EFFECTIVITEIT EN IMPLEMENTATIE SAMEN BESLISSEN MET

Uitkomstinformatie Over Nacontrole Na Borstkanker

De effectiviteit en implementatie van samen beslissen met uitkomstinformatie over de inrichting van de nacontrole bij borstkanker is onderzocht in de SHOUT-BC studie, onderdeel van de SHOUT studies in het Experiment Uitkomstindicatoren.

Eén op de zeven vrouwen in Nederland krijgt borstkanker. De kans om borstkanker te overleven is de laatste jaren gestegen. Het aantal patiënten dat na het afronden van hun behandeling nacontrole krijgt neemt toe. Tot nu toe is de nacontrole op basis van landelijke richtlijnen voor bijna alle borstkankerpatiënten gelijk. De risico’s op terugkeer in het borstgebied of het ontstaan van een nieuwe tumor in de andere borst zijn echter niet voor iedereen hetzelfde. Binnen het Experiment Uitkomstindicatoren is daarom de Borstkanker nacontrole keuzehulp ontwikkeld om patiënten en zorgverleners te ondersteunen bij samen beslissen over de inrichting van de nacontrole na borstkanker. Uitgangspunt bij de ontwikkeling van de keuzehulp betrof het INFLUENCE­nomogram: een voorspelmodel waarmee het persoonlijk risico op terugkeer van borstkanker in het borstgebied of een nieuwe borsttumor kan worden berekend. In de SHOUT­BC studie is de effectiviteit en implementatie van de inzet van de Borstkanker nacontrole keuzehulp en de scholing in samen beslissen met uitkomstinformatie onderzocht.

De ontwikkeling van de keuzehulp heeft plaatsgevonden in co­creatie met een multidisciplinaire werkgroep en conform de landelijke leidraad voor de ontwikkeling van een keuzehulp bij een richtlijn. Als onderdeel van het ontwikkelproces zijn er meerdere (behoefte)onderzoeken uitgevoerd onder patiënten en zorgverleners.

SHOUT-BC STUDIE

De SHOUT­BC studie bestond uit drie fases: de pre­implementatiefase, de implementatiefase en de post­implementatie fase. De dataverzameling betrof vragenlijsten

Inrichting nacontrole en nazorg borstkanker

Behoefteonderzoek patiënten

Behoefteonderzoek zorgverleners

Ontwikkeling keuzehulp

Inschatting risicopercepties patiënten

Inschatting risicopercepties zorgverleners

SHOUT studie protocol en geluidsopnames van consulten. In totaal zijn er 581 patiënten geïncludeerd in de zeven Santeon ziekenhuizen. Vrouwen die de vragenlijst hebben ingevuld waren gemiddeld 62 jaar oud. Uit een eerste analyse van de resultaten van het vragenlijstonderzoek blijkt dat het gebruik van de Borstkanker nacontrole keuzehulp met uitkomstinformatie zorgt voor meer samen beslissen. Patiënten zijn dus méér betrokken bij de beslissing over hoe hun nacontrole eruit komt te zien. Ook wijzen de eerste resultaten in de richting van minder intensieve nacontrole. Daarnaast zijn patiënten tevreden over de Borstkanker nacontrole keuzehulp en zouden ze deze aanraden aan andere patiënten:

“Erg prettig om op deze manier inzage te krijgen in de mogelijke risico’s en toch ook zelf weer regie te hebben na een diagnose waarbij je weinig keuze hebt”. De geluidsopnames van de consulten laten verschillende verbetermogelijkheden zien rondom het gebruik van de Borstkanker nacontrole keuzehulp in de spreekkamer en samen beslissen met uitkomstinformatie in het algemeen. Zo kan de uitleg over opties en bijbehorende keuzes meer gestructureerd (de verschillende opties kunnen bijvoorbeeld duidelijker één­voor­één worden besproken zoals de frequentie van de nacontrole) en is het belangrijk dat de afwegingen van de patiënt meer aan bod komen. Ook geven sommige patiënten aan het besluit over de inrichting van de nacontrole jaarlijks terug te willen laten komen: “Nu heb ik gewoon nog van: Ik wil elk jaar terugkomen. Maar als het wat meer ingedaald is en ik weet dit langer dan kies ik misschien wel voor eens in de twee jaar”. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat ook artsen minder intensieve nacontrole “spannend” vinden. Zo vragen zij bijvoorbeeld vaker door naar de afwegingen van de patiënt als deze aangeeft af te willen wijken van de standaard.

