ภาพสลักศิลาเล่าเรื่องวรรณกรรมจีนใน “สวนขวา” เมืองโบราณ

ภาพสลักที่นี่มาจากเรื่องราววรรณกรรมจีนหลายเรื่อง เ น สามกก วยงัก หองสิน ย ัง องกัง และโ ยเ ียน แ ก างจากภาพสลัก ิลาที่พา ลพระอโบส วั พิ ย า ิการาม ที่เ นภาพเรื่องสามกกเทานัน

ภาพสลัก ิลา เลาเรื่องวรรณกรรมจีนใน

ภาพจาหลักที่ สวนขวา ในเมืองโบราณ มีความนาสนใจคือ

สวนขวา เมืองโบราณ

าน ิ นวรั น ภัก ีคา

หมวดศิล ะ ราคา ๑๙๐ บาท

ภาพสลั ก ิ ล า เลาเรือ ่ งวรรณกรรมจีน ใน สวนขวา เมืองโบราณ

าน ิ นวรั น ภัก ีคา

ISBN 978-974-7385-46-5 หนังสือ ภาพสลักศิลาเล่าเรื่องวรรณกรรมจีนใน “สวนขวา” เมืองโบราณ ผเขียน ศานติ-นวรัตน์ ภักดีค�า พิมพ์ครังแรก กุมภาพันธ์ จ�านวนพิมพ์ เล่ม ราคา บาท สงวนลิขสิทธิโดยส�านักพิมพ์เมืองโบราณ ในนาม บริษัทวิริยะธุรกิจ จ�ากัด บรรณาธิการเล่ม ภาพ ระกอบ

ออกแบบ ก จัดร เล่ม ควบคมการผลิต พิมพ์ที่

จัดจ�าหน่าย

อภิวันทน์ อดุลยพิเชฏฐ์ ายภาพ ส�านักพิมพ์สารคดี เจียมจิตร ความสุข ธนา วาสิกศิริ ด่านสุทธาการพิมพ์ โทร บริษัทวิริยะธุรกิจ จ�ากัด ถนนปรินายก แขวงบ้านพานถม เขตพระนคร กรุงเทพ โทร อัตโนมัติ โทรสาร -

ขอมลทางบรรณานกรมของหอสมดแห่ง าติ ศานติ ภักดีค�า ภาพสลักศิลาเล่าเรื่องวรรณกรรมจีนใน “สวนขวา” เมืองโบราณ --กรุงเทพ : เมืองโบราณ หน้า ศิลปวัตถุโบราณ วรรณกรรมจีน--ภาพ ชื่อเรื่อง

-

-

- -

ส�านักพิมพ์เมืองโบราณ ในนาม บริษัทวิริยะธุรกิจ จ�ากัด ถนนปรินายก แขวงบ้านพานถม เขตพระนคร กรุงเทพ โทร อัตโนมัติ โทรสาร ที่ รก า ศรีศักร วัลลิโภดม ธิดา สาระยา เสนอ นิลเดช สุวรรณา เกรียงไกรเพ็ชร์ ผอ�านวยการ สุวพร ทองธิว ผจัดการทั่ว ผอ�านวยการ ายศิล จ�านงค์ ศรีนวล ผอ�านวยการ ายการตลาดและ าย ระ าสัมพันธ์ ปฏิมา หนูไชยะ บรรณาธิการส�านักพิมพ์ อภิวันทน์ อดุลยพิเชฏฐ์ ที่ รก าก หมาย สมพจน์ เจียมพานทอง

