หมวดความรู้ทั่วไป
ISBN 978-616-7767-37-6
ราคา ๑๗๐ บาท
Q A
สงสัยว่ากลิ่นปากคือกลิ่นเหม็น ของอะไร
กลิ่นปากเกิดจากการย่อยสลายโปรตีน ของแบคทีเรียในปาก เป็นกลิ่นของโมเลกุลหลายชนิด ซึ่งมีก�ำมะถันเป็นองค์ประกอบ เช่น ไฮโดรเจนซัลไฟต์ ไดเมทิลซัลไฟต์ และโดยเฉพาะเมทาเนทิโอล (methanethiol) หรือรู้จักในชื่อ เมทิลเมอร์แคปแทน (methyl mercaptan) เป็นตัวการส�ำคัญ นอกจากเมทิลเมอร์แคปแทนจะเป็นกลิ่นเหม็นใน ช่องปากแล้ว ยังเป็นตัวการของกลิ่นเหม็นอับในถุงเท้า กลิ่นผายลม รวมถึงกลิ่นอาหาร อย่างชีส ณ อุณหภูมิห้องปรกติ เมทิลเมอร์แคปแทนมีสถานะเป็นก๊าซ พบในแหล่งก๊าซ ธรรมชาติหรือน�ำ้ มันดิบบางแห่ง กลิน่ เหม็นของมันมีประโยชน์คอื ใช้เป็นสารเติมเพือ่ เตือน ภัยในก๊าซอันตรายที่ไม่มีกลิ่น นอกจากนี้ยังใช้ในกระบวนการผลิตสารก�ำจัดศัตรูพืช พลาสติก และเชื้อเพลิง เครื่องบินไอพ่น ทีส่ ำ� คัญคือใช้ผลิตกรดอะมิโนเมทไธโอนีน (methionine) ซึง่ เป็นกรดอะมิโนส�ำคัญ ที่ร่างกายต้องการ และพบน้อยในพืช จึงต้องเสริมเมทไธโอนีนไว้ในอาหารเลี้ยงสัตว์ รวม ถึงโปรตีนเกษตรส�ำหรับคนกินมังสวิรัติ
๑๐๘ ซองค�ำถาม เล่ม ๑๒
ค�ำถามที่ ๑๒๒๔
๑๐๘ ซอง คถาม าํ
เล่ม ๑๒
เกร็ดความรู้ สารพัน โดยทีมงาน นิตยสาร สารคดี
นับเป็นโมเลกุลที่เกี่ยวข้องกับปากอย่างพิสดารทีเดียว ๑๗๐.cover.indd 184
17/4/2014 13:30
ISBN 978-616-7767-37-6 หนังสือ ๑๐๘ ซองค�ำถาม เล่ม ๑๒ ผู้เขียน สุวัฒน์ อัศวไชยชาญ และ “สุชาดา ลิมป์” C สงวนลิขสิทธิ์โดยส�ำนักพิมพ์สารคดี ในนามบริษัทวิริยะธุรกิจ จ�ำกัด ห้ามการลอกเลียนไม่วา่ ส่วนหนึ่งส่วนใดของหนังสือ นอกจากจะได้รับอนุญาต
พิมพ์ครั้งแรก เมษายน ๒๕๕๗ จ�ำนวนพิมพ์ ๔,๐๐๐ เล่ม ราคา ๑๗๐ บาท คณะผู้จัดท�ำ บรรณาธิการเล่ม : สุวัฒน์ อัศวไชยชาญ ผู้ช่วยบรรณาธิการ : นฤมล สุวรรณอ่อน ภาพปกและภาพประกอบ : “นายดอกมา” ออกแบบปกและรูปเล่ม : บุญส่ง สามารถ พิสูจน์อักษร : นวลจันทร์ ทองมาก ควบคุมการผลิต : ธนา วาสิกศิริ จัดพิมพ์ บริษัทวิริยะธุรกิจ จ�ำกัด (ส�ำนักพิมพ์สารคดี) จัดจ�ำหน่าย บริษัทวิริยะธุรกิจ จ�ำกัด ๒๘, ๓๐ ถนนปรินายก แขวงบ้านพานถม เขตพระนคร กรุงเทพฯ ๑๐๒๐๐ โทร. ๐-๒๒๘๑-๖๑๑๐ (อัตโนมัติ) โทรสาร ๐-๒๒๘๒-๗๐๐๓ เพลต เอ็น. อาร์. ฟิล์ม โทร. ๐-๒๒๑๕-๗๕๕๙ พิมพ์ บริษัททวีวัฒน์การพิมพ์ จ�ำกัด โทร. ๐-๒๗๒๐-๕๐๑๔ ส�ำนักพิมพ์สารคดี ผู้อ�ำนวยการ : สุวพร ทองธิว ผู้จัดการทั่วไป : จ�ำนงค์ ศรีนวล ที่ปรึกษาทางกฎหมาย : สมพจน์ เจียมพานทอง ผู้อ�ำนวยการฝ่ายตลาด/โฆษณา : ปฏิมา หนูไชยะ ผู้อ�ำนวยการฝ่ายศิลป์/ฝ่ายผลิต : จ�ำนงค์ ศรีนวล ผู้จัดการฝ่ายตลาด : พิเชษฐ ยิ้มถิน ที่ปรึกษาส�ำนักพิมพ์ : สุดารา สุจฉายา บรรณาธิการส�ำนักพิมพ์ : สุวัฒน์ อัศวไชยชาญ หนังสือเล่มนี้ใช้หมึกพิมพ์ซึ่งมีส่วนผสมของน�้ำมันถั่วเหลือง ช่วยลดการใช้วัตถุดิบจากน�้ำมันปิโตรเลียม ช่วยลดผลกระทบต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อม
2
๑ ๐ ๘ ซ อ ง คํ า ถ า ม
จากส�ำนักพิมพ์ หนังสือ ๑๐๘ ซองค�ำถาม เล่ม ๑๒ ในมือคุณผูอ้ า่ นเล่มนี ้ ตีพมิ พ์หา่ งจาก
๑๐๘ ซองค�ำถาม เล่ม ๑๑ ซึง่ จัดพิมพ์ครัง้ แรกเมือ่ เดือนมีนาคม ๒๕๔๗ นับเวลา ๑๐ ปีพอดิบพอดี ระหว่าง ๑๐ ปีมานี้ วิทยาการและวัฒนธรรมของสังคมโลกเปลี่ยนแปลง ไปมาก โดยเฉพาะผลกระทบจากการพัฒนาเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์และระบบ เครือข่ายการสื่อสารอินเทอร์เน็ต ที่ท�ำให้การแสวงหาและแลกเปลี่ยนความรู้ บนหน้าจอสี่เหลี่ยม แทบเข้ามาแทนที่หน้ากระดาษรวมความรู้เล่มหนาอย่าง หนังสือชุดสารานุกรมต่างๆ ถึงนาทีนี้ ขอเพียงกดถามหรือค้นหา ในชั่วพริบตา เราก็อาจได้บัญชีราย การของเรือ่ งทีเ่ กีย่ วข้องกลับมานับร้อยนับพันเรือ่ ง แต่หลายครัง้ เรากลับพบว่า ไม่มีค�ำตอบใดๆ ตรงกับที่เราต้องการจริงๆ หรือไม่ค�ำอธิบายก็อาจยืดยาวจน ยากจะเข้าใจ คอลัมน์ “ซองค�ำถาม” ในนิตยสาร สารคดี จึงเริ่มต้นขึ้นใหม่ตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๕๕๔ หลังห่างหายหลายปี เพือ่ ให้คำ� ตอบต่อข้อสงสัยสารพัน ด้วยการค้นคว้า จากแหล่งข้อมูลอันน่าเชื่อถือ และเรียบเรียงมาบอกต่ออย่างกระชับ และเข้าใจ ง่าย ๑๐๘ ซองค�ำถาม เล่ม ๑๒ เริม่ เดินทางด้วยค�ำถามที ่ ๑๑๗๒ ต่อจากค�ำถาม ที่ ๑๑๗๑ อันเป็นค�ำถามสุดท้ายของเล่มที่ ๑๑ ไม่วา่ โลกจะเปลีย่ นไปอย่างไร ทุกคนยังมีคำ� ถามเสมอ และ “ซองค�ำถาม” จะยังคงหาค�ำตอบต่อไป 3 ๑ ๐ ๘ ซ อ ง คํ า ถ า ม
ส�ำนักพิมพ์สารคดี มีนาคม ๒๕๕๗
สารบัญ ๑๑๗๒ ๑๑๗๓ ๑๑๗๔ ๑๑๗๕ ๑๑๗๖ ๑๑๗๗ ๑๑๗๘ ๑๑๗๙ ๑๑๘๐ ๑๑๘๑ ๑๑๘๒ ๑๑๘๓ ๑๑๘๔ ๑๑๘๕ ๑๑๘๖ ๑๑๘๗ ๑๑๘๘ ๑๑๘๙ ๑๑๙๐ ๑๑๙๑ ๑๑๙๒ ๑๑๙๓ ๑๑๙๔ ๑๑๙๕ ๑๑๙๖
ระดับภัยนิวเคลียร์ ........................................................................................................................................................ ฮูลาฮูป ............................................................................................................................................................................................. แมวข่วน ........................................................................................................................................................................................ วิธีเก็บกล้วยไม่ให้สุกเร็ว .................................................................................................................................... กีตาร์ฮาวาย ............................................................................................................................................................................ ยาไอโอดีน ................................................................................................................................................................................. น�้ำไขสันหลัง ........................................................................................................................................................................... ชุดเจ้าสาว ................................................................................................................................................................................... 