SCN 4-2008

SCN

jaargang 10 | nr. 4 | 2008

Kroonenberg Groep

‘Goed kan altijd beter’

Hoe gaat het met…

De Driehoek

Columns

Verwaaijen, Toorman, Brugman

Eindhoven

Wandelend door winkelgebieden

shopping centre news winkelcentra: planning, realisatie, exploitatie

marketing special

inclusief een bespreking van de ICSC marketing awards

Mensen maken het moment.

De omgeving schept de randvoorwaarde.

Kroonenberg Groep streeft naar het

Onze kernactiviteiten vastgoed-

leveren van toegevoegde waarde aan de

beleggingen en projectontwikkeling zijn

kwaliteit van winkelen, werken en

flexibel en doelgericht inzetbaar, dankzij

wonen. We stemmen functionaliteit en

onze compacte organisatie en onze

architectuur af op de lokale situatie.

expertise. Besluitvaardigheid, fi nanciĂŤle

Waarbij we werken en winkelen

daadkracht en creativiteit kenmerken

combineren met representativiteit,

het handelen van Kroonenberg Groep.

bereikbaarheid en een goed voorzieningen-

Onze strategie is om door aankoop

niveau. Economische aspecten worden

van individueel vastgoed, overname

ingebed in de bestaande infrastructuur

van bestaande portefeuilles, of het

en mede afgestemd op de wensen van

nemen van grondposities, onze groei

de gebruikers.

zeker te stellen.

REAL ESTATE INVESTMENT & DEVELOPMENT

Postbus 7538 1118 ZG Schiphol Tel. 020 5 788 788 Fax 020 6 750 430 info@kroonenberg.nl www.kroonenberg.nl

inhoud

in dit nummer

colofon

Focus on marketing

ITB Entertainment Winterconcept van Ice Carving Weijers & Frenandez De wereld van Buhren en Van Deventer Nieuwe wegen in marketing De loyalty card is terug in Rosada ICSC Marketing Awards: een review Decoratie van Accent Deco Freeriders

15

17 18 19 20 24 26 30 37 37

Shopping Centre News is het Nederlandse vakblad voor iedereen die beroepsmatig met winkelcentra te maken heeft. Ontwikkelaars, beleggers, managers, consultants, researchers, gemeenten, retailers, makelaars, toeleveranciers en anderen blijven met scn geïnformeerd over alle ontwikkelingen in winkelcentrumland. jaargang 10 (2008), nr. 4 • 56 pp. redactie

Postbus 3032, 1270 ea Huizen t 035-523 31 82 f 035-525 98 61 redactie@scnews.eu

columns Verwaaijen 5 Brugman over marketing 17 Toorman 55

rubrieken Beurs & congres Personalia In de pijplijn Servicepagina

13 5 48 54

advertenties

Mirjam van der Veer t 035-523 98 32 sales@scnews.eu abonnementen

Shopping Centre News verschijnt zes keer per jaar. Een abonnement kost slechts € 97 per kalenderjaar ex btw (voor Europa: € 109, rest van de wereld: € 118). Met een abonnement mist u niets van wat er speelt in winkelcentrumland. Bovendien krijgt u toegang tot het besloten deel van de scn-website, met onder meer het artikelenarchief (pdf ) en het fotoarchief.

U geeft u op als abonnee met een email aan abonnementen@scnews.eu.

U kunt ook gebruikmaken van het formulier op onze website, tabje ‘reageer’, keuze ‘aanvragen abonnement’. uitgever / hoofdredacteur

Edwin Brugman

projecten

divers

Batavia Stad Fase III 9 Kort projectnieuws 9 Palais Quartier Frankfurt 43 Bouw Arena Poort van start 43

Nieuws PRS Matten De Kroonenberg Groep De huismeester terug?

art director

Jeroen van Heemskerck Düker 5 11 38 41

gedrukte / verspreide oplage

3000/2900 ex. vormgeving en prepress

Hyperion creatieve communicatie, Almere

review & studies Hoe gaat het met... De Driehoek Een bezoek aan Eindhoven

6 44

druk

Plantijn Casparie, Almere issn

1571 9243

scn 4 | 2008

nieuws

Flinsterend licht

NRW Jaarprijs 2009 Op 1 september is de inschrijving geopend voor de NRW Jaarprijs 2009. In 2009 wordt deze prijs voor de twintigste maal uitgereikt. Aan deze mijlpaal zal natuurlijk de nodige extra (media-) aandacht besteed worden, waaronder een extra bijzondere uitgave van de special die Shopping Centre News al enkele jaren uitgeeft.

NRW-leden kunnen hun projecten indienen via de website. Inschrijven is mogelijk tot 1 november 2008. De feestelijke prijsuitreiking vindt plaats op woensdag 15 april 2009. Noteert u die datum alvast in uw agenda! •

Warenhuisbezoek loopt terug, consument blijft onverminderd positief De van tv bekende restauranthouders Jasper Bronckhorst en René Lancee hebben onlangs de oude halogeenverlichting in hun restaurant Flinstering vervangen door innovatieve Philips LED verlichtingsoplossingen en zo een energiebesparing van 70 procent gerealiseerd én daarmee een reductie van CO2-uitstoot. Een simpele switch maakt het mogelijk om te kiezen voor een flexibele verlichtingsoplossing waarmee zij wisselende ambiances kunnen creëren en dat op een energie-efficiënte wijze. LED verlichting is aan een sterke opmars bezig in de sfeer, winkel- en winkelcentrumverlichting.

H

et warenhuis is haar rol al trekker in winkelgebieden al enige tijd kwijt. Warenhuisbezoek maakt bij het merendeel van de consumenten geen ‘standaard onderdeel’ meer uit van een winkeltrip. Maar desondanks wordt het warenhuis als aankoopplaats nog altijd gewaardeerd door consumenten. Dit zijn enkele conclusies uit het onderzoek Consument & warenhuis, verricht door IN Retail, Trendbureau voor Winkelvastgoed. Het onderzoek gaat in op het winkelgedrag, consumentenwaardering, imago en de marktpositie van het warenhuis. minder frequent In 2006 deed IN Retail voor het

Online mini-enquête op website Scn Via de website www.scnews. eu (of www.shopping-centrenews.nl) hebben wij de mogelijkheid gecreëerd om online minienquêtes (‘polls’) te houden. Op dit moment staat er bij wijze van proef een vraagstelling over de kans op realisatie van de Mega Mall Tilburg. Heeft u een goed idee voor een vraag? Mail het ons op info@scnews.eu .

•

eerst onderzoek naar consumentengedrag in warenhuizen. Eén van de belangrijkste conclusies ten opzichte van 2006 is dat men minder frequent komt, maar meer besteedt. De marktpositie is verbeterd, maar kan versterkt worden door in te zetten op winkelbeleving, exclusiviteit, betere bewegwijzering en een grote mate van klantenservice. Winkelen in het warenhuis wordt nog steeds met een ruime voldoende beoordeeld. positief Mede op basis van de uitkomsten van het on-

derzoek ziet de toekomst er redelijk positief uit voor het warenhuis in Nederland. Namen als v&d, Hema en De Bijenkorf zijn diep geworteld in het Nederlandse winkellandschap en moeilijk weg te denken. Consumenten waarderen deze formules. Het belang van het modische segment en het horecagedeelte neemt de komende jaren toe. • informatie: www.inretail.nl

scn 4 | 2008

Leegstand winkels dreigt in achterstandswijken De Raad Nederlandse Detailhandel pleit voor onorthodoxe maatregelen tegen de dreigende winkelleegstand.

D

personalia

oor overbewinkeling in Nederland dreigen winkels in achterstandsbuurten de komende jaren het eerst te verdwijnen. De Raad Nederlandse Detailhandel (rnd) vindt dat winkels in deze buurten een belangrijke rol spelen. Bij het vertrek van winkels gaat de leefbaarheid nog verder achteruit. De rnd pleit daarom voor onorthodoxe maatregelen om ervoor te zorgen dat ondernemers in slechte buurten kunnen blijven.

Nederland beschikt inmiddels over 27 miljoen vierkante meter winkelruimte en is structureel ‘overbewinkeld’. Als gevolg daarvan staan de rendementen van winkeliers onder druk en dreigen winkels op slechte locaties de komende jaren te moeten sluiten. Dit wordt versterkt door teruglopende consumentenbestedingen. Het gevolg van leegstand is minder klantenloop voor de winkeliers die achterblijven: een neerwaartse spiraal die moeilijk te stoppen is.

De rnd wil dat de overheid en vastgoedeigenaren het ondernemen in achterstandsbuurten stimuleren. Zo moeten winkels worden vrijgesteld van onroerendezaakbelasting opdat zij kunnen investeren in de winkel of het winkelgebied. Daarnaast moeten verhuurders van winkelpanden gaan werken met variabele huurprijzen: omzetgerelateerde huur. In slechte tijden blijft de huur beperkt, eigenaren worden bovendien gestimuleerd om extra te investeren in winkelgebieden. Omzethuur wordt in Nederland nog niet gebruikt, terwijl dit in Engeland succesvol wordt toegepast. De recente cijfers van het cbs over de teleurstellende consumentenbestedingen in het tweede kwartaal 2008 zijn volgens de rnd een goede aanleiding om deze Engelse praktijk van omzethuur snel in Nederland te introduceren. Het geeft de detailhandel lucht als de conjunctuur tegenzit, maar ook als er bijvoorbeeld planschade optreedt als de gemeente besluit om de bestrating voor de winkel tijdelijk open te breken of parkeerplaatsen te schrappen. • In verband met uitbreiding van de portefeuille van Property Management (o.a.

Megastores in Den Haag en de Kalvertoren in Amsterdam) heeft SCM haar team versterkt. Jos Murre, die van Altera komt, en Peter van Ombergen, voorheen bij Actys, zijn aangetrokken als resp. hoofd technisch vastgoedmanagement en technisch manager. Bram Hulsbosch is aangetrokken als winkelcentrummanager. Hij komt van C&A. Bij Redevco Nederland zijn twee nieuwe medewerkers in dienst getreden. Priscilla van Ooijen is per 16 juni 2008 begonnen als property manager. Caroline van Slooten is per 1 juni 2008 als legal manager in dienst getreden. Priscilla van Ooijen is afkomstig van Cushman & Wakefield, waar zij werkzaam was als taxateur.

Caroline van Slooten was voorheen werkzaam bij Boekel de Nerée als advocaat voor de sectie vastgoed. •

verwaaijen Help, een nieuwe recessie!

H

et lijkt of de economische cycli steeds korter worden. Zijn we net bekomen van de vorige recessie en gewend geraakt aan een stevige groei. Staat de volgende recessie alweer voor de deur. En dat allemaal omdat er in Amerika iets te makkelijk een soort woekerhypotheken verstrekt wordt die geen mens zich kan veroorloven.

De vraag is, wat heb ik daar mee te maken? In Nederland gaat het goed. De economie draait op volle toeren en in de onderzoeksbranche is het niet anders. Druk, druk, druk. Er is nagenoeg geen werkloosheid, afgestudeerden komen vlot aan een baan en in de winkelstraten is het op een zaterdag afgeladen vol.

Maar het inflatie- en recessiespook liggen blijkbaar op de loer. Het verleden heeft geleerd dat het de overheid vlot afgaat om ons een crisis aan te praten. Zware tijden, nu bezuinigen voor later, investeren in de toekomst van onze kinderen: ik zie onze premier geflankeerd door de minister van financiën al met een ernstig gezicht verkondigen dat de BTW toch naar 22 procent moet. Dus ga ik er maar even vanuit dat de recessie echt doorzet. Wat zullen de gevolgen zijn? Volgens de RND verdwijnen dan maar liefst tienduizend zelfstandige detaillisten uit het straatbeeld. Zij kunnen zich nu nog met moeite redden, maar bij extra tegenwind vallen ze massaal om. Dan rennen we weer naar de Hema en H&M voor onze kleren en naar de Lidl en Aldi voor ons eten. Of naar Bol.com of Marktplaats om op internet onze slag te slaan. Dan laten we de groentejuwelier en dat leuke, maar wel prijzige, modewinkeltje weer links liggen. De crisis versnelt dan het proces wat al jaren gaande is en blijkbaar tijdelijk vertraagd is. Namelijk van schaalvergroting en filialisering.

Vervolgens ontstaat er leegstand, dalen de huuropbrengsten van de pensioenfondsen, moeten we extra bijstorten omdat zij hun rendementen niet halen. Dan stijgen de lonen en loopt de inflatie verder op en verdiept de crisis. Kortom, nog meer rampspoed en ellende. Maar loopt het wel zo’n vaart? Met een forse btw-verlaging is de crisis snel bezworen. En vallen we weer massaal terug in het patroon van voor de opleving? Ik hoop en denk het niet. We hebben weer de geneugten van de kleine winkelier ervaren. De verrassing, de persoonlijke aandacht en de goede service. Misschien offeren we wel onze vijfde vakantie in het jaar op om die kleine winkelier toch in stand te houden.

Of besparen we zoveel met downloaden van muziek en dvd’s dat we dat bij de kleine zelfstandige kunnen spenderen. Kortom er is nog hoop. Toch??

•

Jeroen Verwaaijen directeur onderzoek Strabo bv verwaaijen@strabo.nl

scn 4 | 2008

review

tekst en foto’s Jorine de Soet KIR kordaat in ruimte Jorine de soet is procesmanager. Zij adviseert en begeleidt bij complexe herstructureringsprocessen. www.kordaatinruimte.nl

Winkelcentrum De Driehoek in Oldenzaal bestaat negen jaar. Op 28 oktober 1999 werd het winkelcentrum officieel geopend. Foruminvest heeft het centrum ontwikkeld en het Spoorweg Pensioenfonds kocht het aan. Vorig jaar is het winkelcentrum overgegaan naar Nieuwe Steen Investments (NSI). Vanaf de opening is WPM Groep verantwoordelijk voor het beheer en het management. Hoe staat het er nu voor met het project?

Hoe gaat het met…

De Driehoek Oldenzaal

O

ldenzaal vormde in de negentiger jaren van de vorige eeuw de sterkste subregionale kern in Twente.

De combinatie van een dorpse sfeer met kleinschaligheid en gemoedelijkheid maakte dat het centrum veel consumenten uit Oldenzaal zelf, maar ook uit de omgeving aantrok. De koopavond op vrijdag en de markten op zaterdag en maandagmiddag speelden hierbij een belangrijke rol. Het centrum van Oldenzaal kon zich verheugen op bezoekers uit Oldenzaal zelf, maar ook uit Enschede, Weerselo, Losser, Hengelo, nog een aantal kleine kernen en uit Duitsland.

Al jaren vonden er niet of nauwelijks mutaties plaats in het centrum en functioneerden de daar gevestigde winkels goed.

Het feit dat het stadje over een relatief groot aantal zelfstandige ondernemers beschikte binnen een fraaie historische structuur, heeft hierbij ongetwijfeld een rol gespeeld.

In 1980 was ‘In den Vijfhoek’ al opgeleverd, een overdekt winkelcentrum dat typisch was voor die tijd met veel bochtjes, lage plafonds en smalle winkelgangen. De Hema die in ‘In den Vijfhoek’ gevestigd was, wilde graag uitbreiden, maar kon geen kant op. Deze behoefte aan schaalvergroting in combinatie met de populariteit van het Oldenzaalse centrum had tot gevolg dat er marktruimte was voor meer winkelmeters.

De plek waar De Driehoek gerealiseerd werd, was beschik-

scn 4 | 2008

baar, maar de ontwikkelaar moest wel met 34 verschillende belanghebbenden, die er positie hadden tot overeenstemming komen.

Verbetering van structuur en aanbod Doel van re-

alisatie van De Driehoek was enerzijds het bieden van ruimte aan uitbreidingsmogelijkheden van reeds gevestigde formules, anderzijds het aantrekken van landelijke ketenbedrijven die hier als gevolg van ruimtegebrek geen plek hadden kunnen vinden. Bovendien zou De Driehoek de structuur in de Oldenzaalse binnenstad verbeteren, doordat het via de Marktpassage en de Nagelpassage ‘In den Vijfhoek’ zou verbinden met de Markt. Daarnaast werd de Grootepassage gerealiseerd, een derde passage die het Agnesplein zou verbinden met de belangrijkste Oldenzaalse winkelstraat ’de Grootestraat’.

De Driehoek De Driehoek omvat in totaal 11.500 m2 ver-

huurbaar winkelvloeroppervlak en betekende daarmee een toevoeging aan het bestaande winkelareaal van 9000 m2 (de overige meters zijn vervangingsmeters). Het winkelcentrum werd aangekocht door het Spoorweg pensioenfonds en in beheer gegeven bij WPM Groep.

review

Het winkelcentrum ziet er na negen jaar in ’t geheel niet gedateerd uit In 2001 won De Driehoek de NRW-Jaarprijs. De jury roemde de harmonieuze inpassing van het project binnen haar omgeving, de aantakking op het bestaande centrumgebied, de overzichtelijke interne structuur, de materiaalkeuze en de aanwezigheid van een ruime, fraai vormgegeven parkeergarage.

Nieuws In het begin van de 21ste eeuw kwam De Driehoek

weinig positief in het nieuws. Er zou sprake zijn van substantiële leegstand. En zoals dat gebruikelijk is, wisten alle deskun-

helemaal niet gedateerd is. Het winkelcentrum heeft nog nauwelijks onderhoud nodig gehad. En echt, het ziet er ‘spik en span’ uit.

Trots Christie, Esther, Stefan en ik treffen elkaar eerst bij een

lokale horecaondernemer aan het winkelplein waar zich ook de vestiging van de Hema bevindt. Ik kom uit de fraai vormgegeven en goed verlichte parkeergarage (440 parkeerplaatsen) en stap midden in het winkelcentrum op een druk bezocht

Sfeerbeelden van De Driehoek

digen achteraf precies te analyseren waar ’m dat in zat; namelijk in het feit dat de Marktpassage in onvoldoende mate zou aantakken aan het bestaande centrumgebied.

Al deze specifieke kenmerken van De Driehoek maakten dit winkelcentrum uitermate geschikt om in het kader van de artikelenreeks ‘Hoe gaat het met’ eens een bezoek te brengen.

Duurzaam De afspraak vond plaats met Christie van de

Werfhorst, senior projectmanager, Esther Oostrom, propertymanager en Stefan Komduur, technisch manager. Allen zijn werkzaam bij WPM. We treffen elkaar in het winkelcentrum.

Vlak voor onze ontmoeting ben ik er vast even omheen gelopen en was wederom onder de indruk van de wijze waarop Foruminvest winkelcentra weet te realiseren, die hoewel ze onmiskenbaar een volledig afwijkende identiteit hebben ten opzichte van hun omgeving (centra van Foruminvest worden in het algemeen gekenmerkt door een geheel eigen stijl van een zeer hoogwaardig afwerkingsniveau, overzichtelijkheid en een altijd zeer zorgvuldig gekozen verlichting in combinatie met harmonieuze signing), toch een vrij logisch onderdeel kunnen uitmaken van een bestaand gebied. Ook hier in Oldenzaal is dat weer gelukt. En ook hier is het weer gelukt om het winkelcentrum een uitstraling te geven die na negen jaar

plein. Christie vertelt dat zij al sinds de oplevering betrokken is bij De Driehoek. Zij heeft dus vanaf het begin het hele functioneren meegemaakt. Onder het genot van een kopje koffie vertelt ze enthousiast over de afgelopen negen jaar. ‘Bij de opening van De Driehoek was heel Oldenzaal trots. Er werd zo’n fraai nieuw deel aan het centrum van Oldenzaal toegevoegd! Op het grote plein, het Agnesplein bevond, en bevindt zich nog steeds de Hema als belangrijkste trekker. En met De Driehoek leken veel meer landelijke ketens als Hunkemöller, Kruidvat, Bart Smit, Bruna en Bakker Bart Oldenzaal ontdekt te hebben. Daarnaast vonden ook lokale ondernemers als Hesselink Mode en Parfumerie Paris er hun plek.

Analyse achteraf ‘Inderdaad hebben we in de beginja-

ren van deze eeuw enige leegstand gekend’, vertelt Chistie desgevraagd. ‘Maar de wijze waarop daarover in de pers gecommuniceerd is, vind ik wat ongenuanceerd. Er werden direct relaties gelegd met de kwaliteit van het winkelcentrum, terwijl er hier duidelijk ook een aantal andere oorzaken een rol speelden. Ten eerste kenden wij in die tijd een landelijke dip in de detailhandel. Een aantal ketens verdwenen op verschillende

>

lees verder op pagina

scn 4 | 2008

review

Van links af: Esther Oostrom, Stefan Komduur en Christie van de Werfhorst.

<

vervolg van pagina

plaatsen van de Nederlandse markt. Bovendien zou binnen afzienbare tijd het Van Heekplein in Enschede opgeleverd worden. Dit baarde een aantal ondernemers hier grote zorgen. Tot slot heeft De Driehoek wellicht de eerste jaren een iets te grote broek aangetrokken door te trachten vooral de Duitse markt aan te spreken. In elk geval hebben we heel veel geleerd van deze periode. Het was nadrukkelijk alleen de Marktpassage die tijdelijk wat minder gefunctioneerd heeft als gevolg van die oorzaken. Qua marketing hebben we toen heel duidelijk het roer omgegooid. We zijn ons met onze marketing meer gaan richten op onze eigen lokale en regionale markt. Dit gold voor zowel ondernemers als consumenten. We hebben voor de marktpassage een groot aantal zelfstandige lokale en regionale ondernemers weten te contracteren en deze doen het allen nu goed. Onlangs heeft er helaas nog een zelfstandig ondernemer haar deuren moeten sluiten als gevolg van persoonlijke omstandigheden. Maar dat soort dingen hoort bij de exploitatie van een winkelcentrum. Inmiddels zijn we alweer met verschillende partijen in overleg.’

