CZASOPISMO FIRMY SECO, NUMER 2 – 2016
DRUKOWANIE 3D – NADZIEJA CZY PRZECHWAŁKI? NACIŚNIJ „K” JAK KOSMOS
Wykonane przez magiczne ręce. Roboty przemysłowe są sercem niemieckich zakładów Stelter Zahnradfabrik produkujących koła zębate
DOTYK ROBOTA
Spis treści EDGE, NUMER 2 – 2016 04
WIADOMOŚCI I TRENDY
07
WIEDZA EKOLOGICZNIE I Z ZYSKIEM Zrównoważony rozwój jest coraz bardziej związany z konkurencyjnością firm w perspektywie długoterminowej.
08
STUDIUM PRZYPADKU: NIEMCY MAGICZNE RĘCE
HISTORIA Z OKŁADKI
Jeśli chcesz uniknąć pomyłek, zaprzęgnij do pracy roboty – to filozofia niemieckiego producenta kół zębatych Stelter Zahnradfabrik.
14
NA KRAWĘDZI PYTANIA I ODPOWIEDZI – PATRICK DE VOS Ekspert Seco w dziedzinie skrawania odpowiada na techniczne pytania czytelników.
15
STUDIUM PRZYPADKU: FILIPINY ISKRA INNOWACJI Duży wzrost gospodarczy Filipin umożliwia rozwój firmie Ramcar Technologies, producentowi wkładów do akumulatorów samochodowych.
18
MOŻLIWOŚCI KOSMICZNA WINDA Czy zamiast wysyłać rakiety w kosmos, nie lepiej zbudować ogromną windę?
20
EDGE I TY ASHLEY MOFFAT/AUSTRALIA „Mennica jest jedynym dostawcą monet obiegowych w Australii, dlatego stanowi dość wyjątkowe miejsce pracy”.
22
STUDIUM PRZYPADKU: FRANCJA DUŻE OCZEKIWANIA W Saint-Nazaire – sercu francuskiego przemysłu kosmicznego i lotniczego – Seco pomaga firmie FAMAT w produkcji części do silników odrzutowych przyszłości.
28
KRAWĘDŹ ŚWIATA ION TÂMPU „Dawniej samochody były projektowane z sercem” – mówi Ion Tâmpu, zapalony kolekcjoner samochodów z Seco Tools w Rumunii.
32
EDUKACJA JAK STAWIĆ CZOŁA WYZWANIU 3D Anders Ericsson, kierownik działu badań i rozwoju w firmie Seco, przedstawia argumenty za i przeciw drukowaniu przestrzennemu.
2
EDGE (2. 2016)
Inspiracje i spostrzeżenia Nasze środowisko biznesowe zmienia się w błyskawicznym tempie. Nowe technologie, takie jak
Internet rzeczy, automatyzacja czy drukowanie przestrzenne, w połączeniu z coraz większą troską o środowisko naturalne i zrównoważony rozwój mocno wpływają na aktualny stan naszej branży. W tym wydaniu Edge zgłębiamy tę tematykę, aby dostarczyć Ci inspiracji i cennych spostrzeżeń. Poznasz firmę Stelter, niemieckiego producenta kół zębatych, który w swoich procesach produkcyjnych osiągnął niewiarygodny poziom automatyzacji. Anders Ericsson, kierownik działu badań i rozwoju w firmie Seco, podzieli się swoimi spostrzeżeniami i poradami dotyczącymi drukowania przestrzennego. Przeczytasz również ciekawy artykuł na temat realizacji gospodarki okrężnej. Jak zwykle Edge zawiera także różne artykuły na temat biznesu, metod i ludzi z całego świata. Nie przegap artykułu poświęconego Ionowi Tâmpu – przedstawicielowi technicznemu w Seco Tools w Rumunii, który jest również zapalonym kolekcjonerem zabytkowych samochodów. Przyjemnej lektury! HANS HELLGREN
WICEPREZES DS. SPRZEDAŻY I MARKETINGU EDGE@SECOTOOLS.COM EDGE to czasopismo dla klientów firmy Seco Tools, publikowane w 25 językach na całym świecie. Seco Tools AB, dział ds. marketingu, 737 82 Fagersta, Szwecja. Telefon +46 223 400 00 Faks +46 223 718 60 Internet www.secotools.com Wydawca Hans Hellgren E-mail hans.hellgren@secotools.com Redaktor naczelny Jennifer Gauffin E-mail jennifer.gauffin@secotools.com Redakcja i skład Appelberg Publishing Group Kierownik projektu Per-Ola Knutas Redaktor Daniel Dasey Graficy Cecilia Farkas, Johan Nohr Druk Elanders Zdjęcie na okładce Martin Nicolausson/Agent Molly & Co EDGE (2. 2016)
3
WIADOMOŚCI I TRENDY
MIKAEL LINDHOLM od niemal 20 lat – i kilku pokoleń innowacji – zajmuje się rozwojem produktów. Jednym z jego obecnych obszarów zainteresowań jest nowa gama produktów Duratomic.
W SKRÓCIE: Mikael Lindholm Stanowisko: kierownik produktu ds. narzędzi i gatunków do toczenia ISO. Wykształcenie: inżynier projektowania materiałów, dodatkowe studia podyplomowe i dyplom z zarządzania innowacyjnością. Kariera: projektowanie procesów i produktów, na stanowiskach kierownika projektu, a następnie kierownika produktu, w tym kilkakrotnie za granicą.
ZDJĘCIE: GETTY IMAGES
INFORMACJE OD EKSPERTA W ZAKRESIE NARZĘDZI
Właściwa czcionka Co mają wspólnego logo firmy Seco Tools oraz filmy Star Trek i Obcy? Wszystkie używają czcionki Microgramma, tak zwanej czcionki Sans-Serif, którą w 1952 r. wymyślili Aldo Novarese i Alessandro Butti dla odlewni czcionek Nebiolo. Niedługo po wprowadzeniu Microgramma rozpowszechniła się w filmach fantastyczno-naukowych opowiadających o zaawansowanych technologiach i podboju kosmosu. Czcionka Microgramma, wraz ze swoimi odmianami, jest używana zarówno w oryginalnych filmach z serii Obcy, jak i w ich nowszych wcieleniach. Oryginalna i zmieniona czcionka była również używana na licznych ekranach i we wnętrzach statku w sześciu filmach z serii Star Trek.
Otwarcie nowego biura firmy Seco w Casablance w lutym
Nowe biuro w Maroku Korzystając ze wspólnych pomieszczeń z firmą Haas Machine Tools, firma Seco otworzyła nowe biuro w Maroku (Afryka Północna), aby zapewnić lepszą obsługę klientów z licznych rozwijających się sektorów przemysłu. „Kilku podwykonawców francuskich i kanadyjskich firm lotniczych już inwestuje w tym regionie lub wkrótce będzie” – tłumaczy Thierry Cros, dyrektor zarządzający w oddziale Seco Tools France. „To dopiero pierwsza fala. Tworząca się właśnie fala motoryzacyjna będzie obejmowała inwestycje koncernów Renault i PSA”.
45% GATUNKI TK1501 I TK0501 DO TOCZENIA ŻELIWA Technologia powlekania Duratomic opracowana przez firmę Seco oraz koncepcja „inteligencji krawędzi” umożliwiają obecnie osiągnięcie najwyższej efektywności we wszystkich zastosowaniach związanych z toczeniem żeliwa. W nowych gatunkach TK1501 i TK0501 do toczenia żeliwa zastosowano technologię Duratomic wraz z technologią wykrywania niezużytych krawędzi zgodnie z koncepcją „inteligencji krawędzi”, dzięki której klienci nie wyrzucają płytek z niezużytymi krawędziami. Nowy gatunek Seco TK1501 o zrównoważonej wydajności zajmuje miejsce gatunku TK2001 jako najlepszy, najbardziej niezawodny gatunek do toczenia żeliwa. Natomiast nowy gatunek TK0501 do zastosowań wymagających dużych prędkości charakteryzuje się większą odpornością na zużycie niż gatunek TK1001, dzięki czemu spełnia najwyższe standardy stabilności wymiarowej w wymagających zastosowaniach żeliwa szarego przy pracy z dużymi prędkościami.
4
EDGE (2. 2016)
Udział produkcji proszku metalu twardego z odzysku na podstawie danych firmy Seco dotyczących programu skupu zużytych płytek.
10 606 MWh Ilość energii grzewczej odzyskanej z zakładów produkcyjnych Seco w Fagersta dzięki recyklingowi. Całkowita ilość energii przekazanej do lokalnej sieci ciepłowniczej była wystarczająca do ogrzewania około 400 domów przez rok.
26% Zmniejszenie zużycia energii przez firmę Seco w roku 2015 w porównaniu do roku 2005 dzięki skoncentrowaniu się na kwestiach ochrony środowiska.
