Dichterbij 2011-3

Utrecht en omstreken Burgemeester Wolfsen stapt graag op de fiets Theo van Wijk Romeinse wegpaaltjes onder het Domplein MiniTix Bestellen en afrekenen met de mobiele telefoon Henri Oostendorp ‘Koffie is heel belangrijk voor ambtenaren’ Magazine voor leden - najaar 2011

3642

Dichterbij

De combinatie van ideĂŤle motieven met zakelijke elementen bepaalt ons succes. We doen ons uiterste best om hier de balans in te vinden. Eerlijk is eerlijk, onze handen zijn zeker niet helemaal schoon, daar werken we aan. Ook samen met de klant. We laten klanten namelijk liever inzien dat je aan duurzaamheid kan werken en begeleiden ze daarbij in plaats van ze af te serveren. Daar heeft niemand baat bij.

Samen duurzaamheid aanpakken, dat is onze visie. Al moeten we duurzaamheid wel blijven relativeren. Ik wil niet direct zeggen dat het een hype is en dat ik er niet in geloof, maar ben me wel bewust van de keerzijde van duurzaamheid. Want die is er, en vaak trekken ontwikkelingslanden daarbij aan het kortste eind.

Rien Nagel, directievoorzitter Rabobank Utrecht

3642

EftelingHotel!

Kijkoppagina12hoejezelfeen themasuitevoorhetEftelingHotel kuntontwerpeneninrichten!

INHOUD

2 RABOBANK VOORWOORD

3 RABOBANK INHOUDSOPGAVE

INHOUD 04 06 08 12 13 14 20 22 25 26 28 31 32 34

3642

42 43

Nieuws & weetjes Stemmen bij de spannende finale van het Dichtbijfonds Het verduurzamen van voedselketens ‘Hier’ is de nieuwe werk- en relaxplek op het Science Park Column van Mirjam de Rijk Wouter Bink: ‘Met duurzaamheid op een goede manier geld verdienen’ Vloerverwarming om bloemen en planten goed te houden De mobiele telefoon als portemonnee De jongens van VV Hoograven Burgemeester Wolfsen en zijn fiets Bedrijfsovername kost veel tijd Ontsnappen aan armoede met microkrediet Dagelijks elk uur het leven vastleggen, dat deed Merel Brouns een jaar lang.

2000 jaar verborgen geschiedenis op het Domplein Puzzel: maak kans op een mooie prijs Contact met de Rabobank: telefoon, e-mail en bezoekadressen

4 RABOBANK NIEUWS & WEETJES

NIEUWS NIEUWEGEIN

VRIJWILLIGERSWERK, JA!

3642

Als coöperatie heeft Rabobank een sterke lokale en maatschappelijke betrokkenheid.

Het is dan ook onze ambitie om in de financiële sector op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) toonaangevend en koploper te zijn én te blijven. Een halfjaar geleden werd Rabobank Utrecht door de Vrijwilligerscentrale Utrecht in contact gebracht met Emmaus Domstad en Resto VanHarte. Met plezier zetten de medewerkers van Rabobank Utrecht zich in om te werken bij beide organisaties. De komende twee jaar zullen ze ook nog regelmatig aan de slag gaan.

Heeft u ook interesse in een samenwerking? Neem dan contact op met de Vrijwilligerscentrale Utrecht, via 030-231 22 89 of info@vwcutrecht.nl. Zij kan uw hulp zeker gebruiken!

Een sprankelend en spraakmakend evenement op donderdag 27 oktober waarbij handel centraal staat, met als doel de kwaliteit van het maatschappelijke leven een boost te geven. Een laagdrempelige manier om invulling te geven aan Maatschappelijk Betrokken Ondernemen of om contacten op te doen en te onderzoeken wat men voor elkaar kan betekenen.

De Beursvloer wordt gehouden bij Ballast Nedam, Ringwade 71 in Nieuwegein van 15.30 tot 18.00 uur. Deelname is kosteloos.

Kijk voor meer informatie op www.samenvoornieuwegein.nl.

ÉÉN LOGO VOOR BIOLOGISCHE PRODUCTEN Steeds meer mensen in de Europese Unie willen biologische producten.

Om er zeker van te zijn dat het om een biologisch product gaat, hoeft u nog maar op één keurmerk te letten: het Europese logo voor biologische producten. Zo zijn biologische voedselwaren overal goed herkenbaar.

FESTIVAL DE BASIS 10 en 11 september op Vliegbasis Soesterberg.

Locatietheater combineren met een fietstocht op de landingsbaan en een rondleiding met de boswachter: het kan allemaal op het nieuwe festival DE BASIS. Wilt u hier naartoe? Toegang tot het terrein is gratis, wel gelden diverse prijzen voor voorstellingen. Meer info vindt u op: www.vredevanutrecht2013.nl Rabobank Utrecht is partner van Vrede van Utrecht 2013.

TEKST: LENNEKE VAN DER MEIJDEN, GABY POT BEELD: RABOBANK UTRECHT

Beursvloer

5 RABOBANK NIEUWS & WEETJES

& WEETJES GENIETEN VAN HET ARGENTIJNSE LEVEN

Naast een supermarkt komen er ook nieuwe type winkels die een aanvulling zullen zijn op de winkels aan de Kanaalstraat, en er komt een grand-café, waar men na het winkelen even neer kan strijken.”

SPORTIEVE GELDAUTOMAAT

Meer informatie vindt u op www.beleefbuenosaires.nu.

Sportcentrum Olympos geeft geldautomaat sportief tintje.

Sportcentrum Olympos op De Uithof en Rabobank Utrecht zijn al jaren partners in sport én bankzaken. De bank heeft een geldautomaat beschikbaar gesteld aan het sportcentrum, waar wekelijks ruim 10.000 studenten en personeel van De Uithof komen om te sporten. Op eigen initiatief heeft Olympos onze geldautomaat voorzien van sportstickers. Zo prijkt Naomi van As op één van de zijkanten. Een sportieve geldautomaat dus!

3642

Informatie over Sportcentrum Olympos vindt u op www.olympos.nl.

TEKST: GABY POT BEELD: RABOBANK UTRECHT

Dát is wonen in het Utrechtse Buenos Aires.

De Utrechtse wijk Lombok is een dynamische, kleurrijke wijk waar vele culturen op een goede manier samenleven. Het is een wijk die volop in ontwikkeling is. Edward Zevenbergen, senior ontwikkelingsmanager bij Bouwfonds Ontwikkeling, vertelt: ‘Er vindt een enorme inhaalslag plaats ten opzichte van het verleden. De Kop van Lombok, het nu nog braakliggende gebied tussen het Westplein en de Damstraat, is een prachtig project dat de wijk een complete metamorfose doet ondergaan. Het eerste deel dat gerealiseerd gaat worden, is Buenos Aires, vernoemd naar de Argentijnse stad, die net als Lombok een smeltkroes van culturen is. Een lekkere stad om in te leven. Wij hopen dat die leefstijl overslaat op het blok huizen. Een plek voor de echte stedeling, waar bij het struinen over de Kanaalstraat direct het ultieme vakantiegevoel ervaren wordt.’

6 RABOBANK EVENEMENTEN

Meedenkenen ontmoeten Speciaal voor leden organiseert Rabobank Utrecht verschillende activiteiten. Zo kunt u tijdens een ledenavond in gesprek gaan met de directie of brengt u een stem uit tijdens de spannende finale van het Dichtbijfonds.

3642

Tijdens de finale zijn er 21 initiatieven die zich nog eenmaal presenteren aan het publiek. De aanwezige leden van Rabobank Utrecht brengen vervolgens hun stem uit. Er zijn zeven prijzen weg te geven per regio.

Het winnende project krijgt de hoofdprijs: een cheque van maar liefst € 10.000. De tweede op rij ontvangt een bedrag van € 7.500 en de derde € 5.000. Maar ook nummer vier en vijf gaan niet met lege handen naar huis. Zij ontvangen respectievelijk € 3.500 en €2.500.

Een troostprijs kun je het haast niet noemen, want de projecten die op de zesde en zevende plek eindigen

krijgen beiden € 1.500. In totaal wordt er € 100.000 gedoneerd tijdens de finale. Het bedrag is een deel van de winst van de bank.

U ontvangt per post een uitnodiging met meer informatie over het Dichtbijfonds.

BIJEENKOMSTEN Meedenken, leden ontmoeten en bijpraten. Dat kan op de regionale bijeenkomsten van Rabobank Utrecht.

Leden worden bijgepraat over recente ontwikkelingen binnen de bank en over activiteiten van de ledenraad.

En natuurlijk is er ook tijd om in gesprek te gaan met de directie, de ledenraad en accountmanagers. Het is ook mogelijk om vooraf vragen of discussiepunten in te sturen. Die kunt u mailen naar leden@rabobank.utrecht.nl. Vermeld dan bij het onderwerp ‘ledenbijeenkomst’ en de naam van uw ledenafdeling.

DATA BIJEENKOMSTEN Maandag 10 oktober voor de afdeling Nieuwegein.

Maandag 31 oktober voor de afdeling Leidsche Rijn.

Donderdag 3 november voor de afdeling Utrecht.

U ontvangt per post een uitnodiging met meer informatie.

TEKST: GABY POT BEELD: ABE VAN ANCUM

F

FINALE DICHTBIJFONDS Met het Dichtbijfonds steunt Rabobank Utrecht maatschappelijke projecten in de regio. Tijdens de finale in november wordt de hoofdprijs van 10.000 euro uitgereikt. Om in aanmerking te komen voor deze bijdrage kunnen lokale initiatieven tot 11 september een video uploaden waarin ze vertellen waarom hun project de hoofdprijs verdient. Daarna begint de strijd.

Want er zijn maar zeven projecten per regio (Utrecht, Nieuwegein en Leidsche Rijn) die tot de finaleronde komen. Iedereen kan een stem uitbrengen tot 3 oktober op een video op www.dichtbijfonds.nl. De zes projecten met de meeste stemmen gaan door naar de finale. En de jury, die bestaat uit ledenraadsleden van Rabobank Utrecht, kiest het zevende project.

3642

8 RABOBANK DOSSIER KOFFIE

Duurzamevoedselketens Etenvooriedereen

3642

W

Wereldwijde voedselzekerheid. Het is een van de grootste uitdagingen van deze eeuw. Volgens berekeningen is er in 2050 ongeveer 70 procent meer voedsel nodig dan nu. Want er komen niet alleen meer aardbewoners; doordat het inkomen wereldwijd stijgt, kopen mensen meer eten. Volgens een Rabobank-studie is het mogelijk om in 2050 voedselzekerheid te creëren. Er is nog voldoende landbouwgrond in de wereld beschikbaar. Bovendien kan de productie vaak omhoog.

Een probleem bij de groeiende wereldbevolking is dat de voedselvraag en -voorziening letterlijk kilometers uit elkaar liggen. In landen als China en India komen er mensen bij, terwijl de vruchtbare grond in Afrika en Zuid-Amerika ligt. De internationale handel in agrarische producten zal daardoor verder toenemen.

Dat maakt denken in voedselketens essentieel, zo stelt de Rabobank-studie. Van grond tot mond, iedereen moet meewerken. Omdat multinationals steeds vaker de keten domineren, zijn zij bij uitstek geschikt om daarbij het voortouw te nemen. Maar ook de consument moet bereid zijn om voor duurzame producten te kiezen. En in sommige landen verstandiger met voedsel omgaan. In Nederland, bijvoorbeeld, gooien we voor ongeveer 2,4 miljard euro per jaar aan eten weg, per persoon gemiddeld ruim vijftig kilo!

