MEDE #8

Emmaus helpt ex-daklozen: ‘Dit is mijn kans om er weer iets van te maken’ not for sale: ‘Ik voel de klappen nog’

mede [-] v o o r j a a r

2 0 1 6

mede [-] v o o r j a a r

2 0 1 6

Inhoud

Verandering Zoals u weet heten we sinds januari Kansfonds. Bij een nieuwe naam hoort een andere uitstraling: fris, kleurrijk en eigentijds.

Onze missie blijft wél gewoon hetzelfde.

Namelijk: mensen helpen omzien naar de kwetsbaarsten in de samenleving. We vinden dat niemand door omstandigheden buiten zijn schuld in een isolement mag raken. En het ligt in ieders bereik om te voorkomen dat mensen in een isolement raken. Al is het maar door een luisterend oor te bieden. Of een helpende hand. We zien daarvan dagelijks inspirerende voorbeelden in de projecten die we steunen. Zoals Not For Sale (pagina 12), waar slachtoffers van mensenhandel een nieuw bestaan kunnen opbouwen. Om een uitzichtloze situatie te doorbreken is vaak nét dat zetje in de rug nodig. En waar dat nodig is, willen wij zijn. Dat verandert niet.

Henriëtte Hulsebosch, directeur Kansfonds

[dossier]

3

De Genoenhof [Wij geven]

8

Margriet Schreuders [de vrijwilliger]

9

Rachelle Bottenbley [fotoreportage]

10

ImproBattle [dossier]

12

Not For Sale [missie]

16

Ruilwinkel Westerwolde [column]

17

Peter Faber

18

Mededelingen [coververhaal]

19

m e d e | d e rd e j a arg a n g | n u m m e r 8 | voor j a a r 2 0 1 6 m e d e is het kwartaalblad van Kansfonds. Kansfonds werkt voor een samenleving waarin mensen omzien naar elkaar, zodat kwetsbare mensen niet buitengesloten raken. Jaarlijks steunt het fonds zo’n 600 projecten van betrokken mensen die zich daarvoor inzetten. Het werk van Kansfonds wordt mede mogelijk gemaakt door de bijdragen van particulieren, organisaties, de Lotto en de Nationale Postcode Loterij.

Biografie in Beeld

Volg Ka n s fo n d s o p Fa c e b o o k Tekst & concept Sc h r ijf- Sc h r i j f , U t re c h t

Ontwerp & vormgeving Abel D er k s

Fotografie

Jeroen D iet z

Drukwerk

Gratis abonnee van m e d e worden? Of wilt u zich juist uitschrijven?

Stuur een e-mail met uw naam en adres naar mede@kansfonds.nl

Ma r tijn va n d e Gr i e n d t ,

Timon Ja c o b ,

Miqu el G on za l ez (H H ) Altijddr u k we r k

dossier

Een nieuw thuis Met een flinke dosis idealisme en een scherpe ondernemingsgeest kwamen ze al een heel eind. Tel daar de tomeloze inzet van de bewoners en een schare trouwe vrijwilligers bij op. En ziedaar: Jeroen Steijlen en Dorothy Derks toverden een vervallen boerderij in Limburg om tot een productieve en veilige thuishaven voor dak- en thuislozen. kwa r t a a l bl a d va n K a n s fo n d s

[ 3]

‘Een reden dossier

om uit bed te komen’ De oprichters Dure auto’s en grote huizen, tripjes naar Dubai en de VS, champagne en sigaren. Jeroen Steijlen en zijn vriendin Dorothy Derks leefden in luxe. Totdat Jeroen, mede-eigenaar van een succesvolle glasfabriek in Duitsland, besefte dat hij alleen maar bezig was met geld verdienen. ‘Ineens was ik er klaar mee. Ik wilde meer betekenis geven aan mijn leven.’

Een mooie kans daartoe deed zich voor toen ze in aanraking kwamen met het Emmaus-concept: onderdak bieden aan daken thuislozen die al werkend in hun eigen bestaan voorzien.

‘Enerzijds help je mensen vooruit die het minder hebben dan jij.

En anderzijds moet je een serieuze onderneming runnen. Alleen doe je het niet voor een dikke portemonnee – nee, het is keihard werken om je eigen broek op te houden.’

De start Het stel opende in 2012 een kringloopwinkel in Roermond en startte een woongroep in De Genoenhof in Swalmen, een boerderij die rijp was voor de sloop. Een schril contrast met hun voormalige leven, vertelt Jeroen. ‘Sommige bewoners woonden in caravans op het erf, anderen sliepen bij ons in huis. Er lagen matrasjes in de woonkamer, soms deelden we de badkamer met z’n twaalven.’ Drieënhalf jaar lang stortten de bewoners zich samen met een aannemersbedrijf op de ingrijpende renovatie.

