บันทึก “ศึกร่มเกล้า” ยี่สิบสามปีตำนานสมรภูมิ ๑๔๒๘

บันทึก ๑๔๖ นิตยสารสารคดี ฉบับที่ ๓๑๗ กรกฎาคม ๒๕๕๔ SCP R0M KLAO.indd 146

ยี่สิบสามปตํานาน 23/7/2011 18:03

บันทึก ๑๔๖ นิตยสารสารคดี ฉบับที่ ๓๑๗ กรกฎาคม ๒๕๕๔ SCP R0M KLAO.indd 146

ยี่สิบสามปตํานาน 23/7/2011 18:03

สภาพหมู  บ า นร ม เกล า ในป พ.ศ. ๒๕๕๓ มองจากยอดเนินแหงหนึง่ ทางดานตะวันออก ของหมูบาน อดีตสมรภูมิเลื่องชื่อระหวาง ไทย-ลาวแห ง นี ้ ป จจุ บ ั นมี ป ระชากรราว ๑,๐๐๐ คน แบงเปน ๒ หมูบาน คือหมูบาน รมเกลาและหมูบานสงบสุข

สมรภูมิ ๑๔๒๘ SCP R0M KLAO.indd 147

เรื่อง : สุเจน กรรพฤทธิ์ ภาพ : บันสิทธิ์ บุณยะรัตเวช ประเวช ตันตราภิรมย ฉบับที่ ๓๑๗ กรกฎาคม ๒๕๕๔ นิตยสารสารคดี

๑๔๗

23/7/2011 18:03

บันทึก

ยี่สิบสามปตํานานสมรภูมิ ๑๔๒๘

เสนเขตแดนที่ลาวยึดถือ เสนเขตแดนที่ไทยยึดถือ

เนิน ๑๑๘๒ เนิน ๑๑๘๖

แ ม นํ้ า เ หื อ ง

จังหวัดพิษณุโลก

เนิน ๑๑๘๔

เนิน ๑๓๗๐

เนิน ๑๔๒๘

เ หื อ ง

เนิน ๙๐๐

แ ม นํ้ า

ถนนหลวงหมายเลข ๑๒๖๘ หมูบานรมเกลา ฐานเอกราช

แมน

ํ้าเหือ

จังหวัดเลย

ลําดับรณ เหตุกา

งปา

หมัน

ศพึกฤษรภามคมเก๒๕ล๓๐๑า๕๓ กุมภาพันธ ๒

๑

พฤษภาคม-กันยายน ๒๕๓๐

๓๑ พ.ค. ทหารลาวโจมตีรถแทรกเตอร บริษทั เอกชนไทยทีท่ าํ ปาไมในพืน้ ทีบ่ า นรมเกลา มีการจับตัวราษฎรไทยในพืน้ ที่ เกิดการปะทะกัน ระหวางทหารพรานไทยกับทหารลาวหลายครั้ง สงผลใหกองทัพภาคที่ ๓ สงกําลังทหารหลักเขา ผลักดันกองกําลังลาวที่เขามายึดจุดยุทธศาสตร สําคัญตาง ๆ

๑๔๘ นิตยสารสารคดี ฉบับที่ ๓๑๗ กรกฎาคม ๒๕๕๔ SCP R0M KLAO.indd 148

๒

ตุลาคม-พฤศจิกายน ๒๕๓๐

มีการปะทะกันระหวางทหารไทยกับลาว บอยครัง้ ขึน้ บานรมเกลากลายเปนพืน้ ทีอ่ นั ตราย การสูร บดําเนินไปอยางรุนแรง กองทัพไทยเริม่ ใช เครื่องบินขับไลเขาสนับสนุนการโจมตีภาคพืน้ ดิน ใน “ยุทธการสอยดาว ๐๑” ทั้ง ๒ ฝายเริ่มเปด แนวรบทางการทูตดวยการยื่นหนังสือกลาวหา อีกฝายไปยังองคการระหวางประเทศ