Als mondiale food- en agribank werkt de Rabobank mee aan duurzame oplossingen. We doen dit aan de

hand van vijf Food & Agribusiness Principles: voldoende en veilige productie van voedsel, een verantwoord gebruik van natuurlijke hulpbronnen, bijdragen aan welbewuste keuzes van burgers en klanten, verantwoord houden en verzorgen van dieren en bevorderen van sociaal welzijn. Met deze principes als leidraad financieren we innovatieve ontwikkelingen en werken we samen met partners om onder meer de voedselketens tot duurzame waardeketens te transformeren. Een voorbeeld is de samenwerking met het Wereld Natuur Fonds. Samen zetten we projecten op die aantonen dat duurzaam ondernemen daadwerkelijk voor iedereen meer oplevert.

Een mooi voorbeeld van verduurzaming bij de Rabobank zelf speelt bij koffie. Per jaar worden er zo’n tien miljoen kopjes koffie gedronken bij de Rabobank.

Door de samenwerking in de keten te stimuleren, hebben we veel bereikt: inkoop van duurzame fairtrade-koffie, hergebruik van het koffieresidu, vermindering van het watergebruik, een volledig CO2-neutrale opslag en verwerking van de koffie en een financiële besparing van 18 procent. Het leverde de Rabobank de Dutch Sourcing Award op in de categorie Sustainability. Bovendien: medewerkers geven de koffie een hoger rapportcijfer. Dat maakt duurzaam ondernemen extra lekker.

TEKST: MARC VAN DE VEN, SCHRIJF-SCHRIJF, UTRECHT BEELD: RABOBANK INTERNATIONAL, ANNE VAN GELDER, JELMER DE HAAS

De wereldbevolking groeit snel: in 2050 moeten 9 miljard mensen gevoed worden. Als er niets verandert, hebben we daarvoor bijna drie aardbollen nodig. Er is dan ook een efficiënter en duurzamer voedselsysteem nodig. De Rabobank werkt daar actief aan mee.

9 RABOBANK DOSSIER KOFFIE

‘DE RABOBANK IS WERKELIJK GEÏNTERESSEERD IN ONZE ACTIVITEITEN’

3642

Dekoffieproducent Brazilië is de grootste koffieproducent ter wereld.

Vooral het Cerrado-plateau in Minas Gerais is beroemd om zijn bonen. Hier produceert het 1.300 hectare grote bedrijf Tudela Catelhana koffie van topkwaliteit. Het heeft een sterke positie in het betere segment koffie.

Manager Diogo Tudela (links op foto): ‘We hebben bewust gekozen voor partners in onze branche die een hoge kwaliteit op prijs stellen. Om te zorgen dat we die kwaliteit continu kunnen leveren, hebben we veel geïnvesteerd in irrigatie, technologie en het kweken van planten.’ Al die innovaties vereisen investeringen van een bank die de markt kent, aldus Diogo Tudela.

‘De Rabobank begrijpt onze business. Omdat ze een speler in de markt zijn, weten ze dat de ene koffie de andere niet is en dat de markt veranderlijk is. De bank ondersteunt onze dagelijkse business, maar denkt ook nadrukkelijk mee over de toekomst. De researchexpertise van de Rabobank biedt een waardevol marktinzicht. Ze nodigen ons regelmatig uit voor bijeenkomsten over de markt en trends; ze zijn werkelijk geïnteresseerd in onze activiteiten.’ Omdat de Rabobank naar de middellange en lange termijn kijkt, verwacht hij dat de relatie met de bank - net als zijn koffie - duurzaam zal zijn.

10 RABOBANK DOSSIER KOFFIE

‘WE WILDEN GEEN CONCESSIES DOEN’

3642

Dekoffieverkoper Hij is verkoper van koffie, en woont op het Pleinesbos, no. 53. Net als Multatuli, de auteur van Max Havelaar, maakt Stephan Bijlmakers zich sterk voor fairtradekoffie. ‘Wij willen eerlijke koffie verkopen’, vertelt Bijlmakers, ‘en daarbij geen enkele concessie doen aan de kwaliteit.’ Samen met zijn zakenpartner Ruud Hermus bedacht hij vorig jaar het concept 102% Coffee. ‘Al onze koffie is Max Havelaar-gecertificeerd.

Zo geven wij kleine producenten in ontwikkelingslanden een kans om een betere plek te veroveren in de handelsketen. Maar wij gaan nog een stap verder. Door alle winst plus twee procent af te staan aan SOS

Kinderdorpen, investeren we in een betere toekomst voor kinderen. Wij noemen dat ‘het nieuwe schenken’: koffie schenken op het werk en tegelijk schenken aan SOS Kinderdorpen. Fairtrade is een antwoord op de vraag wat je met je winst doet. Spek je aandeelhouders of je eigen portemonnee, of besteed je het aan de toekomstige generatie? Dat laatste doen wij.’ Ook bij het zoeken naar een financieringspartner keken de ondernemers goed om zich heen. De samenwerking met Rabobank was een natuurlijke match, aldus Bijlmakers. ‘Deze bank spant zich in om eerlijk zaken te doen en denkt kritisch mee over ons businessplan.’

11 RABOBANK DOSSIER KOFFIE

‘DE KOFFIE KON NIET ACHTERBLIJVEN’

3642

Dekoffiedrinkers ‘Koffie is heel belangrijk voor ambtenaren’, lacht Henri Oostendorp, manager bedrijfsrestaurant van de gemeente Nieuwegein. ‘Er gaan hier meer dan 5.000 kannen koffie per jaar doorheen. En dan laat ik de automaatkoffie nog buiten beschouwing.’ De gemeente Nieuwegein is sinds vorig jaar de tiende Fairtrade Gemeente van Nederland. Dat betekent dat zowel scholen, horeca en winkels als het gemeentebestuur eerlijke handel bevorderen. ‘Op het stadskantoor is fairtrade heilig’, zegt Oostendorp. ‘Volgens de criteria hoefden we maar een paar eerlijke producten in te kopen, maar inmiddels is dat een hele waslijst

geworden: van olijfolie en stroopwafels tot tropische fruitsapjes en gedroogde mango. In totaal meer dan veertig producten. Dan kon de koffie natuurlijk niet achterblijven.’ Dus deed de gemeente een aanbesteding voor de zetkoffie: alle koffie die in kannen geserveerd wordt. ‘Kwaliteit was daarbij een doorslaggevende eis.

Daarom deden we een blinde test. Uiteindelijk kwam 102% Coffee als beste uit de bus.’ Volgens de restaurantmanager heeft het fairtradebeleid van gemeenten een stimulerend effect in de productieketen.

‘Doordat we in de regio inkopen, stimuleren we lokale ondernemers om hun assortiment te verduurzamen.’

12 RABOBANK SCIENCE PARK

'Hier'ophetSciencePark Werkenenrelaxen Een geluiddempend plafond, gratis wifi en fluisterbanken. Een plek om te werken en te relaxen. Met ‘Hier’ voldoet Rabobank Utrecht aan een behoefte van studenten, kenniswerkers, medici en starters.

Bij ‘Hier’ is plek voor 35 mensen.

‘Lezen, vergaderen, brainstormen, werken en relaxen: het kan hier allemaal. De inrichting verdeelt het pand namelijk in verschillende soorten werkruimten’, zegt Van Kooten. ‘Aan de voorkant komt veel daglicht binnen. Dat zorgt voor een dynamische sfeer. Achterin is de sfeer wat intiemer. Daar staan de fluisterbanken, die door hun hoge rugleuningen een afgesloten ruimte creëren. Relaxen kan op de bank.

Met een kop koffie of al kletsend met collega’s of medestudenten.

Het geluiddempende plafond zorgt ervoor dat het geen kippenhok wordt, hoe druk het ook is. Verder is er gratis wifi en liggen er iPads met koptelefoons die je kunt gebruiken.’

TEKST: SCHRIJF-SCHRIJF, UTRECHT BEELD: BODIL ANAÏS

3642

‘‘Hier’ is een werk- en relaxplek waar mensen elkaar ontmoeten en waar ze kunnen samenwerken’, zegt Annemieke van Kooten, die ‘Hier’ namens Rabobank Utrecht runt.

‘Hier’ ligt op Het Science Park. Dé plek in Utrecht waar onderwijs, onderzoek en kennisintensieve bedrijven elkaar versterken. ‘Uit een enquête bleek dat men een werken relaxplek miste op het Science Park’, legt Van Kooten uit. ‘Zo ontstond bij Rabobank Utrecht het idee voor ‘Hier’.’

COLUMN

13 RABOBANK COLUMN

STEVIGE EISEN bedrijfsvoering. Het heeft vooral effect als bedrijven hun producten of diensten milieuvriendelijk maken.

Dat is dan ook mijn boodschap aan Utrechtse bedrijven: richt je op datgene waar je veel meer invloed mee uitoefent.

Hoe de gemeente dat zelf doet?

Jaarlijks geven we 520 miljoen euro uit aan spullen en diensten. Met dat bedrag oefenen we een flinke macht op de markt uit. We gaan alleen in zee met bedrijven die een goede balans vinden tussen milieu, sociale belangen en winst. Zo stimuleren we achterblijvende bedrijven hun product aan te passen. We stellen dus stevige eisen bij de aankoop van dagelijkse gebruiksproducten, maar vooral bij datgene waar we de meeste invloed uitoefenen: ons beleid.

Daarom voeren we binnenkort bij omvangrijke besluiten een duurzaamheidstoets uit: hoe kan het beleid zo duurzaam mogelijk uitgevoerd worden? Ik daag alle Utrechtse bedrijven en instanties uit om ook op die manier te werk te gaan. Want als het érgens kan, dan is het in Utrecht.

Mirjam de Rijk, wethouder duurzaamheid, financiën en economie in Utrecht.

MIRJAM DE RIJK ‘OEFEN DUURZAME INVLOED UIT VIA JE PRODUCT OF DIENST’

TEKST: SCHRIJF-SCHRIJF, UTRECHT BEELD: GEMEENTE UTRECHT

3642

Als duurzaam ondernemen érgens kan, dan is het in Utrecht. We hebben gemotiveerde en betrokken inwoners, innovatieve bedrijven en een keur aan kennisinstituten. Zij sporen de gemeente regelmatig aan om harder te lopen op het gebied van duurzaamheid. Wij stimuleren op onze beurt bedrijven en kennisinstellingen om er gezamenlijk voor te zorgen dat onze regio de duurzaamste van Nederland wordt.

Er is in Utrecht al veel om trots op te zijn. Waar het nog aan ontbreekt zijn innovatieve kruisbestuivingen tussen organisaties in de regio.

Waarom ligt de afzetmarkt van Utrechtse zonnepanelen alleen in China en India, en niet in Leidsche Rijn en De Meern? Een goed voorbeeld van samenwerking biedt internetprovider Lomboxnet. Dit bewonersinitiatief voorziet wijk West van glasvezelinternet. En het knoopt op een innovatieve manier partners aan elkaar. Zo heeft de provider zonnepanelen geplaatst op het dak van de Lombokse Parkschool. Die leveren energie aan de school en aan de centrale van Lomboxnet.

MVO en duurzaam ondernemen gaat verder dan de interne

14 RABOBANK ONDERNEMEN

DeDuurzameTafel Ondernemenvoor detoekomst Drie jaar geleden werd De Duurzame Tafel in het leven geroepen: een vereniging voor ondernemers en bestuurders die elkaar inspireren tot het nemen van concrete duurzame stappen. Rabobank Utrecht en Rabobank Gooiland zijn partner.