Met indrukwekkend resultaat: de bewoners hebben elk een eigen kamer met douche en toilet. In de oude schuren kunnen liefhebbers van tweedehands spullen terecht voor meubels, kleding en boeken. Voor klanten, wandelaars en inwoners van Swalmen zijn er een café annex buurthuis, frituurkraam en terras.

De bewoners Via huisarts, maatschappelijk werk of justitie, maar ook door mond-tot-mondreclame komen deelnemers bij De Genoenhof terecht. ‘Ze hebben vaak door omstandigheden een afslag gemist in het leven. Bij gebrek aan sociaal vangnet belanden ze op straat.

Ze hebben geestelijke bijstand nodig. En hulp om hun leven weer op de rit te krijgen. Voor hen staan onze deuren open. Let wel: we zijn geen hulpverleners. We zijn Jeroen en Dorothy, die met hun

[ 4]

k wa r taalblad van Kan s fo nds

‘boerenverstand’ in kaart brengen wat bewoners nodig hebben.

Vervolgens schakelen we hulp in van professionele partijen, zoals schuldhulpverlening en maatschappelijk werk.’

Bewoners krijgen niet alleen bed, bad en brood, benadrukt Jeroen. ‘We bieden hun ook een reden om uit bed te komen. We verwachten van iedereen dat ze naar vermogen meehelpen in het bedrijf. Kleding sorteren in de kringloopwinkel, werken bij het groenonderhoud voor de fabriek om de hoek, spullen ophalen bij mensen thuis. Het is een zinvolle dagbesteding en het is ons verdienmodel om het licht te laten branden. Als we niet genoeg geld binnenhalen, moeten we de tent sluiten. Daarvan zijn alle bewoners zich sterk bewust. Dat merk je direct. De ene dag komen ze nog binnen voor hulp. De dag erna voelen ze zich al medeverantwoordelijk voor het geheel.’

De vrijwilligers Onmisbaar op De Genoenhof zijn de vrijwilligers. Vijfenvijftig mensen boden tot nu toe hun hulp aan. En nog steeds komen mensen bijna dagelijks langs om iets te doen, aldus Jeroen. ‘Van miljonairsdames tot taakstraffers, mensen van alle leeftijden en gradaties – heel mooi om te zien hoe iedereen van elkaar leert, ondanks de ogenschijnlijke verschillen.’

Vooroordelen verdwijnen al snel zodra mensen elkaar ontmoeten, merkt Jeroen. Hij vertelt over een buurtbewoonster die haar beklag kwam doen, toen De Genoenhof net in bedrijf was. ‘Ze durfde haar honden niet meer uit te laten, hier in de buurt. Bang om zwervers en verslaafden tegen het lijf te lopen. Ik heb haar uitgenodigd voor een kop koffie. Sindsdien werkt ze hier vier dagen per week als vrijwilliger.’

[kans]

Komt u in de buurt van Swalmen? Drink dan eens een bakje bij De Genoenhof. De kringloopwinkels van Emmaus kunt u bovendien in het hele land vinden, van Amersfoort tot Zwaag.

Kijk op www.emmaus.nl voor een overzicht van de locaties.

dossier

kwa r t a a l bl a d va n K a n s fo n d s

[ 5]

de bewoner

‘Als voormalig dakloze heb je de schijn tegen’ ‘Het liefst slijt ik mijn leven bij Emmaus. Zolang ik maar nooit meer alleen hoef te wonen. Dan slaat de verveling toe, en neem ik mijn toevlucht weer tot een slechte, oude gewoonte: bier drinken. Ooit had ik een totaal ander leven. Ik heb hoge financiële functies bekleed. Echte liefde gekend. Het ging bergafwaarts toen aan die liefde een einde kwam. Ik kwam op straat terecht. Sliep in parken en weilanden.

Een vriend raadde me Emmaus aan. Eerst zat ik bij een andere locatie.

Zo’n vier maanden dacht ik nodig te hebben om mijn leven weer op de rit te krijgen. Maar als voormalig dakloze heb je de schijn tegen. Alle deuren bleven dicht voor me. Drie maanden werden een jaar. En toen kwam Em-

[6]

k w a r taalblad van Ka nsfo nd s

maus Swalmen in beeld. Jeroen en Dorothy stelden letterlijk hun huis voor me open. Wie doet dat nog? Ik vond het fantastisch om mee te helpen met de grote renovatie. Iets nieuws op te kunnen bouwen.

Bijna dagelijks loop ik in mijn Emmaus-shirt. Ik ben ongelofelijk trots dat ik erbij hoor. Voorlopig blijf ik hier nog wel even. Totdat alles goed draait – daar voel ik me verantwoordelijk voor. Ik heb op veel plekken gewoond, maar dit voelt echt als thuis.’

