“ น า ย ร อ บ รู ้ ” A S E A N G U I D E
มนตรา
บาหลี ปารวี ไพบูลย์ยิ่ง
สั ม ผั ส เ ก า ะ ใ ห ญ่ ที่ รุ่ ม ร ว ย ด้ ว ย ธ ร ร ม ช า ติ แ ล ะ ศิ ล ป วั ฒ น ธ ร ร ม ท่ า ม ก ล า ง ก ลิ่ น อ า ย แ ห่ ง ศ รั ท ธ า
พ ร้ อ ม
แ ผ น ที่
ท่ อ ง เ ที่ ย ว
สารบัญ รู้จักก่อนเดินทาง 9
เยือนดินแดนแห่งเทพเจ้ากลางทะเลใต้ 10 เตรียมตัวก่อนเดินทาง 29 ที่เที่ยวโดดเด่นในบาหลี 41
เปิดโลกท่องเที่ยวบาหลี 49
ท้าทายคลื่นลม เดินชมหาดสวยที่บาหลีตอนใต้ 51 หาดกูตา 52 • หาดลีเจียนและเซมินยัก 65 • หาดซานูร์ 68 หาดจิมบารัน 71 • วัดอูลูวาตู 73 • หาดนูซาดัว 79 เมืองหลวงแห่งบาหลีที่เดนปาซาร์ 81 ตลาดบาดุง 83 • ตลาดคัมบาซารี 90 • จัตุรัสปูปูตัน 91 วัดจากัตนาทา 91 • พิพิธภัณฑ์บาหลี 92 ศูนย์ศิลปะเวอร์ดิพุทธยา 94 • วัดทานาห์ลอต 96 จากเดนปาซาร์สู่อูบุด 103 เที่ยวชมเมืองอูบุด 104 พระราชวังปุริซาเรนอากุง 118 • ตลาดอูบุด 120 บ้านศิลปินเลมปัด 121 • ศูนย์ศิลปะเซนิวาติ 122 ศูนย์ศิลปะเนกา 127 • ศูนย์ศิลปะอากุงไร 128 • สวนลิง 130 พิพิธภัณฑ์ลูกิซัน 131 • พิพิธภัณฑ์บลันโค 132 พิพิธภัณฑ์ศิลปะเนกา 135 เที่ยวหมู่บ้านหัตถกรรม 144 หมู่บ้านมัส 149 • หมู่บ้านบาตวน 151 ตลาดสุขะวตีและตลาดเซนิ 151 • หมู่บ้านเซลัก 152 หมู่บ้านบาตูบูลัน 154
2
ม น ต ร า บ า ห ลี
แหล่งโบราณสถานนอกเมืองอูบุด 155 วัดกัวกาจาห์ 155 • ภาพจ�ำหลักเยห์ปุลูห์ 156 พิพิธภัณฑ์โบราณคดีเกดงอาร์ชา 165 • วัดเปนาทารัน 167 วัดกุนุงกาวี 168 • วัดเตียร์ตาอัมปึล 169 นาขั้นบันไดเตกัลลาลัง 171 เยือนบาหลีตะวันออก 173 ศาลาเกอร์ตาโกซา 174 • วัดเบซากีห์ 184 พิพิธภัณฑ์ศิลปะเนียวมันกูนาสา 186 • จุดชมวิวคินตามณี 187 วัดอูลันดานูบาตูร์ 188 • วัดกัวลาวาห์ 190 • อ่าวปาดังไบ 196 หาดแคนดิดาสา 198 • หมู่บ้านเทงกานัน 198 พระราชวังปุรีอากุงการังกาเซ็ม 200 พระราชวังฤดูร้อนทามันอูจุง 201 • สวนเตียร์ตากังกา 202
ท่องเที่ยวบาหลีตอนกลาง-เหนือ 205
เที่ยวบาหลีตอนกลาง 207 วัดทามันอายุน 208 • วัดอะลาเคดาตัน 213 ที่ราบสูงเบดูกุล 214 • นาขั้นบันไดจาติลุวีห์ 215 ตลาดเบดูกุล 216 • สวนพฤกษศาสตร์บาหลี 217 วัดอูลันดานูบราตัน 218 เที่ยวบาหลีตอนเหนือ 221 พระราชวังปุริอากุงบุเลเล็ง 222 • หาดโลวินา 228 น�ำ้ พุร้อนบันจา 230
งานศิลปหัตถกรรมบาหลี 235
งานทอผ้า 240 • นาฏศิลป์บาหลี 241 ป า ร วี ไ พ บู ล ย์ ยิ ่ ง
3
4
ม น ต ร า บ า ห ลี
“นายรอบรู้” บอกกล่าว