3642

LANGE TERMIJN Duurzaamheid is volgens Bink een uitgehold begrip geworden. ‘Veel mensen denken bij het horen van die term aan milieugerelateerde oplossingen. Het woord zit te veel in de groene hoek. We hopen het met De Duurzame Tafel te verbreden. Met duurzaamheid kun je gewoon op een goede manier geld verdienen. In wezen is het niets anders dan een degelijke langetermijnvisie ontwikkelen. Het draait om ondernemen voor de toekomst, met het oog op de drie P’s: people, planet, profit.’ Ook zaken als kinderarbeid en gelijkheid tussen man en vrouw horen wat Bink

betreft bij duurzaamheid. ‘Ik zie bijvoorbeeld vaak geen goede afspiegeling van de maatschappij in directies zitten. Er zitten nog steeds allemaal witte mannen met dassen boven in de kantoorgebouwen.’

PORTEMONNEE Eén van de andere doelen van De Duurzame Tafel is om de kloof tussen politiek en het mkb te verkleinen.

Bink: ‘We wijzen ondernemers bijvoorbeeld op subsidieregelingen. Uiteindelijk gaat negentig procent van de ondernemers pas iets doen als hij het in zijn portemonnee merkt. Dat geldt straks ook in omgekeerde zin: misschien betaal je in de toekomst wel een hogere rente bij de bank als je niet kan laten zien dat je een duurzame bedrijfsvoering hebt.’ Bink signaleert daarnaast nog steeds veel greenwashing in de markt. ‘Bedrijven die links het evangelie prediken, maar rechts steken laten vallen. Dat is niet geloofwaardig. Duurzaamheid moet in de kern zitten van wat je doet. Het klinkt soft, maar het moet uit het hart komen. Het gaat daarbij ook om transparantie.

Natuurlijk is dat makkelijker voor het mkb dan voor grote beursgenoteerde organisaties. Maar ook daar zijn uitzonderingen te vinden. Rabobank is lid van De Duurzame Tafel én een van de koplopers op MVO-gebied in Nederland.’

TEKST: SCHRIJF-SCHRIJF, UTRECHT BEELD: SIETSKE RAAIJMAKERS

S

‘Sommige mensen verschuilen zich achter het argument dat duurzaamheid te complex is’, begint Wouter Bink, voorzitter van De Duurzame Tafel regio Utrecht. ‘Maar ik geloof dat elke onderneming zich stapje voor stapje kan verduurzamen.’ Eén keer per twee à drie maanden is er een themasessie van De Duurzame Tafel, waarbij één van de aangesloten bedrijven een presentatie verzorgt over de oplossingen die binnen die organisatie zijn gevonden. ‘Dat kan over van alles gaan’, vervolgt Bink. ‘De ene keer laten een interieurarchitect en een arbodeskundige zien wat de mogelijkheden zijn voor duurzame werkplekken. De andere keer gaan we naar Van der Valk om te kijken met welke uitdagingen de horeca te maken heeft.’

3642

16 RABOBANK EERLIJKE BANKWIJZER

Eerlijkduurthetlangst bijdeRabobank Fairtrade voedsel, schone energie, duurzame producten.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen is in. Zo ook binnen de financiële wereld. In 2009 werd de Eerlijke Bankwijzer in het leven geroepen. Vier betrokkenen aan het woord.

tot maatschappelijk verantwoord ondernemen. Of wat te denken van het strategische partnership van de Rabobank met het Wereld Natuur Fonds? Samen zetten we ons in voor natuurbehoud in combinatie met voedselzekerheid. Dát is de positie die wij graag innemen. Overigens is er een aantal investeringen die we echt niet vinden passen bij onze morele opvattingen. De Rabobank verstrekt bijvoorbeeld geen kredieten aan bedrijven die betrokken zijn bij clusterwapens of anti-persoonsmijnen. Ook bij zaken als kinderarbeid en mensenhandel trekken we natuurlijk een streep.’ >> Bouwe Taverne, hoofd Duurzame Ontwikkelingen bij Rabobank Nederland STICHTING ALLEATO: BEWUST OVERGESTAPT ‘Wij zijn bewust overgestapt naar de Rabobank. Onze kernwaarden ‘duurzaamheid’ en ‘verbinding’ willen we ook graag terugzien bij partijen waarmee we samenwerken. De Rabobank heeft duurzaamheid hoog op de agenda staan en is zeer betrokken bij de samenleving. Zo ondersteunt Rabobank Utrecht – evenals Alleato – het initiatief ‘De Slinger Utrecht’, dat zich inzet voor een hechtere en veiligere Utrechtse samenleving. Een mooi voorbeeld van maatschappelijk betrokken ondernemen. Via de Eerlijke Bankwijzer kun je zien waar jouw bank goed scoort en waar het beter

TEKST: SCHRIJF-SCHRIJF, UTRECHT BEELD: KAY COENEN

3642

R

RABOBANK NEDERLAND: NIET UITSLUITEN ‘Als ‘mainstream dienstverlener’ biedt Rabobank alle producten aan alle branches aan. In principe sluiten we dus geen klanten uit. Natuurlijk zien we dat er sectoren zijn met bedrijfsactiviteiten die gepaard gaan met bijvoorbeeld milieuvervuiling. Zoals de landbouw of de vliegtuigindustrie. Maar in plaats van dit soort klanten direct te weren, kiest de Rabobank ervoor via dialoog en samenwerking juist iets aan deze duurzame vraagstukken te doen.

De Eerlijke Bankwijzer vind ik op zich een mooi initiatief. Probleem is alleen dat hij te zwart-wit is.

Banken die bijvoorbeeld klanten of producten met negatieve gevolgen voor het milieu uit hun pakket gooien, krijgen van de Eerlijke Bankwijzer een hogere beoordeling. Maar dat lost het probleem niet op. Neem biologische veehouderij, waar de Eerlijke Bankwijzer een sterke voorkeur voor heeft. Dat is slechts 5% van het totale aanbod. Wat moet er dan gebeuren met de andere 95% van de boeren, die niet biologisch werken?

Wij zien dat het veel meer vruchten afwerpt om met deze boeren mee te denken over schoner en duurzamer werken. Daarnaast is Rabobank onder andere marktleider in de biologische varkenshouderij. Dus dat doen we óók. Goed voorbeeld van het verduurzamen van de gangbare bedrijven is vermogensbeheerder Robeco. Die spoort bedrijven namens haar klanten aan

3642

18 RABOBANK EERLIJKE BANKWIJZER

kan. Zo vinden wij deelname van mensen aan de samenleving cruciaal – ongeacht hun geaardheid, afkomst, handicap of leeftijd. De Rabobank mag daar wat ons betreft een ferm standpunt op innemen.’ >> Jan Glastra van Loon, directeur Alleato (adviesbureau voor maatschappelijke vraagstukken) RABOBANK UTRECHT: GELEIDELIJK OVERTUIGEN ‘Accountmanagers van Rabobank Utrecht bespreken vooral bij grotere financieringen de MVO-onderwerpen die spelen in de betreffende sector. Bij een houthandel gaat het dan bijvoorbeeld over duurzaam hout. En bij een wasserette over het voorkomen van waterverspilling. Onze accountmanagers kunnen daarbij terugvallen op de informatie die Rabobank Nederland per bedrijfstak bezit. Zo nodig maken wij afspraken met klanten over het oplossen van MVO-kwesties. De voortgang wordt bijgehouden via kredietbewakingssystemen. Kortom, het vastleggen van de afspraken is zowel in het beleid als in de processen geregeld.

Je kunt de wereld niet in één dag veranderen. Daarom

probeert de Rabobank ondernemingen geleidelijk te overtuigen van nut en noodzaak van duurzaam ondernemen. Dat is in mijn ogen beter dan telkens strikt ‘nee’ zeggen tegen bedrijven die nog niet voldoen aan alle MVO-eisen. Een principieel standpunt is goed als signaal, maar de grootste impact bereik je uiteindelijk via een geleidelijke invoering van maatschappelijk verantwoord ondernemen. De Rabobank kan door haar omvang, deskundigheid en focus op food & agri veel bereiken op dit gebied.

Ik vind het jammer dat de Eerlijke Bankwijzer geen oog heeft voor maatschappelijk betrokken ondernemen.

Want daarmee onderscheidt de Rabobank zich juist sterk. Zo keren we als coöperatie een deel van onze winst uit aan maatschappelijke organisaties in ons werkgebied. De Eerlijke Bankwijzer kijkt wat mij betreft dus maar naar de helft van het verhaal. Wat we in Utrecht en omgeving doen aan maatschappelijke projecten raakt echt op een positieve manier de eigen leefomgeving van mensen.’ >> Wil Broekman, coöperatieadviseur en MVO-coördinator bij Rabobank Utrecht

3642

DE EERLIJKE BANKWIJZER ‘De Eerlijke Bankwijzer is een initiatief van Amnesty International, Dierenbescherming, FNV Mondiaal, Milieudefensie en Oxfam Novib. Samen willen we banken ertoe bewegen om bij al hun bancaire activiteiten te handelen met respect voor mens, dier en milieu.

Met onze onderzoeksrapporten en de website eerlijkebankwijzer.nl kunnen consumenten het MVO-beleid van hun bank vergelijken met dat van andere banken. Ook kunnen ze hun bank via de site aanschrijven om specifieke zorgen kenbaar te maken. Daarnaast doen we periodiek onderzoek naar de investeringspraktijk van bankgroepen. Het gaat dan om keuzes: in welke bedrijven of overheden wil je als bankgroep investeren?

Onderneemt jouw zakelijke klant op een verantwoorde manier? Wat doe je als dat niet zo is?

We vragen de bankgroepen hun invloed aan te wenden om bedrijven en overheden te (helpen) verduurzamen. We geloven sterk in de dialoog, in actief engagement vanuit de bankgroep, met met concrete en realistische doelen. Voor ons is uitsluiting van bedrijven zeker niet het primaire of ultieme doel. Maar bij ernstige, structurele schendingen, waarin na jaren praten geen verbetering komt, zou de investeringsrelatie moeten worden beëindigd. Een bank of vermogensbeheerder die dan blijft beweren dat ze invloed heeft, lijkt te worden gegijzeld door haar gesprekspartner en zet haar geloofwaardigheid op het spel.’ >> Titus Bolten, Business & Human Rights, Amnesty International (namens de projectgroep Eerlijke Bankwijzer)

19 RABOBANK EERLIJK BANKIEREN

EerlijkbankierenvolgensdeRabobank

De Rabobank werkt aan een veilige en duurzame voedselvoorziening

Door de explosieve groei van de wereldbevolking stijgt de vraag naar voedsel. Tegelijkertijd neemt de beschikbare landbouwgrond af door klimaatverandering, waterschaarste en milieuvervuiling. Samen met onze leden, klanten en andere stakeholders werken wij aan het verduurzamen van food- en agriketens.

De Rabobank draagt bij aan schone productiemethoden en duurzame energie

De Rabobank Groep streeft naar innovatie van productiemethoden en het ontwikkelen en gebruiken van duurzame energie. Hierdoor wordt een lager voorschot genomen op de natuurlijke hulpbronnen van toekomstige generaties. Ook onze eigen bedrijfsprocessen moeten hieraan voldoen.