๒ A-W intro.indd 2

ศานติ-นวรัตน์ ภักดีค�า 2/18/10 2:26 PM

คานาสานักพิมพ

ในประวัตศิ าสตร์สงั คมไทยยุคต้นรัตนโกสินทร์ เป็นทีร่ กู้ นั อยูว่ า่ ศิลปะและวั น- ธรรมจีนได้รบั ความนิยมในกลุม่ ชนชัน้ น�าในยุคนัน้ เช่น กษัตริย ์ ขุนนาง พ่อค้า เชือ้ พระวงศ์ ล สิง่ ก่อสร้างภายใน “สวนขวา เมืองโบราณ” จังหวัดสมุทร- ปราการ เป็นประจักษ์พยานทางวัตถุอกี ประเภทหนึง่ ทีส่ ะท้อนค่านิยมดังกล่าว ทัง้ นีเ้ พราะองค์ประกอบส�าคัญของสวนขวา เมืองโบราณ ได้แก่ ภาพศิลาจ�าหลัก ที่มีอยู่ จุดรอบพื้นที่ระเบียงสวนขวาแห่งนี้ ตามประวัติว่าเมืองโบราณได้ ผาติกรรมมาจากวัดไผ่เงินโชตนาราม และสันนิษฐานว่าน่าจะเป็นส่วนหนึ่งที ่ เคยใช้ตกแต่งสวนขวาในพระบรมมหาราชวังที่รัชกาลที่ โปรดเกล้า ให้รื้อ สวนขวาไปถวายวัดวาอารามต่าง ๆ ลักษณะของภาพจ�าหลักศิลาดังกล่าว อาจารย์ศานติและอาจารย์นวรัตน์ ภักดีค�า ผู้เขียนหนังสือเล่มนี้วิเคราะห์ว่า “ภาพสลักชุดนี้มีความคล้ายคลึงกับภาพสลักเรื่องสามก๊กที่พาไลพระอุโบสถ วัดพิชยญาติการาม ธนบุร”ี แต่ภาพจ�าหลักทีส่ วนขวามีความน่าสนใจคือ ภาพ สลักทีน่ มี่ าจากเรือ่ งราววรรณกรรมจีนหลายเรือ่ ง เช่น สามก๊ก ซวยงัก ห้องสิน ซุยถัง ซ้องกัง และโปยเซียน แตกต่างจากภาพสลักศิลาที่พาไลพระอุโบสถ วัดพิชยญาติการามทีเ่ ป็นภาพเรือ่ งสามก๊กเท่านัน้ ภาพจ�าหลักศิลาทีส่ วนขวา จึงแสดงถึงความรับรู้และความเข้าใจของคนไทยในยุคต้นรัตนโกสินทร์ที่มีต่อ วรรณกรรมเหล่านีเ้ ป็นอย่างดี จึงสามารถดูภาพจ�าหลักและรูว้ า่ ภาพนีเ้ ล่าเรือ่ ง วรรณกรรมใด อาจารย์ศานติและอาจารย์นวรัตน์ ภักดีค�า ได้ดแู ละอ่านภาพจ�าหลัก ศิลาทีต่ กแต่งสวนขวา เมืองโบราณ ว่าแต่ละภาพมาจากวรรณกรรมจีนเรือ่ งใด และมาจากเนือ้ หาตอนใดของเรือ่ งนัน้ โดยผูเ้ ขียนได้คดั ลอกเนือ้ หาตอนนัน้ ๆ มา ประกอบการอธิบายอย่างละเอียด หนังสือ ภาพสลักศิลาเล่าเรือ่ งวรรณกรรม ุ ค่าและความน่าสนใจมากกว่าการเป็น จีนใน “สวนขวา” เมืองโบราณ จึงมีคณ คู่มือในการชมภาพสลักภายในสวนขวา เมืองโบราณ เท่านั้น แต่ยังเหมาะ ส�าหรับผู้สนใจงานวรรณกรรมจีนอีกด้วย ส�านักพิมพ์เมืองโบราณ กุมภาพันธ์ ภาพสลักศิลาเล่าเรื่องวรรณกรรมจีน ใน “สวนขวา” ในเมืองโบราณ A-W intro.indd 3