มนตราบาหลี คูม่ อื น�ำเทีย่ วในชุด “นายรอบรู”้ ASEAN GUIDE ทีต่ งั้ ใจ ท�ำออกมาเพื่อต้อนรับการเข้าสู่ AEC (ASEAN Economic Community) หรือประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน ซึง่ ไม่เพียงเป็นการร่วมมือ ทางการค้า แต่ถอื เป็นก้าวส�ำคัญส�ำหรับการเปิดกว้างเพือ่ ติดต่อและ เชื่อมสัมพันธ์ของผู้คนในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยการ ท่องเทีย่ วนับเป็นปัจจัยส�ำคัญทีเ่ อือ้ ต่อการเดินทางไปเยือนประเทศ ในกลุ่มอาเซียน และยังเป็นโอกาสส�ำคัญในการท�ำความรู้จักและ เข้าใจวิถีเพื่อนบ้านของเราด้วย มนตราบาหลี เป็นผลงานการเขียนของ ปารวี ไพบูลย์ยิ่ง นักเขียนนักเดินทาง ผูม้ ผี ลงานเขียนทัง้ สารคดีและเรือ่ งราวท่องเทีย่ ว ตีพมิ พ์ทางนิตยสารต่างๆ ปารวีจะน�ำผูอ้ า่ นไปสัมผัสแหล่งท่องเทีย่ ว และสิง่ น่าสนใจหลายรูปแบบบนเกาะบาหลี ทัง้ ธรรมชาติ ศิลปวัฒน ธรรม ศาสนสถาน หรือกระทั่งวิถีผู้คนที่ล้วนน่าจดจ�ำ เริ่มตั้งแต่ ชายหาดอันงดงามทางตอนใต้อันเปรียบเสมือนประตูบานแรก คอยเปิดต้อนรับนักท่องเทีย่ ว จากนัน้ ไปรูจ้ กั กับเมืองหลวงเดนปาซาร์ แล้วเปลี่ยนบรรยากาศขึ้นไปสัมผัสอูบุด เมืองเล็กๆ ที่เต็มไปด้วย ศิลปกรรมท่ามกลางวัฒนธรรมพื้นถิ่นชวนหลงใหล ขณะพื้นที่ ขุนเขาตอนกลางยังปรากฏธรรมชาติอันร่มรื่นและความเขียวขจี ของนาขั้นบันได โดยมีศาสนสถานโดดเด่นด้วยศรัทธาอันแรงกล้า ที่สืบทอดมายาวนาน เช่นเดียวกับพระราชวังและโบราณสถานซึ่ง เป็นตัวแทนรากเหง้าอันยาวนานของบาหลี มนตราบาหลี ให้รายละเอียดการเดินทางครบถ้วนทัง้ แผนที่ วิธกี ารเดินทาง การเตรียมตัว ทีพ่ กั ร้านอาหาร ตลอดจนโปรแกรม เดินทาง ให้ทา่ นสามารถวางแผนการท่องเทีย่ วได้อย่างสะดวก เช่น เดียวกับหนังสือชวนเทีย่ วเพือ่ นบ้านเล่มอืน่ ของ “นายรอบรู”้ หวังว่า นอกจากมนตราบาหลี จะน�ำผู้อ่านท่องเที่ยวอย่างสนุกสนานแล้ว ยังจะช่วยสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องต่อเพื่อนบ้านของเราอีกด้วย ป า ร วี ไ พ บู ล ย์ ยิ ่ ง
5
เยือน
ดินแดนแห่งเทพเจ้า กลางทะเลใต้
10
ม น ต ร า บ า ห ลี
“บาหลี” ดินแดนที่ได้ชื่อว่าเป็นเกาะสวรรค์ของนักท่องเที่ยว ผู้ ต้องการแสวงหาความสุขกับสายลมและแสงแดดเจิดจ้าบนเวิ้ง หาดทรายขาวนวลตา มีอิสระที่จะโต้คลื่นลูกโตจากมหาสมุทร แปซิฟิก หรือหลงใหลภาพความศรัทธาของชาวบาหลีที่มีต่อ ทวยเทพผูส้ ถิตอยูท่ กุ หนแห่ง กระทัง่ หยัง่ รากลึกลงในจิตวิญญาณ ของชาวบาหลีทุกคน ไม่ว่าปลายทางสู่บาหลีที่นักเดินทางวาดฝันไว้เป็นเช่นไร นั่นอาจไม่ใช่ค�ำตอบส�ำคัญเท่ากับได้มาสัมผัสบาหลีด้วยตนเอง ในมุมมองอันแตกต่างของแต่ละคน พร้อมกับเก็บเกี่ยวประสบ การณ์อนั มีคา่ ทีจ่ ะได้รบั สิง่ เหล่านีล้ ว้ นเป็นเสน่หอ์ นั น่าหลงใหล ที่ซ่อนเร้นอยู่ในอัญมณีเม็ดงามแห่งทะเลใต้นาม “บาหลี”