De Rabobank bevordert economische participatie en toegang tot financiële diensten

Gelijke kansen voor en economische participatie van iedereen. Dit kernthema komt voort uit de coöperatieve wortels van de Rabobank.

Voorbeelden zijn het ontwikkelen van financiële diensten voor specifieke klantgroepen en initiatieven van lokale Rabobanken. Rabobank Foundation steunt in Nederland projecten die de zelfstandigheid en zelfredzaamheid vergroten van mensen in een achterstandspositie. In ontwikkelingslanden ligt de focus op microfinanciering en duurzame ketenontwikkeling op het gebied van koffie, katoen en cacao.

3642

De Rabobank ondersteunt lokale betrokkenheid

De lokale Rabobanken ondersteunen maatschappelijke groepen en projecten. Ook is de Rabobank actief met maatschappelijke fondsen en diensten zoals de Charity Desk, de Rabobank Foundation en het Share4More medewerkersfonds. Rabobank Development ontwikkelt internationaal commerciële bancaire activiteiten in regio’s waar weinig banken zijn. Medewerkers zetten zich in als vrijwilliger, voor Rabo Development of de Rabobank Foundation.

TEKST: SCHRIJF-SCHRIJF, UTRECHT BEELD: KAY COENEN

Zorgvuldig omgaan met de mens en zijn omgeving. Dat is al jarenlang de doelstelling van de Rabobank Groep. Op alle gebieden. Dat geldt ook voor de eigen bedrijfsvoering.

20 RABOBANK DUURZAAM

BloemenveilingPlantion Duurzamemarktplaats

B 3642

Bloemenveiling Vleuten fuseerde in 2008 met de bloemenveiling in Bemmel. In 2010 betrokken zij een nieuwbouwpand in Ede. ‘Duurzaamheid stond centraal bij het ontwerpen van dat gebouw’, zegt Peter Bakker, directeur operations. ‘Ondertussen zitten we er anderhalf jaar en zien we resultaten: de CO2-uitstoot is met 64 procent verminderd in vergelijking met de uitstoot van Bemmel en Vleuten samen.’

WINTERKOU Elke nacht komen er tussen de 500 en 1500 karren vol bloemen en planten de veiling binnen. ‘De tijd dat ze bij ons staan, zorgen we er natuurlijk voor dat ze goed geconditioneerd blijven’, zegt Bakker. ‘Bijna alle karren staan in een koelcel die zo'n 2000 vierkante meter beslaat. Snijbloemen blijven goed bij een temperatuur van vier graden, kamerplanten bij twaalf graden. Om de temperatuur te regelen, gebruiken we de warmte en kou die in de grond zit.’ In de zomer wordt de warmte van de zon opgeslagen in de grond. De kou in de winter gaat naar een andere bron. ‘Vanuit die bronnen wordt water naar boven gepompt. Via leidingen in de vloer verwarmen we het pand. Er ligt 150 kilometer aan leidingen in dit gebouw. De vloerverwarming houdt de temperatuur constant en de luchtbeweging is minimaal: ideale omstandigheden voor bloemen en planten.’

ZONLICHT De veilinghal heeft een oppervlakte van meer dan 250 duizend vierkante meter. Om dat te verlichten wordt handig gebruik gemaakt van het daglicht.

Schuinstaande panelen op het dak laten licht binnen, maar voorkomen dat zonlicht direct naar binnen straalt.

‘Want daar kunnen bloemen en planten slecht tegen.

Bovendien wordt het zo niet te warm in de hal. Naast het gebruik van daglicht vangen we ook het regenwater op. Daarmee besproeien we de boomkwekerij van Plantion. Een dak met het gebruikelijke bitumen zou het water vervuilen. Daarom zijn de daken bewust voorzien van een kunststof dakbedekking. Het water dat we opvangen komt in een bassin. Tot nu toe hebben we geen leidingwater nodig gehad om planten water te geven.’

Als de bloemen en planten geveild zijn, worden ze opgehaald door klanten. Zij mogen alleen met hun busjes de laadhal in wanneer ze een schone motor of een roetfilter hebben. ‘Als er geen certificaat achter de voorruit zit, dan mag de wagen de hal niet in. De karren met bloemen laden we dan buiten in.’ Plantion ligt naast de A30, in het midden van het land. ‘Dat was een bewuste keuze, we zijn gemakkelijk te vinden. De bloemen liggen zo snel in de winkel.’

TEKST: SCHRIJF-SCHRIJF, UTRECHT BEELD: JELMER DE HAAS

Hoe maakt een gebouw optimaal gebruik van daglicht, regenwateropvang en grondwarmte? Kijk naar het nieuwbouwpand van bloemenveiling Plantion. Dat is zo duurzaam mogelijk gebouwd.

Het resultaat: 64 procent minder CO2-uitstoot.

3642

22 RABOBANK INNOVATIE

MiniTix: Bestellenenafrekenen metdemobieletelefoon Op een vol terras wachten tot de serveerster de bestelling komt opnemen. Kleingeld bij elkaar scharrelen voor een drankje in de sportkantine. Gedoe met terugbetalen na een gedeelde taxirit met vrienden. Met mobiel betalen behoort het allemaal tot het verleden.

3642

‘Met MiniTix kun je je mobiele telefoon als portemonnee gebruiken’, vertelt Marthijn van Beusekom, adviseur Financiële Logistiek bij de Rabobank. ‘Aanmelden werkt heel eenvoudig. Via internet maak je een account aan, daar stort je geld op, en je digitale portemonnee is klaar voor gebruik. Is het geld op, dan stort je opnieuw een bedrag. Je kunt er ook voor kiezen om het saldo automatisch te laten aanvullen. Zo heb je altijd geld op zak.’

EENVOUDIG BETALEN Met dat geld kan op drie manieren betaald worden. De eerste mogelijkheid is betalen per sms, licht Van

Beusekom toe. ‘Stel dat je samen met vrienden een taxi hebt gedeeld. Of je collega heeft de lunch voorgeschoten. Dan is het vaak een enorm gehannes om elkaar terug te betalen, omdat je te weinig of geen gepast geld op zak hebt.’ Met de app voor ‘SMS Betalen’ heb je dat zo geregeld. Je geeft aan welk bedrag je wilt overboeken en naar welk 06-nummer.

Als de ontvanger nog geen MiniTix gebruikt, wordt er automatisch een account geopend. SMS Betalen kan door iedereen gebruikt worden, het maakt niet uit bij welke bank je bent aangesloten.

Een andere toepassing van MiniTix is ‘nearfield communication’. Daarvoor gebruik je een zogenaamde ‘betaalsleutel’: een chip die bijvoorbeeld in een clubpas, sleutelhanger of mobiele telefoon zit. Die chip is gekoppeld is aan je MiniTix-account. De betaalsleutel haal je langs een contactplaat, en je hebt betaald. ‘De techniek is vergelijkbaar met die van de OV-chipkaart’, verklaart Van Beusekom. ‘Bij hockeyclub Kampong is het systeem onlangs in gebruik genomen. Leden kunnen voortaan hun drankjes in de kantine met hun mobiel betalen. De portemonnee kunnen ze dus thuislaten.’ In de nabije toekomst worden nieuwe smartphones uitgerust met een chip om te betalen. Op dit moment heb je daar nog een speciale sticker voor nodig die je op of in je telefoon plakt.

TEKST: SCHRIJF-SCHRIJF, UTRECHT BEELD: BODIL ANAÏS

J

Je kunt het zo gek niet bedenken, of het is mogelijk met je mobiele telefoon. Je kunt ermee bellen, sms’en, fotograferen, navigeren, mailen, gamen, internetten en muziek luisteren. En dan zijn er nog honderdduizenden applicaties met elke denkbare functie. Waarom kunnen we dan nog niet met onze smartphone betalen? Een paar jaar geleden kwam de Rabobank al met de oplossing: MiniTix. Toen nog voornamelijk bedoeld voor betalingen op internet. Inmiddels, met de gigantische groei van het aantal smartphones in Nederland, is dit programma helemaal klaar voor mobiel gebruik.

3642

MyOrder, ten slotte, is de derde betaalmogelijkheid die gebruik maakt van MiniTix. Met deze app kun je bijvoorbeeld een drankje, afhaalmaaltijd of bioscoopkaartje bestellen en betalen. ‘Zit je op een terras waar MyOrder wordt gebruikt? Dan zoek je in de app de menukaart op, bestelt een colaatje en betaalt het direct. Daarna hoef je alleen nog maar te wachten op de serveerster die je drankje komt brengen. Via de app kunnen bijvoorbeeld ook bioscoopkaartjes besteld worden. Het kaartje ontvang je per mail. In de bioscoop laat je die mail op je telefoon zien om de zaal in te mogen. Wachten voor de kassa is dus niet meer nodig.’

KLANTVRIENDELIJK BETALEN Mobiel betalen biedt consumenten en bedrijven veel voordelen, vertelt Van Beusekom. ‘MyOrder is voor de horeca ontzettend interessant. Het scheelt veel tijd en de bediening kan veel efficiënter werken. Het enige wat ze hoeven te doen is de drankjes en hapjes rondbrengen. Bestellingen opnemen en afrekenen is niet meer nodig.’ Naast efficiënt is het ook

klantvriendelijk. Van Beusekom: ‘Wil je bijvoorbeeld een pizza bestellen, maar heb je geen contact geld in huis? Geen probleem. Op basis van je locatie laat de app zien welke bezorgdiensten in de buurt zijn. Je opent de menukaart, bestelt en betaalt een pizza, en klaar. Een belangrijk voordeel voor de ondernemer is dat zijn koerier niet meer met geld over straat hoeft.

Dat is een stuk veiliger.’ Daarmee snijdt Van Beusekom een belangrijk onderwerp aan: de veiligheid van mobiel betalen. ‘Mocht je telefoon gestolen worden, dan kun je je MiniTix-account direct blokkeren, net zoals je dat met je telefoonabonnement doet. Het saldo dat op je account staat, kan dan niet meer gebruikt worden.’ Gebruikers van MyOrder kunnen bovendien hun account beveiligen met een wachtwoord.

De techniek voor mobiel betalen bestaat al een tijdje, maar het veelvuldige gebruik laat nog op zich wachten.

‘Sommige bedrijven roepen meteen: Dit moet ik hebben!’, vertelt Van Beusekom. ‘Maar veel organisaties zijn traditioneel. Terwijl dit systeem wel

24 RABOBANK INNOVATIE

de toekomst is. Alles gaat online, mensen verwachten steeds meer gemak en snelheid. Uiteindelijk moet je er dus wel in meegaan.’ Zoals Kee Fook Chiu, eigenaar van wokrestaurant Charlie Chiu, met vestigingen op Hoog Catharijne en in winkelcentrum Overvecht. Toen hij een paar maanden geleden een presentatie van de Rabobank over MyOrder bijwoonde, was hij direct enthousiast. ‘Het leek me een goed idee, want het past goed bij de veranderende wensen van onze klanten’, vertelt Chiu. ‘Mensen maken veel gebruik van hun telefoon, dus dan is MyOrder ideaal.’ Chiu maakte een afspraak met een adviseur, gaf zijn menu door en liet het systeem installeren. ‘Dat ging allemaal eenvoudiger dan ik dacht. Alles werd geregeld, zelfs flyers en een dvd met een reclamefilmpje.’

alvast hun maaltijd bestellen en betalen. Komen ze bij ons, dan pikken ze het eten op, en klaar.’ Volgens Chiu levert het systeem niet alleen extra klantenservice, het bespaart bovendien tijd. ‘We hoeven de telefoon minder vaak op te nemen voor bestellingen. En we hebben minder kassahandelingen. Door die besparingen kunnen we 10 procent korting geven op MyOrder-bestellingen.’ MyOrder is echt een aanrader, concludeert Chiu. ‘Het werkt simpel, het biedt klanten gemak en het bespaart ons tijd.’

