Graduation 1 catalogue

GRADUATION 2014/2015

1

naszej Alma Mater, działaliśmy często jak start-up, reagując na bieşąco na

wtedy, kiedy szkoła jest nie tylko nowo załoşona, ale takşe reprezentuje nowy

pojawiające się problemy i odkrycia. Zmagaliśmy się z infrastrukturą i sprzętem,

model kształcenia. Taka jest School of Form. Oparta na innowacyjnym koncepcie

szukaliśmy optymalnej formuły współpracy z biznesem, by w końcu stwierdzić,

łączenia edukacji humanistycznej z projektową, realizuje to, o czym w kręgach

şe najlepsza recepta to układać kaşdą współpracę od nowa, bo potrzeby

związanych z designem od jakiegoś czasu mówi się coraz więcej. My mieliśmy

i oczekiwania naszych partnerĂłw bardzo siÄ™ od siebie róşniÄ…. CzyĹź nie tego

ten przywilej, şe nie musieliśmy niczego reformować ani adaptować. Program

uczymy naszych studentĂłw?

School of Form został napisany od podstaw.

Absolwenci, ktĂłrych tu przedstawiamy, sÄ… naszÄ… dumÄ… i Ĺźywym dowodem na

By wszystko się udało, wiele elementów musiało się spotkać we właściwym

to, Ĺźe nasz program siÄ™ sprawdza. Prezentowane prace bardzo siÄ™ od siebie

miejscu i czasie. Nie byłoby całej idei bez świadomości właściciela Uniwersytetu

róşniÄ…, tak jak róşniÄ… siÄ™ ich autorzy. Tak brzmiaĹ‚a jedna z naszych obietnic:

SWPS, który, będąc zarazem producentem, poczuł, şe w zmieniającym się świecie

znajdziesz swojÄ… drogÄ™, odkryjesz, jakim jesteĹ› projektantem. To zróşnicowanie

przyszła pora, by kształcić projektantów inaczej niş dotąd. Nie byłoby w projekcie

jest bardzo czytelne i nie zaleĹźy tylko od specjalizacji projektowych, ktĂłre wy-

Li Edelkoort, gdyby nie Zuzanna Skalska, która, słysząc, o czym mówi Piotr

brali absolwenci. Widać wyraĹşnie, jak róşne sÄ… ich postawy i zainteresowania.

Voelkel, postanowiła skojarzyć ich ze sobą. Nie byłoby łatwo zrealizować ich

NiektĂłrzy podchodzÄ… do projektowania tradycyjnie. WykonujÄ…c rzetelnÄ… pracÄ™

idei, gdyby nie moşliwość pozyskania z UE środków na tak zwane kierunki

badawczÄ… i porĂłwnawczÄ…, projektujÄ… przedmioty, layouty, odzieĹź. Innych o wiele

zamawiane. Te wszystkie okoliczności szczęśliwie się zbiegły, lecz wciąş nie

bardziej interesują procesy, uşycie metod projektowych do wywołania realnej

byłoby szkoły, gdyby nie ludzie: znakomita kadra, która przyjęła rzucone przez

zmiany. Dla jeszcze innych droga projektowa okazała się przede wszystkim

nas wyzwanie i studenci, ktĂłrzy nam zaufali.

podróşÄ… w gĹ‚Ä…b siebie. Dla wszystkich najwaĹźniejsze wydaje siÄ™ być pytanie:

Dziś hasło „design i humanistyka� wydaje się oczywiste. I całkiem proste

„po co i dla kogo wykonuję tę pracę?�, a takşe: „jakie są skutki uboczne i jak

w realizacji. Jednak światy projektantów i humanistów, choć nieźle się ze sobą

wygląda şycie po şyciu moich projektowych decyzji?�.

komunikują, rządzą się innymi prawami. Wszyscy rozumieli celowość podejmo-

Nasi absolwenci sÄ… dopiero na poczÄ…tku drogi. Przed nimi studia magisterskie,

wanych działań, ale na początku wcale nie było łatwo. ŝeby zacząć realizować

doświadczenia zawodowe, şycie z wszystkimi jego komplikacjami. Część z nich

hasĹ‚o, musieliĹ›my znaleźć wĹ‚aĹ›ciwych ludzi. SzukaliĹ›my w caĹ‚ej Polsce i poza

pójdzie pracować do przemysłu, część załoşy własne studia projektowe lub do-

niÄ…. Z organizacyjnego punktu widzenia taka rozproszona kadra to wyzwanie.

łączy do juş istniejących, część zmieni kierunek. Ale jestem pewna, şe społeczna

By zacząć uczyć studentów, musieliśmy najpierw nauczyć się rozmawiać ze

i humanistyczna wraşliwość oraz apetyt na wiedzę pozostaną im na zawsze.

sobą nawzajem. Uwspólnić język, narzędzia, cele. To na tej grupie studentów,

To nasi pierwsi absolwenci. Będziemy im kibicować.

których przedstawiamy dzisiaj jako absolwentów, przeprowadziliśmy wszystkie eksperymenty, popełniając przy tym nieuniknione błędy. Na szczęście w projektowaniu błąd bywa zaletą i przełomem. Ku rozpaczy Uniwersytetu SWPS,

Agnieszka Jacobson-Cielecka

5

"

!

S

The first diplomas represent a milestone in the life of a new school. The day

are. Some approach design in a traditional manner. Doing thorough research

when they are tested is a key day, especially when not only is the school newly

and comparative studies, they design objects, layout, and clothing. Others are

established, but it also represents a new model of education. This is what the

far more interested in the processes and the application of design methods to

School of Form is. Based on an innovative concept of combining the humanities

trigger a real change. For yet others, the project path proved to be primarily

and design education, it implements what for some time has been more and

a voyage into the depth of their very selves. What they all seem to find most

more frequently discussed in design circles. We have had the privilege of not

important is the question ‘What and for whom do I do this work’?’ as well as

having to reform or adapt anything. The curriculum for the School of Form

‘What are the side-effects, and what is the life after life of my design decisions?’.

was written from scratch.

Our graduates are but at the beginning of their paths. Ahead of them lies

For everything to succeed, many elements had to get together at the ap-

their master’s degree studies, professional experience, and life, with all their

propriate time and space. There would have been no idea at all without the

vicissitudes. Some of them will go to work in industry, others will start their

awareness and knack of the owner of the University of Social Sciences and

own design studios or join already existing ones, while yet others will change

Humanities (SWPS) who – being at the same time a manufacturer – sensed

their field. Yet I am convinced that the social and humanist sensibility and the

that in the changing world the time has come to train designers in a different

appetite for knowledge are what will remain with them for ever.

manner from before. There would have been no Li Edelkoort in the project if

They are our first graduates. We will support them and applaud them.

not for Zuzanna Skalska who, having heard what Piotr Voelkel was talking about, decided to bring the two together. It would not have been easy to put their ideas into practice if not for the opportunity of acquiring EU funds for

SPIS TREŚCI — TABLE OF CONTENTS

9

LIDEWIJ EDELKOORT

11

PIOTR VOELKEL

12

ZUZANNA SKALSKA

15

ANTROPOLOGIA — ANTHROPOLOGY

74

INDUSTRIAL DESIGN OSKAR ZIĘTA

90

FASHION DESIGN WOJCIECH DZIEDZIC

EWA KLEKOT 18

JAGODA FRYCA

24

NATALIA LIPUT

114

DOMESTIC DESIGN AGNIESZKA JACOBSON-CIELECKA

Agnieszka Jacobson-Cielecka

the courses commissioned by the government. All these circumstances luckily converged, yet there would still have been no school if not for the people:

33

consummate staff who accepted the challenge that we gave them, and the Today, the slogan ‘design and the humanities’ seems obvious and quite easy

6

FILOZOFIA — PHILOSOPHY NORBERT LEŚNIEWSKI

students who have trusted us.

36

ALEKSANDRA KORBAĹƒSKA

45

PSYCHOLOGIA — PSYCHOLOGY

48

MARTA JAGIELSKA

55

SOCJOLOGIA — SOCIOLOGY

58

JUSTYNA STROCIAK, MAGDALENA

66

KAROLINA GWĂ“ĹšDĹš

146

COMMUNICATION DESIGN BARTOSZ MUCHA

to carry out. Yet the worlds of designers and practitioners in the humanities, though capable of fairly good communication, are governed by different laws. Everyone understood the goal behind the actions that were introduced, but it was not at all easy in the beginning. To be able to proceed with that

DAWID WIENER

slogan, we had to find the right people. We looked for them all over Poland and beyond. From the organisational point of view, such a widely dispersed staff is a challenge. To be able to start teaching students, we first had to learn to talk to one another in order to define a common language, tools and goals. It was in the group of students, who we today present as our graduates, that we conducted all the experiments, committing a plethora of errors in the process. Luckily, an error is at times an advantage and a break-

ANITA BASIĹƒSKA

through in design. To the despair of the University of Social Sciences and Humanities (SWPS University), our alma mater, we frequently operated along the lines

GÄ„SIOROWSKA

of a start-up, reacting in real-time to emerging problems and discoveries. We struggled with infrastructure and equipment, and sought an optimum formula for cooperating with business so as to determine that the best principle is to start every cooperation from scratch, because the needs and expectations of our partners differ greatly in each case. Is this not what we teach our students? The graduates we present here are our pride and joy and living proof that our programme has passed the test. The works presented differ greatly from one another, as do their authors. This was one of our promises: you will find your way; you will discover what sort of designer you are. The diversity is very visible, and it does not depend only on the design specialisations that the graduates have selected. It is clearly visible how different their attitudes and interests

172

ABSOLWENCI — GRADUATES

3

/

-

1

0

K

3

:

;

3

0

2

,

;

3

/

-

1

0

3

-

K

J

F

-

.

0

2

3

6

.

-

*

)

)

(

L

%

$

%

'

#

&

%

$

#

L

+

1

D

I

9

.

-

0

,

;

3

>

2

H

.

;

1

0

3

5

;

G

F

A

-

1

E

D

1

@

1

1

C

6

B

3

/

-

1

0

9

.

A

5

3

/

@

.

5

6

,

?

1

>

3

7

>

=

<

2

;

:

3

9

7

6

5

4

.

0

3

-

0

2

-

1

0

/

.

-

,

8

publikacji,

doradca wielu światowych marek. Wieloletnia dyrektor Design Academy w Eindhoven. Od 2015 roku dziekan Hybrid Design Studies w Parsons The New School For Design w Nowym Jorku i Paryżu. Uznana za jedną z 25 najbardziej wpływowych osobowości w świecie mody („Time”) i jedną z 40 najbardziej wpływowych osobowości w świecie designu („Icon”). — Strategic director, co-founder and mentor at the School of Form. A trend forecaster of world renown. Curator of exhibitions, author of publications, consultant for many global brands. Long-term director of the Design Academy Eindhoven. Since 2015, Dean of Hybrid Design Studies at Parsons The New School For Design in New York

R

Q

O

P

O

N

M

M

the world of design (Icon).

M

and Paris. Considered one of 25 most influential personalities in the world of fashion (Time), and one of the 40 most influential people in oort.com

9

THE SCHOOL OF FORM IS IN FORM To start a new educational institution is a challenge in any country, yet to

With the untamed industrial designer Oscar Zięta stimulating his students

start a new design school in an East European country is something of a wild

to reach for higher and brighter goals, and the dynamic costume designer

adventure, and major obstacles and major encouragements are encountered

Wojciech Dziedzic challenging his graduates to step beyond themselves, the

on the way. From the start the goal was simple.

School of Form is writing history.

The time has passed when all the design in our world could be generated by

Clothes are important for emerging and growing economies, and the younger

the Western world alone, and the tides are turning to explore the creative

East European generations are impatient clients waiting for local heroes to

energies of the East and the South.

emerge. And they will. It was without doubt the fashion department of the

Poland alone produces 40% of the planet’s furniture, yet none of it is con-

School of Form that somehow performed best and most prominently. With

ceptualised and designed in Poland, hence the urgent need to start a place

a great feel for textiles (historic heritage), a quirky sense of colour (communist

of learning, a centre of expertise that is ultimately also a centre radiating

heritage), and a fetishist attention to detail (a future trend), these collections

innovation and research, turning local manufacturers into the high-tech

are absolutely world class and could have figured on any other catwalk in the

roboticised industries of tomorrow. That is why our industrial students speak

world. Very exciting!

robotics fluently.

The world of image and communication is in itself a Polish style and strength

Poland is a country with solid folk roots which still boasts plenty of crafts and

and needs to be further removed from its origins to become truly original,

handmade products produced in cottage industries. This is the reason why

a major task ahead of us.

part of our education concerns local colour and national heritage; a way of giving a strong identity to domestic design and fashion.

"

!

S

This first generation of graduates have stolen my heart with their tremendous

dziej odległym celom, a Wojciech Dziedzic, dynamiczny projektant kostiumów,

energy, their romantic attitude, their sense of style and their ability to draw,

ośmiela swoich dyplomantów do przekraczania własnych ograniczeń.

photograph, and film: in this country everybody has that amazing visual talent.

Ubrania są waşną częścią kaşdej rozwijającej się gospodarki, a młodzi mieszkańcy

The students have worked together in teams, have done research in pairs,

Europy środkowej to klienci niecierpliwi, oczekujący na lokalnych bohaterów.

designed in groups, and are able to give their individual selves up to the overall

WkrĂłtce siÄ™ pojawiÄ…. Bez wÄ…tpienia w School of Form to specjalizacja fashion

interest, preparing themselves for the new ways of starting up businesses in

design radziła sobie najlepiej i była najbardziej widoczna. Dzięki wspaniałemu

the near future.

wyczuciu materiału (spuścizna historyczna), specyficznemu poczuciu koloru

the research is MA level for BA graduates.

L

%

(

L

%

)

wzorów – i takie zadanie stoi przed nami.

U

of Form. Aby te cechy, wzmocnić naleşałoby bardziej oderwać je od pierwo-

the first results showing the interaction of the liberal arts and design. Some of

*

Mocną stroną Polaków są świat obrazu i komunikacja – tak samo jest w School

I believe that here lies the core of creative thinking and I am enthusiastic with

+

wybiegów. To naprawdę niezwykłe!

and our past, and also in order to grasp somehow the very essence of Polishness.

)

klasy, które z powodzeniem mogłyby się pojawić na kaşdym ze światowych

social studies, anthropology, and psychology to help them reflect on our future

#

(cecha przyszłości), na pokazie końcowym zaprezentowano kolekcje wysokiej

have been spoon fed from the very beginning with knowledge of philosophy,

T

(dziedzictwo komuny) oraz graniczącej z fetyszyzmem dbałości o szczegół But the most exciting of all are the research projects and theses. The graduates

Przedsiębiorca, inşynier z wykształcenia. Znawca sztuki i promotor polskiego designu, mecenas wielu projektów kulturalnych i edukacyjnych. Załoşyciel Grupy Kapitałowej Vox i współzałoşyciel SWPS Uniwersytetu Humanistycznospołecznego. — Entrepreneur, engineer by education. Connoisseur of art and promoter of Polish design, patron of cultural and educational projects. Founder of the Vox Capital Group and the co-owner of the University of Social Sciences and Humanities (SWPS University).

Pierwsze pokolenie absolwentów School of Form ujęło mnie swoją ogromną Initiated by Piotr Voelkel, a totally driven local captain of industry, designed by

energią, romantyczną wizją świata, ale takşe wyczuciem stylu i zdolnością

a sensitive designer, Agnieszka Jacobson-Cielecka and a romantic philosopher

rysowania, fotografowania i filmowania. W Polsce wszyscy wydają się być

Dawid Wiener, this new initiative is, with a little bit of my help, already taking

bardzo utalentowani artystycznie.

root and is shaking up the educational landscape of the eastern countries.

Nasi studenci pracowali w zespołach, prowadzili badania w parach i w grupach.

Shaking off its artistic heritage in favour of a powerful innovative discipline

Umieją zrezygnować ze swoich przekonań na rzecz pomysłu, który zespół uzna

embedded in a social conscience and with the future of our planet in mind.

za ciekawy. Dzięki temu są otwarci i będą umieli zastosować te umiejętności w niedalekiej przyszłości, kiedy przyjdzie im działać na własną rękę.

10 2015 is a great milestone.

11

Najbardziej pasjonujące okazały się prace i projekty badawcze. Od samego Po latach rozwoju polskich firm, które były sprawnymi podwykonawcami

After the years of development in which Polish firms were efficient subcontractors

socjologii, antropologii i psychologii. Miało im to pomóc w refleksji na temat

zachodnich brandów, nadszedł czas, aby budować własne. Jednak nie moşna

of Western brands, the time has come to build our own ones. Yet no brand of

przyszłości i przeszłości, a jednocześnie pozwolić na uchwycenie esencji polskości.

stworzyć liczącej się w świecie marki bez dobrze zaprojektowanych produktów.

global significance can be built without well-designed products.

Z entuzjazmem patrzę na pierwsze rezultaty ukazujące połączenie „sztuk

Jako współzaĹ‚oĹźyciel Uniwersytetu SWPS i przedsiÄ™biorca szukaĹ‚em takiego

As a co-founder of the University of Social Sciences and Humanities (SWPS)

wyzwolonych� i designu, wierzę, şe to właśnie jest najwaşniejszy element

modelu studiĂłw, ktĂłry pozwoliĹ‚by ksztaĹ‚cić projektantĂłw zdolnych zrozumieć

and an entrepreneur, I was looking for such a model of studies that would

Nie ma takiego kraju, w którym otwarcie nowej instytucji edukacyjnej nie byłoby

twórczego myślenia. Choć to dopiero prace licencjackie, uwaşam, şe część

ludzi i odkrywać ich marzenia. Z tÄ… myĹ›lÄ…, we współpracy z Lidewij Edelkoort,

make it possible to educate designers capable of understanding people and

wyzwaniem. A kiedy dodatkowo dzieje się to w kraju środkowoeuropejskim – to

badań jest na poziomie magisterskim.

AgnieszkÄ… Jacobson-CieleckÄ…, ZuzannÄ… SkalskÄ…, Dawidem Wienerem, Oskarem

discovering their dreams. With this thought in mind – working with Lidewij

ZiÄ™tÄ… i Wojtkiem Dziedzicem, stworzyĹ‚em School of Form.Â

Edelkoort, Agnieszka Jacobson-Cielecka, Zuzanna Skalska, Dawid Wiener, Oskar

i

poczÄ…tku nasi dzisiejsi absolwenci, krok po kroku, zdobywali wiedzÄ™ z filozofii,

SCHOOL OF FORM JEST W FORMIE

wyjątkowa, pełna przeszkód i zapału przygoda. Cel od początku był prosty. Czasy, gdy Zachód tworzył design dla całego świata,

Inicjatywa School of Form– zapoczątkowana i prowadzona przez lokalnego

Edukacja opiera się tu na humanistyce jako źródle wiedzy o człowieku, na

Zięta, and Wojtek Dziedzic – I set up the School of Form. Education here is

minęły – przyszła pora na wykorzystanie twórczych energii Wschodu i Południa.

przemysłowca Piotra Voelkela, zaplanowana w szczegółach przez wraşliwą

kompetencjach projektowych, znajomoĹ›ci róşnych technologii oraz na wiedzy

based on humanist studies which are the source of knowledge of the human

W samej Polsce koncentruje się 40% światowej produkcji mebli, które jednak

projektantkÄ™ AgnieszkÄ™ Jacobson i romantycznego filozofa Dawida Wienera,

o wdraĹźaniu projektĂłw do produkcji i na umiejÄ™tnoĹ›ci współpracy z firmami. ChcÄ™

being, design and competencies, on familiarity with various technologies, on

są projektowane gdzie indziej. Dlatego właśnie pilnie potrzebne było otwarcie

z niewielką pomocą z mojej strony – juş zapuszcza korzenie i zmienia krajobraz

kształcić projektantów, z którymi biznes będzie mógł się porozumieć i z których

know-how about implementing projects into production, and on the skill of

szkoły projektowej, która stanie się centrum wiedzy, ośrodkiem innowacji

edukacji projektowej w krajach Wschodu. Odchodzi od tradycji kształcenia

pracy klienci będą mieli poşytek.

working with the corporate world. I am eager to educate designers with whom

i badań. Jednym z jej zadań jest przekształcenie lokalnych firm produkcyjnych

artystycznego w kierunku innowacji, ale mocno osadzonej w świadomości

DziĹ›, po czterech latach istnienia School of Form, sam chÄ™tnie współpracujÄ™

business will be able to communicate, and whose work will bring benefit to clients.

w nowoczesne, wyposaşone w technologie cyfrowe przedsiębiorstwa przyszłości.

społecznej i uwzględniającej przyszłość naszej planety.

z jej studentami i sprawia mi to ogromną radość. To utalentowani, wraşliwi na

Today, after four years of operation of the School of Form, I am very glad

ludzkie potrzeby projektanci, którzy jednocześnie nie boją się biznesu, wyzwań

to work with its students, finding an immense joy in it. They are talented

ani pracy w grupie. WiedzÄ…, Ĺźe budujÄ…c zespół osĂłb o róşnych kompetencjach,

designers, sensitive to human needs, who at the same time are not afraid of

rzemiosło i domowe rękodzieło. Dlatego część zajęć w School of Form koncen-

są w stanie zaprojektować kaşdy przedmiot. Wysoko ich cenię. Jestem pewien,

business, challenges, and/or teamwork. They know that building a team of

truje siÄ™ na elementach kolorytu lokalnego i na dziedzictwie narodowym, ktĂłre

şe większość naszych absolwentów będzie pracowała dla polskich firm i razem

people with various competencies they can design any object. I have plenty of

nadają wyraźną toşsamość polskiej modzie i projektowaniu.

z nimi bÄ™dzie budować atrakcyjnÄ… ofertÄ™ oryginalnych produktĂłw.Â

appreciation for them. I am convinced that the majority of our graduates will

Dlatego nasi studenci industrial design płynnie posługują się językiem robotyki. Polska jest krajem mocno zakorzenionym w tradycji, gdzie wciąş şywe jest

Rok 2015 to milowy krok na tej drodze.

School of Form tworzy historiÄ™. Nieposkromiony w swojej energii i wyobraĹşni

work for Polish businesses, and together with them, they will build an attractive

Oskar Zięta, zachęca swoich studentów, by sięgali coraz wyşej – ku coraz bar-

range of original products.

W

(

Y

L

W

(

Y

W

X

X

W

Z

V

Z

"

!

S

Badaczka trendów, specjalistka ds. designu i innowacji, prowadzi blog 360inspiration.nl. Przez 7 lat była członkiem zarządu Dutch Design Week (DDW) w Eindhoven. Dziś zasiada w radzie doradczej DDW. Wykłada na uczelniach w Eindhoven, Poznaniu i Nowym Jorku. Współtwórczyni i międzynarodowy ambasador School of Form w Poznaniu. — Researcher on trends, specialist in design and innovation, author of the 360inspiration.nl blog. For seven years she was a member of the board of Dutch Design Week (DDW) in Eindhoven, currently member of the DDW advisory board. Lectures in institutions of higher education in Eindhoven, Poznań, and New York. Co-founder and international ambassador of the School of Form in Poznań.

13

I am a daughter of designers and design has accompanied me through all

Ministry of Science and Higher Education. Our curriculum was not only accepted

w Poznaniu, a nie w Warszawie. To nie jest odosobniony przypadek. Design

my life. I obtained my diploma in the Netherlands and started working at the

but also received an award in the ministerial Competition for One Million in 2012.

koncernu Philips. Dziś mam ponad 15-letnie doświadczenie zawodowe i prze-

Academy mieści się w Eindhoven, 120 km od stolicy Holandii, ECAL w Lo-

design studio of the Philips corporation just after graduation. Today, I have over

I am frequently called on to answer the question why we made Poznań, and not

konanie, şe choć znam sekrety tej profesji, codziennie uczę się czegoś nowego.

zannie, ponad 100 km od Berna. NajwaĹźniejszy francuski festiwal designu

15 years of professional experience and faith that I know many secrets of this

Warsaw, the home to the School of Form. This is not an isolated case. The Design

W 2007 roku spotkałam Piotra Voelkela, pasjonata o niesłychanej charyzmie,

odbywa się w Saint-Étienne, belgijski – w Kortrijk, a polski – w Šodzi. Poznań

trade and yet everydy I learn something new.

Academy is situated in Eindhoven, ECAL – in Lausanne. The most important

który pokazał mi, şe moşna realizować marzenia. Moim marzeniem było

to dobre miejsce: w połowie drogi między Berlinem a Warszawą, w samym

In 2007, I met Piotr Voelkel, a man of passion and unbelievable charisma, who

French design festival is held in Saint-Étienne, the Belgian in Kortrijk, and the

stworzenie w Polsce szkoły projektowej, która zmieni polskie marki i sprawi, şe

sercu przemysłu meblarskiego.

showed me that you can make dreams come true. My dream was to set up a de-

Polish in Šódź. Poznań is a good place: midway between Berlin and Warsaw, in

polscy producenci uwierzą w swoje moşliwości. Piotrowi spodobała się ta idea,

Niepostrzeşenie minęło pięć lat. W czerwcu 2015 roku mieliśmy pierwsze

sign school in Poland that will change Polish brands and make Polish producers

the heart of the furniture industry.

bo sam potrzebował dobrych projektantów do swojej firmy. Zaproponowałam

obrony i wystawÄ™ prac licencjackich. Studenci School of Form, zamiast poka-

believe in their potential. Piotr liked that idea, because he himself needed good

Five years have gone by without anyone realising. In June 2015, we had the

współpracę z Li Edelkoort, którą znałam z Holandii. Li w ciągu 10 lat kierowania

zywać przysłowiowe „kolejne krzesło�, poruszyli waşne problemy społeczne.

designers for his company. I suggested cooperation with Li Edelkoort, who I knew

first viva voce exams and an exhibition of BA degree works. Instead of showing

Design Academy Eindhoven przekształciła tę mało znaną uczelnię w jedną

Dokładnie tak widzę nową rolę projektantów: jako partnerów w planowaniu

from the Netherlands. In 10 years of managing Design Academy Eindhoven, Li

the proverbial ‘another chair’, the students of the School of Form touched upon

z najbardziej znaczących szkół designu na świecie.

przyszłości firmy, strategii rozwoju, inwestycji, a nie tych, którzy nadają pro-

transformed this hardly known institution of higher education into one of the

significant social problems. This is precisely how I see the new role of designers:

Planowanie nowej szkoły oznaczało podejmowanie mnóstwa decyzji. Decydo-

duktom estetyczny wyglÄ…d.

most important design schools on the planet.

partners in the planning of the future of the company, its development strategy,

waliśmy o logo, lokalizacji, wyposaşeniu, podziale na specjalności. Dyskutowali-

School of Form to unikalna szkoła. Wytrzymuje porównanie z uczelniami Euro-

The planning of a new school meant taking plenty of decisions. We decided

and its investments, rather than those who simply add a pleasant guise to products.

śmy, czy nazwa powinna być polska, czy raczej zrozumiała dla obcokrajowców.

py i USA, z którymi współpracuję. Jest dynamiczna i umie się dostosować do

about the logo, location, furnishing and equipment, and the division into

The School of Form is a unique school. It stands comparison with institutions

Poszukiwaliśmy do współpracy właściwych ludzi – czynnych zawodowo praktyków

potrzeb rynku. W moim odczuciu to więcej niş szkoła – to doświadczenie, bo

specialisations. We discussed the name: whether it should be Polish or instead

from Europe and the US, with which it cooperates. It is dynamic and knows

zainteresowanych edukacją. Bardzo waşna była teş akredytacja Ministerstwa

tylko poprzez doświadczenie moşna się nauczyć zawodu projektanta. Jestem

understandable to foreigners. We looked around for appropriate people to

how to adjust to market needs. I believe it to be more than just a school: it is

Nauki i Szkolnictwa Wyşszego. Nasz program nie tylko został zaakceptowany,

dumna, şe byłam przy jej narodzinach.

cooperate with: practitioners actively practising their profession and interested

an experience, it is only through experience that you can learn the profession

in education. Furthermore it was important to obtain accreditation from the

of a designer. I’m proud to have been in at its birth.

^

Często odpowiadam na pytanie, dlaczego ulokowaliśmy School of Form

]

em córką projektantów. Design towarzyszył mi przez całe şycie. Dyplom

zrobiłam w Holandii i zaraz po studiach podjęłam pracę w studiu projektowym

\

[

12

ale równieş nagrodzony w ministerialnym „Konkursie na milion� w 2012 roku.

`

e

d

c

!

b

a

` +

)

(

%

L

(

W

&

%

Doktor nauk o sztuce, antropolożka sztuki, tłumaczka, absolwentka archeologii i etnografii. Prowadziła badania nad kiczem i współczesną sztuką dewocyjną, sztuką ludową, a także społecznym konstruowaniem zabytków oraz muzeum jako przestrzenią praktyk społecznych. Adiunkt w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego. — Doctor of art, anthropologist of art, translator, graduate of archaeology and ethnography. She led research on kitsch and contemporary devotional art, folk art, and also the community construction of heritage buildings and museums as spaces for social activities and events. An associate professor at the Institute of Ethnology and Cultural Anthropology of the University of Warsaw.

_

15

aturalnym środowiskiem człowieka jest kultura. To właśnie antropologia stoi

Zrozumienie własnych uwarunkowań sprawia, że łatwiej „pomyśleć to, co

za karierą słowa „kultura”, które w XX wieku zaczęło w mniejszym stopniu służyć

niemożliwe”. Dzięki temu antropologia może pomóc w tworzeniu innowa-

do odróżniania ludzi „kulturalnych” od „pozbawionych kultury”, a w większym

cyjnych projektów. Równocześnie refleksja nad odmiennością umożliwia

– oznaczać różnorodność sposobów życia grup ludzkich. Współczesna „mię-

krytyczne podejście do rozwiązań proponowanych przez własną kulturę oraz

dzykulturowość” czy „wielokulturowość” to terminy, których bez antropologii by

rozwijanie postawy rozumiejącej otwartości na to, co inne, nowe, czasem

nie było. Antropologia stara się zrozumieć i zinterpretować zróżnicowanie ludzi

dziwne i niezrozumiałe.

oraz odmienność ich światów. Opisuje człowieka jako istotę, która równocześnie

Pragnienie zrozumienia odmienności, które jest nieodłącznym elementem

wytwarza kulturę i jest przez kulturę tworzona, a przy tym potrafi wyjść poza

postawy antropologicznej i antropologicznego sposobu myślenia, uwrażliwia

własne uwarunkowania.

na społeczne aspekty projektowania, rozwija empatię i pomaga budować sza-

Nie istnieje człowiek, który nie byłby uwarunkowany kulturowo; projektant

cunek zarówno wobec użytkownika-odbiorcy projektu, jak i wobec środowiska

i student projektowania nie są wyjątkiem. Z punktu widzenia projektanta

czy projektowanych przedmiotów. Antropologia jest nastawiona na uważną

refleksja nad własną kulturą podejmowana przez pryzmat jej swoistości

i wnikliwą obserwację, zarówno kultury własnej, jak i obcych. Dzięki temu

i odmienności od innych, jej wariantowości i zmienności w czasie, pomaga

pomaga, jak zresztą każda dyscyplina naukowa, w wyrobieniu krytycznego

w głębszym rozumieniu własnej perspektywy. Perspektywa ta zawsze sugeruje

podejścia do informacji i jej źródeł oraz w uświadomieniu sobie pochodzenia

konkretne rozwiązania i dyskwalifikuje inne, wykorzystując na przykład kulturowy

własnej wiedzy. Jest to niezwykle ważne w pracy projektowej, zwłaszcza na

mechanizm tworzenia tabu.

etapie poszukiwania inspiracji i kompletowania dokumentacji.

`

e

d

c

!

b

a

`

UNDERSTANDING ONE’S OWN CONDITIONING MAKES IT EASIER TO THINK THE IMPOSSIBLE

m

r

}

v

n

m

o

v

n

m

|

r

m

w

v

|

j

m

p

k

w

v

{

w

k

z

j

y

x

w

v

s

r

m

p

m

r

m

k

u

European peasants, distanced from researchers by social distance; Indians

t

phically distant communities of exotic ‘savages’ and nearly equally exotic

ment and the objects being designed. Anthropology is focused on careful and

k

that modernity has perceived as distant and alien. It has described geogra-

respect both towards the project’s user-consumer, and towards the environ-

l

rules and principles. In its history, anthropology has stood up to everything

to the community aspects of design, develops empathy, and helps us to build

j

thropological attitude and the anthropological way of thinking, sensitises us

n

świata za cały świat.

m

the unknown and eagerness to submit what is different and other to its own

prowadząc „politykę kulturalną”, popierają zarówno „rozwój kinematografii”, jak

s

hand is supported by curiosity and fascination, and on the other by fear of

The desire to understand otherness, which is a necessary element of an an-

r

understand openness to the other, the strange, and the incomprehensible.