Idź do źródła Czy kiedykolwiek zastanawiały Cię szczegóły dotyczące zużycia narzędzi w obróbce ciężkiej? Czy chcesz uzyskać więcej informacji na temat obróbki ciężkiej za pomocą płytek wiper albo dowiedzieć się, kiedy wybrać przygotowanie krawędzi typu S, T lub E podczas obróbki superstopów żaroodpornych z elementami ceramicznymi? Odpowiedzi na te i inne pytania możesz znaleźć w blogu technicznym „Seco Tools CBN Expert”, w którym eksperci techniczni firmy Seco dzielą się poradami, technikami i wiedzą na temat narzędzi CBN dla zaawansowanej branży produkcyjnej. Przeczytaj więcej na stronie cbnexpert.blogspot.se (zawartość w języku angielskim)
NARZĘDZIE JABRO SOLID2 JS564 Nowa generacja frezów pełnowęglikowych Seco Jabro-Solid2 obejmuje ponad 800 uniwersalnych produktów, które stosuje się do wszystkich najczęściej obrabianych materiałów, od stali po stopy tytanu. Narzędzie JS564 jest przeznaczone do zaawansowanej obróbki zgrubnej materiałów ISO-PMS i zostało opracowane w odpowiedzi na zapotrzebowanie rynku na narzędzia, które mogą wykonywać operacje AXIAL i Z LEVEL, jak również typowe ścieżki narzędzi do zaawansowanej obróbki zgrubnej, odpowiednio do stopnia skomplikowania obrabianego materiału. Najważniejsze cechy to: zoptymalizowana konstrukcja zębów przednich umożliwiająca szybkie i skuteczne wykonywanie operacji osiowych; stabilna konstrukcja rdzenia radząca sobie z wykorzystaniem nawet bardzo dużej części średnicy frezu; oraz zoptymalizowana kontrola wiórów dzięki powłoce NXT i polerowanym powierzchniom rowków wiórowych.
POSZERZONY ASORTYMENT FREZÓW TARCZOWYCH ZDJĘCIE: GETTY IMAGES
Zrób następny krok w edukacji NEXT STEP (następny krok) firmy Seco to filozofia najwyższego poziomu edukacji i produkcji, która charakteryzuje się kompleksowym podejściem do optymalizacji procesów. W tym podejściu wykorzystuje się uznane strategie powstałe w oparciu o sprawdzone modele fizyczne i matematyczne do badania całkowitej ekonomii produkcji. Obejmuje to korelację między czynnikami takimi, jak wydajność, jakość obrabianych elementów, koszty zmienne,
koszty ogólne, przestoje, wielkość produkcji czy przepustowość. Filozofia NEXT STEP zapewnia doskonały wgląd w organizację produkcji. Firma Seco ściśle współpracuje z klientami w procesie tworzenia mapy pokazującej, gdzie ich zakład znajduje się dzisiaj i gdzie może być po zakończeniu optymalizacji. Aby uzyskać więcej informacji, skontaktuj się z Patrickiem De Vosem z firmy Seco
Firma Seco poszerzyła swój asortyment frezów tarczowych o małe średnice frezów zaczynających się od 10 mm. Frezy z serii 335.14 z wymiennymi głowicami węglikowymi stanowią doskonałe rozwiązanie do zastosowań takich, jak frezowanie kanałów, frezowanie rowków pod pierścienie osadcze, profile o pełnym promieniu, a nawet fazowanie wierzchu i dna. Uniwersalny i precyzyjny profil skrawania sprawia, że asortyment można stosować do każdego rodzaju materiałów. Dostępne są głowice z trzema lub sześcioma zębami, natomiast szeroki wybór uchwytów, walcowych lub zawierających wbudowane tulejki zaciskowe, umożliwia obsługę szerokiego zakresu obrabianych elementów i konfiguracji obrabiarek.
(patrick.de.vos@secotools.com) EDGE (2. 2016)
5
WIADOMOŚCI I TRENDY
Płytki do materiałów trudnoobrabialnych 218.21 to dwustronne płytki trygonalne z centralną śrubą mocującą służące do frezowania z dużymi posuwami. Te płytki – opracowane do użytku w takich segmentach, jak przemysł maszynowy, kosmiczny i lotniczy, odlewnictwo i energetyka – nadają się do obróbki trudnoobrabialnych materiałów, między innymi średnio twardych i twardych stopów, oraz zapewniają duże prędkości usuwania materiału i bardzo wysoką wydajność w połączeniu z dobrą opłacalnością krawędzi. Zostały zaprojektowane do pracy z dużym posuwem, między innymi do planowania, wykonywania gniazd, lekkiego zagłębiania po kącie i frezowania bocznego.
6
EDGE (2. 2016)
WIEDZA GLOBALNE TRENDY
Susanne Evegård Kierownik ds. zrównoważonego rozwoju firmy, Seco Tools
W
BARDZIEJ EKOLOGICZNIE – I Z WIĘKSZYM ZYSKIEM
Krąg zrównoważonego rozwoju Wywiad: Per-Ola Knutas Ilustracja: Christoffer Pettersson
OSTATNICH LATACH dużo więk-
szy nacisk kładzie się na kwestie zrównoważonego rozwoju. Ten obszar coraz bardziej łączy się bezpośrednio z rentownością i modelami biznesowymi – częściowo dlatego, że zrównoważony rozwój jest ściśle związany z konkurencyjnością firmy w perspektywie długookresowej, a częściowo dlatego, że często wiąże się z ograniczeniem kosztów produkcji. Firma Seco Tools pracuje na rzecz zrównoważonego rozwoju w aktywny i przemyślany sposób. Chcemy poddawać recyklingowi jak najwięcej surowców, stale zwiększać wydajność naszych procesów, a także dalej zmniejszać ilość odpadów oraz zużycie energii i wody. Cztery lata temu powołaliśmy Fundusz ekologiczny, do którego co roku odkładamy pieniądze. Dzięki temu możemy finansować nowe inwestycje i projekty mające na celu wzmocnienie naszych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju. Co więcej, zrównoważony rozwój często ma miejsce, gdy pomagamy klientom analizować ich procesy produkcyjne. Kiedy proponujemy środki zwiększające wydajność systemu produkcyjnego klienta, klient uzyskuje bardziej zrównoważony profil, a jednocześnie ogranicza swoje koszty.
TRZY TRENDY W DZIEDZINIE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU
Gospodarka okrężna
Woda: deficytowy zasób
W globalnej „gospodarce okrężnej” występuje coraz silniejszy trend, który polega na tym, że firmy zaczynają postrzegać swoje działania jako cykle, a nie procesy liniowe z początkiem i końcem. Słowa kluczowe to: „ponowny użytek”, „redukcja” i „recykling”. Firma Seco w coraz większym stopniu pracuje zgodnie z tą filozofią.
W wielu miejscach woda jest zasobem deficytowym, który staje się coraz droższy. To powoduje, że firmy muszą bardziej skupić się na zużyciu i recyklingu wody w swoich procesach, aby oszczędzać zarówno pieniądze, jak i wodę.
Cele zrównoważonego rozwoju wyznaczone przez ONZ Firmy i branże muszą obecnie przystąpić do realizacji 17 celów zrównoważonego rozwoju wyznaczonych przez ONZ oraz celów określonych na konferencji klimatycznej ONZ, która odbyła się w 2015 r. w Paryżu. Postrzegamy te cele jako możliwość pokazania, jak bardzo i w jaki sposób przyczyniamy się do globalnej zmiany. EDGE (2. 2016)
7
STUDIUM PRZYPADKU: STELTER, NIEMCY
8
EDGE (2. 2016)
TEKST: MICHAEL LAWTON ZDJĘCIA: THOMAS MÜLLER ILUSTRACJE: MARTIN NICOLAUSSON/ AGENT MOLLY & CO
PRACA Z ROBOTAMI
Jeśli chcesz uniknąć pomyłek, zaprzęgnij do pracy roboty – to filozofia niemieckiego producenta kół zębatych Stelter Zahnradfabrik. Teraz, dzięki pomocy firmy Seco, to przedsiębiorstwo działa z jeszcze większą wydajnością. EDGE (2. 2016)
9
STUDIUM PRZYPADKU: STELTER, NIEMCY
BUDYNEK ADMINISTRACYJNY firmy Stelter produkującej koła zębate w mieście Bassum w północnych Niemczech może sprawiać wrażenie przestarzałego, ale jest siedzibą jednej z najnowocześniejszych firm w swojej branży. Dyrektor ds. produkcji w tej firmie, Christian Stelter, wyjaśnia: „Mamy niewiarygodny poziom automatyzacji, na którym jeden proces jest wykonywany przez kilka współpracujących ze sobą robotów”. Dzięki temu tępy, szary kawałek metalu, który umieszczamy na taśmie produkcyjnej, po wykonaniu całej serii procedur toczenia, CHRISTIAN frezowania i szlifowania zaczyna STELTER, błyszczeć. Firma lubi mówić, że DYREKTOR DS. PRODUKCJI, jej wyroby są dziełem „magiczSTELTER nych rąk” – jak określa pracę swoich robotów przemysłowych. W NAJNOWSZEJ, ZBUDOWANEJ W 2014 R.
