كێ بەرپرسیارە لەپرۆژە تەواونەبووەكانی مەخموور
خاوەن ئیمتیاز
ئەم���ەی دەیبینن یەكێكە ل���ەو دەی���ان پرۆژانەی كە ماوەی چەند س���اڵێكە دەستكراوە بەدروستكردنی ،بەاڵم تائێستا تەواو نەبووە ،پرۆژەی دروستکردنی ٦٠ش���ووقەی نیشتەجێبوون لەمەخموور بەگوژمەی ()٢،٦٥٥،٩٠٥،٩٨١دینار، دووساڵ و ش���ەش مانگ بە سەر وادەی دروس���تكردنی تێپەڕبووە ،ئەگەرچی ئەم پرۆژەیە لە س���اڵی ٢٠٠٩پارەی بۆتەرخان کراوە .لەالیەكی دیكەوە رۆژانە س���ەدان قوتابی کۆلیژی پەروەردەی مەخموور لە ھەولێر بە پێنج پاسی گەورە ھاتووچۆ دەکەن و پارەیەکی زۆر خەرج دەکەن ،ئێمەش دەپرس���ین ئەگەر ئەم شووقانە تەواوبوونایە باشتر نەبوو بکرابایە بەشی ناوخۆیی؟!.
جهمیل سنجاوی سەرنووسەر
بهختیار محهمهد makhmur@yahoo.com
24 2015/3/15ی
ژمارە ()75
خۆڕاگریی خەڵكی مەخموور شایەن بە رێزو پێزانینە نەك ریسوایی
خهلیل پااڵنی
رهشهمێ
2714
رۆژنامەیەكی رۆشنبیری گشتی مانگانهیه ،له مهخموور دهردهچێت
حهسهن حهیران دهنگ ه ڕهسهنهکهی دهشتی ههولێر
3
مارادۆنا نهشتهرگهری جوانكاری ئهنجامداوه
7
5
مەخموور 88ساڵە قەزایە تائێستا نەخۆشخانەی نییە دەچینە بنكەی تەندروس����تی بۆ پیاوو منداڵ و ئافرەت تەنها یەك دكتۆری هەیە ،دووجار وەزیری تەندروس����تی س����ەردانی مەخمووری كردووە ،بەاڵم هیچی بۆ مەخموور نەكردووە". دایكی روئیا دەشڵێ "لەمەخموور نەدكتۆرێكی پس����پۆڕمان هەیە نەدكت����ۆری منداڵبوون و ئافرەتان ،تەنانەت بەش����ی فریاكەوتنیشمان لێ����رە نییە ،رووداوێك ببێ����ت دەبێت بەپەلە بیگەیەنیتە هەولێرو دوعا بكەیت بەسەالمەتی بگاتە هەولێر". لەالی����ەن خۆش����ییەوە دكت����ۆر (رێك����ەوت حەمەرەشید) وەزیری تەندروستی حكومەتی هەرێمی كوردس����تان دەڵێت "ئەگەر قەیرانی دارایی چارەسەر ببێت ،یەكێك لەكارەكانمان گرنگ����ی دان دەبێ����ت بەمەخم����وور ،ب����ۆ دروس����تكردنی نەخۆش����خانەیەكی گشتی لەو
تایبەت بەدەنگی مەخموور
مەخموور لەساڵی 1927كراوە بەقەزا ،بەاڵم تائێس����تا جگ����ە لەبنكەی تەندروس����تی هیچ نەخۆش����خانەیەكی گش����تی لێ نەكراوەتەوە، هاواڵتییان����ی ئەو ش����ارەش داوای كردنەوەی نەخۆشخانەیەكی گشتی و هۆڵی لەدایكبوونی مندااڵن دەكەن. لەوبارەی����ەوە هاواڵت����ی (كارزان حەكی����م) دانیشتووی شاری مەخموورە دەڵێت "ئەگەر ئافرەتێك لەمەخم����وور منداڵی ببێت دەبێت رەوان����ەی هەولێ����ر بكرێت ،ج����اری وا هەیە ئافرەتەك����ە ناگات����ە هەولێر لەرێ����گا منداڵی دەبێت". هەروەها (دایكی روئیا) دەڵێت "جاری واهەیە
لهترسی پێشڕهوی پێشمهرگ ه داعش پردی گوێڕی تەقاندەوە دەنگی مەخموور دوێنێ نی���وەڕۆ ( )٢٠١٥-٣-١٤چهكدارانی رێكخراوی تیرۆریس���تی داعش لهترس���ی پێش���ڕهوییهكانی هێزی پێشمهرگه پردی سهرهكی گوێڕیان تهقاندهوه. پردی گوێڕ رێگای س���ەرەكی بوو لەنێوان هێزی پێشمەرگەی كوردستان و چەكدارانی داعش ،بەاڵم لەترس���ی پێش���ڕهوییهكانی پێشمهرگه چەكدارانی داعش بۆ جارێكی تر تەواوی پردەكەیان تهقاندهوه. لەوبارەی���ەوە لی���وا بەش���دار مورتك���ە، فەرمان���دەی هێزەکان���ی پێش���مەرگە لە میح���وەری مەخم���ور ڕایگەیان���د "دوێنێ چەكداران���ی داع���ش پ���ردی گوێڕیان لە ق���ەزای مەخم���وور تەقاندووەت���ەوە کە پردەکە کیلۆمەترێ���ک و نیو درێژ بووە". فەرماندەکەی پێش���مەرگە ل���ە مەخموور وتیش���ی "داع���ش لە ترس���ی هێرش���ی پێشمەرگە پردەکەو ئەو خاڵەی کە پێشتر تێیدا جێگیر بوون تەقاندوویانەتەوە". جێگەی باس���ه پێش���تر لهكات���ی هاتنی داعش بۆ ش���ارەدێی گوێر بەش���ێكی ئهو
پردەیە تهقێندراب���ۆوه ،بهاڵم ئەمجارە ل ه ترسی پێشڕهوییهكانی هێزی پێشمهرگه،
چهكدارانی داعش بهتهواوهتی ئهو پردهیان تهقاندهوه.
450مامۆستای عەرەب له مهخموور دهوام ناكهن و فەسڵ نەكراون كارزانی مامەندپیران لەسااڵنی رابردوو ژمارەیەكی زۆری عەرەبی ناوچەك���ە لەالی���ەن حكومەت���ی هەرێمەوە لەفەرمانگ���ەی می���ری و قوتابخانەكان���دا دام���ەزران ،لەگ���ەڵ هاتن���ی داع���ش ب���ۆ ناوچەكەو پەالماردانی مەخموورو گوندەكانی
دوای داعش سەگە هارەكان هێرش دەكەنە سەر مەخموور كارزانی مامەندپیران
پردی گوێڕ -ئەرشیف
دەوروبەری ژمارەیەك لەو عەرەبانە چوونەتە ناو داعش و بەپێی زانیارییەكانیش هەندێك ل���ەو مووچەخۆرانە لەن���او ریزەكانی داعش بەدەستی پێشمەرگە كوژراون. یەكێك ل���ەو فەرمانگە میرییانەی س���ااڵنی راب���ردوو پش���كی ش���ێری بەركەوتب���وو لەدامەزراندن���ی عەرەبەكان���ی دەڤ���ەری
بهڕێوهب���هری پەروەردەی مەخموور :نووس���راومان بۆ وەزارەتی پەروەردە كردووە بۆ ئەوەی فەسڵ بكرێن
مەخم���وور ،بەڕێوەبەرایەت���ی پ���ەروەردەی مەخموورە ،كە ژمارەیان نزیكهی 450كەسە. لەوبارەی���ەوە مامۆس���تاعەباس محەم���ەد بەرزنج���ی (بەڕێوەب���ەری پ���ەروەردەی مەخموور) دەڵێ���ت "نزیكەی ()450ی پلەی وەزیف���ی برایانی عەرەبمان هەبوو لەس���ەر حكومەتی هەرێمی كوردستان دامەزرابوون، كە هەندێكیان مامۆستا بوون و هەندێكیشیان فەرمانب���ەر بوون ،دوای پەالماری داعش ئەو عەرەبانە لەناوچەك���ە نەمان و ماوەی چوار مانگە لەدەوامی فەرمی خۆیان دابڕاون ،ئێمە نووس���راومان بەرز كردۆت���ەوە بۆ وەزارەتی پ���ەروەردە ،ك���ە ئەمان���ە لەدەوامی فەرمی دابڕاون ،داوامان كردووە فەسڵ بكرێن ،بەاڵم ئەمە تۆزێ���ك ئاڵۆزە ،لەبەر ئەوەی هەندێك لەو عەرەبانە لەهەولێرو دەوروبەری تەنسیب ك���راون لەقوتابخانەكاندا ،ت���ا ئەمە یەكالیی دەكرێتەوە تۆزێك كاتی دەوێت". بەرێوەبەری پەروەردەی مەخموور گوتیشی "هەرچەندە زانیاری دروس���تمان نییە ،بەاڵم گوێ بیست بووینە هەندێك لەوانە چوونەتە ناو داعش و تەنانەت بیستوومانە هەیە لەناو ریزەكانی داعشدا كوژراوە".
ش����ارە" .وەزیری تەندروستی روونیدەكاتەوە كە "ئەو نەخۆشخانانەی لەكابینەی حەوتەوە بەردی بناغەی بۆ دان����راوە ،بەهۆی قەیرانی دارایی وەس����تاوە ،من حەز دەكەم ئەوەندە پارەم لەبەردەس����ت بێت نەخۆش����خانەیەكی 100قەرەوێڵەیی بۆ ئەو شارە دروست بكەم، ب����ەاڵم ئەگەر حكومەت پارەی لەبەردەس����ت نەبێت چی بكەین". جێگ����ەی باس����ە لەئێس����تادا لەمەخم����وور تەنها چەن����د بنكەیەكی تەندروس����تی لێیەو تائێس����تا بەفەرمی نەخۆشخانەی گشتی لێ نەكراوەتەوەو بۆیە دانیش����تووانی مەخموور داوا دەكەن كە بنكەی تەندروس����تی شەهید دەش����تەوان بكرێتە نەخۆشخانەیەكی گشتی و پزیش����ك و كارمەندو پێدوایستی 2 تەندروستی بۆ دابین بكرێت.
