers wat gewoonlik die minste betaal word en dan ook die meeste geraak gaan word. Voorste kenners en bekende skrywers oor die 4de industriële revolusie, Andrew McAfee en Erik Brynjolsson, beide van die MIT Sloan School of Management het in hul boeke “The Scond Machine Age” en “Race against the Machine” die verliese van werksgeleenthede ondersoek en voorspel dat die meeste verliese in die kantooren administratiewesektor sal wees. Die rekenaar- en wiskundigesektor sal weer die grootste wenners wees met die hoogste werkskepping en styging in salarisse.
moontlik gemaak wat die effektiwiteit en vermaak van ons wêreld verbeter het. Take soos die bespreking van ‘n vliegtuigkaartjie of taxi, die aankoop van ‘n produk of die betaal van ‘n rekening, luister na musiek of kyk na ‘n film of lewendige TV uitsending kan sonder moeite van enige plek waar die verbruiker hom bevind, gedoen word.
gaan baie meer krag en spoed benodig om die lading te hanteer. Tradisionele programmering behels dat inligting bis (stukkies) uit twee basiese vorms bestaan: 1 of 0 en stoor dit ook in een van daardie waardes. Kwantum tegnologie is 100 000 keer vinniger aangesien inligting in kwantum gedeeltes van tussen 1 en 0 gestoor kan word. Kwantum rekenaars is nog nie kommersieel beskikbaar nie en volgens IBM sal dit nog ‘n paar jaar duur. Google meen egter dat kwantum tegnologie binne die volgende vyf jaar beskikbaar gaan wees.
Kwantum rekenaars
“Kunsmatige intelligensie het die potensiaal om meer gevaarliker vir die mensdom te wees as kernkragbomme” Elon Musk -
Die ontwikkeling van kwantum rekenaartegnologie is op die voorgrond aangesien navorsing toon dat tradisionele rekenaarstelsels nie vinnig genoeg is om aan die wêreld se behoeftes teen 2040 te voldoen nie. Die “internet van dinge”, waar alle inligting vanaf die yskas, TV, slimfoon en selfs voertuie in een groot globale inligtingstelsel gedeel gaan word,
Kunsmatige intelligensie (KI) bestaan alreeds vir ‘n paar dekades maar vooruitgang was beperk aangesien die algoritmes van “lewenswerklike” situasies te kompleks is om te programmeer. Die algoritmes en veranderlikes om mediese voorspellings of die toekomstige waarde van
SEPTEMBER 2017 | OVK NEWS 43
“Die internet van dinge” ‘n Maklike verduideliking van “die internet van dinge” word beskryf as die konsep waar alledaagse toestelle, met ‘n aan en af knoppie, aan die internet gekoppel word om inligting te stuur en te ontvang. Die voordele sluit in dat die huisbewoner nou sy stoof kan aansit, plante water gee, die verwarmer aanskakel, ligte of musiek aansit, alles van sy slimfoon van enige plek waar hy hom bevind.
Drywerlose voertuie
‘n aandeel te bepaal, is heeltemal te kompleks vir enige programmeerder. Die belofte van toekomstige kunsmatige intelligensie is om die verantwoordelikheid van hierdie komplekse, doelgerigte algoritmes en veranderlikes van die programmeerder na die program self te verskuif. Masjienleer (MI) is ‘n onderafdeling van KI en neem take aan wat te kompleks is vir die mens se brein. Algoritmes word deur MI geleer en verbeter deur oefening. ‘n Algoritme sal oorspronklik die oplossings van ‘n taak ontvang. MI sal dan die oplossings evalueer, gewigte daaraan koppel en besluit watter oplossing optimaal is. Die uitkoms van voorspellings word dus verbeter deur oefening en ondervinding. Die resultaat van die ontwikkeling van KI is dat robotte soos in die verlede geprogrammeer kan word om ‘n spesifieke taak te verrig. maar deur MI te gebruik, kan die robot nou na ‘n periode sy eie werkmetode aanpas en optimaliseer om nog vinniger en meer effektief die spesifieke taak te verrig. Soos die mens bv. van Google gebruik maak om inligting te bekom, kan die robot MI gebruik om addisionele inligting te bekom om sy nuwe take of dieselfde take te verfyn. Hy doen dit egter net baie vinniger en meer effektief as die mens. MI gaan in die volgende paar jaar in alle sektore en industrieë ingespan kan word om
44 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
effektiwiteit, evaluering en kostebesparing te verhoog.
3D drukwerk 3D drukwerk, of toegevoegde vervaardiging, verander 3D modelle in soliede voorwerpe deur dit in lae op te bou. Dié tegnologie bestaan reeds sedert die 1980’s maar het ontwikkel as ‘n nuwe-generasie vervaardigings tegnologie en het die potensiaal om produkte of parte uit meeste ru-materiale, op die kliënt se aanvraag, te vervaardig. Die voordele van voorraadbestuur is legio en kan tradisionele verspreidingsdepots, wat vandag ‘n paar rugbyvelde groot is, vervang met ‘n klein kompakte vervaardigingseenheid in belangrike hoofsentra!