KARL-HEINZ WILKENS, DYREKTOR TECHNICZNY, STELTER
KARL FÖRSTER, SECO TOOLS, NIEMCY
10
EDGE (2. 2016)
HALI PRODUKCYJNEJ firmy Stelter Zahnradfabrik znajduje się kilka obrabiarek produkujących różne koła zębate do nowej dwusprzęgłowej skrzyni biegów dużego niemieckiego producenta samochodów. Na każdym stanowisku ekran komputera przypomina operatorowi o konieczności przeprowadzenia różnych testów w określonych odstępach czasu. Czy średnica wewnętrzna wciąż mieści się w granicach tolerancji? Jaką głębokość ma ten lub tamten rowek? Co kilka minut na ekranie pojawia się nowy parametr
do sprawdzenia. „Decydujemy, co trzeba sprawdzić, i siedząc w biurze, możemy zobaczyć, czy testy zostały wykonane oraz jakie były ich wyniki” – tłumaczy Stelter. Stelter i dyrektor techniczny Karl-Heinz Wilkens wierzą, że takie połączenie operatora i obrabiarki już wkrótce będzie charakterystyczne dla całej branży. „Odpowiedzialność spoczywa zawsze na człowieku” – mówi Wilkens. „Człowiek steruje procesami kontroli i wprowadza programy. Ale ludzie powinni zajmować się przede wszystkim kwestiami jakości. Napełnianie
Dłuższy czas pracy bez przestojów
„ Mamy niewiarygodny poziom automatyzacji”. CHRISTIAN STELTER, DYREKTOR DS. PRODUKCJI, STELTER
zbiornika oleju powinno być tylko czynnością dodatkową”. Stelter uważa, że jest to kwestia usunięcia czynnika ludzkiego jako źródła błędów. Korzystając z robotów obsługiwanych przez pracowników, którym z kolei pomagają systemy komputerowe, uczynił pracowników odpowiedzialnymi za jakość. „Odkąd dziesięć lat temu zaczęliśmy stosować ten system, jakość naszych produktów
ogromnie wzrosła” – mówi. Jakość to podstawa. W opinii Steltera jego firma należy do pierwszej trójki tego typu przedsiębiorstw na świecie, co zawdzięcza jakości, elastyczności i – oczywiście – cenom. A to oznacza absolutną niezawodność w całodobowym procesie produkcyjnym. Wilkens dodaje: „Mamy automatyczną linię, dlatego potrzebujemy niezawodnych płytek o
Nowe gatunki Duratomic firmy Seco Tools – TP0501, TP1501 i TP2501 – znacząco wydłużyły okres eksploatacji płytek w firmie Stelter. Gatunki te powstały po przeprowadzaniu analizy powierzchni i podłoża na poziomie atomowym. Również geometria płytek wiper firmy Seco zapewnia doskonałą jakość powierzchni przy dużej wydajności. Mile widzianym efektem ubocznym jest to, że płytki w kolorze chromu stają się czarne, gdy są zużyte. Dzięki temu nie wyrzuca się płytek, których ostrza nie są zużyte.
Specjaliści w dziedzinie kół zębatych W ciągu ostatnich kilku lat firma Stelter Zahnradfabrik zanotowała błyskawiczny wzrost. Od 2012 roku obrót zwiększył się z 40 mln EUR do 65 mln EUR, a liczba pracowników z 210 do 350. Firma specjalizuje się w produkcji i obróbce wszelkiego rodzaju kół zębatych. 60 procent jej produkcji przypada na branżę motoryzacyjną, 35 procent na pozostałe branże, a duże koła zębate dla kolei i elektrowni wiatrowych stanowią 5 procent.
EDGE (2. 2016)
11
STUDIUM PRZYPADKU: STELTER, NIEMCY
dużej żywotności. Kiedy musimy przerwać proces, zmniejsza się produkcja. Tutaj pomogła nam firma Seco Tools”. Wilkins wyjaśnia, że płytki Seco z nowymi gatunkami Duratomic mają o 20 procent dłuższy czas pracy, co przekłada się na pięcioprocentowy wzrost wydajności. „Zyskaliśmy czas, a proces jest szybszy i bardziej stabilny” – mówi. Stelter dodaje: „Także pracownikom jest łatwiej, kiedy nie muszą zbyt często przerywać procesu”. STELTER POSTRZEGA partnerstwo z firmą Seco jako proces dwukierunkowy: „Zwracamy się do nich z problemami, a oni oferują nam pomysły” – mówi. Karl Förster, regionalny kierownik sprzedaży produktów firmy Seco Tools w północnych Niemczech, współpracuje ze Stelterem od 20 lat. „To jest drużyna”
12
EDGE (2. 2016)
– mówi. „Znamy się doskonale i wszyscy jesteśmy pasjonatami wydajności”. W ciągu ostatnich kilku lat znacznie wzrosły wymagania w zakresie jakości i niezawodności. Zmienił się także produkt. A w miarę wzrostu wymagań klientów rosną też wymagania Steltera względem jego dostawców. Firmy Seco i Stelter pracują obecnie nad zoptymalizowaniem procesów toczenia materiałów hartowanych o twardości 60 HRC, zwiększając niezawodność i wydajność przy użyciu nowych gatunków CH z rodziny Secomax CBN, które posiadają nowe podłoże. Testują również nowy gatunek TGH1050 – system MDT firmy Seco do toczenia zagłębień – który również ma spowodować zwiększenie wydajności i zmniejszenie kosztów narzędzi.
Firma Stelter Zahnradfabrik specjalizuje się w produkcji i obróbce wszelkiego rodzaju kół zębatych. Nawet 60 procent jej produkcji przypada na branżę motoryzacyjną, a do klientów firmy należą najwięksi producenci samochodów w Niemczech.
ELEMENT:
Stałe koło zębate do dwusprzęgłowej skrzyni biegów Materiał: 20 MoCr 4 Operacja: toczenie powierzchni zewnętrznej i bocznej Cel obróbki: dłuższa trwałość płytki Obrabiarka: Emag VL 5i z płytką CNMG120408W-TP2501 firmy Seco Tools Parametry obróbki: wytoczenie 700 sztuk, w porównaniu do 450 poprzednio
Stelter nie uważa, że postęp techniczny w przyszłości będzie tak szybki jak do tej pory, ale jest przekonany, że wymagania będą nadal rosły, zwłaszcza pod względem przejrzystości. Wyobraża sobie czasy, w których klienci będą bezpośrednio monitorować obrabiarki i obserwować trwające procesy.
„ Odpowiedzialność spoczywa zawsze na człowieku”. KARL-HEINZ WILKENS, DYREKTOR TECHNICZNY
EDGE (2. 2016)
13
NA KRAWĘDZI PYTANIA I ODPOWIEDZI
PATRICK DE VOS, MENEDŻER KORPORACYJNEJ EDUKACJI TECHNICZNEJ W SECO TOOLS GROUP, ODPOWIADA NA PYTANIA DOTYCZĄCE OBRÓBKI SKRAWANIEM.
W czym są pomocne usługi cyfrowe Seco?
ZAPYTAJ PATRICKA
Masz pytania? Prześlij je na adres podany poniżej: patrick.de.vos@secotools.com
ODPOWIEDŹ: Dawniej modele obrabialności były raczej proste, a ich praktyczne zastosowanie łatwe. Jednak przydatność tych modeli do nowoczesnej obróbki jest wątpliwa, ponieważ teoria nie zawsze jest zgodna z praktyką. Współczesne modele obrabialności opierają się na najnowszych badaniach i bardzo dokładnie opisują rzeczywistość procesu obróbki oraz wszystkie zawarte w nim elementy interaktywne. Niestety modele matematyczne opisujące te modele obrabialności coraz trudniej stosować ręcznie. Sytuację dodatkowo komplikuje szeroka oferta narzędzi przeznaczonych do różnych zastosowań w obróbce, co oznacza, że ręczne wybieranie odpowiedniego narzędzia jest czasochłonne. Do tego celu przydają się usługi cyfrowe Seco, takie jak MyPages i Suggest. Obie zapewniają klientom dostęp do ogromnych baz danych firmy Seco zawierających informacje na temat przydatności różnych narzędzi oraz modeli ich wyboru. Klienci mogą również korzystać z mechanizmu obrabialności, aby określić najlepsze warunki skrawania dla wybranego narzędzia. Mechanizm łączy w sobie najnowsze modele obrabialności w celu opisania procesów obróbki. Seco Suggest to jedno z najlepszych narzędzi informatycznych umożliwiających określenie danych skrawania. Jest jednym z zaledwie kilku tego typu narzędzi, które zapewniają użytkownikom możliwość aktywnej pracy z pożądaną żywotnością krawędzi skrawającej. Więcej informacji można znaleźć na stronie www.secotools.com/mypages
14
EDGE (2. 2016)
Jak zminimalizować głębokość i twardość warstwy powierzchni utwardzanej odkształceniowo podczas obróbki wykańczającej materiałów utwardzanych odkształceniowo, takich jak nierdzewne stale austenityczne?