دوای نەمانی مەترسی داعش لەسەر قەزای مەخموور ،س���ەگە هارە بەڕەاڵكان پەالماری مندااڵن���ی مەخم���وور دەدەن و بەڕێوەبەری بنك���ەی تەندروس���تی قەرەچووغی���ش لەمەخموور هەواڵەكە پشت راست دەكاتەوەو بەرووداوێكی پڕ مەترسی ناودەبات. دكت���ۆر (هون���ەر ش���ێخە) بەڕێوەب���ەری بنكەی تەندروس���تی قەرەچووغ لەمەخموور رایدەگەیەنێ���ت لەماوەی هەفتەیەكدا س���ێ حاڵەت گەیەنراوەتە بنكەكە ،كە هەرسێكیان منداڵ بوونەو سەگی هار پەالماری داون. لەلێدوانێك���ی بۆ دەنگ���ی مەخموور ،دكتۆر هونەر ش���ێخە ،گوتی "تائێستا بەدروستی دەرنەكەوت���ووە كە ئایا ئەو س���ەگانە هارن یاخود نا ،بەاڵم گومان دەكرێت ئەو سەگانە %90ی ه���ار بووب���ن ،چونكە ئەگەر س���ەگ هار نەبێت پەالم���اری خەڵك نادات ،ئەگەر دەركەوت ئەو س���ەگانە ه���ارن دەبێت لەناو
ببرێن ،چونكە دەبنە هۆی مەترسی بۆ سەر خەڵ���ك ،ئێمەش ئی���دارەی مەخموور لەوە ئ���اگادار دەكەینەوە ،هەرچەندە ئەو حاڵەتە هەمیش���ە بوونی هەیە ،بەاڵم لەهەفتەیەكدا س���ێ حاڵەت���ی ل���ەم ش���ێوەیە هەبێ���ت مەترس���یدارە ،بۆیە پێویستە هەڵمەتێك بۆ دوور خس���تنەوەو لەناو بردنی ئەو سەگانە بكرێت كە گومانی هار بوونیان لەسەرە". لەبارەی چارەس���ەری ئەو كەس���انەیش كە تووشی پەالماری ئەو سەگانە دەبنەوە ئەو دكتۆرە دەڵێت "ئ���ەو حاڵەتانە كە دەگەنە مەخم���وور دەرزیان لێ دەدرێ���ت ،كە الی
خۆم���ان هەیە ،بەاڵم ب���ۆ قۆناغەكانی دیكە دەبێ���ت س���ەردانی هەولێر بك���ەن ،كە بۆ چارەسەری تەواو شەش قۆناغی پێویستە". شایەنی باس���ە دوای چۆلبوونی گوندەكانی دەوروبەری مەخموور بەهۆی مەترسییەكانی تیرۆریس���تانی داع���ش ،ژمارەیەك���ی زۆری سەگ رووی لە س���ەنتەری قەزای مەخموور ك���ردووە ،وێڕای ئەوەی لەناوەندی ش���اردا گوزەر دەكەن ،ئێس���تاش چەندین رووداوی پەالماردان لەبنكەی تەندروستی قەرەچووغ تۆمارك���راوە ،كە پێش���تریش ب���ەو هۆیەوە چەندین كەس گیانی لەدەستداوە.
١٠گوندی كوردان و ٤٠گوندی عەرەبان لەژێر دەستی داعشدایە تایبەت بەدەنگی مەخموور س���ەرەڕای ئازادكردنەوەی مەخموورو گوێڕو ق���ەراج ،ب���ەاڵم هێش���تا ژمارەیەك���ی زۆر لەگوندەكانی سەر بەقەزای مەخموور لەژێر دەستی چەكدارانی داعشدایە. بەگوێرەی زانیارییەكانی رۆژنامەی (دەنگی مەخموور) لەئێس���تادا زیات���ر لە ٥٠گوندی قەزای مەخموور لەژێر دەس���تی چەكدارانی داع���ش دایە ،لەم ژمارەیەش���دا نزیكەی ١٠ گوندی كوردنشینن و ئەوانیتر عەرەبنشینن. گون���دە كوردنش���ینەكانی دەس���تی داعش لەس���نووری قەزای مەخم���وور بریتین لە: (حوش���ترالوك ،دووسەرەی ژێری ،دینگاوا، جوكوش ،حەسارۆك ،قوچ ،زورنا ،دۆرەنگێو (فەتومە) ،تەلەمەتار). جگە لەگوندە كوردنش���یینەكان ژمارەیەكی زۆر لەگون���دی عەرەبنش���ینەكانی ق���ەزای مەخموور هێش���تا ئازادنەك���راون ،ئەوانیش بریتی���ن لە( :دۆم���ە ئیدری���س ،عینكاوە، ش���ناوە ،بندی���ان غربی ،بندیان ش���رقی، حدیق���ە ،عدلە ،عربۆك ،خندق كبیر ،خندق صغیر ،باش���تبە ،گردەهارە ،گردی دیوانە، گردی مارواش���ان ،عەزیز عبدە ،ش���یراوە، خراب���ە جوالە ،تل الغزال ،ش���ندر تحتانی، ش���ندر فوقانی ،خرابەزەرد ،زاكە ،خربانی،
ش���یالە ،زورن���ای گەورە ،زورن���ای بچوك، ش���یراوە ،كەرم���ردی ،اك���رم فوقانی ،كرد كلیخ���ە ،قبر الس���ید ،دۆمەعەزیز ،خالدیە،
صالحیه ،كبروك ،ابوهردان ،سیداوە ،مهانە، میك���وك ،خرابەجبر ،خراب���ە حرجان ،عین موزان ،كودیلە ،خربردان)
ژمارە(24 2015/3/15 )75ی رهشهمێ 2714كوردی
15 March 2015
)No. (75
مەخموور 88ساڵە قەزایە تائێستا نەخۆشخانەی نییە راپۆرت :موحسین شوانی و كارزانی مامەندپیران مەخموور لەساڵی 1927كراوە بەقەزا، بەاڵم تائێستا جگە لەبنكەی تەندروستی هی���چ نەخۆش���خانەیەكی گش���تی ل���ێ نەكراوەتەوە ،هاواڵتییانی ئەو ش���ارەش داوای كردن���ەوەی نەخۆش���خانەیەكی گش���تی و هۆڵ���ی لەدایكبوونی مندااڵن دەكەن.
دەیان ساڵە خەڵكی مەخموور چاوەڕێی ه���ەردوو حكومەتی هەرێ���م و ناوەندن تا نەخۆش���خانەیەكی گش���تی و هۆڵی لەدایكب���وون و نەش���تەرگەری س���ووك لەشارەكە دروست بكەن ،بەاڵم تائێستا ئەو نەخۆش���خانەیەی كە داوای دەكەن دروست نەكراوە ،گەرچی پێشتر بڕیاربوو نەخۆش���خانەیەكی لەم شێوەیە دروست بكرێت. هەر رووداوێك لەو س���نوورە رووبدات ،چ بەربوونەوەی منداڵ بێ���ت یان رووداوی هاتوچۆ یاخود ه���ەر رووداوێكی دیكە، راس���تەوخۆ دەبێت بگەیەندرێتە ش���اری هەولێ���ر ،ئەم���ە وت���ەی كاس���بكارێكی مەخم���وورە ،بەن���اوی كارزان حەكی���م كە لەن���او بازاڕی مەخم���وور دوكانێكی هەیە ،هەروەها دەڵێت "بەتایبەت ئەگەر ئافرەتێك منداڵی ببێت دەبێت رەوانەی
بنكهی تهندروستی شههید دهشتهوان
هاواڵتییەك :گەر رێز لەخەڵكی مەخموور ناگرن بۆ پێشمەرگە نەخۆشخانە بكەن ئافرەتێك :جاری وا هەبووە ئافرەت بەر لەوەی بگاتە هەولێر منداڵی بووە وەزیری تەندروستی حكومەتی كوردستان :دوای قەیرانی دارایی نەخۆشخانەیەك لەمەخموور دروست دەكەین هەولێر بكرێت ،جاری وا هەیە ئافرەتەكە ناگات���ە هەولێر لەرێ���گا منداڵی دەبێت، یان نەخۆش بەر ل���ەوەی بگاتە هەولێر لەو رێگایە گیان لەدەست دەدات ،لەبەر ئ���ەوەی لێرە كەرتی فریاكەوتنمان نییە، فریاكەوتنێك���ی زۆر س���ەرەتایی هەیە،
تەنه���ا چارەس���ەرێكی س���ەرەتایی پێ دەكرێت ،ئەویش ئەگەر لەتوانایان بێت و چارەسەریان لەبەردەست بێت". هاواڵتییەك���ی دیكە دەڵێ���ت ئەگەر رێز لەخەڵك���ی مەخمووریش ناگرن ،رێز لەو پێش���مەرگانە بگ���رن كە لەم س���نوورە
بەرگ���ری دەك���ەن و لەكات���ی ش���ەڕو پێكدادانەكان���دا برین���دار دەبن ،بنكەی تەندروس���تی ش���ەهید دەش���تەوان كە بیناكەی ئامادەیەو تەنها ماوە ئامێری بۆ دابین بكرێت و بەفەرمی بكرێتەوە ،بەاڵم هێش���تا نەكراوەتەوە ،هاواڵتی (دڵشاد
ئیبراهی���م) دەڵێت" ئەگ���ەر رێز لەئێمە ناگ���رن رێز ل���ەو هەموو پێش���مەرگەیە بگ���رن كە س���نگی خۆی���ان داوەتە بەر گوللەو خاك���ی كوردس���تان دەپارێزن، بەراس���تی مەخموور بێ ساحێبە كەس ئاوڕێ���ك لەو ش���ارە نادات���ەوە ،بنكەی ش���ەهید دەش���تەوان دوو س���اڵە تەواو بووە ،نازانم بۆچی دكتۆرو پێداویس���تی ب���ۆ دابین ناكەن و نایكەنەوە ،ئەو رۆژە ی���ەك دكتۆری ئافرەت لەوێ بوو ،پەنجا نەخ���ۆش لەبەر دەرگاكەی وەس���تا بوو دكتۆر ببینێت ،ئەو خەڵكە لەو بارودۆخە لێرە ماوەتەوەو بەهەموو شتێك رازییە، دەبێت حكومەتیش رەچاوی ئەوە بكات و خزمەتی ئەو خەڵكە بكات. ئافرەتێكی دیكە بەناوی (دایكی روئیا) دەڵێت "جاری واهەی���ە دەچینە بنكەی تەندروس���تی بۆ پیاوو منداڵ و ئافرەت تەنه���ا یەك دكت���ۆری هەی���ە ،دووجار وەزیری تەندروستی سەردانی مەخمووری ك���ردووە ،ب���ەاڵم هیچی ب���ۆ مەخموور نەكردووە ،مەخم���وور بووەتە قەلغانێك بۆ ئارامی هەولێ���ر ،كەچی نەدكتۆرێكی پس���پۆڕمان هەیە نەدكتۆری منداڵبوون و ئافرەتان ،ئافرەتێ���ك منداڵی دەبێت ی���ان قەریبولفەرەج���ی لەمزگەوت���ەكان بۆ دەخوێنرێ���ت یان رەوان���ەی هەولێر دەكرێت ،بەهۆی نەبوونی دكتۆری تایبەت بەمنداڵبوون و ش���ارەزا ،تەنانەت بەشی
2
فریاكەوتنیش���مان لێرە نییە ،رووداوێك ببێت دەبێت بەپەلە بیگەیەنیتە هەولێرو دوعا بكەیت بەسەالمەتی بگاتە هەولێر". دكت���ۆر (رێك���ەوت حەمەرەش���ید) وەزی���ری تەندروس���تی حكومەت���ی هەرێم���ی كوردس���تانیش دەڵێت "ئەگەر قەیران���ی دارای���ی چارەس���ەر ببێ���ت، یەكێ���ك لەكارەكانم���ان گرنگ���ی دان دەبێ���ت بەمەخموور ،بۆ دروس���تكردنی نەخۆشخانەیەكی گشتی لەو شارە ،بەاڵم خۆتان دەزانن ئێستا ئەو نەخۆشخانانەی لەكابینەی حەوت���ەوە بەردی بناغەی بۆ دانراوە ،بەهۆی قەیرانی دارایی وەستاوە، من حەز دەكەم ئەوەندە پارەم لەبەردەست بێت نەخۆش���خانەیەكی 100قەرەوێڵەیی بۆ ئەو شارە دروست بكەم ،بەاڵم ئەگەر حكومەت پارەی لەبەردەست نەبێت چی بكەین ،ئێس���تا ئەمبواڵنسەكانمان هەموو ش���تێكی تێدایە ،بەاڵم بەم پەلەپەلەییە نەخۆشخانە لێرە دروست ناكرێت". ش���ایانی باس���ە بنك���ەی تەندروس���تی ش���ەهید دەش���تەوان كە بیناكەی تەواو ب���ووە ،تەنها ماوە پزیش���ك و كارمەندو پێدوایستییەكانی بۆ دابین بكرێت ،بەاڵم ماوەی دوو س���اڵە بۆی دابین نەكراوەو خەڵك���ی مەخمووری���ش داوا دەكەن ئەو بنكەیە بكرێتە نەخۆشخانەیەك و پزیشك و كارمەندو پێدوایس���تی تەندروستی بۆ دابین بكرێت.