4G .......................................................................................................................................................................................................... อาณาเขตทางทะเล .................................................................................................................................................... http กับ https .................................................................................................................................................................. สเตียรอยด์ ................................................................................................................................................................................. ข้าวโพดคั่ว ................................................................................................................................................................................. แทบลอยด์ .................................................................................................................................................................................. โรคตาแห้ง .................................................................................................................................................................................. GEEK ............................................................................................................................................................................................... ย่านาง ................................................................................................................................................................................................ ทองค�ำ ............................................................................................................................................................................................... วอลเลย์บอล ........................................................................................................................................................................... ขวดน�้ำพลาสติก ............................................................................................................................................................... เลขศูนย์ ........................................................................................................................................................................................... สารส้ม ............................................................................................................................................................................................... ดาร์บี้แมตช์ ............................................................................................................................................................................... พีซีเครื่องแรก ........................................................................................................................................................................ ลิ้น ........................................................................................................................................................................................................... 4 ๑ ๐ ๘ ซ อ ง คํ า ถ า ม
๙ ๑๑ ๑๒ ๑๓ ๑๔ ๑๖ ๑๘ ๒๐ ๒๑ ๒๓ ๒๕ ๒๖ ๒๙ ๓๐ ๓๑ ๓๓ ๓๔ ๓๖ ๓๗ ๓๘ ๓๙ ๔๑ ๔๓ ๔๕ ๔๖
๑๑๙๗ ๑๑๙๘ ๑๑๙๙ ๑๒๐๐ ๑๒๐๑ ๑๒๐๒ ๑๒๐๓ ๑๒๐๔ ๑๒๐๕ ๑๒๐๖ ๑๒๐๗ ๑๒๐๘ ๑๒๐๙ ๑๒๑๐ ๑๒๑๑ ๑๒๑๒ ๑๒๑๓ ๑๒๑๔ ๑๒๑๕ ๑๒๑๖ ๑๒๑๗ ๑๒๑๘ ๑๒๑๙ ๑๒๒๐ ๑๒๒๑ ๑๒๒๒ ๑๒๒๓ ๑๒๒๔