ODPOWIEDŹ: Materiały utwardzane odkształceniowo wykazują zauważalną tendencję do bycia mocniejszymi i twardszymi, gdy są odkształcone. Obróbka to proces, w którym materiał jest odkształcany do takiego stopnia, że materiał odrywa się w postaci wiórów. W wyniku obróbki materiałów utwardzanych odkształceniowo na obrabianej powierzchni może w niezamierzony sposób powstać cienka warstwa materiału utwardzonego przez zgniot. Dla aktualnie używanej krawędzi skrawającej nie stanowi to problemu, ale kolejna krawędź skrawająca (na przykład służąca do frezowania) będzie musiała pokonać utwardzoną w ten sposób warstwę powierzchni, co wpłynie na proces pogarszania się jakości narzędzia i doprowadzi do skrócenia jego żywotności. Aby zminimalizować grubość i wytrzymałość warstwy utwardzanej odkształceniowo, należy zmniejszyć rzeczywiste odkształcenie materiału podczas obróbki. Można to zrobić, używając ostrzejszych krawędzi skrawających i mniejszych promieni naroża lub precyzyjnie dobierając prędkość skrawania (nie może być zbyt wysoka, aby zminimalizować prędkość odkształcania) i posuw. Szczególnej uwagi wymaga posuw. Zbyt duży spowoduje większe odkształcenie i doprowadzi do większej twardości warstwy utwardzanej odkształceniowo. Natomiast zbyt mały posuw wywoła efekt polegający na tym, że kolejna krawędź skrawająca będzie stale skrawała warstwy utwardzone odkształceniowo utworzone przez wcześniej używaną krawędź. Na ogół prawidłowa równowaga między zbyt dużym i zbyt małym posuwem znajduje się bliżej większych posuwów, szczególnie w przypadku operacji polegających na jednoczesnym skrawaniu przez kilka krawędzi, takich jak frezowanie.
STUDIUM PRZYPADKU: RAMCAR, FILIPINY
INSPIROWANIE PRZYSZŁOŚCI Filipińska firma Ramcar Technologies, zachęcona rosnącą sprzedażą samochodów na rynku krajowym, zapoczątkowuje nową erę z pomocą firmy Seco Tools. AUTOR: EVAN TAN ZDJĘCIA: JULIAN WAINWRIGHT I GETTY IMAGES
STUDIUM PRZYPADKU: RAMCAR, FILIPINY
Był rok 1919.
„
Jest znacznie lepiej, odkąd zaczęliśmy używać frezów Jabro-Solid2”. Noel Jarical, kierownik, Ramcar
16
EDGE (2. 2016)
Właśnie zakończyła się I wojna światowa. Filipiny wyzwoliły się spod trwającego 300 lat panowania kolonialnego Hiszpanii, a kontrolę nad krajem przejęły Stany Zjednoczone. W atmosferze tych zmian młody przedsiębiorca Ramon Caro założył Caro Electrical Services – sklep motoryzacyjno-elektryczny w Manili. Nowe przedsięwzięcie okazało się sukcesem, co skłoniło Caro do zainwestowania w produkcję akumulatorów samochodowych. Zmienił nazwę swojej firmy na Ramcar i uruchomił produkcję flagowej marki akumulatorów na rynek lokalny – Oriental Battery. Wizja najlepszej firmy w branży doprowadziła do zaprezentowania w 1978 roku pierwszych na Filipinach polipropylenowych obudów do akumulatorów samochodowych. Przedsiębiorstwo uniezależniło się także od importowanego ołowiu, zakładając firmę-córkę Philippine Recyclers Inc., która zajęła się recyklingiem akumulatorów. Ta sama wizja stała również za przejęciem w 1997 roku głównego konkurenta firmy Ramcar – Motolite Battery – co zapewniło jej wiodącą pozycję na rynku. Stabilny rozwój spowodował, że kolejnym krokiem było przekształcenie działu warsztatów mechanicznych w nową firmę, Ramcar Technology. Był to logiczny krok, który pozwolił nowej firmie przeznaczyć więcej zasobów na potrzeby przełomowych usług inżynierskich i najnowocześniejszych technologii. Obecnie Ramcar Technology może pochwalić się długą listą inwestycji w nowe technologie. W 1989 roku firma wprowadziła frezowanie NC i maszyny EDM oraz zainstalowała pierwsze komputery umożliwiające mechanizację procesu tworzenia rysunków. W tym samym roku zorganizowała pracę całego warsztatu mechanicznego i wykonała pierwszą formę wtryskową do tworzyw sztucznych. Obecnie firma Ramcar Technology, której siedziba znajduje się w ogromnej strefie ekonomicznej Santa Maria Industrial Park na północ od Manili, obsługuje inne firmy z grupy Ramcar. Należą do nich różne marki, takie jak Motolite i Supercharge Batteries oraz lokalne franszyzy sieci Mister Donut i KFC.
Firma Ramcar produkująca formy do akumulatorów samochodowych korzysta na wzroście gospodarczym Filipin, który spowodował zwiększoną sprzedaż samochodów.
Rozwój gospodarczy Filipin spowodował 23-procentowy wzrost sprzedaży samochodów w 2015 r., co znacznie zwiększyło zapotrzebowanie na akumulatory, w których produkcji bierze udział Ramcar. NOEL JARICAL, KIEROWNIK, pracuje w firmie Ramcar od 22 lat i jest naocznym świadkiem pozytywnych zmian. Jarical, zatrudniony początkowo w charakterze projektanta form, piął się po szczeblach kariery, aby zostać szefem działu warsztatów narzędziowych w firmie. Mówi, że firma zawdzięcza swój rozwój skupieniu się na rozwijaniu umiejętności i narzędzi oraz na ciągłym poszukiwaniu innowacji. Jednym z obszarów, w które zainwestowała firma, jest optymalizacja operacji obróbki zgrubnej z użyciem frezów pełnowęglikowych z rozdzielaczami wiórów Seco Tools
Większa trwałość narzędzi Jabro-Solid2 Firma Ramcar używa frezów pełnowęglikowych Seco Tools Jabro-Solid2, których asortyment składa się z ponad 800 uniwersalnych produktów, stosowanych do wszystkich najczęściej obrabianych materiałów – od stali po stopy tytanu. Dzięki standardowej w branży powłoce z azotynu tytanowo-aluminiowego (TiAIN), która jest nakładana w ramach zaawansowanego procesu powlekania Seco, narzędzia Jabro-Solid2 zapewniają większą trwałość, a co za tym idzie – większą oszczędność.
„ Mamy teraz o 40 procent większą wydajność”. NOEL JARICAL, KIEROWNIK, RAMCAR
Jabro-Solid2. Zgodnie z zaleceniem firmy Seco Tools przedsiębiorstwo Ramcar Technology nabyło także oprogramowanie niezbędne do prawidłowego wykorzystania frezów walcowo-czołowych – które są bardziej odporne na tworzenie wiórów, wysoką temperaturę i zużycie – podczas skrawania różnych stosowanych przez siebie materiałów. „Firma Ramcar znała już wcześniej strategie optymalizacji obróbki zgrubnej, jednak aż do 2014 roku nie do końca rozumiała szczegóły ich działania – wykorzystania frezów pełnowęglikowych z rozdzielaczem wiórów Jabro-Solid2” – wyjaśnia Ronald Caling, przedstawiciel Seco Tools na Filipiny. „Poprosiliśmy o przedstawienie projektu, na którym moglibyśmy zaprezentować techniki wykorzystujące nasze narzędzia. Był to projekt budowy formy do akumulatorów. Rezultat ostatecznie przekonał firmę
Ramcar, że odpowiednie strategie w połączeniu z naszymi narzędziami zwiększają efektywność ich procesów”. Dzięki połączeniu strategii Optirough ze strategią frezowania z dużymi posuwami proces obróbki zgrubnej w firmie Ramcar został skrócony o 70 procent. „Jest znacznie lepiej, odkąd zaczęliśmy używać frezów Jabro-Solid2” – mówi Jarical. „Teraz mamy o 40 procent większą wydajność”. Dzisiaj 90 procent narzędzi w firmie Ramcar to narzędzia wyprodukowane przez Seco Tools, a obie firmy nieustannie pracują nad tym, aby firma Ramcar utrzymała pozycję na swoim rynku. Obecnie Ramcar prowadzi badania nad opracowaniem lepszych akumulatorów do samochodów elektrycznych – to odważny krok dla firmy, dzięki któremu będzie ona nadążać za trendami obowiązującymi w przyszłości.