بەرزو پیرۆز بێت ()24ـەمین ساڵیادی راپەڕینی مەخموورو ()12ەمین ساڵیادی دامەزراندنی سەنتەری رۆشنبیریی قەرەچووغ ــ جەم���اوەری خۆراگ���ر و ئازادیخوازی كوردستان... ــ رۆش���نبیران و هونەرمەندانی دەڤەری قەرەچووغ.. ئەمرۆ ( )12ی ئادار)24( ،س���اڵی تەواو بەسەر یادەكانی ڕاپەرین و ( )20رۆژەی ئازادیی مەخم���وور و قەراج و كەندێناوە تێدەپەڕێ���ت ،ك���ە هاوكات���ە ،لەگ���ەڵ دوازدەهەمی���ن س���اڵیادی دامەزراندن���ی سەنتەرەكەمان (س���ەنتەری رۆشنبیریی و هونەری���ی قەرەچووغ) .ب���ەم بۆنەوە جوانترین پیرۆزبایی ئاراس���تەی تەواوی خەڵكی كوردستان بەگشتیی و جەماوەر و توێ���ژی رۆش���نبیرو هونەرمەندان���ی
مەخموورو دەوروبەری بەتایبەتی دەكەین، هیوادارین بزاڤی رۆش���نبیریی و هونەریی لەسایەی ئازادیی یەكجارەكی ئێستاماندا پتر گەشاوەو پڕ بەرهەم تربێت و ،ببێتە هاندەرێك���ی مەزن بۆ پتر پێش���كەوتنی كۆمەڵ���گای كوردیمان لە كوردس���تاندا، دیارە (سەنتەری رۆشنبیریی و هونەریی قەرەچووغ) كەدامەزراندنی خۆی ئاوێتەی یادەكان���ی راپەڕی���ن ك���ردووە ،بۆ ئەوە بوو وزەو توان���اكان لەپێناو بوژاندنەوەو بەرەو پێش���بردنی بزاڤی رۆش���نبیریی و هونەری هاوچەرخ و رەس���ەن لەناوچەكە و كوردستاندا پەرەپێبدات. ــ خەمخۆران و دڵسۆزانی بواری هونەر و
ك و ت ك
دهنگی مهخموور
* لەزوورگەزراوو دیبەگە ئێس���تا خێرێك بكەو دووسەد قاتی خۆی خێرەك���ە وەربگرەوە ،ئەوكەس���ەی مزگەوتێك���ی لەنزیك دیبەگە دروس���تكرد لەپاداش���تی ئەوە بەقەد گەورەی���ی مزگەوتی مەكەو مەدینە لەپش���تی ئەو خێرە زەوی وەرگرتووە( .قانون لەشار نییە ئەوجا لەزوورگەزراویش كەس بەكەس نییە) * ماوەی 13س���اڵە بەدەیان ئەندام پەرلەمان و وەزیرو پارێزگارو وەفدی جیاجیا سەردانی مەخموور دەكەن ،ئەگەر بەحیسابی ئەوان بووایە ئێس���تا مەخموور جۆرێكی تر دەبوو ،بەاڵم وابزانم زۆربەیان جگە لە ئیفاد هیچ س���وودێكیان نە بۆخۆیان و نە بۆ ئێمە نەبووە. (ئەگەر وەنییە بڵێن وەنییە؟!). * زۆربەی ئەو كەسانەی دەبنە بەرێوەبەرو بەرپرس لەبەر خاتری مووچەكەی���ان نییە ،بەڵكو لەبەر پارەی ئیفادو نەس���ریەو پارەی هاتووچ���ۆو نانخواردن و..هتد ،لەبەرئەوەی بەپێی یاس���او رێس���ا ناتوانن راس���تەوخۆ پارە بخۆن بۆیە بەرێگای وەس���ڵی وەهمی و ئەوالو ئەوال دەیخۆن( .وەس���ڵی بەت���اڵ گیرفانی حكومەت بەتاڵ دەكات) * بەرپرسی حیزبی هەیە بۆ زۆرێك لەكەناڵ و رۆژنامەو گۆڤارەكان لێ���دوان دەدات و قس���ە دەكات ،كەچ���ی بەقودرەت���ی قادر خۆی لەرۆژنامەكەی ئێمە دەشاڕێتەوە( .ئی خۆ نایخۆین!). * نووس���ەرێك دەیویست كتێبێك لەسەر عەشیرەتێكی كوردستان بنوس���ێت كەچی دواتر بۆی دەركەوت كە چوار كەس���ایەتی دیارو گرنگی ئەو عەش���یرەتە لەو عەش���یرەتە نین و رەچەلەكیان سەر بەعەشیرەتێكی ترە ،لۆیە ئەویش بڕیاری دا واز لەو كتێبە بهێنێت. (هەر ئەوە مابوو!). * بەرێوەبەری فەرمانگەیەكی دیبەگە كە ماڵی لە هەولێرە كۆمەكی ئ���اوارە عەرەبەكانی وەرگرتووە ،دۆش���ەكی وەرگرت���ووەو بەتانی وەرگرتووەو س���ۆبای وەرگرتوە .كێشە ئەوەیە هەر وەری دەگرێت سەد جاری تریش كۆمەك بێت هەر وەری دەگرێت( .دیارە منداری وردن لۆیە!).
رۆشنبیریی... ئ���ەوە م���اوەی دوازدە س���اڵی ت���ەواوە (س���ەنتەری رۆش���نبیریی و هونەری���ی قەرەچ���ووغ) ب���ۆ خزمەت���ی ب���واری رۆش���نبیریی و ئەنجامدان���ی چااڵك���ی هونەری���ی هەمەجۆر لەدەڤەری مەخموور دامەزراوەو لەماوەی رابردووشدا هەمیشە چاالكی بەردەوامی هەب���ووەو رۆڵی كارا و گرنگ���ی بینیوە لەهۆش���یاركردنەوەی جەماوەرو هاندانی الوان و بەهرەمەندانی دەڤەرەك���ە ب���ۆ بەش���داریكردن و ئەنجامدان���ی كارو چاالكی لەس���ەرجەم ب���وارە رۆش���نبیریی و هونەرییەكان���دا، س���ەنتەرەكەمان لەدوازدە ساڵی رابردوو
خۆش���بەختانە توان���ی بەهاوكاری���ی (وەزارەتی رۆش���نبیری-بەڕێوەبەرایەتی گش���تیی رۆشنبیری و هونەر و وەرزش و الوانی هەولێر /بەڕێوەبەرایەتی سەنتەرو بەپش���تگیریی تیپەهونەریی���ەكان)و ئەندامە دڵس���ۆزەكانی پەرە بەسەرجەم چاالكییەكانی بدات و باش���ترین خزمەت بەبواری رۆش���نبیری و هون���ەری بكات لەدەڤەرەك���ە ،دیارتری���ن چاالكی���ش بەڕێوەبردن���ی یەكەمی���ن فیس���تڤاڵی رۆش���نبیری و هونەری بوو كە لەكۆتایی س���اڵی 2008لەمەخم���وور ئەنجامی���دا، ئەم���ە جگ���ە لەكردن���ەوەی كتێبخانەو س���تۆدێۆی تۆماركردن���ی گۆران���ی و
سازدانی كۆنسێرت و چاپكردنی كتێب و بەڕێوەبردنی پێش���انگاو كۆڕی جیاجیا و ئەنجامدانی خولی فێربوونی كۆمپیوتەرو رێنووس���ی التینی و میوزی���ك و..هتد، لەسەرەتای ساڵی تازەشەوە بەئومێدەین بتوانی���ن بەگوڕوتینێك���ی ت���رەوە پەرە بەچاالكییەكانی سەنتەر بدەین و بەهەوڵی هەموو الیەك رووبەڕووی هەموو ئەو گرفت و ئاس���تەنگانە ببینەوە ،كە دووچارمان دەبێتەوە ،بەتایبەت ئەوقەیرانە داراییەی ك���ە رووب���ەڕووی هەرێمی كوردس���تان بۆتەوەو كاریگەریی كردۆتە س���ەر هەموو كایەكانی ژیانی كۆمەڵگەی كوردس���تان، هیوادارین بەهیمەتی دڵس���ۆزان بتوانرێ
لەوقەیران���ە دەربازبی���ن و چارس���ەریی بنەڕەتی بۆبدۆزرێت���ەوە ،جارێكی دیكە ت���ەواوی یادەكانی راپەڕی���ن لەخەڵكی كوردس���تان پیرۆز دەكەین ،س���ەری رێز و نەوازش���یش ب���ۆ ش���ەهیدانی راپەڕین و دەس���تی تیرۆرو تێكڕای ش���ەهیدانی كوردستان دادەنوێنین. ــ شكۆداربێت یادەكانی راپەڕین. ــ پی���رۆز بێت دوازدەهەمین س���اڵیادی دامەزراندنی (س���ەنتەری رۆشنبیریی و هونەریی قەرەچووغ). س���ەنتەری رۆش���نبیریی و هونەری���ی قەرەچووغ ()12ی ئاداری 2015ی زایینی
لەمەخموور ئێوارە كۆڕێك لەسەر تیرۆر سازدرا كارزانی مامەندپیران رۆژی 2015/3/4س���ەنتەری رۆشنبیری و هونەری قەرەچووغ ،هەڵس���ا بەسازدانی كۆڕێ���ك بۆ خوێندەڤانی بەش���ی یاس���ا، ئەحمەد سەید عومەر ،كە كۆڕەكە تایبەت بەتی���رۆرو هۆكارەكان���ی س���ەرهەڵدان و مێژووی دروست بوونی تیرۆر. ئەحم���ەد س���ەید عوم���ەر لەب���ارەی ئەو كۆڕەوە دەڵێت "تیرۆر ك���ە لەفەرهەنگی سیاس���یدا وش���ەیەكی التینییەو بەمانای ترس���ی زۆرو كاری وەحش���یگەری دێت، س���ەرەتای دروس���ت بوونی دەگەڕێتەوە ب���ۆ 2000س���اڵ ب���ەر لەئەم���ڕۆ ،یەكەم كردەوەی تیرۆریس���تیش لەالیەن خێڵێكی تون���درەو بەناوی (زیلۆت���س) ئەنجامدرا، ك���ە گروپێكی جوولەكەی چااڵك بوو ،دوا گروپی تیرۆریستیش ئەمڕۆ یەخەی كوردو
كوردس���تانی گرتووە بەناوی (داع���ش) ،هەوڵمدا لەرێگای س���ەنتەری رۆش���نبیری و هون���ەری قەرەچووغ���ەوە كۆڕێ���ك لەس���ەر تی���رۆرو هۆكارەكان���ی س���ەرهەڵدان و مێ���ژووی پەیدابوون���ی بخەمەروو ،سروشتی تیرۆریزم و چۆنێتی بەرەنگاربونەوەی لەداهات���وودا ،ب���ۆ ئ���ەوەی لەگ���ەڵ تی���رۆر بجەنگی���ن، دەبێ���ت بزانین ك���ە چ هانی تی���رۆر دەدات ،بەباش���ی ئاشنای سروشتی توندڕەویی تیرۆرس���تان بین ،بۆ ئەوەی بەباش���ی و بەپێ���ی پ�ل�ان رووبەڕووی تی���رۆر ببینەوەو بەكەمتری���ن زی���ان لەناوی ببەین".