Ook in de kelder heeft De Driehoek te maken met dit soort ontwikkelingen. Daar was tot voor kort een Edah gevestigd.

Echter met de verkoop van deze formule is de ruimte leeg gekomen. WPM is nu in overleg met verschillende kandidaten en hoopt de ruimte op korte termijn weer in te vullen.

Kwaliteit en duurzaamheid Na de koffie lopen we uit-

gebreid door het winkelcentrum. En net zoals in De Tuinen in Naaldwijk valt me ook hier weer op hoe zorgvuldig het hele winkelcentrum is afgewerkt en hoe fraai ook hier weer de plafonds en wanden afgewerkt zijn. De plafonds bestaan uit houten panelen, waartussen glas is aangebracht, de wanden hebben een naturelkleur en zijn voorzien van fraaie decoraties en de vloerbedekking bestaat uit natuursteen. De rest van het winkelcentrum verkeert echter in een staat die niet de indruk geeft dat het al negen jaar open en in gebruik is.

Tijdens de wandeling lichten Christie en Esther toe dat zich er bij de oorspronkelijke oplevering geen uitstallingen mochten bevinden in de passages. Voor Oldenzaalse begrippen was dit echter te klinisch. Om die reden heeft WPM besloten voortaan uitstallingen toe te staan tot twee tegels buiten de gevel.

Volgens de gevestigde ondernemers heeft dit de verkoop goed gedaan.

Verschuivingen Na afloop van ons gesprek en de wande-

ling loop ik nog even rond in De Driehoek en in het overige Oldenzaalse centrum. Het is een fraai historisch centrum. Er lijkt echter wel een aantal verschuivingen plaats te vinden.

In de Deurningerstraat, een belangrijke lokale winkelstraat is aardig wat leegstand. En ook ‘In den Vijfhoek’, kent een opvallend aantal lege winkelunits. Dat de Marktpassage in De Driehoek een aantal jaar geleden wat leegstand heeft gekend zou wel eens te maken kunnen hebben met het feit dat er in de

scn 4 | 2008

regio meer winkelmeters zijn gerealiseerd dan de markt kan opnemen. Daardoor zou het best eens zo kunnen zijn dat het settelen van de De Driehoek wat meer tijd heeft gevraagd dan gebruikelijk.

Bovendien wordt de Marktpassage op ca ¾ van de passage onderbroken door een expeditiestraat, waarna nog een klein stukje ‘Marktpassage’ verder loopt naar de Markt. Uit ervaring weten we inmiddels dat dit soort kleine onderbrekingen noch de continuïteit van het winkelfront, noch daarmee de loopstromen ten goede komen. Tot slot kan het feit dat de markt meer een horeca-functie heeft dan een winkelfunctie hierbij nog een rol spelen.

Terugblik Terugkijkend op een dagje Oldenzaal bedenk ik

me dat het realiseren van winkelcentra en het goed laten functioneren ervan door de tijd heen altijd onzekerheden met zich mee brengt en daardoor uitermate leerzaam is. Kennis en inzicht zal de komende jaren nog belangrijker worden door het grote aantal winkelmeters dat nog in de pijplijn zit en die de markt naar verwachting niet volledig zal kunnen opvangen.

Het zal ook in Nederland in toenemende mate ‘survival of the fittest worden’, met alle gevolgen van dien.

•

Top realiseert herontwikkeling De Vlieger Zoetermeer Top Vastgoed gaat winkelcentrum De Vlieger in Zoetermeer herontwikkelen en uitbreiden. Top heeft in samenwerking met de gemeente een ontwikkelingsvisie opgesteld waarin de structuur van het wijkwinkelcentrum wordt verbeterd, de supermarkt wordt vergroot en de branchering wordt gecompleteerd. Top ontwikkelt de plannen op risicodragende basis.

De Vlieger dateert uit 1988. In de visie van Top wordt het winkelcentrum uitgebreid tot zo’n 1800 vierkante meter. Architect van het plan is ir W. Stevens BNA. Het investeringsvolume bedraagt zes miljoen euro. Het winkelcentrum is een belegging van Top Vastgoed en Buitenhuis Vastgoed.

Top Vastgoed heeft met deze acquisitie een ontwikkelingsportefeuille opgebouwd van dertien projecten met een totale beleggingswaarde van ruim 350 miljoen euro. Op jaarbasis realiseert Top een omzet van circa 100 miljoen euro. •

Batavia Stad groeit door

projectnieuws Corio koopt project in Tarsus (Turkije) Corio heeft winkelcentrum Tarsus aangekocht, een project van 25.000 m² bvo in de stad Tarsus in de provincie Mersin. Tarsus ligt in het oostelijke Middellandse-Zeegebied van Turkije. In samenwerking met de Acteeum-groep zal een winkelcentrum worden ontwikkeld van 25.000 m² bvo, waarvoor toestemming binnen het bestemmingsplan is verkregen. De totale investering in winkelcentrum Tarsus zal 50 miljoen euro bedragen en het nettoaanvangsrendement bij oplevering is minimaal 8 procent, wat in overeenstemming is met Corio’s andere investeringen in Turkije. Het winkelcentrum zal naar verwachting in 2011 opengaan. Deze transactie is in lijn met de strategie van Corio om haar positie in Turkije te versterken; winkelcentrum Tarsus wordt Corio’s elfde winkelcentrum in Turkije.

HENNES & MAURITZ IN winkelcentrum HOOGVLIET ROTTERDAM

De derde fase van Batavia Stad krijgt een luxe uitstraling

Op 2 juli 2008 ging de eerste paal de grond in voor Fase III van Batavia Stad. Opnieuw krijgt het outlet centrum in Lelystad een uitbreiding. Dit keer ruim 5.000 m², goed voor 25 topwinkels.

M

ede dankzij de succesvolle uitbreiding van vorig jaar groeide Batavia Stad Outlet Shopping in Lelystad tot één van de populairste attracties van Nederland. In 2006 werd de tien miljoenste bezoeker ontvangen, en inmiddels kunnen twee miljoen Nederlanders per jaar de verleiding van Batavia Stad niet weerstaan.

De grote metamorfose van Batavia Stad werd het eerst zichtbaar met de aanstelling van een nieuw managementteam in 2007. Nog in hetzelfde jaar werd Batavia Stad van een aantrekkelijke koopjesstad getransformeerd tot dé plek in Nederland voor 100% merkbeleving.

Mooi, mondain, maritiem en meer merkenkeus. Dankzij een indrukwekkende uitbreiding van 5500 stijlvolle vierkante meters in een nieuwe stijl, veranderde Batavia Stad in een aantrekkelijke, multifunctionele locatie aan de boorden van het Markermeer.

Nu al trekt Batavia Stad twee miljoen bezoekers per jaar. Het is daarmee de vierde attractie van Nederland. Het koopcentrum heeft zich ontwikkeld tot een katalysator voor de omgeving. Zo ontwikkelde Batavia Haven zich, waar op dit moment 500 woningen aan het water worden gebouwd. Binnenkort komt er een groot conferentiecentrum en een bijzondere beurs.

In februari 2009 wordt Fase III geopend. Het centrum zal dan in totaal 25.000 m² groot zijn. De architectuur van Fase III kenmerkt zich door chique winkelpuien die zich sierlijk rond twaalf gekandelaberde platanen krommen. De puien zijn gevat in wit stucwerk en hardsteen. Aan het water staan hoge, zwarthouten huisjes (geïnspireerd op de ‘visnetdrooghuisjes’ van Zuid-Engeland) tegen de stadsmuur aangebouwd. Deze huisjes vormen samen met het Watergebouw van Fase II een geheel. •

Kroonenberg Groep heeft aan Hennes & Mauritz winkelruimte verhuurd aan de Binnenban 13-17 in Hoogvliet. De winkel heeft een oppervlakte van 1205 m2 en is verdeeld over twee etages. In december 2008 zal de winkel op deze locatie openen.

De winkelruimte was voorheen verhuurd aan Zeeman Textielsupers en Speelgoedland Teun Roobol.

Zeeman TextielSupers is binnen winkelcentrum Hoogvliet naar een andere ruime gereloceerd. Namens Hennes & Mauritz is Inter Vastgoed Nederland als makelaar opgetreden.

Toonaangevende winkelketens in Pijnacker Onlangs hebben Hunkemöller, The Stone, Street One en Van Heemskerk Juweliers huurverklaringen getekend voor winkels in het toekomstig winkelcentrum in Pijnacker. C&A en Hema waren al gecontracteerd voor dit winkelcentrum.

ABB Ontwikkeling uit Sliedrecht is de ontwikkelaar van het nieuwe winkelcentrum dat grenst aan het huidige winkelcentrum Ackershof. Het nieuwe winkelcentrum zal 5500 m² groot worden. Het accent van dit winkelcentrum zal voornamelijk op het modesegment liggen. De bouw van het winkelcentrum zal op korte termijn starten en de verwachting is dat het winkelcentrum eind 2010/begin 2011 haar deuren voor het winkelend publiek zal openen.

De verhuurtransacties zijn verzorgd door WPM Planontwikkeling, onderdeel van WPM Groep, die de verhuur van de commerciële ruimten van het project uitvoert. •

scn 4 | 2008

6OORDELEN VAN DE 0&- KLANTENTELSYSTEMEN â&#x2013;² ,EVERING EN BEHEER VAN COMPLETE SYSTEMEN â&#x2013;² %ENVOUDIG IN GEBRUIK BETROUWBARE WERKING â&#x2013;² "EHEER EN RAPPORTAGE VIA WEBPORTALS â&#x2013;² !LLE TYPEN SENSOREN ZOALS CAMERA´S 2ADAR ) 2 ,ASER ETC â&#x2013;² +LANTGERICHTE TECHNIEK EN SOFTWARE â&#x2013;² +OPPELING MET INTRA INTERNET â&#x2013;² )NTERNETAPPLICATIES DOOR 4#0 )0 â&#x2013;² 5ITSTEKENDE PRIJS PRESTATIE VERHOUDING â&#x2013;² 'EBRUIKSKLARE OPLEVERING IN HEEL %UROPA

Ik tel even niet mee... &,5#/. "6 +ALKOVENWEG ,+ !LPHEN A D 2IJN 4EL &AX % MAIL SALES ¾ UCON NL WWW ¾ UCON NL

De huismeester is weer ter ugâ&#x20AC;¦ De conducteur, de pompbediende, de melkboer: verdwenen zijn ze door prijsconcurrentie en bezuinigingen. Maar FVH heeft de huismeester in ere hersteld. Bij het beheer van winkelcentra werkt FVH dienstverlenend met een vast aanspreekbare huismeester die er altijd is. Zowel de winkelier als het winkelend publiek hebben hier een goed en vertrouwd gevoel bij.

Dat is wel zo prettig. Ook voor uw rendement, want de aanpak van FVH (schoon, goed onderhouden én veilig) heeft bewezen een positief resultaat voor huurders te realiseren en dat heeft uiteindelijk ook een gunstige invloed op de waarde van uw vastgoed!

Shopping Centre Services

Hoge Rijndijk 3 â&#x20AC;&#x201C; 3449 HA Woerden Tel.: 0348-41 64 94 â&#x20AC;&#x201C; Fax: 0348-41 93 41 www.fvhfacility.nl - info@fvhfacility.nl

de entree Je staat er als beheerder, eigenaar of huurder niet vaak bij stil, want bij het binnenlopen van een winkelcentrum is de blik recht vooruit gericht en niet naar de vloer. Dat er bij de entree het nodige verkeerd kan gaan tijdens regen of sneeuw, komt pas onder de aandacht als het binnen, tot meters achter de inloopmat, spekglad en vies wordt. Dan moet het schoonmaakbedrijf in actie komen, wordt er gemopt en een waarschuwingsbordje geplaatst met de tekst ‘pas op glad!’. Zo, dat is opgelost....

Ton Bosma en Ton Bosma jr. van PRS Matten bv:

‘Verontreiniging en gladheid bij de entrees is echt verleden tijd’

O

pgelost? Niet echt. In Nederland regent het nu eenmaal regelmatig en een niet functionerende inloopmat is dan ook een blijvende bron van ergernis en slipgevaar. En dan hebben we het nog niet over de kosten van schoonmaak en slijtage door inloop van grind en zand aan vooral mooie en dure vloeren!

PRS Matten bv te Spijkenisse levert al ruim 25 jaar vele soorten professionele schoonloopmatten, van standaardmatten tot logomatten, aan de industrie, gezondheidszorg, kantoren en winkels. ‘Maar het juiste product voor grotere entrees bij bijvoorbeeld winkelcentra worden niet of nauwelijks door industriële wasserijen verhuurd of verkocht’, geeft Ton Bosma eerlijk toe. De bekende opneembare vochtabsorberende schoonloopmatten zijn namelijk bij zeer drukke en grote entrees niet ideaal: ze kunnen snel verzadigd raken met water en waaien bij steeds maar open- en dicht gaande schuifdeuren gemakkelijk van hun plaats, ook zijn standaard afmetingen vaak niet toereikend voor grote entrees. Vastleggen is een optie, maar dat is niet bepaald handig voor de chauffeur van het verhuurbedrijf, die de matten moet wisselen. ‘De enige professionele oplossing voor een druk belopen entree zoals in een winkelcentrum, is het ongeëvenaarde obex entreesysteem.’

De werking van het systeem is gebaseerd op het effect van een schoonloopmat, het neemt vuil en vocht op en kan ter plaatse gereinigd worden. Bovendien ligt de mat in een uitsparing en daardoor vast op z’n plaats.

is. Matten in de inloopzone van een winkel of winkelcentra moeten een goede schraapfunctie en een sterke absorptie hebben. Daarbij moet het vuil ook nog vastgehouden worden.

Dergelijke entreesystemen van de concurrent bieden dit niet.’ demonstratie Grootspraak? De heren Bosma nemen ons

mee naar een demonstratieopstelling van een concurrerend merk en het obex entreesysteem en gooien over beide producten een glas water. In deze vergelijkende test is het obex systeem de overduidelijke winnaar: het vocht is geabsorbeerd, terwijl bij de concurrent een plasje nog geruime tijd blijft liggen.

>

lees verder op pagina

Ton Bosma junior en Ton Bosma senior van PRS Matten

13

Keiharde vergelijking met de concurrent Was een

dergelijk product nog niet in Nederland te koop? Ton Bosma junior: ‘Niet in Nederland, wel al een aantal jaren in Zweden, Frankrijk en Engeland. Na bewust eerst de ontwikkelingen in deze landen te hebben afgewacht heeft PRS Matten nu voor Nederland de exclusieve distributie en gaan wij het obex systeem krachtig in de markt neerzetten. Dat moet ook, want in Nederland worden voor een gebouw al snel bestaande producten gebruikt zoals aluminium-rubber profielen die veelal door architecten worden voorgeschreven. Maar daarmee durven wij de concurrentie zonder meer aan, want uit ervaring blijkt dat dit product onvoldoende doet waarvoor het bedoeld

scn 4 | 2008 11

Het revolutionaire entreesysteem van PRS...!

ONGEËVENAARD IN PRESTATIE. Leverbaar in 8 kleuren, onbeperkt te plaatsen in elke afmeting en vorm.

Beschadigde tegels kunnen eenvoudig worden vervangen.

Functioneel, veilig, kwaliteit en professionele uitstraling.

Zet de eerste stap en vraag vandaag nog een monster en informatie aan.

P.R.S. matten B.V. – Einsteinweg 3 – 3208 KK Spijkenisse Tel. 0181-618 788 – Fax 0181-622649 – info@prs.nl – www.prs.nl

de entree <

vervolg van pagina

11

‘Het is eigenlijk heel simpel,’ zegt Bosma senior. ‘De fabrikant van het obex systeem heeft al veertig jaar expertise in schoonloopmatten’. ‘Maar obex heeft nog meer voordelen’, zegt Bosma junior. ‘De mat wordt samengesteld uit compacte tegels en kan ter plaatse op maat gemaakt worden, zonder dat er eerst een dure mal vervaardigd moet worden. We kunnen obex in elke gewenste vorm snijden, en na een aantal jaren

kunnen de belopen tegels worden omgewisseld met de onbelopen tegels. Dit noemen we modulair.’

En dan het gebruik: obex hoeft voor de reiniging niet opgenomen te worden, maar kan met een sproei-extractiemachine, die vrijwel elk schoonmaakbedrijf in gebruik heeft, eenvoudig gereinigd worden. Gevraagd naar de levensduur van obex antwoordt Ton Bosma senior: ‘Dat is eigenlijk onbekend. Ik durf bijna te zeggen 25 jaar, maar tegen die tijd zal de eigenaar wel eens een ander kleurtje willen, dus daar komen we in de praktijk nooit aan.’ mattenkunde Het gesprek met vader en zoon Bosma is

eigenlijk een mini-seminar mattenkunde geweest. Natuurlijk wordt voor dit artikel in scn het accent op het gebruik in winkelcentra gelegd, maar het is vanzelfsprekend dat de producten ook in entrees van kantoren gebruikt kunnen worden.

Ton Bosma jr.: ‘PRS Matten stuurt u graag de brochure van het obex systeem toe of komt ter plaatse de situatie op uw winkelcentrum beoordelen. Tijdens dit bezoek wordt alles eerst in kaart gebracht waarna er perfecte schaaltekeningen worden gemaakt met aansluitend een passende aanbieding. Na installatie kijken wij tezamen met de opdrachtgever of alles naar wens is uitgevoerd. Onze doelsteling is kort maar krachtig: een professionele uitstraling met kwaliteit.’

• Informatie over het OBEX entreesysteem: info@prs.nl of t 0181-618788.

donderdag 18 september Stedendriehoek Vastgoed® 2008 Nieuwe Omnisport - Apeldoorn

donderdag 30 oktober Utrecht Vastgoed® 2008 Stadion Galgenwaard - Utrecht

donderdag 25 september Noord-Holland Noord Vastgoed® 2008 DSB Stadion - Alkmaar

Woensdag 5 november West-Brabant Vastgoed® 2008 St.Jan - Roosendaal

25 september en 2 oktober Ruimtelijke ordening Eindhoven Studiecentrum voor bedrijf en overheid – www.sbo.nl/ basiscursuro.htm

donderdag 13 november Metropool Amsterdam Vastgoed® 2008 Holiday Inn - Lijnden

26 september NRW Kennisbijeenkomst: sustainability www.nrw.nl

dinsdag 25 november WinkelVastgoed® Noord-Oost 2008 Excursie naar Winkelcentrum Zwolle-Zuid!

7 oktober NRW kennisbijeenkomst www.nrw.nl

dinsdag 30 september West-Vlaanderen Vastgoed® 2008 Kursaal - Oostende donderdag 2 oktober WinkellocatieMarkt® NL 2008 Spant! - Bussum donderdag 16 oktober Fryslân Vastgoed® 2008 De Lawei - Drachten dinsdag 21 oktober Limburg Vastgoed® België 2008 Stiemerheide - Genk donderdag 23 oktober Zeeland Vastgoed® 2008 Leisure Center Terneuzen

donderdag 27 november Den Haag Vastgoed® 2008 Bink36 – Den Haag publicaties: Managen van samenwerkingsprocessen Te bestellen via onze website: www.managementproducties.com

6-8 oktober Expo Real München (D) www.exporeal.net

19-21 november MAPIC Cannes (F) www.mapic.com 12 december NRW lunchbijeenkomst Stadsfeestzaal Antwerpen (B) www.nrw.nl 15 april 2009 NRW jaarvergadering & uitreiking NRW Jaarprijs Locatie: n.n.b. www.nrw.nl

beurzen en congressen

De modulaire obex-tegel

22-24 april 2009 ICSC European conference Barcelona (S) www.icsc.org

6-7 november ICSC European research seminar Rome (I) www.icsc.org

scn 4 | 2008 13

Performance Elke dag worden we uitgedaagd om te presteren.

MK Illumination draagt daar graag aan bij. Wij ontwerpen, produceren en installeren decoratieve concepten die uw winkelcentrum onderscheiden van de concurrentie.

MK Illumination, the full service company

shoppingcentre@mk-illumination.com www.mk-illumination.com

marketing special

inclusief een bespreking van de ICSC marketing awards

scn 2 | 2008 15

lichtend voorbeeld!

Voor de feeĂŤrieke verlichting van een pand, een winkelstraat of zelfs een compleet winkelcentrum neemt Homan u zorgen uit handen. Want met onze opvallende feestverlichting maken we van elk object of evenement een sfeervolle aangelegenheid. Op tijd, betrouwbaar en betaalbaar. Daar steken we ook voor u al onze energie in. altijd homan inschakelen!

Bel voor meer informatie 0297 - 28 21 21, mail naar info@homan.nl of kijk op www.homan.nl!

t i j d e l i j k e s t r o o m v o o r z i e n i n g â&#x20AC;˘ f e e s t v e r l i c h t i n g â&#x20AC;˘ e l e k t r o - a g g r e g at e n â&#x20AC;˘ k e r m i s 8181-? HOMAN 202X125.indd 1

22-01-2008 10:49:01

ATIE KOMT IC N U M M O C WF DE VERF IT U R E T E B NOG adres... w u ie n n e e op

BO 4UBUFOMB ( TDI PHFOCP ´T )FSU U F WFSJH 0O[F P MJKWFO T O C HFHFWF JK[JHE X F H O P NBSLFUJOH DPNNVOJDBUJFQMBOOFO QSPNPUJFKBBSQMBOOFO DPODFQUPOUXJLLFMJOHFO FWFOU PSHBOJTBUJFT DPNNFSDJqMF BDUJFT CFHFMFJEJOH IFSPOUXJLLFMJOHFO

WF_adv_224x152_SCN_verhuis_4.indd 1

8FJKFST 'FSOBOEF[ DPNNVOJDBUJF PSHBOJTBUJF +BO 4DIzGGFSMBBO 3& ´T )FSUPHFOCPTDI 5 ' XXX XGDPNNVOJDBUJF OM JOGP!XGDPNNVOJDBUJF OM

20-08-2008 14:06:35

column

brugman ‘Dit winkelcentrum is van ons’

Z

Twee topacts die u via ITB in huis kunt halen

ITB Entertainment ITB Entertainment Group kan putten uit jarenlange ervaring in het ontwikkelen van creatief en spraakmakend entertainment. Het bedrijf verzorgt shows en de boekingen van een ruime selectie nationale en internationale artiesten.