๓

ธันวาคม ๒๕๓๐

ทหารลาวยึ ด จุ ด ยุ ท ธศาสตร สํ า คั ญ อาทิ เนิน ๑๑๘๒, ๑๔๒๘, ๑๓๗๐ ไวไดอยาง เหนียวแนน การสูรบเปนไปอยางรุนแรง * ภาพเกาจากหนังสือพิมพ มติชน และ สยามรัฐ

23/7/2011 18:03

N

แขวงไชยะบุรี สปป. ลาว เนิน ๑๔๒๘ (ไกลสุดสภาพโลงเตียน) ในยามเชา ปจจุบันเนินนี้ถือเปนสวนหนึ่งของ No man’s land หรือพื้นที่พิพาทขนาด ๘๐ ตารางกิโลเมตรที่ยังไมอาจปกปนเขตแดนได โดยทั้งไทยและลาวเลือก “ปลอย” ปญหานี้ไว หลีกเลี่ยงการใชกําลัง และเจรจาเรื่องเขตแดน ในจุดที่ทําไดกอนเพื่อลดความขัดแยง

ภาพถายดาวเทียม THEOS แสดงตําแหนงหมูบานรมเกลาและภูมิประเทศโดยรอบ อนุเคราะหภาพโดยสํานักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (องคการมหาชน) - GISTDA ➔

ภาพดาวเทียมและรายละเอียดที่ปรากฏใชเพื่ออธิบายสภาพการรบในสมรภูมิเทานั้น หามนําไปใชงานนอกเหนือจากนี้เด็ดขาด

๕

กุมภาพันธ ๒๕๓๑

กองทัพไทยเปด “ยุทธการสอยดาว ๐๒” โดยเพิม่ ความรุนแรงและความถี่ในการโจมตีมากขึ้น ไทยเสียเครื่องบินขับไลแบบ F-5 เครื่องบินลาด ตระเวนและตรวจการณระยะใกล OV-10 อยางละลํา

พล.อ. เปรม ติณสูลานนท นายกรัฐมนตรี ตรวจแนวรบที่สมรภูมิรมเกลา

๔

มกราคม ๒๕๓๑

การสูร บยังดําเนินตอไปโดยไทยใชกาํ ลัง ฝู ง บิ น ขั บ ไล F-5 เข า โจมตี เ ต็ ม อั ต ราศึ ก เพื ่ อ ผลักดันขาศึกออกจากเนิน ๑๔๒๘ ซึ่งเปนจุด ยุทธศาสตรสาํ คัญทีส่ ดุ สวนในกรุงเทพฯ มีการ ประทวงหนาสถานทูตลาว ขณะที่ในเวียงจันทน ก็มีการประทวงหนาสถานทูตไทย

SCP R0M KLAO.indd 149

นายกรัฐมนตรีลาวสงสารมาขอเจรจากับนายกรั ฐ มนตรี ไ ทย หลั ง ปรากฏข า ว พล.อ.เกรี ย งศั ก ดิ ์ ชมะนันทน อดีตนายกรัฐมนตรี ที่มีสายสัมพันธอันดี กับผูนําระดับสูงของลาว เดินทางไปกรุงเวียงจันทน เงียบ ๆ สงผลใหเกิดการเจรจาหยุดยิงและถอนกําลัง แตละฝายหางแนวรบดานละ ๓ กิโลเมตรตัง้ แต ๑๙ กุมภาพันธ และมีการแลกเปลี่ยนการเยือนของผูนํา ทหารและสงคืนเชลยศึก ถือเปนการยุติ “ศึกรมเกลา” อยางเปนทางการ

ฉบับที่ ๓๑๗ กรกฎาคม ๒๕๕๔ นิตยสารสารคดี

๑๔๙

23/7/2011 18:04

บันทึก

ยีส่ บิ สามปตํานานสมรภูมิ ๑๔๒๘

พฤษภาคม ๒๕๓๐ – มกราคม ๒๕๓๑

> สภาพภายในฐานปฏิบัติการตํารวจตระเวนชายแดน ใกลบานรมเกลา ในอดีตฐานนี้คือ “ฐานเอกราช” ของ หนวยทหารพรานซึ่งถูกกําลังทหารลาวโจมตีอยางหนัก ในช ว งกลางป ๒๕๓๐ แนวบั ง เกอร ที ่ เห็ นนี ้ เป นแนว บังเกอรเกาซึ่งถูกเสริมใหแข็งแรงขึน้ และยังคงใชงาน อยูจนถึงปจจุบัน