Ursula K. Le Guin. Antropologia przypomina, by nie brać własnego porządku

k

bitniejszych amerykańskich antropologów, Alfreda L. Kroebera, znana pisarka

kultura bywa przedmiotem „popierania” przez różne podmioty polityczne, które,

l

ujmowany sposób życia i działania pewnej grupy ludzi. W obu tych znaczeniach

q

from the need to describe human distinctiveness: a need that on the one

m

to the solutions proposed by one’s own culture and furthers attitudes that

m

„Zapalić światło oznacza także rzucić cień” – napisała córka jednego z najwy-

p

otherness of non-Western and non-modern cultural formations. Thus it grew

forma wyrazu ludzkiej duchowości, jak i w sposób egalitarny, jako całościowo

m

projects. Simultaneously, a reflection on otherness allows a critical approach

o

stara się uporządkować świat, nie zawsze jednak marząc o jego podboju.

n

Anthropology resulted from the contact of the modern world with the cultural

tyczny: zarówno kultura rozumiana w sposób hierarchiczny, czyli jako wyższa

m

the impossible’. Thanks to this, anthropology can help to create innovative

j

ogromny potencjał człowieka, który zawsze, choć na bardzo różne sposoby,

l

the contemporary field for the production of culture.

znaczenie. W późnej nowoczesności słowo to ma bardzo duży potencjał poli-

k

expresses late-modern power relations and says much about the dynamics of

taboos. Understanding one’s own conditioning makes it easier to ‘think

g

others, for example, by the application of the cultural mechanism for building

jako chaos. Dzięki swym badaniom porównawczym antropologia ukazuje

j

to, co dla jednych jest budzącym zaufanie porządkiem, inni będą postrzegać

uprawy ziemi, lecz – jak to najczęściej bywa w wypadku starych słów – zmieniło

h

~

ZUMIENIE WŁASNYCH UWARUNKOWAŃ SPRAWIA, ŻE ŁATWIEJ POMYŚLEĆ TO, CO NIEMOŻLIWE

g

f

16

ANTROPOLOGIA

i „zachowanie kultur mniejszości”. To, że w pierwszym wypadku frazeologia jest „rozwojowa”, a w drugim „zachowawcza”, wyraża późnonowoczesne stosunki

—

władzy i wiele mówi o dynamice współczesnego pola wytwarzania kultury. Antropologia powstała w wyniku zetknięcia się świata nowożytnego z kulturową

For the human being, culture is the natural environment. It is anthropology

insightful observation of both one’s own and other cultures. Thanks to this,

pushed into reservations and Blacks alien due to belonging to a different

obcością niezachodnich i nienowoczesnych formacji kulturowych. Wyrosła więc

that stands behind the career of the word ‘culture’, which in the 20th century

it helps – as by the way it helps any other scientific discipline – to work out

race; vagabonds – aliens in a world where settlement is the norm; the rubbish

z potrzeby opisania ludzkiej odmienności; potrzeby, za którą z jednej strony stoją

began to denote the variety of ways of life of human groups rather than stan-

a critical approach to information and its sources, and to realise the origin of

scavengers excluded from the world of things and living in incessant contact

ciekawość i fascynacja, a z drugiej lęk przed nieznanym i chęć podporządkowania

ding for the differentiation of ‘cultured’ people from those ‘lacking culture’.

your own knowledge. This is exceedingly important in design work, especially

with ‘useless matter’; or simply the poor who are stigmatised by a dearth of

tego, co inne, własnym zasadom i prawom. W swych dziejach antropologia

Contemporary ‘interculturalism’ or ‘multiculturalism’ are terms that would not

at the stage of seeking inspiration and completing documentation.

material things in a world where bourgeois wealth provides the desired norm.

mierzyła się ze wszystkim, co było i jest odbierane przez nowoczesność jako

exist without anthropology. Anthropology tries to understand and interpret the

Culture is a word with an ancient pedigree which originally referred to the

The interest in otherness and attempts at understanding it bring anthropology

dalekie i obce. Opisywała odległe geograficznie społeczeństwa egzotycznych

differences between people and the distinctiveness of their worlds. It describes

cultivation of land, yet – as usually happens with ancient words – it has chan-

to the conclusion that what some perceive as trust-inspiring order, others see

„dzikich” i niemal równie egzotycznych europejskich chłopów, oddalonych od

the human being as a creature that simultaneously produces culture and is

ged its meaning. In late modernity, this word has very high political potential:

as chaos, and this due to the uncanny variety of human ways of living life.

badaczy z powodu dystansu społecznego; Indian zepchniętych do rezerwa-

produced by culture, at the same time remaining capable of going beyond

both culture understood in the hierarchical manner, that is, as a higher form

Thanks to its comparative studies, anthropology portrays the vast potential

tów i czarnych, obcych z powodu odmienności rasowej; włóczęgów – obcych

its own conditioning.

of expression of human spirituality, and in the egalitarian manner that is as

of the human being who always, albeit in very different ways, tries to order

w świecie, gdzie osiadłość jest normą; śmieciarzy żyjących w bezustannym

There is no human being who is free from cultural conditioning: a designer or

the totality of the way of life and activity of a certain group of people. In

the world, not always, however, dreaming about conquering it.

kontakcie z „materią bezużyteczną”, wykluczoną ze świata rzeczy; albo po prostu

a design student is no exception.

both these senses, culture may be an object of ‘support’ for various political

‘To light a candle means also to cast a shadow’ the famous writer Ursula K. Le

biednych, których materialny niedostatek naznacza odmiennością w świecie,

From the point a few of the designer, a reflection on their own culture made

actors who, running ‘cultural policy’, support both the ‘development of the

Guin, daughter of one of the most eminent American anthropologists, Alfred

gdzie pożądaną normę stanowi mieszczańska zamożność.

through the lens of its uniqueness and distinction from others, its variety and

art of the cinema’ and the ‘protection of minority cultures’. The fact that the

L. Kroeber, wrote. Anthropology prompts one never to take your order of the

Zainteresowanie odmiennością i próby jej zrozumienia prowadzą antropologię

changeability in time, helps in a more profound understanding of their own

phraseology is ‘developmental’ in the first case and ‘conservative’ in the latter

world for the whole world.

do wniosku, że wobec niezwykłej różnorodności ludzkich sposobów na życie

perspective. This perspective always suggests specific solutions and disqualifies

17

®

«

­

¤

¥

¤

£

¤

¡

¢

¡

¬

¡

©

£

«

¥

ª

©

¨

§

¢

¦

¢

¥

¤

£

¢

¡

a

e

S

`

¯

`

e

d

c

!

b

a

`

ANTRO PO LOG IA + FASH I O N

Nie radzimy sobie z niepotrzebnymi rzeczami, które miały kiedyś wartość użytkową. Zostajemy z przedmiotami niewyeksploatowanymi, nieużytecznymi lub zepsutymi. Nie sposób się ich wyprzeć ani z nich zrezygnować. Jako projektantka proponuję rozważenie ich jako zasobu. Pozwalając sobie na zabawę gotowymi elementami, możemy tworzyć „gospodarkę produktów niedokończonych”, zamiast tej, w której wszystkie są „skończone” i skazane na szybką utratę aktualności. Dziś „prymitywne” oznacza ręczne, niedoskonałe, a jednak osadzone we współczesnych realiach, wykorzystujące aktualnie dostępne materiały (np. plastik, klej). Często nie korzystam z tych materiałów w sposób przewidziany dla nich przez wytwórców. „Hakuję” je, definiuję na nowo, dostosowuję do moich potrzeb. Jednocześnie, udostępniając w internecie zdjęcia projektów wraz z prostymi opisami materiałów i technik, zachęcam do znajduje się wokół nas. Wykorzystuję internet jako codzienne medium służące do rozpowszechniania idei. Sprawdzam, jak

W

*

W

$

)

W

'

wykonywania rzeczy odpowiadających indywidualnym potrzebom. Projekt jest jednak tylko sugestią, jak korzystać z tego, co PROMOTORZY — TUTORS Piotr Zachara (fashion design), Ewa Klekot (antropologia)

odbiorca reaguje na projekt.

PRACA DYPLOMOWA Prymitywy — THESIS Contemporary primitives

Projekt jest więc nie tylko próbą zredefiniowania kwestii produkcji i dystrybucji mody, lecz także refleksją nad społeczeństwem. Punktem wyjścia dla projektu, zarówno od strony estetycznej, jak i antropologicznej, była obserwacja „działań partyzanckich” uprawianych przez nieprofesjonalistów. Są one naturalnym sposobem działania, czasami wynikają z konieczności pozyskania

18

niezbędnych narzędzi czy urządzeń.

tywności, za pomocą której człowiek przekształca swoje otoczenie. Inspirowany „działaniami partyzanckimi” w przestrzeni oraz amatorskim wytwarzaniem przedmiotów codziennego użytku przez nieprofesjonalistów, przyjął formę kolekcji obuwia. „Prymitywy”, w przeciwieństwie do produktu masowego, są dalekie od doskonałości i niepowtarzalne (nawet 2 buty z jednej pary nie są dokładnie takie same), lecz – paradoksalnie – zbudowane zostały z elementów pochodzących z produkcji masowej.

Wspomnę tu o projekcie opartym na wieloletnich badaniach etnograficznych prowadzonych we wsiach Broniów i Ostałówek, opisanym w książce Etnografia / animacja / sztuka. Nierozpoznane wymiary rozwoju kulturalnego. Projekt ten pokazuje, że w społecznościach ubogich czy dotkniętych bezrobociem tkwią nieskończone pokłady kreatywności. Szczególnie zajmujący jest dla mnie temat „samoróbek” – własnoręcznie skonstruowanych maszyn i sprzętów wykonywanych z dostępnych materiałów, często z odpadów. Przetwarza się stare, by wytworzyć nowe, co jest zgodne z założeniami kultury remixu. Termin ten, zaproponowany przez Lawrence’a Lessinga, oznacza, że w dzisiejszym świecie dzięki zawłaszczeniom kultura rozwija się i demokratyzuje. Interesujące są estetyczne aspekty omawianego zjawiska. Za przykład może tu posłużyć projekt „Niewidzialne miasto” (www.niewidzialnemiasto.pl) dokumentujący spontaniczne formy aktywności twórczej w miastach. Działania miejskich partyzantów są skrajnie indywidualne, wolne od skomercjalizowanej estetyki czy konwencji artystycznych. Są niepowtarzalne i piękne w swej autentyczności, a także racjonalne. Twórcy korzystają z dostępnych materiałów, często porzuconych wytworów współczesnej kultury, tworząc z nich swoiste hybrydy. Odnajdują w nich piękno. Produkt masowy widzą nie jako obiekt skończony, lecz jako surowy materiał. W książce Hand-made. Praca rąk w postindustrialnej rzeczywistości Marek Krajewski odpowiada na pytanie „Po co nam dziś ręce?”. Dziś praca rąk traci na wartości, wypierana przez zmiany technologiczne, bywa narzędziem wyzysku, ale też kojarzona jest z tym, co lokalne, z produktami wysokiej jakości. Praca rąk różnicuje społecznie. Status wytwórców często znacznie odbiega od statusu nabywców. Wówczas praca staje się środkiem ekonomicznej eksploatacji, bywa źródłem wykluczenia w społeczeństwie, które pracę rąk wypiera, gdyż nie pasuje ona do świata zorganizowanego wokół informacji, wyzwolonego od fizycznego trudu. Praca rąk odbywa się więc na marginesie czasu, zepchnięta na peryferie, zarówno miejskie, jak i społeczne.

19

´

·

¹

Ì

Ë

Æ

µ

¾

È

»

Æ

µ

¾

´

¾

²

µ

Ç

¼

¹

»

µ

Ç

¼

Á

¸

Æ

µ

¸

À

»

±

´

·

¼

Â

¹

Ê

Â

È

É

Æ

Å

±

È

¾

Ä

¾

²

Â

±

²

·

³

À

½

Ç

µ

¾

²

¿

Æ

Å

±

¹

»

µ

Ä

¾

²

±

´

Ã

Â

¼

À

Á

À

¿

¾

½

µ

¹

±

¼

¹

»

º

µ

¹

±

¸

·

¶

µ

³

±

´

³

²

±

°

Ò

Ñ

Ð

Ï

Î

Í

a

e

S

`

¯

`

e

d

c

!

b

a

`

ANTRO PO LOG IA + FASH I O N

na facebooku natomiast zebrała społeczność 115 osób. Zainteresowanie przejawia się w licznych komentarzach czy

lajkach pod fotografiami poszczególnych modeli. Nic mi nie wiadomo, by ktoś wykonał już własne obuwie, lecz dostałam kilka

sensie jest częścią działalności publicznej. Dla wielu jest to też forma samorealizacji, nie mająca nic wspólnego z radykalizmem

sugestii dotyczących technik i materiałów. Dzięki umieszczeniu projektu w sieci poznałam też kilku projektantów, którzy dołączyli

ideologicznym. Pojawiające się ideologie, takie jak Open Design, sugerują, że w człowieku istnieje naturalna potrzeba twórczej

do grona obserwujących. Pozostajemy w kontakcie i wymieniamy się doświadczeniami.

ingerencji w otaczający świat. Open Design zakłada bezpłatną dystrybucję zarówno projektu, jak i jego dokumentacji. Pozwalając

Realizując projekt dyplomowy, miałam trzy cele. Pierwszym było zwrócenie uwagi na to, czego nie widzimy, a jest najbliżej nas:

na wprowadzanie do projektu modyfikacji, zaprzecza obowiązującemu prawu patentowemu, szuka nowych satysfakcjonujących

na naturalne przejawy twórczości, na to, że człowiek i tak zrobi swoje, bez dorabiania do tego ideologii. Zbuduje, bo potrzebuje;

form prawa własności intelektualnej. Zmieniają się role projektantów i konsumentów. Open Design przenosi akcenty z pracy

naprawi, bo musi; a na koniec upiększy po swojemu.

nad zamkniętym, gotowym do produkcji projektem na przemyślenie procesu realizacji tak, by projekt mógł zostać wykonany

Drugim celem było zrealizowanie projektu z dostępnych materiałów, bez zbędnego prototypowania. I właśnie to doświadczenie

i udoskonalony w warunkach domowych przez amatora.

„prymitywizmu”, czyli tworzenia opartego na intuicji, zależnego od okoliczności oraz dostępnych materiałów i technik, ma dla

Moja kolekcja dyplomowa wykorzystuje techniki zaczerpnięte z „twórczych działań partyzanckich” oraz wszelkich nieprofesjonal-

mnie największą wartość. Moda i design mają stwarzać możliwości, a nie narzucać powielane trendy.

nych aktywności człowieka. Obejmuje reperacje, wykorzystywanie elementów produktów masowych, takich jak gotowe zużyte

Moim trzecim celem było obserwowanie reakcji odbiorców w internecie i dzielenie się z innymi swoim widzeniem designu,

obuwie czy stare klapki oraz stosowanie materiałów z innych obszarów i adaptowanie ich do produkcji obuwia.

tego, jakimi drogami w przyszłości może podążyć i jakie to nam da możliwości.

Proces tworzenia obuwia nazywam współczesnym prymitywizmem. Rozumiem go jako pozyskiwanie rzeczy niezbędnych,

Cały projekt jest być może trochę sentymentalny, bo wyrósł z tęsknoty za czasami, gdy przedmioty znaczyły więcej niż teraz.

możliwość zrobienia czegoś własnymi rękami. By miało to rację bytu, należy odnieść się do dzisiejszych realiów i okoliczności.

Nie były zunifikowane, a maszyny nie wypluwały ich w szaleńczym tempie, w ilości, której świat nie jest w stanie udźwignąć.

Sama estetyka wytworów „sklecanych” w sposób amatorski stoi w opozycji do kultury produktów masowych. Obiekty te są

Nie traciły szybko aktualności, mogły się ewentualnie zużywać, jednak to zużywanie też było inne. Przedmioty starzały się jak

bowiem niedoskonałe.

ludzie, należał im się szacunek. Trwały niekiedy poza czasem, przeżywały swojego właściciela, niosąc jego ślad. Ale w dzisiejszym

Pierwszą kategorią „Prymitywów” są reperacje. Nie powinny być niewidoczne ani tuszować zniszczenia produktu. Moim celem

świecie nie ma miejsca na starość i niedoskonałość. Nie tylko wśród ludzi.

było opracowanie metody, która dawałaby obuwiu nowe życie i jakość i zostawiała po sobie widoczny ślad. Wykorzystałam znoszone obuwie, które zbierałam wśród znajomych. Buty często miały przetarte podeszwy, co skłoniło mnie do ingerencji w ich

—

spodnią część. Zastosowałam tworzywo termotopliwe („klej na ciepło”) i poprzez zanurzanie w nim obuwia wykonałam nową

20

podeszwę. Zmieniłam tym samym kontekst wykorzystania tworzywa i, „hakując” je, znalazłam dla niego nowe zastosowanie.

The Prymitywy / Contemporary Primitives project was born out of a fascination with forms of creative activity that the human

Samo obuwie natomiast zyskało nową jakość i znów stało się zdatne do użycia.

uses to transform his environment. Inspired with ‘guerrilla activities’ in space and the amateur production of objects for

Druga kategoria to obuwie skonstruowane „od zera” z wykorzystaniem elementów produktów masowych. Do tego celu uży-

everyday use by non-professionals, it has taken the form of a shoe collection. Unlike mass produced items, ‘primitives’ are

wam fragmentów znoszonego obuwia, części klapków itp., które uzupełniam o niezbędne elementy. Z zaskoczeniem odkryłam

far from perfect and are individual (even two shoes from the same pair are not identical), but paradoxically they were made

analogię między technikami, jakie intuicyjnie wykorzystałam a tymi, z których ludzie korzystali dawniej. Zagłębiając się w różne

from elements originating in mass production.

źródła, rozpoznałam w swoich projektach metody (przetłumaczone przeze mnie na język współczesnych tworzyw) stosowane przez dawne kultury. Moje działanie nie było jednak inspirowane tradycyjnym warsztatem. Skorzystałam z niego instynktow-

PRYMITYWY / CONTEMPORARY PRIMITIVES

nie. W książce Kultura ludowa Słowian Kazimierza Moszyńskiego natrafiłam na taki opis: „Obuwie właściwe, używane przez Słowian, należy do czterech głównych rodzajów, a mianowicie składają się na nie: łapcie, drewniaki, chodaki (kierpce) i buty

We cannot cope with useless things that used to have an applied value. We keep objects that haven’t been exploited, are

z cholewami. Łapcie są wyplatane techniką krzyżową z tasiem, sporządzonych z kory lipowej, wiązowej, łozowej itp. (...) Łapcie

useless, or are broken. It is impossible to disown or reject them. As a designer I suggest considering them a resource. Allowing

są obuwiem bardzo taniem, ale też bardzo nietrwałem”. Wykorzystałam te same techniki – przymocowałam do podeszwy od

ourselves to play with ready-made elements, we can build the ‘economy of unfinished products’ instead of the one in which

klapka (którą można uznać za współczesną wersję podeszwy drewnianej) miękki „but” z dzianiny – coś na kształt łapcia. Może

they are all ‘finite’ and sentenced to a quick loss of currency.

to być dowodem na istnienie pewnych ponadczasowych metod. Zmieniają się tylko okoliczności.

Today, ‘primitive’ means handmade, imperfect, and yet set in the contemporary reality, making use of currently available

Projekt "Prymitywy" został umieszczony w internecie. Chciałam zaobserwować reakcje na estetyczną nieudolność. Czy jest na

materials (e.g., plastic, glue). I often use these materials in a manner that was not envisaged by their manufacturers. I ‘hack’

nią jeszcze miejsce w świecie, który pragnie zapomnieć o niedoskonałości? Projekt na instagramie do dziś obserwuje ok. 60 osób.

them, redefine them, and adjust them to my needs. I encourage the making of things that answer individual needs while, in

21

a

e

S

`

¯

`

e

d

c

!

b

a

`

22

ANTRO PO LOG IA + FASH I O N

parallel, making photographs of the designs available online together with short descriptions of the materials and techniques.

The diploma collection makes use of techniques drawn from ‘creative guerrilla activities’ and all a person’s non-professional

Yet the project is only a suggestion of how to use what we can find around us. I use the Internet as the everyday medium for

activities. It encompasses repairs, the use of elements of such mass produced items as used ready-to-wear shoes or old slippers,

the promotion of the idea and test how recipients react to the project. Thus, the project is both an attempt at redefining the

as well as the application of materials from other areas and their adaptation to the production of shoes.

question of production and distribution of fashion, and a reflection on society.

I called the process of shoemaking a contemporary primitivism. I construe it as the acquisition of the necessary things and an

The starting point for the project, both in the aesthetic and anthropological aspect, was the observation of ‘guerrilla activity’

opportunity to make something with one’s own hands. If this should have the right to exist, you need to make reference to

practised by non-professionals. It is a natural model of operation, and sometimes results from the need to acquire the nec-

contemporary realities and circumstances. The very aesthetics of products ‘cobbled together’ in an amateur manner opposes

essary tools and devices.

the culture of mass production. This is because these objects are often imperfect.

Let me fall back on a project based on many years of ethnographic research conducted in the villages of Broniów and Os-

The first category of ‘primitives’ are repairs. They neither should be invisible nor touch up the damage. I aimed at developing

tałówek and described in the book Etnografia / animacja /sztuka. Nierozpoznane wymiary rozwoju kulturalnego [literally:

a method that would give a new life and quality to the shoes and leave a visible trace. I used worn shoes that I collected among

‘ethnography / animation / art. Unidentified dimensions of cultural development]. The project shows that there are infinite

my friends and acquaintances. Their soles were frequently worn through, which prompted me to take action on them. I used

layers of creativity in the communities that are poor and/or affected by unemployment. What I find especially intriguing is

a hot melt adhesive (‘hot glue’) and by dipping the shoe in it, I made a new sole. In this way I changed the context of using the

the question of ‘homemade ’ items – machines and equipment made by hand from the materials available, frequently from

material and found a new application for it by ‘hacking’ it. In turn, the shoe found a new quality and became wearable again.

rubbish. The old is transformed to produce the new, which is in line with the assumptions of remix culture. The term proposed

The second category is shoes made ‘from scratch’ with the use of elements of mass-produced products. To achieve this, I used

by Lawrence Lessig denotes means that, thanks to appropriations, develop and democratise in contemporary world culture.

fragments of worn out shoes, parts of slippers, etc., which I complemented with the necessary elements. I was surprised to

The aesthetic aspects of the phenomenon discussed here are interesting. An example can be found in Niewidzialne miasto

discover an analogy between the techniques that I used intuitively and the ones people resorted to in earlier days. Examining

/ The Invisible City (www.niewidzialnemiasto.pl) project documenting spontaneous forms of creative activity in cities. The

various sources, in my projects I recognised methods (that I translated into the language of contemporary materials) applied

actions of urban guerrillas are extremely individual, free from commercialised aesthetics and/or artistic conventions. They are

by bygone cultures. My activity was however not inspired by traditional craft although I instinctively resorted to it. In Kazimierz

unique and beautiful in their authenticity, and also rational. The artists use the materials available, often the rejected products

Moszyński’s book Kultura ludowa Słowian [literally: ‘The folk culture of the Slavs’], I found the following description: ‘The proper

of contemporary culture, to build particular hybrids. They find beauty within them. They perceive the mass produced object

footwear that the Slavs used falls into four main categories, namely bast shoes, wooden clogs, moccasins, and boots with

not as a finished object but as a raw material.

bootlegs. The first are cross-pleated from tapes made from the bast of the lime tree, elm, willow, etc. (…) and are very cheap

In his book Hand-made. Praca rąk w postindustrialnej rzeczywistości [literally: ‘Hand-made. Work produced by hand in post-in-

footwear, yet they are also very short-lived”. I used the same techniques: I fixed a soft ‘shoe’ made of fabric – something the

dustrial reality’], Marek Krajewski answers the question ‘What do we have hands for today?’ These days, work done by hand

like of a bast shoe. The sole is taken from a slipper (which can be considered a contemporary version of a wooden sole). This

is losing its value, supplanted by technological changes, it may be a tool for exploitation, but is also associated with the local;

can be proof of the existence of certain timeless methods. Only circumstances change.

with high quality products. Work done by hand makes social distinctions. The status of the producers is often very different

The project became available online. I wanted to observe reactions to aesthetic clumsiness. Is there still a place for it in a world

from that of the purchasers. Their work becomes a means of economic exploitation and maybe a source of exclusion in society,

that desires to forget about imperfection? Today there are approximately 60 people following the project on Instagram. In turn,

which supplants work done by hand as it does not fit into a world organised around information and liberated from physical

the Facebook profile has gathered a community of 115 people. Interest is manifested in numerous comments and ‘likes’ under

toil. Therefore, work done by hand takes place on the margin of time, pushed to the periphery, both of the city and society.

the photographs of individual models. I don’t know about anyone having made their own footwear, yet I have been asked

Handmade may also be a strategy of resistance, a manifestation of disagreement with the unification of mass culture in

a number of times about the suggested techniques and materials. Thanks to making the project available online, I also became

urban space. In this sense it belongs to public activity. Many also recognise it as form of self-fulfilment that has nothing in

familiar with a handful of designers who joined the group of followers. We remain in touch and exchange our experiences.

common with ideological radicalism.

I had three purposes in my diploma project. The first was to turn attention to what we don’t see and is closest to us: the natural

Emerging ideologies, i.e. Open Design, suggest a natural need for creative intervention in the surrounding world that is vested

manifestations of creativity, the fact that whatever may happen, a person will still do his or her thing, without packaging it

in the human being. Open Design assumes free distribution of both the project and its documentation. By allowing one to

in any ideology. People will build because they need to, repair because they have to, and finally they will decorate the item

introduce modifications into the project, it denies the binding patent law and seeks new satisfying forms of intellectual property

all their own way.

rights. The roles of designers and consumers change. Open Design shifts the emphasis from work on a closed project ready for

The second goal was to complete the project from the materials available without unnecessary prototyping. And that constitutes

production to the rethinking of the process of implementation so that the project could be performed by an amateur at home.

this experience of ‘primitivism’, that is intuition-based creation, depending on circumstances, the materials available and the techniques that I find most valuable. Fashion and design are there to create opportunities and not superimpose clichéd trends. My third purpose was to observe the reaction of recipients on the Internet and share my vision of design with others, and also to consider what paths design can take in the future and what opportunities this gives to us. The entire project may be slightly sentimental as it grew from a yearning for times when objects meant more than now. They were not uniform, and machines did not spit them out at a mad pace, in numbers that the world cannot stomach. They didn’t lose their validity, they could possibly become worn out, yet the wear and tear was different as well. Objects aged like people and they were given due respect. Sometimes they lasted beyond time; they outlived their owners and carried a trace of them with them. Yet there is no place in our contemporary world for old age and imperfection. Not only among people.

23

Ăź

ø

Ăť

Ăş

Ăš

ø

á

Ăś

e

b

S

Ăž

"

Ă˝

ÂŻ

`

e

d

c

!

b

a

`

ANTROPOLOGIA + DOMESTIC

sugerując zmiany na osiedlu, mieszkańcy najczęściej

wskazywali boisko. Nie spełnia ono funkcji sportowych i jest przedmiotem sporu z właścicielem ziemi. moşliwe rozwiązania projektowe: zagospodarowanie boiska małą architekturą umoşliwiającą uprawianie sportu, zachęcenie mieszkańców do korzystania z boiska, organizowanie cyklicznych imprez na boisku (targ wymienny, spotkania sąsiedzkie, śniadania na trawie). WYWIAD Z EKSPERTEM 1 Małgorzata Gładysiak, dyrektorka DK Orle Gniazdo. mieszkańców. Choć nie ma odpowiedniej infrastruktury, ma

+

V

T

#

L

W

#

L

W

+

W

X

wnioski: DK Orle Gniazdo działa pręşnie i cieszy się zaufaniem PROMOTORZY — TUTORS Ewa Klekot (antropologia), Maciej Siuda (industrial design), Agnieszka Matysiak-Szóstek (communication design)

potencjał w postaci zaangaşowanych pracowników. moşliwe rozwiązania projektowe: stworzenie miejsca dla miesz-

YPLOMOWA Architektura interakcji – tworzenie miejsca spotkań na przykładzie osiedla Lecha w Poznaniu

Ă—

Ă•

Ă–

Ă•

Ă”

Ă“

Część badawcza projektu we współpracy z Moniką Gościniak. — Research conducted with Monika Gościniak.

kaĹ„cĂłw przed budynkiem DK, cykliczne spotkania dotyczÄ…ce

— THESIS The architecture of interaction: Lecha residential complex as an example of creating a meeting place

przestrzeni wspólnej, warsztaty, w trakcie których mieszkań-

Ăš

ĂŁ

ĂŚ

Ă°

è

Ă™

â

ĂŹ

ç

è

Ă™

â

Ăľ

ĂĽ

Ă&#x;

ò

Ăœ

ĂŹ

ĂŽ

è

ĂŻ

Ăœ

â

Ăľ

è

Ă™

â

Ăľ

ĂŽ

Ă&#x;

Ă´

Ăł

ò

Ăą

Ă

Ă°

Ă&#x;

ĂŽ

Ă™

ç

è

ä

Ă›

Ă&#x;

ĂŞ

ĂŠ

è

Ă™

ç

ĂŻ

è

ä

Ăž

ĂŻ

Ăš

Ă

ĂŽ

Ă&#x;

â

ĂŹ

Ă&#x;

Ă­

ä

ç

Ăœ

ĂŤ

Ă&#x;

ĂŹ

ç

ä

Ăœ

ĂŤ

Ăš

Ă?

Ăœ

è

ĂŞ

ĂŠ

è

ä

ç

Ăœ

Ăš

ĂŁ

ĂŚ

ĂĽ

ä

ĂŁ

Ăœ

â

Ă™

ĂĄ

Ăœ

Ă

Ă&#x;

Ăž

Ă?

Ăœ

Ă›

Ăš

Ă™

Ă˜

cy wraz z projektantami zaprojektują i zbudują platformę, miejsce spotkań.

ludzie czuli się za nią odpowiedzialni i chcieli się angaşować w jej tworzenie? Czy jest sposób na znalezienie wspólnej

WYWIAD Z EKSPERTEM 2

przestrzeni dla projektantów i mieszkańców? Razem z Moniką Gościniak wzięłyśmy pod lupę osiedle Lecha w Poznaniu,

Marcin Piernikowski z Miejskiej Pracowni Urbanistycznej w Po-

blokowisko z wielkiej płyty wybudowane w latach 60. XX wieku.

znaniu. Zgodnie z ustawą o konsultacjach społecznych w sprawie miejscowego planu zagospodarowania konieczna jest jedna konsultacja, podczas której przedstawia się gotowy plan. W Po-

24 O! JAK OSIEDLE

znaniu wprowadzono dwie wcześniejsze konsultacje. wnioski: urzędnicy rzetelnie przygotowują się do konsultacji.

BADANIA

Kaşdy moşe zapytać o plan miejscowy dla swojego osiedla

Projekt zaczÄ…Ĺ‚ siÄ™ od zainteresowania przestrzeniÄ… wspĂłlnÄ…,

i etap prac. Uświadamia to mieszkańcom, şe mają wpływ na

myślenia o interakcjach między ludźmi oraz o tym, jak przestrzeń

decyzje dotyczÄ…ce ich osiedla.

działa na uşytkowników i jak moşna ją zmieniać. Nasze pytanie

moĹźliwe rozwiÄ…zania projektowe: platforma internetowa z in-

brzmiało: Jak moşemy przeprojektować przestrzeń na osiedlu,

formacjami o podejmowanych decyzjach, spotkaniach, kon-

aby mieszkańcy zaczęli z niej korzystać oraz zastanawiać się

sultacjach, wirtualna makieta osiedla z zaznaczonymi planami

nad jej jakością i funkcjami?

urbanistów i moşliwością nanoszenia propozycji, realna makieta

Badania obejmowały: wywiady z mieszkańcami (formalne i nie-

do wykorzystania w trakcie konsultacji, tablica informacyjna.

formalne), rozmowy z ekspertami, zanurzenie się w kontekście

ZANURZENIE W KONTEKĹšCIE

(obserwacja), warsztaty, kawiarniÄ™ obywatelskÄ…, interwencje

Obserwacje prowadzone w okresie styczeń – marzec 2015. Sezon

(makieta w Domu Kultury).

zimowy z pewnością miał wpływ na liczbę osób korzystających

WYWIADY Z MIESZKAĹƒCAMI

z obserwowanej przestrzeni oraz na czas i rodzaj podejmowa-

W wywiadach poruszałam sześć głównych zagadnień:

nych aktywności. Przykładowy zapis z dziennika ponişej.

– ogólny stosunek mieszkańca do osiedla,

6/01/2015, wtorek, -5°C, godz. 13.15 – 15.30

– sposób i miejsce korzystania z przestrzenii publicznej,

notatki:

– miejsca waşne / symboliczne na osiedlu,

– rodziny z psami na boisku,

– miejsca problematyczne,

– starsze osoby rozmawiają na drodze,

– ocena funkcjonowania osiedla,

– duşo samochodów zaparkowanych jeden przy drugim, tak

– co moşna zmienić / poprawić.

şe nie mogą wyjechać,

Jednym z narzędzi był zarys mapy osiedla – rozmówcy mogli

– duşo osób idących do / z kościoła,

pokazać miejsca, o których mówią.

– pojedyncze osoby na placu zabaw, duşo starszych osób.

25

$

)

"

(

'

&

%

$

"

"

4

!