........................................................................................................................................... วันสุดท้ายของสัปดาห์ ....................................................................................................................................................................................... เขื่อนแรก .................................................................................................................................................. ทองค�ำกับความงาม ..................................................................................................................................................................................................... เมาส์ ................................................................................................................................................................................................... มายา ..................................................................................................................................... NVG LPG LNG CNG .................................................................................................................................................................................... พายุสุริยะ ............................................................................................................................................................................... ยา กับ อย. ........................................................................................................................................................................................................... ว.๕ ............................................................................................................................................................................... ผักชนิดแรก ....................................................................................................................................................................................................... หูฟัง .............................................................................................................................................................................................. ๑๐ ทิศ ....................................................................................................................................................... ช่องแคบ Hormuz ......................................................................................................................................................................................... Aerogel ......................................................................................................................................................................................... กาเฟอีน .......................................................................................................................................................... พนักงานดับเพลิง ........................................................................................................................................................................................ ร้อนที่สุด ....................................................................................................................................................................................... จักรวรรดิ ......................................................................................................................................................................................... เมืองเก่า .................................................................................................................................................................................................. กดปุ่ม ......................................................................................................................................................................................... โอลิมปิก ....................................................................................................................................................................................................... XXL ................................................................................................................................................................. ไม้กลายเป็นหิน ............................................................................................................................................................................... ไพ่โจ๊กเกอร์ ................................................................................................................................................................................................................. Z ........................................................................................................................................................................................... ไม้ขีดไฟ ............................................................................................................... มนุษย์คนสุดท้ายบนดวงจันทร์ ........................................................................................................................................................................................ กลิ่นปาก
5 ๑ ๐ ๘ ซ อ ง คํ า ถ า ม