مووچەی فەرمانبەرانی ھەرێمی کوردستان دهگۆڕێت دەنگی مەخموور پەرلەمانتارێک���ی کوردس���تان مژدەیەک سەبارەت بە زیادبوونی مووچە بەسەرجەم فەرمانبەرانی ھەرێمی کوردستان دەدات. شوان قەاڵدەزەیی س���ەرۆکی فراکسیۆنی بزووتن���ەوەی ئیس�ل�امیی کوردس���تان لەپەرلەمان���ی کوردس���تان ،لەپێگ���ەی تایبەت���ی خ���ۆی لەت���ۆڕی کۆمەاڵیەتیی فەیس���بووک ،نووس���ینێکی لەمبارەیەوە باڵوکردۆت���ەوە و تیای���دا ھات���ووە“ :ل���ە دانیش���تنی رۆژی ٢٠١٥-٣-٩کۆبوونەوەی پەرلەمانی کوردستان ئەنجام دراو پڕۆژەی ئێمە بەن���اوی ھەموار کردن���ەوەی موچە لەھەرێمی کوردستان خوێندنەوەی بۆ کرا کە بە ھۆیەوە گۆڕانکاری بەس���ەر موچەی س���ەرجەم فەرمانبەرانی کوردستاندا دێت
بەم شێوەیە: -١بێ بڕوانامە لەس���ەرەتای دامەزراندنی کۆی مووچەکەی لە ( )٥٠٠،٠٠٠پێنج سەد ھەزار کەم تر نابێت. -٢موچ���ەی بڕوانامەکان���ی شەش���ەمی بنەڕەت���ی و ن���ۆ و دوازدەی ئامادەی���ی موچەکانی���ان ل���ە ( ٥٠٠،٠٠٠تا )٧٥٠،٠٠٠ پێنج س���ەد ھەزار تا حەوت سەد و پەنجا ھەزار دینار حیسابی سەرەتایی بۆ بکرێت. -٣ئەو کەسانەی بڕوانامەی بەکالۆریۆس و پەیمانگایان ھەیە لە کاتی دامەزراندنیان موچەکانیان لە ( )١،٠٠٠،٠٠٠یەک ملیۆنە کەمتر نەبێت. -٤بڕوانام���ەی ماس���تەرو دکت���ۆرا ل���ە ( )١،٥٠٠،٠٠٠ی���ەک ملیۆن و پێنج س���ەد ھەزار دینار کەمتر نەبێت. -٥لەکاتی خانەنشین بووندا بەبێ جیاوازی
لە نێ���وان فەرمانبەران دا خانەنش���ینیان نزیک بکرێتەوە لەو موچەیەی کە پێش���تر وەریان گرتووە واتە % ٨٠ی موچەکەیان
پێبدرێت وەک لە یاسای ژمارە ١٣ی ساڵی ٢٠١٠موچ���ەو دەرماڵەی س���ەرۆکایەتی ھەرێم دا ھاتووە.
ژمارە(24 2015/3/15 )75ی رهشهمێ 2714كوردی
15 March 2015
)No. (75
3
خۆڕاگریی خەڵكی مەخموور شایەن بە رێزو پێزانینە نەك ریسوایی
خەلیل پااڵنی هەر رژێ���م و تاقمێكی تیرۆریس���تی داگیركەرو ناحەزی كورد بۆ هێرشكردنە س���ەر ماڵ و خاكی كوردان و كوشتن و بڕین���ی خەڵكەكەی بەمەبەس���تی سڕینەوەی بوونی نەتەوەیی ،هەوڵی نەزۆكی زۆری���ان داوەو نەیانتوانیوە
مەرام���ە گاڵوەكانی���ان ل���ەم رووەوە بهێننەدی ،خۆ لەهەموو كاتێكیش���دا بەهۆی ئەوەی مەخم���وور دوا خاڵی س���نووری نێوان ع���ەرەب و كوردە، بووەت���ە قەلغ���ان و خەڵكەكەیش���ی چەندی���ن جار بەوهۆی���ەوە دووچاری ئازاری زۆرو شەهیدبوون و دەربەدەری بوونەتەوە. وێڕای هەموو ئەو مەترسیانەو ئەو ژیانە مەرگەس���اتاوییە ،ب���ەاڵم خەڵكەكەی هەرگیز دەس���تبەرداری خاكی خۆی نەبووەو لەه���ەر دەرفەتێكی كەم بۆ گەڕانەوەی ژی���ان لەناوچەكە دووبارە ژیانی ئاساییان بنیاد ناوەتەوە ،بەاڵم مخابن نەوەك هەر بەپێی پێویس���ت رێز لەو خۆڕاگریی و بوێرییەی خەڵكی مەخم���وور نەگی���راوە ،بەڵكو هەندێ جار ریسوایی جێگەی گرتۆتەوە. لەم���اوەی راب���ردوودا كەناڵێك���ی فەڕەنس���ی راپۆرتێكی ب���ەراودكاری لەب���ارەی مەترس���ییەكانی داع���ش لەس���ەر خەڵكی فەرەنس���او خەڵكی مەخموور باڵوكردەوەو لەراپۆرتەكەدا پەیامنێرەكە وتی"فەرەنس���ا چەندین
ه���ەزار كیلۆمەتر لەداعش���ەوە دوورە كەچی ش���ەوانە خەڵكەكەی لەترسان لەبەردەرگا دادەنیش���ن و خەویان لێ ناكەوێ ،كەچی مەخموور چەند كیلۆ مەترێ���ك لەداعش���ەوە دوورە و ژیان تیایدا بەئاسایی بەڕێوە دەچێ". ئ���ەوەی مەبەس���تی س���ەرەكی نووس���ینەكەمە هەندێ شت نەدەبوا بك���رێ ئەنجامدرا و هەندێ ش���تیش كە دەبوا بك���رێ نەكرا ،لێرەدا هەوڵ دەدەم هەندێكیان بەخاڵ بخەمەڕوو بۆ ئەوەی خەمێكی لێبخورێ و ئاوڕێكی لێ بدرێتەوە: • نەدەب���وا مەخموور بەو ئاس���انییە ب���ۆ داعش چۆلبكرێ���ت ،كە چۆلیش كرا دەبوا خەڵك ئ���اگادار بكرێتەوە، نەوەك هێزی س���ەربازی بەر لەخەڵك مەخم���وور چۆل بك���ەن ،كە ئەمەش بۆت���ە ه���ۆی نەمانی متمان���ە لەالی مەخمووریی���ەكان و لەگ���ەڵ ه���ەر هەواڵێكی روودانی ش���ەڕ خەڵكەكەی بەرەو ناوچەكانی تر بڕۆن. • دەبوا مەخموور وەكو ئەو ناوچانەی نەوتیان لێدەردەهێنرێت بەشی هەبوا
لەپت���رۆدۆالرو بەمش���ێوە دەتوان���را خزمەتی ب���اش بەناوچەكە بكرێت و كەمێك ژێرخان���ی ئابووری داتەپیوی دەڤەرەكە بوژانەوە بەخۆیەوە ببینێ و ل���ەم رووەوە هەم هەلی كار و هەم بازاڕی ناوچەكەی بەهۆیەوە گەش���ە پێ���دەدراو خەڵك بەه���ۆی نەبوونی كارەوە نەیاندەنااڵند. • س���ەركەوتنەكانی بەردەوام���ی هێزەكانی پێش���مەرگە لەئازادكردنی دەڤەرەكە جێگەی خۆشحاڵیە ،بەاڵم هێنانەوەی تەرمەكانی داعش���ییەكان بۆ شارەكەو نەشاردنەوەی تەرمەكان بەش���ێوەیەكی دروس���ت مەترس���ی تەندروس���تی بۆ خەڵكەكەی دەبێت، كە هەندێ خەڵك بینیویانە س���ەگی ناو ش���ار هەن���دێ ل���ەو تەرمانەیان دەرهێن���اوەو خواردوویان���ە ،بەمەش لەم���اوەی هەفت���ەی راب���ردوودا ئەو سەگانە هێرشیان كردۆتە سەر خەڵك و زیات���ر لەس���ێ منداڵی���ان بریندار كردووە. • وێ���ڕای نەبوون���ی كارو دواكەوتنی موچەو الوازی بازاڕو كڕین و فرۆشتن
لەمەخم���وورو وێرأی ئەوەی هێش���تا دەنگی تۆپ و تەیارەو مەترسییەكانی داع���ش لەس���ەر دەڤەرەك���ە ماوە، كەچی پس���وولەی كارەبا دوای س���ێ ساڵ ئێس���تا دابەش دەكرێت بەسەر خەڵكدا كە تێبین���ی دەكرێت هەندێ كەس لە پس���وولەكەدا ( )11ملیۆن دین���ارو هەندێك���ی تری���ش ( )300و ( )400هەزاری بۆ گەڕاوەتەوە ،ئەگەر بەو شێوە بڕوات و پارەی كارەبا بەو ش���ێوەبێت ئەوا تا دوو سێ ساڵی تر خەڵكی مەخموور دەبێ خانووەكانیان بفرۆش���نە حكومەت و شارەكە چۆڵ بك���ەن یا ئەوەت���ا هەم���وان كرێچی حكومەت بن. • لەرۆژانی نەورۆز ئەو ش���وێنەی كە خەڵك روویان تێدەكرد زوورگەزراوی نێوان هەولێ���رو مەخموور بوو ،بەاڵم ئەویش بەقودرەتی قادرەكان هەمووی داگیر كراوە ش���وێنێك لەو زوورگانە نەماوە س���یمی لێنەدرابێ ،هەرچەندە ب���ۆ بەرچ���اوی خەڵكی���ش لەنزیك زوورگ���ەزراودا نووس���راوە"ناوچەی پارێ���زراو" ج���ا ئەگ���ەر بەرپرس���ان
داگیریان كردبێت لەكێی تر دەیپارێزن. • هەموو ئەو زستانە ساردو سڕەمان بەب���ێ نەوت و لەژێر بەتانی بەڕێكرد، دوای ئ���ەوە ه���ەر خێزانێ���ك ()100 لیتر نەوت���ی پێدرا ئ���ەوە لەكاتێكدا لەو خاكەدا رۆژان���ە زیاتر لە ()250 هەزار بەرمیل نەوت دەردەهێنرێت ،بۆ ئازووقەو قەرەبووی ئازووقەش خەڵك هەر چاوەڕێن. • جوتیارانی دەڤەرەكە لەپارساڵەوە دانەوێڵەی���ان بەس���ایلۆی مەخموور داوەو خەریك���ە لەدوورنەی ئەوس���اڵ نزیك دەبینەوە كەچی هێشتا پارەیان وەرنەگرت���ووە ،بەمش���ێوە كەرت���ی كشتوكاڵ لەناوچەكە هەرەس دەهێنێ ك���ە زۆرب���ەی خەڵكەك���ەی روو لەم كارەن. ئەمان���ەو چەندین ئێش و ئازاری تری رۆژان���ەی خەڵك كە بەدەس���تییەوە دەناڵێن���ن و ئی���دارەو حكومەت���ی ناوچەك���ەش خ���ۆی لێ ب���ێ خاوەن كردوون ،ئەمە بۆتە مەتەڵ بۆ خەڵك و وەاڵمەك���ەی تەنی���ا الی ئی���دارەی ناوچەكەیە.