Het creatief team van specialisten zet nieuwe trends en volgt hypes op de voet. Na diverse succesvolle producties presenteert ITB Entertainment ook voor 2009 geheel nieuwe eigentijdse shows en originele consumentenacties voor winkelcentra. Het zijn vooral overweldigende, licht prikkelende, bizarre en kleurrijke shows, waarin alle zintuigen worden geprikkeld. Ook elementen uit populaire televisieprogramma’s zijn via het bedrijf te boeken.

De afdeling Film & multimedia produceert een breed scala aan multimediale creatieve concepten. De afdeling werkt met narrowcasting, digitale magazines, clips op het mobieltje en televisie op het internet. De brochure staat bol van de originele shows en creatieve ideeën. Kijk bijvoorbeeld naar de aantrekkelijke acts & items op het gebied van life style promoties. Tevens biedt ITB Entertainment attractieve workshops en originele seizoenacties aan.

•

oals u wellicht weet, besteden wij in onze vierde editie van elk jaar extra aandacht aan winkelcentrummarketing. Zo ook deze keer, met niet alleen berichten uit Nederland, maar ook uit Europa in de vorm van de inzendingen op de ICSC Marketing Awards van dit jaar. Verschillende van deze inzendingen steken nadrukkelijk in op ‘community relations’.

Daarover straks. Eerst echter iets over publiciteit.

De aard van onze Nederlandse winkelcentra brengt veelal een beperkt geografisch bereik met zich mee. Buurt-, wijk- of stadsdeelcentra hoeven geen dure publiciteitscampagnes op de regio los te laten: de reclame-Euro die in de periferie van het marktgebied terecht komt, zal maar weinig rendement opleveren. Daarentegen streeft het stadsdeelcentrum naar een zo hoog mogelijke bezoekfrequentie van de consument uit het gehele marktgebied. De consument in dit gebied zal voor mode, duurzame- en luxe-artikelen, bijna automatisch naar het stadsdeelcentrum komen. Maar voor de dagelijkse levensbehoeften ligt dit wat minder voor de hand. Het stadsdeelcentrum moet dus zo af en toe ook bij de consument in het gehele marktgebied onder de aandacht komen. Deels zullen de gevestigde ondernemers daar met hun reclame voor zorgen, deels zal dit onder de vlag (=identiteit) van het winkelcentrum gebeuren.

Wat is hierin nog te bereiken? Nog maar zelden zien we dat ketenbedrijven in hun publiciteit (folder, advertentie of TV) het logo van het winkelcentrum waar zij gevestigd zijn meenemen. Dat is natuurlijk lastig voor de mensen op het hoofdkantoor die dit moeten coördineren, maar er zijn –zo leert mijn persoonlijke ervaring- met enige moeite wel degelijk afspraken over te maken.

Buurt- en wijkcentra hebben zoals gezegd een beperkt bereik. Adverteren vindt vrijwel uitsluitend plaats op winkelniveau, een enkel (actie-)moment daargelaten en dat is ook goed. Er zijn echter ook mensen in het promotionvak die vinden dat adverteren voor je winkelcentrum überhaupt een gepasseerd station is: zij zoeken het in bijvoorbeeld free-publicity en partnerships met special interest magazines (zie het interview met Marian Langbroek en Jeroen de Rooij).

Maar communicatie is meer dan alleen maar adverteren: er zijn vele media denkbaar en persoonlijk vind ik dat publiciteit een vast onderdeel van de marketing-mix voor een winkelcentrum moet zijn. In welke media, in welke intensiteit en met welke boodschap, dat hangt af van de doelstellingen.

Community Relations zijn echter voor de genoemde typen winkelcentra het allerbelangrijkst. Niet alleen kunnen activiteiten die hier betrekking op hebben vaak bijdragen aan de beleving van het winkelcentrumbezoek, vooral ook kan gewerkt worden aan het gevoel dat u koste wat kost moet zien te bereiken bij de consument: ‘dit winkelcentrum is van ons.’ Het woord ‘activiteiten’ moet u in dit kader overigens wat breder zien dan alleen maar iets (laten) organiseren. Het kan ook betrekking hebben op goede voorzieningen voor bepaalde doelgroepen, zoals ouderen of juist kinderen.

Voorbeelden van Community Relations-acties vindt u zoals gezegd in de bespreking van de ICSC Marketing Awards. Lees het, leer er van en laat vooral uw creativiteit werken! •

De brochure is aan te vragen via de website: www.itb-entertainment.com

Edwin Brugman hoofdredacteur SCN

scn 4 | 2008 17

marketing

Uniek winter concept

De iglodome van Ice Carving

Het team van Icecarving.nl brengt, voor een dag of weekend, de winter op een heel bijzondere manier tot leven. Binnen enkele uren bouwen zij op elke locatie een winters dorp met Noordpooluitstraling. En dan begint de winterpret pas.

De ijsbar beidt bezoekers een warm onthaal

K

ristalheldere en witte ijsblokken van 125 tot duizend kilo vormen de basis voor de Ice Carving demonstraties. De professionele ijssnijders gaan met kettingzagen en beitels deze mega-ijsblokken te lijf en toveren in korte tijd de meest bijzondere sculpturen tevoorschijn. Een drietal iglodomes, met een doorsnee van negen, zeven en vijf meter, zijn de blikvangers waarin en -omheen de diverse Ice Carving-activiteiten zich afspelen. spektakel Tal van nevenactiviteiten maken de Ice Car-

ving Roadshow tot een uniek winters spektakel. Zoals de Ice Carving workshop, een programma met vrije in- en uitloop waarin men zich met professionele ondersteuning creatief kan uitleven. Of het ijskoude fotomoment waarbij de deelnemer wordt ‘ingevroren’ in een ijsblok van twee meter hoog. Wat dacht u van een ijsbar, voor het serveren van de warme chocolade of glühwein? Ook kunnen de bezoekers geluksmuntjes hakken uit een groot ijsblok, een activiteit waar altijd erg veel belangstelling voor is. Echt compleet wordt het met het aanleggen van de kunstijsbaan. totaalpakket Het totaalpakket kan worden afgestemd op

het beschikbare budget en de logistieke mogelijkheden ter plaatse. Voor het vervoer van de materialen beschikt Ice Carving over een splinternieuwe Ice Carving-truck. De opbouw neemt drie tot vier uur in beslag. In het concept is ruimte voor de inbreng van plaatselijke winkeliers: bijvoorbeeld voor de fotograaf, de slijter in de vorm van drankverkoop achter de ijsbar, voor de overige winkeliers give-aways als prijsjes voor het geluksmuntjes hakken en natuurlijk banners voor de sponsoren. • Met de kettingzaag het ijs te lijf

18 scn 4 | 2008

Kijk voor meer informatie op www.icecarving.nl of bel 045-5243401

marketing

Weijers Fernandez Communicatie & Organisatie:

Groei maakt nieuw pand noodzakelijk

T

Doe-activiteit op thema ‘bouwen’

Winkelcentrumactiviteiten voor kinderen met nét dat tikje meer: dat is waar Jeroen Hilhorst van Kleine Kunst altijd naar op zoek is. Of beter gezegd: hij bedenkt ze en werkt ze uit! Neem nu de Bouwspeelplaats. Er wordt bij uw winkelcentrum een zeecontainer geparkeerd, uitgeladen en in no-time staat er een volledige bouwactiviteit gebaseerd op hout en blokhutten. Een ‘uitvoerder’ voor de begeleiding van de kinderen is natuurlijk inbegrepen. De brochure vraagt u aan via info@kleinekunst.com . •

oen Manuela Fernandez en Francine Weijers vier jaar geleden samen een communicatie- en organisatiebureau voor winkelcentra begonnen, konden zij niet vermoeden dat hun werk zo’n vlucht zou nemen. Inmiddels werkt er op het gloednieuwe kantoor een vast team van vijf vrouwen plus meestal ook nog een of meerdere hbo-stagiaires. Manuela: ‘Ons vorige kantoor zou verbouwd gaan worden tot stadsappartement. Omdat we wegens de groei van onze opdrachtenportefeuille en daarmee de personele bezetting, toch op zoek waren naar een ruimer onderkomen, maakten we de stap en verhuisden naar de nieuwe en bijzondere stadswijk Paleiskwartier in ’s-Hertogenbosch.’

Zoals gezegd, in vier jaar tijd is de opdrachtenportefeuille van Weijers Fernandez behoorlijk uitgebreid.

Niet alleen wat betreft de diversiteit van opdrachtgevers, waaronder een groot aantal gerenommeerde beleggers en ontwikkelaars, maar eveneens in de verscheidenheid van opdrachten. Zo is het bureau momenteel bezig met de heropening van Gooische Brink in Hilversum De vrouwtjesputters van Weijers & Fernandez en al sinds de start van de herontwikkeling in voorjaar 2007, wordt in opdracht van de ontwikkelaar Top Vastgoed ook de communicatie voor- en tijdens de verbouwing verzorgd.

Weijers Fernandez werkt door het gehele land, maar sinds 2008 spelen zij ook een thuiswedstrijd en werkt het bureau voor het winkelcentrum Arena in de Bossche binnenstad, waarvoor zij in samenwerking met het bureau CreCs/Studio Schoot een nieuw communicatieconcept ontwikkelden. Voor een andere opdrachtgever zal op korte termijn een totale commerciële metamorfose van een groot winkelcentrum gecoördineerd gaan worden.

De ontwikkeling van het vak is voor Weijers Fernandez ook erg belangrijk. Francine: ‘Door de jaren heen loop je in deze specifieke winkelcentrumbranche tegen opvallende zaken aan en wij vinden het belangrijk om hierover kennis te vergaren. Daarom starten we in september met een onderzoek naar de mogelijkheden om beter in contact te komen met hoofdkantoren van de grootwinkel- en filiaalbedrijven en met hen te bespreken hoe hun locale marketingcommunicatiebeleid beter afgestemd kan worden op de gezamenlijk promotie en communicatie van winkelcentra.’

•

scn 4 | 2008 19

marketing

Buhren & Van Deventer

Ciska Buhren (rechts) en Imke van Deventer

20 scn 4 | 2008

marketing In voorbereiding op dit interview kreeg ik van Ciska Buhren en Imke van Deventer het door hen geschreven plan voor de verbetering van de beleving in het Stadshart Almere mee. ‘Dan kan je zien wat we zoal doen’. Er was in dat boekwerk veel te zien, maar om nu te zeggen dat ik daarmee in één klap begreep waar Buhren & Van Deventer (‘Emotional marketing® specialisten’) voor stond, nee.

Reden genoeg dus om eens flink de tijd te nemen voor een uitleg waar u ook wat aan heeft. En gelooft u mij: de dames weten waar ze het over hebben.

C

iska Buhren en Imke van Deventer werken samen sinds 1989. Imke is echter al sinds 1984 bezig met ‘wat de consument beweegt’. Een tamelijk abstracte aanduiding. Wat is nu eigenlijk jullie product/ marktcombinatie? Imke: ‘Leuk dat je het woord abstract gebruikt want dat is een belangrijk gegeven in ons werk. Wat wij doen is vanuit een hoog abstractieniveau begrippen als sociale veiligheid, identiteit, authenticiteit, oriëntatie en relatie met de omgeving vertalen naar praktische ideeën en vormgeving waarin de consument centraal staat. Wij werken conceptmatig aan de gebouwde, te bouwen en landschappelijke omgeving.

Hierbij spelen het concurrentieveld, maatschappelijke ontwikkelingen en trends een belangrijke rol. Informatie en intuïtie zijn onze gereedschappen. Klanten zijn o.a. gemeenten, ondernemers in de zorg, projectontwikkelaars en beleggers en tot de projecten waar we ons mee bezig houden behoren vanzelfsprekend winkelcentra en winkelgebieden.’ out of the box Het filosoferen over mogelijke oplossingen

voor een project is een kunst op zich. Centraal staat de vraag ‘waarom zou de consument hier nu eigenlijk naar toe willen komen?’ Ciska: ‘Vaak is er nog niets. Dan is abstractie evident.

Soms staat het project er al, maar moet je om andere mogelijkheden te kunnen zien er even afstand van nemen. Het in staat zijn om alternatieve scenario’s aan te rijken is in dit werk belangrijk.’ Imke: “Het voelt voor mij alsof mijn achtergrond (ik heb in verschillende culturen geleefd), geleid heeft tot het outof-the-box denken als een tweede natuur. Dat komt in dit werk heel goed van pas.’

Hebben jullie een specifieke taakverdeling? Ciska: ‘De laatste jaren werken we steeds vaker individueel aan verschillende projecten. Het filosoferen over en concretiseren van de conceptrichting samen met de opdrachtgever, evenals de suggestie voor de visualisatierichting is Imke’s werk. Ook het met de neus in de conceptrichting houden en de onderlinge communicatie levend tussen de creatief betrokkenen. Afhankelijk van de opdracht ontwerp ik zelfstandig of in samenwerking met anderen consumentvriendelijke omgevingen die passen bij de functie. Hart en hoofd blijven altijd in contact. Vaak blijf ik bij het hele bouwproces betrokken.’

Sustainability Buhren & Van Deventer kijken al gerui-

me tijd hoe ook zij ‘sustainability’ kunnen meenemen in hun

concepten. Imke: ‘Het boek “Cradle to Cradle” bevestigt nog eens onze visie. Gebouwen als winkelcentra moeten niet na 30 jaar vernietigd worden zonder dat je wat met de functie of de restmaterialen kan. Dat geldt overigens ook voor de openbare ruimte en de landschapsarchitectuur. Dus moet je al in

Waarom zou de consument nu eigenlijk naar úw winkelgebied komen? de ontwikkelingsfase nadenken over hoe je een en ander gaat neerzetten.

Je stelt ook de vraag waaraan een gebouw en zijn omgeving moeten voldoen om een optimale gebruiksduur en een efficiënt energiegebruik te hebben. Het is wenselijk om binnen bepaalde maatschappelijke ontwikkelingen te blijven voldoen aan de wensen van de consument. Dat kan wel eens een heel ander verhaal worden dan dat je alleen de architect zijn gang laat gaan.’

Als ik zeg sustainability, groen, roken en brandstofprijzen: hoe vertaal je dit naar jouw werk?

I mke: “In feite zit ik dan zoals ik nu tegenover jou zit, tegen-

over een opdrachtgever en filosoferen we over gegevens en kansen. Ik zou dan onder andere kunnen opperen dat ik verwacht dat er subsidies gaan komen voor sustainable bouwen.

Dat we eens zouden moeten onderzoeken of we daar al iets mee kunnen doen. Ook subsidies of belastingvoordeel voor het aanleggen van ‘groen’ in combinatie met bouwprojecten zouden we kunnen onderzoeken. In Mexico City – een erg vervuilde stad – is dat laatste al het geval. Als je daar een daktuin aanlegt, betaal je minder belasting. Roken in de horeca en overdekte winkelcentra is nu verboden. Je kunt je voorstellen dat je voortaan de horeca in het winkelcentrum meer aan de buitenranden plaatst, waarbij je uitzicht creëert. Maar denk

>

lees verder op pagina

23 scn 4 | 2008 21

Entertainment Group BV

Effect

Winkelcentrumpromotie is ons vak, dus daarvoor moet u bij ons zijn!

Kleine Kunst verzorgt de promotie van uw winkelcentrum door het organiseren van creatieve en culinaire kinder- en publieksactiviteiten en doet dat met een theatraal gebaar.

www.kleinekunst.com Kleine Kunst - Anne Franklaan 19 - 7421 HH Deventer T: 0570-618301 - F: 0570-517685 - M: 0654-605560 E: info@kleinekunst.com - www.kleinekunst.com 22 scn 2 | 2008

ITB Entertainment Group BV kan bogen op jarenlange ervaring in het creatief en spraakmakend entertainn ment.

ENTERTAINMENT EVENTS

We hebben het spelinzicht en de routine om innovatieve concepten voor elk event te maken.

FILM & MULTIMEDIA ACTIVE

Daarbij produceren wij shows en verzorgen de boekingen van een uitgebreide selectie van nationale en internationale artiesten.

PROMOTIONS

Bel voor een gratis brochure:

073-6440773

ITB Entertainment Group BV Postbus 728 5201 AS â&#x20AC;&#x2DC;s-Hertogenbosch (NL) Telefoon +31 (0)73 6440773 Telefax +31 (0)73 6440774

Postbus 205 1160 AE Zwanenburg (NL) Telefoon +31 (0)20 4970391 Telefax +31 (0)20 4970392

www.itb-entertainment.com

-

Postbus 53 2300 Turnhout (B) Telefoon +32 (0)14 439496 Telefax +32 (0)14 435483

info@itb-entertainment.com

marketing

‘Denk ook eens aan verwarmde buitenterrassen, daarmee verlies je de rokers niet als klant.’ <

vervolg van pagina

23

ook aan overdekte, verwarmde buitenterrassen. Dat is leuk voor iedereen en de rokers verlies je niet als klant.

Ook de stijgende brandstofprijzen stimuleren tot nadenken over functie en vorm van winkelgebieden. Moeten Megastores terug naar de binnenstad? Gaan we de bereikbaarheid met fiets, bromfiets en openbaarvervoer als prioriteit stellen? Het heeft allemaal gevolgen voor de concept- en visualisatierichting. Zo ontstaat een gezamenlijk gedachtegoed waarin we de consument centraal stellen.’ resultaat Ciska; ‘Een voorbeeld van een eindresultaat is

het hospice Cadenza dat 1 oktober wordt geopend in Rotterdam IJsselmonde. Dit is een totaal nieuw concept van het fenomeen hospice, een huis waar zieke mensen hun laatste dagen doorbrengen. Hiervoor heeft Imke samen met het managementteam de Emotional Marketing® conceptrichting verwoord en gevisualiseerd. Ik heb voor het overall design en het interieurconcept gezorgd.’ Imke: “Het project heeft door het hoge innovatieve gehalte al veel publiciteit gekregen. Onze gemeenschappelijke visie is bij monde van Hans Stravers (directeur Laurens Rotterdam oost) ook opgenomen in het boek: “Ontwerpen voor de palliatieve zorg” van de Stagg (Stichting Architectenonderzoek Gebouwen Gezondheidszorg).” conceptboek Laten we het eens hebben over het concept-

boek waarover in de introductie van dit artikel al gerept werd.

Ciska: ‘Dit ‘concept boek voor het stadshart Almere’ is een gevisualiseerde conceptrichting die wij voor bijna iedere opdracht maken.

We kregen de opdracht om boven het stadshart te ‘helicopteren’ en te kijken naar de relatie tussen het oude en het nieuwe deel, naar welke functies er zijn en hoe die elkaar kunnen versterken op de korte termijn door wat in Almere aangeduid wordt als “creëer eenheid in verscheidenheid”. In het conceptboek staan onze ontwikkelingsideeën, functie-ideeën (zoals pleinen en straten) en ook leisure ideeën.

Al die onderdelen dragen bij aan de optimalisering van de consumentenbeleving. Bepaalde elementen (zoals een gracht van oost naar west) zijn door de stedenbouwkundigen overgenomen in hun visie voor de lange termijn.”

‘Het jurylidmaatschap voor de nrw-jaarprijs voelde ik als een kroon op ons werk’

Maar goed, dan ligt er een dergelijk concept. En dan?

Ciska: ‘Dan gaan verschillende disciplines er mee aan het werk. Waarbij wij steeds vaker initiëren, regisseren en de uitwerking van ons specialisme voor onze rekening nemen.’

Zijn jullie tevreden na 20 jaar met de wapenfeiten? Ciska ‘Ja zeker, gelukkig wel. Met dank aan de opdrachtgevers.’ Imke: “Het jurylidmaatschap dit jaar voor de nrw jaarprijs voelde als een kroon op het werk. En dat de bijdrage gewaardeerd wordt nog des te meer. Ook bij de volgende nrw jury ben ik weer van de partij. Het geeft ook veel voldoening als je in Shopping Centre News leest dat Winkelcentrum De Tuinen in Naaldwijk (een project van Foruminvest, ontworpen in 1994 en bekroond met de nrw jaarprijs na opening in 1998), na tien jaar nog prima functioneert en het ontwerp nog steeds actueel is. Daar hebben we destijds op het gebied van design en interieurarchitectuur een belangrijke bijdrage aan geleverd.”

Het is duidelijk dat Buhren & Van Deventer de ‘stenen’ voorbij gaan. Imke: ‘Je kunt wel een prijs krijgen voor een overweldigende architectuur, maar als de inhoud niet voldoet aan de consumentenbehoefte binnen een grotere context, dan is de houdbaarheidsdatum bij opening al overschreden.’