4

4

4

4

Ăż

Ăż

Ăż

Ăż

Ăż

#

Ăż

#

Ăż

Ăż

e

b

S

Ăž

"

Ă˝

ÂŻ

`

e

d

c

!

b

a

`

ANTROPOLOGIA + DOMESTIC

notatki:

pozytywne to puste tereny, ktĂłre wprawdzie nie sÄ… wyposaĹźone

– duşo osób idących do / z kościoła

w Ĺ‚awki sprzyjajÄ…ce wypoczynkowi, ale poprawiajÄ… wyglÄ…d

– w innych częściach osiedla nic się nie dzieje

osiedla. Popularne są teş siłownie na dworze, place zabaw,

– rodziny spacerujące z psami

orlik. Jako negatywne określano m.in. te miejsca, które będą

– pojedyncze osoby rozmawiające na chodniku

się zmieniać, takşe dlatego, şe właścicielami gruntów są oso-

– rodziny z dziećmi korzystające z siłowni oraz boiska

by prywatne. Mieszkańcy obawiają się braku konsultacji czy brzydoty. Makieta osiedla Lecha pozostała w DK przez tydzień,

WARSZTATY

ciesząc sie zainteresowaniem mieszkańcow, którzy oznaczali

Warsztaty z uczniami szkoły podstawowej, w dwóch klasach

miejsca pozytywne, neutralne i negatywne.

piątych SP nr 51 im. B. Szwarca rozpoczęły się od dyskusji

26

o tym, czym jest partycypacja. Następnie obie grupy obejrzały

PIKNIK OSIEDLOWY

prezentację. W jednej większą uwagę zwrócono na obiekty

Po warsztatach i badaniach szukałyśmy najlepszego rozwiązania

w przestrzeni publicznej i działania wokół nich, w drugiej – na

i sposobu na wprowadzenie go w şycie. We współpracy z DK

ingerencje, akcje happeningowe, drobne zmiany w przestrzeni

oraz administracją osiedla zorganizowałyśmy Piknik Osiedlo-

publicznej. Prezentacje zakończyła dyskusja o funkcjach, jakie

wy, by pokazać mieszkańcom, şe przestrzeń, jaką dysponują,

pełnią / powinny pełnić miejsca publiczne. Na koniec uczniowie

sprzyja wspólnemu spędzaniu czasu. Nam piknik miał umoşliwić

mieli zaprojektować obiekty / instalacje dla konkretnych grup

sprawdzenie naszych propozycji projektowych oraz pogłębienie

uşytkowników i zaznaczyć na mapie, w którym miejscu mogłyby

wiedzy o potrzebach mieszkańców. Informacje o pikniku roz-

zostać zrealizowane.

powszechniono za pomocÄ… plakatĂłw na klatkach schodowych.

wnioski: uczniowie większość obiektów / działań lokowano na

Pojawiła się teş zapowiedź w regionalnej telewizji oraz gazecie.

boisku lub w poblişu szkoły. Ci, dla których inspiracją miały być

Aby pozyskać fundusze na aranşację przestrzeni zapropono-

projekty z pogranicza sztuki i projektowania, pozwolili sobie na

wałyśmy współpracę radzie osiedla oraz firmie Ikea, która ma

mniej sztampowe myślenie o przestrzeni publicznej, choć w obu

sklep w sąsiedztwie. Rada osiedla nie wyraziła zainteresowania

grupach dość częste było kopiowanie istniejących rozwiązań

projektem. Ikea podarowała nam tekstylia, które wykorzystaliśmy

z placĂłw zabaw.

w trakcie warsztatĂłw krawieckich oraz do aranĹźacji przestrzeni.

moĹźliwe rozwiÄ…zania projektowe: zabawa przestrzeniÄ… /

Podczas pikniku Dom Kultury proponował bezpłatnie atrak-

wpływ mieszkańców na przestrzeń, akcja / interakcja – malo-

cje i warsztaty ze swojej oferty, a przedszkole przygotowało

wanie chodnikĂłw i Ĺ‚awek, karmniki z odzysku, kolorowy napis

całodzienne warsztaty i animacje dla dzieci. Po naszej stronie

„os. Lecha� na płocie przed szkołą.

były: plakat, zaproszenia, aranşacja przestrzeni oraz strefa kreatywna, w której mieszkańcy mogli zaangaşować się w nasz

WARSZTATY Z SENIORAMI Z KLUBU „RODZINA�

proces projektowy.

Moderowałyśmy dyskusję o przestrzeni wspólnej i jej proble-

W ramach strefy kreatywnej zaprojektowałyśmy narzędzia

mach. Stworzyłyśmy mapę miejsc na osiedlu: bliskich miesz-

badawcze. Ponownie pojawiła się mapa osiedla. Moşna było

kańcom i tych, które wiąşą się dla nich z problemami.

na niej zaznaczyć miejsca, w których brakuje ławek. Po drugiej

wnioski: seniorom brakuje miejsc spotkań poza klubem, przestrze-

stronie mapy mieszkańcy mogli dorysować swoje propozy-

ni, w której mogliby budować poczucie wspólnoty z „nowymi�

cje interwencji.

mieszkańcami osiedla. moşliwe rozwiązania projektowe: zorganizowanie pikniku

KONCEPCJA PROJEKTU

osiedlowego, stworzenie miejsca / przestrzeni sprzyjajÄ…cej

Finalnym projektem będzie katalog proponujący 100 interwencji

zgromadzeniom, miejsca wielopokoleniowego.

na osiedlu Lecha. Piknik udowodnił, şe koncepcja miasta, które w pewnym stopniu jest rezultatem aktywności mieszkańców,

KAWIARNIA OBYWATELSKA

jest dobrym tropem. Katalog pokaşe, co mieszkańcy mogą

Została uruchomiona na placu przy boisku w niedzielę, w dniu

samodzielnie zmienić, przekształcić, poprawić. Zaprezentuje

wyborĂłw do rad osiedli (niedziela). WykorzystujÄ…c emocjonalnÄ…

teş moşliwości, jakie daje połączenie badań z projektowaniem.

makietę osiedla, prosiłyśmy o zaznaczenie miejsc pozytywnych,

27

CONVERSATION WITH AN EXPERT

become more attractive to its residents? How can one design

Interview with Małgorzata Gładysiak, Director of Orle Gniazdo

space so that people feel responsible for it and feel like be-

Culture Centre

coming involved in building it? Is there a way to ďŹ nd a shared

conclusions: The Orle Gniazdo Culture Centre is very active and

space for designers and inhabitants? Together with Monika

enjoys the trust of the locals. Yet it has no appropriate infra-

Gościniak, we examined the Lecha estate in Poznań: a patch

structure to meet their expectations. In turn, it has potential,

of prefabricated concrete jungle buildings from the 1960s.

due to its committed staff.

e

b

S

Ăž

"

Ă˝

ÂŻ

`

e

d

c

!

b

a

`

e

b

S

Ăž

"

Ă˝

ÂŻ

`

e

d

c

!

b

a

`

Can anything be done to make an estate come to life and

possible design solutions: setting up a space for locals in

O! JAK OSIEDLE.

front of the centre building, regular meetings concerning the shared space, workshops for locals and designers designing

28

RESEARCH

and building a platform, a place for meetings.

The “O! Jak osiedle� project began from an interest in shared

Interview with Marcin Piernikowski of Miejska Pracownia

space, thinking about interactions between people and how

Urbanistyczna in Poznań

the open space influences users, and how it can be changed.

In line with the Act on public consultation concerning the

The question central to the project was: how can we redesign

local zoning plan, it is necessary to hold one public consulta-

shared space in the estate so that the residents begin to use

tion session during which the plan that has been prepared

it and reflect on its quality and functions?

is presented. Poznań has introduced a requirement for two

The research covered:

consultations prior to the presentation of the complete plan.

– interviews with locals (formal and informal)

conclusions: civil servants are thoroughly prepared to the

– conversations with experts

consultations. Everyone can enquire about the local zon-

– immersion in context (observation)

ing plan for their estate and the advancement of work. This

– workshops

makes locals realise that they can affect decisions concerning

– Citizens’ CafÊ

their neighbourhood.

– interventions (a model of the estate in the Culture Centre).

possible design solutions: online platform with information about meetings, consultations, decisions made, a virtual model

INTERVIEWS WITH LOCALS

of the estate with urban developers plans outlined and with an

I tackled six main questions in the interviews:

option to make suggestions, a real architectural model to be

– the inhabitant’s general attitude to the estate

used for consultation purposes, information board.

– whether he or she uses the public open space: how, where,

IMMERSION IN CONTEXT (OBSERVATION)

in what circumstances

Observations were conducted from January to March 2015.

– important / symbolic places in the estate

The winter season certainly had an impact on the number of

– problem-causing places

people using the area that was observed as well as on the time

– evaluation of how the estate functions

and type of their activities.

– what can be changed /improved.

6/01/2015, Tuesday, -5°C, 13:15–15:30

One of the tools was a contour map of the estate so that my

notes:

interlocutors could point to the places they were talking about.

– families with dogs on the pitch

conclusions: suggesting changes in the estate, locals most

– elderly people talking on the road

frequently pointed to the pitch. It fulfils no sporting functions

– plenty of cars parked one next to another so that they

and is an object of conflict with the owner of land. possible design solutions: development of special equipment

cannot leave – many people going to/from church

on the pitch to allow people to practice sports, encouraging

– single people in the playground, many elderly people.

locals to actively use the pitch, organisation of regular events

11/01/2015, Sunday, -2°C, 11:10–12:30

on the pitch (swap party/fair, meetings of neighbours, break-

notes:

fast on the grass).

– many people going to/from church – nothing happening in other parts of the estate – families walking their dogs

29

e

b

S

Ăž

"

Ă˝

ÂŻ

`

e

d

c

!

b

a

`

ANTROPOLOGIA + DOMESTIC

– a few people talking on the pavement

Orlik pitch were also popular. Those areas that were privately

– families with children using the gym and pitch by the Cul-

owned and will be changing in the future were perceived as

ture Centre.

negative places. The locals are afraid of lack of consultations and ugliness.

WORKSHOPS WITH PRIMARY SCHOOL STUDENTS

We left the architectural model of the Lecha residential estate

Workshops with grade 5 pupils in the B. Szwarc Primary School

at the culture centre, asking people to use three colours of

No. 51 began with a discussion on what participation involves.

markers to denote positive, neutral, and negative locations.

Then both groups watched a presentation. One focused more on

The model attracted the interest of people using the services

the objects in the public areas and the activities around them,

of the centre.

the other – on interventions, happenings, and minor changes

30

in the public areas. The presentations ended with a discussion

NEIGHBOURHOOD PICNIC

about what functions the public areas (should) play. In the

After the workshop and research, we had to mull over means

end, the pupils were to propose installations for specific groups

of finding the best solution and the ways of implementing it.

of users, and mark where they could be located on the map.

We agreed that working together with the culture centre and

conclusions: most objects/activities were situated on the pitch

administration of the estate we will organise a Neighbourhood

or close to the school. The pupils who were to be inspired by

Picnic, which will show the locals that the space they have at

projects on the border between art and design let themselves

their disposal encourages them to spend time together. It will

think in fewer stereotypes about the public open space, although

make it possible for us to test our project suggestions, and

the copying of existing solutions from the existing playgrounds

give us a deeper knowledge about the needs of the residents.

was quite popular in both the groups.

Information about the picnic was disseminated through posters

possible design solutions: playing with space/changing it/impact

in the staircases. There was also information provided through

of locals on space, action/interaction – painting pavements

the regional TV and newspaper.

and benches, birdfeeders from recycled materials, colourful

To obtain funds for laying out the area, we proposed coopera-

inscription ‘os. Lecha’ on the fence in front of the school,

tion with the estate council and IKEA, which has a shop in the

labyrinth – story, tale.

neighbourhood. The council did not express an interest in the project. IKEA presented us with textiles which were used for

WORKSHOP WITH SENIOR CITIZENS FROM ‘RODZINA’ CLUB

the tailoring workshop and for preparing the area.

We moderated a discussion on shared space and its problems.

During the picnic, the Culture Centre offered free attractions

We developed a map of locations in the neighbourhood: those

and workshops from their range on offer, and the kindergarten

that the locals find pleasant, and those that produce problems.

prepared all-day workshops and animations for children. Our

conclusions: seniors lack meeting places outside the club. They

contribution included the poster, invitations, preparing the area,

have no space where they could build a sense of community

and the creative zone where locals could become involved in

with (new) residents of the estate.

our design project.

possible design solutions: organising a neighbourhood picnic,

In the creative zone, we designed research tools. The map of

developing a place/space that is attractive for meeting together,

the estate reappeared: people could mark those spaces with

a multi-generational space.

a shortage of benches. The locals were also welcome to draw their proposed projects on the other side of the map.

CITIZENS’ CAFÉ The Citizens’ CafÊ operated in the square by the pitch on the

PROJECT CONCEPT

day of election to district councils (Sunday).We asked people

The final project will be a catalogue with proposals for 100

to chart positive, neutral, and negative places on the emotional

actions in the Lecha estate. The picnic proved that the concept

plan of the estate we provided. The locals believe positive places

of a city that, at least to a certain extent, results from the

to be the empty spaces which, although not furnished with

activity of its residents is a good path to follow. A catalogue

benches, favour leisure and improve the appearance of the

will show what residents can change, transform, and amend

estate. Also open-air fitness equipment, playgrounds, and the

on their own. It will also present options which result from combining research with design.

31

`

e

e

F #

(

Y

&

%

#

X

D

%

L

+

*

%

N

*

)

X

Wykładowca hermeneutyki, retoryki, historii filozofii niemieckiej, angielskiej i współczesnej. Profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, w Zakładzie Teorii i Filozofii Komunikacji Instytutu Filozofii. — Lecturer in hermeneutics, rhetoric, and history of German, English, and contemporary philosophy. Professor of the Adam Mickiewicz University in Poznań in the Department of Theory and Philosophy of Communication of the Institute of Philosophy.

+

3

2

+

/

8

C

5

,

8

C

B

,

*

,

5

A

,

/

@

?

3

2

,

2

/

1

>

0

=

.

1

<

;

1

6

1

1

:

8

9

3

8

7

1

2

6

,

5

,

3

/

*

,

3

2

*

1

0

+

/

.

-

,

+

*

T

33

Zbieżność ta uwidacznia się już w punkcie wyjścia, w postaci tzw. świadomości

praktyki projektowej z refleksją humanistyczną, okazała się bardzo owocna,

metodologicznej, która rzutuje na logikę działania, a ta ostatecznie – na projekt.

spełniając pokładane w niej nadzieje. Dzięki tej idei czysto teoretyczny na-

Kolejnym przykładem wspomnianej bliskości między filozofią a projektowaniem

mysł filozoficzny mógł ujawnić swój głęboki potencjał inspirowania praktyki

jest umiejętność myślenia analitycznego oraz syntezy – elementów często

projektowej. Podstawowe kompetencje filozoficzne przekładają się bowiem

z pozoru niespójnych. W tym miejscu warto też podkreślić filozoficzne znaczenie

wyraźnie na proces projektowania tak w jego aspekcie metodologicznym, jak

poststrukturalistycznej koncepcji dekonstrukcji i konstrukcji, które w praktyce

i w wymiarze aksjologicznym.

projektowej stanowią substytuty analizy i syntezy.

Współpraca z poszczególnymi specjalnościami projektowymi pozwoliła po-

Jednak najlepszym przykładem zbieżności refleksji filozoficznej i projektowania

ruszyć i twórczo rozwinąć zagadnienia z całego niemal zakresu problematyki

w jego teoretycznym wymiarze jest pojęcie formy. Złożona semantyka tego

filozoficznej. Wybrane kwestie ontologiczne, z uwagi na ich podstawowy

terminu zyskuje w świadomej praktyce projektowania konkretną postać,

charakter, pozwoliły skonkretyzować zagadnienie przedmiotu jako takiego:

najczęściej wybiegającą daleko poza artystyczną abstrakcję, przez co ze

rzeczy, obiektu oraz wytworu i narzędzia. Epistemologia znalazła zastosowanie

zwykłego morfe przeistacza się on w eidos. Forma w swej konkretyzacji znosi

głównie w odniesieniu do problematyki naoczności. Aksjologia z kolei obecna

różnicę między wyglądem a istotą i dostosowuje się do celu, w jakim została

jest na każdym etapie procesu projektowania.

zaprojektowana. Tak oto projektant rozwiązać może stary filozoficzny problem

Praktyczne zastosowanie refleksji filozoficznej w projektowaniu ujawnia po-

zawarty w relacji fenomenalizm – esencjalizm. Tradycyjna metafizyka ustępuje

nadto oczywistą i rudymentarną bliskość obydwu tych rodzajów aktywności.

miejsca utylitaryzmowi i pragmatyzmowi, rzecz zaprojektowana nie tyle jest,

`

e

e

I

~

KŁADEM BLISKOŚCI MIĘDZY FILOZOFIĄ A PROJEKTOWANIEM JEST UMIEJĘTNOŚĆ ANALITYCZNEGO MYŚLENIA ORAZ SYNTEZY

P

F

F I LOZO F I A

THE EXAMPLE OF PROXIMITY BETWEEN PHILOSOPHY AND DESIGN IS THE SKILL OF ANALYTICAL THINKING AND SYNTHESIS 35

lems made it possible to pinpoint the matters of an object as such: a thing,

From the philosophical point of view, one could say that the ancient principle

w tym filozofii, z projektowaniem za jak najbardziej sensowne. Czy mógłby

an object, and a product and a tool. Epistemology found application mostly

of material determination of form is binding in design practice. In other words,

Namysł nad praktyką projektowania ujawnia również, że kwestia poręczności

istnieć projekt, bez względu na jego finalny produkt, który nie byłby czystą ideą?

in reference to questions of obviousness. Axiology, in turn, is present at all

convenience always goes before presence, usefulness – before appearance,

stages of the design process.

and function – before the image.

The practical application of philosophical reflection in the design process

The philosophical competences applied in Domestic Design made it possible to

discloses the obvious and rudimentary proximity of these two types of activity.

create an original product: a vase deconstructed from existing forms of vases.

H

Podsumowując cztery lata pracy w School of Form, uważam łączenie humanistyki,

są predykatami działań: to jest do tego a tego.

G

E

34

służy do czegoś. Predykaty własności typu: to jest takie a takie zastąpione

(służenia do…) przedmiotu poprzedza i warunkuje jego aspekt estetyczny. Z filozoficznego punktu widzenia można powiedzieć, że w praktyce projekto-

—

wania obowiązuje starożytna zasada materialnej determinacji formy. Innymi słowy, poręczność jest zawsze przed obecnością, użyteczność – przed wyglądem,

The leading principle of operation of the School of Form in Poznań, which

This convergence had already become manifest at the starting point, as the

The philosophical background applied in Fashion Design made it possible to

funkcja – przed obrazem.

brought design practice and a humanist reflection together, proved very fruitful

so-called methodological awareness, which has an impact on the logic of ac-

design the so-called ‘slipcover for the table’ that is a tablecloth with embroi-

We współpracy z domestic design kompetencje filozoficzne pozwoliły zrealizo-

and fulfilled the hopes vested in it. Thanks to this principle, purely theoretical

tion, which in turn influences design. Another example of the aforementioned

dered information for the visually impaired. Thanks to meetings with designers

wać oryginalny produkt: wazę zdekonstruowaną z istniejących form wazonów.

philosophical reflection could manifest its profound potential for inspiring

proximity between philosophy and design is the skill of analytical thinking and

from the Communication Design section, the notion of communication was

W kooperacji z fashion design filozoficzny background dał możliwość zapro-

design practice. This is the case because the basic philosophical competencies

synthesis – elements that are frequently seemingly incoherent. It is also worth

successfully expanded by the philosophical perspective. Finally, in the case of

jektowania tzw. pokrowca na stół, czyli obrusa z haftami informacyjnymi dla

are clearly translatable into the process of design, both in its methodological

placing emphasis here on the philosophical significance of the post-structuralist

Industrial Design, it became possible to finalise an upcycling project, absolutely

niewidomych. Dzięki spotkaniom z projektantami z communication design

aspect and in its axiological aspect.

concept of deconstruction and construction, which in design practice accounts

innovative in our circumstances.

udało się poszerzyć pojęcie komunikacji o perspektywę filozoficzną. Wreszcie

Cooperation with individual design specialisations made it possible to touch

for substitutes of analysis and synthesis.

Summing up the four years of work at the School of Form, I believe combining

w przypadku industrial design możliwe stało się sfinalizowanie całkowicie

upon and creatively develop questions from nearly the entire range of philo-

A reflection on design practice also discloses that the question of convenience

humanities, philosophy included, with design practice is absolutely reasonable.

nowatorskiego w naszych realiach projektu upcyclingu.

sophical issues. Due to their fundamental nature, selected ontological prob-

(being useful for…) of an object precedes and conditions its aesthetic aspect.

Can any project, whatever its final product, that is not a pure concept exist at all?

e

b

S

Ăž

"

Ă˝

ÂŻ

`

e

e

r

x

w

v

u

t

s

r

q

p

F

F I LOZO F I A + D O M ES T I C

Praca nad projektem doprowadziła do stworzenia zestawu przedmiotów o nieokreślonej funkcji tworzących swego rodzaju alfabet właściwości. Potencjał abstrakcyjnych form, materiałów i zaleşności, jakie pomiędzy nimi zachodzą, prowokuje odbiorcę do poszukiwania zastosowań uşytkowych. Stawiam znak równości między aktem tworzenia i interpretacji, uşytkownik ma wolną rękę, musi radzić sobie sam. C’est la vie, jak mawiają Francuzi. To, co robiliśmy podczas winobrania, zostało nazwane i opisane w literaturze. Mowa tu o pojęciu bricolage’u analizowanym przez francuskiego antropologa Claude’a Levi-Straussa w tekście Myśl nieoswojona. Bricolage polega na konstruowaniu obiektów z dostępnych zastępczych przedmiotów lub materiałów, w przeciwieństwie do środków, jakimi posługują się zawodowcy. Dobrym przykładem bricolage’u jest budowanie dziecięcej „bazy� z płaszczyzn prześcieradeł, cięşaru encyklopedii, stabilności W

(

Y

W

N

*

)

(

W

*

$

X

W

Y

(

%

L

W

k

krzeseł i długości mioteł – kaşdy z tych przedmiotów jest wykorzystywany ze względu na swoje właściwości.

n

o

n

m

l

Szwajcarski językoznawca Ferdinand de Saussure, którego teorie dały podwaliny myśli strukturalistycznej, rozpatruje fenomen TORZY — TUTORS Norbert Leśniewski (filozofia), Paweł Grobelny (domestic design)

języka w dwóch kategoriach: langue i parole. Langue to abstrakcyjny skończony zbiór, jakim jest język. Urzeczywistnia się on

PRACA DYPLOMOWA C’est la vie. O potencjale i interpretacji przedmiotów — THESIS C’est la vie. The potential and the interpreta-

w mówieniu, w konkretnych wypowiedziach, czyli w parole. Alfabet tworzy bazę znaków, z których buduje się słowa, następnie

tion of objects

zdania i wypowiedzi złoşone. Podobnie z właściwościami rzeczy, które urzeczywistniają się w działaniu wraz z wykorzystaniem ich do konkretnego celu.

36

K

j

^

R

\

^

g

e

i

\

S

U

Z

O

S

W

^

e

h

^

g

g

^

f

c

U

e

K

L

d

c

b

R

X

S

a

X

[

`

K

\

K

[

O

_

^

X

L

\

S

X

R

S

U

]

K

R

X

\

O

S

W

[

V

K

Z

Y

X

O

Q

X

W

V

K

U

S

R

Q

O

M

L

K

J

Alfabet właściwości jest ograniczony: cięşkie, puste, płaskie, długie. Moşna zadać pytanie, czy świat nie składa się z prostych kształtów i kilku zasad, które – łącząc się tak jak litery – tworzą niemal nieskończoną liczbę wypowiedzi. Wiele przedmiotów

deszczu, który zmusił nas, pracowników, do wykorzystania znalezionych wokół przedmiotów i wytęşenia

sprowadza się w istocie do tej samej esencji: zarówno szklanka, szafa, jak i plecak są puste i właśnie pustka stanowi sedno ich

wyobraźni, aby wysuszyć przemoczone ubrania. Ta sytuacja poruszyła lawinę refleksji dotyczących uşyt-

uĹźytecznoĹ›ci. RóşniÄ… siÄ™ formÄ… i materiÄ…, a co za tym idzie – funkcjami, jakie speĹ‚niajÄ…, nazwami i znaczeniami, jakie im siÄ™

kowania obiektów „niezgodnego� z intencją twórcy oraz samego przedmiotu, sprowokowała teş pytanie,

nadaje. Chodzi o to, aby zobaczyć w nich langue, nie parole.

czy w ogóle naleşy mówić o przeznaczeniu rzeczy. Pojawiła się kwestia potencjału, jaki tkwi w kształtach,

37

właściwościach i kreatywności uşytkownika, a co za tym idzie – zagadnienie interpretacji świata material-

Jeśli przeanalizujemy przeciętny dzień zwykłego człowieka, okaşe się, şe wykorzystanie potencjału rzeczy i tworzenie nowych

nego oraz kontekstowości.

zastosowaĹ„ jest codziennoĹ›ciÄ…, co wiÄ™cej – dzieje siÄ™ tak naturalnie, Ĺźe czÄ™sto nie zdajemy sobie z tego sprawy. Przez tydzieĹ„ obserwowaĹ‚am sytuacje, w ktĂłrych przedmioty zostaĹ‚y uĹźyte ze wzglÄ™du na swoje wĹ‚aĹ›ciwoĹ›ci, nie zaĹ› – na intencje (np. zapaĹ‚ka zamiast gwoĹşdzia, postawiona pionowo rama Ĺ‚óşka w roli szafy, bilet z muzeum sĹ‚uşący jako zakĹ‚adka do ksiÄ…Ĺźki),

e

b

S

Ăž

"

Ă˝

ÂŻ

`

e

e

Â

ÂŞ

Š

Â&#x;

¤

Â

ÂŞ

Š

•

ÂŁ

¤

¨

—

ÂĄ

¢

•

§

ÂŚ

•

ÂĄ

Â

š

ÂĄ

ÂĽ

ž

Â&#x;

¤

—

–

Â&#x;

ÂŁ

›

¢

œ

ÂĄ

Â

Â?

Â&#x;

ž

Â?

œ

›

š

™

˜

—

–

•

”

“

Â’

‘

Â?

z

Â?

Â…

Â

ÂŽ

Â

„

ˆ

Â?

‰

†

|

‰

Œ

|

‰

Œ

}

‹

ƒ

„

ƒ

Š

‰

„

ˆ

z

‡

ƒ

‚

‡

†

Â

Â…

Â

„

ƒ

‚

Â

€

~

z

}

|

{

z

y

F

F I LOZO F I A + D O M ES T I C

kiedy zastępuje się jeden przedmiot innym, o tych samych

będącego bazą procesu projektowego: długie / płaskie / cięş-

lub podobnych własnościach (albo jedynie tę własność, której

kie / puste / dziury / zaczepianie / wsuwanie / zróşnicowane

w danej chwili potrzebujemy), a swego rodzaju budowaniem /

powierzchnie / relacje / przekształcalność w ustawianiu, nie

bricolage'em, gdy świadomie wybiera się przedmioty i buduje

w samych formach.

z nich coś od podstaw, łącząc kilka rzeczy w jedną nową całość. Trzeba teş wspomnieć o naprawianiu, które – jak mogłoby

Moim celem było zaprojektowanie obiektów o jak najbardziej

się wydawać – bazuje na podobnym mechanizmie. Jednak

abstrakcyjnych formach spełniających jednocześnie owe

uşycie taśmy do sklejenia złamanej linijki nie jest toşsame

załoşenia. Zaczęłam od szkicowania, ale szybko okazało się,

z piciem kawy ze słoika. W pierwszym przypadku znajduje się

şe płaskie rysunki nie dają poşądanych rezultatów, trudno

cechę „naprawczą�, by doprowadzić istniejący, lecz zepsuty

bowiem szukać zaleşności między przedmiotami, nie mając ich

obiekt do stanu uşywalności (tu: dzięki lepkości taśmy skleić

w rękach. Stworzyłam zatem papierowe modele umoşliwiające

dwie części linijki w całość), w drugim – szuka się przedmiotu

dobranie odpowiednich wielkości (kierując się standardo-

o identycznych cechach co przedmiot zastępowany (pustka

wymi wielkościami przedmiotów uşytkowych), skali i relacji

szklanki i pustka słoika).

(otwory, zaczepianie, opieranie). Na tym etapie starałam się stworzyć jak najwięcej zaleşności, ustawień i modyfikacji

Warto w tym miejscu przywołać strukturalizm jako widzenie

między poszczególnymi elementami, a tym samym określić

świata relacji, a nie poszczególnych elementów. W myśl tej

dokładny kształt kaşdego z nich, a takşe dobrać materiały,

teorii, nie naleşałoby myśleć o poszczególnych przedmiotach,

z jakich będą wykonane.

ale widzieć je w kontekście, w jakim się znajdują i w relacjach,

38

jakie nawiÄ…zujÄ… z innymi.

Ze względu na abstrakcyjność form zdecydowałam się na

Załoşeniem projektu C’est la vie było stworzenie przedmio-

materiały szlachetne i naturalne: metal, kamień, drewno, filc.

tów o formie na tyle uproszczonej, by dawały jak najwięcej

Niezwykle istotne było, aby za pomocą materiałów nadać

moşliwości wykorzystania, a jednocześnie na tyle intrygującej

obiektom rangę uşytkowości, a przede wszystkim – by nie

i „nieznajomej�, by sprowokować odbiorcę do wymyślenia

wyglądały jak zbiór przypadkowo znalezionych rzeczy. Granica

ich przeznaczenia. Róşne materiaĹ‚y i ksztaĹ‚ty tworzÄ… alfabet

jest tutaj bardzo cienka. Szlachetność materiałów podkreśla

właściwości, które moşna dowolnie interpretować w zaleşności

takşe wagę idei, jaką przekazują przedmioty będące alfabe-

od potrzeb i kontekstu. Elementy zestawu mogą być uşywane

tem właściwości.

tak osobno, jak i razem, poniewaş zachodzą między nimi relacje wynikające z zastosowania uniwersalnych wymiarów

Poniewaş obiekty nie mają nazw, przypisałam kaşdemu

czy dopasowania.

z nich znak, który pełni rolę nazwy, a jednocześnie nawiązuje do konceptu alfabetu właściwości. Stalowy ele-

Najpierw przeprowadziłam badanie – jego celem było ustale-

ment w kształcie harmonijki (30 cm x 56 cm) składa się

nie zasad działania przedmiotów i właściwości, dzięki którym

z 8 płaszczyzn. Ma dwa otwory okrągłe (2,3 cm) i jeden

pełnią swoje funkcje (np. lustro – odbijający materiał, kij od

podłuşny (30 cm x 2,2 cm), który przecina 6 ścianek. Poszcze-

szczotki – długość, gumka do włosów – rozciągliwość, obrączka

gólne części najpierw wycięto laserem z blachy o grubości

– znaczenie, wieszak – forma haka). Nie było to łatwe, poniewaş

2 mm, następnie zespawano pod kątem 90 stopni w zakła-

w wielu przypadkach istotną rolę pełni więcej niş jedna cecha,

dzie ślusarskim, pokryto miedzianą powłoką galwaniczną

ale udało mi się podzielić esencję przedmiotów i zasady ich

u galwanizatora i pociągnięto bezbarwnym lakierem za-

działania na cztery kategorie: właściwości (np. rozciągliwość

bezpieczającym. Kształt jest wizualnie lekki dzięki cienkiej

gumki do włosów), materiał (np. lustro), znaczenie (obrączka)

blasze, a jednocześnie stabilny konstrukcyjnie i dający wiele

i kształt (np. wieszak). Podczas dalszej pracy nad poszukiwa-

moşliwości ustawień. Jest pełny i pusty zarazem, bardzo ar-

niem formy kategorię znaczenia odrzuciłam ze względu na

chitektoniczny. Gładka, lustrzana powierzchnia odbija światło.

załoşenia pracy mówiące o dowolności interpretacji, co byłoby

PĹ‚aski kwadratowy element kamienny z czarnego marmuru

wykluczone w przypadku obiektĂłw tak silnie symbolicznych.

(30 cm x 30 cm x 2,1 cm) ma w naroşniku okrągły otwór

39

Âł

ž

Âş

š

Âź

ĂŠ

É

Ă

Âź

Âą

¸

Âť

Ăˆ

Âş

¸

š

Âł

Âą

Âź

Âł

²

Âą

¸

Âą

¸

½

Ç

Ă€

´

Ă€

¸

¡

¸

Âź

²

²

Æ

Âź

Âť

Ă…

ž

Ă„

Ă

½

Ă‚

ž

Ă

Âť

°

Âź

Ăƒ

ž

Ă‚

Âą

Âł

°

š

½

Ă

´

š

Âł

¸

Ă€

Âł

š

Âł

ž

Âś

Ă€

Âľ

Âş

š

´

¡

ž

¸

š

Âś

Âż

ž

½

Âą

Âź

Âť

Âş

š

´

¸

¡

Âś

Âľ

´

Âł

Âą

²

Âą

°

ÂŻ

Âł

e

b

S

Ăž

"

Ă˝

ÂŻ

`

e

e

F

F I LOZO F I A + D O M ES T I C

być pusty, a jednocześnie nie przypominać naczynia, dlatego ma formę roşka – nie moşe stać samodzielnie i jest wykonany z filcu, czyli jest przemakalny. Poniewaş w kaşdym z obiektów wymiary dobierano zgodnie ze zunifikowanymi wielkościami (według wymiarów kartki formatu A4, standardowej średnicy kija od szczotki itp.), równieş i tu musiałam zastosować podobne kryterium. Właściwością, która opisuje ten element, jest pustka, przyjęłam więc jako miarę objętości kilogram białego ryşu. Nie posłuşyłam się płynem, co byłoby moşe bardziej oczywiste, ze względu na przemakalność materiału. Gumki recepturki są elementem „z zewnątrz� włączonym do zestawu. Pełnią rolę łącznika między pozostałymi elementami i mają ogromy potencjał. Według mnie są one przedmiotami uniwersalnymi, czyli takimi, „które to dzięki swym właściwościom i kształtom nadają się do wielu zastosowań: rzeczy powszechne, tanie, nieskomplikowane�. To takşe moja sugestia dla odbiorcy, by rozejrzał się dookoła i wziął pod uwagę inne otaczające go przedmioty, nie tylko te, które wchodzą w skład zestawu.

—

The idea was born during the grape harvest in Saint-Amour-Bellevue as torrential rain forced us, the workers, to make use of the objects we found around us and to strain our inventiveness to dry our soaked clothing. The situation triggered an avalanche of reections concerning the use of objects ‘going against’ the intention of the creator and the object itself, and further provoked a question about whether one should speak about the destination of a thing at all. A question about the potential vested in the shapes, properties, and creativity of the user emerged and was followed by a question about interpreting the material world and contextuality.

C’EST LA VIE Work on the project resulted in the creation of a set of objects of indefinite function, building a particular alphabet of properties.