Leo (55) woont 2,5 jaar bij Emmaus Perspectief

de bewoner

‘Vier maanden woonde ik in mijn auto, nadat mijn relatie stukliep. Ik kwam de verkeerde mensen tegen, ging veel blowen. Niets interesseerde me meer, ik maakte alleen maar verkeerde keuzes. Na een tijd verloor ik mijn baan, want fatsoenlijk op mijn werk verschijnen lukte niet meer. Het ging van kwaad tot erger.

Mijn tweeling van 8 jaar, dat is mijn redding geweest. Ineens besefte ik dat ik een vader voor hen wil zijn, zo goed als ik kan. Vroeger zorgde ik veel voor de kinderen, nu kon ik ze alleen op afspraak zien. Ik voelde me vader-af. Wat heeft het leven dan nog voor zin? Het was verschrikkelijk.

Dus klopte ik bij Emmaus aan. Na drie weken voelde ik me hier al op mijn plek. Ik wist: dit is mijn kans om er weer iets van te maken. Ik dacht veel financiële problemen te hebben, maar samen met Jeroen en Dorothy kon ik die in een paar maanden oplossen. Om bij Emmaus te kunnen blijven, moest ik stoppen met blowen. Dat lukte. Het hielp enorm dat ik in een veilige omgeving zat en bepaalde vrienden uit mijn leven kon verbannen.

Het was nog best moeilijk, om ineens in zo’n groep terecht te komen. Ik was erg in mezelf gekeerd. Als je op straat leeft, raak je geïsoleerd, verhard. Ook het blowen beïnvloedde mijn gedrag. Als ik vroeger twee woorden per dag zei, was het veel. Nu ben ik heel erg aanwezig. Ik voel me hier thuis.

Emmaus bleek voor mij de juiste formule te zijn. Niet op je lauweren rusten, maar aan de slag. Ik ben kok, dus ik kook vaak voor de groep. Ook begeleid ik elke vrijdag een jongen van 28 jaar met een lichamelijke beperking. Hij doet hier kleine klusjes, als dagbesteding. Op de een of andere manier voelt hij zich op zijn gemak bij mij. Dat voelt goed. Ik zou wel meer jongeren willen begeleiden. Dat had ik vroeger nooit kunnen bedenken. Ik kwam hier zelf als hulpvrager. Nu kan ik mijn eigen ervaring inzetten om een ander te helpen.’

‘Op straat raak je geïsoleerd, gehard’

Roger (40) woont 2 jaar bij Emmaus Perspectief

kwa r t a a l bl a d va n K a n s fo n d s

[ 7]

Wij geven Onze steun aan kansrijke projecten voor kwetsbare mensen is alleen mogelijk dankzij hulp van medestanders. Mensen die tijd, ideeën of geld geven om de wereld mooier te maken. Waarom geven zij aan Kansfonds? Deze keer: Margriet Schreuders, Hoofd Goede Doelen van de Nationale Postcode Loterij, die het Kansfonds jaarlijks steunt met tien miljoen euro.

‘Bij de Postcode Loterij richten we ons op onder meer de grote mondiale vraagstukken, zoals honger en mensenrechten. Maar minstens even belangrijk is het om in onze eigen omgeving te werken aan een hechte samenleving.’

‘Wij hebben 2,7 miljoen trouwe deelnemers. Die wonen overal, ook in pracht- en krachtwijken. Met hun loten dragen ze allemaal een beetje bij aan een betere wereld.’

‘Kansfonds kan met onze structurele bijdrage in de haarvaten van de samenleving komen.’

‘Wij willen ook doelgroepen steunen die niet iedereen zullen aanspreken.

Zoals zwerfjongeren. Het is nodig dat er fondsen zijn die zich ook om zulke groepen bekommeren.’

‘Wij vinden het belangrijk dat er oplossingen komen voor de kwetsbaarste mensen.

Oplossingen die écht helpen.’ [ 8]

Ook donateur van Kansfonds worden?

Kijk op www.kansfonds.nl/geven k wa r taalblad van Kan s fo nds

de vrijwilliger

Naam: Rachelle Bottenbley (27) Project: Woongroep Weesperhof (Stichting Timon) sinds: september 2015

GEZELLIGHEID ‘Samen met mijn man Gerko Tempelman woon ik in woongroep Weesperhof, een woongroep van Stichting Timon.