Udział w projekcie budowy samochodu zasilanego energią słoneczną Firma Ramcar Technologies powstała jako dział warsztatów mechanicznych w zakładzie produkcji akumulatorów Ramcar Inc. Początkowo dział zajmował się obsługą napraw i pracami konserwacyjnymi w działach produkcyjnych, zanim nie został przekształcony w oddzielną firmę. Firma Ramcar Technologies brała aktywny udział w opracowaniu SINAG, pierwszego na Filipinach samochodu zasilanego energią słoneczną, który w 2007 roku reprezentował Filipiny w konkursie Panasonic World Solar Challenge.
EDGE (2. 2016)
17
Przez całą drogę w górę Naciśnij przycisk „K” jak kosmos. Być może taką możliwość będą mieli podróżni w przyszłości dzięki najnowszej innowacji przemysłu kosmicznego i lotniczego – kosmicznej windzie. Kanadyjska firma Thoth Technology zaproponowała wieżę o wysokości 20 km, z której statki kosmiczne mogłyby łatwo i tanio startować na misje. Astronauci wjeżdżaliby na szczyt wieży znajdujący się w stratosferze elektryczną windą, co znacznie zmniejszyłoby koszty i trudności wynikające z konieczności pokonywania przyciągania ziemskiego. Windy kosmiczne zostały wcześniej uznane za niewykonalne, ponieważ żaden z obecnie stosowanych materiałów nie wytrzyma swojej własnej masy przez całą drogę w górę na orbitę geostacjonarną, jakieś 35 tys. kilometrów nad planetą. Opatentowana wieża ThothX Tower omija ten problem, ponieważ jest dużo niższa, a mimo to wciąż ma dużo zalet. Wieża byłaby wykonana z nadmuchiwanych segmentów nadających się do ponownego użycia po każdym starcie.
18
EDGE (1. 2016)
BUDUJESZ WŁASNĄ WINDĘ KOSMICZNĄ?
W sekcji Możliwości magazynu EDGE przyglądamy się najciekawszym konstrukcjom z całego świata i możliwościom zastosowania narzędzi Seco do ich budowy.
Program kosmiczny Narzędzia wykonane przez Seco zostały wykorzystane przy opracowywaniu dysz sterujących do silników rakietowych. Seco wytwarza szeroką gamę produktów przeznaczonych dla przemysłu kosmicznego i lotniczego.
ThothX Tower:
20 000 metrów
MS2050 Wprowadzenie nowego gatunku płytki MS2050 Seco Tools pozwala osiągnąć zupełnie nowy poziom wydajności. Zastosowanie MS2050 do obróbki skrawaniem części lotniczych z tytanu wydłuży trwałość narzędzia o 40 do 60% w porównaniu ze zwykłymi płytkami, przy zachowaniu takich samych parametrów. Idealny do frezowania wybrań kątowych, planowania, frezowania kopiowego oraz frezowania z dużymi posuwami przy obróbce tytanu, gatunek MS2050 charakteryzuje się nową techniką powlekania oraz podłożem zoptymalizowanym pod kątem trudnych warunków.
Mount Everest:
8848 metrów
Burj Khalifa (najwyższy budynek świata)
828 metrów
Więcej na secotools.com/aerospace
20 EDGE (2. 2016)
EDGE I TY
Mennica Jako kierownik narzędziowni w Australijskiej Mennicy Królewskiej, Ashley Moffat odgrywa ważną rolę w dostarczaniu Australijczykom monet niezbędnych do przeprowadzania milionów codziennych transakcji. Ściśle współpracuje z firmą Seco, aby zwiększyć wydajność oraz podnieść jakość i atrakcyjność monet produkowanych przez mennicę. Wywiad: Daniel Dasey Zdjęcie: Rohan Thomson
„MENNICA jest jedynym dostawcą monet
Ashley Moffat WIEK: 33 STANOWISKO: kierownik narzędziowni, dział obróbki, bicia monet i inżynierii, Australijska Mennica Królewska LOKALIZACJA: Canberra, Australia RODZINA: żonaty, dwoje dzieci w wieku 3 i 8 lat ZAINTERESOWANIA: jazda motocyklem i rowerem górskim oraz oglądanie wyścigów Formuły 1 i MotoGP WYKSZTAŁCENIE: ukończył praktyki zawodowe w dziedzinie wytwarzania narzędzi i inżynierii mechanicznej.
obiegowych w Australii, dlatego stanowi wyjątkowe miejsce pracy. Produkujemy także monety dla kilku mniejszych krajów oraz monety i medale pamiątkowe. Jestem szefem 23-osobowego zespołu, którego członkowie w większości są wykwalifikowanymi narzędziowcami. Mennica produkuje monety, ściskając metalowe półprodukty między dwiema matrycami w prasie do monet, a jednym z naszych zadań jest wytwarzanie matryc i wzorców, z których powstają wszystkie matryce. Wzorce są tworzone na szybkich maszynach grawerujących CNC, a następnie godzinami polerowane ręcznie pod mikroskopem w celu uzyskania odpowiedniego wykończenia. Zawsze staramy się używać najnowocześniejszych technologii i metod, aby zwiększyć wydajność i spójność oraz produkować monety bogatsze w szczegóły, a jednocześnie zmniejszyć koszty i skrócić czas realizacji. Mniej więcej sześć lat temu zintensyfikowaliśmy współpracę z Seco, a cztery lata temu ta firma wzięła na siebie odpowiedzialność za produkcję naszych narzędzi grawerujących, które wcześniej robiliśmy u siebie. Od dwóch lat testujemy nową generację narzędzi grawerujących, które działają szybciej, są trwalsze i posiadają promień wynoszący zaledwie 0,04 mm, co wcześniej było dla nas nieosiągalne. Próby idą dobrze i mamy nadzieję, że nowe narzędzia zastąpią obecną generację, zwiększając precyzję wykonania monet, trwałość narzędzi i bezpieczeństwo w warsztacie”. EDGE (2. 2016)
21
STUDIUM PRZYPADKU: FAMAT
START ROZWIĄZAŃ W Saint-Nazaire – sercu francuskiego przemysłu kosmicznego i lotniczego – Seco pomaga firmie FAMAT w produkcji części do silników odrzutowych przyszłości. AUTOR: CHARLES MASTERS ZDJĘCIA: TIM FOX
22
EDGE (2. 2016)
ZDJĘCIE: BUENA VISTA IMAGES/GETTY IMAGES EDGE (2. 2016)
23
STUDIUM PRZYPADKU: FAMAT Obudowy silników odrzutowych produkowane przez FAMAT są stosowane w samolotach Airbus, a także Boeing 737 i 777.
Obudowy do silników odrzutowych Firma Fabrications Mécaniques de l’Atlantique (FAMAT) została założona w 1981 jako spółka amerykańskiego producenta silników odrzutowych General Electric i jego francuskiego odpowiednika Snecma. Obecnie zatrudnia 430 pracowników. Siedziba firmy FAMAT znajduje się w Saint-Nazaire we Francji. Jej roczny obrót wynosi 171 mln EUR (2014). Głównym obszarem działalności firmy jest produkcja obudów do silników odrzutowych dla jej dwóch firm-matek, między innymi do silników z rodziny GE CF6, GE90, CF34, CFM CFM56 i Engine Alliance GP7200, a także silników następnej generacji: GE9X i Leap. Firma ma też doświadczenie w takich obszarach, jak: systemy CAD/CAM; obróbka sterowana numerycznie; spawanie metodą TIG, plazmowe i elektronowe; obróbka cieplna i kontrola za pomocą promieni Roentgena oraz maszyn współrzędnościowych.
24
EDGE (2. 2016)
W fabryce znajduje się około 40 maszyn przeznaczonych do pracy z tytanem, aluminium i inconelem.