Die eerste groot tegnologiese deurbraak in voertuie was in 1911 gemaak, toe elektriese aansitters geïnstalleer is. Die sigaretaansteker het in 1925 gekom en radio in 1930, kragstuur in 1956 en die kassetspeler in 1970, gevolg deur lugsakke in 1984. Bestuurdergerief het egter daarna prioriteit geword met voertuie wat op die mark gekom het wat toegerus was met DVD-spelers in 1985, GPS navigasiestelsels in 1995 en in 2000 het die eerste “verbinding” met voertuie gekom, met die ontwikkeling van Bluetooth tegnologie. Vandag word internet verbindings met voertuie op twee wyses hanteer: deur ‘n lugdraad en mikroskyfie wat ingebou word of hardeware wat gebruik word om bestuurders instaat te stel om via hul slimfone met die voertuig te kommunikeer. Programme soos Google Maps begin ingeboude navigasiestelsels te vervang en tradisio-
nele radios word oorbodig met musiek programme applikasies soos Spotify. Die vernaamde BI Intelligence voorspel dat 381 miljoen internet-verbinde voertuie teen 2020 op die pad sal wees, teenoor 36 miljoen in 2015. Drywerlose voertuie is die volgende stap in die ontwikkeling van internetverbinde voertuie. Die eerste stap was om voertuie te ontwikkel wat hulself outomaties in verkeersopeenhopings kan bestuur deur die baan voor hulle te analiseer en daarvolgens vorentoe beweeg. Die volgende was om die voertuig uit ‘n parkeergarage met ‘n slimfoon of slimhorlosie na die bestuurder te laat beweeg. Stap drie
was om outomaties op ‘n snelweg te ry met tegnologie soos laanverandering- en blindekoltegnologie. Die volgende stap vind nou plaas waar daar nog steeds vereis word dat ‘n bestuurder agter die stuurwiel sit, maar hy het die opsie om self te bestuur, of die taak geheel en al aan die voertuig oor te laat. Stap vyf gaan wees waar niemand agter die stuurwiel hoef te sit nie, of selfs voertuie sonder ‘n stuurwiel. BI Intelligence voorspel dat sulke voertuie reeds teen 2020 op die mark beskikbaar sal wees! Die 4de industriële revolusie bied ook uitdagings aan die landbousektor.
Volhoubare oplossing sal gevind moet word om die verwagte 9 biljoen mense op die planeet in 2050, van kos te voorsien. Volgens James Collins van Dupont kan al die tegnologie van die 4de revolusie inspan word om beter volhoubare en effektiewer kos te produseer. “Slim Boerdery” kan die nuut ontwikkelde hulpmiddels gebruik om produktiwiteit en wins te verhoog, deur die verlaging in produksiekoste, omissies en ru-stowwe. In die Desember uitgawe sal ons die impak op landbou ondersoek en kyk wat produsente moet doen om volhoubaar te bly en watter tegnologie hul van hulp sal wees. n
KLEINVEEBESTUUR Die vraag wat altyd gevra word, is met watter speen% die boerdery kan oorleef, met ander woorde wat is die minimum? Aangesien ons altyd so hoog as moontlik moet speen met gepaardgaande uitgawes, gaan dit beter wees om die uitgawe en inkomste van die ooitropgroottes byvoorbeeld 320, 500, 1500 te bereken @ ‘n 135% speen. Om dan onsekere toestande in ag te neem kan op die “bottomline” 10%, 20 % of 30% afgetrek word van die inkomste.
In die vorige vyf uitgawes van Kleinveebestuur is gefokus op praktyke en stelsels van presisieboerdery vir hoogste winsgewendheid. In hierdie uitgawe kyk ons na die skaal van boerderygrootte wat as gevolg van uitgawes en produkpryse ‘n beduidende invloed op die winsgewendheid het.
K
leiner boerdery-eenhede is gewoonlik baie effektief ten opsigte van bestuur. Die uitgawes het egter, as gevolg van die skaal van boerdery, ‘n negatiewe invloed op die wins en dus die nakoming van die totale oorlewing van die besigheid. Prysstygings kan in ‘n oogwink ook die boerdery in ‘n wins omdraai. Elke jaar bring sy eie uitdagings en realiteit wat die eindresultaat positief of negatief gaan beïnvloed. Aan die uitgawes kan gewoonlik baie min gedoen word, aangesien die speen% doelwit in die beplanningsfase van die jaar bepaal word.
p Die kleinveebestuur-reeks word geskryf deur Giepie Calldo
Die normale uitgawes is die volgende: 1. Arbeid (Die grootste uitgawe en bedreiging vir die klein eenheid); 2. Reproduksie; 3. Dieregesondheid; 4. Byvoeding (Produksielek; Prikkelvoeding; Lamrantsoen; Lamkruip; Ramrantsoen); 5. Skeer (Skeerkoste, Wolsakke, Vervoer); 6. Bemarkingskoste; 7. Elektrisiteit; 8. Brandstof.