Onze woongroep biedt tijdelijk onderdak aan jonge moeders die alleen hun kinderen opvoeden. Wij zijn de zogenaamde kernbewoners. Vergelijk het met goede buren. We maken een praatje, gaan eens een avondje sporten of vergezellen de vrouwen als ze naar een winkel willen. Eens in de week eten we ook samen. De vrouwen hier in huis koken heerlijk. Ik vind het fijn om kinderen in huis te hebben. Als ik thuiskom na een lange dag speel ik soms een spelletje met ze en vertellen ze over hun dag. Vanmorgen stond er een stel kinderen voor de deur toen ik zat te ontbijten. Ze hadden pyjamadag op school en kwamen eerst bij ons een modeshow doen. Heel gezellig. Het is vrijwilligerswerk, maar zo voelt het helemaal niet. Het verrijkt ons leven.’

MULTICULTUREEL ‘Als Surinaamse groeide ik op in Friesland.

Daarna zijn Gerko en ik naar een multiculturele buurt in Amsterdam verhuisd. In een gebouw met alleen Nederlandse hoogopge-

mede [werker]

leiden. We kenden verder niemand in de buurt. Dat voelde op een of andere manier onvolledig. Door een studentenbaantje was ik bekend met de woongroepen van Stichting Timon. En bekenden van ons woonden ook in een woongroep, tot grote tevredenheid.

Dat bracht ons op het idee om zelf in een woongroep te gaan

‘Het verrijkt ons leven’

wonen. Ik heb heel even getwijfeld, omdat ik vreesde dat het me zou beperken in tijd en ruimte. Maar zo ervaar ik het helemaal niet. Ik kan prima de deur dicht doen en rustig de krant lezen. Er is genoeg privacy.’

WIN-WINSITUATIE ‘Nu ik hier woon ga ik met mensen om die ik waarschijnlijk anders nooit zou tegenkomen. Iedereen heeft een andere achtergrond, andere ideeën en gewoontes. Daardoor merk ik dat dingen ook anders kunnen dan ik gewend ben te doen.

Daarnaast leren we meer over andere talen en culturen. Op dit moment is Gerko bezig met een cursus Arabisch. Laatst heeft hij de hele zondagmiddag Arabisch geoefend met de Palestijnse kinderen die we nu in de groep hebben. We passen ook af en toe een avondje op een of meerdere kinderen, dan heeft hun moeder even tijd voor zichzelf.’

kwa r t a a l bl a d va n K a n s fo n d s

[ 9]

[ 10 ]

k w a rt aalblad van K a nsfond s

Iedereen kan improviseren wat waar

ImproBattle Amsterdam, Rotterdam, Zoetermeer en Dordrecht Nerveus, hyperactief of juist stil. Bij een eerste training improvisatietheater van ImproBattle staan de meeste jongeren wat onwennig in de kring, merkt Bram Martens. Hij is trainer en zakelijk leider van ImproBattle, waar kwetsbare jongeren door theatertechnieken worden versterkt. ‘Hier moet je ineens het initiatief nemen, de kring instappen, iets van jezelf laten zien. Best spannend. Maar als die eerste stap eenmaal gezet is, geeft dat een boost van zelfvertrouwen.’ Jongeren met diverse achtergronden met elkaar verbinden, ze losweken van de censuur in hun hoofd – die ander is er veel beter in dan ik – en sociaal vaardig maken. Dat is wat ImproBattle de deelnemers wil meegeven. ‘Improvisatietheater leent zich hier heel goed voor. Door allerlei actieve oefeningen – van associëren met woorden tot rollenspelen – leren jongeren op een leuke manier zichzelf en de ander kennen. En zien ze in dat hun ideeën er ook toe doen. Ook leren ze van elkaar. Zo kan de slimme jongen bijvoorbeeld van het straatschoffie leren hoe je een stoere houding kan inzetten. Iedereen trekt zich aan elkaar op. Het mooiste vind ik wanneer deelnemers elkaar complimenteren over een toffe scène of zichzelf verbazen over hun eigen scène.’

kwa r t a a l bl a d va n K a n s fo n d s

[ 11]

dossier

Ze verliezen eerst hun vrijheid, daarna het vertrouwen in zichzelf en anderen. En ten slotte ook hun toekomstperspectief. Maar er is ook hoop voor slachtoffers van mensenhandel. Vanuit de Amsterdamse keuken van Not For Sale werken zij zich weer terug in de maatschappij.