•

scn 4 | 2008 23

marketing

Jeroen de Rooij en Marian Langbroek over ‘de nieuwe marketing van winkelcentra’

De nieuwe aanpak werkt In SCN 2007/4 publiceerden wij een interview met Marian Langbroek en Jeroen de Rooij, die, tot elkaar veroordeeld door eigenaar Kroonenberg Groep, een totaal andere koers voor de marketing van het winkelcentrum Hilvertshof moesten uitwerken. Marian is al jaren werkzaam in de winkelcentrumpromotion met haar eigen bureau Allround Promotion en Jeroen heeft een eigen bureau (Only Z) dat zich bezig houdt met het ontwikkelen van marketingstrategieën voor merken en producten en nu dus ook voor winkelcentra.

Wat hebben zij in het afgelopen jaar bereikt? Wat is er van hun plannen om het anders en vooral ook beter te doen terecht gekomen?

D

e start met het Hilvertshof heeft in het afgelopen jaar een vervolg gekregen met de winkelcentra Groot Gelderlandplein (Amsterdam) en Hoogvliet (Rotterdam), beide in eigendom van Kroonenberg Groep. Inmiddels hebben Marian en Jeroen een aantal bijzondere acties voor deze centra georganiseerd. Bijvoorbeeld de kart-races die vorig jaar in het Hilvertshof gehouden werden: Was dat een succes? Jeroen: ‘Het is een actie geweest die heel veel publiciteit gegenereerd heeft en het was ook iets unieks: welk winkelcentrum heeft nu ooit een kart-race door haar winkelpassages gehad? Maar er zaten ook nadelen aan.

Zo was de organisatie enorm intensief en konden we vanwege de veiligheid maar een beperkt aantal mensen uitnodigen.

Ook zijn er karts tegen gevels aangereden. Gelukkig zonder schade, maar toch. Al met al was dit experiment leuk om een keer te doen, maar niet om te herhalen. We hebben er dus van geleerd...’

Jeroen noemt als voorbeeld de actie voor het Hilvertshof met de bekende paparazzo Edwin Smulders. ‘Smulders fotografeerde in het winkelcentrum allerlei mensen en vervolgens kon men op de website van het Hilvertshof de foto’s opzoeken en downloaden. Echt een mega-succes, met 52 duizend pageviews op een dag. Die actie gaan we zeker nog een keer herhalen maar dan in Hoogvliet’.

Kernpunten De aanpak van Marian en Jeroen heeft vier

kernpunten: het winkelcentrum, het internet, evenementen en media. Jeroen: ‘Het is niet zozeer een concept, als wel een strategie. Zo zijn de drie centra die we noemden elk verschillend van marktpositionering: ze bereiken ook elk een ander publiek. We kunnen dus niet met één concept volstaan maar we kunnen wel vanuit onze strategie manoeuvreren binnen de genoemde vier elementen.’ Dus jullie hebben geen brochure met product a, b of c? ‘Nee, voor elk winkelcentrum kiezen we voor een tailor-made aanpak en ook voor andere partners op bijvoorbeeld het gebied van media. Het is dan niet uitgesloten

24 scn 4 | 2008

dat een succesvolle actie ook op een ander centrum gebruikt kan worden, maar steeds kijken we naar de lokale situatie.’

Voor het Hilvertshof werd zo vorig jaar een actie gehouden waar het blad Avantgarde een rol in speelde (‘de Avantgarde modemaand’). Voor de mannen werd een actie ontwikkeld met motormerk MV Agusta als sponsor en het blad F1 Racing als ondersteunend medium. Marian: ‘Voor Hoogvliet hebben we dit jaar de perfecte match gevonden in het weekblad Vriendin. Dit sluit uitstekend aan op het klantenprofiel van dit winkelcentrum. Maar die samenwerking was er niet zomaar: magazines, die natuurlijk een landelijke verspreiding hebben, moeten eerst overtuigd worden. In het geval van Hoogvliet is dat gelukt en ook Vriendin is enthousiast over de actie die we daar gehouden hebben.’

Marian en Jeroen organiseerden voor Hoogvliet een drieweeks evenement, waarvan de kick-off al drie weken tevoren in het blad Vriendin plaats vond. Bovendien – en dat was niet eens afgesproken – plaatste Vriendin na het laatste actieweekend een artikel van drie pagina’s om te laten zien hoe leuk het geweest was. ‘En deze week staan we er weer in, want Vriendin had in winkelcentrum Hoogvliet een lezeres geïnterviewd.

Bovendien wordt het winkelcentrum nu regelmatig als foto­ shootlocatie gebruikt.’ En dat staat allemaal in de overeenkomst beschreven? ‘Nee hoor’, zegt Marian. ‘We hebben gewoon een mondelinge afspraak dat we er alles aan doen om elkaar wederzijds te steunen en dat werkt in de praktijk prima.

Sterker nog: de hele actie is gehouden met gesloten beurs tussen het winkelcentrum en Vriendin.’ meetbaar resultaat Het blad Vriendin gaf gedurende

de actieweken alle zaterdagen acte de présence, lieten het publiek kennis maken met de redactie en columnisten en riep in het voortraject haar lezeressen op om massaal naar Hoogvliet te komen. Maar wat moet je als Hoogvliet met bezoekers uit het hele land? Marian: ‘Dat is op zich niet het doel. Maar de actie was dusdanig bijzonder, dat we er in de lokale media

marketing

heel veel aandacht voor hebben gekregen. We hebben berekend dat we voor elke geïnvesteerde euro er vier terug hebben gekregen in de vorm van publiciteit. Een meetbaar resultaat dus. Verder is alles wat je niet kan meten gewoon een bonus.

Die meetbaarheid heeft overigens nog als bijkomend voordeel dat het gemakkelijker is geworden om de winkeliers mee te krijgen.’ Het mediasucces was overigens mede te danken aan een onderdeel van de actie, de recordpoging nagelzetten voor het Guiness Book of Records. Een geslaagde poging overigens!

Maar het bedenken en vooral organiseren van iets als dit, is geen sinecure, zo vonden Marian en Jeroen uit: ‘De eerste keer is nu eenmaal lastig’, zegt Jeroen. ‘Je moet het de winkeliers uitleggen, de beoogde mediapartner en alle anderen die je er in wilt betrekken. Daarbij kan je geen foto’s of artikelen laten zien van hoe het vorig jaar was. Na deze succesvolle eerste keer, zullen we het in dat opzicht volgend jaar dus een stuk gemakkelijker hebben. En het derde jaar dan kunnen we wellicht een bijdrage vragen aan deelnemers.’ Jeroen wijst er op dat er in het Rotterdamse natuurlijk veel winkelcentra zijn, die allemaal aan de consument trekken. ‘De kunst is om de consument te vermaken, een stuk beleving te bieden en dat in combinatie met prima winkels en een prettige omgeving. Wij denken dat de tijd van ‘huur maar een bekende artiest voor een optreden’ echt voorbij is. Dat geeft je slechts een kort moment van aandacht, veel opstoppingen en mensen die niet voor je winkelcentrum komen en het draagt onvoldoende bij aan het gevoel dat wij de consument willen meegeven.’

Inmiddels is – ten tijde van dit interview – de actie op Hoogvliet vijf weken geleden. Maar, zegt Marian, de actie leeft nog steeds. ‘Via de website www.winkelcentrum-hoogvliet.nl kijken nog heel veel mensen naar de fotoreportage en op YouTube is er een filmpje van de recordpoging nagelzetten te zien.’

Marian en Jeroen zijn intussen ook druk in de weer met plannen voor het winkelcentrum Groot Gelderlandplein, dat een ander soort consumenten bereikt en een andere uitstraling heeft. Hier dus een Lamborghini op het centrale plein?

‘Dat zou ik persoonlijk heel saai vinden.’-zegt Jeroen. ‘Die Lamborghini is daar ook wel bij een dealer in buurt te koop en het simpel neerzetten van zo’n auto voegt te weinig aan de beleving van het winkelcentrum toe.’ ‘Kom eind van het jaar maar eens naar het Gelderlandplein’, zegt Marian. ‘Dan laten we je het meest sfeervolle winkelcentrum van Nederland zien!’.

Oude en nieuwe media Marian en Jeroen hebben ook een

duidelijke mening over het inschakelen van de klassieke media als huis-aan-huisbladen en lokale radio voor winkelcentra.

Jeroen: ‘Dat is passé: ik zie echt niks in dit soort advertising.

Wij doen het, zoals je begrepen hebt, anders en die publiciteit komt vanzelf.’ Marian: ‘We hebben voor Hoogvliet 150 euro uitgegeven voor een advertentie op Hyves om nagelstylistes aan te trekken. Dat was alles. Ik zie nog wel het nut er van in om bijvoorbeeld een koopzondag met een kleine advertentie aan te kondigen, maar verder niet.’ Ten aanzien van traditionele winkelcentrumpromoties en activiteiten (in het jargon ‘clowns & olifanten’ genoemd) wordt ook geen blad voor de mond genomen: passé... Marian: ‘Onze aanpak brengt met zich mee dat we met hele andere partijen samenwerkingen zoeken. Het ligt voor ons niet meer voor de hand om met de traditionele attractieverhuurders in zee te gaan. Dat is inderdaad een consequentie.’

Joint promotion van tijdschrift en winkelcentrum

De rol van de eigenaar Er zijn nog steeds eigenaren die

het in de markt zetten van hun winkelcentrum niet serieus nemen. Marketing is voor veel vastgoedmensen synoniem voor verhuur. Maar als het winkelcentrum verhuurd is, moet het nog wel ‘verkocht’ worden aan de consument. Het moet zich onderscheiden van de concurrerende centra. Volgens Marian heeft eigenaar Kroonenberg Groep dat goed begrepen. ‘Lesley Bamberger zag in dat het anders moest en heeft ons aan elkaar gekoppeld met de opdracht er samen iets van te maken.

Maar daar bleef het niet bij: de betrokkenheid bij wat wij voor de winkelcentra ontwikkelden was groot. Alles werd gevolgd en er werd op teruggekoppeld, ideeën aangereikt, maar ook de bereidwilligheid getoond om mee te helpen als dat nodig was.’

Jeroen: ‘Deze eigenaar begrijpt ook dat het Groot Gelderlandplein wat anders is dan Hoogvliet. Op het Gelderlandplein kan je geen posters ophangen. Dus zochten en vonden we informatiezuilen met een chiquere uitstraling. Dat is dan ook zo geregeld met deze eigenaar, die ook echt vooruit kijkt.’

Het vervolg De nieuwe aanpak heeft alle partijen ook veel

geleerd. De mogelijkheden en onmogelijkheden zijn duidelijk aan het worden. En ook waar de verbeterpunten nog liggen. Marian: ‘Het komende jaar willen we vooral inzetten op de vertaalslag naar de ondernemer. Zodat deze even buiten z’n winkel gaat denken en bijvoorbeeld contact zoekt met zijn leveranciers om te kijken hoe die kunnen bijdragen in een leuke activiteit voor de actieperiode.’ Jeroen: ‘En ook de websites gaan we nog intensiever laten communiceren met de consument. Zo heeft de website van het Hilvertshof nu de mogelijkheid om geplande evenementen door te geven aan de agenda van de individuele consument. Die kan dus altijd zien wat er in het Hilvertshof te doen is. Helemaal automatisch!

•

scn 4 | 2008 25

marketing

Factory outlet centres worden intensief gemarket. Zo is de televisiecampagne van Batavia Stad met de blote polderdames behoorlijk bekend en werkt het Designer Outlet te Roermond al jaren met emailings en vouchers voor korting.

Rosada Factory Outlet trekt een oude bekende uit de kast, de loyalty-card, maar geeft hier een geheel eigen en succesvolle invulling aan, waarin de integratie met het parkeersysteem, de website, de clubwinkel en de retailers van groot belang is.

Nieuw leven voor de loyalty Rosada Club Card groeide snel uit tot waardevolle marketing tool

H

et factory outlet centre Rosada (Roosendaal) is op 1 november 2006 geopend en richt zich op zowel de Nederlandse als Belgische consument. Met de loyaltycard-nieuwe-stijl slaat het centrum nieuwe wegen in. Shopping Centre News sprak met Henk Domenie (Skidata), Giovanni Verhaert (Intermarqeting) en Ellerd Liem (qualit.e), die elk vanuit hun eigen discipline betrokken zijn bij de Rosada Club Card.

Henk Domenie van Skidata is degene die dit project onder de aandacht van de redactie bracht. Hij is verantwoordelijk voor de implementatie van parkeersystemen en in die hoedanigheid ook leverancier van Rosada. Henk Domenie: ‘Binnen het platform voor parkeren Vexpan horen we regelmatig geluiden vanuit retailers dat parkeergarages of –terreinen alleen maar gebruikt worden om de kas van de exploitant te spekken.

In feite is dit het gevolg van de huidige manier van denken en naar onze mening een verouderde manier van werken. Een voorbeeld: kortingen die soms aan de consument voor parkeren worden verstrekt, worden door de retailer betaald. De retailer klaagt er dan ook over dat er ‘bakken vol geld’ naar parkeren gebracht worden. Wat ontbreekt, is een synergie tussen parkeren en winkelen. Hier op Rosada hebben we een systeem bedacht waarin een eigen loyaltycard gekoppeld is aan ondermeer het parkeren. De consument spaart via zijn aankopen punten op de Rosada-card en kan kiezen wat hij of zij met die punten doet. Het parkeergeld betalen is een optie, maar ook is er de Rosada Club Shop, waar de consument in een Kijkshop-achtige omgeving artikelen van de winkels uitgestald vindt.’

Parkeren als deel van het totaalconcept Giovanni Verhaert van

Intermarqeting is verantwoordelijk voor de marketing van Rosada en ook voor de inzet van de Rosada-card. ‘De Ameri-

26 scn 4 | 2008

kaanse eigenaar van Rosada, MDG Europe Management, heeft ons indertijd gevraagd te onderzoeken of het een probleem zou zijn als voor het parkeren op het Rosada-parkeerterrein twee euro per dag gevraagd zou worden. Wij hebben dat onderzocht en het bleek dat onze consument, die niet alleen uit Nederland maar ook uit België komt, hier beslist moeite mee had. Niet zozeer vanwege het bedrag, maar de consument is niet gewend om voor dit type locatie -vergelijk het met een meubelboulevard- te betalen. Vanaf de introductie van het betaald parkeren hebben wij daarom ingesteld dat de consument bij vijftig euro bestedingen op de kassabonnen een gratis uitrijkaart kon halen. Het nadeel van deze aanpak, was dat je geen onderscheid maakte tussen consumenten die vijftig euro of veel meer besteedden. Het ‘beloningsaspect’ kwam zo niet goed uit de verf. Bovendien verloor de eigenaar inkomsten op het parkeren.’

‘En bij twee euro per dag heb je het dan niet over echt inkomsten genereren, maar vooral het dekken van de kosten die een dergelijke parkeervoorziening met zich meebrengt.’, vult Henk Domenie hem aan. ‘Let wel: gratis parkeren bestaat niet en dus zag de eigenaar als enige alternatief om de kosten van deze voorziening door de ondernemers, via de servicekosten, te laten betalen. Door de consument die per auto komt te laten betalen, volg je een fair systeem, waarbij de gebruiker betaalt.’ informatie De Rosada Club Card

loopt sinds april 2007 en er zijn nu bijna 50 duizend kaarthouders, waarvan er 45duizend die kaart ook werkelijk regelmatig gebruiken.

Giovanni Verhaert: ‘Wij gebruiken de kaart ook om marketinginformatie te vergaren, zoals bezoekduur, bezoekfrequentie en het bestedingspatroon. We kunnen specifieke

marketing

card

Ellerd Liem, Giovanni Verhaert en Henk Domeni

doelgroepen onderscheiden en daar heel gerichte mailings op richten. Ook weten we nu dat de consument anders omgaat met de gespaarde punten: in het begin werd bijna 60 procent ingewisseld om het parkeren te betalen, nu is dat nog maar 3,5 procent (het kost 75 punten om een uitrijticket aan te schaffen, red.).’

Henk Domenie: ‘Je ziet hier aan dat de consument betaald parkeren dus niet als een echte drempel ziet, mits je hem de keuze geeft. Door deze aanpak groeien parkeren en winkelen ook meer naar elkaar toe, als één beleving.’

in Nederland.’ Zo kan Rosada haar programma relatief eenvoudig ook bij externe deelnemers (retailers) activeren.

Giovanni Verhaert: ‘De punten zijn ook inwisselbaar bij McDonald’s. Dat is geen huurder in Rosada, maar om de kaart extra interessant te maken voor onze consumenten, hebben we deze extra bestedingsmogelijkheid gecreëerd.’ Henk Domenie: ‘Je ziet dus dat door voor deze opzet te kiezen, de retailer een heleboel voordeel geniet in de vorm van traffic, bestedingen en informatie. Bovendien is het parkeren (zowel de hardware als de functie) hier een geïntegreerd onderdeel van gaan uitmaken.’

Waarom werkt de Rosada Club Card wel? De

loyaltycard voor in een winkelcentrumomgeving bestaat al zeker tien jaar en het is nooit een groot succes geworden.

Enerzijds ontbrak het op den duur aan de medewerking van de winkeliers, anderzijds waren er tal van andere winkelgebonden cards, waardoor de consument er soms meerdere op zak had. Lastig voor de consument, maar ook voor de winkel: welke kaart nu op te waarderen. Dan was er ook nog het probleem van de investering in hardware: kostbare terminals en kaartlezers moesten geplaatst worden. Waarom werkt de Rosada Club Card nu wel?

Een deel van de oplossing zit in de technologische ontwikkelingen van de laatste jaren. Zo heeft bijna elke consument z’n eigen ‘terminal’ in de vorm van een pc met internetverbinding. Daar kan de consument zelf z’n punten zien. De kaart zelf is ook niet de drager van informatie, maar alleen een identificatiemiddel. En de winkelzijde dan?

Ellerd Liem van qualit.e leverde de loyalty software- en hardware en daarmee ook de koppeling met de winkels. ‘Qualit.e biedt haar loyalty systeem aan op basis van de pin-terminal. Bijna iedere retailer heeft namelijk een pin-terminal staan op de toonbank. Omdat deze terminal voor pin-verkeer al beveiligd is, zijn de loyaltytransacties ook via deze terminal beveiligd. Om een landelijke dekking te realiseren, hebben wij een unieke samenwerking met alle grote terminalleveranciers

cadeau ‘Een belangrijk kenmerk van deze loyalty-card is

ook dat het niet gaat om sparen voor korting, maar sparen voor een cadeau’, zegt Ellerd Liem. ‘Korting heeft vaak een negatieve lading. Maar een cadeau, dat komt heel anders over bij de consument. Een van de belangrijkste succesfactoren van Rosada’s Club Card is het levendige programma, dat door Intermarqeting aan qualit.e’s techniek wordt gekoppeld. De programma begeleiden, acties bedenken en de contacten met de retailers.’

Giovanni Verhaert: ‘De ondernemers hebben hier gelukkig snel gemerkt dat ze zonder kosten aantoonbaar meer traffic genereren door de kaart en ook hebben ze nu een extra communicatiekanaal met de consument.’ Zonder kosten? ‘Ja. Wij hebben er voor gekozen dat een deel van de parkeeropbrengsten naar het onderhouden van het loyaltyconcept sluizen.

Daarmee kunnen we een deel van de cadeauartikelen inkopen, het personeel van de Club Shop, de transactiekosten en de Club Letter betalen en wat er verder nog mee samen hangt.

Het enige dat de retailers van Rosada inbrengen, is een artikelenpakket ter waarde van 1000 tot 1500 euro per jaar. Vaak zijn dit artikelen die een bijzonder karakter hebben en daarmee

>

lees verder op pagina

29 scn 4 | 2008 27

ď&#x20AC; ď&#x20AC;&#x201A;ď&#x20AC;&#x192;ď&#x20AC;&#x201E;ď&#x20AC;&#x201E;ď&#x20AC;&#x2026;ď&#x20AC;&#x2020;ď&#x20AC;&#x2021;ď&#x20AC;&#x2C6;ď&#x20AC;&#x201E;ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;&#x160;ď&#x20AC;&#x201A;ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;&#x201A;ď&#x20AC;&#x2039;ď&#x20AC;&#x2021;ď&#x20AC;&#x201A;ď&#x20AC;&#x2039;ď&#x20AC;&#x2021;ď&#x20AC;&#x192;ď&#x20AC;&#x152;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x17D;ď&#x20AC;&#x2021;ď&#x20AC;&#x2026;ď&#x20AC;&#x152;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x201E;ď&#x20AC;&#x2026;ď&#x20AC;&#x201A;ď&#x20AC;&#x2021;ď&#x20AC;&#x160;ď&#x20AC;&#x2026;ď&#x20AC;&#x201E;ď&#x20AC;&#x2039;ď&#x20AC;&#x192;ď&#x20AC;&#x201A;ď&#x20AC;&#x2039; ď&#x20AC;&#x2026;ď&#x20AC;&#x152;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x201E;ď&#x20AC;&#x2026;ď&#x20AC;&#x201A;ď&#x20AC;&#x2021;ď&#x20AC;&#x160;ď&#x20AC;&#x2026;ď&#x20AC;&#x201E;ď&#x20AC;&#x2039;ď&#x20AC;&#x192;ď&#x20AC;&#x201A;ď&#x20AC;&#x2039;ď&#x20AC;? ď&#x20AC; ď&#x20AC;&#x201A;ď&#x20AC;&#x192;ď&#x20AC;&#x201E;ď&#x20AC;&#x201E;ď&#x20AC;&#x2026;ď&#x20AC;&#x2020;ď&#x20AC;&#x2021;ď&#x20AC;&#x2C6;ď&#x20AC;&#x201E;ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;&#x160;ď&#x20AC;&#x201A;ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;&#x201A;ď&#x20AC;&#x2039;ď&#x20AC;&#x2021;ď&#x20AC;&#x201A;ď&#x20AC;&#x2039;ď&#x20AC;&#x2021;ď&#x20AC;&#x192;ď&#x20AC;&#x152;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x17D;ď&#x20AC;&#x2021; ď&#x20AC;&#x2026;ď&#x20AC;&#x152;ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x201E;ď&#x20AC;&#x2026;ď&#x20AC;&#x201A;ď&#x20AC;&#x2021;ď&#x20AC;&#x160;ď&#x20AC;&#x2026;ď&#x20AC;&#x201E;ď&#x20AC;&#x2039;ď&#x20AC;&#x192;ď&#x20AC;&#x201A;ď&#x20AC;&#x2039; ď&#x20AC;?ď&#x20AC;&#x2021;ď&#x20AC;&#x2021; Een unieke winkelervaring begint met een goede entree. Met de @Loyalty oplossing kunt u parkeren onderdeel maken van uw marketingstrategie. Met de loyalty-card kan de klant punten of geld sparen. Deze punten zijn inwisselbaar in de winkel of te gebruiken voor het betalen van het parkeertarief. ď&#x20AC; ď&#x20AC;&#x201A;ď&#x20AC;&#x192;ď&#x20AC;&#x201E;ď&#x20AC;&#x2026;ď&#x20AC;&#x2026;ď&#x20AC;&#x2020;ď&#x20AC;&#x2021;ď&#x20AC;&#x201A;ď&#x20AC;&#x2C6;ď&#x20AC;&#x201A;ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;&#x192;ď&#x20AC;&#x2026;ď&#x20AC;&#x160;ď&#x20AC;&#x192;ď&#x20AC;&#x201A;ď&#x20AC;&#x201A;ď&#x20AC;&#x2030;ď&#x20AC;&#x192;ď&#x20AC;&#x2020;ď&#x20AC;&#x2039;ď&#x20AC;&#x152;ď&#x20AC;&#x192; ď&#x20AC;&#x192;

ď&#x20AC; ď&#x20AC; ď&#x20AC;

Parkeren als onderdeel van marketingstrategie Inzicht in consumentengedrag en bestedingspatronen Mogelijkheid tot samenwerking met andere segmenten om uw marketingconcept kracht bij te zetten (hotel, attractiepark, etc.)