Ten einde die ooitrop korrek te bestuur moet elke trop se voedingsbehoefte bepaal word. Droogte toestande plaas groot druk op die hulpbron en byvoeding en aanvullings moet op ‘n presisie basis gedoen word om uitgawes binne perke te hou. Voedingbehoefte per jaar 320 Ooie = 870 kg/kop = 278 400 kg 100 Jongooie = 410 kg/kop = 41 000 kg Totaal 319 400 kg 500 Ooie = 870 kg/kop = 435 000 kg 150 Jongooie = 410 kg/kop = 61 500 kg Totaal : 496 500 kg 1500 Ooie = 870 kg/kop = 1 305 000 kg 450 Jongooie = 410 kg/kop = 184 500 kg Totaal : 1 489 500 kg
Kleinveebestuur ( Deel 6 )
Die invloed van Speen% en die “Skaal van Boerdery” op winsgewendheid
46 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
Met die behoefte van ons onderskeie troppe kan ons die drakrag beter bestuur en die byvoeding gedeelte, wat een van die duurste en belangrikste komponente is, onder beheer hou. Berekening van uitgawes 320 Ooie
500 Ooie
1500 Ooie
Arbeid (R3800/per kop)
R76 000 (2 man)
R76 000 (2 man)
R228 226 (6 man)
Reproduksie
R28 000 (4 ram)
R42 000 (6 ram)
R126 000 (18 ramme)
Dieregesondheid
R47 520 (864 koppe)
R67 100 (1345 koppe)
R201 300 (4035 koppe)
Byvoeding
R243 582(864 koppe)
R379 182 (1345 koppe)
R1 137 545(4035 koppe)
Skeerkoste(R20/per kop)
R17 280 (864 koppe)
R26 900 (1345 koppe)
R80 700 (4035 koppe)
Bemarkingskoste
R9 600
R20 000
R60 000
Elektrisiteit
R60 000
R60 000
R60 000
Brandstof
R18 590
R18 590
R18 590
R500 527
R689 772
R1 918 773
R579.36 (864)
R512.84 (1345)
R475.53 (4035)
TOTAAL Koste per kop
Die afleiding uit die uitgawe-uiteensetting bevestig die invloed van die “skaal van boerdery� en die winsgewendheid daarvan. Die Inkomste-uiteensetting gaan ons opdeel in Wol- en Vleisinkomste. Met die wolprys neem ons die gemiddelde prys van die beste tipes skeersels, terwyl die vleispryse die van Maart 2017 is. Berekening van wolinkomste
320 Ooie Gem Wolprys: R122.80
500 Ooie Gem Wolprys: R122.77
1 500 Ooie Gem Wolprys: R122.74
Ooie
320 @ 4.5 kg
1400 kg @ R120/kg
R172 800
Jongooie
100 @ 4.2 kg
420 kg @ R130/kg
R54 600
Ramme
12 @ 5.2 kg
62.4 kg @ R120/kg
R 7 488
Lammers
432 @ 1.25 kg
540 kg @ R125/kg
R 67 500
Totaal
864 diere
2 462.4 kg wol
R302 388
Ooie
500 @ 4.5 kg
2250 kg @ R120
R270 000
Jongooie
150 @ 4.2 kg
630 kg @ R130
R81 900
Ramme
20 @ 5.2 kg
104 kg @ R120
R12 480
Lammers
675 @ 1.25kg
843.75 @ R125
R105 468
Totaal
1345 diere
3827.75 kg wol
R469 948
Ooie
1500 @ 4.5 kg
6750 kg @ R120
R810000
Jongooie
450 @ 4.2 kg
1890 kg @ R130
R245700
Ramme
60 @ 5.2 kg
312 kg@ R120
R37400
Lammers
2025 @ 1.25kg
2531kg @ R125
R316375
Totaal
4035 diere
11 483 Kg
R1 409 475
SEPTEMBER 2017 | OVK NEWS 47
Berekening van vleisinkomste Ooie
320
Oud (20%)
64 @ R1000
R64 000
Jongooie
100
Uit
20 @ R900
R18 000
Ramme
12
Uit
4 @ R 900
R3 600
Lammers
432
Boer: 86 @ R980
R84 280
Slag: 30 @ R960
R28 800
320 Ooie
Ooilam = 216
Hou 100 (vervanging) Verkoop: 116
Hamellam = 216
216 @ R960
R207 360
TOTAAL
R406 040
Ooie
500
Oud (20%)
100 @ R1000
R100 000
Jongooie
150
Uit
30 @ R900
R27 000
Ramme
20
Uit
5 @ R 900
R4 500
Lammers
675
Boer: 100 @ R980
R98 000
Slag: 57 @ R960
R54 720
338 @ R960
R324 480
TOTAAL
R608 200
500 Ooie
Ooilam = 337
Hou 180 (vervanging) Verkoop: 157
Hamellam = 338
Ooie
1 500
Oud (20%)
300 @ R1000
R300 000
Jongooie
450
Uit
40 @ R900
R36 000
Ramme
160
Uit
12 @ R 900
R10 800
Lammers
2 025
Boer: 250 @ R980
R24 500
Slag: 152 @ R960
R145 920
1 013 @ R960
R972 480
TOTAAL
R1 710 200
1 500 Ooie
Ooilam = 1012
Hou 600 (vervanging) Verkoop: 412
Hamellam = 1 013
OPSOMMING INKOMSTE: UITGAWES (135% Speen) 320 Ooie
500 Ooie
1500 Ooie
Wolinkomste
R302 399
R469 948
R1 409 475
Vleisinkomste
R406 040
R608 200
R1 710 200
Totale Inkomste
R708 439
R1 078 148
R3 119 675
Uitgawes
R500 572
R689 772
R1 918 773
Wins
R207 867
R388 376
R1 200 902
Netto inkomste per ooi
R649.58
R776.75
R800.60
Afwaartse aanpassing van inkomste om laer speen% as gevolg van ongediertes, droogte of prysdalings te reflekteer kan gedoen word. Dit sal u eie omstandighede in perspektief plaas en moontlike redes verskaf, maar gaan niks aan die bankbalans doen nie. Die uitgawes gaan ongelukkig nie verminder nie, slegs ‘n verlaagde inkomste tot gevolg hê.