[ 12]

k wa r taalblad van Kan s fonds

Terug naar de vrijheid Zestien jaar lang werkte sociaal werker Toos Heemskerk op de Amsterdamse Wallen. Bij het vermoeden van mensenhandel schakelde ze de politie in. ‘Dan kwamen die meisjes in de opvang terecht. Maar dan? De meesten hebben geen papieren, geen opleiding of zinvolle werkervaring. Bovendien zijn ze zwaar getraumatiseerd. Zie dan maar eens een toekomst op te bouwen.’ De meeste slachtoffers kwamen uit Oost-Europa. Toos bezocht het gebied en schrok van de armoede, werkloosheid en uitzichtloosheid. ‘In de hoop op een beter leven laten meiden zich onder valse voorwendselen naar het buitenland lokken. Daar aangekomen moeten ze gedwongen werken, vaak als prostituee.’ Maar mensenhandel en moderne slavernij beperken zich niet tot de seksindustrie. Uitbuiting, mishandeling en onderbetaling komt ook voor in de huishouding, de landbouw of de visserij. Toos: ‘Het is een miljoenenindustrie.’

Waardigheid Het werken in de keuken deed de vrouwen zichtbaar goed, merkte Toos. ‘Ze hadden weer wat te doen, leerden een vak en hadden een reden om hun bed uit te komen. Je zag hen opbloeien.’ Daarom ging Not For Sale het idee achter het soep maken ook op andere manieren toepassen. Inmiddels heeft de stichting een eigen winkeltje op de Wallen. En in september 2015 opende brunchrestaurant Dignita in Amsterdam-Zuid zijn deuren. In de keuken daarvan krijgen de vrouwen uit de opvang een officieel erkende horecaopleiding. ‘Hun trauma poets je niet zomaar weg’, vertelt Toos. ‘Maar we kunnen hen wel helpen om de ellende achter zich te laten. Jarenlang hebben ze moeten ervaren dat ze niemand zijn. Hier krijgen ze hun zelfvertrouwen en waardigheid terug.’ www.wearenotforsale.nl

Soep Toos ontmoette in 2011 David Batstone, oprichter van de internationale organisatie Not For Sale [zie kader]. Ze raakte onder de indruk van zijn goede werk en zette een Nederlandse tak op. ‘Not For Sale biedt slachtoffers van mensenhandel nieuw perspectief’, vertelt Toos. ‘Maar met opvang van slachtoffers aan het eind van de route ben je er nog niet. We moeten ook investeren in het begin. De economie stimuleren in de herkomstlanden. Zodat de kans toeneemt dat ze in hun eigen land een goed bestaan kunnen opbouwen. We begonnen met het importeren van groenten uit Oost-Europa. Daarvan leerden we vrouwen uit de opvang soepen maken, als dagbesteding. Deze soepen verkochten we vervolgens in de rosse buurt.’

[kans]

NOT FOR SALE De Amerikaan David Batstone ontdekte in 2001 dat zijn favoriete Indiase restaurant in San Francisco een broeinest was voor mensenhandel. Honderden Indiase tieners bleken er te worden verhandeld om in de seksindustrie te werken. Batstone besloot het probleem wereldwijd te onderzoeken. Over zijn bevindingen schreef hij in 2007 het boek Not For Sale. Ook richtte hij een gelijknamige stichting op die strijd voert tegen mensenhandel en moderne slavernij. Not For Sale is inmiddels in vijf landen actief, waaronder in Nederland.

Journalist Jojanneke van den Berge dook twee jaar lang onder in de wereld van prostitutie en mensenhandel. Het resultaat: een vierdelige documentaire, waarin ook Not For Sale aan bod komt. Bekijk de uitzendingen op www.npo.nl/jojanneke-in-de-prostitutie

kwa r t a a l bl a d va n K a n s fo n d s

[ 13]

‘Mensen staan in de rij om hier te eten’ ‘Wij noemen de vrouwen liever geen slachtoffer van mensenhandel, maar deelnemer of trainee.

De vrouwen zelf zitten ook niet te wachten op een stempel. Ze willen hun oude leven juist achter zich laten. De training bestaat uit drie fases.

In de eerste fase geven we les in een trainingskeuken. De vrouwen leren onder andere simpele snijtechnieken en hoe ze soep kunnen maken.

Het is een soort dagbesteding. Enthousiaste deelnemers stromen door naar de tweede fase.

Daarin verwachten we wat meer van hen. Ze krijgen les in de echte keuken van het restaurant.

Samen met de koks bereiden ze de gerechten voor. Bovendien moeten ze op tijd komen en er verzorgd uitzien. In het restaurant ervaren ze dat er een normale omgangmet mannenmogelijk is - dat zijn de meesten niet gewend. De derde fase is een erkende leerwerkopleiding van het ROC in ons restaurant.’

‘Dignita is pas sinds september open, maar het loopt ontzettend goed. Soms staan mensen wel een halfuur in de rij om hier te kunnen eten.