الپەڕەیەكی پرشنگدار لە مێژووی رۆشنبیری و هونەری مەخموور
سامان قەرەچووغی لە ئێس���تادا كەمترین زانیاری و نوس���راوی مێژوویی لە سەر دەڤەری مەخموور دەست دەكەوێت ،ئەوەی هەشە چەند الپەڕەیەكەو بەپێی پێویس���ت ئاماژە بەسەرەتای ژیان و ئاوەدان���ی ئەو س���نورە ن���اكات لەرووی كۆمەاڵیەتی وسیاس���ی وئابوری وكلتوری.. هتد. لە سەرەتای س���ااڵنی حەفتا تا دوو هەزار چەندی���ن كاری هون���ەری مۆزیك و ش���انۆ ل���ە قەزای مەخموور ئەنج���ام دراوە ،بەاڵم بەداخ���ەوە ئ���ەو كارانە وەك ئەرش���یفێك و الپەڕەیەك���ی مێژوویی تۆم���ار نەكراوەو نەخراونەتە بەردیدی نەوەی ئێستا ،ئەمەش بۆت���ە هۆی ئ���ەوەی رەن���ج و ماندووبونی س���ەدان بەهرەمەن���دوو رۆش���نبیری ئەو س���نوورە وون بێت ،بۆیە لەم نوس���ینەمدا ئام���اژە بە كارێكی مێژوویی دەكەم ئەویش
راگەیاندنی س���ەنتەری رۆشنبیری وهونەری قەرەچووغە . دوای راپەرین���ە مەزنەكەی س���اڵی 1991 بەش���ێكی زۆر لە دانیش���توانی س���نوری مەخموور بەخواستی خۆی بێت یان ئاوارە كرابێت لە شاری هەولێر نیشتەجێ ببوون، بەش���ێك ل���ە رۆش���نبیران وهونەرمەندانی ناوچەك���ەش ناوەناوە ب���ە كارو چاالكیەك ئەس���پی خۆیان ت���اودەدا ،ئەوكاتە من لە ناوەراس���تی نەوەدەكان تاس���اڵی 2002لە رادیۆی���ی ئ���ازادی دەنگی حزبی ش���یوعی كوردس���تان كارم دەكرد لەو ماوەیەشدا بە نوس���ین و راپۆرت و یادكردنەوەی سااڵنەی راپەری���ن و باڵوكردن���ەوەو گرینگی پێدان بە پەخش���كردنی دەنگی گۆرانی بێژەكانی ئەو س���نورە درێخیم نەكرد ،بەاڵم پێموابوو دەبێ���ت مەخمووریی���ەكان ل���ە ناوەندێكی رۆش���نبیری بێالیەن كۆببنەوە ،ئەمە تەنها خواس���تی من نەبوو! بەڵكو بەش���ی زۆری رۆش���نبیران و هونەرمەندانی ئەو س���نورە وابیریان دەكردەوە ،بۆیە لە كاتی بینین و بیرو راگۆڕینەوە چەند گروپ و س���ەنتەرێك دامەزراو هەندێك كاری���ش ئەنجامدرا بەاڵم تەمەنیان كورت بوو!. خۆش���بەختانە بە هەوڵ وماندوبونی چەند بەرێزێ���ك و دوای نزیك���ەی س���اڵێك ل���ە چاوەڕوان���ی وەزارەت���ی ناوخ���ۆ رێكەوتی 2003/3/12ل���ە ی���ادی دوان���زە س���اڵەی ئازادی بیس���ت رۆژەی قەزای مەخموور لە راپەرینی ساڵی 1991یەكەمین بەیاننامەی
دامەزراندن���ی س���ەنتەری( رۆش���نبیری قەرەچ���ووغ) ل���ە پاركی (باغی ش���ار) لە هەولێ���ر راگەیاندرا ،پاش���ان ل���ە رێكەوتی 2003/4/2ب���ە ژم���ارە ( )1783مۆڵەتی فەرم���ی وەزارەت���ی ناوخ���ۆی حكومەتی هەرێمی كوردستانی وەرگرت،و بۆ وەرگرتنی مۆڵەتی���ش پێویس���تی ب���ە كۆكردنەوەی زانیاری كەس���ی وئامادەبون���ی ژمارەیەك رۆش���نبیرو هونەرمەند هەبوو لەبەردەم دام و دەزگاكان ،ئەو بەرێزانەش وەك دەستەی دامەزرێنەر ناوەكانیان تۆماركرا: (جەمال جەمیل ،جەمیل سنجاوی ،عەدنان عوسمان ،سامان قەرەچوغی ،فاروق هەژار، تەحسین شێروانی ،عەبدولرەحمان بێالف، حەبیب عەزیز ،سەردار بەكر ،نەهرۆ بەكر، قادر عومەر ،ئیبراهی���م ئەحمەد ،ئیبراهیم محێدی���ن ،تاهیر كرمانج ،هێمن حەس���ەن) لەكات���ی راگەیاندن���ی س���ەنتەر راپۆرتێكم ل���ە ژم���ارە ( )544ل���ەرۆژی 2003/3/17 هەفتەنامەی رێگای كوردستان باڵوكردەوە، بۆ مێ���ژوو دەیڵێم لە كاتی بیرۆكەكەو تاكۆ راگەیاندنی سەنتەرو ئامادەكردنی یەكەمین كۆنفران���س ب���ە دەی���ان كۆبونەوەمان لە ماڵی مامۆس���تا (جەمال جەمیل و جەمیل س���نجاوی) ئەنجام���داوە ،ب���ۆ پیاهەڵدان نەبێت ئەو بەرێزانە رۆلی سەرەكیان بینوە ل���ە دامەزراندنی ئەم س���ەنتەرە ئەوانیش (مامۆس���تا جەم���ال ،مامۆس���تا جەمیل، عەدنان عوس���مان ،س���امان قەرەچووغی، فاروق هەژار ،تەحسین شێروانی).
ئ���ەو س���ەنتەرە یەكەمی���ن كۆنفرانس���ی خۆی ئەنجام���دا لە قوتابخان���ەی (قەراج) ی ناو ش���ارۆچكەی مەخم���وور لە رێكەوتی 2004/3/9ب���ە ئامادەبون���ی ( )52ئەندام وچاودێری (سیروان بەكر سامی-بەرێوەبەری رۆشنبیری هەولێر ،عەزیز رەشید حەریری- نوێن���ەری وەزارەت���ی رۆش���نبیری ،زی���اد عەبدولرەحمان مەالزادە-دادوەرو سەرۆك و سەرپەرشتیاری هەڵبژاردن) .ئەوكات لەسەر پێش���نیازی من و بەكۆی دەنگی ئەندامانی كۆنفرانس ناوی (س���ەنتەری رۆش���نبیری قەرەچووغ) گۆڕدرا بۆ (سەنتەری رۆشنبیری وهونەری قەرەچووغ) ،ئەوكاتەو ئێس���تاش پێموای���ە بواری هونەری و رۆش���نبیری دوو بواری جیایەو لەهەموو كەسێكدا بەرجەستە نابێت ،چونكە هەموو رۆش���نبیرێك ناتوانێ ئامێرێكی مۆزی���ك بژەنێ یا گۆرانی بڵێ یا وێنەیەك بكێشێت! بەپێچەوانەوەش رەنگە هونەرمەندێك نەتوانێت وتارێك بنوس���ێ یا ش���یعرێك بنوس���ێ یان كۆڕێكی رۆشنبیری ئەنجام بدات .نابێ ئەوەش���مان لەیاد بچێت لە هەندێك كاتدا تەواوكەری یەكتربن!. پاش���ان ل���ە كەش���ێكی دیموكراس���ی و بەدەنگدان���ی نهێنی 12كەس خۆیان كاندید كرد بۆ دەستەی كارگێڕی و حەوت پالێوراو دەنگی پێویستی هێناو دوو پاڵیوراویش بە یەدەگ هەڵبژێردران ،بەم شێوەیە( :جەمال 41دەنگ ،جەمی���ل 40دەنگ ،عەدنان 37 دەنگ ،سامان قەرەچوغی 33دەنگ ،فاروق هەژار 27دەنگ ،ساالر سیامەند 26دەنگ،
یوس���ف خالید 25دەنگ ،ئیبراهیم ئەحمەد 23ی���ەدەگ ،تاهیر كرمان���ج 23یەدەگ)،و ل���ەرۆژی دوای���ی و لە یەكەمی���ن كۆبونەوە بەرپ���رس و جێگ���رو دەس���تەی كارگێری س���ەنتەر دەستنیش���انكرا بەو ش���ێوەیە: (جەمال جەمیل-بەرپرس ،جەمیل سنجاوی- جێگر ،عەدنان عوسمان-بەرپرسی هونەری، س���امان قەرەچووغی-بەرپرسی راگەیاندن و رۆشنبیری ،فاروق هەژار-بەرپرسی دارایی، ساالر سیامەند-بەرپرس���ی پەیوەندیەكان، یوسف خالید-بەرپرسی كارگێری). ل���ە دوای كۆنفرانس���یش كۆمەڵێ���ك بەرنام���ە خرایە ب���واری جێبەجێ كردن بۆ بوژاندن���ەوەی بواری رۆش���نبیری وهونەری ل���ە ناوچەكە ،بەاڵم بەداخەوە لە ش���وێنی هاوكاری و سوپاس���نامە ماوەی سێ ساڵ دارای���ی مانگان���ەی س���ەنتەرەكەیان بڕی! پ���اش هەوڵێكی زۆری دەس���تەی كارگێری توان���درا دووب���ارە یارمەت���ی مانگانەی بۆ
س���ەرفبكرێتەوە ،هەر ئەو ستافەی سەنتەر یەكەمین فیستڤاڵی رۆش���نبیری وهونەری لەرۆژان���ی ( 29و30و31ی )2008/12 لەمەخم���وور ئەنجامداو ماوەی س���ێ رۆژی خایەند كە تیایدا سێ پێشانگای شێوەكاری و رۆژنامەوان���ی و كەل وپەل���ی فۆلكلۆری و كۆڕێك���ی فۆلكلۆری وس���ێ ش���انۆگەری وتابلۆیەك���ی هەلپەركێی ك���وڕان وكچانی باكوورو سێ كۆنسێرتی گۆرانی لە هەرسێ رۆژدا پێشكەش كرا. جگ���ە لەمانە س���ەنتەری قەرەچ���ووغ لە رووی چاپەمەنی���ەوە بەڵگەنامەیەك���ی مێژوویی وبەرنامەو پەیرەوی ناوخۆی وەك نامیلكەیەك لە 2004/11/25و پێنج كتێبی لە ساڵی 2010چاپكردوە،و تا نوسینی ئەم وتارەش سەرباری هەبونی كۆمەڵێك گرفتی الوەكی باشترین س���ەنتەرە لەسەر ئاستی ناوچەكە بۆ پێشكەش���كردنی كاروچاالكی بواری رۆشنبیری و هونەری.