48 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
Ter illustrasie Totale inkomste 30% afwaarts aangepas (minus uitgawes soos bo). 320 Ooie (135% Speen) R708439 minus 30% = R495907.30 (R4664.70 Verlies) 500 Ooie (135% Speen) R1 078 148 minus 30% = R754703.60 (R64931.60 Wins) 1500 Ooie (135% Speen) R3 119 675 minus 30% = R218377.50 (R264999.50 Wins)
Vanaf Maart tot Julie het die pryse van stoorlammers tot R40/kg en CGraad slagooie tot R25/kg lewendig gestyg. Die styging het tot gevolg dat die 320 ooi boerdery selfs op 80% speen ‘n wins van R24 456 kon toon, terwyl die prys van 2 maande gelede (R30 en R18.50 onderskeidelik) teen 100% speen nie kon wins toon nie. Opsommend Die skaal van boerdery, tesame met produkpryse speel ‘n belangrike rol om wins te maak en die uitgawes (wat met doelwit bepaling ”vasgestel” is) in toom te hou. Speen so hoog moontlik, bestuur uitgawes noukeurig en bemark so gou moontlik om die hulpbron te beskerm. Die ekstra weiding wat gevreet word kan dalk die prysverhoging kanselleer. Besluite en nogmaals Besluite !!! n
JAARVERGADERING
Sukses gegrond op diversifikasie D
ie Algemene Jaarvergadering van OVK Bedryf Bpk en OVK Beherend Bpk is onlangs in Ladybrand gehou. Boere-aandeelhouers en belanghebbendes oor ‘n wye gebied het die vergadering bygewoon waartydens Gilly Scheepers, Voorsitter van die OVK Groep, gesê het dat dit ‘n besondere moeilike jaar vir die produsente en landbou in die algemeen was.
“Fluktuerende graanpryse as gevolg van die droogte het die afgelope finansiële jaar groot verliese vir OVK se meulens en voerkrale tot gevolg gehad.” Hy het verder gesê dat intensiewe boerderye soos hoenders, varke en melkerye ‘n baie swak jaar beleef het. OVK se geografiese ligging en diversifikasie het weereens egter gesorg vir ‘n stabiele groei vir die besigheid en aandeelhouers.
“Dit was ‘n jaar wat die droogste was in 104 jaar en daar was bykans geen staatshulp aan kommersiële boere verleen nie. Veeboere moes hul reserwes gebruik om hul vee aan die lewe te hou teen hoë kostes as gevolg van die tekort aan ruvoer en koste van graan.”
Die plaaslike en internasionale politieke skommelings het die wisselkoers negatief beïnvloed en verskeie ander faktore het die land se besigheidsvertroue negatief geraak. Dit het weer op sy beurt die indiensnemingsyfer negatief beïnvloed wat weer veroorsaak het dat minder mense werk, wat weer minder geld op kos kan spandeer en die boer weer op dié wyse raak.
q Gilly Scheepers (2de regs)
staan hier na die vergadering by Johan Wessels van Wepener, Michael du Toit van Clocolan en André Ferreira en Andries Botha, beide van Ladybrand.