Onze winst vloeit volledig terug in Stichting Not for Sale en ons sociale programma. Uiteindelijk willen we zelfvoorzienend zijn. Bezoekers komen in de eerste plaats voor het restaurant zelf. We lopen ook niet te koop met onze sociale doelstellingen. We verhullen niets, maar gebruiken het evenmin als uithangbord. Het is een bewuste keuze. Wij geloven dat we met een goed bedrijfsmodel en een goed restaurant meer sociale impact hebben. En dat we de vrouwen écht op weg kunnen helpen naar een betere toekomst.’

Jorrit Looijenga, bedrijfscoördinator bij Not For Sale www.eatwelldogood.nl

[ 14]

k wa r taalblad van Kan s fonds

[kans]

Ondersteun Not For Sale door eens langs te gaan bij de winkel of de brunchroom.

Dignita Store: Oudezijds Achterburgwal 82a Restaurant Dignita: Koninginneweg 218, Amsterdam (020-221 4458)

‘Stapje voor stapje gaat het beter’ ‘Met mijn man was ik uit Marokko naar Nederland gekomen. Toen hij overleed, was ik helemaal alleen. Ik ontmoette een nieuwe man, hij was ziek en ook alleen. Ik besloot voor hem te zorgen. Ik dacht dat we elkaar konden helpen.

Maar het liep anders. Ik moest dingen doen die ik niet wilde. Vreselijke dingen. Altijd moest ik werken, ’s ochtends, ’s avonds, soms zelfs ’s nachts. Schoonmaken, maar ook andere dingen. Alles. Ik was zijn slaaf. Al het geld dat ik verdiende, pakte hij af. Nooit was het genoeg, altijd wilde hij meer, meer, meer. Hij maakte me kapot, maar weggaan durfde ik niet. Hij had een pistool en achtervolgde me als ik alleen naar buiten ging. Ik was doodsbang voor hem. Mijn buurvrouw wist wat hij met mij deed. Ze wilde me helpen. Maar niemand geloofde haar. Ook de politie niet. Want hij loog tegen iedereen. Er veranderde niets. Tot mijn buurvrouw de sociale dienst belde. Zo kwam ik uiteindelijk in de opvang terecht, nu bijna twee jaar geleden.’

‘Stapje voor stapje gaat het beter. Sinds vorig jaar ga ik weer één dag in de week naar school.

Daarnaast loop ik twee dagen stage in de keuken. Daar geniet ik van. Ik leer groente snijden, afwassen, sla klaarmaken en koekjes bakken. Ik hou heel erg van koken en wil alles leren wat een chef-kok doet. Ik ben blij met deze kans. Hier zijn de mensen lief voor me. De vrouwen helpen elkaar. Soms praten we over vroeger, dat zijn erge verhalen. We doen heel veel samen. Dat vind ik fijn, want ik ben niet graag alleen. Thuis kan ik alleen maar huilen. Dan heb ik pijn en voel ik de klappen weer. Nog altijd hoor ik zijn stem in mijn hoofd – ik word er gek van. Daarom ben ik liever aan het werk. In het restaurant heb ik wat te doen.

Hier ben ik weer mens, voel ik me sterk.’

De Marokkaanse Yarah (30) werd twee jaar lang uitgebuit en mishandeld. Sinds september volgt ze een leerwerkopleiding bij Dignita, het restaurant van Not For Sale. kwa r t a a l bl a d va n K a n s fo n d s

[ 15]

missie

“

Hier heb je geen geld nodig, je talent is genoeg Ruilwinkel Westerwolde

”

Formulieren invullen, boodschappen doen, breien of strijken. Iedereen is ergens goed in. Bij de ruilwinkel Westerwolde in het Groningse Sellingen zien ze de waarde van talenten in.

Per uur verdienen dienstverleners bij de ruilwinkel twaalf Sellingen – de virtuele munteenheid. Met de verdiende punten zijn nieuwe diensten te kopen. Of tweedehands spullen. ‘Veel mensen hier zijn blij met de ruilwinkel. Ruim driehonderd mensen zijn al lid geworden. Elke dag zit onze koffietafel vol. Met mensen die even komen kijken wat er allemaal staat aan spullen, of die zelf iets komen aanbieden.’ Reina Boels is bestuurslid van de ruilwinkel Westerwolde, de enige in het gebied, dat tot de armste van Nederland behoort. ‘We willen iets toevoegen aan de lokale economie. Er wonen behoorlijk wat mensen hier met een krappe beurs. In onze winkel hoef je geen geld te hebben, je talent is genoeg. Iedereen heeft wel iets te bieden. Zo hebben we een vrouw in ons bestand die in opdracht breit, en iemand anders

[ 16]

k wa r taalblad van Kan s fonds

biedt planten uit haar tuin aan als ruilmiddel. Het mooie is dat er geen liefdadigheid aan het principe ten grondslag ligt. Ruilen is de oudste vorm van handel drijven. Het is eerlijk en waardig.’