GeĂŻnteresseerd in onze parkeeroplossingen? ď&#x20AC; 0181-692100 - info@skidata.nl - www.skidata.nl

Flower Power VOOR DE OPENBARE RUIMTE WWW FLOWERANDSHOWER NL T adv shopping center news.indd 1

28-07-2008 13:16:31

marketing

Rosada, Roosendaal. Inzet: het clubkaartlogo is ook gebruikt op de betaalterminals.

<

vervolg van pagina

27

extra waarde voor de consumenten vertegenwoordigen. Zeg maar een ‘extra usp’ voor zowel de retailers de Rosada Card.’

Volgens Verhaert is de belangrijkste stap eigenlijk geweest dat de eigenaar van Rosada hierin wilde investeren, omdat zij vonden dat de marktinformatie die uit dit systeem komt, eigenlijk niet in geld uit te drukken is. ‘De informatie die wij via de kaart verzamelen, delen we op een actieve manier met de retailers in Rosada. Zo kunnen we bijvoorbeeld een actieve Puma-klant eruit filteren en deze gegevens gebruiken voor een actie voor Puma.’ De retailer krijgt zelf niet de beschikking over de bestanden? ‘Nee, dat mogen wij ook niet volgens de wet op de privacy’.

Win-win-win Henk Domenie vindt de Rosada Club Card

een goed voorbeeld van een concept waar iedereen voordeel bij heeft: ‘In feite hebben we met dit concept een win-winwin-situatie gecreëerd. De consument wordt beloond voor zijn bestedingen en krijgt de keuze om die beloning naar eigen inzicht te gebruiken. De retailer profiteert van extra traffic, bestedingen, informatie, exposure en marketing. Doordat een positieve winkelbelevenis ontstaat is de eigenaar hier uiteraard ook bij gebaat.’

‘Als solution provider op het gebied van parkeren gaan we dus verder dan alleen maar het leveren van betaalautomaten en de slagbomen. We maken de koppeling aan een klantenbindend systeem mogelijk en we zorgen er daarmee voor dat ‘betaald parkeren’ laagdrempelig wordt voor de consument.

Voor ons is Rosada slechts een van de mogelijke concepten. Er zijn veel verschillende locaties denkbaar en evenzoveel verschillende concepten. Denk bijvoorbeeld aan een parkeerter-

rein naast een supermarkt. Wij kijken daarbij echt niet alleen naar de hardware, maar vooral naar de eindgebruikers. De techniek is er eigenlijk alleen maar voor om de implementatie van een visie, een parkeerbeleid mogelijk te maken.’

Meer marketing Doordat de consument zich voor de Ro-

sada Club Card moet registreren, wordt een zeer interessante database opgebouwd. Dit maakt onder meer intensief contact met de clubleden mogelijk, wat geschiedt via de regelmatige toezending van een newsletter per email. Verhaert: ‘Zo’n 96 procent van onze kaarthouders beschikt over een emailadres.

Een gedrukte nieuwsbrief is daardoor geen optie meer.’

De consument kan zich overigens thuis al opgeven voor een nieuwe Club Card en deze dan later ophalen bij de informatiebalie van Rosada. ‘Het hebben van een Club Card heeft overigens ook nog het voordeel dat men gratis gebruik mag maken van de internetfaciliteiten in de Club Shop.’

Voor marketeer Giovanni Verhaert laat de Card nog steeds nieuwe mogelijkheden zien. ‘We hebben hier de late night shopping pre-sale avond voor kaarthouders. Die ontvangen tevoren een persoonlijke uitnodiging, waarop massaal gereageerd wordt. De card levert zo een veel groter rendement op dan met conventionele media zoals bijvoorbeeld advertenties.’

Volgens Henk Domenie is het factory outlet centre Rosada een voorbeeld waaruit blijkt dat betaald parkeren geen drempel hoeft te zijn voor een succesvol winkelgebied.

•

informatie: www.skidata.nl • www.intermarqeting.com • www.qualit-e.nl

scn 4 | 2008 29

marketing

ICSC Marketing Awards

categorie

community relations

winkelcentrum

Manufaktura, Lódz, Polen

beheerder

Apsys Management/

eigenaar

Manufaktura Ltd

campagne

museum of the factory

goud

Het 150.000 m2 grote Manufaktura in Lodz (Polen) is het grootste lifestyle centre in midden-Europa, gesitueerd in een voormalige textielfabriek uit 1852. Ontwikkelaar Apsys wilde die historie, die van groot belang is voor de inwoners van de stad, bewaren en zelfs benadrukken om een stevige relatie met de gemeenschap te bereiken.

Een architect van naam ontwierp een museum in het winkelcentrum en er werd een collectie samengesteld, onder andere door inschakeling van de lokale media die bewoners opriepen tot het doorgeven van persoonlijke herinneringen. Post en internet speelde ook een belangrijke rol, ondermeer bij het kiezen van een naam voor het museum. Er zijn inmiddels speciale historische dagen georganiseerd, textielworkshops voor kinderen gehouden en er loopt een speciale tentoonstelling.

Eind 2007 werd een boek over de voormalig fabriek gepubliceerd. Het programma wordt nog steeds gecontinueerd.Het museum alleen al was goed voor 49.351 bezoekers in 2007.

30 scn 4 | 2008

categorie

community relations

zilver

winkelcentrum

St Enoch Centre, Glasgow, Schotland

beheerder

Ivanhoe Cambridge

eigenaar

Ivanhoe Cambridge

campagne

Wish upon a star

Na een renovatie van 100 miljoen pond wilde het St. Enoch Centre in het Schotse Glasgow haar ‘community’ bedanken, behoeftige families ondersteunen via Cash for Kids en plaatselijke kinderen meer vertellen over Glasgows tweelingstad, Bethlehem.

De actie ‘Wish upon a star’ liep van oktober tot en met december 2007 en bestond uit de productie en verkoop van een kerst-cd gemaakt door lokale schoolkinderen. De cd werd ook aan Bethlehem gegeven. De verkoopopbrengsten kwamen ten goede aan een lokale organisatie die kinderen helpt op het gebied van financiën en geestelijk welzijn. Die opbrengsten werden nog aangevuld met een concert. Voor Kerst konden kinderen op de Elf Academie in een workshop kaarten en koekjes maken. Plaatselijke schoolkinderen gaven concerten in het winkelcentrum en een autodealer gaf een auto weg voor verloting. Tot slot werd 4000 pond gesponsord voor een actie genaamd Baby’s first Christmas, waarbij elke pas geboren baby in die periode een zilveren sterretje kreeg.

De actie Cash for kids genereerde een opbrengst van 1,3 miljoen pond.

Wis upon a star

Museum of the factory

Zoals aangekondigd in editie 3, komen wij hierbij terug op de inzendingen voor de ICSC Marketing Awards 2008, die in juli uitgereikt zijn. In editie 2 kunt u nog even teruggrijpen op het interview met Albert Hoogland en Edwin Rooseboom van SCM, verantwoordelijk voor de enige Nederlandse inzending voor Magna Plaza te Amsterdam. Hierna een selectie van de winnende inzendingen.

Kerstcampagne

marketing

categorie

community relations

zilver

winkelcentrum

Forum Montijo, Montijo, Portugal

beheerder

Multi Mall Management

eigenaar

CGI

campagne

kerstcampagne

categorie

community relations

zilver

winkelcentrum

Brent Cross, Londen, Groot-Brittannië

beheerder

Hammerson Management Services

eigenaar

Hammerson Standard Life Investments

campagne

Green matters

‘Groen’ worden mag dan wel belangrijk zijn, maar het moet geen eigen leven gaan leiden, vond het marketing team van het Brent Cross winkelcentrum, het oudste in het Verenigd Koninkrijk. Uit onderzoek bleek dat 92 procent van de mensen duurzaamheid belangrijk vond, maar slechts 15 procent handelde er naar. Daarom creëerde Brent Croos een campagne om kennis over te dragen en te vermaken, zonder de predikende toon van sommige andere programma’s. Andere doelstellingen waren een verkoopstijging van minstens tien procent en een forse free publicity.

In de maand juni 2007 was de actie Green matters te zien in elke hoek van het winkelcentrum, met interactieve displays, producten en samples van meer dan dertig organisaties.

Vijftien retailers deden actief mee en zochten ‘groene’ merken voor in hun assortiment. De doelstellingen werden ruim bereikt.

Green matters

Multi’s Forum Montijo in Portugal was het eerste Europese centrum dat het iso 14001- environmental management certificate ontvangen heeft. Het centrum zocht naar een mogelijkheid om het ‘groene’ thema te koppelen aan de jaarlijkse kerstcampagne. Samen met televisie en de gemeente werd het ‘magic lamp project’ gestart, met als doel om tienduizend gewone gloeilampen te vervangen door energiespaarlampen.

De campagne liep van november 2007 tot en met januari 2008. Een hoofdrol was weggelegd voor de ijsbaan die in het winkelcentrum ligt. Achttienduizend schaatsers brachten met hun toegangsgelden het budget voor de lampen bijeen.

categorie

public relations

goud

winkelcentrum

Hempstead Valley, Gillingham, GB

beheerder

DTZ

eigenaar

BS & BA pension funds

campagne

fashion features at Hempstead Valley

Dit op twee na oudste winkelcentrum van Groot-Brittannië staat goed bekend. Maar de belangrijke doelgroep van 25 tot 44-jarige vrouwen liet het de laatste tijd massaal afweten. Ook de relatie met de lokale pers was niet best. Een nieuw marketingteam besloot hieraan te gaan werken, maar kreeg slechts een beperkt budget. De marketingmedewerker van het winkelcentrum kreeg een eigen modecolumn in een plaatselijk blad, die toegeschreven werd naar de modewinkels in het winkelcentrum. Via de retailers verkreeg men fotomateriaal van hoge kwaliteit. De columnist had tweewekelijks contact met de retailers voor informatie over trends en productontwikkelingen.

In een periode dat in heel Groot-Brittannië de footfall afnam met 6,08 procent, steeg die van Hempstead Valley met 4,66.

Het marktgebied groeide en de retailers gaven aan dat zijn meer tevreden waren over de marketingprestaties van het centre management. Bovendien werd nu ook weer de juiste doelgroep bereikt.

scn 4 | 2008 31

Lucky receipts

sales promotion

goud

winkelcentrum

Janki, Warschau, Polen

beheerder

Apsys Polska

eigenaar

Ge, Taima Inv. Conforama, Cinema city

campagne

lucky receipts

Toen dit winkelcentrum in 1999 opende, was het een van de eerste centra gericht op de combinatie van shopping met entertainment voor de doelgroep families met kinderen. De komst van nieuwe winkelcentra resulteerde in meer concurrentie en een verschuiving in de branchemix van dit 36.000 m2 grote centrum. Het marketingteam zag de noodzaak te werken aan de herkenbaarheid en zichtbaarheid van het winkelcentrum, met name in de zuidelijke buitenwijken van de stad.

Gedurende vier maanden werden op alle kassabonnen in het winkelcentrum symbolen afgedrukt. De consumenten konden via een servicebalie in het winkelcentrum hun beloning ophalen, die hoorde bij de symbolen. Hoe meer men kocht, des te groter was de kans iets te winnen. Maar een voorwaarde voor het succes van deze actie was de participatie van de huurders. Dat lukte, hoewel het technisch een lastige operatie was, omdat het marketingteam moest zorgen voor met symbolen bedrukte kassarollen voor twaalf verschillende typen kassaâ&#x20AC;&#x2122;s! De actie werd ondersteund door posters, banieren, leaflets en de servicebalie alsmede een radio campagne, billboards, stadsbussen en affiches. Het resultaat: een omzetstijging van 22,68 procent en tien procent meer footfall. Vrijwel alle winkels hebben de actie ondersteund.

32 scn 4 | 2008

Jeans city

categorie

categorie

sales promotion

zilver

winkelcentrum

Silesia City Center, Katowice, Polen

beheerder

SCC Management

eigenaar

SCC Management

campagne

Jeans City

Normaal gesproken is de maand september een goede verkoopmaand vanwege het back to school-effect. In 2006 vielen de resultaten ernstig tegen. Het winkelcentrummanagement nam zich voor om het in 2007 beter te doen. Het marketingteam ontwikkelde een sales promotion actie gebaseerd op jeans.

Jeans zijn ook voor de Poolse jeugd een instrument om hun identiteit mee uit te drukken. Echter, door een zeer impopulaire maatregel van het ministerie van onderwijs moesten alle Poolse leerlingen weer schooluniformen dragen. De campagne liep twee weken in september en voorzag in kortingen op jeans bij 23 winkels en een gratis campagne-T-shirt bij besteding van een bepaald bedrag. Bovendien liepen medewerkers van het winkelcentrum elk uur een protestmars, waarbij de deelnemers van het winkelcentrum protestbanieren kregen.

De publiciteit maakte verder gebruik van outdoor promotions, pers en radio. In het winkelcentrum was een schoolklas nagebouwd en overal werden jeans als decoratie opgehangen.

Modellen in jeans poseerden voor de winkels. Het resultaat was dat in september het bezoekersaantal 18,7 procent steeg (10 procent verwacht). De omzet van de deelnemende winkels steeg 53,2 procent (15 procent verwacht).

marketing

goud

categorie

advertising

winkelcentrum

Gran Via 2, l’Hospitalet, Spanje

beheerder

SCCE/LSGIE

categorie

public relations

winkelcentrum

Oriocenter, Orio al Serio, Italië

eigenaar

Carrefour Filmax

beheerder

Oriogest

campagne

Shopping 2.0, in a palace

eigenaar

Commerz Bank

campagne

Una mostria bestiale

categorie

public relations

winkelcentrum

Plaza Romania, Boekarest, Roemenië

beheerder

Anchor Group SA

eigenaar

Kleppiere, Carrefour

campagne

Sand city

Shopping 2.0 in a palace

Het Oriocenter moest met iets bijzonders komen om haar consumenten, verwend door een omgeving van ‘high culture’, beter te bereiken. Het thema kunst werd gekozen onder de titel ‘A Wild Show’ en de avant-garde groep Cracking Art – die met gerecycled plastic werkt voor haar kunstwerken – streefde naar een vermelding in het Guiness Book of Records voor het uitvoeren van de langste show ooit. Driehonderd plastic krokodillen speelden hierin een hoofdrol. De actie leverde veel media-aandacht op, maar ook advertenties en merchandising speelden een belangrijke rol. Berekend is dat minstens een miljoen bezoekers speciaal voor deze actie extra naar het winkelcentrum zijn gekomen. Winkeltraffic steeg met 20 procent en de omzet met 15 procent.

zilver

Sand city

Plaza Romanie in Boekarest wil graag een lifestyle-centrum zijn. Om dit te bereiken is er jaarlijkst een speciaal zomergebeuren. In zomer 2007 was de kern een zandsculptuurexpositie, genaamd ‘Sand City’. Gedurende drie maanden werden bezienswaardigheden als de Arc de triomphe, de Eiffeltoren, de toren van Pisa en de Big Ben uitgewerkt. Kunstenaars werkten veertien dagen en met tachtig ton zand aan het project, dat ook portretten van beroemdheden toonde. Bezoekers konden niet alleen kijken, maar ook meedoen aan workshops om zo over sand carving te leren. Een persconferentie met interviews met de artiesten vormde de kick-off. Het winkelcentrum genereerde veel gratis publiciteit. De activiteit werd mogelijk gemaakt door sponsoropbrengsten ter hoogte van 28.700 euro.

goud

De mixed-use ontwikkeling rond de Gran Via 2, even buiten Barcelona, had geleden onder de bouwwerkzaamheden. Het centrum zicht naar mogelijkheden om de verkoop een boost te geven en een nieuw publiek van young professionals en families aan te trekken. De campagne ‘Shopping 2.0, in a palace’ werd bedacht en legde een accent op de mode-positie van het winkelcentrum. Shoppers tussen 15 en 35 jaar waren het doel, het internet de sleutel. De website van het centrum speelde een rol in het onderzoeken van de meningen en wensen van de consument. De wens om ‘mijn partner te parkeren en in rust te kunnen winkelen’ resulteerde in Aparca2. Dit is een lounge-area voorzien van televisie, sofa’s, gratis bladen en draadloos internet.

De waarde van de free publicity steeg met 327 procent. De groei in bezoekers beliep zo’n 7 procent. De totale verkoop steeg met 8,5 procent.

categorie

advertising

zilver

winkelcentrum

Bruuns Galleri, Århus, Denemarken

beheerder

Steen & Strøm

eigenaar

Steen & Strøm

campagne

Design weeks

De Bruuns Galleri is het best bezochte winkelcentrum in Denemarken. Het marketingteam wilde de positie als modeen designcentrum consolideren. Er werd gekozen voor een drieweekse campagne onder de naam Design weeks, met elke week een ander thema. Inbegrepen was een tentoonstelling van de winnaars van de Danish Design awards. Op een centraal podium werden dagelijks lezingen en workshops op het gebied van mode en meubelontwerp gehouden. Elke week eindigde met een groot evenement. Gedurende de Mini Design Week werden kinderen – die vrij van school waren – uitgenodigd zelf kleren te ontwerpen. Dit werd gekoppeld aan een modeshow. In de publiciteit speelden een exclusieve eigen catalogus, een nieuwsblad en magazine (advertenties), radio, bus- en billboardreclame alsook internet een belangrijke rol. De top-of-mind positie van het winkelcentrum ging van 12 naar 18 procent. De footfall steeg 8, de omzet 9 procent.

33

The piano days

marketing

zilver

categorie

opening, jubileum, uitbreiding

winkelcentrum

Magnolia Park, Wroclau, Polen

beheerder

REDis

eigenaar

LDSA

campagne

Magnolia Park

goud

Ten tijde van de opening van dit winkelcentrum in 2007 bestonden er al vijf concurrerende centra en waren er nog twee in aanbouw. Magnolia Park (66.500 m2) zag in dat het zich meteen al bij opening moest onderscheiden. Een viertrapsmodel werd ontwikkeld. Allereerst werd zorgvuldig een logo gekozen door inbreng van vertegenwoordigers uit verschillende doelgroepen. Vervolgens verspreide een team van vijftig Magnolia hosts en hostesses ijsbekers en exemplaren van een speciaal opgenomen lied dat inhaakte op de culturele aspecten van het aanstaande Wroclaw Non Stop-festival. Gedurende het filmfestival werd een speciale productie ‘Magnolia blossoming’ verspreid. En in een radiocampagne moesten inwoners van de stad raden wat volgens hen ‘Magnolia’ was.

In de derde fase werd in een reclamecampagne de vorige fase uitgewerkt gebruik makende van style (mode), taste (horeca) en fit (sport). In fase vier werden plattegronden met daarop de locatie van het winkelcentrum verspreid en 40 duizend gasten uitgenodigd door middel van muffins die in de straten van de stad uitgedeeld werden. De opening zelf omvatte verschillende activiteiten, waaronder een klimmuurcompetitie.