๔๗ ๔๘ ๕๐ ๕๑ ๕๓ ๕๕ ๕๖ ๕๙ ๖๐ ๖๓ ๖๕ ๖๗ ๖๘ ๗๐ ๗๑ ๗๓ ๗๓ ๗๖ ๗๘ ๗๙ ๘๑ ๘๒ ๘๔ ๘๖ ๘๗ ๘๙ ๙๐ ๙๒
๑๒๒๕ ๑๒๒๖ ๑๒๒๗ ๑๒๒๘ ๑๒๒๙ ๑๒๓๐ ๑๒๓๑ ๑๒๓๒ ๑๒๓๓ ๑๒๓๔ ๑๒๓๕ ๑๒๓๖ ๑๒๓๗ ๑๒๓๘ ๑๒๓๙ ๑๒๔๐ ๑๒๔๑ ๑๒๔๒ ๑๒๔๓ ๑๒๔๔ ๑๒๔๕ ๑๒๔๖ ๑๒๔๗ ๑๒๔๘ ๑๒๔๙ ๑๒๕๐ ๑๒๕๑ ๑๒๕๒
Blue Moon .............................................................................................................................................................................. โรคกลัวเข็มฉีดยา ............................................................................................................................................................ เว็บน�้ำท่วม .................................................................................................................................................................................. ยุงมีฟัน ............................................................................................................................................................................................. นักแข่งจักรยานไร้ขนหน้าแข้ง .................................................................................................................... แมงกะพรุนถ้วย .................................................................................................................................................................. ช็อกโกแลต .................................................................................................................................................................................. ศักราช ................................................................................................................................................................................................. ขวดแก้วน�้ำด�ำ ........................................................................................................................................................................ สีของพลุ .......................................................................................................................................................................................... น�้ำกลิ้งบนใบบัว ................................................................................................................................................................. แช่น�้ำร้อน ...................................................................................................................................................................................... แม่คะนิ้ง .......................................................................................................................................................................................... ๖๖๖ ....................................................................................................................................................................................................... ยูนิโคล่ ................................................................................................................................................................................................ โรฮิงญา ............................................................................................................................................................................................. โรคป่วยเพราะอาคาร ............................................................................................................................................... อุกกาบาต ..................................................................................................................................................................................... ทะเบียนแท็กซี่ ...................................................................................................................................................................... ปวดหัวเพราะไอศกรีม ........................................................................................................................................... สิทธิลาคลอดของพ่อ ................................................................................................................................................. งาช้าง ................................................................................................................................................................................................... จีวรพระ ............................................................................................................................................................................................ เห็บ หมัด ...................................................................................................................................................................................... สีทาบ้าน ......................................................................................................................................................................................... หน้ากากกาย ฟอว์กส์ .............................................................................................................................................. ผ้าพัชมีนา .................................................................................................................................................................................... รถไฟเร็วที่สุด .......................................................................................................................................................................... 6 ๑ ๐ ๘ ซ อ ง คํ า ถ า ม
๙๔ ๙๕ ๙๖ ๙๘ ๑๐๐ ๑๐๒ ๑๐๔ ๑๐๗ ๑๐๘ ๑๐๙ ๑๑๑ ๑๑๒ ๑๑๔ ๑๑๕ ๑๑๖ ๑๑๘ ๑๒๑ ๑๒๒ ๑๒๓ ๑๒๕ ๑๒๗ ๑๒๘ ๑๓๐ ๑๓๒ ๑๓๔ ๑๓๕ ๑๓๗ ๑๓๘
๑๒๕๓ ๑๒๕๔ ๑๒๕๕ ๑๒๕๖ ๑๒๕๗ ๑๒๕๘ ๑๒๕๙ ๑๒๖๐ ๑๒๖๑ ๑๒๖๒ ๑๒๖๓ ๑๒๖๔ ๑๒๖๕ ๑๒๖๖ ๑๒๖๗ ๑๒๖๘ ๑๒๖๙ ๑๒๗๐ ๑๒๗๑ ๑๒๗๒ ๑๒๗๓ ๑๒๗๔ ๑๒๗๕ ๑๒๗๖ ๑๒๗๗ ๑๒๗๘ ๑๒๗๙
จ�ำน�ำ จ�ำนอง ......................................................................................................................................................................... ฟอร์มูล่าวัน ............................................................................................................................................................................... จุฑาเทพ .......................................................................................................................................................................................... ฟิต ............................................................................................................................................................................................................. ถั่งเช่า ................................................................................................................................................................................................... วันแม่ ................................................................................................................................................................................................... หลุมอากาศ ............................................................................................................................................................................... อาวุธเคมี ........................................................................................................................................................................................ รถยนต์ ............................................................................................................................................................................................... เดินขบวนประท้วง ......................................................................................................................................................... พุงเบียร์ ............................................................................................................................................................................................ EIA-EHIA ..................................................................................................................................................................................... นักอนุรักษ์ ................................................................................................................................................................................... เปิดหน้าต่างเครื่องบิน ............................................................................................................................................ ดอกไม้จันทน์ ........................................................................................................................................................................ ที่คั่นหนังสือ ............................................................................................................................................................................. น�้ำสีม่วง .......................................................................................................................................................................................... ฟับ (phub) ฟับบิง (phubbing) ฟับเบอร์ (phubber) ........................ ทีวีดิจิทัล ........................................................................................................................................................................................ กระสุนยาง ................................................................................................................................................................................. ภูเขาไฟ ............................................................................................................................................................................................. เซรั่มหน้าใส ครีมชะลอริ้วรอย ................................................................................................................. QWERTY .................................................................................................................................................................................... เพลงฉ่อย ...................................................................................................................................................................................... ป็อปคอร์น ................................................................................................................................................................................... ศาสนิกชน ................................................................................................................................................................................... แพนด้าตั้งท้อง .................................................................................................................................................................... ดัชนี ....................................................................................................................................................................................................... 7 ๑ ๐ ๘ ซ อ ง คํ า ถ า ม
๑๓๙ ๑๔๐ ๑๔๒ ๑๔๔ ๑๔๕ ๑๔๖ ๑๔๘ ๑๕๐ ๑๕๒ ๑๕๓ ๑๕๔ ๑๕๖ ๑๕๘ ๑๖๐ ๑๖๓ ๑๖๔ ๑๖๕ ๑๖๗ ๑๖๙ ๑๗๐ ๑๗๒ ๑๗๓ ๑๗๔ ๑๗๖ ๑๗๗ ๑๗๘ ๑๘๑ ๑๘๒
8 ๑ ๐ ๘ ซ อ ง คํ า ถ า ม
ระดับภัยนิวเคลียร์
๑๑๗๒
Q
แผ่นดินไหวทีญ ่ ปี่ นุ่ ท�ำให้โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ระเบิด ใน ข่าวประกาศตัวเลขระดับภัยนิวเคลียร์เป็นระยะๆ ตัวเลขนี้มีทั้งหมด กี่ระดับและมีความหมายอย่างไร
A
ทบวงการพลังงานปรมาณูระหว่างประเทศ (IAEA-International Atomic Energy Agency) ของสหประชาชาติ ก�ำหนดมาตราเหตุ การณ์นิวเคลียร์สากล (INES -International Nuclear Events Scale) เพื่อ บอกระดับความอันตรายจากนิวเคลียร์ในเหตุการณ์หรืออุบัติเหตุต่างๆ ให้ เป็นทีเ่ ข้าใจตรงกันระหว่างนักวิทยาศาสตร์ เจ้าหน้าที ่ และประชาชน โดยแบ่ง เป็นเจ็ดระดับ แต่ละระดับมีความรุนแรงต่างกันราว ๑๐ เท่า คือ ระดับ ๑ เหตุผดิ ปรกติ (anomaly) เช่น พบปัญหาเล็กน้อยในอุปกรณ์ รักษาความปลอดภัยในโรงงาน ระดับ ๒ เหตุขัดข้อง (incident) พบการปนเปื้อนของกัมมันตภาพ รังสีนอกจุดควบคุม ระดับ ๓ เหตุ ขั ด ข้ อ งรุ น แรง (serious incident) การปนเปื ้ อ น รุนแรงขึ้น แต่ยังไม่ออกสู่พื้นที่สาธารณะ ระดับ ๔ อุ บั ติ เ หตุ ส ่ ง ผลในระดั บ ท้ อ งถิ่ น (accident with local consequences) พบการปล่อยกัมมันตภาพรังสีในโรงงาน และมีผู้เสีย ชีวิตอย่างน้อยหนึ่งคน 9 ๑ ๐ ๘ ซ อ ง คํ า ถ า ม
ระดับ ๕ อุบัติเหตุส่งผลในวงกว้าง (accident with wider consequences) มีผู้เสียชีวิตหลายคน แกนปฏิกรณ์เสียหายร้ายแรง ตัวอย่างคือ อุบัติเหตุที่เกาะทรีไมล์ สหรัฐอเมริกาเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๒๒ ระดับ ๖ อุบัติเหตุรุนแรง (serious accident) ระดับ ๗ อุบตั เิ หตุรนุ แรงทีส่ ดุ (major accident) การแผ่กมั มันตภาพ รังสีเป็นภัยร้ายแรงต่อมนุษย์และสิ่งแวดล้อม ตัวอย่างคืออุบัติเหตุโรงไฟฟ้า นิวเคลียร์เชอร์โนบิลที่รัสเซียเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๒๙
ส่วนระดับ ๐ เป็นระดับที่ไม่มีอันตราย อ้างอิง : http://www-ns.iaea.org/tech-areas/emergency/ines.asp
10 ๑ ๐ ๘ ซ อ ง คํ า ถ า ม
ฮูลาฮูป
๑๑๗๓
Q A
ของเล่นนี้
ลู ก ชอบเล่ น ฮู ล าฮู ป มาก อยากทราบว่ า ใครประดิ ษ ฐ์
ของเล่นแกว่งสะโพกนีม้ คี วามเป็นมาเก่าแก่มาก อาจจะตัง้ แต่ สมัยกรีก สมัยก่อนท�ำจากเถาวัลย์ ไม้ไผ่หรือหญ้า ส�ำหรับฮูลาฮูป (hula hoop) สมัยใหม่ท�ำจากพลาสติก โดย ริชาร์ด เนอร์ (Richard Knerr) และ อาร์เทอร์ “สปัด” เมลิน (Arthur “Spud” Melin) ผู้ก่อตั้งบริษัทท�ำของเล่น Wham-O ในสหรัฐอเมริกา (มีชื่อเสียงมา ก่อนจากการประดิษฐ์จานร่อนฟริสบี)้ ออกแบบและผลิตฮูลาฮูปขายครัง้ แรก ในปี พ.ศ. ๒๕๐๑ ปรากฏว่ า ภายในเวลาเพียง ๖ เดื อ นมี ผู ้ ซื้ อ ไปเล่ น ถึ ง ๒๐ ล้านอัน พลาสติก HDPE ทีเ่ ขาใช้ทำ� ฮูลาฮูปเป็นพลาสติกประเภทเดียวกับทีใ่ ช้ ท�ำกล่องทัปเพอร์แวร์ ใส่อาหาร รวมไปถึงขวดน�้ำขวดนมต่างๆ
ส่วนชื่อ ฮูลา คาดว่าน�ำมาจากชื่อการเต้นระบ�ำฮูลาของ ชาวหมู่เกาะฮาวาย อ้างอิง : http://inventors.about.com/od/hstartinventions/a/Hula_Hoop.htm
11 ๑ ๐ ๘ ซ อ ง คํ า ถ า ม
๑๑๗๔
แมวข่วน
Q A
กัดหรือไม่
ถ้ า ถู ก แมวข่ ว น ต้ อ งฉี ด วั ค ซี น เหมื อ นถู ก สุ นั ข จรจั ด
โรคพิษสุนัขบ้าหรือเรียกกันง่ายๆ ว่า โรคหมาบ้า หรือโรค กลัวน�ำ้ มีสตั ว์เลีย้ งลูกด้วยนมเป็นพาหะ ในเมืองไทยพบมากทีส่ ดุ ในสุนขั และ แมว ดังนัน้ หากถูกสุนขั หรือแมวข่วนหรือกัดเป็นรอยทีผ่ วิ หนัง ไม่ว่าแผลเล็ก หรือใหญ่ และมีเลือดออกหรือไม่ก็ตาม สิ่งที่ต้องท�ำคือ ล้างบริเวณแผลให้สะอาดด้วยน�้ำและสบู่ให้มากที่สุด แล้วรีบไปพบแพทย์เพือ่ ฉีดวัคซีนป้องกันไว้กอ่ น โดยไม่ตอ้ งเสียเวลาหาประวัติ ว่าสุนัขหรือแมวตัวนั้นได้รับการฉีดวัคซีนมาก่อนหรือไม่