50 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
OVK Groep se wins voorbelasting en aansprongsvergoeding beloop nagenoeg R209m vir die afgelope
p
Stefan Oberholzer (Besturende Direkteur: OVK Groep) het gesê OVK gaan bykans R40 miljoen in die volgende finansiële jaar aan die opgradering van handelstakke en silofasiliteite, tot voordeel van die produsente, spandeer.
jaar. Stéfan Oberholzer, OVK Groep Besturende Direkteur, het die vergadering ingelig dat OVK deur middel van sy lojaliteitsprogram, meer as R18.8 miljoen rand aan sy boerekliënte terugbetaal het. Die groep se omvang van besigheid gedoen het met 9.98% toegeneem na R8.55 miljard. ‘n Dividend van 60 sent (2016: 55 sent) is deur die vergadering goedgekeur. n
G
PROFIEL
ebore in 1951 het Johan op die plaas Elandsoog, naby Middelpos met sy 3 broers en suster grootgeword. Sy ouers Japie en Duifie het hier, tussen Calvinia en Sutherland, met Merino’s en Afrikaners geboer. Johan het in 1970 aan die Calvinia Hoërskool matrikuleer. “Ek het ‘n wonderlike kinderlewe gehad. My oudste broer en ek verskil 21 jaar en toe my pa ophou om my te bederf, het my broers oorgeneem en toe hulle ophou het my vrou oorgeneem!” vertel Johan al laggend. Van Calvinia af is hy Grootfontein toe as een van die laaste een-jaar opnames. “Boere Saamwerk Beperk (vandag BKB) het studente gewerf en het ek in 1972 by hulle in Kaapstad begin
as junior wolwaardeerder, maar ons moes alles doen. Ek het heelonder begin en selfs in die verpakkingsafdeling gewerk waar ons tot inweeg en versendings gedoen het.” In 1975 was daar ‘n almalgamasie tussen die kleiner wolbemarkers en BKB. Johan het in 1979 by die Wolraad as wolwaardeerder aangesluit. BKB was beperk om slegs die hantering te doen en die Wolraad het die bemarking op ‘n poelskema basis hanteer. “Sodra die wol by die skaal ingeweeg is by BKB, het dit die eiendom van die Wolraad geword en kon hulle daarmee doen soos hulle wou. ‘n Vloerprys was elke jaar vasgestel en as daar ‘n verskil was, het die boer ‘n middelskot of agterskot op ses en 12 maande
Legende tree uit
Johan Louw was betrokke in die wolbedryf vir meer jare as meeste mense se totale loopbane. Sy toewyding tot sy kliënte, wolbemarkers, aankopers en medekollegas het gesorg dat hy oor die jare hul respek verkry, verdien en behou het.
gekry. Die poelskema het egter sy tekortkominge gehad.” Hy verduidelik dat sy pa 80 bale wol na BKB gestuur het en daardie jare ‘n gemiddeld van 80c p/kg gekry het. Die prys wat op die veiling verkry was, was R1.60. Hy het in Augustus en September geskeer, maar moes geduldig wag tot die volgende jaar Junie om die 80c agterskot te kry. In 1993 is dié poelskema ontbind. Johan is in 1988 as senior wolwaardeerder na Port Elizabeth verplaas en later word hy bevorder tot hoofwolwaardeerder van die Wolraad. Die toekoms van die Wolraad was egter baie onseker en op 44 jarige ouderdom sluit hy in 1995 by CMW aan. Sy bekommernis was reg bewys en is die Wolraad twee jaar later ontbind. Hy vertel dat die eerste wol wat aan CMW gelewer was, per toeval ‘n Calvinia skeersel was. Dit was Riaan Visagie se wol en hy is tot vandag nog ‘n kliënt. In 2000 word Johan bevorder tot Bestuurder: Wolbemarking en tree amptelik verlede jaar af. Hy is egter nog steeds op ‘n tydelike basis betrokke, veral met die hantering van die veilings. Johan is in 1975 met Alma getroud en is hulle die trotse ouers van drie kinders, Jaco, Amelia en Du Toit Louw. Hy is ook die trotse oupa van vier kleinkinders. Benewens sy tyd wat hy aan wol afstaan, hou hy homself besig op ‘n stukkie grond buite Port Elizabeth en boer deeltyds in Middelpos op ‘n klein plaas, Bruinplaat met vetstert Meatmaster skape.
t
52 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
Sedert September 1995 tree Johan as erkende afslaer by die wolveilings op. Hy vertel grappend dat die enigste persone op Calvinia wat Engels gepraat het, die kafee eienaar en Engelse onderwyseres was! Deur die jare het hy egter met al die Engelse terme te doen gehad en was dit vir hom ‘n natuurlike proses en doen hy dit graag selfs nog vandag.
“Die laagtepunt van my loopbaan was wanneer die wolmark swak gepresteer het. Die boere kry dan swaar en jy as makelaar kry swaar. As afslaer moet ek altyd probeer om die beste pryse namens die boere te behaal, maar in September 1997 het die mark 15% op een dag geval. Ons het die veiling gestop, want nie ons, ander makelaars of die boere was daarop voorbereid nie.” Die eerste winterveiling was onlangs in Augustus gehou en het die pryse met 19.5% teenoor die vorige somersluiting in Junie, gestyg. “Dit is die grootste styging wat ek in my loopbaan gesien het. Dit was verwag dat die prys sou verhoog, maar met die rand wat verstrek het teenoor die dollar was hierdie styging baie hoog.
u
Johan hou van die wol vas wat op die eerste veiling vir 19.5% hoër verkoop is. Deel van sy verantwoordelikheid is om die verskillende lotte se wol vir die kopers uit te pak vir hul inspeksie en waardering.