๓ 2/18/10 2:26 PM

คานา เขียน “สวนขวา” เป็นสวนอย่างจีนซึง่ พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย โปรด เกล้า ให้สร้างขึ้นในพระบรมมหาราชวังตามอย่างสวนในบ้านเศรษฐีจีนเมือง ปกกิง่ หรือเมืองกวางตุง้ เพือ่ เป็นพระเกียรติยศ โดยสร้างเพิม่ เติมจากสวนขวา เดิมที่สร้างขึ้นในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธยอด าจุ าโลก ด้วยเหตุน ี้ ชิน้ ส่วนสถาปตยกรรมและเครือ่ งประดับตกแต่งสวนขวาจ�านวนมากจึงเป็นศิลปะ ทีไ่ ด้รบั อิทธิพลจากศิลปกรรมจีน รวมทัง้ มีภาพสลักเล่าเรือ่ งจากวรรณกรรมจีนด้วย

ต่อมาในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนัง่ เกล้าเจ้าอยูห่ วั พระองค์โปรด ให้รอื้ สวนขวารวมทัง้ สิง่ ของเครือ่ งประดับสวนขวาจ�านวนหนึง่ พระราชทานไป ตามพระอารามต่าง ๆ อันอาจรวมถึงวัดเงินซึ่งต่อมาได้ย้ายภาพสลักเล่าเรื่อง วรรณกรรมจีนเหล่านีม้ าไว้ทวี่ ดั ไผ่เงินโชตนาราม และเมืองโบราณได้ขอผาติกรรม มาสร้างเป็น “สวนขวา” จ�าลองไว้ในเมืองโบราณ จังหวัดสมุทรปราการ ด้วยเหตุนี้ภาพสลักเล่าเรื่องวรรณกรรมจีนในสวนขวา เมืองโบราณ สมุทรปราการ จึงน่าจะเป็นส่วนหนึ่งของสถาปตยกรรมจีนของสวนขวาใน พระบรมมหาราชวัง ซึ่งพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวได้พระราชทาน มาตามวัดต่าง ๆ อย่างไรก็ตามภาพสลักเรือ่ งวรรณกรรมจีนเหล่านีแ้ ม้บางภาพ ได้มีการอธิบายแล้วว่าเป็นภาพจากเรื่องสามก๊ก ทว่ายังไม่ได้มีการวิเคราะห์ ในรายละเอียดว่าภาพเหล่านี้เป็นภาพจากเรื่องสามก๊กอย่างไร หรือมีความ สัมพันธ์กับวรรณกรรมจีนเรื่องอื่นใดบ้าง

หนังสือ “ภาพสลักศิลาเล่าเรือ่ งวรรณกรรมจีนใน “สวนขวา” เมือง โบราณ” จึงเป็นความพยายามของผูเ้ ขียนในการศึกษาตีความภาพสลักศิลาจีน เหล่านี้ว่ามีที่มาจากวรรณกรรมจีนเรื่องใด ทั้งนี้ได้วิเคราะห์ถึงที่มาและความ แพร่หลายของวรรณกรรมจีนในประเทศไทย รวมทัง้ วรรณกรรมจีนทีไ่ ด้รบั ความ นิยมแพร่หลายในสมัยนัน้ จนท�าให้เกิดความนิยมน�าภาพสลักศิลาจีนเล่าเรือ่ ง วรรณกรรมจีนเหล่านี้มาเป็นส่วนประกอบของสวนขวา รวมทั้งยังได้อธิบาย ภาพสลักศิลาจีนเหล่านีเ้ พือ่ ให้สามารถใช้เป็นคูม่ อื ในการชมภาพสลักศิลาจีน ใน “สวนขวา” เมืองโบราณ จังหวัดสมุทรปราการ อีกประการหนึ่งด้วย

หากหนังสือเล่มนีม้ คี วามดีอยูบ่ า้ ง ผูเ้ ขียนขออุทศิ ความดีนแี้ ด่บรรพบุรษุ ายจีน ทีไ่ ด้เข้ามาพึง่ พระบรมโพธิสมภารในสยามประเทศ และสืบเชือ้ สายมา ถึงผูเ้ ขียน รวมถึงเหล่าซือทุกท่านผูส้ อนให้รภู้ าษาและวั นธรรมจีน ขอขอบคุณ ส�านักพิมพ์เมืองโบราณทีจ่ ดั พิมพ์หนังสือเล่มนีด้ ว้ ยความสวยงาม ความผิดพลาด อันอาจมีผู้เขียนขอน้อมรับและกราบขออภัยไว้ ณ ที่นี้ ศานติ นวรัตน์ ภักดีค�า 4 A-W intro.indd 4