40

The potential of abstract forms, materials, and the dependencies that take place between them provokes the recipient to look for an application. I place the sign of equality between the act of creation and interpretation, the user has a free hand, and has to cope on his or her own. C’est la vie, as the French say. What we did during the wine harvest got its name and was described in the literature. I am referring here to the notion of bricolage as analysed by a French anthropologist, Claude Levi-Strauss, in his book The Savage Mind. Bricolage consists in the construction of objects from the surrogate objects or materials available, as opposed to the means used by professionals. A good idea of bricolage is when children build ‘a den’ from the spaces between bed sheets, the weight of encyclopedias, the stability of the chairs, and the length of the brooms, with each of the objects used for its properties. A Swiss linguist, Ferdinand de Saussure, whose theories provided the grounds for structuralist thought, examined the phenomenon of language in two aspects: la langue and la parole. La langue is a finite abstract set which makes up the language. It becomes manifest in speech, in specific utterances i.e. in la parole. The alphabet sets up a base resource of signs which

ÂŽ

­

ÂŹ

ÂŤ

are later used to build words, and subsequently sentences and complex utterances. The case with the properties of things is cm). Jedna strona i dwie krawędzie są matowe, druga strona i kolejne dwie krawędzie – wypolerowane, powierzchnie są

similar, as they manifest themselves in action when they are used for a specific purpose.

wiÄ™c zróşnicowane. OtwĂłr ma Ĺ›rednicÄ™ dostosowanÄ… do elementĂłw podĹ‚uĹźnych, a sam element kamienny pasuje do elementu miedzianego, korespondujÄ…c z jego wymiarami. ZostaĹ‚ wykonany w zakĹ‚adzie kamieniarskim.

The alphabet of properties is limited: heavy, empty, flat, long. You can ask the question whether the world doesn’t consist of

Elementy podłuşne reprezentują dwa obiekty drewniane (45 cm i 60 cm) i jeden miedziany (35 cm) stanowiący łącznik.

simple shapes and a handful of principles that – becoming articulated like letters – form a near infinite number of utterances.

Drewniane (wykonane przeze mnie) z jednego końca na odcinku 5 cm są cieńsze, tak by moşna je było schować w element

Many objects in fact boil down to the same essence: a glass is empty as much as a backpack and a wardrobe, and it is that

miedziany, co pozwala uzyskać róşne dĹ‚ugoĹ›ci (odpowiednio 35, 45, 60, 75, 90 i 130 cm). WartoĹ›ci zostaĹ‚y dobrane wedĹ‚ug

emptiness that provides the core of their functionality. They differ in form and matter, and consequently in the functions they

standardowych wymiarów przedmiotów uşytkowych (np. 45 cm – wysokość siedziska, 75 cm – wysokość blatu stołu, 130 cm

play, the names and meanings they are given. The idea is to see in them la langue, and not la parole.

– długość kija od szczotki).

41

Ăž

Ă?

Ăž

S

Ăž

ÂŻ

e

ĂŒ

e

a

`

"

Ă‹

HUMANIĹšCI + ESEJE

Should we analyse the average day of an average human, the use of the potential of things and the creation of new

with transparent enamel. The shape is visually light thanks

applications will prove an everyday reality, which moreover takes place so naturally that we frequently don’t even

to the thin sheets, and the construction is stable and gives

realise it. For a week, I observed situations in which objects were used for their properties and not for their intentions

plenty of options for setting. It is at the same time full and

(e.g. a match instead of a nail, a vertically set up bed frame as a wardrobe, and a museum ticket being used as a bookmark).

empty, highly architectural. The smooth, mirror-like surface

One should distinguish here the situation when an object is replaced with another with the same or similar properties (or only

reflects light.

the property that we need at a given moment) and a particular construction / bricolage, in which objects are consciously chosen and used to build something from a scratch, combining a number of things into a single new whole.

A flat, square stone element of black marble (30 Ă— 30 Ă—

Repair should be mentioned here, as – just as it may appear – it is based on a similar mechanism. Yet using the tape to bring the

2.1 cm) has a round hole (2.3 cm) in a corner. One side and

pieces of a broken ruler together is not tantamount to drinking coffee from a jar. In the first case, the ‘repair’ feature is found

two edges are matt, while the other side and the other two

to bring an existing, albeit damaged, object to a useful condition (here: thanks to the adhesiveness of the tape bringing the

edges are polished, so the surfaces vary. The diameter of the

two pieces of a ruler into a whole), and in the other – you look for an object with features identical to the one being replaced

hole is adjusted to the long elements, and the stone element

(the emptiness of a glass, and the emptiness of the jar). It is worth making reference here to structuralism as the perception

fits the copper element corresponding to its dimensions.

of a world of relations and not of individual elements. Following this theory, one shouldn’t consider individual objects but

It was made in a stonemason’s shop. The long elements are

perceive them in the context in which they are, and in the relations they establish with others.

represented by two wooden objects (45 cm and 60 cm), and a single copper object (35 cm) providing the connection. The

The c’est la vie project was intended to create objects with sufficiently simplified forms to give the largest number of opportu-

wooden ones (which I made myself) are thinner along the final

nities for uses that would be sufficiently intriguing and ‘unknown’ and at the same time provoke the recipient into inventing

5 cm at one end, so that they can be pushed into the metal

a use for them. Various materials and shapes build an alphabet of properties that can be interpreted in any way depending

element, which makes it possible to obtain different lengths

on the needs and context. Elements of the set can be used both jointly and separately because there are relations between

(35, 45, 60, 70, 90, and 130 cm). The values were selected ac-

them that result from the use of universal dimensions or adjustment.

cording to the standard dimensions of objects in everyday use (e.g. 45 cm – height of a chair seat, 75 cm – height of a table

First of all I conducted a study that was designed to ascertain the principles of operation of objects and properties that let them

42

top, 130 cm – length of a broomstick).

play their functions (e.g. a mirror – reflecting material, broomstick – length, hair rubber – stretching, wedding ring – significance,

43

hook – possibility of hanging). That wasn’t easy, as in many cases there is more than one feature playing the important role,

The element in the shape of a cone was made of natural

yet I managed to divide the essence of objects and the principles of their operation into four categories: properties (e.g., the

4-mm felt, which I sewed together along the seam. It was to

ability of hair rubber to stretch), material (e.g. a mirror), significance (ring) and shape (e.g. a hook). Working further on the

be empty and at the same time not to remind one of a vessel,

finding of the form, I rejected the category of significance as the project was assumed to refer to freedom of interpretation,

which is why it is in the form of a cone: it cannot stand on

which would be ruled out in the case of such strongly symbolic objects.

its own, and it is made of felt, i.e. it is permeable. Because measurements for each of the objects were selected in line

The following step was to develop an alphabet of properties forming the foundation for the design project: long / flat / heavy /

with uniform values (such as the A4 sheet size, the standard

empty / holes / hooking / sliding / varied surfaces / relations / transformability in their setting up and not in the forms themselves.

diameter of a broomstick, etc.), I had also to use a similar

My goal was to design objects with as abstract forms as possible that at the same time met these assumptions. I started

criterion in this case. The property that describes this element

from 2D drawings, yet they quickly proved to produce no desired results as it is difficult to try to find dependencies between

is emptiness so I used a kilo of white rice as a measurement

objects without having them in your hand. For that reason, I made paper models that allowed one to choose appropriate sizes

of volume. I didn’t use a liquid, which might have been more

(following the standard sizes of useful objects), scales, and relations (holes, hooks, support). At this stage, I tried to make as

obvious, due to the permeability of the material.

many dependencies, settings, and modifications between individual elements as possible, defining the precise shape of each

Rubber bands are an external element included in the set.

of them in this way, and moreover choosing the materials they were going to be made from. Due to the abstract nature of

They play the role of connector between the remaining

the forms, I opted for noble and natural materials: metal, stone, wood, felt. It was exceedingly important to use the materials

elements and have great potential. I believe that they are

to give the quality of utility to the objects, and primarily – to make them look unlike a collection of randomly found things.

universal objects, that is, ones that ‘thanks to their properties

The border here is very thin. The noble quality of the materials emphasises also the gravity of the ideas that objects, being an

and shapes find plenty of applications: common, cheap,

alphabet of properties, convey. As objects have no names, I assigned each of them a sign that plays the role of a name and

uncomplicated things’. This is also my suggestion for the

at the same time makes reference to the concept of the alphabet of properties.

recipient: look around and consider other objects around you, not only the ones that are part of a set.

A steel accordion-shaped element (30 Ă— 56 cm) consists of eight planes. It has two round holes (2.3 cm) and an oblong one intersected by six walls (30 Ă— 2.2 cm). The individual parts were first laser cut from 2-mm metal sheet, and later soldered together at 90° angles in a metal-working shop, covered with a galvanic copper coating in a galvanising shop, and protected

`

e

d

S

c

Ă° *

%

X

%

#

&

$

#

&

W

$

Lekarz medycyny, doktor nauk humanistycznych, kognitywista. Był szefem strategii w agencji marketingowej, Szef działu rozwoju w agencji badawczej Cogision, laureat I miejsca w konkursie „Innowacyjna Inwencja 2010�. Współautor programu nauczania School of Form. — Medical doctor, doctor of humanities, and cognitivist. Former director for strategy at a marketing agency; head of the development

Ă–

Ă‘

Ă?

Ă?

Ă•

Ă‘

Ă“

Ă”

Ă“

Ă’

Ă‘

Ă?

Ă?

ĂŽ

ĂŽ

of Form curriculum.

ĂŽ

department at Cogision research agency, winner of the first prize at the Innovative Invention 2010 competition. Co-author of the School

ä

ĂĽ

Ăš

Ă˜

Ă˜

ĂŤ

â

ĂĽ

â

ĂŻ

ĂŽ

Ă›

Ă&#x;

Ăœ

Ăž

Ă­

ĂĄ

ĂŹ

ä

Ăž

ĂŞ

ç

ä

Ă?

ĂŤ

â

Ă?

Ăœ

ä

Ă˜

ĂŠ

ä

ĂŁ

â

ĂŞ

Ă?

Ă

Ă&#x;

ĂŠ

â

è

â

Ăš

Ă›

ç

ĂŚ

Ă˜

ĂĽ

ä

ĂŁ

â

Ăœ

ĂĄ

Ă

Ă&#x;

Ă›

Ăž

Ă?

Ăœ

Ă›

Ăš

Ă™

Ă˜

Ă—

45

prowadzone wspólnie z projektantami. Chcieliśmy, aby absolwent School

studentów School of Form, było jasne, şe nie będą to zajęcia, jakich moşna

of Form z jednej strony był świadom, w jaki sposób umysł człowieka moşe in-

się spodziewać na studiach psychologicznych. Byłoby to niewykonalne z wielu

terpretować świat znaków, symboli, kolorów, nadawać znaczenia przedmiotom,

przyczyn. Psychologia jest akademickÄ… dyscyplinÄ… naukowÄ…, ktĂłrej poznanie,

wchodzić z nimi w interakcjÄ™, dziaĹ‚ać w róşnych kontekstach, a z drugiej – by

nawet dość pobieşne, wymaga co najmniej kilkuletniego studiowania.

mógł zrozumieć, co się dzieje w jego własnej głowie, gdy postrzega, myśli,

Studentom School of Form zaoferowaliśmy połączenie wiedzy teoretycznej

współodczuwa, działa. Krótko mówiąc, by zrozumiał konsekwencje powyşszych

i umiejętności praktycznych, które czerpią inspirację z psychologii zmysłów,

procesów dla kaşdej sfery działania projektowego. Ponadto akcentowaliśmy

psychologii poznawczej, społecznej, ekologicznej oraz dziedzin z nimi powią-

rolę, jaką w projektowaniu grają emocje, motywacje, własne doświadczenia,

zanych, na przykład kognitywistyki czy psychofizjologii. Kluczowe są w tym

zarówno po stronie projektanta jak i uşytkownika. Podpowiadaliśmy równieş

programie wybrane „narzędzia� potrzebne do zrozumienia człowieka, ale teş

studentom, jak wykorzystywać proste techniki badawcze, które mogą okazać

pogłębionego ujęcie samego procesu projektowego.

siÄ™ przydatne w fazie poznawczej kaĹźdego projektu i ostatecznie pomĂłc

Naszym celem było dokonanie syntezy wyselekcjonowanej wiedzy, umiejęt-

w pełniejszym zrozumieniu perspektywy odbiorcy.

ności oraz kompetencji z czysto projektowymi przedmiotami powiązanymi

Jak to wygląda w codziennej praktyce? Na pierwszym roku największy nacisk

z róşnymi specjalnoĹ›ciami, tak, aby ostatecznie kaĹźdy student zyskaĹ‚ wizjÄ™,

kładziemy na zagadnienia dotyczące mechanizmów związanych z percep-

w jaki sposób psychologia moşe stać się integralną częścią intelektualnego

cją wzrokową oraz na podstawy teoretyczne interakcji między człowiekiem

i praktycznego warsztatu współczesnego projektanta. Temu słuşyły zajęcia

a otoczeniem czy znajdujÄ…cymi siÄ™ w nim przedmiotami. Ci, ktĂłrzy kontynuujÄ…

`

e

d

S

I

€

€

P

€

P

P

Ă°

c

PSYCHOLOGIA

46

Ăš

Ăť

Ăś

Ăł

Ăľ

Ăť

the design thinking/process.

Ăś

been the ones who most fully completed the basic assumptions that underpin

and experience from the perspective of the user, and moreover become familiar

Ăź

Form on their bachelor degree projects. No one else but they, I believe, have

psychology in the second year learn more about the role of emotions, motivation,

Ăť

of the academic year were in the work of the first graduates of the School of

environment and the objects within it on the other. Those who continue classes in

&

theoretical grounds for the interaction between humans, on the one hand, and the

Ăť

satysfakcja po czterech latach uczenia w School of Form.

Ăł

most examples of true and valuable project thinking I saw in the last months

mieć określone cechy, które zostały nazwane poznaniem projektowym (design

questions concerning the mechanisms connected to visual perception and to the

Ăľ

ów potencjał świetnie się zaktualizował. Z pewnością jest to moja największa

Ă´

‘wicked problems’ as Horst Rittle wrote as early as in the 1960s. Let me add that

lub strategia rozwiązywania problemów przez dojrzałego projektanta mogą

Ăś

brings in high efficiency in solving the hardest design-related problems – the

What does it look like in everyday practice? In the first year, we lay emphasis on

complete understanding of the user’s and/or consumer’s perspective.

W wielu pracach absolwentów, które moşna znaleźć w tym katalogu,

Ă´

lokalnych wartości i tradycji rzemieślniczej.

zastosowania tych koncepcji. Chodziło o to, by pokazać, şe sposób myślenia

Ăś

konkretne argumenty poparte studiami przypadkĂłw ukazujÄ…cych praktyczne

ø

to new challenges, and finally a certain ‘deftness’ in thinking. Eventually, this

in the cognitive phase of every project, and how they can finally help in a more

Ăł

technologicznych, ale teş w praktykach DIY czy działaniach nawiązujących do

Ăż

originates from many sources, readiness to undertake quick testing in response

nam, aby student wykazywał się encyklopedyczną wiedzą, ale by otrzymał

ò

our students on how to use simple research techniques that may prove useful

Ăś

cenienia we współczesnym świecie, szczególnie w świecie nowych rozwiązań

design process that is manifested in the ability to synthesise information that

w projektowaniu Donalda Normana i jeszcze kilka innych. Co waşne, nie zaleşało

Ăť

experience – both on the side of the designer and of the user. We also prompted

Ăż

z zakładanymi scenariuszami uşycia. Jest to więc potencjał trudny do prze-

In fact, one can approach design thinking as the epistemic foundation of the

wizualnego myślenia wzrokowego Colina Ware'a, teksty o roli psychologii

emotions play in the design process together with motivations and our own

Ăť

prototypów z technologicznymi moşliwościami lub ograniczeniami czy teş

&

naĂŻve commercial applications with which (Alas!) it is associated in our times.

takich jak chociaĹźby koncepcja afordancji (ofert) Jamesa E. Gibsona, idea

processes in each realm of design activity. Moreover, we emphasise the role that

Ăś

weryfikować z potencjalnymi uşytkownikami, ewentualnie przez konfrontację

Ă˝

is a huge value invested in design thinking which is not necessarily visible in the

łujących się do powyşszych powiązań między psychologią a projektowaniem,

&

a nutshell, so that they understand the consequences of the above-mentioned

Ăż

pendorff – moşliwe przyszłości (possible futures). Jesteśmy w stanie szybko je

ò

notes and saying that the human being is in the centre of each project. There

W minionych latach korzystaliśmy z wybranych koncepcji bezpośrednio odwo-

Ăž

pening in their heads when they are thinking, perceiving, feeling, and acting; in

Ăś

działania i schematy decyzyjne czy – jak pisał teoretyk designu Klaus Krip-

Ăś

In fact, it is something far more comprehensive than covering the walls in post-it

projektowania, a zarazem niejako podróş w gĹ‚Ä…b siebie.

Ă˝

contexts. On the other we wanted them to be able to understand what is hap-

Ăť

Jest idiosynkratyczna dla kaĹźdego projektu. WzbogacajÄ… jÄ… dodatkowo modele

Ăź

projektowe) makes a more or less open reference to the idea of design cognition.

towego – w perspektywie psychologicznej odbywajÄ… podróş do samej istoty

Ăť

to objects and enter into interaction with them, and how to operate in various

Ăş

niş projektowy sposób. Nie da się jej znaleźć w podręcznikach ani w internecie.

Ăľ

The fashionable and frequently abused notion of design thinking (myślenie

reguły rządzące „językiem� świata przedmiotów oraz specyfiką procesu projek-

Ăš

can interpret the world of signs, symbols, and colours, how to assign meanings

ø

w efekcie wieloźródłową i nietrywialną wiedzę, którą trudno wypracować w inny

á

first and foremost, to understand the mechanisms on which they are based.

studenci, ktĂłrzy wybierajÄ… psychologiÄ™ jako dyscyplinÄ™ dyplomowÄ…, poznajÄ…

Ăą

of the School of Form to be on the one hand aware of how the human mind

ò

Rzetelna realizacja procesu odwołującego się do myślenia projektowego daje

Ăś

projektowe). Classes in psychology help to develop these competencies and,

aspekty procesu rozwijania własnej kreatywności. Wreszcie na trzecim roku

Ăľ

strategy can have specific features that were called design cognition (poznanie

Classes conducted jointly with designers served that end. We wanted graduates

Ă´

integral part of the intellectual and practical toolbox of a contemporary designer.

myśleniem / procesem projektowym.

Ăł

– moim zdaniem – najpełniej zrealizowali podstawowe załoşenia stojące za

wacji i doĹ›wiadczeĹ„ z perspektywy uĹźytkownika, a takĹźe poznajÄ… róşnorodne

ò

Ăą

PROJEKTOWANIA TO ZARAZEM PODRĂ“Ĺť W GĹ Ä„B SIEBIE -

THE JOURNEY TO THE CORE OF DESIGN IS ALSO A JOURNEY INTO THEMSELVES

cognition). Zajęcia z psychologii pomagają rozwijać te kompetencje, a przede wszystkim – lepiej zrozumieć mechanizmy, na których są oparte. Modne i czę-

—

sto naduşywane hasło myślenia projektowego (design thinking) odwołuje się właśnie, w mniej lub bardziej jawny sposób, do idei poznania projektowego.

While we were embarking on the drafting of the curriculum for the psychology

with various aspects of the process of developing their own creativity. Finally, in

A thorough realisation of the process referring to design thinking results in

W istocie to coś o wiele szerszego niş obwieszanie ścian karteczkami post-it i mó-

classes for the School of Form students, it became evident that they were not

the third year, the students who opt for psychology as a diploma course become

multi-source and non-trivial knowledge that is difficult to obtain in any manner

wienie, şe człowiek jest w centrum kaşdego projektu. W myśleniu projektowym

going to be classes you would expect in studies of psychology. This would not

acquainted with the rules that govern the ‘language’ of the world of objects and

other than by design. It cannot be found in course books or on the Internet. It

tkwi ogromna wartość, niekoniecznie widoczna w naiwnych zastosowaniach

be feasible for a variety of reasons. Psychology is an academic discipline and

the unique characteristics of the design process: in the psychological perspective

is idiosyncratic for each project. It is enriched further by models of action and

komercyjnych, z jakimi często – niestety – jest ono współcześnie kojarzone.

becoming familiar with it, even superficially but also to a fair degree, requires

they make the journey to the very core of design, which in a way is also a journey

decision making schemes and by what Klaus Krippendorff, a theoretician of

W gruncie rzeczy na myślenie projektowe moşna spojrzeć jak na epistemiczne

at least a few years of studies.

into themselves.

design, called the possible futures. We are capable of rapidly verifying them

fundamenty procesu projektowego, które przejawiają się w umiejętności syntezy

What we offered the students of the School of Form is a combination of theoret-

In the past few years we have made use of selected concepts making direct

with the help of potential users or alternatively through the confrontation of

informacji pochodzących z wielu źródeł, gotowości do szybkiego testowania

ical knowledge and practical skills that draw inspiration from the psychology of

reference to the abovementioned links between psychology and design; one

prototypes with technological capacities or limitations, and also with the assumed

w odpowiedzi na nowe wyzwania czy wreszcie – „zwinności� w myśleniu.

senses and cognitive, social, and environmental psychology together with related

only need mention the concept of affordances developed by James E. Gibson,

application scenarios. It is therefore a potential that would be hard to overes-

Ostatecznie skutkuje to duşą sprawnością w rozwiązywaniu trudnych proble-

fields, notably cognitive studies and psychophysiology. Of key importance in the

Colin Ware’s idea of visual thinking, Donald Norman’s texts on the role of

timate in the contemporary world, especially in the world of new technological

mów projektowych (wicked problems, jak pisał Horst Rittel juş w latach 60. XX

programme are selected ‘tools’ necessary to understand the human being as

psychology in the design process, and a number of other studies as examples.

solutions but also in DIY practices, and in activities making reference to local

wieku). Dodam, şe najwięcej przykładów realnego i wartościowego myślenia

well as a more in-depth approach to the design project itself.

Importantly, we were not keen on the students demonstrating encyclopaedic

values and craft traditions.

projektowego widziałem w ostatnich miesiącach roku akademickiego, podczas

Our objective was to make a blend of selected knowledge, skills, and compe-

knowledge, but rather on having them well equipped with specific arguments

This potential is stunningly manifested in the many works of the graduates

pracy nad licencjatami pierwszych absolwentów School of Form. Właśnie oni

tences with purely design courses connected to a variety of specialisations so

supported by case studies illustrating practical use of the concepts. The idea was

found in this catalogue. After teaching for four years at the School of Form, this

that eventually each student gains an idea of how psychology may become an

to show that the way of thinking and/or the mature designer’s problem-solving

is certainly my greatest source of satisfaction.

47

a

e

b

`

e

a

Ă‹

"

"

ÂŻ

`

e

d

S

Ă°

c

PSYCH O LOG IA + COMMUN I C ATI O N

a tylko pomagajÄ… czĹ‚owiekowi uĹ›wiadomić sobie, co siÄ™ dzieje i motywujÄ… go do podjÄ™cia adekwatnych dziaĹ‚aĹ„. Tymczasowe rozwiÄ…zania (jak obroĹźe antyszczekowe i kolczatki, ktĂłre przestajÄ… dziaĹ‚ać, kiedy zwierzÄ™ przyzwyczai siÄ™ do nieprzyjemnego bodĹşca), zastÄ™puje edukacja wĹ‚aĹ›ciciela, co owocuje trwaĹ‚Ä… poprawÄ… jego wiÄ™zi z psem i wyeliminowaniem istniejÄ…cych trudnoĹ›ci raz na zawsze. RozwiÄ…zanie zastosowane w projekcie wyróşnia wprowadzenie bodĹşca haptycznego, ktĂłry uĹ‚atwia wĹ‚aĹ›cicielowi skupienie uwagi na zwierzÄ™ciu. KĹ‚adzie ono nacisk przede wszystkim na to, co w trudnej sytuacji robi czĹ‚owiek, a nie pies, pokazujÄ…c, po czyjej stronie leĹźy część odpowiedzialnoĹ›ci za powstanie trudnoĹ›ci i peĹ‚na odpowiedzialność za jej wyeliminowanie. Aby zademonstrować, w jaki sposĂłb nieskomplikowane technicznie rozwiÄ…zanie moĹźe uĹ‚atwić naukÄ™ podstawowych czynnoĹ›ci, wykonano smycz, ktĂłra pomaga nauczyć psa, by nie ciÄ…gnÄ…Ĺ‚ podczas spacerĂłw. To jeden z najpopularniejszych problemĂłw, od ktĂłrego zwykle rozpoczyna siÄ™ pracÄ™ z psem, wiÄ™c potencjalni odbiorcy smyczy stanowiÄ… licznÄ… grupÄ™. Nawet osoba znajÄ…ca wybaczyćâ€?. Część osĂłb nie uĹ›wiadamia sobie, Ĺźe ich pies ciÄ…gnie, poniewaĹź zdÄ…ĹźyĹ‚y do tego przywyknąć lub sÄ… po prostu zamyĹ›lone.

W

(

Y

L

%

#

 W

'

W

+

*

W

M

właściwe metody treningu moşe mieć trudności z określeniem, czy pies juş ciągnie i naleşy interweniować, czy jeszcze „moşna mu PROMOTORZY — TUTORS Dawid Wiener (psychologia), Agnieszka Matysiak-Szóstek (communication design)

Niektórzy skupiają się wyłącznie na ciągnięciu w przód, zapominając, şe naleşy zareagować równieş wtedy, gdy pies wyrywa się

PRACA DYPLOMOWA Human-Animal Interaction w kontekście wspomagania szkolenia psów i komunikacji z nimi — THESIS Human-Animal Interaction in the context of helping dog owners train and communicate with their pets

na boki. Projekt rozwiązuje wszystkie te problemy, poniewaş smycz przy odpowiednim jej napręşeniu reaguje za kaşdym razem w tym samym momencie i sygnalizuje właścicielowi, şe on teş powinien zareagować. Rozwiązanie obejmujące wyłączniki krańcowe i gumę zwiększającą stawiany opór wykorzystuje siłę, z jaką przełącznik jest cofany do pierwotnej pozycji, kiedy pies przestaje ciągnąć. Konieczne było teş zaprojektowanie prowadnicy zwiększającej niezawodność całego

$

$

#

"

!

2

nia psa w podstawowych czynnościach (chodzenie na luźnej smyczy, samodzielne zostawanie w domu) oraz w rozwiązywaniu problemów (np. reakcja na nietypowe sytuacje).

mechanizmu – uşyto do tego drukarki 3D. Pociągnięcie przez psa, za sprawą opisanego wyşej mechanizmu, uruchamia silniki wibracyjne zlokalizowane w rączce smyczy, które w sposób neutralny dla psa (ale łatwy do zauwaşenia przez właściciela) informują o potrzebie podjęcia natychmiastowego działania. Kształt uchwytu i lokalizacja silników wibracyjnych są nieprzypadkowe i wynikają z obserwacji sposobu, w jaki ludzie najczęściej trzymają smycz podczas spacerów. Zanim opracowano ostateczny wygląd uchwytu, powstały dwie

)

(

'

-ANIMAL INTERACTION W KONTEKĹšCIE WSPOMAGANIA SZKOLENIA PSĂ“W I KOMUNIKACJI Z NIMI %

H

inne koncepcje: jedna w formie rękawiczki, a druga – konwencjonalnej rączki. W trakcie testów okazało się, şe w zwykłej rączce silniki

48

Problemy zwiÄ…zane z zachowaniem psĂłw dotykajÄ… nie tylko ich wĹ‚aĹ›cicieli, lecz takĹźe otoczenie – rodzinÄ™, sÄ…siadĂłw, znajomych oraz przypadkowo osoby. Wynika to z faktu, Ĺźe zwierzÄ™ta sÄ… coraz częściej obecne w róşnych obszarach Ĺźycia spoĹ‚ecznego – nie tylko na ulicach, takĹźe w restauracjach, kawiarniach, sklepach, hotelach itd. NajczÄ™stszy podziaĹ‚ metod treningowych stosowanych wobec psĂłw wyróşnia dwie gĹ‚Ăłwne grupy: metody tradycyjne bazujÄ…ce gĹ‚Ăłwnie na karaniu psa oraz metody pozytywne preferujÄ…ce nagradzanie i wzmacnianie poşądanych zachowaĹ„. Trzecia grupa – metody poĹ›rednie (kontrastowe) – to poĹ‚Ä…czenie dwĂłch pierwszych: nagradzanie zachowaĹ„ poşądanych i karanie niepoşądanych. WspółczeĹ›nie moĹźna zaobserwować zmianÄ™ podejĹ›cia do szkolenia psĂłw, w ktĂłrej centrum leĹźy redefinicja relacji czĹ‚owiek–pies. Preferowane jest tworzenie dwustronnych wiÄ™zi, zamiast dotychczasowej jednostronnoĹ›ci. Istotna staje siÄ™ wzajemność relacji miÄ™dzygatunkowych, w ktĂłrych podkreĹ›la siÄ™ obopĂłlne korzyĹ›ci (o psach czÄ™sto mĂłwi siÄ™ np. w kontekĹ›cie poprawy zdrowia psychicznego i fizycznego wĹ‚aĹ›cicieli). WaĹźnym elementem tej zmiany jest postrzeganie czĹ‚owieka jako opiekuna czy przewodnika, a sytuacji szkoleniowych jako partnerskiej współpracy. Nowy sposĂłb myĹ›lenia reprezentuje Kathy Sdao, autorka programu szkoleniowego SMART (ang. See, Mark And Reward Training). Program ten koncentruje siÄ™ na obserwacji psa oraz na rozwijaniu umiejÄ™tnoĹ›ci dostrzegania i rozumienia jego zachowaĹ„, co ma przynosić lepsze efekty dĹ‚ugofalowe niĹź koncentracja na samym szkoleniu. Przewodnik powinien wychwytywać poşądane zachowania i nagradzać za nie psa, stajÄ…c siÄ™ projektantem wyborĂłw (choice architect), ale sama odpowiedzialność za te wybory zostaje przeniesiona na zwierzÄ™. Zrozumienie, jakie zmysĹ‚y sÄ… waĹźne i jakie popÄ™dy kierujÄ… psem, powinno uĹ‚atwić Ĺ›wiadome szkolenie i modelowanie zachowaĹ„ zwierzÄ™cia. DziÄ™ki zastosowaniu prostych urzÄ…dzeĹ„ trening i komunikacja z psem mogÄ… być bardziej skuteczne. W tym projekcie skupiono siÄ™ na poprawie zrozumienia na linii pies–wĹ‚aĹ›ciciel oraz nadaniu symetrycznoĹ›ci ich relacji, a takĹźe na zwiÄ™kszeniu efektywnoĹ›ci treningu. Wykorzystane rozwiÄ…zania technologiczne róşniÄ… siÄ™ od innych tym, Ĺźe nie wywierajÄ… bezpoĹ›redniego wpĹ‚ywu na zwierzÄ™,

49

F

\

A

L

A

_

X

[

\

A

W

A

F

Q

F

\

^

N

C

S

A

B

]

E

G

F

J

T

A

I

F

\

@

A

Q

A

L

A

Q

V

[

F

@

A

X

E

[

D

J

G

Z

A

F

L

A

Q

B

D

X

Y

S

W

N

X

B

@

N

W

V

U

T

S

B

D

L

Q

N

E

R

A

Q

O

F

N

L

E

K

E

I

A

J

F

C

F

I

A

E

G

F

C

A

B

E

D

C

A

B

A

@

?

>

4

3

*

0

;

<

.

6

5

4

+

3

0

=

4

+

<

;

4

*

.

3

:

4

3

9

.

*

8

7

/

0

*

6

5

4

3

1

0

/

.