ระหวางสงคราม รัฐบาลไทยและลาวปลุก “กระแสชาติ นิยม” ในหมูป ระชาชนของตนอยางเต็มที่ มีการเดินขบวน ประทวงตอตานอีกฝายตามเมืองใหญๆ ในภาพเปนการ ชุมนุมประทวงของสมาชิกองคการแรงงานรั ก ษาความ มั่นคงแหงชาติ นักศึกษาวิทยาลัยเทคนิคดุสิต วิทยาลัย ครูธนบุรี และวิทยาลัยชางกล (วิทยาเขตปทุมวัน) หนา สถานเอกอัครราชทูตลาว กรุงเทพฯ

(ภาพ : สยามรัฐ ๒๘ มกราคม ๒๕๓๑)

> ถนนหลวงหมายเลข ๑๒๖๘ ปจจุบนั เปนถนนลาดยาง สภาพดีตัดผานหนาหมูบานรมเกลา ระหวางสงคราม ถนนสายนี้แคบมากและถือเปนถนนสายอันตรายที่สุด สายหนึ่งในพื้นที่แถบนี้

๑๕๐ นิตยสารสารคดี ฉบับที่ ๓๑๗ กรกฎาคม ๒๕๕๔ SCP R0M KLAO.indd 150

23/7/2011 18:04

ยอนไป ๒๔ ปที่แลว ในวันสุดทายของเดือนพฤษภาคม ๒๕๓๐ การโจมตีรถแทรกเตอรของบริษัทเอกชนที่รับสัมปทานปาไมแถบ บานรมเกลาของกองกําลังทหารลาวกลายเปนชนวนสงครามเต็มรูปแบบ ระหวางไทย-ลาว วาดวยเรื่อง “เสนเขตแดน” และ “พื้นที่ทับซอน” ที่ตางฝายตางอางสิทธิ สงครามครั้งนี้กินเวลา ๙ เดือน และกลายเปน “ประวัติศาสตรบาดแผล” ที่ตกทอดสูคนรุนหลัง ฉบับที่ ๓๑๗ กรกฎาคม ๒๕๕๔ นิตยสารสารคดี SCP R0M KLAO.indd 151

๑๕๑

23/7/2011 18:04

บันทึก

ยี่สิบสามปตํานานสมรภูมิ ๑๔๒๘

มกราคม-กุมภาพันธ ๒๕๓๑

ดวยความทีส่ มรภูมริ ม เกลาเปนภูเขาสูงสลับซับซอน เฮลิคอปเตอร ของทหารไทยทีเ่ ขาปฏิบัติการในพืน้ ทีห่ ลายลําจึงประสบอุบตั ิเหตุ ตกเนื่องจากสภาพทัศนวิสัยไมดี > ในศึกรมเกลา กําลังหลักของฝายไทยนอกจากทหารกองทัพ ภาคที่ ๓ กําลัง อี กหน ว ยที ่ ไม คอยถู กกล า วถึ งคื อกํ าลั ง ทหาร พรานที่ถูกสงไปเป น “แนวหน า ” เข า ตี จุดยุ ทธศาสตร สํ า คั ญ ที่สุดอยางเนิน ๑๔๒๘ ในภาพทหารพรานกําลังแบกคนเจ็บ ออกจากบริเวณเนิน ๑๔๒๘ มาปฐมพยาบาลในแนวหลัง (เอื้อเฟอภาพ : ประภาส รวมรส)