พึงระลึกว่า โรคพิษสุนัขบ้าเป็นโรคที่ไม่มีทางรักษา หาก ติดเชื้อแล้วตายสถานเดียว 12 ๑ ๐ ๘ ซ อ ง คํ า ถ า ม
๑๑๗๕
วิธีเก็บกล้วยไม่ให้สุกเร็ว
Q A
ขอวิธีเก็บกล้วยไว้กินนานๆ ซื้อมาทั้งหวี แต่กินไม่ทัน ลองแช่ตู้เย็นแล้วแต่กล้วยก็สุกจนเปลือกด�ำอยู่ดี ปี พ.ศ. ๒๔๕๓ มีรายงานของประเทศจาเมกา ห้ามเรือขนส่ง ส้มรวมไปกับกล้วย เพราะจะท�ำให้กล้วยสุกเร็วขึน้ แต่ขณะนัน้ ไม่ทราบสาเหตุ แน่ชัด อีกราว ๕๐ ปีต่อมาจึงพบว่าฮอร์โมนพืชชื่อ เอทิลีน (ethylene) เป็นต้นเหตุให้ผลไม้สุก โดยทุกส่วนของพืชสังเคราะห์ก๊าซเอทิลีนขึ้นมามาก น้อยแตกต่างกันไป แต่จะผลิตก๊าซมากที่สุดเมื่อใบดอกแก่ และเมื่อผลไม้สุก เนือ่ งจากเอทิลนี เป็นก๊าซ จึงแพร่ไปในอากาศ ผลไม้สกุ จึงแพร่ก๊าซเอทิลนี ให้ ผลไม้ที่อยู่ใกล้ๆ สุกเร็วขึ้นได้ ดังเช่นกรณีส้มกับกล้วย ส�ำหรับกล้วย มีการศึกษาพบว่ากล้วยไวต่อเอทิลนี สูง ท�ำให้กล้วยสุกเร็ว การแช่ตู้เย็นแม้จะชะลอการสร้างก๊าซได้บ้าง แต่กล้วยจะได้ก๊าซเอทิลีนจาก พืชผักอื่นในตู้เย็น วิธีเก็บกล้วยไว้นานๆ แบบง่ายๆ จึงมีหลักคือป้องกัน ไม่ให้กล้วยได้รับก๊าซเอทิลีนจากกล้วยด้วยกันเองหรือพืชผักผลไม้อื่น เช่น แยกกล้วยแต่ละลูกใส่ถุงกระดาษหรือถุงพลาสติก เป็นต้น
หากใส่กล้วยเข้าช่องฟรีซแช่แข็งไปเลย ก็อาจช่วยได้ แต่จะเป็นกล้วย อีกรสชาติหนึ่ง แล้วแต่ชอบละ 13 ๑ ๐ ๘ ซ อ ง คํ า ถ า ม
๑๑๗๙
ชุดเจ้าสาว
Q A
ชมพิธีอภิเษกสมรสของเจ้าฟ้าชายวิลเลียมกับแคเทอรีน แล้วเกิดสงสัยว่าชุดเจ้าสาวสีขาวนี้มีมาตั้งแต่เมื่อไร ชุดแต่งงานสีขาวแบบเจ้าหญิงที่มีกระโปรงพองกลมกับชาย กระโปรงยาวๆ และสวมผ้าคลุมศีรษะ ซึ่งแพร่หลายไปในสังคมที่รับอิทธิพล ตะวันตก เป็นแฟชัน่ ทีเ่ พิง่ เกิดขึน้ ในอังกฤษเมือ่ คริสต์ศตวรรษที ่ ๑๙ ปรากฏ ครั้งแรกในพิธีอภิเษกสมรสระหว่างเจ้าฟ้าชายลีโอโปลด์กับเจ้าฟ้าหญิงชาร์ลอตต์ เมื่อปี ค.ศ. ๑๘๑๖ ต่อมาในปี ค.ศ. ๑๘๔๐ พระราชินีวิกตอเรียทรงฉลองพระองค์ในชุด แต่งงานเจ้าหญิงสีขาวนีใ้ นพิธอี ภิเษกสมรส และเป็นครัง้ แรกทีม่ เี พือ่ นเจ้าสาว ท�ำหน้าทีช่ ว่ ยถือชายกระโปรงด้วย ท�ำให้แฟชัน่ ชุดแต่งงานแบบนีก้ ลายเป็นที่ นิยมกันมาจนถึงปัจจุบัน แม้ในบางช่วงเวลาอาจมีแฟชั่นชุดแต่งงานอื่น แต่ ก็ไม่มีแบบไหนสร้างความประทับใจแก่ผู้คนได้มากดังเช่นชุดนี้เลย
ส�ำหรับผ้าคลุมศีรษะเจ้าสาวนั้น มีมาตั้งแต่สมัยโรมันแล้ว อ้างอิง : http://www.dressfinder.com/history-wedding-dresses/
20 ๑ ๐ ๘ ซ อ ง คํ า ถ า ม
๑๑๘๐
4G
Q A
4G แล้วด้วย
ขอค�ำอธิบ ายสั้นว่าๆ 3G คืออะไร และยังมีคนพูดถึง
อักษร G มาจาก Generation หมายถึงยุคของเทคโนโลยี การสื่อสารแบบไร้สาย ยุค 1G เป็นยุคที่ส่งสัญญาณเสียงหรือโทรศัพท์ไปกับคลื่นวิทยุ และ ส่งได้แต่เสียงอย่างเดียว ส่งข้อมูลอื่นๆ ไม่ได้ ยุค 2G เป็นยุคทีส่ ง่ สัญญาณเสียงและข้อมูลอืน่ ๆ เช่น ข้อความ ในระบบ ดิจิทัลไปกับคลื่นไมโครเวฟ ที่คุ้นเคยกันคือระบบ GSM CDMA และการ ส่งข้อความ SMS ยุค 3G เป็นยุคที่ส่งสัญญาณเสียงและข้อมูลอื่นๆ ในระบบดิจิทัล มี ความเร็วในระดับ Mbps (ล้านบิตต่อวินาที) ใกล้เคียงกับบริการผ่านสาย สัญญาณความเร็วสูง ADSL ท�ำให้การใช้งานมัลติมเี ดียสะดวกรวดเร็วขึน้ มาก ระบบที่ใช้เป็นมาตรฐานคือ W-CDMA และ HSPA ยุค 4G เป็นยุคที่ส่งข้อมูลได้เร็วถึงระดับ 100 Mbps เร็วกว่า ADSL หลายเท่า และจะเกิดการใช้งานด้านมัลติมีเดียแบบโต้ตอบกันได้เชื่อมโยง ไปทั่วโลก ส�ำหรับประเทศไทยขณะนี ้ บางคนเรียกว่าอยูใ่ นยุค 2.5G หรือ 2.75G คือ มีระบบ GPRS และ EDGE ซึง่ ใช้การบีบอัดข้อมูลและการแบ่งช่องสัญญาณ 21 ๑ ๐ ๘ ซ อ ง คํ า ถ า ม
สเตียรอยด์
Q A
๑๑๘๓
ยาจ�ำพวกสเตียรอยด์คืออะไร (ค�ำถามจาก ประเสริฐ อัศวเวทวุฒิ)
สเตียรอยด์ (steroid) หมายถึงสารเคมีที่มีโครงสร้างโมเลกุล เฉพาะแบบหนึ่ง ในร่างกายเราสร้างสารหลายอย่างซึ่งเป็นสเตียรอยด์โดย ธรรมชาติ เช่น ฮอร์โมนเพศชายเทสโทสเทอโรน (testosterone) ซึ่งท�ำให้ ผู้ชายมีกล้าม มีหนวด มีเสียงแหบห้าว คอเลสเตอรอล (cholesterol) ก็ เป็นสเตียรอยด์ ส�ำหรับยาสเตียรอยด์แบ่งเป็นสองพวกใหญ่ๆ คือ อะนาบอลิกสเตียรอยด์ (Anabolic steroid) นักกีฬาชอบกินเพราะเชื่อว่าช่วยให้วิ่งเร็วขึ้น อึดขึน้ แข็งแกร่งขึ้น แต่ถือว่าท�ำผิดกติกาการแข่งขัน ยานี้เป็นสารเคมีสังเคราะห์ ที่คล้ายฮอร์โมนเทสโทสเทอโรน จึงมีส่วนช่วยสร้างกล้ามเนื้อจริง แต่การ กินยาต่อเนือ่ งนานๆ จะก่อผลข้างเคียง คืออารมณ์แปรปรวน ก้าวร้าว ผูช้ าย จะหย่อนสมรรถภาพทางเพศ ผู้หญิงมีประจ�ำเดือนผิดปรกติและมีปัญหาใน การตั้งครรภ์ ส�ำหรับวัยรุ่นอาจชะงักการเติบโต ยาอีกพวกคือ คอร์ติโคสเตียรอยด์ (Corticosteriod) แพทย์ใช้รักษา อาการอักเสบในร่างกายแทบทุกส่วน รักษาภูมิแพ้ หอบหืด การรับยานี้ต่อ เนื่องนานๆ จะก่อผลข้างเคียง เช่น ภูมิคุ้มกันต่อเชื้อโรคต�่ำ กระดูกพรุน 26 ๑ ๐ ๘ ซ อ ง คํ า ถ า ม
คลื่นไส้อาเจียน เลือดออกในกระเพาะอาหาร น�้ำตาลในเลือดสูง เด็กโตช้า เป็นต้น แม้จะมีประโยชน์มากแต่ต้องใช้ในความดูแลของแพทย์เท่านั้น ปัญหายาสเตียรอยด์ที่มักเป็นข่าว คือการลอบใส่ยาสเตียรอยด์ลงไปใน ยาแผนโบราณหรือยาแผนปัจจุบนั แล้วโฆษณาว่าเป็นยาหรือสมุนไพรสารพัด ประโยชน์ แก้ปวดเมือ่ ย นอนไม่หลับ บ�ำรุงร่างกาย ผูป้ ว่ ยทีห่ ลงเชือ่ จึงกินยา สเตียรอยด์เข้าไปสะสมโดยไม่รู้ตัวจนเป็นอันตรายถึงชีวิต
ผลข้างเคียงทีอ่ าจสังเกตว่าได้รบั ยาสเตียรอยด์หรือไม่ คือ หน้า บวม ตัวบวม มีหนวด มีสิว อ้างอิง : http://www.vichaiyut.co.th/html/jul/37-2550/p74-76_37.asp และ http://kidshealth.org/parent/emotions/behavior/steroids.html
27 ๑ ๐ ๘ ซ อ ง คํ า ถ า ม