-

,

+

*

I

a

e

b

`

e

a

Ă‹

"

"

ÂŻ

`

e

d

S

Ă°

c

PSYCH O LOG IA + COMMUN I C ATI O N

zÄ™

co powodowało dyskomfort, natomiast rękawiczka jest wygodna

danych oraz śledzenie postępów psa. Opisywane rozwiązanie zawiera teş element, którego często brakuje w tradycyjnym trenin-

tylko wtedy, gdy pies porusza siÄ™ stale po tej samej stronie

gu, a mianowicie nagradzanie właściciela za pracę z psem poprzez przekazywanie mu komunikatów o postępach. Dostarczane

przewodnika. JeĹ›li obchodzi czĹ‚owieka z róşnych stron, oplata

informacje zmieniają się dynamicznie i są zaleşne od historii pracy z psem. Zawierają równieş porady, np. zachęcają do wyboru

go smyczÄ…. Podczas dotychczasowych testĂłw zwracano uwagÄ™,

nowej trasy (co pozwala zmniejszyć nerwowość psa w obliczu nieznanych bodźców) lub ostrzegają, şe w danym miejscu często

şe urządzenia „nie da się oszukać� i şe jest szczególnie przydatne,

zdarzajÄ… siÄ™ problemy.

gdy człowiek skupia się na czymś innym (np. na rozmowie), co

Poniewaş szkolenie psa wymaga szerszego kontekstu, znajomości sytuacji i zwierzęcia, a nie tylko mechanicznego przetwarzania

pozwala przypuszczać, şe spełnia ono część załoşeń projektu.

podstawowych danych, plan długoterminowy obejmuje stworzenie społeczności uşytkowników korzystających z aplikacji. Grupa

Warto dodać, şe do smyczy dołączona jest instrukcja opisująca

wspomagałaby się wzajemnie w rozwiązywaniu problemów oraz dzieliłaby się stosowanymi metodami. Aplikacja sama nie wyeli-

przykładowe skuteczne działania, które naleşy podjąć.

minuje trudności wszystkich osób, ale moşe być pomocna, zwracając uwagę na pewne uniwersalne, a jednocześnie nieoczywiste

Punktem wyjścia przy pracy nad projektem było skupienie się

aspekty szkolenia, jak konieczność zmiany tras spacerowych czy wykonywania ćwiczeĹ„ w róşnych miejscach. AplikacjÄ™ oparto na

na emocjach odczuwanych przez czworonoga i moşliwościach

frameworku PhoneGap, ktĂłry umoĹźliwia szybkie tworzenie aplikacji mobilnych dla najpopularniejszych systemĂłw (iOS, Android,

ich przekazania wĹ‚aĹ›cicielowi. RozwaĹźano róşne koncepcje

Windows) na bazie technologii webowych (HTML5, CSS, JavaScript), bez potrzeby wykorzystywania specyficznych dla danego

(m.in. majÄ…ce na celu wzbudzanie u ludzi podobnych stanĂłw

urządzenia języków programowania. Przy wyborze tego rozwiązania istotne było równieş to, şe PhoneGap ma bogatą bazę

emocjonalnych). Ostatecznie zdecydowano się uświadamiać

modułów, pozwalających na pełne wykorzystanie hardware’u telefonów, czego brak niektórym konkurencyjnym rozwiązaniom

ludziom, co aktualnie dzieje się z ich psami oraz ułatwiać im

(szczególnie istotna była pełna kontrola nad komunikacją po interfejsie bluetooth).

dostrzeganie i rozumienie emocji targających ich ulubieńcami. Podczas researchu natrafiono na „The dog pulse project�, w któ-

—

rym badano puls psa w róşnych sytuacjach. Wyniki projektu wskazujÄ…, Ĺźe bazujÄ…c na nagĹ‚ej i znaczÄ…cej zmianie tÄ™tna, moĹźna

50

The objective of this work was to study the potential for developing a system of solutions supporting the trainer in basic functions

określić, kiedy pies zamierza podjąć potencjalnie niepoşądane

during dog training (walking on a loose leash, staying alone at home), and in solving problems: reacting to unusual situations

działanie. Dzięki temu moşna w odpowiednich momentach

for example.

zwrócić uwagę właściciela na to, co robi jego czworonóg. W kolejnej fazie projektu poszerzono grupę docelową o lu-

51 HUMAN-ANIMAL INTERACTION IN THE CONTEXT OF HELPING DOG OWNERS TRAIN AND COMMUNICATE WITH THEIR PETS

dzi, którzy generalnie mają problemy z psami i nie wiedzą, jak zareagować w danej sytuacji. Dlatego zaszła potrzeba

Problems related to dog behaviour today affect not only their owners but also the environment: the family, neighbours, friends,

wzbogacenia aplikacji o funkcje, ktĂłre dostarczajÄ… konkretnej

and anybody and everybody. This is the result of the fact that animals are increasingly frequently present in various areas of our

wiedzy o rozwiązywaniu problemów oraz ułatwiają realizację

community life: not only in the street, but also in restaurants, cafĂŠs, shops, hotels, etc.

postawionych celów. Ostatecznie projekt jest więc skierowany

The most frequently used division of training methods applied to dogs classifies them into two main groups: the traditional methods

do osĂłb, ktĂłre dostrzegajÄ… problemy, jakie majÄ… ze swoimi

based mostly on punishing the dog and the positive methods that prefer rewarding and reinforcement of desired behaviours. A third

zwierzętami, ale nie wiedzą, jak się z nimi uporać. Uzupełniono

group –involving contrast (intermediary) methods – connects means from the first two groups by rewarding desired behaviours

go o komponent edukacyjny, realizowany przez część aplikacji

and punishing undesired ones. There is currently an observable change in approach to dog training centred on the redefinition

mobilnej (m.in. przykładowe treningi z przejściami do kolejnych

of human-dog relations. Construction of bilateral relations in the place of the previous unilateral ones is preferred. The reciprocity

etapów nauki, moşliwością odznaczania kolejnych kroków).

of inter-species relations becomes significant, and the benefits to both parties are emphasised (for example, dogs are frequently

Aplikacja komunikuje siÄ™ z szelkami noszonymi przez psa oraz

mentioned in the context of improving the owners’ psychological and physical health). An important element in this change is

bransoletką na ręce właściciela, która słuşy jako interfejs hap-

the perception of the human as the caregiver or guide, and of training situations as partner collaboration.

tyczny, za pośrednictwem wibracji przekazując informacje

śThis new way of thinking is represented by Kathy Sdao, the author of the SMART (See, Mark, And Reward Training) training

o aktualnym stanie psa. PoniewaĹź zastosowane urzÄ…dzenia

programme. It focuses on observing the dog and developing the skill of perceiving and understanding dog behaviour to bring

(moduł bransoletki i szelek) nie mogą się komunikować bezpo-

better long-term effects than focusing only on the training. The guide should notice a desired behaviour and reward the dog for

średnio, konieczne było wprowadzenie telefonu, dzięki czemu

that, in this way becoming the choice architect, yet the very responsibility for these choices becomes transferred to the animal.

pojawiła się moşliwość uşycia współrzędnych GPS. Wykorzystane

The understanding of which senses are important and what urges drive the dog should render conscious training and modelling

urządzenia mają wbudowane akcelerometry – w ten sposób

of animal behaviour easier.

moşna dokonać pomiaru nagłych zmian połoşenia psa, co jest

Dog training and communication can become more efficient thanks to the application of similar devices. This project focused

szczególnie waşne u osobników reaktywnych lub lękliwych.

on improving understanding along the dog-owner link and awarding symmetry to their relations, and also on increasing training

Cała historia spaceru, wraz ze wszystkimi odczytywanymi

efficiency. The technological solutions used differ from others in that they do not exert a direct impact on the animal, but only help

a

e

b

`

e

a

Ă‹

"

"

ÂŻ

`

e

d

S

Ă°

c

PSYCH O LOG IA + COMMUN I C ATI O N

the human realise what is going on and motivate him to take appropriate action. Temporary solutions (for example bark control

Because the devices applied (bracelet and collar modules) cannot communicate directly, it was necessary to use a mobile phone,

and prong collars, which stop working once the animal has become accustomed to the unpleasant stimulus) are replaced by

which opened the opportunity to use GPS coordinates. The devices used have inbuilt accelerometers which allow sudden changes

education of the owner, which results in a lasting improvement of the owner’s bond to the dog and the elimination of the existing

of dog position to be noted, a feature which is especially important in reactive and/or timid individuals.

difficulties once and for all. The solution applied in the project is unique due to the introduction of the haptic stimulus, which helps

The entire history of the walk, together with all the parameters measured and including the pulse and abrupt forward motions

the owner to focus attention on the animal. It emphasises primarily what the human, and not the dog, does in a difficult situation,

(tugging) is recorded in the application, which allows further analysis of data and permits the progress made by the dog to be

showing on whose side lies part of the responsibility for the origin of the difficulty and the full responsibility for its elimination.

tracked. The solution described also contains an element that is frequently missing from traditional training, which is rewarding

To demonstrate how a technically uncomplicated solution can help in learning basic activities, a leash was made to help to teach

the owner for working with the dog by providing him or her with messages about progress made. The information provided

the dog not to tug while being walked. This problem is one of those most frequently encountered, and work with the dog usually

changes dynamically and depends on the history of working with the dog. Moreover, it contains advice that e.g. encourages the

begins from it, therefore there is a large group of potential customers for the leash. Even a person knowing proper methods of

owner to select a new route (which helps to decrease the nervousness of the dog in the face of unknown stimuli) or warns that

training may find it difficult to tell whether the dog is already pulling on the leash and an intervention is due or whether ‘it can

problems frequently occur in a specific place. Because dog training requires a broader context and familiarity with the situation

still be given a free rein’. Some people are not aware that their dog is pulling on the leash because the owner has become so

and the animal rather than only a mechanical processing of basic data, the long-term plans include setting up a community of

accustomed to it or is simply lost in thought. Some focus only on forward pulling, forgetting that one should also react when the

users of the application. The group would offer mutual support to solve problems and share the methods used. On its own, the

dog is running to the side. The project solves all these problems, because – at an appropriate level of tension – the leash always

application will not eliminate the difficulties that all people have, yet it can be helpful as it attracts attention to certain universal

reacts at the same moment and informs the owner that he or she too should react.

and not obvious aspects of training including the need to change walking routes and perform activities in various places.

Consisting of edge switches and rubber that increases its resistance, the solution makes use of the force with which the switch is

The application is based on the PhoneGap framework which makes it possible to build mobile applications for most popular systems

drawn to the original position when the dog stops pulling. It was also necessary to design a guide increasing the reliability of the

(iOS, Android, Windows) fairly quickly on the grounds of web technologies (HTMLÂ 5, CSS, JavaScript) without the need to resort

entire mechanism, and a 3-D printer was used for the purpose.

to device specific programming languages. The choice of this solution was also significantly influenced by the rich database of PhoneGap modules which allow the comprehensive use of mobile phone hardware (a feature missing from certain rival solutions),

Thanks to the mechanism described above, each pull by the dog sets in motion vibration motors situated in the handle of the

especially as full control over Bluetooth interface communication was significant for the project.

leash. This provides a warning of the need to take immediate action in a manner that is neutral for the dog but easy to notice for the owner. The shape of the handle and situation of the vibration motors are intentional and result from observation of the manner in which people are likely to hold the leash while walking. Before the final version was designed, two other models were

52

developed: one in the form of a glove and the other in the form of a conventional handle. Tests showed that in a regular handle the vibration motors can be sensed (even when not active), which resulted in discomfort, while a glove is comfortable only when the dog always moves on the same side of the guide. If the dog runs around the human, the latter will get tangled in the leash. During the tests conducted so far, attention was paid to the fact that the device ‘cannot be deceived’ and that it is especially useful when the human is focused on something else (e.g. on a conversation) which allows one to conclude that it meets some of the project’s goals. It is worth adding that the leash comes with a manual with descriptions of examples of effective actions that need to be taken. The starting point for the work on the project was focusing on the emotions that the animal feels and the possibilities of communicating them to the owner. A variety of concepts were considered (for example, ones that were aimed at stimulating similar emotional states in the human). Finally, however, a decision was made to make people aware of what is currently happening with their dogs, and how to make it easier for the people to perceive and understand the emotions that rule their pets. The research conducted led to the discovery of ‘the dog pulse project’ where the pulse of the dog was measured in various circumstances. The results of the project suggest that falling back on a sudden and significant change in the dog’s pulse you can define when the dog intends to embark on potentially undesired behaviour. Thanks to this, you can attract the attention of the owner to what the pet does in appropriate moments. In the following phase of the project, the target group was expanded to cover people who generally have problems with dogs and do not know how to react in a given situation. This is why it was necessary to expand the application with functions that provide specific information about problem solving and help to attain the set goal. Therefore, finally, the project is addressed to people who notice problems that they have with their pets but do not know how to cope with them. It is complemented with an educational component provided through a mobile application (including sample training sessions with progression to further stages of education, and the possibility of ticking off the successive steps). The application communicates with the harness worn by the dog and the bracelet on the owner’s hand which serves as a haptic interface transmitting information about the current state of the dog through vibration.

53

`

e

d

Ă?

S W

k

(

Y

#

Y

W

N

W

+

#

X

W

Doktor socjologii, nauczyciel akademicki. Jej zainteresowania naukowe obejmują: socjologię ekonomiczną, socjologię kultury, w tym współczesne zjawiska kulturowe, sieci społeczne oraz badania społeczne. Kierownik katedry wzornictwa (School of Form) na Wydziale Zamiejscowym SWPS Uniwersytetu Humanistycznospołecznego w Poznaniu. — Doctor of sociology, academic teacher. Her scientific interests encompass economic sociology, the sociology of culture including contemporary cultural phenomena, social networks, and social research. Head of the School of Form (Katedra Wzornictwa) at the University of Social Sciences and Humanities in Poznań.

g

t

m

l

r

c

f

l

g

s

b

m

g

p

c

b

m

i

o

d

f

r

i

n

q

g

h

h

k

c

n

i

p

g

o

g

n

m

g

k

i

f

j

i

l

g

k

c

prywatnością a intymnością, dajemy im podbudowę teoretyczną, aby mogli

a

stylów şycia, pojęcia domowości, relacji między sferą publiczną a prywatną,

członka danej grupy, obszaru kulturowego czy społeczeństwa. Ta umiejętność

c

zupełnie nowego. Przyblişając studentom wzornictwa rozumienie współczesnych

wy. Perspektywa socjologiczna pozwala mu spojrzeć na siebie samego jako na

h

cepcje socjologiczne moşe okazać się punktem wyjścia do stworzenia czegoś

z klientem/uşytkownikiem i zespołem projektowym – wypracować efekt końco-

j

przykład osób niepełnosprawnych. Natomiast krytyczne spojrzenie na kon-

kreować. Wie równieş, jak współpracować z innymi, umie – w drodze dialogu

f

odpowiedzą na potrzeby konkretnych grup społecznych, subkultur itp., na

socjologiczną, projektant potrafi odpowiedzieć na potrzeby ludzi, ale teş je

i

będzie stanowić asumpt do poszukiwania rozwiązań projektowych, które

czyjejś sytuacji czy ulepszenia, rozwinięcia istniejącego projektu. Mając wiedzę

b

wego – znajomość współczesnych zjawisk i problemów społeczno-kulturowych

wadzi do stworzenia czegoĹ› nowego, a czasami po prostu do poprawienia

e

Wiedza socjologiczna moşe się stać podstawą teoretyczną procesu projekto-

Projektowanie polega na rozwiÄ…zywaniu róşnych problemĂłw. Czasami pro-

c

w przyszłości i na te przyszłe zapotrzebowania zareagować.

o uĹźywaniu, konsumowaniu rzeczy.

h

zachowań, działań, potrzeb. Moşna przewidzieć, czego ludzie będą oczekiwać

to takşe nauka o kulturze materialnej, o relacjach człowieka z przedmiotem,

g

Socjologia to nie tylko diagnoza rzeczywistości społecznej, lecz takşe prognoza

jednostek, wreszcie – co sprawia, şe ludzie są lub nie są razem. Ale socjologia

f

oczywiście nie oznacza projektowania tylko pod konkretne potrzeby, tu i teraz.

chowań grupowych, dowiedzieć się, dlaczego społeczeństwo to więcej niş suma

e

jektowanie nie jest więc oderwane od ludzi i od rzeczywistości społecznej, co

i postawy człowieka, zrozumieć sposoby działania jednostki i mechanizmy za-

d

w społeczeństwie, sprawia, şe mamy większy wpływ na naszą przyszłość. Pro-

konsekwencje tych relacji. Socjologia pozwala poznać potrzeby, zachowania

c

postrzegania samych siebie, sposobów naszego działania i funkcjonowania

b

-

dzi w relacje z innymi ludźmi, grupami oraz instytucjami, a takşe – jakie są

a

`

55

`

e

d

Ă?

S

€

z

RIE ORAZ WYNIKI BADAĹƒ ZOSTAĹ Y PRZEĹ OĹťONE NA KONKRETNE, BARDZO RĂ“ĹťNE FORMY PROJEKTOWE

THE THEORIES AND RESULTS OF STUDIES WERE TRANSLATED INTO SPECIFIC AND VERY VARIED DESIGN FORMS

care centres for the elderly and interviews around the question of old age

pracowane i zmaterializowane.

opartego na koncepcjach i badaniach socjologicznych, okazjÄ™ do analizowania

makes us have a greater impact on our future. Design therefore is not severed

(how people imagine old age, what they associate it with, and how their own

Socjologia dysponuje bogatym repertuarem technik i metod badawczych,

zbieĹźnoĹ›ci i róşnic miÄ™dzy teoriÄ… a praktykÄ…. Dla mnie osobiĹ›cie najwaĹźniejsze

from people and the social reality, which naturally does not mean designing

old age passes) made it possible to create patterns that could be used within

które pozwalają poznać rzeczywistość społeczną, oraz szeregiem koncepcji

podczas pracy przy projektach realizowanych ze studentami specjalizacji com-

only for specific here-and-now needs. Sociology is more than just a diagnosis of

the space of such a care home. In this way, we tested design ideas for various

i teorii, aby ją zinterpretować i zrozumieć. Dzięki badaniom socjologicznym

munication, domestic i fashion było to, şe teorie socjologiczne oraz wyniki badań

social reality; it is also the prediction of behaviour, actions, and needs. One can

locations, for example, for the Warsaw tube, an off-line hotel, and specific

projektant poznaje potrzeby uĹźytkownikĂłw/klientĂłw, dowiaduje siÄ™, co ludzie

zostaĹ‚y przeĹ‚oĹźone na konkretne, a przy tym bardzo róşne formy projektowe.

foresee what people will expect in the future and react to these future demands.

businesses. The studies were conducted not only in the initial phase of design,

Sociological knowledge may become the theoretical grounds for the design

but also in the final when the prototypes had already been produced to verify

process: expertise in contemporary social and cultural phenomena and prob-

the appropriateness of the design decisions made. Sociological research can

lems will provide an agreed basis for seeking project solutions that will answer

be conducted together with users (Action Research): for example, together

y

design solutions. For example, the visual analysis of the existing and private

This skill of self-perception, the ways that we operate and function in society,

v

at himself or herself as a member of a given group, cultural area or community.

socjologowi? Przede wszystkim moşliwość obserwowania procesu tworzenia

x

docelowej (podczas Dni JeĹźyc w 2015 roku). Co praca z projektantami daje

w

adresować swoje prace. Dzięki współpracy ze studentami na zajęciach

projektowych miaĹ‚am okazjÄ™ zobaczyć róşne koncepcje socjologiczne, prze-

v

u

56

SOCJOLOGIA

myślą o jego koncepcie/projekcie: w jaki sposób chcieliby go uşywać, jak widzą jego funkcje i jakie dostrzegają braki.

—

Wyniki badań realizowanych na zajęciach zostały przełoşone na konkretne rozwiązania projektowe. Na przykład analiza wizualna istniejących publicznych

The sociologist’s object of interest is how and why humans enter into relation-

specific needs of specific social groups, subcultures and the like, for example,

with their residents/users we worked out solutions for the common areas in

i prywatnych domĂłw opieki nad osobami starszymi oraz wywiady na temat

ships with other people, groups and institutions, and also what the consequences

of people with disabilities. In turn, a critical look at sociological concepts may

a Children’s Home and in a Poznań residential complex. Other methods are

starości (jak ludzie wyobraşają sobie starość, z czym im się kojarzy, jak prze-

of these relationships are. Sociology makes it possible to become familiar with

prove the starting point for creating something absolutely new. In enabling

used for seeking specific solutions. For example a focus group interview (FGI)

biega ich własna starość) pozwoliły wykreować wzory, które mogłyby zostać

human needs, behaviour, and attitudes, to understand the ways in which an

students of design to obtain a better understanding of contemporary lifestyles,

conducted during classes on designing event scenarios made it possible for us

uşyte w przestrzeni takiego domu opieki. W ten sposób testowaliśmy pomysły

individual operates and the mechanisms of collective behaviour, to learn

the notion of home, the link between the public and private realms, privacy

to use the knowledge and experience of the respondents to plan and organise

projektowe dla róşnych miejsc, na przykĹ‚ad dla warszawskiego metra, hotelu

why society is greater than the sum total of its individuals, and finally – what

and intimacy, we give them a theoretical foundation so that they can address

a specific event for a defined target group (during the Dni JeĹźyc Festival in 2015).

offline, konkretnych firm. Badania były przeprowadzane nie tylko w początko-

makes people be or not be together. Yet sociology is also the science about

their work better. Thanks to cooperation with students during design classes,

What does work with designers give a sociologist? First of all, the possibility of

wej fazie projektowania, ale takşe w końcowej, gdy istniały juş prototypy, aby

material culture, about the relationships between human beings and objects,

I have had an opportunity to see a variety of sociological concepts reworked

observing a process of creation based on sociological concepts and research,

zweryfikować słuszność podjętych decyzji projektowych. Badania socjologiczne

and about the use and consumption of things.

and materialised.

and also an opportunity to analyse the appearances and differences between

mogą być realizowane razem z uşytkownikami (Action Research) – my na przy-

The solution of various problems is the key to design. Sometimes it leads to

Sociology has a rich repertoire of research techniques and methods at its dis-

theory and practice. What I personally found most important while working

kład wypracowywaliśmy rozwiązania przestrzeni wspólnej Domu Dziecka czy

creating something new and sometimes simply to improving somebody’s

posal that make it possible to become familiar with social reality, and a range

on projects conducted with the students studying Communication, Domestic,

poznańskiego osiedla wraz z ich mieszkańcami. Inne metody wykorzystywane

situation or upgrading and enhancing an existing project. With sociological

of concepts and theories to interpret and understand it. Thanks to sociological

and Fashion Design was that sociological theories and the results of studies

są do szukania konkretnych rozwiązań. Przykładowo wywiad grupowy (FGI),

knowledge, a designer is capable of answering the needs of people, but also

research, a designer becomes familiar with the needs of users/clients, learns

were translated into specific, and at the same time very varied, design forms.

przeprowadzony podczas zajęć polegających na projektowaniu scenariuszy

of creating them. He furthermore knows how to cooperate with others, and

what people think about his or her concept for a project: how they would like

wydarzeń, pozwolił nam wykorzystać wiedzę i doświadczenia respondentów,

knows how to work out the final effect through dialogue with the client/user

to use it, how they perceive its functions, and what shortages they are aware

aby zaplanować i zorganizować konkretne wydarzenie dla zdefiniowanej grupy

and the design team. The sociological perspective lets the designer take a look

of. Results of research conducted in the classes were translated into specific

57

`

e

!

b

S

Ă‹

Ă˝

a

e

ÂŻ

`

e

d

c

ÂŻ

S

W

(

Y

&

)

*

)

Â

#

Y

|

W

X

%

L

W

$

 W

M {

(

W

#

„ )

*

+

Y

W

X

+

Y

V

'

ƒ

Ă°

`

e

d

Ă?

S

SOCJOLOGIA + PSYCHOLOGIA + INDUSTRIAL

PROMOTORZY — TUTORS Oskar Zięta (industrial design), Monika Rosińska (socjologia), Dawid Wiener (psychologia) PRACA DYPLOMOWA Technologiczna transgresja na przykładzie współczesnego sportu i medycyny. Projekt „IMMU� — THESIS Technological transgression on the example of modern sport and medicine. Project „IMMU�

ž

Â?

œ

›

š

™

ˆ

Š

„

Š

~

Š

˜

Â?

~

—

‚

”

‰

Š

Â?

Š

Â’

Â

‹

–

•

‘

Â?

“

Â?

~

”

Š

€

ÂŽ

“

€

Â’

‹

‘

Â

Â…

ÂŽ

Â?

ÂŽ

Â?

ÂŽ

Š

Â?

„

€

‰

‰

‹

Œ

€

ˆ

‹

~

„

Š

‰

ˆ

‡

†

Â…

„

ƒ

‚

Â

€

~

}

niemy research. Wybrałyśmy „wiatr�. Po przeanalizowaniu w tym kontekście obiektów architektonicznych zestawiłyśmy najciekawsze – według nas – funkcje wiatru oraz problemy, jakie powoduje.

bazowym hasłem po „wietrze� była dla nas „stabilizacja�. Na wstępie ustaliłyśmy, w jaki sposób będziemy rozumiały

to pojęcie. Im śmielej i głębiej człowiek wchodzi w dialog z naturą, tym bardziej wykorzystuje wiatr jako źródło energii. Lepsze zrozumienie zasad działania powietrza pozwala zwiększyć efektywność wykorzystywania go w obiektach o mniejszej skali, dopasowanych do nowych potrzeb człowieka. Postanowiłyśmy pracować nad systemem, w którym powietrze pozostaje zamknięte w jego wnętrzu, co pozwala lepiej wykorzystać moşliwości powietrza, bez uzaleşniania się od zmiennych warunków

58 IMMU

atmosferycznych. Taki system pozwoli na lepszÄ… kontrolÄ™ parametrĂłw wpĹ‚ywajÄ…cych na jego dziaĹ‚anie. WypeĹ‚nianie systemĂłw gazem o róşnym ciĹ›nieniu bÄ™dziemy nazywaĹ‚y stabilizacjÄ….

Po ich weryfikacji podjęłyśmy jednak decyzję o zmianie obszaru, w którym będziemy pracowały. Ze względu na specjalizację

Zbadałyśmy, na jakich zasadach wykorzystywana jest stabilizacja w organizmach şywych (u owiec, meduz, człowieka), obiektach

naszych studiów (industrial design) uznałyśmy, şe duşo trafniej zdołamy odpowiedzieć na problemy związane z człowiekiem

uĹźytkowych (fotelik samochodowy, plecak, namiot) i w medycynie (ortezy, materace dla noworodkĂłw stosowane w inkubatorach,

niĹź z architekturÄ….

stabilizatory kończyn, wenflony). Ustaliłyśmy w ten sposób szereg funkcji, które pokazały nam, do czego najlepiej uşyć stabilizacji.

Wybrałyśmy trzy kolejne hasła. Tym razem w centrum naszych decyzji znalazł się człowiek.

Po przeprowadzeniu analizy wypisałyśmy wspólne wartości zbadanych organizmów, obiektów oraz rozwiązań medycznych.

1. SYSTEM IZOLACYJNY / GRZEWCZY / CHŠODZĄCY – System otaczający człowieka, który wykorzystywałby wydychane

OkreĹ›liĹ‚yĹ›my takĹźe cechy, ktĂłre odróşniajÄ… systemy stabilizowane gazem od innych podobnych systemĂłw. WĹ›rĂłd nich znalazĹ‚y

powietrze do ogrzania, izolacji lub chłodzenia ciała.

się takie zalety jak np. niewielka waga, niewielki rozmiar, prostota. Oceniłyśmy potencjał wypisanych wartości i zadecydowały-

2. SYSTEM IZOLACYJNY / GRZEWCZY / CHŠODZĄCY – System otaczający człowieka, który wykorzystywałby wpompowany

śmy o kontynuowaniu pracy w kontekście medycznym, dostrzegając moşliwość zastosowania systemu stabilizowanego gazem

gaz albo ciecz do ogrzania, izolacji lub chłodzenia ciała.

w stabilizacji kończyn podczas rehabilitacji. By przygotować się do konsultacji z ekspertem – lekarzem ortopedą – i szybciej

3. TARCZA PRZECIWWIETRZNA – Stworzenie narzędzia, systemu narzędzi lub dostosowanie sylwetki człowieka tak, by pomóc

rozpocząć prototypowanie konkretnych idei, znów wypracowałyśmy trzy drogi. Liczyłyśmy na to, şe lekarz utwierdzi nas w jakimś

mu w walce z porywami wiatru.

pomyśle lub zaproponuje alternatywę.

Na kolejnym etapie pracy określiłyśmy obszary, w których nowe koncepcje mogłyby funkcjonować. Na podstawie konsultacji z wykładowcami stworzyłyśmy pewien schemat. Następnie wypisałyśmy tematy, na które naprowadziły nas te rozmowy. Gaz

JEDNORAZOWOŚĆ / WIELORAZOWOŚĆ, TWARDA / ELASTYCZNA OBUDOWA, ANALOGOWY / ELEKTRONICZNY, RUCHOME

zamknięty w systemie jest bardzo dobrym stabilizatorem. Ten system mógłby być częścią odzieşy funkcyjnej. Taki wniosek

/ NIERUCHOME

wyciągnęłyśmy po konsultacji i w tym kierunku postanowiłyśmy rozwijać nasz projekt. Kolejne poszukiwania doprowadziły do

Konsultacje odbyłyśmy w Ortopedyczno-Rehabilitacyjnym Szpitalu Klinicznym im. Wiktora Degi Uniwersytetu Medycznego

odkrycia problemu, dla którego brakuje oczywistych rozwiązań.

w Poznaniu. W pierwszym spotkaniu uczestniczył doktor Adam Sulewski, któremu przedstawiłyśmy pomysły na wykorzystanie

RATOWNICY + MEDYCYNA – pracownicy kopalni, GOPR / WOPR / góry, stabilizacja, krwawienie, epidemia, choroby / skafander,

systemu stabilizującego w medycynie oraz potencjał takich systemów. Na drugim spotkaniu, które odbyło się w gipsowni,

potliwość

miałyśmy okazję widzieć, jak gipsuje się nogę niemowlaka. Obserwacje te wiele nam dały, aczkolwiek problemy związane

PODRĂ“ĹťE – lot samolotem / ruszanie Ĺ‚ydkami, dĹ‚ugie podróşe, krÄ…Ĺźenie krwi, odzieĹź funkcyjna, poczucie komfortu, masaĹź

z leczeniem małych dzieci wydają się nam bardzo złoşone. Przekonałyśmy się, jak trudno jest aplikować niestandardowe

SPORT – odzieş funkcyjna, masaş, stabilizacja, potliwość

rozwiązania w tak ograniczonym środowisku medycznym.

DZIECI – ewolucja inhalatorów, utrzymywanie ciepła, odzieş funkcyjna, choroby / skafander

W grudniu 2014 na zaproszenie Lidewij Edelkoort pojechałyśmy do Paryşa, do studia Trend Union, aby skonsultować naszą pracę licencjacką. Tygodniowe warsztaty miały wzbogacić nasz sposób patrzenia na projekt i nauczyć nas nowych sposobów

59

`

e

!

b

S

ÂŚ

Ă‹

Ă˝

a

e

ÂŻ

`

e

d

S

c

ÂŻ

ÂŞ

ÂŚ

Â

Âż

½

ž

ÂĄ

¨

Âş

ÂĄ

ÂŽ

¨

ÂĄ

½

ÂŁ

Â&#x;

Âł

¡

Âź

Âą

¸

ÂŤ

ÂĄ

ÂŞ

Âť

ÂŽ

ÂŻ

ÂŁ

Š

ÂŚ

¢

°

¢

Š

ÂŁ

ÂŞ

¢

Âş

Âľ

š

ÂŚ

¢

¸

ÂŤ

¡

ÂŻ

ÂŽ

Â&#x;

Âľ

ÂĄ

´

ÂŻ

ÂĄ

°

ÂŚ

ÂŽ

¨

ÂĄ

ÂŹ

Âľ

´

¡

Š

Â

Âľ

Âś

ÂŻ

Âľ

´

ÂŁ

Âł

²

¢

ÂŽ

ÂŹ

Âą

°

¢

ÂŁ

ÂŞ

ÂŻ

ÂŤ

ÂŚ

ÂŽ

¨

­

ÂĄ

ÂŹ

ÂŤ

ÂĄ

¨

ÂŞ

Š

ÂŁ

¨

§

ÂŚ

ÂĽ

¤

ÂŁ

¢

ÂĄ

Â

Â&#x;

Ă°

`

e

d

Ă?

S

SOCJOLOGIA + PSYCHOLOGIA + INDUSTRIAL

chcemy odpowiedzieć poprzez projekt. ZrealizowaĹ‚yĹ›my pierwszy etap pracy, czyli postawiĹ‚yĹ›my pytanie (design question), ktĂłre jest bazÄ… dla caĹ‚ego projektu. W JAKI SPOSĂ“B PRZY UĹťYCIU ZMIENNEGO CIĹšNIENIA MOĹťEMY ZMIENIAĆ FORMĘ I FUNKCJĘ SYSTEMU STABILIZUJÄ„-

61

CEGO KOĹƒCZYNĘ? Kolejny etap polegaĹ‚ na zwizualizowaniu hasĹ‚a w postaci serii prototypĂłw, ktĂłre mogĹ‚y być jeszcze maĹ‚o konkretne. Aby zwiÄ™kszyć liczbÄ™ prototypĂłw dziaĹ‚ajÄ…cych z wykorzystaniem róşnych wartoĹ›ci ciĹ›nienia, przeanalizowaĹ‚yĹ›my mechanizmy stosowane w robotyce, m.in. miÄ™kkie roboty pneumatyczne, a takĹźe konstrukcje stabilizowane ciĹ›nieniem (tensairity). NastÄ™pnie przeĹ‚oĹźyĹ‚yĹ›my dziaĹ‚anie tych systemĂłw na szybkie szkice pokazujÄ…ce konkretne kierunki, ktĂłre mogĹ‚yĹ›my wykorzystać podczas prototypowania. Po narysowaniu struktur pojawiĹ‚a siÄ™ potrzeba okreĹ›lenia, w jaki sposĂłb bÄ™dziemy budowaĹ‚y jednÄ… komorÄ™ oraz system komĂłr i jak bÄ™dziemy te komory pompowaĹ‚y. STWORZENIE HASĹ A: ARM / LIMB SUPPORT SYSTEM Po podsumowaniu dotychczasowych dziaĹ‚aĹ„ wytyczyĹ‚yĹ›my dwa kierunki pracy osadzone w kontekĹ›cie medycznym. BODĹšCE PUNKTOWE

ĂŠ

Ăƒ

Ă—

Æ

Ă•

Ă›

Æ

Ă‚

ĂŽ

Ă

Ă“

Ă˜

Ă

Ă›

Ă•

Æ

Ă–

Ă’

Ă“

Ă›

Ă”

Ă“

ĂŽ

Ă&#x;

Ăž

Ă

Ă•

Ă—

Ă

Ă?

Ă

Ăˆ

Ă

Ă“

Ă˜

ĂŠ

Æ

Ă–

Ă’

Ç

ĂŠ

Ă…

Ă—

Ăœ

Ă•

Ă›

Æ

Ă‹

Ă…

Ăš

ĂŠ

Ă“

Ă™

Ă

Ă“

Ă˜

Ă

Ă?

Ă„

Ă…

Ă–

Ăƒ

ĂŽ

Ă—

Ă–

ĂŠ

Ăƒ

Ă•

Ă

ĂŠ

Ăƒ

Ă•

Ă”

Ă“

Ă’

Ă‘

Ă?

Ă?

Ă

ĂŽ

Ă…

ĂŠ

Ăƒ

Ă„

Ă?

Ă„

Ăƒ

ĂŒ

Ă‹

Ă…

ĂŠ

É

Ă…

Ăˆ

Ă

Ç

Æ

Ă‚

Ă…

Ă„

Ăƒ

Ă‚

sweter. Sposób działania: punktowe, konkretne. Sposób pompowania: pompowanie przez ruch człowieka lub zewnętrzne.

Ă

Inspiracja: materace antyodleşynowe, mechanizm działania płuc ptaków w czasie lotu, uczucie wywoływane przez gryzący À

60

ZMIANA SZTYWNOĹšCI

Czubaszewskim udało nam się określić konkretne cele projektu.

Dopompowanie, odpompowanie, część systemu usztywniona na stałe, część zmienna. Sposób działania: punktowe, konkretne.

CO ROBIMY?

Sposób pompowania: pompowanie przez ruch człowieka lub zewnętrzne.