کوردستان ماڵی گەورەی ھەموومانە
د.علی بەرزنجی
خۆشویس����تن و پاراس����تنی نیش����تمان، ئەرکێکی ئاین����ی و ئەخالقی و مرۆڤانەیە. ھەمووکات مرۆڤ دوور لەخاکی خۆی وەک منداڵی ھەتیوی بێ دایک و باوک وایە .بۆیە پێویس����تە ھەست و س����ۆزی نیشتمانیمان پتەوتر بکەین ،وەک چاوانمان بەرگری لێ بکەین و رێگ����ە بەدوژمن نەدەیەن داگیری بکات. نیش����تمان ئەم����ڕۆ پێویس����تی پێمانە بۆ ئ����ەوەی ببی����ن بەپەرژینێک����ی پۆاڵین بۆ ئەوەی دەستی دوژمنی نەگاتێ و بەردەوام ئازاد بێت ،تا کلتورو رەسەنایەتی پارێزراو بێت .بەبۆچونی من ئەوەی ئەمڕۆ بەرۆکی
میللەت و نیشمانەکەمی گرتووە ،بەاڵیەکی گەورەو پیالنێکی دژواری دارێژراوە! لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی نەک ناوخۆیی. ئەوەی مەبەستمە کوردستانەکەم پێویستی بەیەک ریزی و تەبایی و یەکدەنگی ھەیە، کە زۆریش گرنگە بەجۆرێک لەھەموو کات زیاتر ئەمڕۆ پێویس����تی پێیەتی .ش����تێکی ب����زرو نادیار نیە ،ک����ەوا مێ����ژوو بیرمان دێنێتەوە كە س����ەردەمی عوس����مانییەكان و س����ەفەوییەکان ،کاتێ����ک دەس����تیان بەس����ەر خاکی عێ����راق داگرتبوو ،ئەوکات کوردس����تانیش کەوتبوە ژێر دەس����تیان و کوردیان کردبووە س����ووتماکی ملمالنێ و
بەرژەوەندی خۆی����ان! .بەداخەوە ئەمەش خەریکە ووردە ووردە ئەم مێژووە دووبارە دەبێتەوە ،ک����ورد ھەمیش����ە لەبەرئەوەی میللەتێکی ھەژارو بێ تواناو بێ پەنا بووە، وات����ە ب����ەردەوام چەوس����اوەتەوە لەالیەن واڵتانەوە! بۆیە دەبێت ئەوە لەیاد نەکەین و بەووردی و ھەستیارییەوە مامەڵە لەگەڵ ھەموو رووداوو ئەو پێشھاتانە بکەین ،بۆ ئ����ەوەی جارێکی دیكە وەک کااڵیەک کڕین و فرۆش����تنمان پێنەکرێ����ت ،چونکە وەکو چاک دەزانی����ن ئەمڕۆ دونیای بەرژەوەندی لەگۆرەپانەو مامەڵە بەماف و چارەنووسی میللەت����ان دەکرێ����ت لەالی����ەن واڵتان����ی
زلھێزەوە. با پرس����یارێک بکەین :ئەگەر ھاوپەیمانان ئەوەندە دڵسۆزی کوردن بۆ فشار ناخەنە سەر حکومەتی مەرکەزی بەغدا تا قووتی ھاوواڵتیان����ی ھەرێم����ی کوردس����تان چیتر نەکرێت����ە ملمالنێی سیاس����ی و مەزھەبی نێوانیان؟! ،بۆی����ە وا دەڵێم چونکە ئەمە کێش����ەیەکی زۆر ئاس����انە بۆ ئەوان ئەگەر نیازیان پاک بێ����ت؟! .کەچی ئەمڕۆ کورد لەب����ڕی ھەموو ج����یھان ش����ەڕی زەمینی داعش دەکات ،ب����ەاڵم بەبەرچاوی ھەموو دونی����اوە بچوکترین کێش����ە ئام����ادە نین چارەس����ەری بک����ەن ،ئەوی����ش نەناردنی
بەش����ە بوودجەکەیەتی لەبەغ����داوە .بۆیە ھیچ متمانەیەکەم بەو ھاوپەیمانەتیە نییە، نەئێستاو نەداھاتووش .دەی کەوایە باشترین رێگای چارەس����ەر ب����ۆ بەرەنگابوونەوەی ئەو ھەموو پیالن و دوژمنداری و فش����ارە ھەرێم����ی و نێودەوڵەتیی����ەکان یەکریزی و یەک گوتاری کوردە. لەکۆتایدا دەڵێم ئەم کوردس����تانە موڵکی تاکە کەس����ێک نیە تامن یاخود تۆی بەرێز لێ����ی زوویر بین و بڵێین بۆ ئەوان دەیخۆن و منیش ببمە س����ووتەمەنی ،ناكرێت ئێمە بێدەن����گ بین و بەرگری لەم كوردس����تانە نەكەین ئینجا بەهەر پاساوێك بێت.
ناكەنەوە كە لەبەر ئ���ەو كاندیدەیان دەرگا نەم���ا لێی ن���ەدەن كەس نەما داوای دەنگ���ی لێنەك���ەن و بەڵێنی ش���اخداری پێنەدەن و ئێس���تاكەش بەلێنەكانی���ان ناچێتەس���ەر بەڵك���و روخسارەكانیش نابیندرێت. لەهەڵبژاردنەكانی ئەم سااڵنەی دوایی قەزای مەخموور وەك بڵێی شانس���ی هاتبێتەوە ناوچەكەم���ان بووە خودان نوێن���ەر لەهەلبژێ���ردراوی خەڵك���ی سنورەكە لەئەنجومەنی پارێزگای موسل و نوێنەران���ی عێراق ،ب���ەوەش خەڵك دڵخۆش و ش���ادوومان ب���وون ،چونكە هەم���وو پێمانوابوو كە ئیتر كاتی ئەوە
بەسەرچوو مەخموورو مەخموورییەكان لەنێو دانیش���تنی سكااڵو گازاندە شەو بەرێكەن و رۆژ بكەنەوەو ئاسۆیەكی تر لە ژیان نوری خۆی بەسەر قەرەچووغدا باڵ دەخێشێنێت! مخابن نەمان بینی و خەریكە روخساری كەسەكانیشمان لە بیر بچێتەوە. لەس���ەرو بەندی هاتنی تیرۆرستانی داعش و دەستگرتن بەسەر ناوچەكانی عێراق و گرتنی ش���ەنگال و كوشتن و ئەنفالكردن���ی كوردان���ی ئێزی���دی بینیمان ش���یر حەاللێكی وەك خاتوو (ڤی���ان دەخیل) چونك���ە لەناخەوە خەمخۆر و بەهەس���ت و هەڵوێس���ت
بوو ،چونكە خۆی بەنوێنەری خەڵك دەزان���ی و منەت ب���اری ئەو دەنگانە ب���وو هەس���تی ئ���ەوەی ال هەبوو كە بەدەنگی ئەو خەڵك���ەی ئەنفالكراوە بۆت���ە ئەن���دام پەرلەم���ان ،چونكە ئەزانێت دوای ئەوكارە دێتەوە ش���ارو نایەوێت شەرمەزار بێت و سەری هەل نەبرێت و ك���ەس رووی بۆ نەكاتەوە و ش���ەرمەزاری مێ���ژوو نەبێت ،بۆیە فرمێس���كە وەفایەكانی هاواریان لێ هەس���تاو دنیای س���وتاند لە شینی ئیزدیی���ان و زلهێزتری���ن واڵت دانی بەخۆنەگرت لەبەرامبەر فرمێسكەكانی ڤی���ان خ���ان و پش���تیوانی بۆ گەلی
كوردو حكومەتیشی بەدەست هێنا. ب���ەاڵم نازانم ئەو ئەن���دام پەرلەمان و ئەنجومەنەی خۆم���ان لەكوێن؟ بۆ نوقەیەكی���ان ل���ێ نابینی���ن! لەالیان نەبای���ەو نەباران���ە ،ئەوەتە خەڵكی قەزای مەخموور ئاوارەبوونەو ش���ار ب���ەدەر بوون���ەو زیانێك���ی زۆری���ان بەركەوتووە ،بەاڵم بەداخەوە ئاوارەی مەخموور وەك ئاوارەكانی تر قەرەبوو نەكرانەوەو هاوكاریشیان ناكرێت. نازانم چۆن و بەچ رووێك دێنەوە شار؟ ئاخر ئێوە بەدەنگی مەخموورییەكان بوونە ئ���ەو دەس���ەاڵتدارە ،ئەی بۆ ئێس���تا نوقەتان لێوە نایەت؟! .یان
پێتانوای���ە خەڵكی س���نورەكە هەر هەندە دێنی و لە گوێی گادا نوستینەو ش���ت لەبیر دەكەن و جارێكی تریش دەنگتان پێدەدەنەوە؟! .بەاڵم نەخێر لە خەیالی پالوە نووس���تون ئەمجارە دەبێ���ت لەخ���ۆر ئاوابوون���ە لەگەڵ خەڵكی شار ماڵئاوایی بكەن ،چونكە درۆ ش���اخدارییەكانتان وەك بلق���ی سەر ئاو بوون و هیچی تر نا .ئەوەتا ئەندامان و نوێنەرەكانمان لەخەوێكی خۆش دان و كەس نایان بینێت دەنا دەبوو لەو ساتەوەختە لەگەڵ خەڵك بان و وەك ڤیان دەخیل فرمێس���كی كوردانەو مەردانەیان بباراندایە.
