“HET IS TIJD VOOR EEN BEKOSTIGINGSEXPERIMENT OP HET GEBIED VAN SAMEN BESLISSEN”

Het huidige bekostigingsmodel faciliteert uitkomstgerichte zorg onvoldoende. We willen samen met zorgverzekeraars op zoek naar mogelijkheden die ons leren wat ons stimuleert en motiveert om te blijven inzetten op vernieuwende zorginitiatieven, aldus Ronald van der Bijl, Marketing en Sales manager bij Medisch Spectrum Twente en trekker van het domein Zorgverkoop bij Santeon.

Dat de zorg voor grote uitdagingen staat is bij iedereen bekend. Niet alleen is het financiële kader beperkt maar ook de arbeidstekorten spelen de zorg parten. Hoe houden we de kwalitatief goede zorg ­betaalbaar en toegankelijk? Hoe benutten we de schaarse capaciteiten beter en implementeren we nieuwe (digitale) ontwikkelingen sneller? Niet voor niets zet het Integraal Zorgakkoord (IZA) in op de vijf principes van arbeidsbesparende en passende zorg.

ZORG OP MAAT VOOR DE PATIËNT

Van der Bijl: “Samen beslissen draagt bij aan de beoogde versnelling van transformatie naar passende zorg. Immers, we zien uit het Experiment dat samen beslissen vaker leidt tot de keuze voor een conservatieve behandeling waarmee de belasting op de diagnostiek en behandeling afneemt. Zo wordt er zorgcapaciteit vrijgemaakt voor andere patiënten en nemen de maatschappelijk zorgkosten af. Maar belangrijker is dat samen beslissen goed is voor de patiënt, want die krijgt zorg op maat.”

DUURZAME INBEDDING VAN SAMEN BESLISSEN

Maar waarom is de implementatie dan complex? “Het DBC­prestatiebekostigingsmodel kent volumeprikkels. Eenvoudig gesteld resulteert conservatiever behandelen in minder financiële opbrengsten, zowel voor het ziekenhuis als voor de medisch specialist. Het rendement van het ziekenhuis kan hierdoor afnemen en in dat verlengde de mogelijkheden om te kunnen blijven investeren in de zorg. En het heeft ook gevolgen voor het inkomen van de medisch specialist. Daar staat dan wel een groeiende populatie van patiënten tegenover waardoor het aantal behandelingen zal toenemen. Waar het financiële evenwicht komt te liggen tussen conservatiever en meer behandelen als gevolg van een toenemende zorgvraag zal in de tijd nog moeten blijken. Daarom hebben we initiatieven nodig die leiden tot een afname van de gemiddelde zorgkosten per patiënt,” aldus

Van der Bijl. “Het zijn overigens begrijpelijke bezwarenniemand wil minder gaan verdienen ­ maar het strookt niet met de beweging om versneld in te zetten op samen beslissen. Daarnaast zetten verzekeraars in op een zo laag mogelijk zorgpremie wat weer druk zet op de tarieven die zij bereid zijn om te betalen voor de geleverde zorg van ziekenhuizen.”

Van der Bijl: “Samen beslissen kent kosten in de opstartfase voor het implementeren van keuze­ondersteunende materialen en scholing. Daarna kent samen beslissen ook structurele kosten voor bijvoorbeeld licenties van ondersteunende (digitale) keuzeondersteuning. Of samen beslissen meer consulttijd vergt? Daarover verschillen de meningen tussen medisch specialisten en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), die het standpunt inneemt dat samen beslissen onderdeel is van de reguliere zorg. In deze context van soms tegengestelde belangen maar waarin velen het met elkaar eens zullen zijn dat samen beslissen goed is voor de patiënt en belangrijk voor de houdbaarheid van de zorg in de toekomst moeten we op zoek naar een duurzame borging van samen beslissen waarbij de juiste inspanningen worden beloond. De inzet van transformatiegelden kan in de opstartfase zinvol zijn voor het inbedden van samen beslissen, de ontwikkeling en inzet van keuze­instrumenten in het zorgpad en voor de benodigde leertijd van zorgverleners in de opstartfase. Het prangende vraagstuk is hoe we op de langere termijn dit duurzaam kunnen borgen? Het is niet in het belang van de maatschappij als de rekening eenzijdig bij de ziekenhuizen komt te liggen.”

Alternatieve Bekostiging

Van der Bijl: “Santeon heeft in het recente verleden samen een aantal verzekeraars interessante ervaringen opgedaan met alternatieve bekostigingsmodellen voor de borstkankerzorg. Het ging hierbij om een bundled payment afspraak (vast bedrag per patiënt) en een prestatiebeloning op de geleverde zorguitkomsten (flexibel bedrag, zowel bonus als malus). Mijn ervaring is dat verzekeraars dus wel degelijk openstaan voor financiële experimenten om betere zorg te stimuleren en zorgverleners te motiveren.”

De Volgende Stap

Van der Bijl: “Als Santeon richten wij ons op het verbeteren van zorg vanuit de praktijkvariatie tussen de 7 ziekenhuizen. Door deze verbetercycli te verbinden met samen beslissen ontstaat een interessante basis voor een bekostigingsexperiment. Met de juiste stuurindicatoren kunnen zorgverleners gestimuleerd, gemotiveerd én beloond worden om versneld over te gaan tot het implementeren van samen beslissen. Ook kunnen we leren hoe samen beslissen tot een positieve business case voor het ziekenhuis kan leiden. Het is zoeken naar een win­winsituatie, dus voor alle betrokken partijen: de patiënt, de zorgverzekeraar, het ziekenhuis en de medisch specialist. Het is tijd om dit met geïnteresseerde verzekeraars te gaan verkennen en met elkaar te leren wat wel en niet werkt. We zien hiervoor in het zorgpad longkanker interessante mogelijkheden.”