ป า ร วี ไ พ บู ล ย์ ยิ ่ ง
11
รอยอดีตบนเกาะบาหลี หากย้อนอดีตไปราว 2000 ปีก่อนคริสตกาล เกาะบาหลี เคยเป็นถิน่ อาศัยของชนกลุม่ ออสโตรนีเซียน (Austronesian) ซึง่ อพยพมาจากถิน่ ฐานเดิมแถบหมูเ่ กาะฟิลปิ ปินส์ ล่องเรือผ่านมา ถึงทะเลใต้ ด้วยเหตุนวี้ ฒ ั นธรรมบางส่วนและภาษาของชาวบาหลี จึงมีความเกีย่ วพันกับผูค้ นทีอ่ ยูอ่ าศัยตามหมูเ่ กาะของอินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ และโอเชียเนีย ประวัตศิ าสตร์ของบาหลีเป็นทีร่ กู้ นั น้อยมาก ก่อนทีพ่ อ่ ค้า ชาวอินเดียจะน�ำศาสนาฮินดูเข้ามาเผยแพร่ในอินโดนีเซียช่วงศตวรรษที ่ 7 จนถึงปี ค.ศ. 900 ชาวบาหลีได้พฒ ั นาระบบชลประทาน เพือ่ ปลูกข้าวตามไหล่เขา รวมทัง้ สร้างสรรค์วฒ ั นธรรมและศิลปะ เป็นเอกลักษณ์ของตนเอง พร้อมกับมีหลักฐานเกี่ยวกับราชวงศ์ บาหลีปรากฏขึ้นในช่วงนี้ และเป็นเวลาเดียวกับที่ชวาเริ่มแผ่ อิทธิพลเข้ามาสู่บาหลี จนถึงศตวรรษที ่ 15 เมือ่ พวกมุสลิมมีอำ� นาจเหนือเกาะชวา บรรดาชนฮินดูชั้นสูงจึงได้อพยพข้ามมายังบาหลี พร้อมกับน�ำ ศิลปวัตถุ ช่างศิลป์ พร้อมกับคณะนาฏศิลป์ประจ�ำราชส�ำนักเข้ามา
14
ม น ต ร า บ า ห ลี
ตามมาด้วยการอพยพครัง้ ใหญ่ของชาวฮินดูจากชวา กระทัง่ สิน้ สุด ลงราวศตวรรษที ่ 16 การอพยพครัง้ นีก้ อ่ ให้เกิดความเปลีย่ นแปลง อย่างใหญ่หลวงต่อชาวบาหลี ทัง้ ในด้านสังคมและวัฒนธรรม เมือ่ ศาสนาฮินดูได้มีอิทธิพลอย่างสูงบนเกาะบาหลี จนถึง ค.ศ. 1597 พวกฮอลันดาหรือชาวดัตช์เป็นชาวยุโรป กลุม่ แรกทีเ่ ดินทางมายังบาหลี และเจริญสัมพันธไมตรีกบั ราชวงศ์ บาหลี จากนั้นตอนต้นศตวรรษที่ 17 ชาวฮอลันดาได้ท�ำสนธิ สัญญาการค้าหลายฉบับกับชวา เป็นผลให้เส้นทางการค้าเครือ่ ง เทศส่วนใหญ่ตกอยูใ่ นการควบคุมของฮอลันดา กระทัง่ ค.ศ. 1710 เมื่อผู้ปกครองบาหลีเกิดการแตกแยกและแบ่งเป็นอาณาจักร ย่อย ๆ ฮอลันดาจึงเริ่มแทรกแซงบาหลีและปกครองอาณาจักร บางส่วน จากนัน้ พยายามรุกรานเพือ่ ควบคุมการเมืองและเศรษฐกิจของบาหลีเรือ่ ยมา จนกระทัง่ ถึง ค.ศ. 1911 ฮอลันดาจึงครอบ ครองดินแดนบาหลีได้ทงั้ หมดและผนวกรวมเข้าเป็นส่วนหนึง่ ของ อินเดียตะวันออกแห่งฮอลันดา (Dutch East Indies) ระหว่างสงครามโลกครัง้ ที ่ 2 ในปี ค.ศ. 1942 เมือ่ กองทัพ ญี่ปุ่นยกพลขึ้นบกที่เกาะบาหลี และสู้รบขับไล่ชาวฮอลันดาออก ไปจากเกาะ จนถึงปี ค.ศ. 1945 เมือ่ ญีป่ นุ่ พ่ายแพ้สงคราม กองทัพ