Volgens Chiu is MyOrder vooral nuttig tijdens de spitsuren: lunchtijd en na het werk. ‘De wachttijden voor onze wokboxen kunnen dan oplopen tot een kwartier. Dat is vaak te lang voor onze klanten. Ze hebben maar een korte pauze, of willen na hun werk snel naar huis. Nu kunnen ze op het werk of in de trein

MINITIX IN HET KORT Op www.minitix.nl maakt u in drie stappen uw eigen portemonnee aan.

Via iDEAL of een overboeking plaatst u vervolgens geld in uw portemonnee. U kunt uw portemonnee automatisch laten opladen als er geen geld meer in uw digitale portemonnee zit. Het bedrag wordt direct bijgeschreven.

3642

De mogelijkheden van MiniTix: > Op internet betalen, bijvoorbeeld bij webshops. > Mensen betalen via sms. > Een drankje, afhaalmaaltijd of bioscoopkaartje bestellen en betalen via MyOrder.

Ook ondernemers vinden meer informatie op www.minitix.nl.

25 RABOBANK STIMULERINGSFONDS

Geen tijd om te vervelen

De jongens van VV Hoograven Op straat hangen of voetballen? Dankzij Voetbalvereniging Hoograven kiezen veel jongens uit de krachtwijk Hoograven voor het laatste.

MEER DAN VOETBAL ‘Maar we willen meer zijn dan een voetbalvereniging’, vertelt Verweel.

‘Dankzij de steun van het Stimuleringsfonds kunnen we nu bijvoorbeeld samenwerken met een welzijnsorganisatie als het GG&GD.’ Met hen organiseerde VV Hoograven een avond over voeding. ‘Daar werd aan jeugdleden en hun ouders uitgelegd hoeveel suikerklontjes er in een AA-drankje zitten.’ Voor trainers zijn er ook scholingsmogelijkheden. Zij leren bij de cursus Positief Coachen hoe ze jeugdleden gemotiveerd kunnen houden. ‘Met die kennis kunnen we ook de puberende jongens bij de club houden en zo voorkomen dat ze op straat rondhangen.’

TEKST: SCHRIJF-SCHRIJF, UTRECHT BEELD: VV HOOGRAVEN

3642

In Hoograven wonen veel gezinnen die leven op het bestaansminimum.

Geld voor hobby’s is er niet en in de wijk is weinig te doen voor jongens.

Uit verveling hingen ze daarom op straat. Dat veranderde in 2005. Op initiatief van enkele jongens werd VV Hoograven opgericht. Inmiddels heeft de club 250 leden, die bijna allemaal uit de wijk komen. ‘Voetbal leert de jongens hoe ze met elkaar om moeten gaan’, vertelt Paul Verweel, voorzitter van de club. ‘De sport is een positieve stimulans in hun ontwikkeling. Het geeft ze zelfvertrouwen en verbreedt letterlijk hun wereld. Ze voetballen namelijk tegen de jongens van Kampong en uit Ondiep, maar ook op de Veluwe. De jongens én hun ouders voelen zich thuis bij de club. Het is haast een buurthuis. De jongens voetballen op het veld en hun vaders staan langs de lijn te kletsen.’

3642

EchtUtrechtsvolgens AleidWolfsen In het weekend stapt de burgemeester van Utrecht het liefst op de fiets. Tenminste, als hij vrij is. Tijdens een tocht in de regio dienen de torens van het nieuwe Rabobank-kantoor als oriëntatiepunt. ‘Je ziet ze eerder dan de Dom.’

FILEFIETSEN ‘Utrecht is een echte fietsstad. Dat merk je wel op de route van Centraal Station naar De Uithof. Daar fietsen dagelijks zo’n 20.000 mensen. Ook ik pak de fiets als ik afspraken heb in de stad. Het is behalve erg aangenaam doorgaans ook nog eens sneller. Al sta ik ook wel eens in de file. Bijvoorbeeld voor de verkeerslichten bij de Maliebaan. Daar ligt trouwens het oudste fietspad van Nederland, uit 1885. De gemeente Utrecht investeert flink om het gebruik van de tweewieler te stimuleren. Er komt een fietsbrug over het Amsterdam Rijnkanaal om zo makkelijker van en naar Leidsche Rijn te fietsen.’

TEKST: SCHRIJF-SCHRIJF, UTRECHT BEELD: JELMER DE HAAS

3642

DOORTRAPPEN ‘Als ik een weekend vrij ben, ga ik fietsen met mijn echtgenote. Ritten van vijftig tot tachtig kilometer. Dat is best veel, maar ik hou echt van fietsen. Meestal doen we een rondje in de regio. Dan fietsen we bijvoorbeeld langs Nieuwegein, Montfoort en Oudewater.

Afgelopen voorjaar fietste ik bij IJsselstein. Daar zocht ik, zoals zoveel Utrechters doen, aan de horizon naar de Domtoren. Maar voordat ik ’m in het oog kreeg, zag ik de torens van het nieuwe Rabobank-kantoor. Dat was een vreemde gewaarwording. Utrecht heeft er een nieuw herkenningspunt bij.’

28 RABOBANK BEDRIJFSOVERNAME

‘Erkomtveelopjeaf’ Overbruggingals bekroning

V 3642

‘Vroeger ging ik gewoon op vakantie en liet ik het bedrijf zorgeloos achter – ik wist immers dat de baas er nog zat. Dit jaar trek ik toch met een ander gevoel de deur achter me dicht. Want die baas, dat ben ik nu zélf.’ Ton Aertssen (44) nam dit jaar samen met zijn collega Guido Nijenhuis (34) het bedrijf Marc Vernooij Tandtechniek over. Het tandtechnisch laboratorium op industrieterrein Lage Weide is gespecialiseerd in het maken van kronen, bruggen en implantaten. Een brug is een overspanning tussen twee tanden, een kroon is een kunstmatige tand of kies. Afhankelijk van het materiaal zien ze er nagenoeg hetzelfde uit en functioneren ze net als de oorspronkelijke tanden en kiezen. ‘Onze opdrachtgevers zijn tandartsen’, legt Guido Nijenhuis uit. ‘Vroeger maakten zij de kronen en bruggen zelf. Maar omdat het arbeidsintensief en specialistisch werk is, hebben ze dat veelal uitbesteed.

Zo is ook het beroep tandtechniek ontstaan.’ Ton Aertssen vult aan: ‘We werken dus niet rechtstreeks voor mensen die een kroon of brug nodig hebben. Zij komen hier alleen voor een kleurbepaling of -correctie.’

GEBITTEN VAN GIPS Ongeveer tien mensen werken in het tandtechnisch laboratorium, waar vrolijke klanken van de lokale radiozender de ruimte vullen. ‘Vroeger gebeurde veel

met de hand’, zegt Ton Aertssen tijdens een rondleiding tussen gebitten van gips en gouden of porseleinen tanden. ‘Tegenwoordig hebben computers een belangrijk deel overgenomen. Met name het moeilijke meetwerk is grotendeels geautomatiseerd.

Dat is natuurlijk prettig, maar zorgt er tegelijk voor dat er meer concurrentie op de markt is gekomen. Gelukkig werken wij nog met echte vakmensen, die bijvoorbeeld gespecialiseerd zijn in het moeilijke eindtraject: het gieten van goud en het opbakken van porselein. Dat is echt handwerk.’

De kronen en bruggen worden gemaakt van verschillende materialen, vertellen de eigenaren. ‘Het mooiste resultaat krijg je met porselein. Dat lijkt het meest op een echte tand of kies. Daarnaast wordt veel gebruik gemaakt van een metaallegering, zoals goud.

Dat is bijzonder sterk en slijtvast. Verder zie je vaak een combinatie van metaal en porselein. Dan wordt een metalen kap gemaakt met daaroverheen een opgebakken porseleinen laag, zodat een sterke en fraaie kroon of brug ontstaat.’

DAG EN NACHT Zowel Ton als Guide werken al vele jaren in het bedrijf. ‘Ik zat op een positie waar ik niet meer verder kon komen’, zegt Ton Aertssen. ‘Ik had wel een wens om het bedrijf over te nemen en was ervan op de

TEKST: SCHRIJF-SCHRIJF, UTRECHT BEELD: SIETSKE RAAIJMAKERS

Bij een bedrijfsovername komt veel kijken. Dat was ook de ervaring van Guido Nijenhuis en Ton Aertssen. Ze zijn de kersverse eigenaren van een tandheelkundig laboratorium in Utrecht. ‘Ik raad aan voldoende tijd voor een overname uit te trekken.’

3642

30 RABOBANK BEDRIJFSOVERNAME

3642

hoogte dat de oprichter daarvoor openstond. Maar ik wist ook dat ik niet alléén verder wilde. Dit is namelijk een vak waar je echt dag en nacht mee bezig kunt zijn.

De ene week maken we zo’n dertig bruggen en kronen, de andere week zijn dat er wel honderd. Maar altijd moet het binnen twee weken af. En als je wat moois en kwalitatief hoogstaands wilt maken, kost dat nu eenmaal tijd. Vandaar dat ik Guido heb gevraagd of hij samen met mij het bedrijf wilde overnemen. Daar had hij gelukkig wel oren naar.’

Met behulp van een accountant en een gespecialiseerde accountmanager van Rabobank Utrecht werd de bedrijfsovername in goede banen geleid. Dat had meer voeten in de aarde dan ze hadden voorzien. Guido Nijenhuis: ‘Ik raad anderen aan er voldoende tijd voor uit te trekken, misschien wel een paar jaar.’

Zakenpartner Ton Aertssen: ‘Er komt best veel op je af bij een bedrijfsovername. Ook emoties spelen een grote rol. Uiteindelijk duurde het daardoor bij ons allemaal wat langer.’

HUN KINDJE Dat is ook precies wat Bert Jan Breman, accountmanager Zakelijke Relaties bij Rabobank Utrecht, bij veel klanten ervaart. ‘Twee zaken worden bij een bedrijfsovername vaak onderschat: de looptijd en de emoties. Voor veel ondernemers is het bedrijf hun kindje. Daar doe je toch niet zo makkelijk afstand van. Mede hierdoor kan er in veel gevallen discussie ontstaan over de waarde van een onderneming. Al met al kan een bedrijfsovername zomaar een jaar duren.’

Rabobank Utrecht begeleidt veel bedrijfsovernames zoals die van Marc Vernooij Tandtechniek. Bert Jan Breman: ‘Met het oog op de financiering is het verstandig de bank er in een vroegtijdig stadium bij te betrekken. Ik adviseer ondernemers bovendien zich goed te laten begeleiden door een accountant – bij voorkeur nemen koper en verkoper een andere accountant en het liefst iemand met ervaring in bedrijfsovernames. Vervolgens is het zaak een waardebepaling te laten uitvoeren. In veel gevallen raden we ook een zogenoemde ‘due diligence’ aan.

Daarbij wordt het bedrijf extra goed doorgelicht.

Vervolgens komt het aan op de financiering van de bedrijfsoverdracht. Als Rabobank hebben we daar verschillende financieringsvormen voor in huis. Ook weten we goed hoe we bijvoorbeeld Staatsgarantie in

de overnamefinanciering kunnen toepassen. Voordeel is verder dat we de lokale markt als geen ander kennen.