فرمێسكەكانی ڤیان دەخیل و خەوی ئەوان
دەنگدەرێكی مەخموور لە نێو خەڵكی بەئینس���اف و خودان هەست و مرۆڤایەتی بەڵێن و پەیمان ش���تێكە ئەس���تمە بدرێ���ت ،ئەگەر گرنتییەكی بۆ گەیشتن و پێكدادانێكی نەبێت ،بەاڵم الی كورد بۆتە ش���تێك هەر بۆخۆشی و فێل لێكردن ئەدرێت. هەم���ووان ئەوانەمان بینی و دەبینین ك���ە لەس���ەروبەندی هەڵبژاردنەكان دەی���ان بەڵێنی بریق���ەدار دەدەن و دوات���ر چش ،ك���ەس نای���ان بینێ!، وەك بڵێی نە بایەو نەباران ،تەنانەت حزبەكانیش���یان ش���ەرم لەخۆی���ان
ژمارە(24 2015/3/15 )75ی رهشهمێ 2714كوردی
15 March 2015
سەد زانیاری گرنگ لەبارەی مەخموورەوە بزانه ئا :بەختیار محەمەد بەشی دووەم
لەژمارەی ئەمجارەدا بەش����ی دووەمی سەد زانیاری لەبارەی مەخم����وورەوە دەخەینە بەردیدی خوێنەران ،كە لەژمارەی رابردوو ٥٠زانی����اری گرنگمان لەب����ارەی دەڤەری مەخم����وورەوە باڵوكردەوە .بۆیە لێرەدا ٥٠ زانیاری دیكە دەخەینەڕوو: .51یەكەمین خانوو لەس����ەنتەری قەزای مەخموور كە لەس����ەر كاری سیاس����ی بە ( )TNTتەقێندرای����ەوە ل����ەرۆژی -٧-٩ ١٩٨٨خانووی ھاواڵت����ی (عەلی ئەحمەد عەزیز) باوكی برھان و نورەدین) بوو. .52ش����اعیری میللی (س����ەدرەدین نادر س����ەفەر) لەرۆژی ١٩٩٤-١-١كۆچی دوایی ك����رد ،ناوبراو لەس����اڵی ١٩٣٠لەمەخموور لەدایكبووە ،یەكێك بووە لەو ش����اعیرانەی ك����ە ش����یعرەكانی بەش����ێوازەیی تەن����زو رەخنەئامێز دەربڕیوەو لەدوای خۆشیش����ی چەندین پارچە ھۆنراوەی بەجێھێشتووە. .53یەكەمی����ن س����ەنتەری رۆش����نبیری لەمەخموور كە مۆڵەتی یاسایی وەرگرتبێ (س����ەنتەری رۆش����نبیری و ھون����ەری قەرەچ����ووغ) ب����ووە ،ل����ەرۆژی ٢٠٠٣-٤-٢ بەژمارە نووسراوی ( )١٧٨٣ی وەزارەتی ناوخۆی حكومەتی ھەرێمی كوردس����تان، بەاڵم ئەم س����ەنتەرە لەرۆژی ٢٠١٣-٣-١٢ یەكەمی����ن بەیاننام����ەی دامەزراندنی خۆی راگەیاند. .54ب����ۆ یەكەمج����ار ل����ەدوای ئازادكردنی مەخموور لەدوای پرۆسەی ئازادی عێراقدا لەرێوەرەسمێكی شایستەو بەئامادەبوونی بەرێ����ز عەبدولرەحمان بێ��ل�اف قایمقامی ق����ەزای مەخم����وورو جەماوەرێك����ی زۆری مەخموور لەرۆژی پێنج ش����ەممە بەرواری ٢٠٠٣/١٠/٣٠دا ئااڵی پیرۆزی كوردس����تان لەمەخم����وور لەقوتابخان����ەی قەراج����ی سەرەتایی كچان ھەڵكرا. .55گۆڤ����اری (قەرەچ����ووغ) یەكەمی����ن باڵوك����راوەی رۆژنامەوانیی����ە لەق����ەزای مەخم����وور ،ئ����ەم گۆڤ����ارە ت����ەنھا یەك ژمارەی وەكو گۆڤارێكی رۆشنبیری گشتی س����ەربەخۆ لە تش����رینی دووەمی س����اڵی ١٩٩١باڵوكراوەتەوە ،سەرنووس����ەری ئەم گۆڤ����ارەش بەرێز (غەف����وور مەخمووری) بووە. .56ھونەرمەندی میوزیكژەنی ناس����راوی مەخم����وور (دڵ����زار یاس����ین ئەحم����ەد مەخم����ووری) ل����ەرۆژی ١٩٩٤/١١/١١دا ل����ە واڵت����ی (ئەرمینی����ا) كۆچ����ی دوایی كرد ،ناوبراو لەس����اڵی ١٩٦٩لەمەخموور لەدایكب����ووە ،ھونەرمەن����د ئامێرەكان����ی وەك����و (ع����ود ،كەمانچە ،س����از ،گیتار، ئۆكۆردۆن)ی بەكارھێناوە ،ھەروەھا لەگەڵ ھونەرمەندی گەورە (ماملێ) كاری ھونەری
خورشید خدر ئەوەی ئەم ناوونیش���انەی سەرەوە ببینێ وای بۆ دەچێ كە من دەمەوێ خۆش���ترین رۆژی حەفتە یا مانگ یا س���اڵ ،چ لەڕووی بەهرەمەندبوونی مرۆ لەو خۆش���بەختییەی كە لەچەهرەی نووسراوە ،یا خۆشترین رۆژ لەڕوی كەش وه���ەواوە دیاری بكەم ،بەاڵم نەخێر بەرێزەك���ەم لەهەموو دنیادا رۆژێكی دیاریك���راو نییە خۆش���ترین رۆژی هەموو مرۆڤەكان بێت یا گیانلەبەران! .بەڵكو ئەمە شتێكی نسبیەو هەر مەخلوقێك خۆشترین رۆژی تایبەت بەخۆی هەیە لەژیانیدا جودا لەیەكێكی دی. دەش���ێ هەر هەم���ان رۆژ كە خۆش���ترین رۆژی یەكێكە ،ناخۆش���ترین رۆژی یەكێكی دیكەبێ .هەر لەو رۆژەی كە داماوێك گیان دەسپێرێت و هەموو شاكارو رابردوو خەون
ئەنجام داوە. .57كۆچی دوایی حەیرانبێژی بەناوبانگی شاری مەخموور (حەمەد بەگی) ،لەڕۆژی ١٩٧٦/٧/٢١دا ،ناوی ت����ەواوی (حەمەد ئیسماعیل ئەحمەد دێوانە) لەساڵی ١٩١٢ لەش����اری مەخموور لەدایكبووە ،لەسااڵنی ١٩٣٠دەس����تی بەحەیران كردووە ،چەند كاسێتی تۆماركردووە. .58حەیرانبێژی ناسراوی كورد (حەسەن حەیران) لەرۆژی ١٩٨٤/٧/١٧لەش����اری ورمێ ب����ەھۆی رووداوی ئۆتۆمبێل كۆچی دوای����ی كرد ،ن����اوی تەواوی (حەس����ەن قادر خەلیل)ە ،لەس����اڵی ١٩٣٧لەگوندی (تەلەخێ����م)ی س����ەر بەناحی����ەی گوێ����ڕ لەدایكب����ووە ،حەس����ەن حەی����ران وەكو ئەس����تێرەیەكی درەش����اوەی ھون����ەری فۆلكلۆری كوردی دەناسرێت و ھەركاتێك ن����اوی حەی����ران بێ����ت ئ����ەوا ن����اوی ئەو كەلەھونەرمەندەش دێت. .59كەسایەتی ناوداری وەرزشی لەقەزای مەخم����وور مامۆس����تا (موحس����ین كەریم حەمدی) لەرۆژی ٢٠٠٣/١٢/١٠دا لەش����اری ھەولێر كۆچی دوایی كرد .ناوبراو لەساڵی ١٩٤٨لەمەخموور لەدایكبووەو بە (باوكی وەرزش) لەمەخموور ناسراوە. .60یەكەم گەرماو-حەمامی خۆشوش����تن لە مەخموور دروس����ت كرا بەسەرپەرشتی (جەمیل محەم����ەد عەلی) بوو لەس����اڵی ١٩٧٢دا. .61یەك����ەم كچ لەناو مەخموور لەكۆلێژی پزیش����كی وەرگیرا بەناوی (سنور جەالل مستەفا)بوو لەساڵی ١٩٨٠دا. ( .62ئیبراھیم مس����تەفا حەسەن) یەكەم ك����ەس ب����وو لەس����اڵی ١٩٧٦تۆمارگای لەمەخموور دانا. .63یەك����ەم س����ەرۆكی یانەی وەرزش����ی مەخم����وور (د.دلێر س����ابیر بای����ز) بوو، لەساڵی ١٩٩٥بووە سەرۆكی یانەكە. .64بۆ یەكەمجار رووس����ییەكان سایلۆی مەخمووریان لەس����اڵی ١٩٧٦دروستكردو ماوەی چەند ساڵێكی خایاند. .65ب����ۆ یەكەمج����ار دەراس����ەی كێس����ی ئەمریك����ی ھات����ە گون����دی كۆزەپانكە كە بەنەوتی سپی كاری دەكرد ،خاوەنەكەشی عەبدولاڵ ئاغای كۆزەپانكەیی بوو لەساڵی ١٩٥٣دا. .66یەكەم بەڕێوەبەری ئۆرزدی مەخموور بەڕێ����ز (جەردیس گەردی) بوو لەس����اڵی .١٩٨٠ .67یەك����ەم كارگەی بەف����ر لەمەخموور لەالیەن ھاوارئاغای دزەیی لەساڵی ١٩٦٦ كرایەوە. .68بۆ یەكەمجار لە (معس����كر رشید) لە بەغدا كوردێك لەسێدارەدرا ئەویش شەھید (ئیبراھی����م محەمەد عەلی) بوو لەس����اڵی ١٩٦٣دا. .69یەك����ەم قوتاب����ی كچ لەگ����ەڵ كوڕان لەدواناوەندی مەخم����ووری كوڕان درێژەی