ป า ร วี ไ พ บู ล ย์ ยิ ่ ง
15
หาดกูตา
(Kuta Beach) สวรรค์ของนักเล่นเซิร์ฟ
- การเดินทาง จากสนามบินงูระห์ไรไปตามถนน Jl. Raya Tuban ต่อด้วยถนน Jl. Raya Kuta ประมาณ 4 กิโลเมตร
นอกจากเป็นแหล่งพักผ่อนตากอากาศยอดนิยมของเกาะบาหลี หาดกูตายังมีชื่อเสียงเลื่องลือในด้านเป็นแหล่งเล่นกีฬาโต้คลื่น หรือเซิร์ฟบอร์ดแห่งส�ำคัญของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ด้วย จุดเด่นจากโค้งหาดยาวกว่า 5 กิโลเมตร มีแสงแดดเจิดจ้า กระแส ลมแรง และคลืน่ สูงซัดเข้าหาชายหาดตลอดวัน หาดกูตาจึงกลาย เป็นดั่งสวรรค์บนริ้วคลื่นของนักเล่นวินเซิร์ฟมือสมัครเล่นและ มืออาชีพทั่วโลก จากเช้ า จดค�่ ำ บนหาดทรายโค้งกว้างไกลสุดสายตาจะ เนืองแน่นไปด้วยนักท่องเทีย่ วทัง้ ชาวยุโรป อเมริกา และออสเตร- เลีย นิยมมานอนอาบแดด เล่นวอลเลย์บอลชายหาด และโต้คลืน่ ทีม่ ว้ นตัวท้าทายนักเล่นเซิรฟ์ ยิง่ นัก พร้อมทัง้ มีบริการนวดตัวและ เท้า เพนต์ตัว ถักผมเปีย และขายของที่ระลึก ตลอดจนรถเข็น ขายเครื่องดื่มและอาหารพื้นถิ่นให้แก่นักท่องเที่ยวตลอดวันด้วย แม้ยามแสงแดดเริม่ อ่อนแรง ชายหาดแห่งนีก้ ลับคึกคักมากยิง่ ขึน้
(บน) นักท่องเที่ยวพักผ่อนที่หาดกูตา (ล่าง) หาดกูตาเป็นที่ชื่นชอบของนักเล่นเซิร์ฟ
Komaneka
Uma Sari Cottages
Blanco Museum
Jl. Raya Campu Lukisan Museum
Casa Luna
an
Jl. Bisma
Bumi Bali
Warung Aja
Gang B eji
Jl. G o u tam a
weta
Ibu Rai Shana Homestay Tuk Jl. D ew Mak Juice i S ita Batanwaru Ja Sri Bungalows Bunute Puri Ulun Carik Laughing Buddha Bar
แผนที่
เมืองอูบุด
Neka Art Gallery Puteri Minang Warung Lada
Puri Café des Artistes Saren I gusti AGung Nyoman Seniwati Lempad Ubud Gallery Market Jl. Ra ya Ub ud
lJ . Ka jeng OKA’S
Jl. Su
Jl. An ggada Monkey For est Rd. (Jl. W a n a ra Wan a) Jl. Ma ruti
Pita Maha San Taman Indrakila gg ing an
noman
Anom Cottages
Jl. Sugriwa
Gustis Garden Bungalows Rumah Roda Homestay Padma Nyoman Homestay Shanti Homestay Han Snel’s Café Lotus
Jl. Jembawa n
Neka Art Museum
Jl. Sriweda ri
Jl. Ha
Jl. Sandat
Jl.