En tot slot zijn we diep geworteld in veel branches.

Daardoor hebben we veel informatie waarmee ondernemers hun voordeel kunnen doen bij een bedrijfsovername.’

GEZOND BEDRIJF Het tandheelkundig laboratorium draagt nog altijd de naam van de oprichter. Bewust, want die is een begrip in de markt. ‘Maar ook omdat de bedrijfsovername vers is en we niet meteen dit soort zaken willen omgooien’, aldus Ton Aertssen. ‘We hebben naast de voormalige eigenaar en onze klanten ook te maken met onze medewerkers. Zij moeten natuurlijk de tijd krijgen om te wennen aan de nieuwe situatie.’

Niet alleen de naam blijft – voorlopig – behouden. De twee nieuwe eigenaren hebben ook geen rigoureuze plannen met de onderneming. ‘Het is een gezond bedrijf dat prima loopt’, zegt Guido Nijenhuis. ‘We zetten het gewoon voort. Natuurlijk: we moeten scherp blijven op onze kwaliteit en klantvriendelijkheid.’ Ton Aertssen: ‘We willen meegaan met de innovaties binnen ons vakgebied. Oftewel: investeren in nieuwe computers. En in apparatuur waarmee bijvoorbeeld een gezichtsscan gemaakt kan worden. Ook denken we erover om in de toekomst zelf bruggen en kronen te plaatsen. Dat is heel specifiek werk, dat tandartsen steeds meer willen uitbesteden.’ Verder zal er niet veel veranderen. ‘We hebben bijvoorbeeld niet de ambitie om veel groter te worden’, zegt Guido Nijenhuis. Ton Aertssen besluit: ‘Meer is niet altijd beter.’

31 RABOBANK FOUNDATION

Microkrediet Sri Lanka

Lening en training tegen armoede Onderwijs voor haar kleinkind en medicijnen voor haar man. Mevrouw Chandrani uit Sri Lanka kon het allemaal betalen dankzij een microkrediet van de Arthacharya Foundation.

INKOMEN VERDUBBELD Dat het werk van AF haar vruchten afwerpt, blijkt uit het verhaal van mevrouw Chandrani. Vijf jaar geleden begon zij – samen met haar man, dochter en schoonzoon – groenten en planten te verbouwen voor de verkoop. Met de lening van AF kon zij zaden, planten en plastic potten kopen. De aanvraag van een tweede lening van 350 euro is bedoeld voor een nieuwe waterpomp en het cultiveren van een stuk grond om meer groenten te verbouwen. Sinds de start van het bedrijf is het inkomen van de familie Chandrani verdubbeld. De eerste lening is inmiddels volledig terugbetaald. Met de rest van de winst verbouwde de familie het huis, betaalde ze onderwijs voor een kleinkind en kocht ze medicijnen voor meneer Chandrani.

TEKST: SCHRIJF-SCHRIJF, UTRECHT BEELD: RABOBANK UTRECHT

3642

De Arthacharya Foundation (AF) verstrekt kleine leningen aan arme vrouwen in Sri Lanka. Die zetten hiermee bedrijfjes op, waarmee ze zelf aan hun armoede ontsnappen. De hulp is hard nodig, want meer dan 85 procent van de plattelandsbevolking leeft onder de armoedegrens. AF heeft het afgelopen jaar ruim 2000 nieuwe leningen kunnen afsluiten, dankzij de hulp van Rabobank Utrecht en vier andere lokale Rabobanken. En hoewel de economische crisis ook in Sri Lanka duidelijk te merken is, lukt het de vrouwen de rente en aflossingen van de microkredieten op tijd te betalen.

Naast de leningen verzorgt AF ook trainingen. De vrouwen leren hoe ze een bedrijf opstarten, of krijgen specifieke beroepslessen, bijvoorbeeld om schoonheidsspecialiste te worden.

32 RABOBANK KUNST DICHTBIJ

Drievragenaan MerelBrouns Een uitvouwbare, kartonnen tijdlijn van negentig meter lang. Waarop ze een jaar lang, per uur, haar leven vastlegt. Waar ze was en met wie, wanneer ze sliep, wat ze at. Grafisch ontwerper Merel Brouns: ‘Het is bijna een obsessie.’

3642

WAAR VERDIEN JE OP DIT MOMENT JE GELD MEE? ‘Rabobank Utrecht was op zoek naar kunstenaars om het kantoor aan de Beneluxlaan een persoonlijk tintje te geven. Ze vielen voor de stijl van mijn dagboek. Ik heb alle medewerkers, zo’n 500, per mail gevraagd naar hun ochtendritueel. Ik ga per persoon een tijdlijn maken vanaf het moment dat ze wakker worden tot het moment dat ze aan hun werk beginnen. Ik vind het

fascinerend hoe verschillend de levens van deze mensen zijn, tot het moment dat ze bij de gemene deler terechtkomen: de bank. Ik hoop dat de medewerkers nieuwsgierig worden naar elkaars leven. Een beetje idealistisch misschien, maar het is goed om je open te stellen voor anderen en begrip voor elkaar te hebben.’

WAAR DROOM JE VAN? ‘Ik was van plan om na mijn afstuderen steeds een paar maanden bij verschillende ontwerpbureaus ervaring op te doen. Maar door deze klus ben ik eigenlijk per toeval zelfstandige geworden. Ik moest nu eenmaal een KvK-nummer aanvragen. Het is fijn om eigen baas te zijn over mijn tijd. Mijn droom is om uiteindelijk ook baas over mijn eigen plek te zijn. Samen met mijn vriend en beste vriendin te reizen en werken tegelijk.

Want het is goed om ergens anders te zijn en inspiratie op te doen. Changer d’air, noemen ze dat in Frankrijk.

Als je op reis bent, zijn kleine dingen meer waard. Je bewaart een steen die op de stoep lag voor je favoriete restaurant. Of je maakt een armbandje van een loshangend draadje uit een tapijt van een bijzonder hostel. Mensen zouden moeten leven alsof ze altijd op reis zijn. Kleine dingen koesteren. Dat is eigenlijk de essentie van mijn werk.’

TEKST: SCHRIJF-SCHRIJF, UTRECHT BEELD: BODIL ANAÏS

W

WAAR KOMT DE DRANG VANDAAN OM ALLES VAST TE LEGGEN? ‘Ik heb een fascinatie voor de grootsheid van kleine dingen. Al mijn hele leven voel ik de behoefte om dagelijkse gebeurtenissen in grafiekjes en tekeningen vast te leggen. Zo heb ik een jaar lang een visueel dagboek bijgehouden. Daarin maakte ik per dag een tekeningetje van de belangrijkste gebeurtenissen. Al snel merkte ik dat een hele dag nooit in één tekening te vatten is. Daarom ben ik begonnen met de tijdlijn.

Daarin beschrijf ik elk uur. Het is bijna een obsessie.

Hoe lang ik slaap, hoe lang ik snooze, wat ik eet en met wie, waar ik ben en wat ik doe. Alles staat erop. Ik maak de tijdlijn nu nog voor mezelf. Maar ik zou het wel leuk vinden om er uiteindelijk een expositie van te maken. Als je de tijdlijn uitvouwt, heb je toch wel een aardig muurtje vol hangen.’

3642

34 RABOBANK SPONSORT

InitiatiefDomplein Levensechtereisdoor 2000jaargeschiedenis Wie over het Domplein wandelt, loopt over 2000 jaar verborgen verleden. Initiatief Domplein maakt die geschiedenis aanraakbaar en beleefbaar.

O 3642

Onder de keien van het Domplein liggen historische resten vanaf het begin van de jaartelling. Overblijfselen van het Romeinse castellum, fundamenten van Middeleeuwse kerken, restanten van het paleis Lofen en de pijlerfundamenten van de Gotische Dom. De opvallende licht- en nevelmarkeringen in de Domstraat, Servetstraat en Korte Nieuwstraat geven de contouren van de Romeinse castellummuren aan. En ook in Schatkamer I, het eerste ondergrondse publiekscentrum van Initiatief Domplein, komt de geschiedenis tot leven. Belangrijke trekpleister: de Romeinse muur, waarvan grote delen zichtbaar zijn. ‘Een bezoek aan de Schatkamer is letterlijk een reis door de tijd’, vertelt architect en initiatiefnemer Theo van Wijk. ‘We gebruiken de nieuwste audiovisuele technieken en 3D-reconstructies. Daarmee kan het publiek het Domplein op dezelfde manier ervaren als de Romeinen, 2000 jaar geleden.’

DROOM Van Wijk is al 22 jaar bezig met de geschiedenis van het Domplein. Gedreven vertelt hij over het project, en over zijn droom: vier schatkamers die door een ondergronds gangenstelsel met elkaar verbonden zijn.

Maar zover is het nog lang niet. Voorlopig richt het team van Initiatief Domplein zich op de komst van Schatkamer II, op de plek waar de tornado van 1674

het middenschip van de Gotische Dom wegvaagde.

Uitgangspunt voor het publiekscentrum zijn de twee grote werkputten die de Groningse archeoloog van Giffen in 1949 groef. ‘Eerdere opgravingen hebben allerlei vondsten opgeleverd uit verschillende tijdslagen. Muurresten en grafkelders van de Romaanse Dom staan naast pijlerfundamenten van de Gotische dom.’ Van Wijk hoopt uiteindelijk op ongeveer vijf meter diepte op Romeinse wegpaaltjes te stuiten.

‘Een uiterst ingewikkeld proces’, noemt de architect de totstandkoming van het tweede publiekscentrum. ‘De verschillende tijdslagen die we mogelijk aantreffen, kun je niet zomaar blootleggen. We willen alles natuurlijk maximaal behouden en beschermen.’ Om die reden zijn archeologen van de gemeente Utrecht midden op het plein gestart met een proefopgraving.

‘Dat is heel spannend. Uit die opgraving moet blijken of en hoe we de tweede Schatkamer kunnen maken’, vertelt Van Wijk. ‘We onderzoeken bijvoorbeeld bij welke temperatuur en vochtigheid de archeologische resten het beste bewaard blijven. Dat onderzoek doen we samen met andere steden in heel Europa. We ontwikkelen allerlei technieken die misschien ook bij andere opgravingen gebruikt kunnen worden. En wij kijken bijvoorbeeld mee met de proeven die bij de Dom in Keulen worden gedaan. Zo leren we hoe we de verschillende tijdslagen kunnen bewerken zodat ze niet

STORM BELEVEN Want dat is het uitgangspunt van Initiatief Domplein: de geschiedenis van het plein toegankelijk, aanraakbaar en beleefbaar maken. ‘In Schatkamer II willen we de geschiedenis en de grootsheid van de ingestorte kerk laten ervaren. De omvang van het schip en de fundamenten en de bouwtechniek van eeuwen geleden.

We nemen de bezoekers mee terug in de tijd. En dat allemaal zo echt mogelijk, met audio en 3D-beelden.

We laten ze de storm zelf beleven. En we kunnen ze zelfs verder terug in de tijd brengen. We verwachten dat er ook prachtige post-Romeinse en pre-Romaanse resten opduiken.’

Niet alleen de proefopgraving vormt een mogelijk obstakel voor de realisatie van de tweede Schatkamer.

Ook de kosten spelen mee. ‘Het project kost ruim 3,5 miljoen euro. De helft hebben we al binnen, dankzij subsidies van de EU, het ministerie van Economische Zaken, de provincie en gemeente Utrecht en

hoofdsponsor Rabobank Utrecht’, vertelt Van Wijk.