VERVOLGSTAPPEN

• Ontwikkeling handvatten gebruik keuzehulp in spreekkamer

Er worden concrete handvatten ontwikkeld voor de inzet van de Borstkanker nacontrole keuzehulp in de spreekkamer, bijvoorbeeld door middel van een zakkaartje met voorbeeldzinnen. Daarnaast zal in de scholing meer aandacht worden besteed aan hoe de persoonlijke berekening op risico met het INFLUENCE­nomogram, zoals geïntegreerd in de Borstkanker nacontrole keuzehulp, toe te lichten aan de patiënt.

• Borstkanker nacontrole keuzehulp beschikbaar voor een bredere groep patiënten

Er is een nieuwe versie van het INFLUENCE­nomogram

SHOUT-BC studie

SHared decision-making supported by OUTcome information regarding surveillance after Breast Cancer

Aanleiding

Uitkomstinformatie kan worden ingezet om patiënten te informeren over (behandel)opties en hen in staat te stellen om samen met hun zorgverlener te beslissen over de best passende zorg.

581 patiënten uit de 7

Santeon ziekenhuizen

Jet Ankersmid-Matos Miguel, promovenda Santeon

“Onderzoek naar samen beslissen kan hand in hand gaan met implementatie. Het onderzoek heeft concrete aanknopingspunten opgeleverd over wat samen beslissen met uitkomstinformatie oplevert en wat we nog kunnen verbeteren.” in ontwikkeling, waarin ook neo­adjuvant behandelde patiënten zijn opgenomen. Deze patiëntengroep kan dan ook gebruik gaan maken van de Borstkanker nacontrole keuzehulp.

• Ingebruikname Borstkanker nacontrole keuzehulp in 10 extra ziekenhuizen

Naast de 8 ziekenhuizen die al gebruik maken van de Borstkanker nacontrole keuzehulp zullen er in het kader van de NABOR studie nog 10 extra ziekenhuizen starten.

Borstkanker

Doelstelling De SHOUT-BC evalueert de implementatie en effectiviteit van samen beslissen met uitkomstinformatie over de inrichting van de nacontrole na borstkanker.

Resultaten

Uitkomstmaten vragenlijsten 1

Samen beslissen:

Rol patiënt in besluitvorming:

Intensiviteit nacontrole:

Risicopercepties:

Pre-implementatie

Implementatie

1 2 3

Geluidsopnames

Vragenlijsten passief actief

Evaluatie keuzehulp vragenlijsten 2

Bijna alle patiënten raden de keuzehulp aan aan andere patiënten.

De meeste patiënten vinden informatie begrijpelijk en bruikbaar.

De risico-informatie is duidelijk en helpend.

Lees hier de publicaties binnen de SHOUT­BC studie.

Scholing samen beslissen

Geluidsopnames

Vragenlijsten

Post-implementatie Ingebruikname keuzehulp

Geluidsopnames 3

Er wordt duidelijk door de zorgverlener aangegeven dat de patiënt een keuze heeft. Uitleg over opties en keuzes kan meer gestructureerd.

Afwegingen patiënt worden niet altijd besproken (beperkt wikken en wegen).

BORSTKANKER | SAMEN BESLISSEN MET UITKOMSTINFORMATIE IN DE PRAKTIJK

Foto boven:

Naam: Yvonne van Riet

Functie: Chirurg­oncoloog

Werkzaam in: Catharina

Ziekenhuis Eindhoven

Foto onder:

Naam: Dorothé Jans

Functie: Verpleegkundig specialist

Werkzaam in: Canisius

Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) Nijmegen