a
Jembawan
y J l. R a
M
The Ubud Monkey Forest
Ubud Terrace Dewi Ayu
Agung Trisna
e y Forest Rd. (Jl. W a n
Agung Rai Museum of Art
Puri Padi
Jati Homestay
a Jl. Raya Pengosekan ra Wan a)
Pertiwi
Laughing Buddha Bar
on k
เซลัก (Celux) เป็นหมูบ่ า้ นช่างเงินช่างทอง หมูบ่ า้ นมัส (Mas) ชม งานศิลป์จากไม้แกะสลักอันวิจติ ร โดยเฉพาะหน้ากากบารอง และ หน้ากากสไตล์บาหลี ดูสวยงาม ลีล้ บั และน่าเกรงขาม นอกจากนี้ ยังมีแหล่งโบราณสถานนอกเมืองอูบุดที่เดินทางไปชมได้สะดวก
เที่ยวหมู่บ้านหัตถกรรม เมืองอูบุดนับเป็นศูนย์กลางศิลปวัฒนธรรม ดัง้ เดิมทีย่ งั มีลมหายใจของบาหลี ดังปรากฏ ให้เห็นเด่นชัดตามสถานที่ต่าง ๆ เช่น วัด วัง ตลาด อาคารบ้านเรือน แม้แต่ในวิถชี วี ติ ผูค้ น การท�ำเกษตรกรรม และผลงานศิลปะแขนงต่าง ๆ ทีส่ ร้างสรรค์ภายในครัวเรือน โดย เฉพาะหมู่บ้านหัตถกรรมที่มีความเชี่ยวชาญงานศิลปะแต่ละ ประเภท เช่น หมูบ่ า้ นแกะสลักหิน หมูบ่ า้ นแกะสลักไม้ หมูบ่ า้ น ท�ำเครื่องเงินเครื่องทอง หมู่บ้านเขียนภาพ จนถึงการแสดงทาง วัฒนธรรม หมู่บ้านเหล่านี้อยู่รอบ ๆ เมืองอูบุดและเชื่อมต่อกัน ทุกหมู่บ้าน จนเหมือนกับเป็นพื้นที่เดียวกัน สามารถเที่ยวชมได้ ภายใน 1 วัน หมู่บ้านหัตถกรรมทุกแห่งยังเปิดให้นักท่องเที่ยว เข้าไปชมขั้นตอนการท�ำหัตถกรรมต่าง ๆ อย่างใกล้ชิดและเป็น กันเอง หากชอบใจงานชิน้ ไหน สามารถซือ้ ได้โดยตรงกับเจ้าของ ในราคาไม่แพงและต่อรองได้
144
ม น ต ร า บ า ห ลี
หน้ากากไม้หลายรูปแบบของหมู่บ้านมัส
ป า ร วี ไ พ บู ล ย์ ยิ ่ ง
145
(บน) รูปหล่อโลหะของฝากจากอูบุด (ล่าง) ภาพเขียนของหมู่บ้านบาตวน
146
ม น ต ร า บ า ห ลี
(บน) รูปสลักหินของหมู่บ้านบาตูบูลัน (ล่างซ้าย) ว่าวบาหลี (ล่างขวา) ก�ำไลและกริชเงินของหมู่บ้านเซลัก
ป า ร วี ไ พ บู ล ย์ ยิ ่ ง
147
ชมวัดวาอาราม
และธรรมชาติแห่งขุนเขา ศาลาเกอร์ตาโกซา
(Kerta Gosa)
ชมจิตรกรรมในศาลากลางน�ำ้
- เปิดเวลา 07.30-17.00 น. ทุกวัน - ค่าเข้าชม คนละ 15,000 รูเปียห์ - ที่ตั้ง ตั้งอยู่มุมวงเวียนกลางเมืองเสมาระปุระ