‘Voor de andere helft zijn we afhankelijk van fondsen, loterijen, bedrijfsleven en particulieren. Mensen met hart voor de stad kunnen op verschillende manieren bijdragen aan het project. Ze kunnen voor een klein bedrag Vriend van het Domplein worden, of een vierkante meter adopteren. Bedrijven en particulieren kunnen ook een duurzame relatie met het initiatief aangaan. Als Schatbewaarder, door een jaarlijkse bijdrage te doneren. Of als Steunbeer, waarbij ze mede-eigenaar van de Schatkamer worden.’

In de zomer van 2012 zal op basis van de proefopgraving blijken of de volledige opgraving kan starten. Begin 2013 hoopt Van Wijk de deuren van het tweede publiekscentrum te openen. ‘Dat jaar vieren we 300 jaar Vrede van Utrecht. Een heel belangrijk moment voor de stad, omdat we ons dan kandidaat stellen voor Culturele Hoofdstad van Europa in 2018.

Het is onze ambitie om het Domplein het hart van de Culturele Hoofdstad te maken. En hopelijk kunnen bezoekers tegen die tijd ook terecht in Schatkamer III en IV.’

TEKST: SCHRIJF-SCHRIJF, UTRECHT BEELD: BODIL ANAÏS

3642

alleen behouden worden, maar ook zo zichtbaar en tastbaar zijn voor het publiek.’

36 RABOBANK VOORDEEL GELDIG TOT 25-11-'11 TENZIJ ANDERS VERMELD

SPECIAAL Sfeervol besparen

3642

Yvonne Groeneveld, cabaretière, tekstschrijver en eigenaresse van het Werftheater in Utrecht heeft een nieuw theaterprogramma ‘Galerie Kitsch & Kul’.

In galerie Kitsch & Kul wordt u op hartelijke wijze ontvangen door de gastvrouw Madeleine Sans Gene. In deze cabareteske theatervoorstelling neemt Yvonne u mee in hilarische situaties waarin verrassende dialogen en gloedvolle liedjes de boventoon vieren.

Op 18 november en 19 november 2011 is er een Rabobank ledenavond. Als lid van de bank kunt u voor deze speciale voorstelling kaarten bestellen voor € 5 per stuk (normale prijs € 13). De voorstelling begint om 20.30 uur.

Kaarten kunt u reserveren via de reserveringslijn (030) 231 54 40 of via info@werftheater.nl. Geef uw naam, telefoonnummer, de datum van de voorstelling en het aantal kaarten door onder vermelding van de aanbiedingscode: rabo3642. De kaarten kunt u op de dag van de voorstelling vanaf 19.45 uur afhalen en betalen bij het Werftheater zelf (Oudegracht 60, Utrecht).

Meer over de voorstelling op www.werftheater.nl

www.rabobank.nl/dichterbij

TEKST: VDBJ_ BEELD: PURPLE PROOF

Galerie Kitsch & Kul

Een duurzaam en innovatief setje: de mini LED Moodlight en Smart Battery Charger. De mini LED Moodlight kleurt uw kamer in de kleur die u wenst, wanneer u maar wilt.

De verschillende kleuren en standen zijn te kiezen met de afstandsbediening. Dankzij LEDtechniek heeft de lamp een laag energieverbruik. Slim is de Smart Battery Charger van WattsClever. De batterijoplader laadt niet alleen oplaadbare batterijen, maar kan ook gewone AA- en AAA-alkalinebatterijen hergebruiken. Als Rabobanklid betaalt u voor de lamp geen € 49,95 maar € 37,50 en voor de batterijoplader geen € 34,95 maar € 21,95, exclusief € 5,95 verzendkosten per product.

MEER LEDENVOORDEEL OP WWW.RABOBANK.NL/DICHTERBIJ

VOOR U

Nepalese kleurenparade Handdoek ONTDEK WELK SIERAAD U HET BEST STAAT

HANDIG & HIP

Deze kettingen zijn gemaakt door Masala Beads, een mix van kleurrijk personeel, prachtige materialen en oude technieken. Masala Beads biedt werk aan mensen uit de laagste kaste en minderheidsgroepen.

Bent u een zomer-, lente-, herfst- of wintertype? De combinatie van uw haarkleur, huid en ogen is doorslaggevend. Deze handgemaakte ketting van glaskralen (55–60 cm) is verkrijgbaar in vier kleuren. U kunt een kleuranalyse doen op www.rabobank.nl/dichterbij om te kijken welk type u bent. Rabobankleden krijgen 10 euro korting en betalen € 29,95 (i.p.v. € 39,95) exclusief € 3,50 verzendkosten. Bestel via 035-7600036 en via www.rabobank.nl/dichterbij

Deze hand- en theedoekset heeft een leuk ruitje. Maar toch zijn ze net even anders dan anders.

Allereerst zijn ze niet vierkant, maar rond van vorm. Voor een echte retro-uitstraling. Ook zit het lusje in het midden van de doeken. Ideaal bij het ophangen. De set heeft een ruitpatroon en er is keuze uit twee kleuren: zwart of rood. De handdoek heeft een doorsnee van 60 cm, de theedoek van 65 cm.

Als Rabobanklid krijgt u 25% korting op de handdoekenset. U betaalt geen € 12,70 maar slecht € 9,53 per set, exclusief € 4,95 verzendkosten.

Bestel via 0561-618712 of www.rabobank.nl/dichterbij

Fiets je fit

De Nederlandse Toerfiets Unie start eind september met een nieuwe trainingscyclus. In zes zaterdagen of zondagen wordt aandacht besteed aan het verantwoord opbouwen van de conditie, fietstechnieken en het gebruik van materialen. Door de Fiets-Fit-trainingen verbetert uw conditie en maakt u zich de fietstechniek eigen. Rabobankleden krijgen € 7,50 korting op de cursus en betalen de actieprijs van € 30. www.rabobank.nl/dichterbij

TEKST: VDBJ_ BEELD: PURPLE PROOF

3642

IN 6 WEKEN KLAAR VOOR EEN TOERTOCHT

38 RABOBANK VOORDEEL GELDIG TOT 25-11-'11 TENZIJ ANDERS VERMELD

SPECIAAL Hockey Fandag 2011

Kies uw wellnessresort!

Een dagje naar de sauna is een heerlijke onderbreking van het alledaagse leven en biedt lichaam en geest ontspanning. Tegenwoordig is iedereen druk en hebben we geen tijd voor de ontspanning die men van tijd tot tijd toch even nodig heeft om weer op te laden, en waar kun je dit beter doen dan in een wellnessresort? De vijf toonaangevende wellnessresorts van Nederland hebben speciaal voor u, als lid van de Rabobank, een aantrekkelijke aanbieding samengesteld. De hele dag genieten van alle sauna- en wellnessfaciliteiten inclusief een uitgebreide lunch en een rasulbehandeling. Rabobankleden krijgen een korting van ruim 30% en betalen geen € 65 maar slechts € 45 voor dit arrangement.

Deelnemende wellness-centra: • Thermen Bussloo te Voorst • Elysium te Bleiswijk • Thermen Holiday te Schiedam en Zuidwolde • Thermae 2000 te Valkenburg • Veluwse Bron te Emst Verwen uzelf met pure ontspanning voor lichaam en geest.

Voor meer informatie www.rabobank.nl/dichterbij

www.rabobank.nl/dichterbij

TEKST: VDBJ_ BEELD: PURPLE PROOF

3642

Eindeloos genieten

Een unieke kans voor jonge hockeyfans! Is uw zoon of dochter tussen de 6 en 12 jaar en gek op hockey?

Dan heeft uw kind dit najaar de kans om de helden van het Nederlands elftal te ontmoeten.

Als partner van de KNHB organiseert de Rabobank op zaterdag 29 oktober een fandag op hockeyclub Den Bosch. De kinderen kunnen met de sporters praten en hen handige 'tips uit het vak' ontlokken.

Ook geven de sporters clinics, worden er kinderpersconferenties gehouden en kunnen kinderen op de foto met hun idolen.

Om in aanmerking te komen voor toegangskaarten kunt u kijken op

MEER LEDENVOORDEEL OP WWW.RABOBANK.NL/DICHTERBIJ

VOOR U Najaarstheater KOM MET KORTING NAAR DE KOM Rabobank Utrecht is hoofdsponsor van De Kom in Nieuwegein: dé plek om cultuur te beleven. Als Rabolid kunt u er met korting naartoe.

Iedere Dichterbij presenteren we een aantal voorstellingen in De Kom waar u tegen een aantrekkelijke prijs van kunt genieten. Dit najaar:

GO! - WERELDBAND & FRIENDS. In een cabareteske muziektheatershow combineert de fantasierijke band slapstick, zestien dansstijlen, Japanse kinderpop, Bollywood, salsa en nog wat zaken waar je vrolijk van wordt. | try-out | zaterdag 1 oktober | 20.15u. | € 18,50 | Raboprijs € 16,00

BUURMAN & BUURMAN GAAN VERHUIZEN (3+), THEATER FAMILIE. Kindervrienden Buurman & Buurman veroveren opnieuw de theaters. De onhandige klussers gaan verhuizen. Als dat maar goed gaat... | donderdag 20 oktober | 14.00u. | € 15,50 | t/m 12 jaar € 12,50 |Raboprijs: kinderen mogen gratis de buurman of ander vriendje meenemen POLDERMAN TUIGT AF – KATINKA POLDERMAN. Cabaretière Katinka Polderman is subtiel en lomp, hilarisch en ontroerend, onverstoorbaar en gortdroog. Haar programma is doorspekt met rake observaties, zelfspot en een groot taalgevoel. | zaterdag 29 oktober | 20.15u. | € 16,50 | Raboprijs € 15,00

3642

Kaarten voor deze voorstellingen kunt u telefonisch reserveren via (030) 604 55 54 en afhalen aan de kassa van De Kom, op vertoon van bon achterin deze Dichterbij.

Maximaal vier kaarten per lid, per voorstelling.

Meer informatie over de voorstellingen op www.dekom.nl

TEKST: VDBJ_ BEELD: PURPLE PROOF

THE SONGS FROM THE MOVIE SISTER ACT – THE LONDON COMMUNITY GOSPEL CHOIR. Het succes van de filmhit over de zingende en swingende nonnen verplaatst zich naar het theater, inclusief hits als ‘Oh Happy Day’ en ‘Shout!’. | dinsdag 22 november | 20.15u. | € 32,50 | Raboprijs € 28,50

40 RABOBANK VOORDEEL GELDIG TOT 25-11-'11 TENZIJ ANDERS VERMELD

SPECIAAL Brasil Festival Amsterdam

Voor leden is er de mogelijkheid deel te nemen aan een exclusief voorprogramma voorafgaand aan de Museumnacht op 29 oktober.