Hoe swakker die rand, hoe beter vir die wolbedryf en styg die uitvoere.”
“Ons volg die Australiese wolmark wat die wêreld se barometer is. Hulle dollar is egter baie sterk en is die wolbedryf daar nie in so goeie posisie soos by ons nie. Die post-Zuma era bring ook vir ons baie onsekerhede, want as die rand baie gaan versterk, gaan dit vir ons probleme in die wolbedryf veroorsaak.” Die vergelyking van pryse vanaf die verlede tot tans is baie interessant. Die gemiddelde wolprys in 1982 was 50c p/kg en met die laaste veiling R100 p/kg. Dit is ‘n 16.34% jaarlikse verhoging oor die afgelope 35 jaar, wat inflasie redelik gemaklik klop. Johan se spore in die wolbedryf is diep getrap en kan hy met trots na sy loopbaan terugkyk. Hy los groot leemtes, nie net by OVK se veselafdeling nie, maar by elke boer en koper wat oor die jare gewoond geraak, en staatgemaak het op sy kennis, raad en ondersteuning. Johan Louw het sy deel gedoen.... hy verdien die rus. n
CMW ANGORA RAMVEILINGS
ANGORA VEILINGS CMW, die Veselafdeling van OVK is trots om die volgende Angora Ramveilings van die Ramtelersgenootskap aan te bied. Die kwaliteit van die ramme op die veilings is van hoë standaard en kan enige kudde of stoet verbeter. Ons wil Angora-produsente uitnooi om die veilings te ondersteun. Daar word met Angoras geboer vir sybokhaarproduksie en die enigste manier om die kwaliteit sybokhaar van ‘n kudde te verbeter is deur goeie genetika. Genetika wat grootliks bepaal word deur die ram. Van alle Angora stoete word net 10% van die ramme gebore in die stoet, op veilings aangebied. Dus word die beste 10% ramme veilings toe gestuur en maak dit finansieel sin om ramme op veilings te koop om dié top genetika te bekom. Petrie Maré van CMW verduidelik die drie verskillende tipe veilings vir produsente naamlik: Veldramveilings, Versorgde Groep Ramveiling en Versorgde Ramveiling.
VELDRAMVEILNGS Die groep ramme loop saam in ‘n ses maande projek en almal word saam geskeer met inname. Die ramme kry ‘n lek in die veld soos wat hulle behoefte is, afhangend of die veld droog of groen is. Die ram is uit en uit ‘n veldram wat in die veld geloop het en waar jy op die dag van die veiling die ramme se haarlengte, kwaliteit vagte, mikrons en gewigstoename met mekaar kan vergelyk aangesien hulle van dieselfde omstandighede afkom. Net ongeveer 60% van die ingeskryfde ramme word op die veiling aangebied as gevolg van streng keurings standaarde. Veldramveilings word aangebied in Jansenville, Graaff-Reinet en Aberdeen.
November 2017 l l
l
Somerset-Oos Versorgde-Groep Ramveiling Donderdag 16 Nov om 11:00, Rietfontein, Somerset-Oos Graaff-Reinet Ramveiling Donderdag 23 Nov om 11:00, Botaniese Sportgronde, Graaff-Reinet Newlands Angoras & Gasverkopers Versorgde-Groep Ramveiling Donderdag 30 Nov om 11:00, Newlands, Aberdeen
Januarie 2018 l l l
Van Hasselt & Gasverkopers Veldramveiling Woensdag 17 Jan om 11:00, Willowmore Skougronde Jansenville Veldramveiling Donderdag 25 Jan om 11:00, Jansenville Skougronde Graaff-Reinet Ramveiling Donderdag 31 Jan om 11:00, Botaniese Sportgronde, Graaff-Reinet
Februarie 2018 l
Noorsveld Geteelde Ramveiling Woensdag 7 Feb om 11:00, Mount Stewart, Jansenville
VERSORGDE-GROEP RAMVEILING Hierdie is ‘n nuwe konsep veiling. Net soos die Veldramme loop dié groep ramme ook vir ses maande saam, kry dieselfde behandeling en voeding en word saam geskeer. Die verskil is dat hierdie ramme pille en voer kry. Die eerste drie maande loop hulle in die veld met pille en die laaste drie maande op lusern lande, waar pille periodiek gegee word. Hierdie ramme is is geskik vir produsente wat op lande boer en vir die wat daarvan hou dat ‘n ram se genetiese potensiaal deur voeding verbeter word. Op die dag van veiling kan die ramme se haarlengte, kwaliteit vagte, mikrons en gewigstoename met mekaar vergelyk word aangesien hulle dieselfde behandeling ontvang het. Net ongeveer 60% van die ingeskryfde ramme word op die veiling aangebied as gevolg van streng keuringstandaarde. Versorgde-Groep ramveilings word op Somerset-Oos en Willowmore aangebied.