De bekendheid van Magnolia Park was voor opening 67 procent en steeg tot 82,8 procent twee weken na opening. Gedurende de eerste week bezochten 240.000 consumenten het centrum, 20 procent meer dan verwacht.

categorie

advertising

winkelcentrum

Europark Salzburg, Oostenrijk

beheerder

SES Spar European Shopping Centers

categorie

opening, jubileum, uitbreiding

eigenaar

SES Spar European Shopping Centers

winkelcentrum

Meadowhall Centre, Sheffield, GB

campagne

The Piano days

beheerder

Meadowhall Centre Ltd

eigenaar

British Land

campagne

Wow

Europark Salzburg was de favoriete ontmoetingsplaats geworden voor de inwoners van de stad en omgeving. Het 50.700 m2 grote winkelcentrum wilde echter haar positie versterken door meer culturele elementen te bieden. Hierbij werd gebruik gemaakt van het al aanwezige theater, The Oval en een samenwerking met pianofabrikant Steinway & Sons. Van dit merk werd een tentoonstelling georganiseerd die vele dure modellen liet zien, inclusief het originele exemplaar van Arthur Rubinstein. Tevens werd het conservatorium ingeschakeld en gaven veertien internationale pianisten concerten van klassiek tot jazz en comedy. Bezoekers mochten ook zelf achter de toetsen plaats nemen. De ‘grand finale’ was een concert door acht pianisten, die Rossini’s Semiramide Ouverture gezamenlijk ten gehore brachten.

Gedurende de actieweek nam het bezoekersaantal met elf procent toe. Ook de verblijfsduur nam met zeventien procent toe. Bovendien behaalde het evenement veel free-publicity.

34 scn 4 | 2008

goud

Vier maanden voor de heropening na de grootste renovatie in de historie van dit winkelcentrum, werd het getroffen door een overstroming. Het marketingteam moest nu haar campagne aanpassen en tevens zorgen voor een extra pre-openingscampagne, om de winkels te helpen die leden onder de schade. Binnen 48 uur werd de campagne ‘Twelve Weeks of Summer’ gecreëerd, met interactieve weekenden in de periode van juli tot september. De activiteiten werden strategisch binnen het centrum verspreid. Regelmatig werden persberichten uitgestuurd en de evenementen werden actief gepromoot direct naar de consument via sms, websites, grote banieren buiten aan het winkelcentrum en plasma-schermen in het centrum. In oktober verschoof het accent naar de heropening.

Met als kern het woord ‘Wow’ werden consumenten nieuwsgierig gemaakt naar het nieuwe Meadowhall. Een goededoelenactie maakte onderdeel uit van het totale evenementenpakket. Het bezoekersaantal in oktober en november steeg met 2,3 procent. De waarde van de free publicity werd berekend op bijna honderdduizend pond.

marketing

opening, jubileum, uitbreiding

winkelcentrum

City 2, Taastrup, Zweden

beheerder

Steen & Strøm Denmark

eigenaar

Danica

campagne

extreme makeover

zilver

Toen City 2 in 1976 opende, was het het grootste en meest prestigieuze winkelcentrum van Zweden. Echter, de marktontwikkelingen leidden tot een teruglopende footfall en omzet.

De eigenaren besloten tot uitbreiding van het winkelcentrum naar 60.000 m2 om zo weer een dominerende factor in de stad te worden. De kreet extreme makeover werd de basis voor alle communicatie. De interne pr was belangrijk in de relatie met de huurders, die overlast van de verbouwing zouden ervaren en soms ge-reloceerd moesten worden. Extra advertising in samenwerking met retailers werd ingezet om de bouwfase te compenseren. Een groot activiteitenprogramma werd tijdens en na de heropening uitgevoerd. Gedurende de campagneperiode nam het bezoekersaantal met 28 procent toe. De omzet steeg in oktober met negen procent en in het vierde kwartaal met zes procent.

Terracottaleger

categorie

Wat kunnen we leren van de inzendingen?

• Kennis van marktgegevens (onderzoek) is essentieel, zowel voor- als na een campagne. Zonder gegevens (research) geen doelstellingen en geen betrouwbare effectmeting.

• Inhaken op de community en sociaal populaire items is een kans om met een originele en vooral onderscheidende actie te komen.

categorie

centre productivity

zilver

winkelcentrum

Silesia City Center, Katowice, Polen

beheerder

SCC Management

eigenaar

Nowe Centrum Sp zoo

campagne

terracottaleger

Dit 65.000 m2 grote winkelcentrum wilde haar imago van ‘teen hangout’ veranderen in die van een cultureel geëngageerd shopping- en entertainmentcentrum om zo shoppers in de leeftijdsgroep van 20 tot 35 aan te trekken. Samen met de Pools-Chinese Kamer van Koophandel, de stad Katowice en nog een instantie, organiseerde het winkelcentrum een tentoonstelling over het Chinese terracottaleger, de 8099 meer dan levensgrote figuren die gevonden zijn in het graf van de eerste Qin-keizer. De tentoonstelling was in het winkelcentrum, maar voor toegang moest wel betaald worden. Een publiciteitscampagne (outdoor, pers, radio, internet, indoor en direct mail) werd ingezet om het evenement bekend te maken.

De tentoonstelling trok 32 duizend bezoekers verdeeld over drie maanden. In het bijzonder kwamen families met kinderen en schoolgroepen. De waarde van de free publicity werd berekend op 28 duizend euro (wat niet veel zegt als we de tarieven van de Poolse media niet kennen). De inkomsten uit sponsoring en toegangskaaren beliepen ruim een ton.

• Samenwerking met de retailers is mogelijk en versterkt een actie.

• In Nederland moeten we ter onderscheiding meer doen met tailor-made acties.

• Effecten op de omzet kunnen in Nederland alleen indirect berekend worden. Footfall natuurlijk direct.

• Free-publicity heeft waarde: bereken deze dan ook en tel het mee in het resultaat.

• Tot slot: leer terdege Engels spreken als je iets in de marketing wil doen.

scn 4 | 2008 35

marketing

Decoratie en sfeerverhogende elementen voor winkelcentra

Freeriders: zijn ze te stoppen?

Freeriders zijn geen automobilisten die geen wegenbelasting betalen of tanken zonder af te rekenen. De freeriders waar we het hier over hebben, zijn detaillisten die opereren in winkelcentra of winkelgebieden, maar niet wensen mee te betalen aan collectieve activiteiten.

Decoratie in de Drievriendenhof te Dordrecht

In de decoratiebranche is men al maanden bezig met de voorbereidingen voor Kerst 2008.

Zo ook Accent Deco & Expo, dit jaar voor het eerst vanuit een nieuw, ruim bedrijfspand in Nieuwkuijk bij ’s-Hertogenbosch.

I

n de nieuwe showroom van Accent Deco & Expo zijn niet alleen voorbeelden van decoratiegroepen te zien, maar ook de ontwikkelingen op het gebied van led-Kerstverlichting. In de werkplaats staan grootformaatprinters, waarmee het bedrijf op bijna elk materiaal posters, vlaggen, banieren en stickers kan printen. Ook staat er lamineerapparatuur en snijplotters, wat betekent dat Accent Deco & Expo een all-in pakket kan bieden op het gebied van decoratie, verlichting en signing. Tot slot levert het bedrijf ook kersthuisjes voor winkelcentra en kerstmarkten.

Martien van der Steen: ‘We realiseren ons dat niet alle winkelcentra over grote budgetten beschikken. Daarom bedachten wij budget banner rent. De banieren die we in eigen beheer maken, spelen hierin een belangrijke rol. Die zijn dubbelzijdig en van brandvertragend mate-

riaal gemaakt en natuurlijk in verschillende varianten leverbaar: neutraal, seizoenen of andere thema’s. Onze buitendienstmedewerker komt in het centrum kijken wat de mogelijkheden voor montage zijn en wat de gewenste hoeveelheid banieren is. De winkeliersvereniging krijgt een prijsopgave met een vaste prijs, en iedereen weet waar men aan toe is.’

Vanzelfsprekend levert Accent Deco & Expo ook meer uitbundige decoraties, waarvan voorbeelden te zien waren in de Drie Vriendenhof te Dordrecht, de Hovel in Goirle en Arena in ’s-Hertogenbosch. ‘In het laatste centrum brachten wij honderdduizend led-lampjes aan, ruim 6500 kerstballen, twee kilometer kerstgroen en nog veel meer. Ook de banieren zijn door onze eigen studio ontworpen en op eigen printers afgedrukt.’

T

on ten Vergert van de Kamer van Koophandel Oost Nederland gaf begeleiding aan het afstudeerrapport van de studenten Herald Immink en Ramon Paalhaar (Saxion Hogescholen).

Zij onderzochten de vraagstelling ‘Freeriders: zijn ze te stoppen?’ en geven in hun rapport een aantal bruikbare mogelijkheden.

‘In geplande winkelcentra wordt in de regel goed geregeld dat de ondernemers gaan bijdragen aan een collectieve inspanning.’, zegt Ten Vergert. ‘Maar in een binnenstad is dit lastiger af te spreken. Een bekend voorbeeld is de aanschaf voor de nieuwe kerstverlichting. Als dan een belangrijk deel van de winkeliers niet mee doet, dan heb je een probleem.’

Het onderzoek van de studenten geeft aan dat het niet overal kommer en kwel is: in sommige kleinere (dorps-) winkelgebieden is die sociale cohesie er wel. Ten Vergert: ‘Juist bij het grootwinkelbedrijf zit het probleem. De filiaalmanager is niet echt een ondernemer zoals een zelfstandig ondernemer dat wel is. En grote retailers stellen het marketingbeleid landelijk vast en willen zich niet laten verplichten door lokale extra heffingen. Gelukkig zien we ook wel filiaalleiders die wel graag samen optrekken.’

Welke mogelijkheden hebben ondernemersverenigingen in binnensteden? Ten Vergert: ‘Gemeenten kunnen bijvoorbeeld een reclamebelasting instellen. Het voordeel is dat deze gebiedsgericht toegepast kan worden.

Het geld wordt dan beschikbaar gesteld van een lokaal ondernemersfonds. De OZB is ook een mogelijkheid, maar staat geen differentiatie naar gebied toe. Het blijft echter maatwerk en leren van de ervaringen van andere steden in Nederland.’

Dit en meer is te vinden in het rapport, dat u kunt downloaden via de link op onze website www.scnews.eu onder het tabje ‘links’. •

Voor informatie: www.accentdeco.nl

scn 4 | 2008 37

de belegger

Paul Bremmer, commercieel manager bij Kroonenberg Groep:

‘Een goed winkelcentrum kan vaak toch nog net even beter’ Vanuit het Kroonenberg Groep-kantoor in het WTC Schiphol heeft men een mooi uitzicht op een van de startbanen van de luchthaven. De curve die de opstijgende vliegtuigen maken heeft wel wat weg van de lijn van gestage groei van de winkelportefeuille van deze belegger. Dit voorjaar nog met de aankoop van het centrumplan Hardenberg en kort daarvoor met een aantal centra uit de voormalige Philips-portefeuille. Commercieel manager Paul Bremmer vertelt over een aantal projecten, de manier van werken en de visie van het bedrijf.

38 scn 4 | 2008

O

m te beginnen is Kroonenberg Groep een zelfbeherende belegger. Dat wil zeggen, het commerciële en technische beheer wordt geheel door eigen mensen gecoördineerd. De promotie van de grotere winkelcentra wordt uitbesteed aan specialisten. Bremmer: ‘Wij doen het beheer zelf omdat wij een directe betrokkenheid willen voelen bij onze projecten. Als wij door een van onze centra lopen, dan worden we soms aangesproken door onze huurders. Dit rechtstreekse contact is goed voor ons werk én onze huurders en het voordeel is bovendien dat wij direct in actie kunnen komen als dat gewenst is.’

Sinds begin van dit jaar realiseert Bremmer zich weer waarom het bedrijf bij voorkeur alles in eigen beheer doet: ‘Er was toen een korte overgangsperiode na het verwerven van de winkelcentra uit de Philips-portefeuille en in die tijd hebben we ook met beheerders moeten werken. Voor ons was dat weer een bevestiging dat wij die directe relatie met onze centra en de huurders echt willen. Dat past ook bij onze organisatie: we zijn lean and mean en kunnen als dat nodig is snel schakelen. Een beheerder er tussen is voor ons een extra en overbodige schakel.’ imago Kun je spreken van een Kroonenberg-imago richting

Nederlandse retail? Bremmer: ‘Ik hoop dat de retail ons ziet als een ondernemende belegger met een lange termijnvisie voor haar vastgoed. We kijken niet alleen naar vandaag, maar vooral ook waar we naar toe willen en hoe we onze winkelcentra kunnen verbeteren. Die kennis en creativiteit hebben we in huis en dat wordt denk ik ook onderkend door de retailers. We hebben geen moeite om goede ketens in onze centra te krijgen, wat blijkt uit de komst van recentelijk h&m naar Hoogvliet en enige tijd geleden Zara naar het Hilvertshof. En ook voor

de belegger

Paul Bremmer, Kroonenberg Groep

Barones in Breda zijn we nu bezig met een nieuwe anchor tenant die naast v&d een belangrijke plek in dit centrum krijgt.’

Continu bezig met verbeteringen Bremmer noemt

het Hilvertshof als voorbeeld van continue verbeteringen: ‘Recentelijk hebben we een winkelpand links naast de hoofdingang gekocht. Daardoor is het mogelijk om deze entree belangrijk te verbreden en daarmee meer zichtbaar te maken.

Daarnaast wordt rondom de gevel vernieuwd, wat natuurlijk ook een flinke bijdrage aan de uitstraling levert. Dit soort verbeteringen zijn kenmerkend voor onze manier van werken.

Zó moeten we bezig zijn met ons vastgoed. We zijn ook niet bang voor moeilijke projecten. Neem het project De Kolk op de Nieuwendijk in Amsterdam. Heel lang is dit een echt problematisch project geweest, waar vele huurders het niet gered hebben. Nu zit NewYorker daar met een prachtige, goed functionerende winkel.’ kleurenschema Vanuit de Philips-portefeuille kocht Kroo-

nenberg Groep onder meer het kleine buurtcentrum Hesseplaats in Rotterdam, een flink deel van het Osdorpplein, inclusief de Shopperade, te Amsterdam en het bekende Groot Gelderlandplein in Amsterdam Buitenveldert. Dit laatste centrum werd meteen voortvarend ter hand genomen. ‘Een aanpassing in het kleurenschema was als eerste zichtbaar, waardoor de uitstraling wat chiquer is geworden. Maar we hebben ook Benetton aangetrokken, La Place is geopend en op het binnenplein zijn we bezig met een kiosk. Daarmee werken we ook aan een verhoging van de verblijfsduur.’

Het Groot Gelderlandplein is lange tijd vooral een centrum voor oudere en vermogende inwoners van Buitenveldert geweest. ‘Dat gaat nu veranderen’, zegt Bremmer. ‘We gaan er alles aan doen om het winkelcentrum nog meer voor jongere

mensen interessant te maken. Op niveau, dat wel, want dat is waarmee we ons kunnen onderscheiden. Het Groot Gelderlandplein zal meer en meer een concurrent worden voor Amstelveen. Om dat te bereiken onderzoeken we de mogelijkheden voor verbetering en uitbreiding, maar ook willen we het centrum nadrukkelijker in een groter gebied profileren. Immers, via de rondweg A10 kan de consument vanuit andere stadsdelen en plaatsen in de omgeving van Amsterdam gemakkelijk in Buitenveldert komen. De bovenregionale kracht van dit winkelcentrum is onderkend en daar gaan we wat aan doen!’ verdedigbaar Kroonenberg Groep is niet bang voor flinke

investeringen, maar ‘Als we iets kopen, dan moet die beslissing voor de lange termijn verdedigbaar zijn. Zolang we maar voldoende perspectief zien op het gebied van huurprijsontwikkelingen, interessante toekomstige huurders, uitbreidingsmogelijkheden, enzovoort, willen we graag investeren.

Volgens die filosofie zijn we nog steeds in de markt voor uitbreiding van onze portefeuille.’, zegt Bremmer.

Dat het bedrijf niet voor rigoureuze actie terugdeinst, blijkt uit de aanpak van het winkelcentrum Markthof in Hoofddorp, welke samen met partner Prowinko Nederland uitgevoerd wordt. ‘Dit pakweg 20 jaar oude project voldeed niet meer en daarom wordt het volledig gesloopt. Over een jaar of twee staat er dan wel weer een nieuwe winkelconcentratie met parkeren en wonen, dat volgens onze normen weer vele jaren mee kan.’

De winkelportefeuille van Kroonenberg Groep is momenteel goed voor circa 1,8 miljard euro. De groei dit jaar bedroeg tot op dit moment ruim 400 miljoen euro.

• www.kroonenberg.nl

scn 4 | 2008 39

Donderdag 2 oktober 2008 - Spant! in Bussum

WinkellocatieMarkt Nederland 2008 ®

artist impression: Stadskwartier Nieuwegein, een ontwikkeling van ING Real Estate en Multi Vastgoed.

Dé jaarlijkse ontmoetingsdag voor ruim 250 vragers en aanbieders van winkellocaties in Nederland.

Reserveringskaart WinkellocatieMarkt® NL � �Ja, reserveer een plaats voor mij (en mijn collega’s) � dhr.

� mw.

Naam

...........................................................................................................................................

Voornaam

........................................................................................................................................................................................

Functie

........................................................................................................................................................................................

Bedrijfsnaam

........................................................................................................................................................................................

Adres

........................................................................................................................................................................................

Postcode

..............................................................................

Telefoon

.....................................................................................

E-mail

........................................................................................................................................................................................

Plaats

.....................................................................................

Fax

.....................................................................................

Deelnamekosten: € 595,- (excl. BTW) per persoon.

Fax: +31 (0)10 435 74 30

www.winkellocatiemarkt.nl

ADV92

Met medewerking van:

de huismeester

Herinnert u zich ook nog de tijd dat mensen elkaar gewoon groetten op straat? Veel mensen denken met weemoed terug aan de meer persoonlijke omgang met elkaar. FVH Facility springt hierop in door de huismeester te herintroduceren bij winkelcentra.

SCN sprak met de directieleden van FVH.

‘Beveiliger’ met een glimlach

P

aul Fok en Frans-Dirk van ’t Hof, directieleden van fvh, leggen uit waar hun bedrijf voor staat: “fvh Facility Shopping Centre Services is gespecialiseerd in het facilitaire onderhoud van winkelcentra en heeft daarbij als doel een optimaal verblijfklimaat te creëren waarin zowel het winkelend publiek als de winkelier zich thuis voelt. Buiten een schone omgeving en functionerende voorzieningen is de huismeester dé troef om dit te verwezenlijken. Helaas moet men vaststellen dat de haast vergeten beroepen als de conducteur, de pompbediende, de melkboer en de huismeester in de loop der tijd allemaal stilletjes zijn verdwenen vanwege commerciële beweegredenen terwijl in de huidige tijd de behoefte aan service, vriendelijkheid en dienstbaarheid weer zeer gewenst is.

De huismeester van stal halen is dus zo raar nog niet.”

niseert onder meer de technische werkzaamheden, schoonmaakwerkzaamheden, beveiliging en handhaving van het huishoudelijk reglement. Daarbij onderscheidt fvh zich van andere dienstverleners sla bijv. beveiligingsbedrijven door meer de persoonlijke en vriendelijke omgang. fvh is van mening dat de persoonlijke omgang op den duur meer vruchten afwerpt dan het functioneren vanuit een kunstmatige machtspositie.

Het sociale contact van vroeger is van essentieel belang. De huismeester kent iedereen in een winkelcentrum: van hangjongeren tot de winkelier, van monteur tot frequent bezoeker. Hij voelt zich niet verheven boven iemand en heeft als primaire taak mensen binnen te houden in plaats van weg te kijken. Deze aanpak heeft bewezen een positief resultaat voor huurders te realiseren. En tevens versterkt het winkelcentrum middels deze aanpak haar sociale positie in de leefgemeenschap”.

Persoonlijke en vriendelijke omgang Van ’t Hof: “De vast aan-

Geen voorrijkosten meer Het

spreekbare en altijd aanwezige huismeester is verantwoordelijk voor de dagelijkse processen en het houden van toezicht op, en het bevorderen van een goede gang van zaken in en rondom het winkelcentrum. De huismeester orga-

heeft even zijn tijd nodig, maar dankzij fvh zijn de oude diensten weer terug.

De huismeester oefent niet alleen controle uit op het reilen en zeilen in een winkelcentrum, nee, ook kan hij veel zelf. Zo verricht hij onder meer kleine

reparaties en vervangt hij de verlichting, zodat ook de voorrijkosten tot het verleden behoren. En natuurlijk wordt ook die ene gebroken fles snel opgeruimd.

De huismeester doet kortom alles waarbij zowel de winkelier als het winkelend publiek bij gebaat is, maar dan wel met een glimlach. volledige dienstverlening. Paul

Fok: “De huismeester kan uitstekend functioneren in combinatie met de zeer

De huismeester controleert niet alleen, hij kan ook veel zelf professionele overige diensten van fvh.

Schoonmaak, mattenservice, vuilafvoer, schilderwerk, gevelonderhoudswerk, groenvoorziening, lampen vervangen, alle zaken die nodig zijn voor de dagelijkse voortgang en waarop u strategisch kosten kunt besparen. fvh biedt haar diensten natuurlijk aan onder vca en nen-4400 toetsing. Via het lidmaatschap van de nrw geeft fvh tevens aan te willen blijven leren de veranderende inzichten in de sector.”

•

scn 2 | 2008 41

Piazza | Eindhoven

Getting you there.

Fortis Vastgoed Ontwikkeling geeft mens en bedrijf de ruimte, zowel in het landelijk als het stedelijk gebied. Met een lange termijnvisie realiseren we onderscheidende oplossingen voor vitale woon-, werk-, winkel- en leefomgevingen, die niet alleen nu, maar ook in de toekomst aan de eisen van de klant voldoen.