De Museumnacht Utrecht vindt plaats op elf verschillende locaties in en rondom het Museumkwartier. Van 20.00 tot 02.00 uur wisselen musearondleidingen zich af met bijzondere optredens van o.a. operasopraan Kelly God, Joris Linssen & Caramba, Case Mayfield, Ronald Giphart en dj Nuno dos Santos. Speciaal voor leden van Rabobank Utrecht is er een Museumnacht voorprogramma. Edwin Jacobs, directeur van het Centraal Museum, ontvangt u om 19.30 uur in zijn museum. Hij gaat in de intieme ambiance van het museum met verrassende gasten in gesprek over kunst. Na afloop kunt u zich onderdompelen in de nachtelijke sferen van de Museumnacht. De eerste 80 leden van Rabobank Utrecht die via www.museautrecht.nl online kaarten voor de Museumnacht bestellen, kunnen deelnemen aan het exclusieve voorprogramma. Vul bij het bestellen van de online-kaarten de actiecode rabomuna11 in en maak kans op toegang tot het voorprogramma. U hoort kort na de plaatsing van uw bestelling of u kunt deelnemen.

www.rabobank.nl/dichterbij

TEKST: MERIT MICHIELSEN BEELD: MUSEA UTRECHT

3642

Speciaal voorprogramma Museumnacht

Brazilië bruist! Cultureel herbergt het land het beste uit veel werelden in zich: van Indiaanse principes en westerse Barok tot de meest moderne uitingen.

De Braziliaanse volksmuziek is een smeltkroes van westerse, Indiaanse, Afrikaanse en Aziatische invloeden.

Het Concertgebouw laat in oktober de rijk gevarieerde populaire en klassieke muziek uit het hedendaagse Brazilië horen.

Rabobank is sponsor van het festival. Leden van de Rabobank krijgen daarom 20% korting op de concerten tijdens het Brasil Festival in Het Concertgebouw. U kunt telefonisch kaarten bestellen via 0900-6718345 (€ 1 p/g) onder vermelding van ‘rabobankkorting’.

Of u bestelt online via

MEER LEDENVOORDEEL OP WWW.RABOBANK.NL/DICHTERBIJ

VOOR U TOON, de musical ALEX KLAASEN NOG EENMAAL ALS TOON HERMANS De allerlaatste kans om Toon op 5 november nog één keer te beleven in de Stadsschouwburg.

Nu met exclusieve korting voor onze leden!

Toon Hermans is al ruim 10 jaar overleden, maar zijn werk leeft meer dan ooit tevoren. Liedjes als '24 Rozen', 'Appels op de tafelsprei' en 'Een ballon, een ballon, een

ballonnetje' worden door jong en oud meegezongen. Zijn conferences over Sinterklaas en de stoel brengen nog steeds hele generaties aan het lachen.

Het is geen makkelijke opgave de persoon Toon Hermans op het toneel te zetten, maar Alex Klaasen is er met vlag en wimpel in

geslaagd. Wieneke Remmers (The Sound of Music) zal komend seizoen naast Alex Klaasen terugkeren als zijn Rietje.

Dus wilt u beleven hoe Toon Hermans ooit begon op het biljart van een klein café in Sittard, uitgroeide tot Nederlands grootste clown zonder schmink en miljoenen betoverde met liedjes?

Rabobank Utrecht stelt voor haar leden 200 eersterangs kaarten beschikbaar met 50% korting voor de voorstelling op 5 november 2011. U betaalt geen € 38, maar slechts € 19. Kaarten zijn te bestellen van 2 tot en met 25 september aan de balie van de Stadsschouwburg en telefonisch (030) 230 20 23 o.v.v. ‘lid Rabobank’.

3642

Rabobank Utrecht is een van de Founders van Stadsschouwburg Utrecht. Door deze steun kan een aantal exclusieve producties in het programma van de schouwburg worden opgenomen.

Meer informatie over Toon, de musical vindt u op: www.stadsschouwburg-utrecht.nl

TEKST: MERIT MICHIELSEN BEELD: STADSSCHOUWBURG UTRECHT

Voorafgaand aan de voorstelling kunt u gebruik maken van een dinerarrangement (€ 37,50). Dit arrangement kunt u tegelijk met uw kaarten bestellen.

WINNEN

42 RABOBANK SUDOKU

Vul in en win!

Vul het diagram zo in dat alle cijfers van 1 tot en met 9 slechts één keer voorkomen in alle horizontale en verticale kolommen, en dat alle cijfers van 1 tot en met 9 voorkomen in elk van de negen vierkantjes van 3 x 3 vakjes.

U maakt kans op prachtige prijzen, zoals een kleurrijke sieradenset (ketting en armband) uit Nepal, twee toegangskaarten voor de Veluwse Bron en een fraaie ronde handdoek- en theedoekset. Kijk op www.rabobank.nl/ dichterbij voor meer informatie.

Stuur de ingevulde sudoku voor 31 oktober 2011 naar Rabobank Nederland, o.v.v. Sudoku Dichterbij 3-2011, Postbus 17100, 3500 HG Utrecht. Of stuur een e-mail (met gescande of overgetypte oplossing) naar dichterbijpuzzel@rn.rabobank.nl.

PUZZEL: JFS

3642

EEN PRACHTIGE SIERADENSET

43 RABOBANK SERVICEPAGINA

CONTACT Telefoon: (030) 287 87 87 E-mail: dichterbij@utrecht.rabobank.nl Internet: www.rabobank.nl/utrecht Bezoekadressen: De Meern, Oranjelaan 8 Harmelen, Kloosterweg 6 Nieuwegein, Schakelstede 77 Utrecht, Amsterdamsestraatweg 357 Utrecht, Beneluxlaan 31-33 Utrecht, Hammarskjﾃｶldhof 38 Utrecht, Kanaalstraat 196 Utrecht, Lange Viestraat 4 Utrecht, Maliebaan 15 Utrecht, Maliebaan 53-Z Utrecht, Seinedreef 104 Utrecht, Smaragdplein 227 Vleuten, Nieuwe Vaart 1

colofon Redactieadres Rabobank Utrecht Afdeling Communicatie & Coﾃｶperatie Postbus 223, 3500 AE Utrecht Redactie Gaby Pot, Lenneke van der Meijden, Schrijf-Schrijf, Utrecht Concept vdbj_ Bloemendaal Aanbiedingen Purple Proof BV, Soest Vormgeving Studio Nico Swanink, Haarlem Druk & handling vdbj_ print support, Bloemendaal

NIETS IN DEZE UITGAVE MAG WORDEN OVERGENOMEN OF GEKOPIEERD ZONDER SCHRIFTELIJKE TOESTEMMING VAN DE RABOBANK. DE RABOBANK EN VDBJ_ BESTEDEN UITERSTE ZORG AAN DE BETROUWBAARHEID EN ACTUALITEIT VAN ALLE GEPUBLICEERDE DATA. ONJUISTHEDEN KUNNEN ECHTER VOORKOMEN. DE RABOBANK EN VDBJ_, ALSMEDE DE AAN HEN GELIEERDE ONDERNEMINGEN EN TOELEVERANCIERS, ZIJN NIET AANSPRAKELIJK VOOR ONJUISTHEDEN OF ENIG HANDELEN OP GROND VAN DE IN DIT BLAD GEGEVEN ADVIEZEN OF GEDANE MEDEDELINGEN EN AANBIEDINGEN. DE AANBIEDINGEN ZIJN, TENZIJ ANDERS VERMELD, GELDIG VAN 2 SEPTEMBER - 25 NOVEMBER 2011.

Voordelen van het lidmaatschap: 1> 2> 3>

4>

3642

5>

SPECIALE LEDENPRODUCTEN WAARONDER LEDENCERTIFICATEN. EXCLUSIEVE AANBIEDINGEN MET KORTINGEN OP PRODUCTEN EN DIENSTEN. BETROKKENHEID BIJ MAATSCHAPPELIJKE ACTIVITEITEN. OP VERZOEK VAN LEDEN SPEELT DE RABOBANK EEN ACTIEVE ROL IN DE SAMENLEVING DOOR PROJECTEN EN ACTIVITEITEN MOGELIJK TE MAKEN. KENNIS EN NETWERKEN: UITNODIGINGEN VOOR THEMABIJEENKOMSTEN, SEMINARS, STUDIES EN PUBLICATIES EN TOEGANG TOT DIVERSE NETWERKEN (O.A. VAN ONDERNEMERS).

INVLOED EN ZEGGENSCHAP. DE RABOBANK NODIGT LEDEN ACTIEF UIT IN GESPREK TE GAAN MET DE BANK: IN LEDENPANELS, KLANKBORDGROEPEN EN DE JAARLIJKSE LEDENVERGADERING KRIJGEN WE ONGEVRAAGDE EN GEVRAAGDE ADVIEZEN VOOR DE BESTE FINANCIﾃ記E DIENSTVERLENING.

DE RABOBANK GAAT ZORGVULDIG OM MET PERSOONSGEGEVENS. MEER WETEN? ZIE PRIVACY STATEMENT RABOBANK OP WWW.RABOBANK.NL OF VRAAG ERNAAR BIJ UW RABOBANK. DICHTERBIJ IS GEMAAKT VAN EN VERPAKT IN MILIEUVRIENDELIJK MATERIAAL.

3642 ADRES POSTCODE PLAATS E-MAILADRES

3642

AANBIEDINGEN

NAAM

TOON, DE MUSICAL Het is niet nodig om een coupon in te leveren voor deze aanbieding.

Reserveer nu voor dit grootse muzikale spektakel via http://www.rabobank.nl/dichterbij of bel de reserveringslijn 0900 3006000 (€ 0,45 p.m.) o.v.v.

‘Rabobankaanbieding’. Voor Het Concertgebouw Amsterdam kan er rechtstreeks gereserveerd worden via 0900 6718345 (€ 1 p/g), dagelijks bereikbaar van 10.00 tot 17.00 uur.

DE KOM Kaarten voor de voorstellingen die u op pagina 39 vindt kunt u telefonisch reserveren via 030 604 55 54 en afhalen aan de theaterkassa van De Kom, op vertoon van deze bon. Maximaal vier kaarten per lid, per geselecteerde voorstelling. www.dekom.nl

TOON, de musical STADSSCHOUWBURG UTRECHT Wilt u beleven hoe Toon Hermans ooit begon op het biljart van een klein café in Sittard, uitgroeide tot Nederlands grootste clown zonder schmink en miljoenen betoverde met liedjes? Rabobank Utrecht stelt voor haar leden 200 eersterangs kaarten beschikbaar met 50% korting voor de voorstelling op 5 november 2011. U betaalt geen € 38,-, maar slechts € 19,-. Kaarten zijn te bestellen vanaf 2 t/m 25 september aan de balie en telefonisch (030-2302023) o.v.v. ‘lid Rabobank’.

Meer informatie over Toon, de musical vindt u op: www.stadsschouwburg-utrecht.nl

AANBIEDINGEN

NAJAARSTHEATER

Kom naar LORD OF THE RINGS IN CONCERT Dit concert is op verschillende toplocaties bij te wonen van 20 tot en met 25 november 2011 Geniet van deze prachtige symfonie en laat u meevoeren naar de fantastische wereld van elfen, hobbits, tovenaars en orks. Rabobankleden profiteren nu van 25% korting op kaarten.

Actieprijs € 41,25 (normaal € 55).

Starters een nog betere start geven.

Nu de overheid de overdrachtsbelasting verlaagt van 6% naar 2%, de huizenprijzen zijn gedaald en de rente ook nog eens relatief laag is, is het kopen van een eerste huis wel héél aantrekkelijk. En de Rabobank doet hier nog een schepje bovenop.

Wanneer je nu als starter bij ons een hypotheek afsluit, betaal je de eerste 4 maanden geen hypotheekrente. De adviseur van de Rabobank vertelt je er graag meer over.

Starters een nog betere start geven. Dat is het idee.

Nu de eerste vier maanden geen hypotheekrente.* 3642

Rabobank. Een bank met ideeën.

* Kijk voor de actievoorwaarden op rabobank.nl/eerstehuis