Naast het ruilen vinden er bij de ruilwinkel ook andere activiteiten plaats, zoals een repaircafé en themamiddagen. ‘In de winter organiseerden we bijvoorbeeld een schaatsruilmiddag. Een groot succes.’ Een mooie bijkomstigheid is dat mensen uit alle lagen van de bevolking elkaar treffen in de ruilwinkel. Reina Boels: ‘Zij ontmoeten, ondersteunen, stimuleren en inspireren elkaar. Daar wordt de wereld weer een stukje leefbaarder van.’ www.ruilwinkelwesterwolde.nl

column

Groeien en bloeien Als jongetje wilde ik niet echt deugen. Ik zou gaan zwerven over de wereld. Als verstekeling meereizen op een schip. Maar toen ik zestien was, bracht de opmerking van een kapper me op een ander pad. Hij zei: ‘Ze zoeken nog acteurs voor een openluchtuitvoering van Midzomernachtdroom van Shakespeare.’ Ik deed auditie en een tijdje later stond ik op de planken. Er ging een wereld voor me open. Ik ontdekte een manier om mijn energie positief te gebruiken.

De optimistische levenslust waarmee ik in het leven sta, deel ik graag met anderen. Via mijn stichting werk ik veel met risicojongeren, gevangenen en mensen met een beperking. Het doel: hen de switch te laten maken van passief naar actief, van destructief naar creatief.. Dus je eigen kracht gebruiken om jezelf en je omgeving te laten groeien en bloeien, in plaats van te vernielen. We gebruiken daarvoor theaterprojecten, films, muziek, workshops en trainingen. Het motto is: ‘Ik kan het, ik wil het en ik doe het. Nu!’ Ons werk met gevangenen noemen we: Uit de bajes terwijl je er nog in zit. Daarbij oefenen we met hen om het beste uit zichzelf te halen en hun eigen unieke mogelijkheden te ontdekken. Sommigen beseffen ineens hoeveel pijn ze hun slachtoffers hebben aangedaan. En besluiten dan om voorgoed met de misdaad te kappen.

Zulke jongens vertellen graag hun verhaal aan kinderen op scholen in probleemwijken. Over hoe het begon met het stelen van een kauwgomballetje. En over hoe erg het is om in de gevangenis te zitten en je leven te verknallen. Die scholieren zitten dan ademloos te luisteren. Hopelijk blijft dat verhaal hangen, zodat ze straks niet bezwijken onder de groepsdruk en voor de misdaad kiezen.

Er is niets leuker dan te zien hoe mensen onverwachte kwaliteiten in zichzelf ontdekken en daardoor even helemaal opleven. Natuurlijk is ons werk niet meer dan een klein zetje in de goede richting.

Een subtiele ingang voor het positieve en het creatieve. Maar wie weet is dat nét wat ze nodig hebben om iets moois van hun leven te maken.

Peter Faber (1943) is acteur en theaterdocent. Hij speelde onder meer in toneelstukken, musicals, televisieseries en speelfilms, waaronder ‘Ciske de Rat’ en ‘Schatjes!’. De Peter Faber Stichting krijgt steun van Kansfonds. Kunstenaar Jesse Faber, een zoon van Peter, is nauw betrokken bij het werk van de stichting.

Van aalmoes tot ziekenbezoek Het ‘katholiek sociaal denken’ is de bril waarmee Kansfonds naar de samenleving kijkt. Het is een manier van denken - maar vooral van doen - om problemen in de maatschappij vanuit menselijk perspectief op te lossen. Respectvol, van onderaf, en uitgaande van mogelijkheden in plaats van beperkingen. In deze column komen mensen aan het woord die dit gedachtegoed in de praktijk brengen. kwa r t a a l bl a d va n K a n s fo n d s

[ 17]

mede [delingen] Hotel met een missie

Brabant wordt er de komende zomer nóg iets gastvrijer op. In de zomer opent het kloosterhotel De Soete Moeder in ’s Hertogenbosch de deuren voor gasten die de stad willen bezoeken, maar ook van de natuur willen genieten. Kansfonds heeft bijgedragen aan de realisatie van het hotel, dat tevens leer-werkbedrijf wordt voor jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Zij krijgen een intensief leerprogramma van maximaal een jaar, waarin ze door leermeesters worden getraind in de keuken, receptie of facilitaire dienst. De locatie, een oud klooster aan de rand van het centrum, is uniek. Het hotel krijgt 24 kamers, heeft een kapel, een moestuin en een ommuurde kloostertuin met lommerrijke zitjes. www.kloosterhoteldesoetemoeder.nl

Handen uit de mouwen

Nu het groeiseizoen weer is aangebroken, wordt er in de Nederlandse moestuinen weer volop gezaaid, gespit, gewied en geharkt. Veel moestuinen zijn sociale projecten, bedoeld om de buurt te versterken of mensen met een beperking of een afstand tot de arbeidsmarkt een zetje in de rug te geven. Zonder een beetje hulp redden deze projecten het niet. Veel moestuinen zijn daarom op zoek naar vrijwilligers. Iets voor u? Kijk dan eens rond in uw gemeente, er is vast een leuk project dat op u wacht!