„ Musimy dostarczać produkty nienagannej jakości”. TÉPHANE MAURER, KIEROWNIK DS. S PROGRAMOWANIA CNC I NARZĘDZI SKRAWAJĄCYCH, FAMAT
ZDJĘCIE: BENEDICT REDGROVE
P Oprócz frezów tarczowych firma FAMAT z dobrymi wynikami stosuje także frezy węglikowe.
ort Saint-Nazaire leżący na francuskim wybrzeżu atlantyckim zawsze słynął z przemysłu stoczniowego. Ale dziś miasto jest znane z produkcji związanej z innego rodzaju środkiem transportu – w miejscowych zakładach europejskie konsorcjum lotnicze wytwarza elementy kadłubów samolotów. Nieprzypadkowo ten ośrodek inżynieryjny jest także siedzibą firmy FAMAT, wspólnego przedsięwzięcia firm lotniczych Snecma i General Electric, która produkuje obudowy do silników odrzutowych dla tych dwóch odbiorców. Dzięki temu elementy firmy FAMAT odgrywają ważną rolę w tworzeniu wielu najpopularniejszych obecnie samolotów, między innymi z rodziny Airbus, a także Boeing 737 i 777. „Produkujemy elementy strukturalne silników, które nie są częściami obrotowymi” – mówi Stéphane Maurer, kierownik ds. programowania CNC i narzędzi skrawających w firmie FAMAT. W fabryce w Saint-Nazaire znajduje się około 40 obrabiarek, które umożliwiają pracę głównie z tytanem, aluminium i inconelem – superstopem używanym w elementach silnika, które mogą osiągać temperaturę dochodzącą do 800°C.
Maurer mówi, że FAMAT napotyka na takie same wyzwania jak każda inna firma: musi produkować szybko i tanio. „Jednak przede wszystkim musimy dostarczać produkty nienagannej jakości. To rzecz zupełnie zrozumiała. Jeśli chodzi o obróbkę, to na elemencie o średnicy 2000 mm mamy tolerancję wynoszącą plus minus 0,025 mm. Wszystko, co obrabiamy, podlega systematycznej kontroli za pomocą maszyny współrzędnościowej 3D w celu wykrycia wszelkich możliwych skaz”. OBECNIE FAMAT pracuje nad rozwojem silników następnej generacji wyznaczających nowe standardy w zakresie oszczędności paliwa i redukcji hałasu, takich jak GE9X dla modelu Boeing 777. „To nowy silnik, a my razem z firmą Seco opracowaliśmy cały proces obróbki tytanu na obudowę” – mówi Maurer. „Potrzebowaliśmy bezpośredniego zaangażowania producenta narzędzi, aby dojść do nowej generacji narzędzi skrawających oraz strategii skrawania ze znacznie skróconym czasem obróbki”. Maurer ocenia oszczędność czasu na 10–20 procent. FAMAT od dawna współpracuje z firmą Seco oraz firmą która dostarcza obrabiarki pracujące w zakładzie. „Zaletą firmy Seco EDGE (2. 2016)
25
STUDIUM PRZYPADKU: FAMAT
„ GE9X dla modelu Boeing 777 to nowy silnik, a my razem z firmą Seco opracowaliśmy cały proces obróbki tytanu na obudowę”. STÉPHANE MAURER, KIEROWNIK DS. PROGRAMOWANIA CNC I NARZĘDZI SKRAWAJĄCYCH, FAMAT
MAURER MÓWI, ŻE ELEMENTY SĄ BARDZO DROGIE ze względu na prace odlew-
nicze wykonywane przy tworzeniu każdej obudowy. „Gdy Seco mówi, że musimy przeprowadzić jakieś próby, nie możemy zrobić tego na elemencie testowym. Musimy pracować bezpośrednio na wytwarzanym elemencie” – tłumaczy. „Wolimy ostrożność od śmiałości. I to jest znak towarowy zespołu Seco. Mają odwagę podjąć ryzyko, ale jest ono bardzo dobrze oszacowane. Ponadto zawsze wyraźnie informują o rodzaju potencjalnego zagrożenia. Florent Popilus, inżynier sprzedaży w firmie Seco, mówi, że to, co odróżnia Seco od konkurencji, to ścisła współpraca z klientami, takimi jak FAMAT. „My oferujemy nasze doświadczenie w dziedzinie narzędzi skrawających, a oni swoje doświadczenie w obróbce” – mówi. „Siadamy przy stole i decydujemy, jakie narzędzia są potrzebne i jaką strategię obróbki zastosować”.
26
EDGE (2. 2016)
GDY FIRMA FAMAT MUSIAŁA wymyślić błyskawiczne rozwiązanie dotyczące obudowy do silnika następnej generacji Leap 1B dla modelu Boeing 737, miała bardzo mało czasu na dostarczenie prototypu. „Zamiast wysyłać specyfikacje do kilku dostawców i porównywać oferty firma FAMAT pracowała bezpośrednio z Seco nad sposobem wyprodukowania elementu” – mówi Popilus. „Dzięki temu zdążyli na czas”. Popilus mówi, że elementy ewoluują i przybierają nowe kształty,
dlatego firma Seco musiała się dostosować. „Nie chodzi tylko o narzędzia, ale także o programowanie” – mówi. „Seco oferuje pełną strategię obróbki i doradztwo techniczne. Współpracujemy z firmą FAMAT od fazy badań aż do produkcji. Inżynier sprzedaży w Seco podsumowuje: „Ważną rzeczą jest wzajemne zaufanie – oni ufają nam, a my im. Nie chodzi przecież o dostarczenie narzędzi skrawających i pozostawienie klienta samemu sobie”.
Siedziba firmy FAMAT znajduje się w Saint-Nazaire, porcie na francuskim wybrzeżu atlantyckim, który słynie z przemysłu stoczniowego i lotniczego.
ZDJĘCIE: JACQUES LOICE/GETTY IMAGES
jest to, że nie składa nierealnych propozycji, które mogą wydawać się niezwykle atrakcyjne, ale nie można zagwarantować ich realizacji” – mówi Maurer. „Proponuje rzeczy, które wcześniej wypróbowała, dlatego nie czeka nas żadna niespodzianka”.
Narzędzia firmy Seco – od płytek do toczenia po wytaczadła – znajdują się w całej fabryce. FAMAT od dawna jest partnerem firmy Seco, która dostarczyła wiele urządzeń pracujących w zakładzie.
Krótsze czasy cykli operacji Firma FAMAT chciała ulepszyć rozwiązania do obróbki mechanicznej w celu wyprodukowania obudowy do nowego silnika GE9X dla modelu Boeing 777. Jednym z celów była poprawa warunków pracy operatorów, aby zapobiec powtarzającym się obrażeniom w wyniku wysiłku fizycznego. Firma szukała też możliwości zwiększenia wydajności. Stosowane wcześniej frezy tarczowe o średnicy 315 mm ważyły około 14 kg. Firma Seco zaproponowała ich zmianę na 25-milimetrowy frez węglikowy, ważący łącznie około czterech kilogramów. Zmiana narzędzia oznaczała skrócenie cyklu obróbki o 48 procent w porównaniu do czasu wymaganego w przypadku korzystania z większego frezu tarczowego. Również koszt narzędzia skrawającego był o 30 procent mniejszy. Firma FAMAT bada możliwość zastąpienia w przyszłości 450-milimetrowego frezu tarczowego specjalnym 32-milimetrowym frezem węglikowym z oferty Seco JSR22. Umożliwiłoby to wyeliminowanie potrzeby ręcznego instalowania frezu tarczowego o wadze 29 kg, ponieważ mniejszy frez węglikowy, ważący 6,7 kg, może być pobrany automatycznie z magazynu narzędzi.
Gdy firma FAMAT potrzebowała szybkiego rozwiązania, aby wyprodukować nową obudowę do silnika odrzutowego, Seco dostarczyło odpowiednie narzędzia w zaledwie sześć tygodni.
EDGE (2. 2016)
27
Miłość AUTOR: CARI SIMMONS ZDJĘCIA: LINNEA RHEBORG
DO KLASYKÓW
Ion Tâmpu, przedstawiciel techniczny w Seco Tools w Rumunii, stara się nadążać za nowymi technologiami, ale z przyjemnością cofa się też do dawnych czasów.
Old Cars Club Transilvania Ion Tâmpu założył klub zabytkowych samochodów Old Cars Club Transilvania w 2005 roku. „Naszym głównym celem nie jest przyciągnięcie dużej liczby członków, ale prawdziwych entuzjastów starych samochodów” – mówi. Co roku klub urządza rajd i pomaga innym klubom przy podobnych imprezach. W wyścigach zabytkowych samochodów nie chodzi o samą prędkość – jak w przypadku innych wyścigów – ale o precyzję. Kluczowe jest tempo jazdy lub, jak mówi Tâmpu, „precyzyjne utrzymywanie prędkości, aby dotrzeć do celu dokładnie o czasie”.
28
EDGE (2. 2016)
KRAWĘDŹ ŚWIATA
„STARA SZKOŁA DZIAŁA!” –
mówi Ion Tâmpu, ekspert techniczny, który od sześciu lat zapewnia klientom i zespołowi sprzedaży firmy Seco Tools pomoc techniczną. „Można ulepszać i modernizować wszystko, używając najnowocześniejszych technologii, ale zawsze warto zacząć od początku i wrócić do podstaw, gdy coś nie działa”. Tâmpu często podróżuje, odwiedzając klientów i świadcząc pomoc techniczną w zakresie poprawy procesów skrawania, żonglerki parametrami frezowania lub wyszukiwania sposobów zwiększania wydajności. „Moim zadaniem jest rozwiązywanie problemów. Jestem tam, aby pomagać w poprawie sytuacji klienta” – mówi, tłumacząc, że dostosowuje produkty Seco do warunków i obrabiarek, które różnią się w zależności od sektora i miejsca. Zanim zaczął pracować w Seco, był konstruktorem w kanadyjskiej firmie z branży stalowej. Pracował także w sektorze motoryzacyjnym jako inżynier i uważa, że niezależnie od sektora obowiązują te same zasady inżynierii. „Teoria jest taka sama. Różnią się tylko metody jej stosowania”.