ศานติ-นวรัตน์ ภักดีค�า 2/18/10 2:26 PM

สารบั

ค�าน�าส�านักพิมพ์ ค�าน�าผเขียน บทที่ ๑ สวนขวาและภาพสลักเรื่องวรรณกรรมจีน ในสวนขวา เมืองโบราณ ระวัติความเ นมา บทที่ ๒ ความแพร่หลายของวรรณกรรมจีนใน ระเทศ ทย

นิยายอิงประวัติศาสตร์จีน การแปล วรรณกรรมจีน สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ วรรณกรรมจีน บับภาษาไทยแปลมาจากเรื่องใดบ้าง บทที่ ๓ ภาพสลักวรรณกรรมจีนในสวนขวา เมืองโบราณ

ภาพสลักเรื่องสามก๊ก ภาพสลักเรื่องห้องสิน ภาพสลักเรื่องซุยถัง ภาพสลักเรื่องน�่าปกซ้อง ภาพสลักเรื่องซ้องกัง ภาพสลักเรื่องซวยงัก ภาพสลักเรื่องโปยเซียน บทที่ 4 บทวิเคราะห์และอธิบาย

ภาพสลักวรรณกรรมจีนในสวนขวา เมืองโบราณ

ภาพที่ เทียกากิมช่วยซินซกโป ภาพที่ งานเลี้ยง ลองบนเขาเหลียงซาน ภาพที่ ประวัติงัก ุย ภาพที่ ขุนศึกหญิงตระกูลหยางขับไล่ทหารไซ วน ภาพที่ สามก๊กและงัก ุย ภาพที่ ซิหลงกับลิโป ภาพที่ งัก ุย กอาวุธ ภาพที่ กวนอูปล่อยโจโ ภาพที่ โจโ เดินทางไปส่งกวนอู ภาพสลักศิลาเล่าเรื่องวรรณกรรมจีน ใน “สวนขวา” ในเมืองโบราณ A-W intro.indd 5

๓ 4 ๗ ๒๓

๓๗

4๗

๕ 2/18/10 2:26 PM

สารบั ภาพที่ กวนอูรบกับ องตง ภาพที่ โจโ มอบม้าเซ็กเธาว์ให้กวนอู ภาพที่ โปยเซียน ภาพที่ กิมเ ีย โลเ ีย เกียงจูแหย รบเอียวสง