Bezieling en inspiratie

Mensen in armoede, vluchtelingen, dak- en thuislozen en zieken krijgen het de komende jaren moeilijker door grote veranderingen in onze maatschappij.

Die ontwikkeling roept nieuwe vragen op over de rol van de kerk en vrijwilligers. Hoe gaan we om met kwetsbaarheid in deze tijd? Wat vraagt dat van vrijwilligers? Om die vragen te bespreken met vrijwilligers en diaconale medewerkers uit het hele land, organiseert Kansfonds op 16 april 2016 de tweede inspiratiedag voor iedereen die zich vanuit de katholieke traditie inzet voor kwetsbare mensen. Deelnemers kunnen die dag tips, ervaringen en mooie verhalen met elkaar delen.

Op www.kansfonds.nl/inspiratiedag vindt u meer informatie en kunt u zich alvast opgeven voor deze inspiratiedag.

[ 18]

k wa r taalblad van Kan s fonds

mede [mens]

‘Ik ben opgegroeid zonder de warmte en steun van een gezin.

Ik was altijd op mezelf aangewezen. Mijn moeder had drie banen, waardoor ik sinds mijn vijfde verantwoordelijk was voor het huishouden en mijn broertjes. Daar word je wel sterk van, maar het is ook eenzaam. Bij Timon, de hulpverleningsorganisatie waar ik nu woon, zagen de begeleiders dat ik hele dagen niks deed. Ik wilde niks, kwam nauwelijks mijn kamer uit. Zij hebben me aangemeld voor deze training. Die komt erop neer dat je wordt gefilmd terwijl je over je leven vertelt. Ik bleek niet de enige te zijn met een moeilijke jeugd. Ik hoorde de verhalen en ervaringen van andere meiden. Het was voor het eerst dat ik me bij anderen thuis voelde. We zijn heel close geworden tijdens deze training. Natuurlijk was het wel even wennen, de hele tijd een camera om je heen. Maar uiteindelijk viel het ons niet meer op. In de film zie je hoe we allemaal zijn ontwikkeld van snotapen naar volwassen vrouwen. Ik ben trots op wat ik heb bereikt in mijn leven, als ik erover nadenk.

En dat is wat deze training met je doet. Ik heb nu weer ritme en regelmaat in mijn leven. Zin om te studeren. En misschien wel het belangrijkste: een nieuwe familie.’

Larissa Oron (20), deelnemer Biografie in Beeld

grip op haar leven. Die kreeg ze dankzij

‘Samen met Gerdien van der Stoel heb ik Biografie in Beeld opgericht. Gerdien is psychotherapeut en hoorde veel levensverhalen van cliënten. Zelf maakte ik als journalist portretten en biografieën voor televisie en tijdschriften. Gerdien merkte dat er in de therapiekamer vaak iets moois gebeurde of werd gezegd. Zo’n moment wilde ze graag vastleggen. En ik merkte dat ik door deadlines en kijkcijfers te weinig tijd had om iemands ware persoonlijkheid echt goed te laten zien. We besloten het beste van beide werelden te combineren. Zo ontstond Biografie in Beeld. Via Kansfonds begonnen we een filmproject met kwetsbare jongeren: ‘Geloof in eigen kunnen’. De film is niet zozeer het doel, maar vooral een middel om de meiden meer inzicht en zelfvertrouwen te geven. Tijdens gesprekken, oefeningen en lunches gebeurt er van alles. We hopen dat deelnemers hun verleden kunnen verwerken, zelfbewuster worden, meer zelfvertrouwen krijgen en sterker in hun schoenen staan. Zodat ze kunnen werken aan een betere toekomst.’

de training ‘Geloof in eigen kunnen’ van

Petra Spreij, medeoprichter Biografie in Beeld

In de hoofdrol Omdat ze thuis geweld te verduren kreeg, werd Larissa Oron (20) op haar tiende uit huis geplaatst. Ze zwierf van instelling naar instelling. Nu ze zelf moeder is, wil ze meer

Biografie in Beeld. kwa r t a a l bl a d va n K a n s fo n d s

[ 19]

‘Ik heb een nieuwe familie gevonden’ Larissa Oron (20), deelnemer Biografie in Beeld. z i e pa gi na

[19]