Beter wonen, beter werken, beter leven. Dat is onze ambitie. www.fortisvastgoedontwikkeling.nl

Vastgoed Ontwikkeling

projecten

Palais Quartier Frankfurt

Begin juli bezocht Shopping Centre News het in aanbouw zijnde winkelcentrum Palais Quartier in Frankfurt. De ontwikkeling van Bouwfonds MAB ligt aan de hoofdwinkelstraat Zeil. Het is een mix van winkels (76.850 m2), kantoren (47.650 m2) en een hotel (22.000 m2). Bovendien hoort bij dit megacomplex ook de herbouw van een historisch pand (het ‘palais’) dat 11.000 m2 meet. Het winkelcentrum is bedoeld als een hoger gepositioneerde extensie van het hoofdwinkelgebied. De branchemix is hier helemaal

op gericht en er zijn al vele retailers die in deze mix passen gecontracteerd. De architectuur is ronduit spectaculair. Naast de glazen dome is de langste roltrap-aan-een-stuk een van de eye-catchers van het project. Het winkelcentrum opent op 26 februari 2009. Een uitgebreid interview met de ontwikkelaars vindt u straks in onze editie nr. 5.De foto geeft de situatie van begin juli weer.

Zie ook: www.palaisquartier.de.

Foto: SCN

Bouw ArenA Poort van start De bouw van ArenA Poort is gestart. Met 2700 m² winkels en horeca onder het splinternieuwe station Amsterdam-Bijlmer wordt ArenA Poort de verbinding tussen de Arena Boulevard en het winkelcentrum Amsterdamse Poort en de omliggende kantoren. De centrale ligging maakt Arena Poort bij uitstek aantrekkelijk voor winkels en horeca gericht op de grote regionale en landelijke bezoekersstromen in dit gebied. De verhuur is inmiddels van start gegaan. Begin 2009 zullen de winkels worden opgeleverd.

Het gebied rondom de ArenA Poort wordt een steeds plezieriger werk-, winkel- en woonomgeving, waarbij vrijetijdsbeleving een steeds belangrijkere rol speelt. Nieuwe ontwikkelingen staan op stapel, zoals GETZ en de Music Dome. GETZ wordt het grootste uitgaanscentrum van Nederland met een hotel, casino, theater- en danscentrum, restaurants, cafés en winkels.

Tegenover de Amsterdam Arena is de Music Dome in ontwikkeling. Bovendien verhuist Endemol van Aalsmeer naar dit gebied.

In 2007 trok dit gebied al ruim zeven miljoen bezoekers. ArenA Poort is een ontwikkeling van OMC, een samenwerking van BAM Vastgoed, Ballast Nedam en ING Real Estate.

•

scn 4 | 2008 43

eindhoven

Van links af: Jack Cornelissen, Jorine de Soet en Marc Majolée

Met enige regelmaat brengen wij een bezoek aan binnensteden. Hierbij hebben we onder andere als doel om te onderzoeken welke invloed nieuwe winkelontwikkelingen op bestaande winkelstructuren hebben. Wij, Jorine de Soet (KIR, Kordaat in Ruimte), Marc Majolée (Synchroon ontwikkelaars) en Jacq Cornelissen (Corio Nederland Retail) bezochten dit keer Eindhoven. Onze interesse ging met name uit naar het in 2005 geheel gerenoveerde en uitgebreide Piazza Center en de al uit 1992 daterende Heuvel Galerie.

Een bezoek aan

O

p weg naar de goed bereikbare binnenstad van Eindhoven maakten we eerst een korte stop bij het buurtcentrum Blixembosch en het stadsdeelcentrum Woensel. Het eerste is een kleinschalig project dat in 2000 door een lokale partij is ontwikkeld en tevens in eigendom en beheer is. Het 3500 m² grote project telt veertien verkooppunten waaronder een Albert Heijn en is een U-vorm rond een plein opgezet. Met een voor dit type centra opvallende ondergrondse parkeergarage, de inpandige expeditie, en de integratie van wonen, winkels en buurthuis is dit in combinatie met de aankleding een geslaagd voorbeeld van een buurtcentrum. Enkele minpuntjes hierin wordt gevormd door de mos en groenvorming op het pleintje dat de verdere aantrekkelijke uitstraling niet ten goede komt en de overduidelijke ‘achterkant’ aan een van de buitenzijden. woensxl De volgende stop op weg naar de binnenstad was

het door ing ontwikkelde en grotendeels bij Unibail Rodamco in eigendom zijnde winkelcentrum Woensel. Woensxl zoals het winkelcentrum zichzelf sinds de uitbreiding en renovatie in 2006 noemt. Het ten noorden van de binnenstad gelegen centrum telt ruim 175 winkels en meer dan 33.000 m² bvo. Het winkelcentrum is gedeeltelijk overdekt. Dat de 1900 parkeerplekken rondom het centrum niet meer gratis zijn, merkten we na terugkomst bij onze auto achter de ruitenwisser. Het gratis parkeren was ooit één van de grote troeven van Woensel versus de binnenstad. Daarnaast heeft het centrum gelukkig nog meer te bieden. Met 175 winkels, waaronder drie supermarkten, maar ook een h&m, Hema en c&a, is het in zijn aanbod een compleet centrum dat zich richt op een brede klan-

44 scn 4 | 2008

tengroep. Het winkelcentrum is na de renovatie voor een groot deel overdekt. Door het toepassen van uniforme luifels en kleurstelling vormt oud- en nieuwbouw redelijk één geheel.

De opzet in een H-vorm met de supermarkten als trekkers op de hoeken maakt het geheel overzichtelijk en doet bijna buitenlands aan. De passages zijn breed (12 meter) opgezet, waardoor het hier ook op de drukkere koopmomenten goed winkelen is. Het winkelcentrum oogt schoon en opgeruimd. Het is goed bereikbaar en door de als landmark fungerende woontoren ook goed vindbaar voor nieuwe consumenten. Kortom

Parkeren is niet langer gratis, zien we later achter de ruitenwisser… een compleet centrum, een goede aanvulling op en misschien wel concurrent van de binnenstad. Slechts enkele punten van kritiek: de kioskachtige gebouwen op meerdere plaatsen bij de ingangen van het centrum komen het uitnodigende karakter niet ten goede en werken eerder belemmerend. Datzelfde geldt voor het introverte karakter (winkels zijn alle naar binnen gekeerd) en de consequent donkere en kil aandoende kleurstelling met slechts beperkte reclame uitingen.

Gemeentelijke kijk Het bezoek aan de binnenstad begon

met een afspraak met Marco Karssemakers accountmanager

nieuws

Eindhoven De puien en het straatprofiel van de Stationstraverse hebben een opfrisbeurt gekregen

retail voor de gemeente, die ons welkom heette in de Kennedy­ toren. Naast hem waren van Unibail Rodamco aanwezig Peter Verhoven en Bert Rees om een toelichting te geven over het Piazza Center.

Marco schetst hoe de stad Eindhoven eigenlijk het gevolg is van het aan elkaar vastgroeien van een conglomeraat van losse dorpen. Resultaat is een weliswaar compacte binnenstad maar zonder eigen identiteit. Toen het eind jaren ’90 economisch slecht ging met de Eindhovense regio hebben de gemeente, Philips en de TU onder leiding van de toenmalige burgemeester Welschen de krachten gebundeld. Door het in het leven roepen van een eigen stimuleringsfonds is een begin gemaakt met de transitie van oude industriestad naar technologie en kennisstad. Eindhoven werd gepositioneerd als ‘Brainport’ met aanzuigende werking voor mensen, kennis en daarmee ook kapitaal uit de regio.

De binnenstad ontbeerde echter de bijbehorende allure en aantrekkelijkheid. Hiertoe werd de Stichting CityDynamiek in het leven geroepen. Met de toeristenbelasting als belangrijkste bron van middelen werden particuliere initiatieven gestimuleerd en gefaciliteerd.

Parallel daaraan is er vanuit een duidelijke visie gewerkt aan een heldere detailhandelsstructuur en is er geïnvesteerd in diverse retailprojecten. Meest recente ontwikkelingen zijn het Piazza Center en het thans nog in ontwikkeling zijnde project ‘Rond de Admirant’.

Eindhoven heeft een kernwinkelareaal van ruim 500 vestigingspunten dat zeer compact is gesitueerd binnen een goed ontsloten binnenring, waarlangs zich ook de diverse parkeergarages bevinden. Het kernwinkelgebied trekt jaarlijks ca. 15

miljoen bezoekers waarmee tweederde van de omzet van buiten de stad Eindhoven komt.

Piazza Center Als eerste staat een bezoek aan het Piazza

Center op de rol. ‘De Piazza’, zoals het nog steeds in de volksmond heet, dateert uit begin jaren ’70, maar is na een ingrijpende renovatie en uitbreiding in 2005 heropend. Piazza Center kende een roerige ontwikkelingsfase. Het door Fortis/ William Properties ontwikkelde centrum is in eigendom bij Unibail Rodamco. In de eindfase van de ontwikkeling waarbij de bouw voor 80 procent afgerond was en er voor 90 procent verhuurd was, dreigde een vernietiging van de bouwvergunning. Oorzaak was het feit dat de MediaMarkt vestiging te dicht op de drukke spoorlijn, waarover ook gevaarlijke stoffen vervoerd werden, kwam te liggen.

Uiteindelijk is het niet zover gekomen en is het centrum geworden tot wat het nu is: een belangrijk anker in de noordelijke binnenstad op steenworp afstand van het centraal station.

Daarmee is ook tevens het sterkste punt van Piazza genoemd, de locatie. Gelegen nabij het station als bronpunt en ingeklemd tussen het markante groene gebouw van de Bijenkorf aan de ene kant en de Mediamarkt aan de andere kant.

Deze laatste heeft directe toegang tot een parkeergarage met 1200 plaatsen en is door middel van een luchtbrug met het Piazza Center verbonden en vormt daarmee één van de levens-

>

lees verder op pagina

Efficiënt winkelen en parkeren in het nieuwe Woensel

46 scn 4 | 2008 45

eindhoven <

vervolg van pagina

45

aders van het project. De Bijenkorf aan de andere zijde heeft een eigen garage met 500 plaatsen en genereert zijn autonome bezoekersstroom. Piazza Center kent een bruto oppervlak van 22.700 m² en herbergt 28 winkels met daaronder een groot aantal trekkers, voornamelijk is het ‘middle of the road’-segment zoals een diep in het centrum gesitueerde Zara. Er wordt over vier lagen gewinkeld waarbij de enorme vide met verspringende diepten uitstekende zichtlijnen garandeert. Dit tezamen met een uitgekiende branchering en de toegang via de loopbrug naar de MediaMarkt op de bovenste etage zorgt voor een goede doorbloeding van het centrum. Een geplande maar nooit gerealiseerde connectie met de Bijenkorf via de horeca in het souterrain zou dit compleet gemaakt hebben.

Het winkelcentrum oogt modern en fris. Het centrum is druk bezocht en dat is ook te zien aan de vloer van de begane grond die openbaar gebied is en valt onder het schoonmaakregime van de gemeente. volwaardige ingang Voor de renovatie had Piazza een

‘achteringang’ via een obscure tunnel onder het spoor. Na de renovatie is dit een volwaardige ingang geworden afgezoomd met kleine units die aantakken aan de erachter gelegen Lardinoisstraat die door de ontwikkeling ook een nieuwe impuls heeft gekregen. Daarmee ontstaat ook een belangrijke verbinding voor voetgangers en fietsers met de Kruisstraat en de Woenselse markt. We eindigen ons bezoek aan het Piazza Centre door het aan de voorkant te verlaten via het 18 Septemberplein. Een blik achterom biedt uitzicht op het overdekte maar ook zeer open gebouw, dat met de enorme roestbruine cortenstalen kolommen die de overkapping ondersteunen.

Met deze constructie treedt het Piazza Center als het ware naar buiten en heeft de architect Massimiliano Fucsas maakt een enorm en geslaagd gebaar gemaakt richting de rest van de binnenstad. Door de komst van het Piazza Center is dit deel van de noordelijke binnenstad enorm versterkt verder afgerond.

Rond de Admirant Het plein voor de Piazza is grotendeels

bouwterrein dat na de afronding onder andere een enorme ondergrondse fietsenstalling zal gaan herbergen. Wij vervolgen onze weg in westelijke richting naar het project ‘Rond de Admirant’ dat nog in ontwikkeling is. De Admirant is één van de vele voormalige Philips gebouwen die een nieuwe bestemming en daarmee een tweede leven krijgen. Uniek aan dit pand is dat het is gelegen binnen de binnenring en daarmee

De Hooghuisstraat kent een wat merkwaardige branchering in het hart van het centrum. Het project krijgt een eigen ondergrondse parkeergarage. Het gebouw zal een ‘blob’, een glazen uitstulping krijgen waardoor het vanachter de bestaande bebouwing uit zal steken op het 18 Septemberplein. Het project zal naast woningen en kantoren ook 12.000 m² winkels en een bioscoop gaan omvatten. Of het project een succes zal worden, zal grotendeels afhangen van de formules die er zich gaan vestigen. Bij een blik op de zeer aantrekkelijke website (www.admirant.nl) springt alleen Selexyz eruit. Dit betreft een relocatie van de Selexyz/Van Piere die zich thans nog in de Heuvel Galerie bevindt. Op het moment van ons bezoek is alleen het grand café FFFS De Admirant nog geopend. De ge-

46 scn 4 | 2008

De lange Hema-pui vertroebelt de frisse aanblik

plande opening van het totale project is ‘in de loop van 2009’.

We zullen dan zeker nog een keer terug komen om te kijken welk effect deze, naar het zich laat aanzien niet geringe ingreep in het winkelcircuit op de bestaande loopstromen zal hebben.

Dwaalgebied De Bergen We vervolgen onze wandeling

en lopen langs de Witte Dame met de daarin gevestigde Design academie, bibliotheek en anwb. We steken de drukke binnenring over en verlaten daarmee het kernwinkelgebied en betreden ‘De Bergen’. Dit is het enige aanloopgebied naar de binnenstad dat Eindhoven kent. In dit dwaalgebied treffen we een groot aantal kleine bijzonder winkeltjes, galerietjes en kleinschalige horeca aan. Ondanks dat het er levendig aan toe gaat, met voornamelijk fietsers en voetgangers, heerst er een relatieve rust. De authenticiteit die dit gebied uitstraalt dankt het naast de typische branchering aan de historische bebouwing die je niet direct met een stad als Eindhoven associeert.

Voor ons de ideale plek om de rondgang door de druilerige binnenstad even te staken en de lunch te gebruiken.

De Heuvel Galerie Tussen de regenbuien door kruisen we

weer de binnenring en gaan via de Hooghuisstraat richting de Markt. Deze zijstraat van de hoofdwinkelroute kent een wat merkwaardige branchering. Aan de ene kant hoogwaardige mode in karakteristieke panden en aan de andere kant Scapino en een sportzaak in foeilelijke panden. Dat we weer in het kernwinkelgebied zijn, zien we aan de ‘rode steentjes’ bestrating, rode klinkers die we door de hele binnenstad terugvinden. Klinkers, die er al geruime tijd liggen en zo te zien al vaker tijdelijk zijn opgepakt en teruggelegd.

Op de markt aangekomen hebben we uitzicht op de Heuvel Galerie met aan de buitenzijde de in stijl opgetrokken gevels van de verschillende horecagelegenheden. De wat terugvallende ingang wordt links geflankeerd door de entree van het Holland Casino en rechts door het Muziekcentrum met de ho-

Signing-verschillen: in Woensel strak, in de binnenstad gezellig rommelig

reca unit ‘Ome Frits’, dat tevens fungeert als foyer. We betreden de Heuvel Galerie via de kathedrale hal naast het Muziekcentrum. We zijn niet de enigen die het slechte weer ontvluchten want er is veel volk op de been en de terrassen zijn goed bezocht. Op het managementkantoor worden we ontvangen door de scheidende en komende centrummanager Huub Elders en Bram Hulsbosch die namens scm, voor ing het dagelijks beheer op het centrum voor hun rekening nemen.

Hier horen wij, wat we zelf al hadden kunnen waarnemen: er wordt veel aandacht besteed aan het onderhoud van het gebouw waardoor het er zestien jaar na de opening nog steeds zeer goed bij staat. Ongeveer een kwart van de 105 winkels zit er al vanaf het begin. Met de overige winkels is het centrum met haar tijd meegegaan. Zo is recentelijk de Lady Sting geopend na een ingrijpende vernieuwing. Toch is de centrummanager nog niet geheel tevreden. Volgens hem hebben een paar vestigingen nog een te ‘stoffige’ uitstraling. De Heuvel Galerie floreert naar zijn zeggen prima. De passanten aantalen blijven vrijwel op peil. De geringe afname van 1% wordt ruimschoots gecompenseerd door de toename in de gemiddelde bestedingen. Punt van constante aandacht is het souterrain van het grote Forum. De aldaar gevestigde ‘Bioplanet’ heeft als derde supermarkt sinds de opening haar deuren gesloten.

Ook de op de begane grond en eerste etage gelegen Selexys boekhandel Van Piere zal zoals eerder aangegeven over niet al te lange tijd verhuizen naar de Admirant. Op zichzelf jammer, maar aan de andere kant een enorme kans om deze kant van de Heuvel Galerie te versterken aldus de centrummanager. We verlaten de Heuvel Galerie aan deze kant via het Heuvel Plein met fontein. Het is inmiddels gestopt met zachtjes regenen.

Catharinahuis We komen op het Catharinaplein, het ein-

de van het loopcircuit waar ook de hoofdwinkelstraat Demer/Rechtestraat eindigt. Het plein wordt afgezoomd met een groot terracottakleurige gebouw, het Catharinahuis. Alhoewel het pas kort geleden is opgeleverd, missen gebouw en plein

een zekere uitstraling. Het is niet duidelijk wat oorzaak en wat gevolg is, maar de winkelstrip op de begane grond kampt op een aantal plaatsen met leegstand. Het onduidelijke karakter wordt nog versterkt doordat voetgangers- en fietsstromen hier niet duidelijk gescheiden zijn. Bovendien wordt de aandacht getrokken door het donkere gebouw van Dynamo, het open jongerencentrum, dat hier een dominante plaats heeft. Al met al is het niet volledig gelukt om het kernwinkelgebied hier duidelijk af te bakenen. Dit zal nog zwaarder gaan tellen wanneer de noordelijke zijde na Piazza Center een nieuwe en belangrijke impuls gaat krijgen met de afronding van het 18 Septemberplein en Rond de Admirant.

Aandacht voor kwaliteit in de inrichting van de openbare ruimte

We vervolgen onze weg via de hoofdwinkelstraten Rechtestraat en Demer. Onderweg valt ons op dat ondanks de niet ideale weersomstandigheden er toch opvallend veel volk op de been is. We passeren een vestiging van V&D die druk doende is om de nieuwe huisstijl zowel binnen als buiten door te voeren. We slaan nog even rechtsaf de Vrijstraat in om te kijken waar straks de doorsteek vanuit Rond de Admirant gemaakt gaat worden.

We eindigen onze wandeling weer waar we begonnen. We constateren dat Eindhoven een zeer compact kernwinkelgebied kent, waarbij alle bekende trekkers aanwezig zijn en waar er de nodige zorg is besteed aan het openbare gebied. Gezien het aantal bezoekers voldoet het aan de wensen van de consument. We zijn erg benieuwd naar de effecten van de ingrepen aan de noordzijde. We zullen zeker nog een keer terugkomen om dit zelf te ervaren.