ภาพที่ เกียงจูแหยและพระเจ้าจิวบุนออง

ยกทัพไปตีเมืองปกเปก ู้

ภาพที่ ขงเบ้งดีดพิณลวงสุมาอี้

ภาพที่ เล่าป กวนอู เตียวหุย รบลิโป

ภาพที่ กวนอูถูกล้อมที่เมืองเปกเสีย

ภาพที่ จูล่งรบกับบุนทิว

ภาพที่ เตียนอุยใช้ศพเป็นอาวุธ

รบกับทหารของเตียวสิ้ว

ภาพที่ ซ่องเ กเ ้ารบเตียวแก

ภาพที่ เกียงจูแหยรบเตียวกองเบง

ภาพที่ ลิโปพาบุตรสาว าวงล้อม

ภาพที่ จิวยี่ตีเมืองล�ากุน

ภาพที่ พระเจ้าซ้องเกาจงเสด็จหนีกิมงึดตุด

ภาพที่ เตียวหุยรบทหารโจโ ที่สะพานเตียงปนเกี้ยว

ภาพที่ จูล่งช่วยบิต๊กและนางก�า ูหยิน

ภาพที่ โลเ ียรบกับ ั่นเอง

ภาพที่ กวนอู ่าซัวหยงพิสูจน์ความสัตย์

ภาพที่ จิวยี่ถูกขงเบ้งซ้อนกล

ภาพที่ เล่าป กวนอู เตียวหุย ร่วมรบลิโป

ภาพที่ เล่าป กวนอู เตียวหุย พบกันหลังพลัดพราก

ภาพที่ กวนอู เตียวหุย

รบกับเตียวโปโจรโพกผ้าเหลือง

ภาพที่ โจโ แตกทัพเรือมาพบกวนอูซุ่มดักจับ บทส่งทาย

๑48 บรรณานกรม

๑4๙ 6 A-W intro.indd 6

ศานติ-นวรัตน์ ภักดีค�า 2/18/10 2:26 PM

บทที่ สวนขวาและภาพสลัก เรื่องวรรณกรรมจีน ในสวนขวา เมืองโบราณ ระวั ิความเ นมา

ภาพสลักศิลาเล่าเรื่องวรรณกรรมจีน ใน “สวนขวา” ในเมืองโบราณ

๗

สวนขวาและภาพสลัก

เรื่องวรรณกรรมจีน

ในสวนขวา เมืองโบราณ ระวัติความเ นมา

สวนขวาและภาพสลักเรือ่ งวรรณกรรมจีนในสวนขวา เมืองโบราณ

จังหวัดสมุทรปราการ เป็นภาพสลักหินที่มีประวัติความเป็นมาอันยาวนาน ประมาณ ป ชิน้ ส่วนสถาปตยกรรมเหล่านีเ้ ดิมอยูท่ ี่ วัด ผ่เงินโ ตนาราม ซึ่งเดิมมีชื่อว่า “วัดไผ่ล้อม” ด้วยเหตุที่มีต้นไผ่ขึ้นล้อมรอบวัด ต่อมาเมื่อมีการ ยุบ “วัดเงิน” และ “วัดพระยาไกรโชตนาราม” เข้ามารวมเป็นวัดเดียวกันจึงน�า สร้อยชื่อวัด “เงิน” และวัดพระยาไกร “โชตนาราม” มาผนวกเป็น “วัดไผ่เงิน- โชตนาราม” แต่นิยมเรียกสั้น ๆ ว่า “วัดไผ่เงิน”

ชิน้ ส่วนสถาปตยกรรมทีว่ ดั ไผ่เงินเป็นศิลาจ�าหลักทีย่ า้ ยมาจากวัดเงิน แต่ไม่ได้รับการดูแลปล่อยให้กระจัดกระจายเสียหายอยู่ตามลานวัด ต่อมา เมืองโบราณจึงได้ขอผาติกรรมน�ามาสร้างและเก็บรักษาไว้ทเ่ี มืองโบราณ สมุทร- ปราการ โดยจัดเป็นกลุม่ สถาปตยกรรมจีนซึง่ ตัง้ อยูร่ ะหว่างหอไตรวัดบางใหญ่ จังหวัดสมุทรสงคราม และท้องพระโรงพระเจ้ากรุงธนบุรี

ด้วยลักษณะศิลปะที่แกะสลักอย่างงดงามมีความประณีตจึงสันนิษ- ฐานว่าชิ้นส่วนสถาปตยกรรมจีนเหล่านี้น่าจะมีความเกี่ยวข้องกับ “สวนขวา ในพระบรมมหาราชวัง” ซึ่งพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยทรงพระ กรุณาโปรดเกล้า ให้สร้างขึน้ ตามอย่างสวนจีนบ้านเศรษฐีจนี เมืองปกกิง่ หรือ เมืองกวางตุ้ง เพื่อเป็นพระเกียรติยศ ดังความในพระราชพงศาวดารกรุงรัตน- โกสินทร์ว่า 8