VERSORGDE RAMVEILING Hierdie is die veiling wat al oor baie jare kom en een van die oudste konsepte is. Dit is waar elke stoetteler na sy eie ramme op die plaas omsien en voorberei vir die veiling. Gewoonlik vat ‘n teler ‘n “string” ramme van vier of ses en selfs meer na die veiling toe. Die teler se ramme staan bymekaar onder sy stoetnaam by die spoggeleentheid en die ramme kan dan met mekaar binne-in dieselfde stoet vergelyk word. Dit bied ‘n geleentheid waar daar goeie kwaliteit ramme en stoet ramme gekoop kan word. Die veiling vind in Graaff-Reinet plaas en staan bekend as die Graaff-Reinet Ramveiling.
54 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
NAVRAE: PETRIE MARÉ 064 758 0439 | petriem@cmw.co.za
neem BEHEER in ‘n paar MINUTE LEDEPORTAAL
Een van ons produsente se grootste rekeninge, is sy OVK rekening. OVK bied sy kliënte nou die geleentheid om beheer oor hul rekening te neem, van sy rekenaar of self slimfoon, enige tyd vanaf enige plek! Stap 1
o o
Registreer nou op OVK se ledeportaal by www.ovk.co.za en jy kry onmiddelik toegang tot al die inligting wat jy nodig het om jou OVK rekening te bestuur - gemaklik en effektief. Geen besoek aan ‘n tak of enige oproep nie! Die OVK ledeportaal is ontwikkel met jou gerief as prioriteit en gee jou toegang tot: l Jou rekening, persoonlike inligting en voorkeure; l Lopende rekeningsaldo’s; l Transaksies tot sover terug as 2016; l Maandstate kan afgelaai of per e-pos aangevra word; l Aandele verwisseling en nog vele meer.
VOLG HIERDIE EENVOUDIGE DRIE STAPPE OM TE REGISTREER Stap 2
Stap 3
o o Stap 4
56 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
1. Gaan na die OVK webblad op www.ovk.co.za 2. Kliek op “Lede” in die navigasie blokke en kies “Teken in” of kliek op “Teken in” bo-aan die webtuiste. 3. Kliek op registreer en volg die stappe deur: Stap 1 Tik jou lid- of rekeningnommer in; Stap 2 Jy gaan ‘n tydelike wagwoord ontvang om die registrasieproses te voltooi. Kies of jy dit per e-pos of selfoon wil ontvang; Stap 3 Tik of jou e-posadres of selfoon kontaknommer in om die tydelike wagwoord te ontvang; Stap 4 Sodra jy die tydelike wagwoord ontvang het, tik dit in; Stap 5 Jy kan nou jou eie wagwoord kies om met jou volgende besoeke te gebruik. Volg die instruksies op die skerm vir die korrekte formaat. 4. Jy het nou toegang tot ‘n magdom van inligting om al jou rekeninge te bestuur, maak nie saak of jy by jou huis of in die lande is nie!!
MORE THAN JUST A COLOUR
Presentation, Folders, Newsletters, Brochures, Flyers, Logos, Magazines, Booklets, Postcards Calendars, Annual Reports, Cup sleeves, Sign boards, Notepads, Banners, Posters, Yearbooks NCR Books, Deskpads, Letterheads, Menu’s, School Diaries, Businesscards, Teardrops, Stickers
...and so much more! BLOEMFONTEIN 1st Avenue, Westdene Centre Tel: 051 448 6667/9 Fax: 051 448 6556 bloem@oranje.co.za
BETHLEHEM C/o Pres. Boshoff Street & Lindley Street Tel: 087 808 3814 Fax: 086 776 7144 bethlehem@oranje.co.za
GAUTENG 7 Viceroy Link Route 21 Corporate Park, Irene Tel: 012 345 3244 Fax: 012 345 3243 gauteng@oranje.co.za
SENEKAL 4 Berg Street Tel: 058 481 2105/6/7 Fax: 058 481 4264 orders@oranje.co.za
since 1907
J
PERSONEEL
apie Snyman is onlangs as Hoofbestuurder: Graan en Meulens in Bloemfontein aangestel. Die korporasiebloed vloei dik in sy are, met sy ma wat vir die destydse Sentraalwes en sy pa vir Kroonstadwes gewerk het. Groot geword in Viljoenskroon het Japie sommer vinnig sy ouers se voetspore gevolg en na skool in 1990 by Sentraalwes, nou Senwes, se silos as junior assistent in Vierfontein begin werk.