•

scn 4 | 2008 47

projecten in de pijplijn

alkmaar

amersfoort

amsterdam

apeldoorn

De Mare

Vathorst

Mosveld

Hoofdstraat

O 2009 M 5500 m2 P ING Real Estate i.s.m. Fortis en G&S Vastgoed I Yvonne Flippo, T 070 3419636

almere stad

Stadshart Almere

O 2005-2008/2008-2010 M 18.000 m2 P Bouwfonds MAB Ontwikkeling I Mariska Bossmann, T 070 3068578 ▼

▼

’t Circus

O medio 2008 M 12.000 m2 P Fortis Vastgoed Ontwikkeling I T 030-257 35 12 ▼

Eemplein

almere buiten

Buitenmere Zuid

O 2009 M 8000 m2 P Multi Vastgoed I T 0182-690900 ▼

Osdorpplein

O eind 2009 M 20.000 m2 P Fortis Vastgoed Ontwikkeling I T 030-257 35 12 ▼

O 2009 M 20.000 m2 P Multi Vastgoed I T 0182-690900

alphen a/d rijn

Herenhof

O in ontwikkeling M 4500 m2 uitbreiding P Top Vastgoed/Leyten I Frank van Kessel, T 06 53999150 ▼

amsterdam

De Opgang

O 2009 M 8600 m2 P ING Real Estate I Saskia Creemers, T 070 3418665

Forumpark

O eind 2007 (1e fase) M 1700 m2 P BAM Vastgoed I Levi Boerman, T 030 6598923 ▼

IJ-dock

O eind 2009 M 4000 m2 winkels P Fortis Vastgoed Ontwikkeling I T 030-257 35 12 ▼

Mahler 4

O in ontwikkeling M 4700 m2 P Top Vastgoed Planontwikkeling I Patrick van Lammeren, T 06 55 301 334 ▼

O 2005-2010 M 10.000 m2 P ING Real Estate i.s.m. Fortis en G&S Vastgoed I Yvonne Flippo, T 070-341 96 36

O 2002-2008 M 73.000 m2 P Bouwfonds MAB Ontwikkeling en Blauwhoed Eurowoningen I S.J. Bakker, T 070 3068578

o 2010 i 7000 m2 P Multi Vastgoed I T 0182-690900

De Linné

assen

Kloosterveste

O eind 2008 M 9100 m2 P BAM Vastgoed I Karel Nuijten, T 030-659 8297 ▼

O 2010 M 17.000 m2 winkels P Bouwfonds MAB Ontwikkeling ism OCP I Mariska Bossmann, T 070 3068578

amsterdam zuidoost

Getz

barneveld

Centrum

O 2013 M 35.000 m2 P ING Real Estate I Saskia Creemers, T 070 3418665

O 2012 M 80.000 m2 P ING Real Estate, BAM Vastgoed, Ballast Nedam I Larissa Staal, T 070-341 88 16

O 2008 M 4000 m2 P Multi Vastgoed I T 0182-690900

arnhem

berlicum

legenda

Schuytgraaf

O opleverdatum (verwacht) M metrage P projectontwikkelaar I informatie

O 2009-2010 M onbekend P ING Real Estate I Yvonne Flippo, T 070-3419636

48 scn 4 | 2008

Centrum Amsterdam Noord

Overhoeks

O in ontwikkeling M 8000 m2 P Multi Vastgoed i.s.m. Kondor- Wessels en Rabo Vastgoed I T 0182-690900

Schoolstraat

O in ontwikkeling M 1000 m2 P Vorm Ontwikkeling I A. van Houwelingen, T 078 6421555

projecten in de pijplijn beverwijk

den haag

dordrecht

Eemnes

Wijnhavenkwartier fase I

Gezondheidspark

Centrumplan

Wijkerbaan

O in ontwikkeling M 8000 m2 en overig P Redema Groep I T 030 284 02 90 ▼

o medio 2010 m 2400 m2 p Bouwfonds MAB Ontwikkeling i Simone Kramers, T 070 3068578

Hoge Veld

O in ontwikkeling M 5000 m2 P Multi Vastgoed I T 0182-690900 ▼

O: 4e kwartaal 2010 M: 5000 m” P: Leyten I: 010-2211351

O 2008 M 5.500 m2 P Bouwfonds MAB Ontwikkeling I Mariska Bossmann, T 070-3068578 ▼ eindhoven

boskoop

Entree Waterrijk

O: 2012 M: 3200 m” P: Leyten I: 010-2211351

’t Hogeveen

O 2008 M 11.500 m2 P Bam Vastgoed I Adriaan Kuyvenhoven, T 030 659 8927 ▼

dordrecht

Bagijnhof

O in ontwikkeling M 2000 m2 winkels P Multi Vastgoed I T 0182-690900

drachten

Raadhuisplein

o 2010 m 20.000 m2 p Redema Groep i T 030-2840290 ▼

breda

Achter de lange stallen

o 2011 m 20.000 m2 p Bouwfonds MAB Ontwikkeling i J. de Vreede, T 070 3068578

delft

Hovenpassage

o 2009-2014 m 9000 m2 p Van der Vorm Vastgoed i G. Hares-Visser, T 010 2092721 ▼

deventer

Keizerslande

O in ontwikkeling M 5000 m2 P Multi Vastgoed I T 0182-690900

delfzijl

De Wending

O 2e kwartaal 2009 M 5000 m2 P Leyten I T 010-436 40 33

den haag

Koningin Julianalaan

Achtste barrier

O in ontwikkeling M 4000 m2 P Fortis Vastgoed Ontwikkeling I T 030-257 35 12 ▼

Meerrijk Meerhoven

O 2010 M 9500 m2 P Fortis Vastgoed Ontwikkeling I T 030-257 35 12 ▼

enschede ede

Kerkplein

o medio 2009 m 2200 m2 p ING Real Estate i Yvonne Flippo, T 070-3419636 ▼

Stokhorst

O 2008 M 6000 m2 P Multi Vastgoed i.s.m. Assen projecten I T 0182-690900

Grolschterrein

O 2010 M 19.000 m2 P ING Real Estate I Suzan Loorij, T 070-341 92 25 ▼

O in ontwikkeling M 4000 m2 P Multi Vastgoed I T 0182-690900

>

lees verder op pagina

50

scn 4 | 2008 49

projecten in de pijplijn ermelo

haarlem

hoogvliet

leeuwarden

De Verbinding

O 2008 M 5000 m2 P Multi Vastgoed i.s.m. Assen projecten I T 0182-690900 ▼

Schalkstad

Stadshart

O 2015 M 16.000 m2 P ING Real Estate I Saskia Creemers, T 070-3418665

O 2011 M 4000 m2 P Leyten I T 010-436 40 33

Harderwijjk

horst a/d maas

Stadsdennen

o 2010 m 10.000 m2 p Lingotto vastgoed i Hans Zimmer, T 06 46135344 ▼

Centrum

O in ontwikkeling M 6000 m2 P 3W Vastgoed I Dhr. N. Eurlings, T 043-3667700 huizen

Grootegast

Centrumplan

O: 2e kwartaal 2010 M: 2500 m” P: Leyten I: 010-2211351

Centrumplan

Raaks

O 2011 M 7500 m2 P Bouwfonds MAB Ontwikkeling I T. Heijenbrock, T 070 3068578 ▼

Luifelbaan

O 2007-2009 M 15.000 m2 P Bouwfonds MAB Ontwikkeling I Mariska Bossmann, T 070 3068578 ▼

heerlen De Plu

o 2011 m 15.000 m2 p Multi Vastgoed i.s.m.

3W Vastgoed i T 0182-690900

leiden

O in ontwikkeling M circa 8600 m2 P Foruminvest en Visser Bouwmij I Dhr. Sneep, T 035-6956060 ▼

haarlem

De Bilgaard

o 2008 m 10.000 m2 p Multi Vastgoed i.s.m. winkeleigenaren i T 0182-690600

leiden

hendrik ido ambacht

julianadorp

De Volgerlanden

O eind 2008 M 6500 m2 P Fortis Vastgoed Ontwikkeling I T 030-257 35 12 ▼

De Riepel

O 2009 M 7500 m2 P Redema Groep I T 030 284 02 90 ▼

Aalmarkt

O 2010 M 6000 m2 P Bouwfonds MAB Ontwikkeling I J. de Vreede, T 070 3068578 leiderdorp

Het Palet

O 2009 M 950 m2 P Vorm Ontwikkeling I A. van Houwelingen, T 078 6421555

lelystad

haarlem

Marsmanplein

O: 2e kwartaal 2011 M: 2290 m” P: Leyten I: 010-2211351

hilversum

Leens

De Marne

Gooische brink

O voorjaar 2008 M 12.000 m2 P TOP Vastgoed I T 030-697 50 95 ▼

Centrumontwikkeling

O 2008 M 21.000 m2 P Fortis Vastgoed Ontwikkeling I T 030-257 35 12 ▼

O: 4e kwartaal 2010 M: 5200 m” P: Leyten I: 010-2211351

legenda O opleverdatum (verwacht) M metrage P projectontwikkelaar I informatie

50 scn 4 | 2008

projecten in de pijplijn lelystad

nijmegen

rosmalen

st-michielsgestel

Centrumplan

De Gordiaan

O in ontwikkeling M 11.000 m2 P Redema Groep I T 030-284 02 90 ▼

Waalsprong

O in ontwikkeling M 2o.000 m2 P Multi Vastgoed, Heijmans IBC, BAM Vastgoed I T 0182-690900

O in ontwikkeling M 12.000 m2 P Foruminvest bv I Dhr. Nazerian, T 035-6956060 ▼

Centrum

O in ontwikkeling M 3500 m2 P Fortis Vastgoed Ontwikkeling I T 030-257 35 12 ▼

Plein 44

O 2010 M 12.000 m2 P ING Real Estate I Suzan Loorij, T 070-341 92 25

maassluis

Koningshoek

O in ontwikkeling M 30.000 m2 nieuw P Fortis Vastgoed Ontwikkeling I T 030-257 35 12 ▼

oldebroek

Centrumplan

O in ontwikkeling M 4.500 m2 P Fortis Vastgoed Ontwikkeling I T 030-257 35 12 ▼

rotterdam

Nesselande

O 2009 M 1o.000 m2 P Multi Vastgoed I T 0182-690900 ▼

sittard

o 2011 m 15.000 m2 P Multi Vastgoed i.s.m.

3W Vastgoed I T 0182-690900 son & breugel

middelburg Mortière

O 2008 M 35.000 m2 P Multi Vastgoed, Heijmans IBC I T 0182-690900

mijdrecht

De Lindenboom

reeuwijk

Centrumplan

O 2009 M 4.500 m2 P Top Vastgoed I Patrick van Lammeren, T 06 5530 1334 ▼

Watermanweg

O in ontwikkeling M 9000 m2 P Multi Vastgoed I T 0182-690900 Hesseplaats O: 4e kwartaal 2010 M: 3000 m” P: Leyten I: 010-2211351

O 2010 M 8500 m2 P Top Vastgoed I Patrick van Lammeren, T 06 5530 1334 ▼

City Plaza

O 2010-2012 M 20.000 m2 P ING Real Estate en Multi Vastgoed T 0182-690 900 I Larissa Staal, T 070-341 88 16

Ekkersrijt

O nnb M 42.000 m2 P ING Real Estate I Larissa Staal, T 070-341 88 61 spijkenisse

Stadsplein

O in ontwikkeling M 11.000 m2 P Multi Vastgoed I T 0182-690900 Utrecht

Vleuterweide

O 2008 M 15.000 m2 P Multi Vastgoed i.s.m.

Fortis Ontwikkeling I T 0182-690900 ▼

nieuwegein

Centrumplan

ridderkerk

Koningshof fase III

O 2011 M 2700 m2 P Leyten I T 010-436 40 33 ▼

rotterdam

Overschie

O medio 2008 M 4600 m2 P Fortis Vastgoed Ontwikkeling I T 030-257 35 12 ▼ legenda O opleverdatum (verwacht) M metrage P projectontwikkelaar I informatie

>

lees verder op pagina

53

scn 4 | 2008 51

Lahiibg` ma^ phke] F:IB< & Ma^ Bgm^kgZmbhgZe FZkd^m _hk K^mZbe K^Ze >lmZm^

F:IB< bl ma^ e^Z]bg` fZkd^m _hk ma^ `khpbg` bgm^kgZmbhgZe k^mZbe k^Ze ^lmZm^ bg]nlmkr' Bm [kbg`l mh`^ma^k ma^ d^r ieZr^kl _khf k^mZbe^kl Zg] bgo^lmhkl makhn`a mh \bmb^l% lahiibg` \^gmk^l Zg] k^mZbe hnme^ml ]^o^ehi^kl% \k^Zmbg` Z ngbjn^ \hffngbmr bg hg^ ieZ\^ Zg] Zm hg^ mbf^'

F:IB< ikhob]^l Z ngbjn^ ieZm_hkf _hk \hfiZgb^l mh lahp\Zl^ \hg\^iml Zg] ]^o^ehif^gml Zg] hi^g ma^ ]hhk mh Z phke] h_ \hff^k\bZe hiihkmngbmb^l'

*)%/-) iZkmb\biZgml

*%)./ ^qab[bmbg` \hfiZgb^l

+%,-) k^mZbe^kl 0* \hngmkb^l

?hk _nkma^k bg_hkfZmbhg% ie^Zl^ \hgmZ\m rhnk lZe^l k^ik^l^gmZmbo^ hk oblbm ppp'fZib\'\hf A^Z]jnZkm^kl !IZkbl" & M^e 3 $,, !)"* -* 2) -. +) Ehg]hg & M^e 3 $-- !)" +) 0.+1 ))1/ G^p Rhkd & M^e3 $* !+*+" +1- .*-*

=^lb`g3 ppp'nemkZ&Ìnb]^'\hf & F:IB< bl Z k^`blm^k^] mkZ]^fZkd h_ K^^] FB=>F' :ee kb`aml k^l^ko^] & Iahmh 3 ¡ ;>:NMR:K<ABO> !CB" ( Cnibm^kbfZ`^l

*2 & +* Gho^f[^k +))1 ?kZg\^% <Zgg^l% IZeZbl ]^l ?^lmboZel ppp'fZib\'\hf

projecten in de pijplijn

utrecht

vught

Boudierhof

Winkelcentrum Saendelft

O 2008 M 4500 m2 P Top Vastgoed I Patrick van Lammeren, T 06 55 301 334 ▼

Marktveldpassage

O in ontwikkeling M 3000 m2 P Multi Vastgoed I T 0182-690900

O 2008 M 7600 m2 P OBAN I Peter Welles (BAM), T 030-659 89 34 ▼

waalwijk

zaandam

De Els

O 2014 M 10.00 m2 P ING Real Estate I Jamal Msalmi, T 070-3419805 waddinxveen

Groeneweg

O 2007 M 7000 m2 P Multi Vastgoed I T 0182-690900

Stadscentrum Be Fair

O 2011 M 22.800 m2 P Fortis Vastgoed Ontwikkeling I T 030-257 35 12 ▼

Terwijde

Overkapel

O 2008 M 4200 m2 P Redema Groep I T 030 284 02 90

zoetermeer

Hovestein

o 2008 m 1335 m2 p BAM Vastgoed i Michiel Smits, T 030-6598163

O 2010 M 15.000 m2 P Bouwfonds MAB Ontwikkeling I Mariska Bossmann, T 070 3068578

wolvega

Oosterheem

o 2011 m 10.700 m2 p ING Real Estate i Larissa Staal, T 070-341 88 16

Home Center

o 2008 m 11.000 m2 p Home Center i Piet Kapenga, T 06 53331664 ▼

zwolle

Willemspoort

O in ontwikkeling M 10.000 m2 P Multi Vastgoed I T 0182-690900

zwijndrecht

Walburg

O in ontwikkeling M 15.000 m2 P Fortis Vastgoed Ontwikkeling I T 030-257 35 12 ▼ veenendaal

Brouwerspoort

O medio 2008 M 14.000 m2 P BAM Vastgoed I Jan Ruitenberg, T 030 6598163 ▼

zaanstad

Centrum

Uw project in dit overzicht?

Voor een eenmalig bedrag van € 321 (excl. BTW) herhalen wij uw vermelding in elke editie tot en met oplevering.

O in ontwikkeling M 18.000 m2 P Multi Vastgoed I T 0182-690900 ▼

legenda O opleverdatum (verwacht) M metrage P projectontwikkelaar I informatie

Wees zichtbaar voor de Nederlandse retailers!

Email uw gegevens naar sales@scnews.eu om uw vermelding op te dragen.

scn 4 | 2008 53

servicepagina

algemeen

decoratie

NRW Nederlandse Raad van Winkelcentra Herculesplein 269, 3584 AA Utrecht

Nico de Vries Decoraties Televisieweg 91, 1322 AK Almere

MK-Illumination Handels GmbH Trientlgasse 70, 6020 Innsbruck, Oostenrijk

T 030 2313754 • F 030 2341287 E info@nrw.nl • I www.nrw.nl I www.nrw.nl

T 036 5368365

T 06 13667805 Jo van Gemert T (0043) 512 202430-12 • F (0043) 512 202433 E j.vangemert@mk-illumination.com

decoratie

decoratie

decoratie

Accent Deco Hopbrouwer 14, 5253 RE Nieuwkuyk

Ballon Decor Plaswijcklaan 55, 3054 CM Rotterdam

Homan BV Postbus 13, 3640 AA Mijdrecht

T 073 6430286 • F 073 6416601 E info@accentdeco.nl

T 010 4180215 • F 010 4220720 I www.ballondecor.nl

T 0297 282121 • F 0297 288112 E info@homan.nl • I www.homan.nl

decoratie

decoratie

kennis & informatie

Decorations & Light Ommelandvaart 13, 1335 SB Almere

Flower and Shower Velperweg 105, 6824 HJ Arnhem

Strabo Postbus 15710, 1001 NE Amsterdam

T 036 5212015 • F 036 5212016 E rene.vos@decorationlight.nl I www.decorationlight.nl

T 026 3623061 E info@flowerandshower.nl I www.flowerandshower.nl

T 020 6260817 E strabo@strabo.nl • I www.strabo.nl

kennis & informatie

54 scn 4 | 2008

decoratie

marketing/promotie

marketing/promotie

Flucon Kalkovenweg 54, 2401 LK Alphen a/d Rijn

Vervorex promotie ’t Holland 23, 6921 GX Duiven

Kleine Kunst Anne Franklaan 19, 7421 HH Deventer

T 0172 435901 • F 0172 422271 E info@flecon.nl • I www.flucon.nl

T 0316 281849 • F 0316 281906 E info@vervorex.com

T 0570 618301 • F 0570 517685 E info@kleinekunst.com I www.kleinekunst.com

marketing/promotie

marketing/promotie

toorman

8FJKFST 'FSOBOEF[ DPNNVOJDBUJF PSHBOJTBUJF

Mall Radio Enkele Ring 37, 3245 AG Sommelsdijk

Weijers Fernandez communicatie & organisatie Statenlaan 281, 5223 LG Den Bosch

T 0187-609900 E info@mallradio.eu I www.mallradio.eu

T 073 6123116 • F 073 6123136 E info@wfcommunicatie.nl I www.wfcommunicatie.nl

marketing/promotie

Heesbeen attractieverhuur

marketing/promotie

Esp 241, 5633 AD Eindhoven

Weijers Fernandez communicatie & organisatie Hyperion creatieve communicatie Statenlaan 281, 17, 5223 LG Den Bosch Mimosastraat 1338 ZK Almere

T 040 283 47 81 • F 040 283 45 75 E info@heesbeenverhuur.nl I www.heesbeenverhuur.nl

T 036 5352510 E info@studiohyperion.nl I www.studiohyperion.nl

consultancy

congres en evenement

KIR Kordaat In Ruimte Govert Flinckhage 25, 3438 JC Nieuwegein

Management Producties Postbus 82, 3130 AB Vlaardingen

T 030 6668616 • F 030 6668617 E info@kordaatinruimte.nl I www.kordaatinruimte.nl

T 010 4350477 • F 010 4357430 E info@managementproducties.com I www.managementproducties.com

facilitair

facilitair

Man Protection bv, zon- en lichtwering Postbus 48, 1483 ZG De Rijp

PRS Matten bv Einsteinweg 3, 3208 KK Spijkenisse

T 075 641 1991 • F 075 641 1896 I www.manprotection.nl

T 0181 618 788 • F 0181 622 649 E info@prs.nl • I www.prs.nl

Opnieuw: renovatieperikelen

D

e renovatie van een winkelcentrum kan vele problemen opleveren. Een aantal van deze problemen is in deze kolom al eens behandeld.

Daarbij ging het bijvoorbeeld over de vraag of bij renovatie de huurovereenkomst kan worden beëindigd, indien verhuurder er de voorkeur aan geeft om de winkelier geen nieuwe winkelruimte aan te bieden. Maar hoe zit het met de timing? Wat nu als de renovatie voor de deur staat en er is nog niet met alle huurders overeenstemming bereikt?

Zoals inmiddels wel bekend, heeft de huurder bij renovatie recht op een redelijk renovatievoorstel. Daarin zal doorgaans een goede tijdelijke huisvesting worden geboden en een tegemoetkoming in de onkosten en schade (bijvoorbeeld winstderving). Wat nu als over dat voorstel met het grootste deel van de huurders uiteindelijk overeenstemming wordt bereikt en met een kleiner deel niet?

Vanzelfsprekend probeert de verhuurder/herontwikkelaar van het winkelcentrum tot het laatste moment overeenstemming te bereiken. Als dit onverhoopt met enkele huurders niet lukt, wacht nog slechts een procedure bij de rechter. Het vervelende daarbij is dat de wet uitgaat van een zogenaamde “bodemprocedure”.

Een bodemprocedure duurt al snel langer dan een jaar.

Die tijd is er in deze gevallen niet. In de praktijk wordt in zo’n geval vaak de weg van het kort geding gekozen.

Het duurt dan zeker twee maanden voordat er een uitspraak van de rechter ligt. Het gevaar van deze weg is dat het risico bestaat dat de rechter niet bereid is om in kort geding een uitspraak te doen, bijvoorbeeld omdat de zaak te gecompliceerd is.

In de praktijk blijkt langzamerhand dat de meeste kort geding-rechters wel bereid zijn in een kort geding de huurder tot medewerking aan de renovatie te veroordelen, als de aard van het geschil in feite alleen betrekking heeft op de hoogte van een vergoeding. De rechter redeneert in dat geval dat de vergoeding later in een bodemprocedure kan worden uitgevochten. Het zal moeilijker liggen als de huurder om meer principiële redenen dwarsligt, bijvoorbeeld omdat de huurder het oneens is met het renovatieplan. In die gevallen is de kans toch nog steeds erg groot dat een kort geding geen oplossing biedt en dan zal toch een bodemprocedure moeten worden gevoerd, of de huurder moet alsnog worden overtuigd dat hij moet meewerken. Dat laatste betekent in veel gevallen dat de huurder een hogere vergoeding moet worden betaald. • mr. J.C. Toorman Boekel de Nerée advocaten, notarissen en belastingadviseurs te Amsterdam. T 020 795 32 44

Gj^biZ kddg l^c`ZaeaZo^Zg

;jch]deeZc ^h ZZc djYZglZih lddgY# LVci bdZi h]deeZc c^Zi eZg YZÒc^i^Z È[jcÉ o^_c4 >c ]Zi l^c`ZaXZcigjb kVc kVcYVV\ ^h ZciZgiV^cbZci eZgbVcZci ^c YZ VVcW^ZY^c\# :c ^h l^c`ZaZc c^Zi aVc\Zg bZZg YZ Zc^\Z Yg^_[kZZg kddg ZZc WZodZ`! bVVg higjXijgZZa dcYZgYZZa kVc ZZc \gdiZg XdcXZei# OdÉc XdcXZei kgVV\i Yjg[! k^h^Z Zc XgZVi^k^iZ^i# 6heZXiZc Y^Z 7djl[dcYh B67 Dcil^``Za^c\ YZ gj^biZ \ZZ[i# @^_` kddg bZZg ^c[dgbVi^Z de lll#Wdjl[dcYh#ca#