ส่วน LPG ย่อจาก Liquefied Petroleum Gas คือก๊าซปิโตรเลียมเหลว มีองค์ประกอบหลักคือก๊าซโพรเพน และก๊าซบิวเทน ทีถ่ กู อัดให้เป็นของเหลว ปรกติใช้ส�ำหรับการหุงต้มตามบ้านเรือน แต่ปัจจุบันน�ำมาใช้เป็นเชื้อเพลิง รถยนต์ด้วย ก๊าซมีเทนเบากว่าอากาศ ส่วนก๊าซโพรเพนและก๊าซบิวเทนหนักกว่า อากาศ หากเกิดการรั่วไหล ก๊าซมีเทนจะกระจายหายไปในอากาศได้ง่าย ส่วนก๊าซโพรเพนและก๊าซบิวเทนจะเกาะกลุ่มตามพื้น จึงอาจถูกประกายไฟ ท�ำให้ติดไฟง่ายกว่า
NGV จึงปลอดภัยกว่า LPG
พายุสุริยะ
๑๒๐๓
Q A
จากข่าวพายุสุริยะจะท�ำดาวเทียมพัง พายุสุริยะคืออะไร
โดยปรกติดวงอาทิตย์ไม่ได้แผ่เพียงรังสีแสงสว่าง แต่ยังสาด กระจายอนุภาคมีประจุไฟฟ้าไปทัว่ อวกาศ เรียกว่า “ลมสุรยิ ะ” (solar wind) อนุภาคนี้ได้แก่ โปรตอน อิเล็กตรอน และอนุภาคหนักอื่นๆ ซึ่งเมื่อเดินทาง มาถึงโลก ส่วนใหญ่จะถูกบริเวณสนามแม่เหล็กรอบโลกจับไว้ เหลือเพียง ส่วนน้อยมากเท่านั้นที่เล็ดลอดถึงชั้นบรรยากาศในแถบใกล้ขั้วโลกและท�ำให้ เกิดปรากฏการณ์แสงเหนือ-แสงใต้ (aurora) 56 ๑ ๐ ๘ ซ อ ง คํ า ถ า ม
57 ๑ ๐ ๘ ซ อ ง คํ า ถ า ม
๑๒๓๙
ยูนิโคล่
Q A
ใครเป็นเจ้าของเสื้อผ้าแบรนด์ดังยูนิโคล่ (UNIQLO)
เจ้าของคือบริษัทญี่ปุ่นชื่อ Fast Retailing ก่อตั้งโดยนาย ทะดะชิ ยะนะอิ (Tadashi Yanai) เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๐๖ ชื่อบริษัทแรกตั้งคือ Ogori Shoji (เปลี่ยนมาใช้ชื่อบริษัทปัจจุบันในปี พ.ศ. ๒๕๓๔) ต่อมาในปี พ.ศ. ๒๕๒๗ บริษัทเปิดคลังสินค้าจ�ำหน่ายเสื้อผ้า ล�ำลองชื่อ Unique Clothing ที่เมืองฮิโรชิมา ถือเป็นจุดเริ่มของเสื้อผ้ายี่ห้อ UNIQLO ที่ออกแบบอย่างเรียบง่ายธรรมดาๆ แต่สวมสบายและดูทันสมัย ด้วยแนวคิด Made For All คือราคาถูกมากๆ ส�ำหรับคนญี่ปุ่น ทะดะชิ ยะนะอิ มักได้รับการจัดอันดับเป็นนักธุรกิจที่รวยที่สุดของ ประเทศญี่ปุ่นอยู่เสมอ ในพิบัติภัยแผ่นดินไหวและสึนามิเมื่อต้นปี พ.ศ. ๒๕๕๔ เขาได้ บ ริ จ าคเงิ น ช่ ว ยเหลื อ ผู ้ ป ระสบภั ย เป็ น เงิ น ๑ พั น ล้ า นเยน ปัจจุบันเขามีอายุ ๖๔ ปี (๗ กุมภาพันธ์ ๒๔๙๒) และเคยให้ข่าวว่าจะเกษียณตัวเองตอนอายุ ๖๕ ปี
แต่ปัญหาคือเขายังหาบุคคลที่เหมาะสมมาดูแลธุรกิจของเขา ต่อไปไม่ได้ 116 ๑ ๐ ๘ ซ อ ง คํ า ถ า ม
117 ๑ ๐ ๘ ซ อ ง คํ า ถ า ม
๑๒๕๒
รถไฟเร็วที่สุด
Q A
อยากรู้ว่ารถไฟอะไรวิ่งเร็วที่สุดในโลกครับ
ข้อมูลจากการจัดอันดับโดยเว็บไซต์ Business Insider เมื่อ เดือนพฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๕๕ จัดอันดับรถไฟเร็วที่สุดในโลกที่มีให้บริการ จริงแล้วไว้ ๑๐ อันดับ แต่ในที่นี้ขอน�ำเสนอไว้เพียงสามอันดับแรก คือ ๑. รถไฟฟ้าความเร็วสูง CRH380A ของประเทศจีน ท�ำความเร็วสูง สุดถึง ๔๘๖ กิโลเมตรต่อชั่วโมง ๒. รถไฟพลังแม่เหล็กรางเดี่ยว หรือ maglev train ชื่อ Transrapid TR-09 ประเทศเยอรมนี ความเร็ว ๔๔๙ กิโลเมตรต่อชั่วโมง ๓. รถไฟชินคันเซน Shinkanzen หรือรถไฟหัวกระสุนของประเทศ ญี่ปุ่น ความเร็ว ๔๔๒ กิโลเมตรต่อชั่วโมง การแข่งขันกันเป็นเจ้าความเร็วของรถไฟนี้ยังไม่จบ ต�ำแหน่งอันดับ ๑ อาจเปลีย่ นแปลงไปอีก เพราะประเทศต่างๆ พากันทุม่ เทงบประมาณพัฒนา เทคโนโลยีด้านนี้
เช่นประเทศญี่ปุ่นประกาศสร้างรถไฟพลังแม่เหล็กความเร็ว เกือบ ๕๐๐ กิโลเมตรต่อชั่วโมงให้เสร็จในปี พ.ศ. ๒๕๗๐ 138 ๑ ๐ ๘ ซ อ ง คํ า ถ า ม
จ�ำน�ำ จ�ำนอง
๑๒๕๓
Q A
จ�ำน�ำกับจ�ำนองต่างกันอย่างไร แล้วโครงการจ�ำน�ำข้าว ของรัฐบาลจะเรียกว่า จ�ำน�ำ ถูกต้องหรือไม่ ทั้งจ�ำน�ำกับจ�ำนองเป็นเรื่องของการกู้เงิน โดยผู้กู้เงินหรือ ลูกหนี้ใช้ทรัพย์สินเป็นการประกันการช�ำระหนี้ที่กู้มาให้แก่เจ้าหนี้ ข้อแตก ต่างคือ การจ�ำน�ำ ผูจ้ ำ� น�ำต้องมอบทรัพย์สนิ ทีน่ �ำไปไหนมาไหนได้ ซึง่ เรียกว่า สังหาริมทรัพย์ ให้อยู่ในความครอบครองของผู้รับจ�ำน�ำไว้จนกว่าผู้จ�ำน�ำจะ น�ำเงินมาไถ่ของคืน แต่การจ�ำนองไม่ต้องส่งมอบตัวทรัพย์สินให้แก่ผู้รับ จ�ำนอง เพราะเป็นทรัพย์สนิ ทีน่ ำ� ไปไหนมาไหนไม่ได้ เรียกว่า อสังหาริมทรัพย์ ซึ่งส่วนใหญ่คือที่ดิน และยังรวมถึงสังหาริมทรัพย์ขนาดใหญ่ เช่น เรือระวาง ๕ ตันขึ้นไป แพ สัตว์พาหนะ เป็นต้น
โครงการจ�ำน�ำข้าวของรัฐบาลจึงใช้ค�ำว่าจ�ำน�ำ “ผิด” ความ หมายเพราะเป็นการซื้อขายข้าว ไม่ใช่การกู้เงินโดยใช้ข้าวเป็น การประกันการช�ำระหนี้
139 ๑ ๐ ๘ ซ อ ง คํ า ถ า ม
หมวดความรู้ทั่วไป
ISBN 978-616-7767-37-6
ราคา ๑๗๐ บาท
Q A
สงสัยว่ากลิ่นปากคือกลิ่นเหม็น ของอะไร
กลิ่นปากเกิดจากการย่อยสลายโปรตีน ของแบคทีเรียในปาก เป็นกลิ่นของโมเลกุลหลายชนิด ซึ่งมีก�ำมะถันเป็นองค์ประกอบ เช่น ไฮโดรเจนซัลไฟต์ ไดเมทิลซัลไฟต์ และโดยเฉพาะเมทาเนทิโอล (methanethiol) หรือรู้จักในชื่อ เมทิลเมอร์แคปแทน (methyl mercaptan) เป็นตัวการส�ำคัญ นอกจากเมทิลเมอร์แคปแทนจะเป็นกลิ่นเหม็นใน ช่องปากแล้ว ยังเป็นตัวการของกลิ่นเหม็นอับในถุงเท้า กลิ่นผายลม รวมถึงกลิ่นอาหาร อย่างชีส ณ อุณหภูมิห้องปรกติ เมทิลเมอร์แคปแทนมีสถานะเป็นก๊าซ พบในแหล่งก๊าซ ธรรมชาติหรือน�ำ้ มันดิบบางแห่ง กลิน่ เหม็นของมันมีประโยชน์คอื ใช้เป็นสารเติมเพือ่ เตือน ภัยในก๊าซอันตรายที่ไม่มีกลิ่น นอกจากนี้ยังใช้ในกระบวนการผลิตสารก�ำจัดศัตรูพืช พลาสติก และเชื้อเพลิง เครื่องบินไอพ่น ทีส่ ำ� คัญคือใช้ผลิตกรดอะมิโนเมทไธโอนีน (methionine) ซึง่ เป็นกรดอะมิโนส�ำคัญ ที่ร่างกายต้องการ และพบน้อยในพืช จึงต้องเสริมเมทไธโอนีนไว้ในอาหารเลี้ยงสัตว์ รวม ถึงโปรตีนเกษตรส�ำหรับคนกินมังสวิรัติ
๑๐๘ ซองค�ำถาม เล่ม ๑๒
ค�ำถามที่ ๑๒๒๔
๑๐๘ ซอง คถาม าํ
เล่ม ๑๒
เกร็ดความรู้ สารพัน โดยทีมงาน นิตยสาร สารคดี
นับเป็นโมเลกุลที่เกี่ยวข้องกับปากอย่างพิสดารทีเดียว ๑๗๐.cover.indd 184
17/4/2014 13:30