Die sirkel is voltooi
In 1993 skuif hy na Sasko toe en is aangestel as bestuurder by hul nuwe koringsilo in Pietersburg. In die volgende paar jaar maak hy ‘n draai by die Sasko koringmeule in Senekal en kwalifiseer as ‘n koring- en mieliemeulenaar. In 1996 is hy na Pretoria waar hy ‘n klein koringmeule bestuur het, maar ook begin koring aankoop vir ‘n paar meulens. ‘n Jaar later sluit hy by die internasionale maatskappy, FR Waring in Johannesburg aan, en raak betrokke by die internasionale markte, en met die betreklike nuwe rolspeler, SAFEX. In daardie stadium het Suid-Afrika nog redelik koring geproduseer en het Japie ook met wit en geel mielies handel gedryf. Na sewe jaar het die stadslewe nie meer veel bekoring ingehou nie en sluit hy by Vrystaat Mielies se verkope afdeling in Riebeeckstad aan. Later eindig hy op by die spesialis graanhandelaars, Seaboard Overseas Trading and Shipping in Durban. Hier was hy verantwoordelik vir die internasionale invoerhandel van koring. “Suid-Afrika voer sowat 1.7 miljoen ton koring in en Seaboard hanteer 60-70% van die mark. In 2004 is ek na die oosbloklande toe om die mark daar te gaan ondersoek. Rusland byvoorbeeld se koringoes het gestyg van 40 miljoen ton na 80 miljoen en is tans een van die grootste koringprodusente ter wêreld. Tans voer Suid-Afrika nagenoeg 1 miljoen ton koring in van hierdie lande.” Gedurende hierdie tyd reis Japie baie in Europa en die oosblok en verskeie
58 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017
p
Japie met Merwe, Peninna, Sharne en JB. Hy hoop om binnekort Bloemfontein hul tuiste te maak.
koring produserende lande en na 10 jaar begin die platteland se skoon lug en grasvelde hom weer roep. “Ek dink die sirkel is nou voltooi. Ek het geweldig baie kundigheid en ondervinding oor die jare opgedoen en kan dit nou tot voordeel van OVK en sy produsente aanwend.” Japie is baie gelukkig met sy skoolliefde getroud. Hy en Peninna is van Sub A al saam en het in Std 8 hul jong liefde aan mekaar verklaar!. Hulle is in 1994 getroud en is die trotse ouers van twee seuns en ‘n dogter. Die oudste JB, boer in die Senekal omgewing en Merwe is ‘n student. Die jongste, Sharne is op skool in Durban. Wanneer Japie nie werk nie, ry hy met een van sy twee motorfietse en is baie gesteld op sy fiksheid. Hy neem Saterdae deel aan die “Park Run” en speel
gereeld muurbal. “Ek probeer soveel moontlik doen in my beskikbare tyd. Ek speel ook graag gholf (vanaf ‘n 17 voorgee), jag en vang vis. My vrou sê ek probeer elke stokperdjie wat daar is, doen.” My doel is om OVK se graanafdeling aansienlik te vergroot. “Die potensiaal is daar en ek hoop dit kan selfs voor vyf jaar gebeur. Ek sal graag my ondervinding in die internasionale en plaaslike verhandeling van graan aan die produsente wil oordra om hul te help om prysbesluite te neem. Hulle het soveel fasette wat hulle aandag vereis, dat daar nie altyd tyd is om nog op die markte te fokus nie. Ek sal graag die boere winsgewend op die plase wil sien sodat hulle volhoubaar kan produseer.” Japie leef ‘n vol lewe. Hy gebruik elke oomblik om ‘n verskil te maak vir homself, sy familie en die graanbedryf. Die voordeel wat die produsente uit Japie se betrokkenheid gaan kry, sal die tyd leer, maar ons kan verseker wees, hy gaan al sy kennis en onder-
KLIMAATINLIGTING WEER
REËNVAL
Die werklike reënval en temperatuursyfers tot 31 Augustus 2017 word verskaf deur OVK weerstasies in onderskeie streke. Die werklike vs langtermyn reënval en temperatuur word in onderstaande grafieke weergegee.
MINIMUM TEMPERATURE
MAKSIMUM TEMPERATURE
DAM
RIVIER
KAPASITIET ,000 000m3
28/08/17 %
2016 %
ALLEMANSKRAAL
SAND
174.60
44.40
14.00
BLOEMHOF
VAAL
1240.30
96.70
24.40
ERFENIS
GROOT VET
206.10
67.70
46.10
FIKA-PATSO
NAMAHADI
29.50
49.10
14.60
GARIEP
ORANJE
5196.10
68.80
57.20
KALKFONTEIN
RIET
325.20
12.40
4.90
KNELLPOORT
RIETSPRUIT
130.00
48.10
39.80
KOPPIES
RENOSTER
42.40
86.70
36.40
KRUGERSDRIFT
MODDER
71.50
41.90
34.90
RUSTFONTEIN
MODDER
71.30
31.60
26.90
STERKFONTEIN
NUWEJAARSPRUIT
2617.00
92.30
89.70
TIERPOORT
TIERPOORT
34.00
4.50
-0.1
VAAL
VAAL
2603.50
89.20
33.40
VANDERKLOOF
ORANJE
3171.30
81.00
64.90
58.17
34.80
60 OVK NUUS | SEPTEMBER 2017