ปรกติ ปญหาเรื่องเสนเขตแดนแกไขไดดวยการ “เจรจา” การขอให “องคการระหวางประเทศ” ตัดสินขอพิพาท และสุดทายคือ “การรบ” รัฐบาลไทยและลาวยุคนั้นเลือก “รบ” ผลที่ตามมาคือทั้งสองฝายมที หารเสียชีวิตรวมกัน ๖๒๖ คน บาดเจ็บ ๑,๘๗๓ คน ไมรวมผูพิการ และราษฎรไทย-ลาวจํานวนมากที่ไดรับผลกระทบ ๑๕๒ นิตยสารสารคดี ฉบับที่ ๓๑๗ กรกฎาคม ๒๕๕๔ SCP R0M KLAO.indd 152

23/7/2011 18:04

< การลําเลียงกําลังทหารไทยเขาสูส มรภูมริ ม เกลา ภาพนี ้ ถ า ยเมื ่ อวั น ที ่ ๔ กุ มภาพั น ธ ๒๕๓๑ ขณะ การรบดําเนินไปอยางรุนแรง (ภาพ : มติชน ๕ กุมภาพันธ ๒๕๓๑)

๑๕๓ ฉบัฉบับบทีที่ ๓๑๗ ่ ๓๑๗ กรกฎาคม กรกฎาคม๒๕๕๔ ๒๕๕๔ นินิตตยสารสารคดี ยสารสารคดี ๑๕๓ SCP R0M KLAO.indd 153

23/7/2011 18:04

บันทึก

ยี่สิบสามปตํานานสมรภูมิ ๑๔๒๘

กุมภาพันธ ๒๕๓๑ > พล.อ. ชวลิต ยงใจยุทธ (ขวาสุด) ผบ.สส. และ ผบ.ทบ. ของ ไทยมาตอนรับ พล.อ. สีสะหวาด แกวบุนพัน (คนถัดมาจากขวา) หัวหนาเสนาธิการทหารสูงสุด กองทัพประชาชนลาว ซึง่ เดินทาง มาถึงทาอากาศยานดอนเมืองเพื่อเปดการเจรจา เมื่อวันที่ ๑๖ กุมภาพันธ ๒๕๓๑ ขณะทีใ่ นสมรภูมริ บยังคงเปนไปอยางดุเดือด (ภาพ : สยามรัฐ ๑๗ กุมภาพันธ ๒๕๓๑)

ภาพของสํานักขาวรอยเตอรถา ยจากกรุงเวียงจันทน ระบุวา เปน ชิน้ สวนของเครือ่ ง OV-10 ของไทยทีถ่ ูกยิงตก และนํามาแสดงให สาธารณชนชม (ภาพ : สยามรัฐ ๑๗ กุมภาพันธ ๒๕๓๑)

๑๕๔ นิตยสารสารคดี ฉบับที่ ๓๑๗ กรกฎาคม ๒๕๕๔ SCP R0M KLAO.indd 154

23/7/2011 18:04

กลางเดือนกุมภาพันธ เกิดความเคลื่อนไหวครั้งสําคัญคือ ปรากฏขาวการไปเยือนลาวเงียบ ๆ ของ พล.อ. เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน อดีตนายกรัฐมนตรีไทยซึ่งมีสายสัมพันธอันดีกับผูนําระดับสูงของลาว หลังจากนั้นก็มีสารจากนายกรัฐมนตรีลาวถึงนายกรัฐมนตรีไทย เพื่อขอเจรจาสงบศึก และศึกรมเกลาก็ยุติลงหลังการเจรจาครั้งนี้ ดวยความ “มวนซื่น” ระหวางผูนํารัฐบาลไทย-ลาว

๑๕๕ ฉบัฉบับบทีที่ ๓๑๗ ่ ๓๑๗ กรกฎาคม กรกฎาคม๒๕๕๔ ๒๕๕๔ นินิตตยสารสารคดี ยสารสารคดี ๑๕๕ SCP R0M KLAO.indd 155

23/7/2011 18:04

พุทธศักราช ๒๕๕๔ ความทรงจํา “ศึกรมเกลา”

ยสารสารคดี ฉบัฉบับบทีที่ ่ ๓๑๗ ๓๑๗ กรกฎาคม กรกฎาคม ๒๕๕๔ ๒๕๕๔ ๑๕๖ ๑๕๖ นินิตตยสารสารคดี SCP R0M KLAO.indd 156

23/7/2011 18:05