Skupiamy się na problemie kobiet, którym podczas mastektomii często usuwa się węzeł chłonny, co powoduje problemy

PROTOTYPOWANIE

z krąşeniem limfy. W jaki sposób system powinien masować? Ruchem falistym (wave-like movement). Cykl masowania – prze-

Dotychczasową formę pracy, głównie badawczą i skoncentrowaną na szkicach, zastąpiłyśmy poszukiwaniem rozwiązań

suwanie limfy – okreĹ›lane jako 1–30 cykli na minutÄ™ (w literaturze przedmiotu podawane sÄ… mocno zróşnicowane wartoĹ›ci).

w prototypach. Po wykonaniu prototypów wybrałyśmy ten, który – według nas – uosabiał najciekawszą ideę, a następnie

W jaki sposób system moşe pomóc? Zabiegi manualne potrafią zwiększyć pływy limfy o 3000%. Starałyśmy się, aby nasz

rozesłałyśmy wiadomości do osób pracujących w obszarze medycyny i sportu, aby ustalić, czy w systemie, na który się zdecy-

system osiągał jak najwyşszą efektywność przepychania limfy w momencie, kiedy nie są moşliwe zabiegi manualne.

dowałyśmy, widzą jakiś potencjał.

Dodatkowe pytanie od doktora Šukasza Czubaszewskiego: Moşe w opaskach, które panie stworzycie, da się zastosować jakiś

KONSULTACJE, WNIOSKI

płyn, który miałby niską temperaturę, a nie zamarzał i mógł cyrkulować między komorami, jednocześnie uciskając tkanki?

Odpowiedzi, która nadała naszym działaniom ostateczny kierunek, udzieliła nam Marta Chudyszewicz. Marta zwróciła uwagę

Dodatkowe hasła, pytania: Napędzanie ciałem lub zewnętrzną pompą, prostota, uşytkowość, estetyka. Oddzielne moduły

m.in. na układ limfatyczny, pomogła nam teş zdobyć kontakt do doktora fizjoterapii Šukasza Czubaszewskiego.

podłączone do jednej pompy? Jakiej? Jak napędzanej? Czy uda się napędzać ciałem, czy potrzebujemy elektroniki? Po wybraniu

`

e

!

b

S

Ă‹

Ă˝

a

e

ÂŻ

`

e

d

S

c

ÂŻ

ĂŁ

ĂŠ

è

ç

ĂŚ

ĂĽ

â

ä

ĂŁ

â

ĂĄ

Ă°

`

e

d

Ă?

S

SOCJOLOGIA + PSYCHOLOGIA + INDUSTRIAL

efektywnie działającej komory zaczęłyśmy pracę nad doprecyzowaniem formy komór. Wykorzystałyśmy do tego

taśmę o nazwie „bounding film� oraz laser.

Embarking on the work on our diploma, we have to deďŹ ne the keyword with which we will begin our research. We opted for ‘wind’. Having analysed architectural structures in this context, we selected what we found to be the most interesting functions of wind and the problems that it causes.

PROTOTYP 1 – Stosujemy element elastyczny jako połączenie komór, aby dopasować rękaw do ręki. Materiał, w który są wbudowane ko-

IMMU

mory (GORE-TEX) ma dobre właściwości, jeśli chodzi o niską przepuszczalność gazów, jednak jego duşa sztywność sprawia, şe rękaw się marszczy i nie dopasowuje do ręki.

sation of our studies (Industrial Design), we believed that we would be much better in answering problems related to human

– Plusem małej elastyczności jest jedynie mocniejsze uczucie masowania. Rękaw jest zbyt długi.

beings than to architecture.

PROTOTYP 2

We selected three more keywords. This time, it was human beings that were the focus of our decisions.

– Zastanawiamy się nad umieszczeniem komór w rękawie: na zewnątrz czy wewnątrz rękawa?

1. INSULATING / HEATING / COOLING SYSTEM – A system that surrounds people, that would use the air breathed out to

– Decydujemy się na zamontowanie komór wewnątrz ze względu na lepsze dopasowanie ich do ciała; wygląda to teş – według

warm, insulate, or cool down the body.

nas – bardziej estetycznie.

62

Having verified them, however, we decided to change the area in which we were going to work. Falling back on the speciali-

– W stosunku do materiału elastycznego jest go zbyt duşo, nie pracuje dobrze blisko ciała.

2. INSULATING / HEATING / COOLING SYSTEM – A system that surrounds people, that would make use of gas or liquid pumped

PROTOTYP 3

into it to heat, insulate, or cool down the body.

– Umiejscowienie komory na zewnątrz rękawa.

3. A SHIELD AGAINST WIND – Creation of a tool or a system of tools, or an adjustment of the human silhouette, so as to

PROTOTYP 4

help to resist gusts of wind.

– Dodajemy otwór na palec, co ułatwia uşytkownikowi precyzyjne ułoşenie rękawa.

In the following stage of the work, we defined the areas in which the new concepts could function. Falling back on consultations

– Komory powinny zostać skrócone, poniewaş gdy są dłuşsze, rękaw marszczy się w okolicy nadgarstka.

with lecturers, we devised a certain way forward. Later we listed the subjects which these conversations suggested to us. Gas

– Materiał powinien zostać skrócony w okolicach dłoni, jego obecna długość przeszkadza.

locked within a system is a very good stabiliser. The system could be a part of functional clothing. This was the conclusion we

– Musimy się zastanowić nad wykończeniem szwu, aby nie uciskał ręki.

drew from our consultations, and this was the course in which we decided to develop our project. Further queries let us discover

PROTOTYP 5

a problem which lacks obvious solutions.

– W tym modelu dodałyśmy kieszonkę i otwory na rurki, przez które będzie doprowadzane powietrze do komór.

LIFESAVERS + MEDICINE – People working in mines, the voluntary mountain rescue service / voluntary water rescue service /

– Po dołączeniu nowych elementów materiał zaczął się marszczyć i skręcać w okolicach dłoni.

mountains, stabilisation, bleeding problem, epidemics, illnesses / pressure suit, sweating

– W niewielkim elemencie w okolicach dłoni potrzebujemy dobrego rozwiązania technologicznego, aby wszystkie części dobrze

TRAVEL – Flight on board a plane / moving one’s calves, long travel time, blood circulation, functional clothing, sense of

ze sobą współdziałały.

comfort, massaging

– Decydujemy o przełoşeniu szwu na zewnętrzną stronę ręki.

SPORT – functional clothing, massage, stabilisation, sweating

– Wykrój rękawa musi ulec zmianie, szew boczny musi być wykonany bardziej po łuku.

CHILDREN – evolution of inhalers, keeping warm, functional clothing, illnesses / pressure suit

– Podklejenie szwu wygląda nieestetycznie, potrzebujemy innego rozwiązania.

After ‘wind’ our second base keyword was ‘stabilisation’. At the outset we defined how we were to understand the notion. The

– Otwór na palec musi zostać powiększony.

more daringly and deeply people enter dialogue with nature, the more they use wind as a source of energy. A better under-

– Wykończenie otworu przez podklejenie od wewnętrznej strony nie sprawdza się ze względu na wysoką elastyczność materiału.

standing of the principles of the way air works makes it possible to increase the efficiency of using it in smaller scale locations,

Ostatni etap obejmuje prezentację prototypu technologicznego rękawa IMMU.

adjusted to people’s new needs. We decided to work on a system in which the air remains locked within, which helps us use the properties of the air better without becoming dependent on changing atmospheric conditions. Such a system will allow a better control of parameters that influence its operation. Filling systems with gas at various pressure rates we will call stabilisation. We studied the principles by which stabilisation is used by living organisms (sheep, jellyfish, human beings), useful objects (child seat for the car, backpack, tent), and in medicine (orthoses, mattresses for newborns used in incubators, limb stabilisers, peripheral venous catheters). In this way we defined a range of functions that showed us what stabilisation can best be used for. Having conducted our analysis, we wrote down together the shared values of the organisms, objects, and medical solutions we studied. Furthermore, we defined the features that differentiate gas-stabilised systems from other similar ones. Their number included a range of advantages, e.g., low weight, small dimensions, simplicity. We assessed the potential of the advantages listed and decided to continue work in the medical context, receiving an opportunity to use a gas stabilised system in stabilising the extremities during rehabilitation. To become ready for consultations with an expert (an orthopaedic consultant) and to start faster prototyping of specific ideas, we again worked out three pathways. We counted on the doctor supporting one of our ideas or offering an alternative one. SINGLE / MULTIPLE USE, HEART /FLEXIBLE CASING, ANALOGUE / ELECTRONIC, MOVING / FIXED We held our consultations at the Wiktor Dega Orthopaedic and Rehabilitation Clinical Hospital of the Poznań University of Medical Sciences. At our first meeting, we presented ideas for the application of a stabilising system in medicine and the potential

63

`

e

!

b

S

Ă‹

Ă˝

a

e

ÂŻ

`

e

d

S

c

ÂŻ

Ă°

`

e

d

Ă?

S

SOCJOLOGIA + PSYCHOLOGIA + INDUSTRIAL

of such systems to Dr Adam Sulewski. At the second meeting, which took place in the plaster room, we had an opportunity to

PROTOTYPE 1

see how plaster is applied to an infant’s leg. The observation taught us a lot, yet problems related with treatment of young

– We use an elastic element to connect the chambers so as to adjust the sleeve to the hand. The material of which the cham-

children are something we found very complex. We realised how difficult it is to apply non-standard solutions in such a limited

bers are built (Gore-Tex) has good properties as far as low gas permeability is concerned but its very rigid nature makes the

medical environment. At the invitation of Lidewij Edelkoort, in 2014 we went to the Trend Union studio in Paris to consult on

64

sleeve wrinkle and fail to adjust to the hand.

our bachelor degree work. The week’s workshop was to enrich our way of looking at the project and to teach us new ways of

– Compared to elastic material, there is too much of it, it doesn’t work well close to the body.

working. One of the most important exercises was to formulate a term describing in simple terms what we wanted to deal

– The only advantage of low flexibility is a stronger feeling of massaging. The sleeve is too long.

with or a question that we wanted to answer through the project. We completed the first stage, that is, we asked the design

PROTOTYPE 2

question which is the basis for the entire project.

– We considered whether the chambers in the sleeve should be placed inside or outside the sleeve?

HOW, USING CHANGING PRESSURE, CAN WE CHANGE THE FORM AND FUNCTION OF A SYSTEM FOR STABILISING AN

– We decide to place the chambers inside as this makes them fit the body better; we also believe that it looks better.

EXTREMITY?

PROTOTYPE 3

The following stage meant visualisation of the term in the form of a series of prototypes that could still hardly be specific.

– Chamber placed on the outside of the sleeve.

To increase the number of prototypes operating with the use of various pressures, we analysed mechanisms used in robotics,

PROTOTYPE 4

including soft pneumatic robots, and also construction stabilised by pressure (tensairity). Later, we translated the operation

– We add an opening for the thumb, which helps the user position the sleeve precisely.

of these systems into quick sketches showing specific directions which we could use while prototyping.

– The chambers should be shortened, as with longer ones, the sleeve crumples around the wrist.

When the structures were drawn, the need arose to define how we were going to build a single chamber in the system of

– The material should be shortened around the palm, as its current length gets in the way.

chambers and how we were going to pump up these chambers.

– We must consider the how to finish the seam so that it does not press on the hand.

DEVELOPING THE TERM: ARM / LIMB SUPPORT SYSTEM

PROTOTYPE 5

Having recapitulated the actions taken so far, we defined two courses of work set in a medical context.

– In this model, we added a pocket and holes for the pipes used to bring air into the chambers.

TOPICAL STIMULI

– After new elements were added, the material began to crumple and twist around the palm.

Inspiration: bedsore preventing mattresses, the way birds’ lungs operate in flight, a sense caused by an itching sweater

– We need a good technological solution for a small element by the palm, so that all the parts work together well.

Method of operation: topical, specific. Method of pumping: by human motion or external

– We decide to move the seam to the outside of the hand.

CHANGE IN RIGIDITY

– The cut of the sleeve must change, and the side seam must be made into an arc.

Pumping up, deflating, part of system made permanently rigid, part remaining variable. Method of operation: topical, specific

– Gluing the seam doesn’t look good, we need a different solution.

Method of pumping: by human motion or external.

– The hole for the thumb must be enlarged.

PROTOTYPING

– Finishing the whole by using glue from the inside does not work due to the high elasticity of the material.

We replace the previous form of work, being mostly research, and focus on sketches seeking solutions through prototypes.

The last stage encompasses presentation of the technological prototype of the IMMU sleeve.

After making the prototypes we selected the one which we believed to embody the most attractive idea, and later we sent it to people working in medicine and sport to ascertain whether they see any potential in the system we had opted for. CONSULTATIONS, CONCLUSIONS The answer that gave the final direction to our activities came from Marta Chudyszewicz. Marta turned our attention to, among other matters, the lymphatic system, and helped us contact a physiotherapy specialist Ĺ ukasz Czubaszewski. We decided that we wanted to tackle the subject of propelling lymph, which Marta mentioned. Thanks to meeting with Doctor Czubaszewski, we managed to define specific goals for the project. WHAT DO WE DO? We focused on the problem of women who often have a lymph node removed during mastectomy resulting in problems with lymph circulation. How should the system perform the massage? In a wave -like movement. Massaging cycle – moving the lymph – defined as anything from 1 to 30 cycles per minute (the literature on the subject quotes highly divergent values). How can the system help? Manual procedures can increase lymph flow by 3000%. We tried to make our system reach the highest lymph circulation efficiency when manual procedures are out of question. An additional suggestion from Dr Ĺ ukasz Czubaszewski: perhaps, in the bands you are going to make, it is possible to use a liquid that would have a low temperature, but not freeze, and could circulate between the chambers, at the same time exerting pressure on tissues? Additional questions: should it be driven by the body or an external pump? Simplicity, application, appearance. Separate modules connected to a single pump? What pump? Driven how? Can we drive it with the body, or do we need electronics? Having selected the chamber that operates most effectively, we began working on fine tuning its shape. To do that, we used ‘packing’ tape and a laser.

65

ĂŤ

ĂŤ

$

ĂŞ

a

&

W

X

#

L

)

*

ĂŽ

W

ĂŻ

ĂŽ

Ă­

ĂŹ

(

Â

e

S

`

ÂŻ

`

e

d

Ă?

S

SOCJ O LOG IA + FASH I O N

TORZY — TUTORS Anita Basińska (socjologia), Piotr Zachara (fashion design)

PRACA DYPLOMOWA — THESIS People are important, not clothes (...)

67

P

Ăż

Ăż

Ăż

Ăž

Ă˝

Ăą

Ăź

ø

ò

Ăł

Ăť

ø

ò

Ăš

Ăş

ø

Ăš

Ă´

ø

Ăľ

ò

Ă°

á

Ăś

Ăą

Ăľ

Ă´

Ăą

Ăł

Ă°

ò

Ăą

clothes (...) Ă°

66

Praca People are important, not clothes (...) pokazuje sposób myślenia o człowieku (people), ubraniu (clothes) i roli projektanta jako zaangaşowanego uczestnika współczesnej dyskusji (important) na temat mody. Na słowa People are important, not clothes (...) moşna spojrzeć z bardzo wielu perspektyw. Moşna teş absolutnie się z nimi nie zgodzić. Mają one jednak stać się pretekstem do rozmowy, a zarazem protestem, który powinien skłonić do zastanowienia się nad tym, na ile waşny w „modzie� jest człowiek.

Trzecim bardzo waşnym aspektem jest perspektywa uşytkownika ubrania. Kaşdego dnia, przez czas trwania projektu, otwierałam swoja szafę i zastanawiałam się, dlaczego wybieram ten a nie inny produkt. Kto i gdzie stworzył to ubranie? Z jakich

(...) important

materiałów jest uszyte i skąd one pochodzą? Które elementy mojego wielowarstwowego ubrania są dla mnie najwaşniejsze

Dzisiaj, w miejscu, w którym jestem, najwaşniejsze są dla mnie trzy spośród wielu interpretacji słów People are important,

i bez których nie wyobraşam sobie wyjścia z domu? Czym kieruję się przy zakupie ubrania i w jaki sposób wpływają na mnie

not clothes (...). Pierwsza dotyczy projektanta, a ściślej mówiąc – studenta projektowania mody. Przez cztery lata spędzone

nowoczesne techniki marketingowe, takie jak chociaşby visual merchandising? Współistniejemy z ubraniem albo raczej ubranie

w szkole najwaşniejsze nie były dla nas ubrania, które powstały, a sposób myślenia, umiejętności i rzemiosło kształtujące to,

nie istnieje bez nas, a efekt końcowy zaleşy nie tylko od projektanta, konstruktora, krawca, technologa, producenta, kupca,

jakimi projektantami będziemy. Ludzie, z którymi współpracowaliśmy i od których uczyliśmy się zawodu, byli nie tylko naszymi

działu public relations, prasy i wielu innych osób, ale przede wszystkim od odbiorcy. Moda to inicjatywa, koncept, kreatywność

mistrzami, ale przede wszystkim partnerami. Odkrywali przed nami nieznane tereny, jednak nie wskazywali rozwiÄ…zania. In-

i biznes. Tworzą ją ludzie‌ nie ubrania!

spirowali nas, uczestniczyli w naszych projektach, ale najczęściej byli gdzieś obok i przyglądali się, w którym kierunku idziemy.

Projekt badawczy People are important, not clothes (...) trwał prawie 8 miesięcy. Pomysł pojawił się podczas spotkań i rozmów prowadzonych przez projektantów wydziału mody, pierwszych absolwentów School of Form. Kaşdy z nas, mając koncepcję

people (...)

własnego funkcjonowania w świecie mody, uczestniczył przez ostatnie cztery lata we wspólnym projekcie, który moşna byłoby

Druga perspektywa to zupełnie inne spojrzenie na ubranie i sposób, w jaki go doświadczamy. Z mikrokontekstu, jakim jest

nazwać I used to be a fashion design student.

praktyka zdobyta podczas studiów, przenosimy się o stopień wyşej. Okres przygotowywania projektu dyplomowego spędzi-

Praca humanistyczna to część teoretyczna, badawcza, tło do pracy projektowej. Powstała mocno zakorzeniona we współczesnych

łam z wieloma ludźmi. Współpracowałam z praktykami, studentami innych uczelni i kolegami z pracowni. Wymienialiśmy

trendach analiza środowiska projektantów. Jest ona efektem rozmów prowadzonych przy okazji wspólnych zajęć, warsztatów

się doświadczeniami, ubraniami i pomysłami współpracy. Spędzaliśmy razem po kilka dni w tygodniu, tworząc na kartkach

i spotkań. Obserwacje i dyskusje wyznaczyły tematy, do których najczęściej, jako grupa, powracaliśmy. Wszystko zaczyna się

papieru szkic naszego wspólnego projektu. Proces, który wspólnie przeszliśmy, był czasem wyjątkowego rozwoju, sprawdzenia

więc od roli projektanta (Who is the designer? / What is design / the creative business), sposobu jego pracy (together / be.work.

siebie i akceptacji sposobu pracy drugiego człowieka. Koncept, jaki powstał, jest wynikiem wielu szalonych pomysłów, wspólnie

eat / How much can I give?) i chęci współdziałania przy jednoczesnym zachowaniu własnego „ja� (individualism is over / Scan-

wypracowanych kompromisów i przemyśleń, które towarzyszyły nam przez cały ten czas.

dinavian social model). Powracającym motywem była równieş kondycja współczesnego człowieka, sposób, w jaki patrzy na

,

,

,

,

,

,

,

,

,

,

,

,

a

e

S

`

ÂŻ

`

e

d

Ă?

S

SOCJ O LOG IA + FASH I O N

zaciekawić zarówno odbiorcę analogowego (druk), cyfrowego (wideo) jak równieş uczestnika zaangaşowanego (wystawa / pokaz). Kaşdy element (druk, przekaz cyfrowy, wystawa) moşe zaistnieć samodzielnie, razem tworzą jednak spójną całość. Czas spędzony z projektantami był bardzo intensywnym okresem w moim şyciu. Zapisywany kaşdego dnia szkicownik pomagał spojrzeć na projekt z innej perspektywy. Czasami pozwolił nam zrobić krok w tył, şeby kolejnego dnia pójść do przodu. Najczęściej był jednak wskazówką prowadzącą do miejsca, które miało stać się celem naszego projektu. Dziennik jest zapisem pomysłów, zbiorem rysunków, koncepcji, zdjęć reportaşowych z pracowni projektantów i stał się sercem powstającego projektu. O N I // PROJEKTANCI PROCESU Odwiedziłam pracownie 16 studentów specjalności fashion School of Form. Spotkałam się z nimi w trakcie pracy nad ich kolekcjami dyplomowymi. Wspólne chwile pozwoliły mi poznać ich warsztat, mocne i słabe strony oraz kierunki, w których chcą się rozwijać. W ten sposób zyskałam materiał do stworzenia publikacji (o projektach, inspiracjach, obiektach i miejscach wokół nich), filmów (o projektantach i ich świecie) oraz wystawy, która prezentuje moich kolegów jako młodych projektantów z silnym zapleczem rzemieślniczym i humanistycznym. J A // KURATOR KONTEKSTÓW / WYBORÓW / KONWENTÓW People are important, not clothes (...) to spotkanie projektantki i badaczki kultury z kolegami ze szkolnej ławy. Połączyła nas szkoła oraz umiejętności i wartości, które zostały nam przekazane. Przez 4 lata, pracując w jednej przestrzeni nad zadanymi tematami, nie tylko poznawaliśmy techniki i rzemiosło związane z modą, ale przede wszystkim doświadczaliśmy siebie. Towarzyszyliśmy sobie i wspieraliśmy się wzajemnie w procesie projektowym, wymieniając się doświadczeniami. Spędzaliśmy ze sobą czas nie tylko w szkole, ale przede wszystkim uczestniczyliśmy w projektach, które bardzo często sami inicjowaliśmy. Bliskie relacje i wspólne doświadczenia projektowe z jednej strony były pomocne przy tworzeniu koncepcji, a z drugiej – stały się największym zagroşeniem dla mojego projektu. People are important, not clothes (...) to projekt kuratorski, subiektywny

68

wybór z perspektywy osoby, która przez ostatnie 4 lata nauczyła się podstaw warsztatu projektanta mody, wyznaczając sobie jednocześnie własny kierunek rozwoju zawodowego. Efektem projektu są: drukowana publikacja, wideo (16 filmów dwuminutowych i video art) oraz wystawa połączona z pokazem kolekcji dyplomowej. Część drukowana skupia się na projektantach i jest prezentacją najmocniejszych projektów, które powstały podczas studiów.

wpływ na to, kim jesteśmy dzisiaj.

(ethical/ production / responsibility // fast fashion) i jakość ubrania (the value of clothes / textile / price / ecology), dla innych

Publikację uzupełniają moodboardy stworzone na podstawie analizy badań wizualnych projektantów, ukazujące ulubione

natomiast moda stała się sposobem wyraşenia sprzeciwu, protestu i buntu (anti.fashion / fashion as a context). Obrazu do-

rzeczy, projekty, miejsca, wydarzenia i czynności kaşdego projektanta.

i przedmiotach, które spotkaliśmy podczas pracy nad całym projektem, o miejscach i środowiskach, które miały bardzo duşy

/ anonymity, normcore). Wartością dodaną (added value) dla niektórych z nas jest etyczna perspektywa w projektowaniu

w którym spędziliśmy ostatnie 4 lata. Publikacja to opowieść o świecie, który towarzyszy projektantom na co dzień, o obiektach

warsztatu bardzo często pojawiającym się wątkiem jest rzemiosło i rola, jaką odgrywa w pracy projektanta (craftsmanship

Projekty wybrane wspólnie z ich autorami pokazano w nowych kontekstach. 16 sesji fotograficznych odbyło się w mieście,

uczestniczy w şyciu społecznym (participatory culture, creative society.share / quality time). Ze względu na duşe znaczenie

F

(nomad / nomad/ic way o life /cultural glasses), na swoje potrzeby (hyper sobriety / mono_needs) i powody, dla ktĂłrych

pełniają zagadnienie toşsamości ciała (universal / deformed) i pytanie o sposób, w jaki ubranie oddziałuje na odbiorcę, nie

W części cyfrowej po pierwsze wykorzystane zostały projekty studentów, tworząc instalację, która będzie częścią art video.

tylko tego bezpośredniego.

Z inspiracji pracami Lernerta i Sandera powstała opowieść o projektantach, pierwszych absolwentach wydziału mody School

Drugą częścią pracy jest research wizualny. Efektem przeprowadzonej analizy jest prezentacja ulubionych projektów, kolekcji,

of Form. Druga część cyfrowego przekazu wykorzystuje nagrania wywiadów i jest zapisem dokumentalnym.

materiałów i tkanin poszczególnych projektantów. Wprowadza nas ona w ich świat, pokazuje, jak şyją, co jedzą, czytają, czego słuchają, czym się inspirują i w jaki sposób odpoczywają. Obserwacja prowadzona była na dwóch płaszczyznach.

Projekt odzwierciedla myślenie o człowieku (people), ubraniu (clothes) i roli projektanta we współczesnym dyskursie mody (impor-

Z jednej strony projektanci odpowiadali na nasze pytania, zostawiając ślad swojej ręki na wcześniej dla nich przygotowanych

tant). Staje się spójną narracją scalającą przedmioty, miejsca i wydarzenia, które razem budują sylwetkę młodego projektanta,

kartkach. Z drugiej natomiast zapraszali nas do swoich pracowni i opowiadali o pracy, przedstawiając świat, który stworzyli

wchodzącego w branşową dorosłość. Bohaterami projektu jesteśmy my, pierwsi absolwenci wydziału mody School of Form.

wokół siebie.

Niniejszy projekt to dla mnie osobisty przegląd nabytych umiejętności i wiedzy z zakresu komunikacji i produkcji w modzie.

Trzeci rozdział pracy nawiązuje do części projektowej i jest opisem procesu powstawania programu promocji pierwszych absol-

Spotkanie z kolegami z ławki w roli obserwatora, badacza i socjologa pozwoliło mi na zachowanie dystansu i zrewidowanie

wentów wydziału mody School of Form. Inicjatywa ta została skierowana do potencjalnych studentów, pracodawców, mediów

swojego miejsca w zróşnicowanym Ĺ›rodowisku, jakim jest fashion industry. Produkcja filmĂłw i publikacji daĹ‚a mi nie tylko speĹ‚-

i sponsorów, którzy zechcą zaangaşować się równieş w projekty niekomercyjne. Efektem końcowym projektu jest publikacja,

nienie w roli producenta, kuratora i dyrektora kreatywnego projektu, ale przede wszystkim zweryfikowała zdobyte doświadczenie

filmy dokumentalne (16 filmów około dwuminutowych i teaser wprowadzający do projektu), wideo (instalacja artystyczna)

i umiejętności, dając odpowiedź na pytania związane z przyszłymi projektami, którymi będę kierować.

69

a

e

S

`

ÂŻ

`

e

d

Ă?

S

a

e

S

`

ÂŻ

`

e

d

Ă?

S

The work entitled People are important, not clothes (...) shows a way of thinking about the human being (people), his/her clothing (clothes), and the role of the designer as a participant in contemporary discourse (important) on fashion. The words ‘people are important, not clothes (...)’ can be examined from many angles. You are also welcome to disagree with them. They, however, are to become a pretext for a conversation and a protest that should encourage reection on the extent to which the human being is important in ‘fashion’.

PEOPLE ARE IMPORTANT, NOT CLOTHES (...) (...) important In the place I am today, the things that I find most important are three of the many interpretations of the words ‘people are important, not clothes (‌)’. The first concerns the designer, or to be more precise: a fashion design student. In four years spent at the School of Form, the most important for us were not the clothes that were made but the way of thinking, skills, and craft determining what kind of designers we will be. The people we have worked with and from whom we learned the trade were not only our masters but above all our partners. They opened up an uncharted land to us, yet they did not hint at a solution. They inspired us, participated in our projects, yet in most cases they were beside us, looking at which way we were moving.

people (...) The second perspective is an entirely different look at clothing and the way we experience it. We move a step higher from the micro context, that is the practice gathered during our studies. I spent the period of preparing the diploma project with many people. I collaborated with interns, students from other institutions of higher education, and colleagues at work. We exchanged experience, clothing, and concepts for cooperation. We spent a few days a week together, drawing a sketch of the project we shared on sheets of paper. The process that we have gone through together was a time of exceptional growth,

70

testing ourselves, and accepting the way the other works. The concept that originated is the result of plenty of mad ideas, compromises worked out jointly and reflections that accompanied us throughout the time.

clothes (...) The third very important of the aspects is the perspective of the clothes user. Every day throughout the period of the project, I opened my wardrobe and thought about why I selected this and not another product. Who and where was that piece of clothing made? What materials were used and where do they come from? Which elements of my multi-layered clothing are most important for me and without which I cannot imagine leaving home? What do I follow when buying clothes and how am I influenced by modern marketing techniques, for example, by visual merchandising. We coexist with clothing, or, rather, clothing does not exist without us, and the final effect depends not only on the designer, constructor, tailor, technologist, producer, purchaser, public relations division, press, and many other people, but primarily on the user. Fashion is an initiative, concept, creativity, and business. It is made by people – not by clothing! The People are Important not Clothes (‌) research project lasted for nearly 8 months. The idea originated in conversations and meetings conducted by the fashion department designers, the first graduates of the School of Form. With our own concept of operation in the world of fashion, for the last four years every one of us has participated in a shared project that we could call ‘I used to be a Fashion Design Student’. The humanist work is the theoretical, research part – the background for the project work. It was an analysis of the designer environment, deeply rooted in contemporary trends. It resulted from conversations conducted at joint meetings, workshops, and classes. Observations and discussions defined the subjects that we returned to most often as a group. Thus, everything begins with the role of the designer (Who is the designer? / What is design/the creative business?), the designer’s way of working (together/ be, work, eat / How much can I give?), and willingness to cooperate while at the same time maintaining your own identity (individualism is over / Scandinavian social model). Another recurrent motif was the condition of the contemporary human, the way how he or she looks at the world (nomad / nomadic way of life / cultural glasses), his or her own needs (hyper sobriety / mono needs), and the reason for participating in social life (participatory culture, creative society, share / quality

71

a

e

S

`

ÂŻ

`

e

d

Ă?

S

SOCJ O LOG IA + FASH I O N

The time spent with the designers was a very intensive period in my life. Filled in every day, the sketchbook let me look at the project from another perspective. Sometimes it made it possible to take a step back to be able to go forward on the following day. Yet, in most cases, it was the hint that led us to the place that was to become the destination of our project. The diary is a recording of ideas, a collection of drawings, concepts, and reportage photos from designer studios, and as such it became the heart of the developing project. THEY // PROJECT DESIGNERS I visited the studios of 16 students in the fashion department at the School of Form. I met them while they were working on their diploma collections. The time spent together let me become familiar with the way they work, their strengths and weaknesses, and the courses they want to follow. In this way, I obtained material to create a publication (about projects, inspirations, objects, and the places around them), films (about designers in the world), and an exhibition that presents my colleagues as young designers with strong roots, both in crafts and humanities. MYSELF // CURATOR OF CONTEXTS / CHOICES / CONVENTIONS People are Important, not Clothes (...) is a meeting of a designer and a researcher into culture with classmates. What brought us together is the School, and the skills and values that have been conveyed to us. Working in a single space on the questions assigned for four years, we not only became familiar with the techniques and crafts associated with fashion, but primarily we experienced one another. We accompanied one another and supported one another in the process of design by exchanging experience. We spent time together, but not only at school as we primarily participated in the projects that we in many cases had initiated. The close relations and the shared design experience were on the one hand helpful in creating the concept, and on the other became the worst threat to my project. People are Important, not Clothes (‌) is a curatorial project, and a subjective choice from the perspective of a person who learned the rudiments of the fashion designer toolbox in the last four years, at the same time redefining the course of professional development for herself.

72

The final results of the project are: a printed publication, a video (16 two-minute long films, and video art), and an exhibition combined with a show of the diploma collection. The channels of communication were selected so as to intrigue an analogue (print) and digital (video) recipient, and the involved participant (exhibition/show). Each element may exist independently, yet it is together that they build a coherent whole. time). As craftsmanship is of great significance, craft and the role that it plays in the work of a designer (craftsmanship /

The printed part focuses on designers, and is a presentation of the best projects that were devised during the studies. The

anonymity, normcore) is a frequently recurring subject. For some of us, the ethical perspective in design (ethical / production

projects, selected together with their authors, were presented in new contexts. 16 photo sessions took place in the city where

/ responsibility // fast fashion) and the quality of clothing (the value of clothes / textile / price / ecology) are added values,

we have spent the last four years. This publication is a tale of the world that accompanies designers in their everyday life,

while others see fashion as a way of expressing opposition, protest, and rebellion (anti-fashion / fashion as a context). The

about the objects that we have encountered while working on the entire project, about the places and environments that

image is complemented by the questions of body identity (universal / deformed) and of the way that clothing influences the

strongly influenced who we are today.

wearer, and not only the direct one.

The publication is complemented with mood boards based on our analysis, and portraying the favourite things, projects,

The second part of the work is the visual research. The results of the analysis conducted are comprised of the presentation of

places, events, and activities of each designer.

favourite projects, collections, materials, and fabrics of individual designers. It leads us into their world, shows how they live, what

The digital part first makes use of the students’ projects to build an installation which will be a part of the video art. Inspired

they eat, read and listen to, what they’re inspired by, and how they relax. The observation was conducted on two planes. On

by the works of Lernert and Sander, a tale was made about designers – the first graduates of the fashion department of the

the one hand, the designers answered our questions, leaving a trace of their hand on the sheets we provided for them earlier.

School of Form. The second part of the digital message makes use of recorded interviews and is a documentary record.

On the other, they invited us to their studios and told us about their work, presenting the world they created around themselves.

The project reflects thinking about the human being (people), clothing (clothes) and the role of the designer in contemporary

The third chapter of the work makes reference to the project part and is the description of the process of development of

fashion discourse (important). It becomes a coherent narrative that brings together objects, places, and events that together

a programme for the promotion of the first graduates of the fashion department at the School of Form. The initiative was

build the silhouette of a young designer entering maturity in this walk of life. The protagonists of the project are ourselves,

addressed to potential students, employers, media, and sponsors who will also be ready to become involved in non-commercial

the first graduates of the fashion department at the School of Form.

projects. The final effect of the project will be a publication, documentary clips (16 of approximately two minutes each, and

I find this project a personal review of the skills and knowledge I have gathered in communication and production in fashion.

the teaser introducing the project), an artistic video installation, and a concept for an exhibition combined with a show of

Meeting my classmates in the capacity of an observer, researcher, and sociologist let me keep a distance and revise my place

a diploma collection. Channels of communication were selected so as to attract the attention of both the analogue (print),

in the varied environment, which is the fashion industry. The production of films and publications gave me fulfilment not only

and the digital (video) user, as well as the involved participant (exhibition/show). Each of the elements (print, digital message,

in the role of the producer, curator, and the creative director of the project, but it primarily confirmed the experience and skills

exhibition) may come to exist on its own, yet together they build a coherent whole.