ศาลาเกอร์ตาโกซาตั้งอยู่ในบริเวณเขตพระราชวังเก่าทามันกีลี (Taman Gili) ของอาณาจักรกลุงกุงทีส่ ร้างขึน้ ตัง้ แต่ศตวรรษที ่ 18 ซึง่ ยังเหลือร่องรอยของซากสถาปัตยกรรมให้ชม ศาลาเกอร์ตา- โกซาเป็นศาลาโบราณกลางน�ำ้ ตามแบบสถาปัตยกรรมบาหลีดงั้ เดิม ใช้เป็นสถานที่ว่าราชการในการตัดสินคดีความส�ำหรับกษัตริย์ ต่อมามีการตกแต่งใหม่และใช้เป็นทีท่ ำ� การของศาลสูงสุดจนถึงใน สมัยอาณานิคมของดัตช์ (1908-1942) ส่วนอาคารด้านในเป็น พิพิธภัณฑ์จัดแสดงประวัติศาสตร์ของอาณาจักรกลุงกุง
174
ม น ต ร า บ า ห ลี
(บน) ภาพจิตรกรรมบนเพดานของศาลาเกอร์ตาโกซา (ล่าง) หมู่ศาสนสถานที่วัดเบซากีห์
ป า ร วี ไ พ บู ล ย์ ยิ ่ ง
175
(บน) ประตูแกะสลักขนาดใหญ่อันงดงามที่วัดเบซากีห์ (ซ้าย) บันไดเดินขึ้นสู่วัดเปอนาตารันอากุง วัดใหญ่ที่สุดในกลุ่มวัดเบซากีห์
176
ม น ต ร า บ า ห ลี
ป า ร วี ไ พ บู ล ย์ ยิ ่ ง
177
man
Shana Homestay
Batanwaru Sri Jl. Dewi Sita Bungalows Bunute Puri Ulun Carik Laughing Buddha Bar
Warung Aja
บาหลี . ..อั ญ มณี เ ม็ ด งาม แห่ ง ทะเลใต้ Pertiwi
Jl. Jembawan
Jl. Sandat
Neka Art Galler Puteri Minan Warung Lada Jl. Sugriwa
Komaneka
Jl. Ha no
Ibu Rai Tuk Mak Juice Ja
Monkey For est
Gang B eji
Jl. Go uta ma
Puri Café des Artistes Saren I gusti AGung Nyoman Seniwati Lempad Ubud Gallery Market Jl. Ra ya Ub ud
Rd. (Jl . Wana ra Wan a) Jl. Ma ruti
ggada
Jl. An
Jl. Bisma Uma Sari Cottages
Bumi Bali
Jl. Jemba wan
OKA’S
Casa Luna Blanco Museum
Jl. Sriwedar i
Jl. Kaj eng
ya J l. R a
Pita Maha San Taman Indrakila gg ing an
Rumah Roda Homestay Padma Nyoman Homestay Shanti Homestay Han Snel’s Café Lotus lJ . Raya Camp uan Lukisan Museum
Jl. Su
Anom Cottages
weta
Gustis Garden Bungalows
Neka Art Museum
Jati Homestay
Agung Trisna
M
e y Forest Rd. (Jl. W a n
on k
The Ubud Monkey Forest
a Jl. Raya Pengosekan ra Wan a)
UbudอTerrace พักผ่อนบนชายหาดงามพร้ มเริงร่าริ้วคลื่นที่ท้าทายนักเล่นเซิร์ฟบอร์ด Dewi Ayu ดื่มด�่ำเมืองเล็กกลางหุบเขาในชุมชนแห่งศิลปะและวัฒนธรรมพื้นถิ่น ตื่นตาศาสนสถานสุดอลังการทั้งสถาปัตยกรรมและทิวทัศน์อันตรึงตรา
Puri Padi
Agung Rai Museum of Art
ราคา 250 บาท
ISBN 978-616-7767-38-3
ป า ร วี ไ พ บู ล ย์ ยิ ่ ง
247