ION TÂMPU Przedstawiciel techniczny, Seco Tools MIEJSCE ZAMIESZKANIA: Braszów, Rumunia RODZINA: żonaty, dwoje dzieci INNE ZAINTERESOWANIA: wędrówki po górach ULUBIONE ZABYTKOWE SAMOCHODY: Fiat 501 Torpedo Fiat 1500S Spider Renault Alpine A110 EDGE (2. 2016)
29
Pierwszymi zabytkowymi samochodami Iona Tâmpu były: garbus 1200 z miękkim dachem z 1960 roku i wschodnioniemiecki Trabant z 1972 roku. Obecnie jest właścicielem Fiata 1800B i Renault 16 z 1967 roku.
„ Zabytkowe samochody były projektowane sercem i umysłem, a nie przez komputery”.
Tâmpu jest bardzo zadowolony, że może wykorzystać całą swoją wiedzę techniczną i inżynierską zarówno w aktualnej pracy w Seco, jak również w swoim hobby, którym są zabytkowe samochody. „Miałem zaledwie pięć lat, kiedy zobaczyłem sportowy samochód VW Karmann Ghia. Pamiętam, że pomyślałem wtedy: lubię samochody!” – mówi. Pasja z dzieciństwa została z nim na zawsze, co zaowocowało założeniem w jego ION TÂMPU, PRZEDSTAWICIEL TECHNICZNY W SECO TOOLS, RUMUNIA, I ZAPALONY KOLEKCJONER SAMOCHODÓW rodzinnym mieście klubu zabytkowych samochodów „Old Cars Club Transilvania”, który organizuje wyjaśnia Tâmpu. „Teraz wszystkie – jeśli mogą je znaleźć. Odnawiają rajdy i inne imprezy. samochody wyglądają i prowadzą także stare elementy, często wyszuTâmpu opisuje renowację zabytsię dokładnie tak samo. Różnią się kując je na złomowiskach. kowych samochodów w sposób, tylko znaczkiem”. OBECNIE W KOLEKCJI TÂMPU ZNAJDUJĄ SIĘ DWA który wyraźnie pokazuje, że swoje Pierwszym zabytkowym samoMODELE: Fiat 1800B z sześciocylinhobby traktuje jak szlachetną chodem w kolekcji Tâmpu był gardrowym silnikiem oraz Renault misję. „Zabytkowe samochody bus z miękkim dachem. Później 16 – oba z 1967 r. Właściciel często mają w sobie duszę konstruktora kupił wschodnioniemieckiego nimi jeździ, ale z drugiej strony, samochodu” – mówi. „Były projektrabanta. „To był fajny samochód, jak większość kolekcjonerów towane sercem i umysłem, a nie ale trudny do utrzymania w latach zabytkowych samochodów, stara przez komputery”. 90., ponieważ po [rumuńskiej] się unikać rozgłosu. „W czasach Na przykład kultowy garbus: rewolucji ciężko było znaleźć czękomunistycznego reżimu kolek„To była niezawodna, dobra konści zamienne”. cjonowanie zabytkowych samostrukcja, której skopiowanie jest Dzisiaj on i jego znajomi kolekchodów było zajęciem elitarnym, obecnie prawie niemożliwe” – cjonerzy importują wiele części
30
EDGE (2. 2016)
Zanim kupisz zabytek
Spotkanie klubu zabytkowych samochodów Old Cars Club Transilvania. Celem klubu, którego siedziba znajduje się w średniowiecznym mieście Braszów, jest przyciągnięcie „zapalonych właścicieli klasycznych samochodów”, jak mówi jego założyciel Ion Tâmpu. Do klubu należą posiadacze takich samochodów, jak: Chevrolet Pickup z 1949 roku, brytyjski MGB z 1970 i rumuńska terenówka ARO M461 z 1964.
hobby tylko dla bogatych”. Tâmpu twierdzi, że dzisiaj nastawienie się zmienia, dodając, że szczególnie młodzi ludzie często są zafascynowani, kiedy widzą go w samochodzie z 1967 roku. „Nie mogą uwierzyć, że te samochody wciąż są na chodzie. Ale tak naprawdę podstawy za bardzo się nie zmieniły. Samochody wciąż mają cztery koła, silnik i kierownicę. Można modernizować stare samochody, ale dawna mentalność i metody wciąż obowiązują”.
„Zanim kupisz zabytek, odrób pracę domową” – mówi Ion Tâmpu. „Zgromadź i przestudiuj wszystkie informacje związane z samochodem Twoich marzeń. Musisz być w stanie sprawdzić jego stan techniczny, oryginalność części itd. Jeśli potrzebujesz pomocy, zatrudnij eksperta”. Oto pozostałe zalecenia przed jakimkolwiek zakupem: Unikaj kupowania zabytkowych samochodów przez Internet. Lepiej dokonać ich oględzin na miejscu, u właściciela. Przygotuj się na zainwestowanie czasu i pieniędzy w odrestaurowanie swojego nabytku. Nawet jeśli samochód wygląda, jakby właśnie wyjechał z fabryki, trzeba mieć w rezerwie pieniądze na nieoczekiwane sytuacje. Zwróć uwagę na rdzę. Niewielkie pęcherzyki pod lakierem czy drobne rysy można łatwo naprawić, aby powstrzymać rdzę. Ale jeśli widzisz trawę przez dziury w podłodze, zaniechaj zakupu. Nie zapomnij zrobić miejsca w garażu.
EDGE (2. 2016)
31
EDUKACJA
BRANŻA MOTORYZACYJNA Dział wytwarzania narzędzi w firmie Audi wykorzystał drukarkę 3D do stworzenia modelu historycznego samochodu sportowego Grand Prix tej firmy – 1936 Auto Union Type C. Firma bada obecnie dalsze możliwości zastosowania drukarek do metalu w produkcji skompliko-
32
EDGE (2. 2016)
wanych podzespołów. Podstawą tej technologii jest laser do selektywnego spiekania, który powoduje stapianie warstw metalicznego proszku o grubości ziarna wynoszącej 15–40 tysięcznych milimetra – co odpowiada mniej więcej połowie średnicy ludzkiego włosa.
ODKRYWAMY TECHNOLOGIĘ 3D
Nadzieja czy przechwałki? Wszyscy mówią o drukowaniu przestrzennym. Ale kiedy ta technologia rzeczywiście przebije się do głównego nurtu i z czym to się wiąże? Szef działu badań i rozwoju firmy Seco Anders Ericsson przygląda się temu zagadnieniu.
N
AUTOR: PER-OLA KNUTAS ieco ponad rok temu ZDJĘCIA: JONAS GAUFFIN, AUDI firma Audi pokazała ILUSTRACJE: ANIL YANIK model swojego klasycznego samochodu Grand Prix o nazwie 1936 Auto Union Type C w skali 1:2. Ale to nie sam samochód przyciągnął największą uwagę – jeszcze większe zainteresowanie wzbudziła „drukarka”. Samochód był jednym z pierwszych pojazdów stworzonych za pomocą technologii drukowania przestrzennego. Jednocześnie firma Audi zasygnalizowała, że bada obecnie nowe możliwości drukowania skomplikowanych podzespołów bezpośrednio „z proszku do metalu”. Przykład Audi to tylko jedno z coraz większej liczby zastosowań drukowania przestrzennego. Jego zwolennicy podkreślają fakt, że ta technologia umożliwia branży metalowej przejście z projektowania uzależnionego od EDGE (2. 2016)
33
EDUKACJA
produkcji na produkcję uzależnioną od projektowania, że rozwój nowych produktów będzie trwał krócej i że pojawiła się nowa możliwość wytwarzania podzespołów o skomplikowanej geometrii. Niektórzy twierdzą nawet, że ta technologia stanowi „zmianę wzorca w procesie produkcji”. Jednak Anders Ericsson, szef działu badań i rozwoju w firmie Seco, jest skłonny nieco bagatelizować natychmiastowe znaczenie technologii dla przemysłu obróbki metali. „Wyraźnie widać, że drukowanie przestrzenne to niezwykle interesująca technologia dla naszych klientów” – mówi. „W pewnych przypadkach może zastąpić obróbkę zgrubną, ale uważamy, że nie zastąpi masowych operacji wykańczania w ciągu kolejnych 15 lat”. Jakieś 20 lat temu wiele osób sądziło, że nową technologią produkcji stanie się metoda „net shape forming” (formowania niemal ostatecznego kształtu), która do pewnego stopnia mogłaby zastąpić tradycyjne skrawanie metalu. Polega ona na tworzeniu elementów w formie bardzo zbliżonej do ostatecznej. Jednak mimo iż metoda „net shape forming” jest dzisiaj szeroko stosowana w całej branży, nie spowodowała oczekiwanej przez wielu rewolucji. „Można porównać to do obecnego zachwytu technologią drukowania przestrzennego”
Jak działa drukowanie przestrzenne
„
W Seco postrzegamy drukowanie przestrzenne jako sposobność i niezwykle interesującą technologię dla naszych klientów. Anders Ericsson, szef działu badań i rozwoju w firmie Seco
PRZEMYSŁ LOTNICZY Ciągłe poszukiwanie lekkich konstrukcji napędza rozwój drukowania przestrzennego w branży lotniczej i kosmicznej. Istnieje już kilka przykładów podzespołów w tej branży, takich jak elementy skrzydeł i dysze paliwowe. Inteligentne, lekkie konstrukcje wyprodukowane w procesach spiekania laserowego stanowią połączenie dużej wytrzymałości z redukcją wagi o 40–60 procent.