I have gathered, giving an answer to questions linked to future projects that I will lead.

73

a

d

e

S

þ

ý

`

e

!

b

S

Ë

ý

a

e

INDUSTRIAL DESIGN

ALEKSANDRA KALINOWSKA, EWELINA RYTEL

Zieta Prozessdesign. Laureat m.in. Red Dot, German Design Council Prize, Forum AID

86

IZABELA LUBIŃSKA

Award, Audi Mentorpreis, Materialica Award. Jego prace są w kolekcjach: Museum für

87

JUSTYNA STROCIAK, MAGDALENA GĄSIOROWSKA

— Graduated in architecture from the Technical University of Szczecin and the ETH in

88

FILIP BIELICKI

"

-

!

'

6

0

-

&

)

5

(

)

(

"

2

%

)

4

'

-

K

'

3

)

'

2

'

)

!

!

1

)

'

-

&

)

(

'

0

/

.

-

+

%

*

(

)

(

'

&

%

$

#

"

!

spin-off oraz jako ekspert Audi. Prowadzi własne studio projektowo-inżynieryjno-badawcze

Gestaltung w Zurychu, Pinakothek der Moderne w Monachium i Centre Pompidou w Paryżu. Zürich, where he was awarded his doctorate. He now runs Zieta Prozessdesign, his own design, engineering, and research studio. Winner of numerous awards, including the Red Dot, German Design Council Prize, Forum AID Award, Audi Mentorpreis, and Materialica

;

:

9

8

7

<

Moderne in Munich, and Centre Pompidou in Paris.

<

Award. His works can be found in Museum für Gestaltung in Zürich, Pinakothek der <

K

W

84

+

ETH w Zurychu, gdzie uzyskał tytuł doktora. Doświadczenie zdobywał w ramach Zieta ETH

O

JULIA GRABOWSKA

#

BARBARA DŻAMAN

82

Z

80

*

ALEKSANDRA SZOSTAKOWSKA W

MARTA JAKUBOWSKA

79

(

76

Y

OSKAR ZIĘTA

)

75

a.pl

75 Projektant przemysłowy to zawód przyszłości. Tempo zmian społecznych, ekonomicznych i technologicznych wymaga tworzenia produktów oraz kształtowania procesów produkcyjnych odpowiadających nie tylko na potrzeby ludzi, ale także środowiska naturalnego. Dzięki zastosowaniu najnowszych technologii, swobodzie eksperymentowania i mocnej podbudowie teoretycznej w postaci wyników badań społecznych, takie produkty powstają na specjalności industrial design w School of Form. Podstawą każdego projektu jest research: badanie kontekstu, rzeczywi-

The industrial designer is an occupation of the future. The pace of social, economic, and technological change requires that we make products and shape production processes that answer not only the needs of people but of the natural environment as well. Such products are developed at the Faculty of Industrial Design at the School of Form thanks to the application of the latest technologies, freedom in experimentation, and a powerful theoretical foundation coming from the results of social research,.

z firmami zewnętrznymi, dzięki czemu studenci są przygotowani do pracy w realnych warunkach, z klientem, który ma wymagania, ograniczenia i często subiektywne podejście do tematu. To dobra szkoła nie tylko projektowania, lecz także negocjacji, czego efektem bywa nawiązanie stałej współpracy między

Each project is based on research: the study of context, actual needs and potential, and investigation of what has already been designed. Teamwork is one of the key skills for a designer. A collective composed of people whose competencies are complementary can share the tasks, which makes the group operate more effectively. Students of industrial design learn new technologies, programming and handling robots, and using lasers, plotters, 3-D printers and parametric machines, but also drawing, modelling, photography, and the preparation of documentations and presentations. They cover the entire design process working on specific examples – from the concept, via planning and prototyping, to implementation and completion. Classes in an array of subjects, including ergonomics, bionics, materials and their structure, parametric designing, robotics, and other topics, mould conscious and daring designers furnished with practical skills and fully prepared to cooperate with the industry. A number of projects are developed in cooperation with external companies thanks to which students are ready to work in real conditions, with a client that has requirements, limitations, and as often as not – a subjective approach to the subject. This is a good school of more than design as it also encompasses negotiations, which may result in

studentem a partnerem biznesowym.

setting up a permanent cooperation between a student and a business partner.

stych potrzeb i możliwości oraz analiza tego, co zostało już wcześniej zaprojektowane. Praca zespołowa jest jedną z kluczowych umiejętności projektanta. Zespół złożony z osób o uzupełniających się kompetencjach może podzielić zadania między siebie, dzięki czemu działa efektywniej. Studenci industrial design uczą się nowych technologii, programowania i obsługi robotów, używania lasera, ploterów, drukarek 3D, maszyn parametrycznych, lecz także rysunku, modelowania, fotografii, przygotowywania dokumentacji i prezentacji. Na konkretnych przykładach przechodzą cały proces projektowy – od koncepcji, przez planowanie, prototypowanie, aż po realizację. Zajęcia z takich przedmiotów jak ergonomia, bionika, materiał i jego struktura, projektowanie parametryczne, robotyka i inne, kształtują świadomego i odważnego projektanta, wyposażonego w praktyczne umiejętności, w pełni przygotowanego do współpracy z przemysłem. Szereg projektów powstaje w kooperacji

a

d

e

S

þ

ý

`

e

!

b

S

Ë

ý

a

e

a

d

e

S

þ

ý

`

e

!

b

S

Ë

ý

a

e

W

(

Y

&

)

N

V

(

W

'

W

+

M

W

* B

A

@

?

>

=

wska.marta@tlen.pl, +48 698 794 833

PROMOTORZY — TUTORS Oskar Zięta, Norbert Leśniewski (filozofia) PRACA DYPLOMOWA Dostosowanie płyty indukcyjnej do potrzeb osób z dysfunkcjami wzroku — THESIS Adaptation of the induction hob to the needs of visually Projekt Stanisław: chrom, nikiel, klej, folia transportowa; wymiary:

L

J

C

I

H

E

D

C

G

impaired people 270 mm x 25 mm x 0,1 mm; Projekt Urszula: diody LED, kable, pleksiglas, szkło, stal + 3 MB w pamięci telefonu dla aplikacji; wymiary: 576 mm x 518 mm x 10 mm + 58,6 mm x 123,8 mm x 7,6 mm — MATERIALS Project Stanislaw: chromium, nickel, glue, bubble wrap; dimensions: 270 × 25 × 0.1 mm; Project Ursula: LED, cables, perspex, glass, steel, + 3 MB memory available in the phone for the app dimensions: 576 × 518 × 10 mm + 58.6 × 123.8 × 7.6 mm

[

W

Z

V

Y

X

W

U

V

U

T

S

R

Q

N

77

M

76

STANISLAW PROJECT

Projekt obejmuje zestaw naklejek, który umożliwia osobom niewidomym i słabowidzącym gotowanie na płycie indukcyjnej. Naklejki naniesione na szkło płyty stanowią haptyczne oznaczenia miejsc i funkcji sensorów na panelu dotykowym.. Projekt powstał we współpracy z firmą Amica. Naklejki wyprodukowała firma Rathgeber w technologii Finochrom. Testowano je z osobą niewidomą oraz rozwijano według jej wskazówek. To proste rozwiązanie jest pierwszą tego typu propozycją na rynku płyt indukcyjnych.

The project consists of a set of stickers helping blind and visually impaired people to cook on an induction hob. Transferred to the glass of the hob, the stickers are a haptic marking of the places and functions of sensors on the touch panel. The project was developed in cooperation with Amica, and the stickers were produced in Finochromium technology by Rathgeber. They were tested and developed under the guidance of a blind person. This simple solution is the first of its kind in the market for induction hobs.

PROJEKT URSZULA

URSULA PROJECT

Koncepcja zakłada sterowanie głosowe płytą indukcyjną za pomocą modułu Bluetooth oraz aplikacji na telefon komórkowy. Pozwala m.in. włączyć płytę czy ustawić na zadaną moc grzania. Aplikacja powstała we współpracy ze studentami informatyki Politechniki Poznańskiej. Można ją zastosować do wszystkich urządzeń domowych, co umożliwi zarządzanie nimi nie tylko osobom, które mają problemy ze wzrokiem, lecz także ludziom starszym czy rodzicom

The concept assumes voice control of an induction hob over a Bluetooth module and mobile telephone application. Among other things, it permits the hob to be switched on and for it to be set to a desired power. The application was developed in cooperation with IT students from the Technical University of Poznań. It can be used for any home appliance, which not only helps people with sight issues to control them but also the elderly and parents bringing up children.

opiekującym się dziećmi.

a

d

e

S

þ

ý

`

e

!

b

S

Ë

ý

a

e W

(

Y

&

)

(

W

+

Y

)

Z

Y

W

*

$

X

W

Y

(

L

W

% ^

B

]

\

\

d

e

S

þ

ý

`

e

!

b

S

Ë

ý

a

e

a

akowska.aleksandra@gmail.com, +48 607 082 284

PROMOTORZY — TUTORS Oskar Zięta, Ewa Klekot (antropologia) PRACA DYPLOMOWA Na styku: między człowiekiem a maszyną — THESIS At the plastik (druk 3D); wymiary: 300 mm x 100 mm — MATERIALS plastic

f

e

`

d

c

b

a

`

_

crossroads: between human and robot (3D printout); dimensions: 300 × 100mm

79

h

w

l

k

h

y

x

p

w

u

m

o

n

h

l

~

p

o

}

s

w

h

p

m

l

k

n

h

x

k

|

p

u

m

{

m

v

p

z

t

h

y

x

h

w

l

m

v

p

u

m

t

s

r

q

p

o

h

n

m

l

k

j

h

i

kracza okeślonego przez rząd dofinansowania (~800 PLN). Protezę wykonano w technologii druku 3D, co pozwala łatwo dopasować ją do użytkownika, dodrukować brakującą lub uszkodzoną część, ewentualnie przerabiać ją i udoskonalać, w zależności od potrzeb. Proteza nie jest imitacją ludzkiej dłoni, a raczej narzędziem spełniającym podobne funkcje i ułatwiającym użytkowh

g

78

nikowi codzienne czynności. — The goal of the project was to develop an easily available piece of prosthetics with a cost not exceeding the refunding limit set by the government (~ 200 EUR). The piece is a 3D print easily adjustable to the user and whose missing or damaged parts can be printed on demand, or transformed and improved, depending on need. Rather than an imitation of a human hand, the prosthetic item is a tool playing similar functions and helping the user to perform everyday activities.

ª

£

¥

¢

©

¨

¢

§

¦

¥

£

¤

£

¢

¡

a

d

e

S

þ

ý

`

e

!

b

S

Ë

ý

a

e

oraz perspektywę humanistyczną. Proces projektowania obejmował badania, analizy, warsztaty grupowe, modelowanie, szybkie prototypowanie, eksperymentowanie, programowanie i testowanie, prowadząc do wygenerowania nowoczesnej abstrakcyjnej formy snutek. Na tym etapie autorka zaprojektowała i wydrukowała w technologii 3D 106 końcówek do robota KUKA, z których wybrała 5 najodpowiedniejszych. Wykazała, że dzięki nowoczesnym technikom projektant może poszukiwać nowych rozwiązań m.in. poprzez kontakt fizyczny z procesem wytwarzania, jak w czasach, gdy przedmioty wykonywano ręcznie.

X

W

M

W

B

$

>

W

*

W

*

W

N

>

\

>

A

>

A

N

—

PROMOTORZY — TUTORS Oskar Zięta, Dawid Wiener (psychologia) PRACA DYPLOMOWA Polska Sztuka Ludowa w Języku Nowych Technologii

80

f

e

`

d

c

b

a

`

_

— THESIS Interconnections between Polish folk traditions and new technologies włókno karbonowe — MATERIALS carbon fiber

The project combines traditional craft (openwork embroidery from Wielkopolska), new technologies, and the humanist perspective. The process of design involved research, studies, group workshops, modelling, quick prototyping, experimenting, programming, and testing leading to the generation of a modern abstract form of the openwork. At this stage the author designed and 3D printed 106 appendages to a KUKA robot of which she chose the five most suitable ones. This proved that modern techniques let a designer find new solutions e.g. through physical contact with the process of production, like in times when objects were produced by hand.

81

a

d

e

S

þ

ý

`

e

!

b

S

Ë

ý

a

e

a

d

e

S

þ

ý

`

e

!

b

S

Ë

ý

a

e

W

(

Y

&

)

N

W

*

W

#

L

'

V

®

¬

­

¬

«

abowska@gmail.com, +48 601 985 814

PROMOTORZY — TUTORS Oskar Zięta, Norbert Leśniewski (filozofia) PRACA DYPLOMOWA UP_CYCLOPEDIA – przestrzeń wymiany wiedzy o odpadach. Poszukiwanie potencjału i nadawanie nowej formy odpadom — THESIS UP_CYCLOPEDIA – a space for exchanging knowledge about waste. Looking for the potential of waste and giving it a new form

¹

¸

·

¶

°

µ

´

²

³

²

±

°

83

¯

82

Celem projektu jest uświadomienie odbiorcom różnicy pomiędzy pojęciami upcykling i downcykling oraz popularyzacja kreatywnego myślenia o odpadach. UP_CYCLOPEDIA to z jednej strony kolekcja designu projektowanego w ramach upcyklingu, a z drugiej – platforma z katalogiem dostępnych odpadów łącząca ich posiadaczy oraz środowisko zainteresowane designem z odpadów. Całość dostępna jest w mediach społecznościowych, które pozwalają na dotarcie do szerokiego kręgu odbiorców. Przewidziano aplikację na urządzenia mobilne. —

UP_CYCLOPEDIA The project aims to make its recipients aware of the division of recycling into upcycling and downcycling, and to promote creative thinking about waste. On the one hand, UP_CYCLOPEDIA is a collection of designs developed as part of upcycling, as well as a platform with a catalogue of available waste bringing together its owners and a community interested in designing from it. The whole project is available on community media, which ensures that it reaches a wide range of recipients. A mobile application is envisaged.

a

d

e

S

þ

ý

`

e

!

b

S

Ë

ý

a

e Î

Ö

Í

Ì

Ð

Ê

%

+

*

W

X

#

L

%

&

%

{

W

(

Y

&

)

L

Î

Ï

Ì

Ë

Ê

É

È

Å

Â

Ç

Æ

¿

À

¾

Å

Ä

Ã

¾

Á

À

¿

Ô

Õ

Ô

Æ

¿

Ô

Ó

Ò

Ñ

È

Ð

Í

Ê

Ï

X

Î

#

Ê

L

Ë

Í

W Ì

(

Ë

Ê

É

W

È

*

Å

Â

Ç

Æ

$ ¿

À

X

¾

W

Å

Ä

Ã

Y

a

d

e

S

þ

ý

`

e

!

b

S

Ë

ý

e

a

%

L

W

(

¾

¿

Â

Á

À

¿

¾

½

PROMOTORZY — TUTORS Oskar Zięta, Dawid Wiener (psychologia) PRACA DYPLOMOWA Proces projektowy — THESIS The design process

¼

¶

¹

´

¶

»

85

º

84

Projekt Welfare to poszukiwanie algorytmu, który można by wykorzystać do stworzenia oprogramowania na smartwatch lub inne urządzenia noszone na ciele użytkownika. Jego celem jest wsparcie osób cierpiących na depresję. Urządzenie takie, połączone z aplikacją na telefon komórkowy, odczytywałoby parametry działania organizmu użytkownika i przekazywało mu dane dotyczące jego „dobrostanu”, stanu psychofizycznego. Welfare pozwala przełożyć stan emocjonalny użytkownika na realne wskaźniki. Służy do autodiagnozy, która może być motywacją do zmiany trybu życia lub podjęcia specjalistycznej terapii. —

WELFARE Welfare is a project looking for an algorithm that could be used to build software for a smartwatch or other devices worn on the user’s body. The goal is to support people suffering from depression. Such a device connected to a mobile telephone application could read the parameters of the user’s organism and inform the user about his or her wellbeing and psychophysiological state. Welfare makes it possible to translate the emotional state of the user into actual indicators. It is used for self-diagnosis and can motivate a change in lifestyle or the starting of specialist therapy.

a

d

e

S

þ

ý

`

e

!

b

S

Ë

ý

a

e

W

(

Y

&

)

*

)

#

Y

|

W

X

%

L

W

$

M

W

{

(

W

#

)

*

+

Y

W

X

+

Y

V

'

d

e

S

þ

ý

a

W

(

Y

#

N

V

L

W

L

%

k

`

e

!

b

S

Ë

ý

e

a

W

Z

#

N

Ý

Ü

Û

Ú

Ù

Ø

×

a.izabela@gmail.com, +48 692 432 898

hello@findustri.com, +48 604 527 395, +48 518 324 216, findustri.com

PROMOTORZY — TUTORS Oskar Zięta, Dawid Wiener (psychologia)

PROMOTORZY — TUTORS Oskar Zięta, Monika Rosińska (socjologia), Dawid Wiener

PRACA DYPLOMOWA Zbliżenie. Bliskość matki i dziecka — THESIS The closeness

(psychologia)

of a mother and her premature baby

PRACE DYPLOMOWE Transdesign: projektowanie dla post(neo)człowieka Projekt „IMMU” Technologiczna transgresja na przykładzie współczesnego sportu i medycyny Projekt „IMMU” — THESES Transdesign: designing for post(neo)human. The IMMU project Technological transgression based on the example of modern sport and medicine tkanina (92% nylon 8% elastan), 510 mm x 130 mm - MATERIALS fabric

ê

é

ä

è

ç

æ

å

ä

ã

The IMMU project (92% nylon 8% elastane); dimensions: 510 × 130 mm

õ

ô

ó

ò

ñ

ð

ï

î

í â

á

onie 58 — See more on page 58

à

¯

¸

Mommy Link to wieloelementowy system, który ma eliminować negatywne skutki braku kontaktu rodziców i przedwcześnie urodzonych dzieci w pierwszym okresie ich życia. Obejmuje m.in.: wdrożenie indywidualnych sal szpitalnych rooming-in dla matek i wcześniaków, projekt „Mamo! Zostaw część siebie w inkubatorze” (w tym produkt Apaszka, który, przenosząc zapach, pozwala dziecku czuć obecność mamy) czy system BM Extension (dzięki aplikacji na telefonie i głośniczkowi w inkubatorze umożliwia kontakt głosowy rodzica z dzieckiem).

à

¸

´

³

à

à µ

à

à

Þ

Þ

ß

¶

³

ì

87 ë

86

—

Projekt rękawa połączonego z niewielkim systemem pompowania rozwiązuje problem nieefektywnego krążenia limfy w organizmie człowieka, szczególnie u kobiet po mastektomii. Każdy rękaw ma dwa systemy szczelnie zamkniętych komór, które są umieszczone po zewnętrznej i wewnętrznej stronie ręki. Wprowadzone powietrze ruchem falistym przepływa przez komory w kierunku serca, imitując ręczny masaż. IMMU wspomaga drenaż manualny, umożliwiając samodzielny masaż nawet kilka razy dziennie bez nadmiernego wysiłku.

SYSTEM MOMMY LINK

—

Mommy Link is a multi-element system intended to eliminate the negative impact on prematurely born children of the missing contact with parents that they are subject to in the first period of their life. It includes the provision of rooming-in for mothers and premature babies in individual hospital rooms, the project ‘Mum! Leave a part of yourself in the incubator’ (including Apaszka: a scarf that carries odour which lets the child smell Mum’s presence) and the

IMMU This design of a sleeve combined with a miniature pumping system solves the problem of ineffective circulation of lymph in the body, especially in women

BM Extension system (a telephone app plus a loudspeaker in the incubator to allow voice contact between parent and child).

through the chambers towards the heart, imitating manual massage. IMMU supports manual drainage, and permits the user to do their own massage,

after a mastectomy. Each sleeve has two systems of tightly sealed chambers placed on the top and bottom of the hand. The incoming air flows in a wave

even several times a day, without excessive effort.

d

e

S

Ăž

Ă˝

`

e

!

a

Ă˝

Ăş

ø

# á

( F

#

L

Ăż

ø

%

Ăš

Ăş

#

á

Ăž

Ă˝

á

ø

N

„

b

S

Ă‹

Ă˝

a

e ‚

#

L

#

T

Ăź

á

Ăť

Ăş

Ăš

á

ø

á

Ăś

PROMOTORZY — TUTORS Oskar Zięta, Dawid Wiener (psychologia) PRACA DYPLOMOWA Czy kaligrafia wykonywana przez robota nadal jest sztuką, czy procesem produkcji — THESIS IDesign of calligraphy written by an industrial robot: still art or a production process?

89

B

88

poĹ‚Ä…czenia tych dwĂłch róşnych Ĺ›wiatĂłw. Analiza techniki pisania pozwoliĹ‚a wyodrÄ™bnić najistotniejsze parametry pracy. PrzeĹ‚oĹźenie ich na jÄ™zyk cyfrowy, moĹźliwy do odczytania przez komputer, wymagaĹ‚o opracowania specjalnego fontu odpowiadajÄ…cego moĹźliwoĹ›ciom technicznym robota KUKA. W efekcie powstaĹ‚ katalog prĂłb i eksperymentĂłw, na podstawie ktĂłrych kaĹźdy uĹźytkownik moĹźe stworzyć kaligraficzny napis o poşądanych wĹ‚aĹ›ciwoĹ›ciach. — A fascination with handicraft and machine languages powered an attempt at combining the two worlds. Investigation of writing techniques made it possible to identify the most important parameters of the work. Their transposition into a digital, computer-readable language required the development of a special font meeting the technical constraints of a KUKA robot. This resulted in a catalogue of trials and experiments which lets any user create a calligraphic inscription with the properties they desire.

a

d

e

S

þ

ý

a

e

S

`

FASHION DESIGN

KAROLINA GWÓŹDŹ

93

JAGODA FRYCA

94

KINGA KORBALEWSKA, BŁAŻEJ TELIŃSKI

97

ALEKSANDRA BLOCH

mody Gerrit Rietveld Academie i Central St. Martin`s w Londynie. Pracował dla domu

98

KLAUDIA FILIPIAK

mons, Pierre Audi, Thomas Ostermeier, Mariusz Treliński i Grzegorz Jarzyna. — Head of

100

VICTORIA PIETRASIK

Fashion Design. Fashion and costume designer, lectured at the fashion departments at

102

KAMILA FLORCZAK

for Jil Sander fashion house. He collaborated with many international directors iincluding

103

MARZENA GRACZYK

104

KAMILA GARCZYŃSKA

#

Z

$

%

#

Z

$

W

%

#

'

)

&

92

WOJCIECH DZIEDZIC

91

Opiekun specjalności fashion design. Projektant mody i kostiumów, wykładał na wydziale mody Jil Sander. Zaprojektował kostiumy dla produkcji takich reżyserów jak: Johan Si-

the Gerrit Rietveld Academie (Amsterdam) and Central St Martin’s in London. He worked Johan Simons, Pierre Audi, Thomas Ostermeier, Mariusz Treliński, and Grzegorz Jarzyna.

106

PRZEMYSŁAW PODOLAK

108

PAWEŁ MARNYSZ

109

KLAUDIA DOPIERAŁA

110

ALEKSANDRA KOWALSKA

112

ALEKSANDRA RUSAK

naszych zainteresowań jest człowiek i jego potrzeby. Poznajemy je, studiując

the focus of our interest. We get to know them by studying anthropology and

113

AGATA BIREK

antropologię i socjologię, filozofię i psychologię. Słuchamy. Obserwujemy.

sociology, philosophy and psychology. We listen. We observe. We ask questions.

Zadajemy pytania. Zgłębiamy związki między ubiorem a ciałem, badamy

We examine the dependencies between clothing and the body and investigate

relacje wiążące modę ze społeczeństwem.

the links that connect fashion to society.

Szanujemy historię, tradycję i rzemiosło, są one dla nas punktem wyjścia,

We respect history, tradition, and craft – we find them the starting point and

inspiracją do poszukiwania nowych technik i materiałów. Jesteśmy otwarci

inspiration for searching for new techniques and materials. We are open

i odważni. Docieramy do granic i nie boimy się ich przekraczać. Ekspery-

and daring. We reach limits and we are not afraid to go beyond them. We

mentujemy. Zabieramy głos. Komentujemy. Poznajemy klasyczne metody

experiment. We speak out. We comment. We get to know classical methods

projektowania i szukamy nowych. Wiemy, jak zaprojektować gorset, mundur,

of design and look for new ones. We know how to design a corset, a uniform,

suknię, śpiochy. Umiemy to narysować, wykonać i przygotować dokumentację

a dress, and babygros. We know how to draw it, make it, and to prepare tech-

techniczną do seryjnej produkcji.

nical documentation for serial production.

Traktujemy modę jako dziedzinę przemysłu, ale także kultury. Zróżnicowaną,

We treat fashion as a realm of industry but also of culture. Varied, multilayer,

wielowarstwowa, zaspokajającą potrzeby różnych grup. Czerpiemy informacje

satisfying the needs of various groups. We draw information from the Internet,

z internetu, książek, magazynów, zdjęć, filmów, muzyki – wszystko, co nas

books, magazines, photographs, films, and music – everything that surrounds us

otacza, staje się naszą inspiracją i tworzywem. Uczymy się to dokumentować.

becomes our inspiration and material. We learn to document that. We discuss

O zjawiskach społecznych i kulturalnych opowiadamy językiem mody.

social and cultural phenomena in the language of fashion.

Nie pracujemy w oderwaniu od życia – szukamy sposobów na wymianę do-

In our work we are not detached from the everyday: we look for ways of

świadczeń, umiemy pracować w grupie i indywidualnie. Wiemy, w czym jesteśmy

exchanging experience, we know how to work as a group and individually.

dobrzy. Wierzymy w możliwość zmiany i nową jakość.

We know what we’re good at. We believe in the possibility of change and in

(

)

'

3

6

1

!

L

:

9

8

,

#

/

,

+

4

#

6

4

+

7

#

(

5

-

6

5

4

#

3

2

1

0

#

'

/

.

-

,

+

(

+

*

!

)

(

'

#

&

%

#

$

#

#

"

!

L

91

At the School of Form, we learn a new manner of design. Human needs are

the new quality.

a

d

e

S

þ

ý

a

e

S

`

W

*

W

$

W

)

n

o

she encourages people to design for their own use.

K

J

C

elementy produktów masowych, klej na ciepło, odpady, 8 par butów

— MATERIALS elements of mass produced objects, hot glue, waste, 8 pairs of shoes

@

A

@

A

@

$

ý

ú

ø

÷

F

&

ÿ

>

?

>

W

=

F

#

X

÷

;

L

)

W

(

*

<

÷

;

ø

H

E

D

C

I

PRACA DYPLOMOWA Prymitywy — THESIS Contemporary primitives i

available online together with the description of techniques and materials,

Munken Lynx 300–400 g

'

importantly provided an answer to questions related to our future walks of life.

16 photo sessions, catalogue: 140 pp., 305 × 215 mm, Munken Lynx 150 g, cover:

g

Munken Lynx 150 g, okładka Munken Lynx 300–400 g — MATERIALS 16 videos,

f

calling it a ‘contemporary primitivism’. Making photographs of products

e

only let her play the role of producer, curator, and creative director, but more

d

16 filmów, 16 sesji fotograficznych, katalog: 140 str., 305 mm x 215 mm,

c

quickly loses currency. She made use of available materials and techniques,

m

could revise her own place in the fashion industry. Completion of the project not

a.fryca@gmail.com, +48 693 944 274

PROMOTORZY — TUTORS Piotr Zachara, Ewa Klekot (antropologia)

l

unfinished products’ in place of the one where everything is ‘finished’ and

k

Playing with ready-made elements, the designer developed ‘an economy of

observer and researcher, the author gained distance from her colleagues and

j

with the production of everyday objects and a reflection on mass production.

graduates of fashion design at the School of Form. Assuming the position of an

i

This collection of footwear results from the fascination of non-professionals

designer (important) in contemporary fashion discourse. Its protagonists are

h

The project reflects thinking about people and clothes, and the role of the

q

s

s

{

q

u

z

|

q

{

s

s

{

w

w

z

|

z

{

v

u

w

u

~

w

}

|

t

s

}

s

q

|

w

{

z

y

x

q

w

v

u

t

s

r

q

p

b

a

R

Q

X

V

O

`

U

Y

O

Q

X

_

Q

Z

^

]

\

[

Z

T

Q

X

Y

N

Q

X

V

U

T

O

S

R

Q

—

þ

P

—

PRACA DYPLOMOWA — THESIS People are important, not clothes (...) G

O

z opisem technik i materiałów, zaprasza do projektowania na własny użytek.

ë

czesnym prymitywizmem. Udostępniając w Internecie zdjęcia produktów

dała odpowiedź na pytania związane z przyszłym zawodem.

ë

aktualność. Wykorzystała dostępne materiały i techniki, nazywając to współ-

się w roli producenta, kuratora i dyrektora kreatywnego, ale przede wszystkim

ê

niedokończonych zamiast tej, w której wszystko jest „skończone” i szybko traci

miejsce w przemyśle modowym. Realizacja projektu nie tylko pozwoliła jej spełnić

wiąc się gotowymi elementami, projektantka stworzyła gospodarkę produktów

i badacza, autorka zyskała dystans wobec kolegów i mogła zrewidować własne

sińska (socjologia)

N

M

a

d

e

S

þ

ý

a

e

S

`

użytku przez nieprofesjonalistów oraz refleksji nad produktem masowym. Ba-

są absolwenci fashion design School of Form. Przyjmując pozycję obserwatora

PROMOTORZY — TUTORS Piotr Zachara, Anita Basińska (socjologia), Monika Ro-

92

people), ubraniu (clothes) i roli

projektanta we współczesnym dyskursie mody (important). Jego bohaterami

onie 18 — See more on page 18

onie 66 — See more on page 66

93

a

d

e

S

þ

ý

a

e

S

`

#

k

(

Y

#

L

%

+

'

%

N

{

W

(

Y

W

¢

§

¤

¤

¤

¥

¦

¥

¤

£

¢

&

¡

%

L

f

W

*

N

d

e

)

(

d

W

a

d

e

S

þ

ý

a

e

S

`

#

(

X

d

f

blazejtelinski@gmail.com, +48 661 470 969 PROMOTORZY — TUTORS Wojciech Dziedzic, Dawid Wiener (psychologia) PRACA DYPLOMOWA Przestrzeń osobista i sposób jej zaznaczania w ubiorze i wyglądzie człowieka — THESIS Personal space and a way of signifying it in an individual’s

¨

a naturalna, liny żeglarskie i wspinaczkowe — MATERIALS natural

o

n

i

m

l

k

j

i

h

apparel and appearance leather, nautical and climbing ropes

³

®

­

²

±

°

­

°

¯

¬

«

ª

®

­

¬

«

ª

95 ©

94

Punktem wyjścia dla projektu były dwie sprzeczne idee związane z przestrzenią osobistą człowieka: odejście od ciała i jego krępowanie. Poszukując inspiracji, projektanci zwrócili uwagę na odzież ochronną, służącą do walki i uprawiania sportu, co zaowocowało wyborem materiału – skóry i dwoiny bydlęcej. Przeskalowane, skórzane płaszcze chronią i rozszerzają granice prywatności. Użycie lin, węzłów i uprzęży (w tym akcesoriów jeździeckich) w spodnich częściach odzieży i dekoracjach nawiązuje do krępowania ciała. —

PERSONAL SPACE Two contradictory ideas related to the personal space of the individual, namely a departure from the body and body bindings were the starting point for the project. Seeking inspiration, the designers focused on protective wear used in combat and for sport which resulted in the choice of material: full-grain and split leather. Rescaled leather coats expand the borders of privacy while the use of ropes, knots, and harnesses (including riding accessories) in the bottom sections of the garments and decorations makes references to the binding of the body.