ศานติ-นวรัตน์ ภักดีค�า

ภาพสลักศิลาเล่าเรื่องวรรณกรรมจีน ใน “สวนขวา” ในเมืองโบราณ A-W part 1.indd 9

๙ 2/18/10 2:24 PM

๑๐ ศานติ-นวรัตน์ ภักดีค�า A-W part 1.indd 10

2/18/10 2:24 PM

ภาพสลักศิลาเล่าเรื่องวรรณกรรมจีน ใน “สวนขวา” ในเมืองโบราณ ๑๑ A-W part 1.indd 11

2/18/10 2:24 PM

ที่ ภาพสลักเล่าเรื่องวรรณกรรมจีนในสวนขวา เมืองโบราณ สมุทรปราการ ก็อาจจะเป็นส่วนหนึ่งในบรรดาเครื่องประดับตกแต่งสวนขวาที่น่าจะน�าเข้ามา เพื่อการประดับตกแต่งสวนขวาในพระบรมมหาราชวัง ครัน้ ถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนัง่ เกล้าเจ้าอยูห่ วั พระองค์โปรดให้ รื้อสวนขวาพระราชทานไปตามพระอารามต่าง ๆ รวมทั้งสิ่งของเครื่องประดับ สวนขวาจ�านวนหนึ่ง น่าจะรวมถึงภาพสลักเล่าเรื่องวรรณกรรมจีน ก็น่าจะ พระราชทานไปตามวัดต่าง ๆ ด้วย

ภาพสลักเล่าเรื่องวรรณกรรมจีนในสวนขวา เมืองโบราณ สมุทร- ปราการ น่าจะเป็นส่วนหนึ่งของสถาปตยกรรมจีนของสวนขวาในพระบรม- มหาราชวัง ซึง่ พระบาทสมเด็จพระนัง่ เกล้าเจ้าอยูห่ วั ได้พระราชทานมาตามวัด ต่าง ๆ อันอาจรวมถึงวัดเงินซึ่งต่อมาได้ย้ายภาพสลักเล่าเรื่องวรรณกรรมจีน เหล่านี้มาไว้ที่วัดไผ่เงินโชตนาราม และเมืองโบราณได้ขอผาติกรรมมาสร้าง เป็น “สวนขวา” จ�าลองไว้ในเมืองโบราณ จังหวัดสมุทรปราการ

ปจจุบันภาพสลักเล่าเรื่องวรรณกรรมจีนในสวนขวา เมืองโบราณชุด นี้มีจ�านวนถึง ภาพ ประกอบด้วยวรรณกรรมจีนต่าง ๆ หลายเรื่อง เช่น สามก๊ก ห้องสิน ซุยถัง ซวยงัก และซ้องกัง เป็นต้น ภาพสลักชุดนี้มีความ คล้ายคลึงกับภาพสลักเรื่องสามก๊กที่พาไลพระอุโบสถวัดพิชยญาติการาม ธนบุรี แต่ภาพสลักทีว่ ดั พิชยญาติการามมีเ พาะเรือ่ งสามก๊กเรือ่ งเดียวเท่านัน้

อย่างไรก็ตามแม้จะภาพสลักเล่าเรือ่ งวรรณกรรมจีนในสวนขวา เมือง โบราณ จะเป็นที่รู้จักกันมานานแล้ว ทั้งยังมีผู้เคยศึกษาไว้บ้าง หากแต่การ ศึกษานั้นมิได้อธิบายความหมายของภาพสลักแต่ละภาพโดยละเอียด ผู้เขียน จึงเห็นว่าหากน�าภาพสลักวรรณกรรมจีนเหล่านี้มาศึกษาตีความก็น่าจะท�าให้ ทราบถึงความเป็นมา และความแพร่หลายของวรรณกรรมจีนในสังคมไทยอีก ประการหนึ่งด้วย

๒๒ ศานติ-นวรัตน์ ภักดีค�า A-W part 1.indd 22

2/18/10 2:25 PM

บทที่ ความแพรหลาย ของวรรณกรรมจีน ใน ระเท ทย

ภาพสลักศิลาเล่าเรื่องวรรณกรรมจีน ใน “สวนขวา” ในเมืองโบราณ ๒๓ A-W part 2 outline.indd 23