34
EDGE (2. 2016)
Istnieją dwie metody drukowania przestrzennego w metalu: na zimno, nosząca nazwę Selective Laser Melting (SLM), w której laser służy do stapiania metalowego proszku, oraz na gorąco, nosząca nazwę Electron Beam Melting (EBM), w której do stapiania jest używana wiązka elektronów. Wybór metody zależy od pożądanych właściwości produkowanego elementu.
Metalowy proszek jest rozprowadzany w postaci warstwy o grubości 30–50 mikrometrów, a wstępnie zaprogramowana wiązka stapia metal tak, aby każda warstwa łączyła się z poprzednią. Po wykonaniu każdej warstwy element przesuwa się nieco w dół, aby umożliwić tworzenie kolejnych warstw. Najpopularniejsze materiały to: tytan, stal nierdzewna, aluminium, metale na bazie niklu i rożne gatunki stali narzędziowej.
– mówi Ericsson. „Wszyscy mówią o tej technologii, ale tak naprawdę nie wiemy, dokąd nas ona zaprowadzi. Mimo to wciąż wierzę, że drukowanie przestrzenne ma większy potencjał dla metali niż metoda „net shape forming”, przede wszystkim dlatego, że drukowanie przestrzenne jest już z powodzeniem stosowane w przypadku skomplikowanych podzespołów z tworzyw sztucznych oraz dlatego, że cyfryzacja zadziała jak wyzwalacz”. Do tej pory postęp w dziedzinie drukowania przestrzennego w obszarach, które tradycyjnie były uzależnione od przemysłu obróbki metali, miał miejsce w branży medycznej i do pewnego stopnia lotniczej. Nowa metoda dobrze sprawdza się także w branży medycznej – w produkcji krótkich serii skompliko-
BRANŻA MOTORYZACYJNA Scania, szwedzki producent ciężarówek, testuje drukowanie przestrzenne elementów takich, jak stojany, w ośrodku Alfred Nobel Science Park w miejscowości Karlskoga.
OBRONA Szwedzka grupa zbrojeniowa Saab przetestowała zastosowanie wydrukowanej przestrzennie kolby z tytanu w swoim bezodrzutowym dziale przeciwpancernym Carl Gustaf M4. Próby wykazały, że elementy wydrukowane przestrzennie miały większą gęstość niż ich żeliwny odpowiednik.
wanych, tworzonych na miarę elementów, takich jak protezy i implanty. „Z drugiej strony rzadko udaje się wykorzystać drukowanie przestrzenne do masowej produkcji elementów metalowych” – mówi Ericsson. „Koszt każdego elementu jest zbyt wysoki. Ta technologia musiałaby stać się o 10–20 razy szybsza, aby się upowszechniła”. ZDANIEM ERICSSONA pod względem właściwości
BRANŻA MEDYCZNA Ortopedzi bardzo interesują się nowymi materiałami i konstrukcjami, które umożliwiają wzrost kości. Połączenie tych dwóch czynników spowodowało zwiększenie zainteresowania drukowaniem przestrzennym, co pozwoliło na projektowanie w nowy sposób takich elementów, jak protezy stawów kolanowych i biodrowych. Ponadto możliwe stało się projektowanie implantów dentystycznych dostosowanych do potrzeb poszczególnych pacjentów.
produkowanych elementów drukowanie przestrzenne często zbliża się do elementów z metalu. „Można na przykład uzyskać jednakowe właściwości pod względem sztywności zginania” – mówi. „Ale na poziomie mikroskopowym po dokładnej obróbce materiału widać, że trzeba zmienić metodologię obróbki, aby była skuteczna. Zauważamy to zjawisko w około 30 procentach przypadków obróbki”. W tym miejscu często dochodzi do dyskusji firmy Seco z klientami na całym świecie, której celem jest rozwiązanie problemów związanych z właściwościami materiałów i wyborem narzędzia roboczego podczas obróbki. Ericsson radzi, aby „,mieć odwagę marzyć” i rozpocząć próby z metodami drukowania przestrzennego starannie wybranych produktów. Zauważa, że sama firma Seco zaczęła stosować w swoich produktach pewne elementy metalowe wykonane przy użyciu technologii drukowania przestrzennego. „W Seco postrzegamy drukowanie przestrzenne jako sposobność i niezwykle interesującą technologię dla naszych klientów. Zdajemy sobie sprawę, że dzięki ogromnemu doświadczeniu Seco w obróbce możemy ściśle współpracować z klientami i oferować im kompleksowe rozwiązania obejmujące drukowanie przestrzenne oraz ułatwiające stworzenie wydajnego systemu produkcyjnego”.
Porady Andersa Ericssona dotyczące drukowania przestrzennego: ZACZNIJ TESTY Istnieją dostawcy podzespołów, od których można uzyskać elementy wydrukowane przestrzennie. PRZYJRZYJ SIĘ PROCESOWI Przyjrzyj się procesowi produkcji i zastanów się, gdzie będzie to skuteczne i gdzie istnieje dobry powód, aby zastosować element wydrukowany przestrzennie. POROZMAWIAJ Z DOSTAWCĄ NARZĘDZI Przeprowadź rozmowę ze swoim dostawcą narzędzi roboczych i skorzystaj z jego wiedzy, aby wybrać najlepsze rozwiązanie w zakresie dokładnej obróbki i całego procesu produkcji.
PODZESPOŁY PRZEMYSŁOWE Zastosowanie drukowania przestrzennego do produkcji chwytaków dla branży produkcyjnej ułatwia ciągłe unowocześnianie i zmienianie konstrukcji. EDGE (2. 2016)
35
CHCESZ WIĘCEJ? ODWIEDŹ witrynę Edgeupdate. com, w której uzyskasz dostęp do wszystkich artykułów z czasopisma, a także strony firmy Seco w serwisach Facebook, Twitter i Instagram.
Nowy asortyment frezów Jabro Solid JHF181 firmy Seco jest dostępny w wersjach torycznych lub kulistych z różną liczbą ostrzy.
AKTUALIZACJA Podobnie jak nasz magazyn, witryna Edgeupdate.com otrzymała nowy wygląd i funkcje. Nie zapomnij jej odwiedzić!
KANAŁ YOUTUBE Odwiedź również kanał Seco na Youtube, aby obejrzeć, jak nasze produkty kształtują metalowe części, które tworzą nasz świat – od protez stawów do silników odrzutowych.
NARZĘDZIA PRACY
MOCNE UDERZENIE
POLUB NASZ PROFIL! Nie zapomnij odwiedzić naszych stron na Facebooku i Instagramie. Możesz także wysłać nam tweeta.
36
EDGE (2. 2016)
NOWY ASORTYMENT FREZÓW Jabro Solid JHF181 firmy Seco został zaprojektowany do użytku w procesach frezowania z dużymi posuwami przy obróbce materiałów ISO-H i ISO-S. Narzędzia stworzone do pracy w przemyśle lotniczym i kosmicznym, medycznym oraz odlewniczym zapewniają łatwe stosowanie metod skrawania, a także niewielki negatywny wpływ operacji skrawania i dużą wydajność. Można ich używać z
szerszą gamą materiałów niż w przypadku podobnych, już istniejących narzędzi. Unikatowa powłoka produktu, wstępna obróbka i zabezpieczenie krawędzi oznaczają o 30 procent większą trwałość narzędzi podczas frezowania twardych materiałów w porównaniu z poprzednikami. Narzędzia te są dostępne w średnicach Ø2–16 oraz w wersjach torycznych lub kulistych z różną liczbą ostrzy.
03060116 ST20166561