W

)

L

N

W

*

$

X

W

Y

(

%

L

W

aleksandrabloch@windowslive.com, +48 509 063 396 PROMOTORZY — TUTORS Wojciech Dziedzic, Dawid Wiener (psychologia) PRACA DYPLOMOWA Rzeźba vs. ruch. Deformacja sylwetki poprzez wykorzystanie techniki obróbki plastiku w tworzeniu kolekcji inspirowanej rzeźbiarstwem XX wieku — THESIS Movement vs Monument. Body deformation through the use of plastic

»

º

µ

¹

¸

·

¶

µ

´

processing techniques in designing a collection inspired by 20th-century sculptures gaza, klej, pianka, plastik, nity — MATERIALS gauze, glue, foam, plastic,

rivets

³

²

³

Å

³

½

³

Ä

½

Ã

ª

°

¬

Â

Á

À

³

±

«

ª

¬

¿

¾

½

¼

³

97 ª

96

Projektantkę zainteresowały deformacje ciała spowodowane skoliozą (boczne skrzywienie kręgosłupa). Pacjentki, które noszą na stałe gorsety ortopedyczne, ukrywają ich (często niezwykłe) kształty pod ubraniami. Projektantka zaproponowała wydobycie gorsetu na zewnątrz jako akcesorium, dodatku do ubioru. Założeniem było rzeźbiarskie potraktowanie ciała, uczynienie waloru z czegoś, co zazwyczaj jest ukrywane. Część badawcza projektu oparta była o spotkania z ortopedami oraz wywiady pacjentkami. —

MOVEMENT VS MONUMENT. BODY DEFORMATION. The designer became interested in body deformities caused by scoliosis (lateral curvature of the spine). Patients who permanently wear orthopaedic corsets hide their (frequently extraordinary) shapes under the clothing. The designer suggested putting the corset on the outside as an accessory, something extra on top of the garment. The assumption was to treat the body like a sculpture, turning something that is usually hidden into a plus point. The research part of the project was based on meetings with orthopaedists and interviews with patients.

a

d

e

S

þ

ý

a

e

S

`

a

d

e

S

þ

ý

a

î

ð

ï

ï

ê

î

í

ë

ì

ë

ê

(

é

è

ä

W

#

ç

æ

T

å

Ü

Û

#

#

L

Þ

ä

ã

â

Þ

W

Û

á

# à

Þ

Ü

$

e

S

`

W

L

(

V

ß

ß

Þ

Û

Ý

Û

Ü

Û

Ú

PROMOTORZY — TUTORS Wojciech Dziedzic, Dawid Wiener (psychologia) PRACA DYPLOMOWA Na skraju snu i rzeczywistości — THESIS At the interface

ÿ

ù

ý

ù

/

þ

ù

ý

þ

ý

/

ú

ù

ü

ý

ÿ

ý

ü

/

ý

/

ú

ù

ÿ

ú

þ

ù

ý

ù

ü

ú

û

ú

ù

ø

÷

ò

ö

õ

ô

ó

ò

ñ

between dream and reality i męskich — MATERIALS bobbin lace, worsted wool, plastic; 5 male and female silhouettes

Ï

Í

Ì

Ë

Ê

Ï

Î

Ë

Ó

Ñ

Ò

Ð

Í

Ö

Ô

×

Õ

Ì

Ô

Ù

Í

Ê

Ö

Ø

Ö

×

Ö

Ö

Ò

Ê

Ë

Ê

È

Ð

Õ

Ô

Ë

Ç

Ë

Ô

È

Î

Ò

Ó

Ì

Ê

Ò

Ë

Ñ

Ï

Ê

Ì

Ë

Î

Ï

Í

Ð

Ï

Î

Í

Ì

Ë

Ê

È

É

È

Ç

99

Æ

98

warstw jednobarwnej tkaniny. Przy wyborze materiału punktem odniesienia była kultura plemienna, w której sny uważano za realnie istniejącą rzeczywistość. Łącznikiem między światami snu i jawy jest koronka klockowa wykorzystana w detalach i wykończeniach. Użyto też wełny czesankowej, którą projektantka tkała na krośnie, nawiązując do prymitywnych metod tkackich. Kontrast między rzeczywistością a snem oddają podobne na pierwszy rzut oka tkaniny wykonane z odmiennych materiałów (wełna i plastik). — The complex structure of dreams was the inspiration for making the elements of silhouettes from multiple layers of one-coloured fabric. The choice of material refers to tribal culture in which dreams are considered a subjectively existing reality. The connector between the dream and the waking world is the bobbin lace used in the detail and finish. The project also makes use of worsted wool which the designer wove on a loom: a reference to primitive weaving methods. The contrast between reality and the dream is rendered by fabrics that may be similar at a glance, yet are made of materials as distant from one another as wool and plastic.

!

,

7

4

"

.

+

,

2

,

6

'

,

.

4

#

!

)

3

"

+

,

2

1

"

(

0

.

-

,

)

)

#

(

)

+

$

*

)

(

!

'

&

%

$

#

"

!

a

d

e

S

Ăž

Ă˝

a

e

S

`

domowe w Południowej Afryce, skąd pochodzi autorka. Przez większość şycia kobiety te noszą zuniformizowane stroje (przeznaczone do pracy), co skutkuje depersonalizacją. Zaproponowane przez projektantkę ubiory są dwustronne: zunifikowane z jednej strony, indywidualne z drugiej. Nadruki inspirowane kolekcją Origins Museum w Johannesburgu wykonała w technice batiku oraz druku z szablonami i stemplami, a tkaniny farbowała ręcznie. — The project is a reference to the history of black women employed as domestic

#

(

Ă°

ĂŹ

Y

Ă°

W ĂŤ

*

ĂŞ

+

ĂŠ

è

%

#

ä

ç

ĂŚ

T ĂĽ

Ăœ

Ă›

Ăž

W

# ä

*

ç

)

#

+

â

Ă›

Ă?

ĂŚ

Ă›

5

U

„

workers in South Africa from where the designer comes. Throughout most of

PROMOTORZY — TUTORS Wojciech Dziedzic, Monika Jakubiak, Ewa Klekot

their lives, the women wear uniform clothing (designed for work) which results in depersonalisation. The clothes proposed by the designer are two-sided:

Ăž

I

block printing techniques, and from hand dyed fabrics.

the collection of the Origins Museum in Johannesburg in batik, in pattern and

Individuality: researching clothing worn by South African domestic workers

uniform on one, and individual on the other. She made the prints inspired by

przez południowoafrykańskich pracowników domowych — THESIS Uniform vs.

PRACA DYPLOMOWA Jednolitość vs. Indywidualność: badania ubrań noszonych

G

(antropologia)

ełna i ręcznie barwione, ręcznie drukowane satyny — MATERIALS

cotton and hand-dyed hand-printed satin

100

101

„ ?

>

9

=

istniejÄ…cych koronek jako nowa forma tworzenia tkaniny. Zastosowanie w projekto-

<

PRACA DYPLOMOWA Tradycyjna technika klocowania w połączeniu z recyklingiem

nylon, poliester; 5 sylwetek — MATERIALS nylon, polyester; 5 silhouettes

;

PRACA DYPLOMOWA Nowe şycie kurtki bomber — THESIS New life of a bomber jacket :

PROMOTORZY — TUTORS Wojciech Dziedzic, Dawid Wiener (psychologia)

9

a

d

e

S

Ăž

Ă˝

a

e

S ƒ

(

Z

Â

W

*

W

%

X

J

ĂŁ

ĂĽ

ä

ĂĽ

Ăž

Z

M

*

(

W

L

K

J

Ăž

ä

aczyk@gmail.com, +48 669 415 530

PROMOTORZY — TUTORS Wojciech Dziedzic, Ewa Klekot (antropologia)

8

`

d

e

S

Ăž

a

W

Z

*

)

L

„

Ă˝

a

W

L

#

‚

e

S

`

M W

(

kamila.florczak@gmail.com, +48 691Â 610Â 326

waniu ubioru — THESIS Traditional bobbin lace technique combined with recycling

U

T

O

S

R

Q

P

O

M

of existing lace as a new manner of producing fabric. Use in garment design koronki klockowe, inne uĹźywane koronki, tkaniny; 6 sylwetek damskich

— MATERIALS bobbin lace, other used lace, fabrics; 6 female silhouettes

102

103 DRESS BY BOBBIN

H

@

F

E

B

D

@

C

B

A

@

N

Kolekcja bazuje na recyklingu oraz rÄ™kodzielnictwie (koronka klockowa). KaĹźdy element to unikalna kompozycja koronek znalezionych w róşnych miejscach – sklepach ze starociami, domach babć i cioć. W efekcie powstaĹ‚o sześć nieKlasyka czy modernizm? DziÄ™ki NEW AGE JACKET nie trzeba juĹź dokonywać

powtarzalnych sukien. Nadawanie odrzuconym materiałom nowej wartości,

wyboru. Kolekcja składa się z okryć wierzchnich inspirowanych kurtką bomber,

a tym o innym przeznaczeniu – nowych znaczeń, łączenie nowego ze starym ma

model MA-1. Kaşdy lewy bok sylwetki jest odwzorowaniem oryginału, natomiast

w sobie niewątpliwy potencjał. Rzemiosło staje się protestem wobec masowości,

prawa strona to współczesny geometryczny projekt. Paski oraz napy pozwalają

a indywidualny charakter produktu – sprzeciwem wobec konsumpcjonizmu.

przypinać dodatkowe klapy / moduły. Uşytkownik moşe więc dopasować kurtkę do własnych potrzeb.

—

—

DRESS BY BOBBIN

NEW AGE JACKET

The collection is based on recycling and handicrafts (bobbin lace). Every element is a unique composition of lace found in various places: second-hand shops,

Classics or modernism? Thanks to a New Age Jacket, you no longer need to

and the homes of grandmothers and aunts. This results in six unique dresses.

make that choice. The collection consists of outer garments inspired by the

Inspiring new values into rejected materials and new meanings to those of

MA-1 flight jacket. The left half is a copy of the original, while the right offers

a different purpose, and the combination of the old with the new are all certainly

a contemporary geometric design. Belts and straps make it possible to attach

vested with potential. Craft becomes a protest against mass production, and

additional lapels/modules. This lets the user adjust the jacket to their own needs.

the individual character of a product – an objection against consumerism.

a

W

(

Y

k

e

S

þ

d

Z

*

W

ý

a

W

L

#

e

S

`

M W

(

kamigarczynska@gmail.com, +48 606 111 339 PROMOTORZY — TUTORS Wojciech Dziedzic, Anita Basińska (socjologia), Monika Rosińska (socjologia) PRACA DYPLOMOWA Kształty i wzory w ubraniu warstwowym — THESIS Pattern by

]

\

W

[

Z

Y

X

W

V

shape. Shapes and patterns in layered clothing. wełna, tiul; 5 sylwetek damskich — MATERIALS wool, tulle; 5 female

silhouettes

@

^

B

c

b

a

`

N

_

@

H

H

B

105 ^

104

Głównym założeniem kolekcji jest częściowe eksponowanie spodnich warstw ubioru. Projekty wyróżniają się nietypowymi liniami cięć, kontrastowym połączeniem tkanin oraz kolorami i formami inspirowanymi zjawiskiem „powidoków” opisanym przez Władysława Strzemińskiego. Sukienki wchodzą ze sobą w interakcje dzięki zastosowanej technice wycinania wzorów w tkaninie oraz użyciu przezroczystego tiulu. Każda z nich stanowi interpretację nazwy kolekcji: nakładające się na siebie wzory (pattern) tworzą nowe kształty (shape). —

PATTERN BY SHAPE The main principle behind the collection is the partial exposure of the lower layers of clothing. A characteristic feature of the designs is the presence of uncommon lines in the cuts, contrasting a combination of fabrics, colours, and forms inspired by ‘afterimages’, the phenomenon described by Władysław Strzemiński. The dresses interact one with another thanks to the technique of cutting patterns applied to the fabric and the use of transparent tulle. Each is an interpretation of the name of the collection as superimposing patterns build new shapes.

a

d

e

S

þ

ý

a

e

S

`

d

e

S

þ

ý

a

(

W

L

)

$

)

T

&

}

~

t

}

~

~

}

t

|

q

{

z

s

t

x

y

u

t

x

w

v

s

u

t

s

r

q

p

e

a

W o

n

m

l

e

k

Y

S

M

`

Z

*

T

%

j

i

h

f

g

f

e

yslaw@gmail.com, +48 733 549 984

PROMOTORZY — TUTORS

, Dawid Wiener

(psychologia) PRACA DYPLOMOWA Techno boys. Analiza buntu jako zjawiska odmiennych zachowań w kulturze — THESIS Techno boys. Analysis of rebellion as a phenomenon of używana odzież, odpady; 6 sylwetek męskich — MATERIALS second-hand

alternative behaviour in culture clothing, waste; 6 male silhouettes

b

a

`

N

c

E

@

H

d

107

d

106

Punktem wyjściowym projektu był bunt. Inspirację do przygotowania sylwetek stanowiły subkultury alternatywne: gay, techno, acid. Wszystkie materiały do projektów zostały pozyskane z odpadów, śmieci, starej odzieży. —

TECHNO BOYS Rebellion was the starting point for the project. Inspiration for the silhouettes was found in alternative (gay, techno, acid) subcultures. All the materials for the projects were obtained from waste, refuse, and old clothing.

bawełna, wełna, aksamit, plastik; 2 sylwetki, publikacja — MATERIALS

a

d

e

S

þ

ý

a

e

S

wełny oraz cienkie tkaniny, takie jak szyfon, satyna; 5 sylwetek dam-

the context of a fashion system

cotton, wool, velvet, plastic; 2 silhouettes, publication

`

W

W

*

%

#

T

)

$

W

#

$

V

W

L

(

d

e

S

þ

a

Z

Y

X

*

ý

a

e

W

M

S

%

`

W

T

&

systemu mody — THESIS Personalisation of a garment through deformation in

PRACA DYPLOMOWA Personalizacja ubioru przy użyciu deformacji, w kontekście

blind and fashion

PROMOTORZY — TUTORS Wojciech Dziedzic, Dawid Wiener (psychologia)

PRACA DYPLOMOWA Relacja niewidomego z modą — THESIS The relations between

klaudia.dopierala2312@gmail.com, +48 506 141 395

PROMOTORZY — TUTORS Piotr Zachara, Norbert Leśniewski (filozofia)

pawel.marnysz@gmail.com, +48 796 069 063

skich — MATERIALS wool and thin fabrics, e.g. chiffon, satin; 5 female silhouettes

§

«

©

ª

©

¤

¨

¢

§

¦

¥

¤

£

¢

¡

Projekt analizuje relacje osób niewidomych z modą. Jego główną częścią jest

109

108

publikacja podejmująca m.in. zagadnienia edukacji osób niewidomych pod kątem świadomości ubioru, wpływu formy i taktylnych wrażeń materiału na

Projekt utrzymany w stylistyce lat 70. jest oparty na koncepcie wyróżnienia się

odbiór ubrania przez niewidomego, potrzeb i preferencji osób niewidomych

w granicach norm obowiązujących w modzie. Projektantka wszywa w suknie

w zakresie stroju, organizacji garderoby, stosunku do mody. Publikację uzupeł-

i płaszcze fiszbiny wyginane pod wpływem ciepła. Ubrania deformują sylwetkę

niają dwa projekty: pierwszy (spodnie i kamizelka) wykonano według kryteriów

lub okrywają ją w sposób nieoczywisty, tak by odbiorca nie był w stanie odczytać,

osoby niewidomej, drugi (spodnie i bluza) to niezależna wizja autora.

co znajduje się pod materiałem. Jednocześnie projektantka stara się zachować funkcje ubrań (np. bluza pozostaje bluzą, mimo że nadaje ciału inne proporcje).

— —

210215 INDIVIDUALITY IN THE CANON OF NORMS This project analyses blind people’s relations to fashion. Its main element is a publication tackling, among other questions relating to the education of the

The project is maintained in the style of the 1970s and is based on the concept

blind, an awareness of clothing, the impact of form and tactile impressions

of being conspicuous while remaining within the norms binding in the fashion

on the reception of clothing by the blind, and the needs and preferences of

world. The designer inserts heat-bent whalebone into dresses and coats. The

the blind concerning garments, the organisation of the wardrobe and their

clothes deform the figure and wrap it in a non-obvious way so that you cannot

attitude to fashion. The publication is complemented with two projects: the

guess what there is under the material. At the same time, the designer tries

first (trousers and a waistcoat) made to the criteria of a blind person, and the

to retain the functions of the clothing so that e.g. a blouse remains a blouse,

second (trousers and a sweatshirt) being an independent vision of the author.

even though it is one that transforms the proportions of the body.

a

d

e

S

þ

ý

a

e

S

`

W

(

Y

L

W

d

e

S

þ

ý

a

&

)

(

W

*

e

S

·

¸

¼

½

¹

¸

¼

»

º

·

¹

¸

·

¶

±

µ

`

a

$

X

W

Y

(

%

W

L

´

³

²

²

±

owallska@gmail.com, +48 663 744 479

PROMOTORZY — TUTORS

, Dawid Wiener (psychologia)

PRACA DYPLOMOWA Geneza streetwearu i jego obecne znaczenie. Poszukiwanie nowych kierunków rozwoju dla streetwearu — THESIS The genesis of streetwear and tkaniny sportowe i robocze, dzianiny; 6 sylwetek męskich — MATERIALS

Å

Ä

¿

Ã

Â

Á

À

¿

¾

its current meaning. A search for new directions in the development of streetwear sport and work fabrics, knitwear; 6 male silhouettes

£

°

¯

® «

©

­

111 ¬

110

Kolekcja ma stanowić protest wobec nudy i powtarzalności projektów współczesnego streetwearu, a jednocześnie nawiązywać do jego punkowych i hiphopowych korzeni. Projektantka wykorzystała grube bawełniane dzianiny, ortaliony, tkaniny do produkcji odzieży roboczej. Odzież robocza oraz typowe dla streetwearu T-shirty, crewnecki, bluzy z kapturem i dresy zainspirowały formy i detale ubrań. Widoczne są także nawiązania do strojów kapłańskich i obrzędowych – grube czarne pasy przeplatają się z wariacjami na temat „trzech pasków na dresie”. —

SPORT + FUN This collection is intended to be a protest against the boredom and repeatability of design in contemporary streetwear, and to make reference to its punk and hip-hop roots. The designer made use of thick cotton knitwear, polyamide, and fabrics for the production of protective wear. Protective wear as well as the T-shirts, crew necks, hoodies, and tracksuits typical of streetwear inspired the forms and details of the clothing. Also visible are the links to ritual and priestly robes: broad black stripes intertwined with variations on ‘three stripes on a tracksuit’.

a

d

e

S

þ

ý

a

e

S

`

à

ß

Ü

Ú

ß

Þ

Þ

Ý

Ü

Û

Ú

%

*

#

N

(

Ù

Ø

Ö

±

·

×

²

¸

³

Ö

Ñ

Õ

´

¹

W

W

+

Ô

¸

Ó

³

PRACA DYPLOMOWA Otulenie – świeże spojrzenie na pelerynę — THESIS Envelope

organdie, prints made with sublimation printing technology and computerised

è

ç

â

æ

å

ä

ã

â

– a new take on a cape

tkanina – organdyna, grafiki wykonane w technice druku sublimacyjnego á

Í

Ì

Ç

Ë

Ê

É

È

Ç

Æ

Ò

PROMOTORZY — TUTORS Wojciech Dziedzic, Dawid Wiener (psychologia)

PRACA DYPLOMOWA Przetworzona tożsamość — THESIS Processed identity i haftu komputerowego; wymiary tkanin: 180 cm x 134 cm — MATERIALS fabric:

³

W

PROMOTORZY — TUTORS Wojciech Dziedzic, Dawid Wiener (psychologia)

Ñ

³

(

W

d

e

S

þ

ý

a

e

S

`

a

Y

V

*

W

*

$

X

W

Y

(

%

L

W

info@aleksandrarusak.com, +48 504 094 034

wełniane koce z recyklingu; 5 sylwetek damskich i męskich — MATERIALS

recycled woollen blankets; 5 male and female silhouettes

embroidery, dimensions: 180 × 134 cm

í

ï

î

í

ì

ë Ð

Ï ©

Î

¬

§

¤

©

® ¤

©

¦

«

©

¢

®

­

ª

¦

«

ê

113 é

112

Projektantka postawiła sobie zadanie przekształcenia formy peleryny tak, by, Instalację tworzą serie wzorów nadrukowanych na tkaninach. Odzwierciedlają

zachowując jej pierwotną otulającą funkcję, uczynić ją atrakcyjnym okryciem.

one język artystyczny projektantki oraz jej inspiracje z okresu studiów. Projekt

Projekty wykonano z miękkiej, ciepłej wełny pozyskanej ze starych kocy z za-

łączy różne techniki druku na tekstyliach (sitodruk, druk cyfrowy, druk subli-

chowaniem oryginalnych wzorów, w niektórych przypadkach zmodyfikowano

macyjny, haft). Wykorzystano istniejące formy i tkaniny – ubrania, których

kolorystykę. Wybór surowca wynikał z poszukiwania nowych rozwiązań w zakresie

kształty zmieniono tak, aby wydobyć najciekawsze struktury. Następnie wzory

tkanin i metod ich łączenia. Połączenia nie są tu elementem obcym, stapiają

powielono, nałożono na siebie i pomieszano, tworząc kolaże. Ubrania straciły

się z wełną, podkreślając geometryczność form.

pierwotne zastosowanie, stając się przestrzennymi grafikami. — —

ENVELOPE PROCESSED IDENTITY The designer gave herself the task of transforming the shape of the cape so The installations build a series of patterns printed on pieces of fabric. They

that it preserves the original enveloping function and at the same time the

reflect the artistic language of the designer and her study-time inspirations.

clothing continues to provide an attractive outer garment. The designs are

The project combines techniques of printing on textiles (silkscreen, digital print,

made of warm and soft wool from old blankets retaining the original patterns

sublimation printing, embroidery) using original forms and fabrics, although the

and in some cases modifying the colour range. The choice of material resulted

forms of the clothing were changed so as to emphasise the most interesting

from the search for new solutions in fabrics which were then combined. Seams

structures. Later, the patterns were copied, superimposed, and mixed into

are not a foreign element here; they merge with the wool, emphasising the

collages. The clothing lost its original function turning into spatial-like prints.

geometric nature of the forms.

a

d

e

S

Ăž

Ă˝

e

b

S

Ăž

"

Ă˝

DOMESTIC DESIGN

115

AGNIESZKA JACOBSON-CIELECKA

120

PAULINA MARIA MASTERNAK

123

KAMILA FIGARSKA

W latach 2008 –2012 dyrektor artystyczna Šodź Design Festival. Współautorka progra-

124

NATALIA ZIELINSKA

domestic design faculty 2011–2015. The curator of numerous exhibitions, a journalist,

125

DOROTA MOSTOWIAK

126

MAJA BARAĹƒSKA

PAULINA ZIEMBA

139

DOMINIKA PIASECZNA

140

KAROLINA KOTOWSKA

142

EMANUELA CHEĹ MOĹƒSKA-VARGAS

144

PAULINA DEREĹƒ

145

ALEKSANDRA ZABOROWSKA

W

(

%

L

%

#

X

)

Y

)

W

'

W

(

Z

Y

%

#

N

Ăş

Ăš

ø

á

Ăś

Ăľ

Ă´

Ăł

ò

Ăą

Ăą

Ăą

Ă˝

8

Ă˝

Ăź

Ăż

Ăž

Ă˝

Ăž

Ăż

Ăź

Ă˝

Ăž

Ăż

Ăž

Ă˝

Ăż

Ăž

POLA LISOWSKA

138

a-jacobson.pl

115

136

Co-author of the School of Form curriculum.

MAĹ GORZATA SAKIEWICZ

of 'Elle Decoration' 2000–2007. Artistic director of the Lodz Design Festival 2008–2012.

8

135

X

W

KAROLINA BOROWSKA

an animator of events promoting design. Founding editor in chief of the Polish edition

Ăż

KAROLINA OBRĘBSKA

133

mu nauczania School of Form. — Artistic Director of the School of Form and head of

Ăť

132

nictwo. Załoşycielka i wieloletnia redaktor naczelna polskiej edycji „Elle Decoration�.

Ăž

AGATA KLIMKOWSKA

Kuratorka licznych wystaw, dziennikarka, animatorka wydarzeń promujących wzor-

Ă˝

KATARZYNA DURLAK

130

Dyrektor artystyczna School of Form i opiekun specjalności domestic design 2011–2015.

Ăź

128

„

MAGDA MAJNUSZ

„

118

Ă°

ALEKSANDRA KORBAĹƒSKA „

NATALIA LIPUT

117

Â

116

codziennoĹ›ci. Tym, jak ludzie Ĺ›piÄ…, jedzÄ…, bawiÄ… siÄ™, odpoczywajÄ…. KaĹźda taka czynność odbywa siÄ™ w okreĹ›lonym kontekĹ›cie przestrzennym, spoĹ‚ecznym, obyczajowym. Nasze potrzeby i upodobania zmieniajÄ… siÄ™ w zaleĹźnoĹ›ci od sytuacji, w jakiej siÄ™ znajdujemy. W gronie rodzinnym bÄ™dziemy spoĹźywać posiĹ‚ek inaczej niĹź z przyjaciółmi, a jeszcze inaczej – w towarzystwie przeĹ‚oĹźonych czy nieznajomych. KaĹźda z tych sytuacji ma swoje atrybuty: naczynia, meble, kolory, przestrzeĹ„, Ĺ›wiatĹ‚o, zapachy, dĹşwiÄ™ki. Domestic design zajmuje siÄ™ odĹ›wiÄ™tnoĹ›ciÄ…. Uczy, jak rzeczom codziennym nadać rangÄ™ i znaczenie. Oswaja przedmioty i czynnoĹ›ci. Szuka relacji miÄ™dzy obiektami. WaĹźne sÄ… kolor, materia, forma. Liczy siÄ™ wĹ‚aĹ›ciwy dobĂłr materiaĹ‚u. Trzeba nauczyć siÄ™ widzieć niewidzialne i rozumieć niewypowiedziane. Definiować potrzeby razem z uĹźytkownikiem, czasem je przed nim odkrywać. Szukać tam, gdzie nikt nie szuka. Studenci kierunku domestic design pracujÄ… z ceramikÄ…, tkaninÄ… i drewnem. UczÄ… siÄ™ formowania gliny, toczenia na kole i przygotowywania form do przemysĹ‚owej produkcji porcelany. ZgĹ‚Ä™biajÄ… tajniki stolarstwa, konstrukcji, pracy z litym drewnem, sklejkÄ… i fornirem. PoznajÄ… techniki tkackie, róşne wĹ‚Ăłkna i sploty, zasady naturalnego barwienia tkanin i projektowania wzorĂłw. KaĹźdy projekt umiejÄ… narysować, wykreĹ›lić w programie komputerowym, wykonać model, sfotografować. Te rzemieĹ›lnicze umiejÄ™tnoĹ›ci wykorzystujÄ… do tworzenia projektĂłw konceptualnych. EksperymentujÄ… z materiaĹ‚em i przestrzeniÄ…, rozwijajÄ… zdolność abstrakcyjnego myĹ›lenia, zmieniajÄ… narzÄ™dzia projektowe. PracujÄ…c dla realnych i wyimaginowanych klientĂłw, definiujÄ… rzeczy codzienne na nowo.

Domestic design deals with the everyday: the ordinary accessories and rituals. With how people sleep, eat, entertain themselves, and relax. Each of these activities takes place in a specific spatial, social, and lifestyle context. Our needs and preferences change depending on our circumstances. We eat meals differently with the family and when among friends, which is different again from the way we do it among our superiors or people we don’t know. Each of these situations has its attributes: tableware, furniture, colours, space, light, aromas, and sounds. Domestic design deals with special occasions. It teaches us how to assign rank and significance to everyday things. It makes objects and activities familiar. It seeks out relationships between objects. Colour, material, and form are all important. Proper selection of the material counts. One needs to see the invisible and to understand the unexpressed. To define needs together with the user and sometimes to disclose them to him or her. To seek where no one goes looking. Students of domestic design work with ceramics, fabric, and wood. They learn how to form clay, how to turn it on the wheel, and to prepare forms for industrial production of china. They investigate the secrets of carpentry, construction, working with hardwood, plywood, and veneer. They learn weaving techniques, various threads and weaves, principles of natural dyeing of fabrics, and designing patterns. They know how to draw every project, how to plot it in computer software, and how to make a model and take a photograph of it. They use these craft skills for the construction of conceptual projects. They experiment with material and space, develop the skill of abstract thinking, and change design tools. Working for actual and imaginary clients, they define everyday things anew.

a

d

e

S

Ăž

Ă˝

e

b

S

Ăž

"

Ă˝

O

O

a

d

e

S

Ăž

Ă˝

e

b

S

Ăž

"

Ă˝

Celem projektu badawczo-partycypacyjnego realizowanego na osiedlu Lecha w Poznaniu było znalezienie odpowiedzi na pytanie: jak tworzyć przestrzeń wspólną? Projekt składał się z części badawczej (obserwacje, wywiady, warsztaty, akcje społeczne) oraz z akcji miejskiej „Piknik w przestrzeni osiedla�. W efekcie powstała publikacja ukazująca cały proces oraz strona internetowa z plikami interwencji miejskich do pobrania. W ramach projektu powstały teş przykłady interwencji, aby zainspirować mieszkańców do działania. —

kładzie osiedla Lecha w Poznaniu — THESIS The architecture of interaction: Lecha publikacja, instrukcje interwencji umieszczone na stronie www, prototypy

S

residential complex as an example of creating a meeting place wybranych interwencji — MATERIALS publication, instructions for interventions on the

W

(

Y

W

N

*

)

(

W

*

$

X

W

(

%

L

Y

(

'

&

!

%

$

#

"

PRACA DYPLOMOWA C’est la vie. O potencjale i interpretacji przedmiotów metal, kamień, drewno, filc; wymiary: część metalowa 30 cm x 56 cm,

0

/

*

.

— THESIS C’est la vie. The potential and interpretation of objects -

PRACA DYPLOMOWA Architektura interakcji – tworzenie miejsca spotkań na przy-

one create shared space? The project consisted of a research section (observations, interviews, workshop, community campaigns) and a city project Piknik w przestrzeni osiedla / A picnic in the estate. The whole resulted in a publication portraying the entire process and a website with downloadable files on the interventions on the estate. The project also created sample interventions to

,

(communication design), Ewa Klekot (antropologia)

akorbanska@gmail.com, +48 502Â 960 323

PROMOTORZY — TUTORS Paweł Grobelny, Norbert Leśniewski (filozofia)

+

PROMOTORZY — TUTORS Maciej Siuda (industrial design), Agnieszka Matysiak-Szóstek

The objective of this participatory and research project conducted in Lecha residential estate in Poznań was to find an answer to the question, how can

*

natalia.liput@gmail.com, +48 694 016 137

)

(współpraca Monika Gościniak)

!

W

+

V

T

#

L

W

#

L

W

+

W

X

k

O! JAK OSIEDLE

część kamienna 30 cm x 30 cm, części drewniane i część metalowa (odpowiednio) 45 cm, 60 cm, 35 cm, część filcowa 30 cm — MATERIALS metal, stone, wood, felt; dimensions: metal element 30 × 56 cm, stone element 30 × 30 cm, wooden elements

inspire action among locals.

and metal element 45 cm, 60 cm, and 35 cm (respectively), felt element 30 cm

?

>

=

<

;

:

9

7

6

5

4

onie 24 — See more on page 24

?

>

=

<

;

:

9

7

6

5

4

website, prototypes of selected interventions

onie 36 — See more on page 36

3

2

1

117

C

116

InspiracjÄ… do powstania projektu byĹ‚o pytanie o uĹźytkowanie obiektĂłw niezgodnie z intencjÄ… twĂłrcy i samego przedmiotu oraz esej Ĺšmierć Autora Rolanda Barthes’a. PowstaĹ‚ zestaw obejmujÄ…cy elementy wykonane z róşnych materiaĹ‚Ăłw, pozbawione nazw, o nieokreĹ›lonej funkcji, tworzÄ…ce swoisty alfabet wĹ‚aĹ›ciwoĹ›ci: cięşkie / pĹ‚askie / dĹ‚ugie / puste / elastyczne. PotencjaĹ‚ tkwiÄ…cy w formach, materiaĹ‚ach i zaleĹźnoĹ›ciach miÄ™dzy nimi prowokuje odbiorcÄ™ do poszukiwania zastosowaĹ„ na wĹ‚asnÄ… rÄ™kÄ™. —

C’EST LA VIE The project was inspired by a question about the use of objects which do not conform with the intention of the creator and the object itself in Roland Barthes’s essay The Death of the Author. The set of items that have been created encompasses elements made of various materials, devoid of names, with nondescript functions that form a particular alphabet of properties: heavy / flat / long / empty / flexible. The potential vested in the forms, materials, and dependencies between them provokes the recipient to seek applications on their own.

a

d

e

S

Ăž

Ă˝

e

b

S

Z

Y

V

X

'

W

W

$

M

Ăž

"

Ă˝

Â

M

W [

!

Z

amaj@op.pl, +48 501 646 729

PROMOTORZY — TUTORS Jarosław Hulbój, Dawid Wiener (psychologia) polskie gatunki drzew (orzech włoski, czereśnia, buk parzony, śliwa)

c

b

]

a

`

_

^

]

\

PRACA DYPLOMOWA Odświętność Przy Stole — THESIS Celebrating at table — MATERIALS wood from Polish trees (walnut, cherry, steamed beech, plum tree)

H

R

J

F

Y

X

H

L

Q

F

@

M

D

E

Q

U

@

T

I

@

J

T

R

V

H

U

T

D

F

A

@

R

Q

D

G

J

L

P

H

B

A

N

M

K

B

A

D

L

E

K

J

I

H

A

@

G

F

D

E

D

B

A

@

119

W

118

wycinania wzorków, kasetki i klocki z wzorami tworzące podstawki pod gorące garnki) wiąşe odświętność i codzienność, tradycję i teraźniejszość. Tradycyjne metody obróbki drewna łączą się z rzemieślniczym sposobem wytwarzania jedzenia. Projektantka proponuje alternatywę dla powszechnych nawyków i schematów, oferuje odbiorcy akcesoria, które skłonią go do zabawy z jedzeniem, a w efekcie zainspirują do poznawania środowiska, w którym şyje. — A set of accessories for the table (a chopping board, a board with a mortar, a cylinder, little rollers for cutting out patterns, and boxes and blocks with patterns to act as mats for hot pots) that brings together the holiday and the everyday, the traditional and the contemporary. Traditional methods of woodworking are combined with craft production of food. The designer offers an alternative to general customs and schemes, and offers accessories that will prompt the users to have fun with food, and consequently inspire them to become familiar with the environment in which he or she lives.

a

e

d

(

W

X

*

%

+

Y

W

W

#

*

W

M

S

Ăž

Ă˝

e

b

M

Ăž

"

Ă˝

S

W

X

# r

q

L

W

T

V

p

o

n

o

n

m

ernak@gmail.com, +48 782 817 960

PROMOTORZY — TUTORS Paweł Grobelny, Dawid Wiener (psychologia) PRACA DYPLOMOWA Redefinicja nośnika jedzenia. Analiza relacji przestrzeni między stołem a człowiekiem — THESIS Redefinition of the food carrier. Analysing relations glina kamionkowa, szkliwiona, formowana ręcznie; wymiary: 16 obiektów,

z

y

t

x

w

v

u

t

s

in the space between the table and the human maksymalnie 15 cm x 15 cm x 10 cm — MATERIALS int clay, glazed and manually formed; dimensions: 16 objects up to 15 × 15 × 10 cm

j

h

h

j

l