2/18/10 2:46 PM

ความแพร่หลาย ของวรรณกรรมจีนใน ระเทศ ทย

๒4 ศานติ-นวรัตน์ ภักดีค�า A-W part 2 outline.indd 24

2/18/10 2:47 PM

ภาพสลักศิลาเล่าเรื่องวรรณกรรมจีน ใน “สวนขวา” ในเมืองโบราณ ๒๕ A-W part 2 outline.indd 25

2/18/10 2:47 PM

สมเด็จ กรมพระยาด�ารงราชานุภาพ ต�านานหนังสือสามกก กระทรวงศึกษาธิการ หน้า -

๒6 ศานติ-นวรัตน์ ภักดีค�า A-W part 2 outline.indd 26

2/18/10 2:47 PM

กรมศิลปากร ระ มสภา ิต บับหอสมดแห่ง าติ พระนคร ผ่าน าพิทยา หน้า สมเด็จ กรมพระยาด�ารงราชานุภาพ พระรา พงศาวดารรั กาลที ่ ๕ กรุงเทพ มติชน หน้า ภาพสลักศิลาเล่าเรื่องวรรณกรรมจีน ใน “สวนขวา” ในเมืองโบราณ ๒๗ A-W part 2 outline.indd 27

2/18/10 2:47 PM

๓6 ศานติ-นวรัตน์ ภักดีค�า A-W part 3 outline.indd 36

2/18/10 2:50 PM

บทที่ ภาพสลักวรรณกรรมจีน ในสวนขวา เมืองโบราณ

ภาพสลักศิลาเล่าเรื่องวรรณกรรมจีน ใน “สวนขวา” ในเมืองโบราณ ๓๗ A-W part 3 outline.indd 37

2/18/10 2:50 PM

ภาพสลักวรรณกรรมจีน ในสวนขวา เมืองโบราณ

๓8 ศานติ-นวรัตน์ ภักดีค�า A-W part 3 outline.indd 38

2/18/10 2:50 PM

ภาพสลักศิลาเล่าเรื่องวรรณกรรมจีน ใน “สวนขวา” ในเมืองโบราณ ๓๙ A-W part 3 outline.indd 39

2/18/10 2:50 PM

46 ศานติ-นวรัตน์ ภักดีค�า A-W part 4 outline.indd 46

2/18/10 2:52 PM

บทที่

๔

บทวิเคราะหและอธิบาย ภาพสลักวรรณกรรมจีน ในสวนขวา เมืองโบราณ

ภาพสลักศิลาเล่าเรื่องวรรณกรรมจีน ใน “สวนขวา” ในเมืองโบราณ 4๗ A-W part 4 outline.indd 47

2/18/10 2:52 PM

ภาพที่ ๒ งานเลียง ลองบนเขาเหลียง าน

66 ศานติ-นวรัตน์ ภักดีค�า A-W part 4 outline.indd 66

2/18/10 2:57 PM

ก่งกลางภาพเ นร โตะที่มีแผ่น ายความหมายว่า มนมวีรบร

ภาพสลักศิลาเล่าเรื่องวรรณกรรมจีน ใน “สวนขวา” ในเมืองโบราณ 6๗ A-W part 4 outline.indd 67

2/18/10 2:57 PM

ภาพสลักที่นี่มาจากเรื่องราววรรณกรรมจีนหลายเรื่อง เ น สามกก วยงัก หองสิน ย ัง องกัง และโ ยเ ียน แ ก างจากภาพสลัก ิลาที่พา ลพระอโบส วั พิ ย า ิการาม ที่เ นภาพเรื่องสามกกเทานัน

ภาพสลัก ิลา เลาเรื่องวรรณกรรมจีนใน

ภาพจาหลักที่ สวนขวา ในเมืองโบราณ มีความนาสนใจคือ

สวนขวา เมืองโบราณ

าน ิ นวรั น ภัก ีคา

หมวดศิล ะ ราคา ๑๙๐ บาท

ภาพสลั ก ิ ล า เลาเรือ ่ งวรรณกรรมจีน ใน สวนขวา เมืองโบราณ

าน ิ นวรั น ภัก ีคา