و خۆزیاكان���ی لەگەڵی���دا دەپێچرێنەوەو بۆ هەتا هەتایە دەخرێتە نێو هەناوی خاكەوە، كەچ���ی لەوالوە ب���وك و زاوایەكی ئەویندار بەبەرگ و ش���ێوازێكی تابڵێی جوان خۆیان خەمالندوەو بەدنیایەك ئاواتی ش���یرنەوە، ب���ەو پەڕی ك���ەف و كوڵ���ی تامەزرۆییەوە دەچن���ە نێو قەف���ەزی زێڕینەوەو تاس���ەو ئارەزوەكانیان تێر دەكەن. وەلێ خزمینە لێتانی ناش���ارمەوە لەكن من قەفەز ه���ەر ئامرازێكی بەند كردن و زەوت كردنی ئازادیەو هیچی تر ،جا چ لەزێڕ بێت یا لە دار بێت یا ئاسن! .زۆر پشتگیری ئەو شیعرەی (مام هێمن) دەكەم كە دەڵێت: "مەلێك فێری دارستان و لێڕ بێ قەفەز پیری دەكا ،با شوی لەزێڕ بێ" ب���ەاڵم چ بڵێین! ئ���ەوەی ك���ە دەگوترێت (چوون���ە ناو قەف���ەزی زێرینەوە)ربۆ بوك و زاوا بۆتە دەس���تەواژەیەكی سەردەمیانەو ب���ەو توانج���ەی من تازە جێی ل���ەق نابێ، بەهەرح���اڵ ،با بێینەوە س���ەر باس���ەكەی خۆمان: لەش���ەڕگەیەكدا لەس���ەربازێكیان پرس���ی خۆش���ترین رۆژی تۆ چ رۆژە؟ س���ەربازی چەمبەری���ی لەكورت���ی بڕیی���ەوەو گوتی: ناخۆش���ترین رۆژی دوژمن خۆشترین رۆژی منە .هەروەكو عەرەب دەڵێ (مصیبه قوم عند قوم فوائ���د) واتە گرفتاریی هۆزێك بۆ هۆزێكی دیكە بەقازانج دەگەڕێتەوە. هەر مەخلوقێكیش هەرچەن���دە نەگبەت و چاڕەرەش بێت ،هەردەبێ لەژیانیدا رۆژێكی خۆشتر لەرۆژانی دیكەی هەبێ. بەپێ راپرسیەكی ئەنجام نەدراو ،بۆ وەاڵمی ئەو پرس���یارەی كە (ئایا خۆشترین رۆژی تۆ كام رۆژە؟ بۆچی؟) گەیش���تینە وەاڵمی جۆراوجۆر ،وا بۆ خۆش���ی ئێوە هەندێكیان
بەخوێندندا ئەویش خاتوو (سافیە حاجی حەمەدەمین یەكساری)بوو. .70دەرچوون����ی رۆژنام����ەی (پەیام����ی قەرەچ����ووغ) ژمارە ()١ی لە ٢٠٠٦/٩/٢٢ وەك پاش����كۆی رۆژنام����ەی (بەدرخ����ان) لەھەولێ����ر دەرچ����وو ،ژم����ارە ()١ی ئەم رۆژنامەیە بەرانبەر ژمارە ()٧٣ی رۆژنامەی بەدرخان دەرچووە ،سەرنووسەرەكەش����ی (ساالر سیامەند) بوو. .71یەك����ەم ش����انۆ ل����ەدوای پڕۆس����ەی ئازادكردنی مەخموور نمایش كرا ،ئەویش شانۆگەری (بێ مورادی) بوو ،كە لەالیەن سەندیكای ھونەرمەندانی كوردستان /لقی مەخموور بەھاوكاری سەنتەری رۆشنبیری مەخموور لەڕۆژی ٢٠٠٤/٩/٢ئەم ش����انۆیە پێش����كەش كرا كە لەنووسین و دەرھێنانی (شەھاب مەخمووری) بوو. .72ھاوكات لەگ����ەڵ پڕۆس����ەی ئ����ازادی عێراق یادی ئازادكردنی شاری مەخموورو دەوروب����ەری ل����ە رۆژی ٢٠٠٣/٤/٩دا دەكرێتەوە .ب����ەھۆی ئازادكردنی مەخموور ل����ەو رۆژەدا حكومەت����ی ھەرێم ھەس����تا بەدامەزراندن����ی چەن����د دامەزراوەیەك����ی كوردیو یەكەم قایمقامی قەزای مەخموور بەرێز (عەبدولرەحمان بێالف) دانرا. .73دوای دەس����تگیركردنی چوار ھاواڵتی مەخموور لەالیەن دەزگاكانی ئیستخبارات و ئەمنی مەخموور بەناوەكانی (فاخیر نامیق و ئەس����كەندەر رەس����ول و محەمەد ئۆمەر و فەرمان قارەمان) لەرۆژی ١٩٨٩/٥/١٧ دەستگیركران دوای ئەشكەنجەدانێكی زۆر سەرەنجام لەرۆژی ١٩٨٩/٩/٢٣بەبڕیارێك لەش����اری ھەولێر گوللە بارازن كران و بۆ ھەتاھەتایی گیان����ی خۆیان كردە قوربانی وش����ەی كوردس����تان و خاك����ی پی����رۆزی مەخموور. .74دەرچوونی ژمارە س����فری باڵوكراوەی (خ����ۆری ئ����ازادی) لەئەیلوول����ی س����اڵی ،٢٠٠٣ئ����ەم باڵوكراوەیە بەسەرپەرش����تی مامۆستا خالید دەرچووەو ١١ژمارەی لێ
باڵوكراوەتەوەو دواتر وەستاوە. .75لە بەرواری ١٩٩٦/٩/١٦دا بەفەرمانی دیوان����ی س����ەرۆكایەتی حكومەتی عێراق بەژم����ارە ( )٢٠٥٨٤گوندی (مەال قەرە)ی س����ەر بەناحیەی كەندێناوە (دیبەگە) كرا بە ناحیەی (عەدنانی����ە) ،ئەمەش بەھۆی ئەو رووداوەی لەس����اڵی ١٩٨٨روویدا كە تێیدا عەدنان خەیرۆاڵ ئەوەش بەھۆی ئەو روداوە بوو كاتێك عەدنان خەیرواڵ ی كوڕە خەزووری س����ەدامی دیكتاتۆر لەو ناوچەیە بە پیالن لەناو فڕۆكە كەوتە خوارەوە ئەم رووداوەش لە ساڵی ١٩٨٨بوو دوای ئازاد كردنی عێراقیش لە س����اڵی ٢٠٠٣جارێكی تر ئەم ناحیەیە كراوە بە گوند. .76یەك����ەم ش����انۆ ل����ەدوای پڕۆس����ەی ئازادكرنی مەخموور بەناوی ش����انۆی (بێ م����ورادی) ،ل����ەرۆژی ٢٠٠٤/٩/٢دا نمایش ك����را ،ئەم ش����انۆیە لەالیەن س����ەندیكای ھونەرمەندانی كوردس����تان-لقی مەخموورو بەھاوكاری سەنتەری رۆشنبیری مەخموور بەرێوەچ����وو ،ب����ێ مورادی لە نووس����ینو دەرھێنانی (شەھاب مەخمووری) بوو. .77دەرچوون����ی ژم����ارە ()١ی رۆژنام����ەی (دەنگی مەخم����وور) لە رۆژی ٢٠٠٨/١٠/١٥دا ،دەنگ����ی مەخم����وور رۆژنامەیەكی رۆشنبیری گشتییە ،مانگانە لەمەخموور دەردەچێت ،سەرنووسەرەكەی (بەختیار محەمەد)ە ،خ����اوەن ئیمتیازی (جەمیل سنجاوی)یە. .78ل����ەڕۆژی ،٢٠٠٧/٥/١٣بۆ یەكەمین جار لەمێژووی ئەو ش����ارە تەقینەوەیەكی گ����ەورەی ش����اری مەخم����وری ھەژان����د، تەقینەوەك����ە ب����ەھۆی ئۆتۆمبێلێك����ی مینرێژك����راو ب����وو لەالیەن تیرۆرس����تێكی خۆك����وژ لەبەردەم بارەگای لقی ٢٣پارتی دیموكراتی كوردستاندا روویدا ،لەئەنجامدا دەیان شەھیدو برینداری لێكەوتەوە. .79رۆژی ٢٠٠٩/٥/١٣كوردە جووەكانی مەخم����وور لە ئیس����رائیل بەس����ەردانێك گەڕان����ەوە مەخم����وور ،بەمەبەس����تی
خۆشترین رۆژ
دەگێڕینەوە.. لەهەژارێكیان پرس���ی خۆشترین رۆژی تۆكامەیە؟ گوتی :رۆژانی هەینی. كە لێیان پرس���ی بۆچ���ی؟ گوتی :دڵم بەم فەرموودەیە خۆش���ە كە دەڵ���ێ( :الجمعە عید المومنین و حج المساكین) واتە رۆژانی هەینی جێژنی ئیماندارن و حەجی هەژارانە. منیش كە خەرج���ی حەجی ماڵی خوام بۆ دابین ناكرێت ،چ لەوە باشتر دەبێ لەجێوە حەجی خۆم بكەم بەچوونە مزگەوتێك!. لەقەردارێكی (بینەو نییە) یان پرس���ی:ئەرێ خۆشترین رۆژی تۆ كامەیە؟ لەوەاڵمدا گوت���ی :ئەو رۆژەی كە خ���اوەن قەردەكەم دورترین س���ەفەری كردوە ،چونكە خەیاڵم ئاسودەیە لەو چەند رۆژەدا نایەتە سەرم بۆ داواكردنەوەی قەردەكەی. لەقوتابیەكی تەمبەڵیان پرسی :ها گەنجۆخۆش���ترین رۆژی ت���ۆ چ رۆژە؟ .لەوەاڵمدا گوتی :وەال هەر رۆژانی هەینی و چانەكان، ئینجا بێ ئەوەی چاوەڕێی (بۆچی) بكات، درێژەی پێداو گوتی :چونكە لەوان رۆژاندا لەچەه���رەی مامۆس���تاو ڕەنج���ی خوێندن حەساوەم ،بۆ خۆم لێی پاڵدەدەمەوە. ئەوجارە لەنەوس���نێكیان پرسی :ئەدیخۆش���ترین رۆژی ت���ۆ كامەی���ە؟ ئەویش هەڵیدایەوەو گوتی :ئ���ەو رۆژەی كە ماڵی زاواكەم���ان میوانن ،گوتیان بۆچی هێندەت خۆش دەوێن؟ گوتی :بەینم بەینەاللەیە لەبەر خۆشەویستی ئەوانم نی���ە ،بەڵكو لەبەر ئەوەیە كە دایكم ئەو رۆژەی ئەوان دێن هەموو كابانەتی خۆی خ���ەرج دەكات بۆئامادەكردنی خۆش���ترین زیافەت. -لەدكتۆرێكی چاوبرس���ی و بێ مروەتیان
پرس���ی( :رێ���زم هەیە بۆ دكت���ۆرە مەردو بەویژادن���ەكان ،دڵتان چ نەكا لەگەڵ ئێوەم نیە) ئەدی كاكی دكتۆر خۆش���ترین رۆژی تۆ كامەیە؟ جەناب���ی دكت���ۆر زۆر بەراش���كاوی و بێئ���ەوەی درۆ لەگەڵ هەس���تی خۆیدا بكات وەاڵم���ی دای���ەوەو گوتی :ئ���ەو رۆژەی كە دەچمە عیادەكەم دەبینم زۆرترین نەخۆش لەچاوەڕوانیدان .ئەی ئافەرین جەنابی دكتۆر وەرە تۆ حەز بكەیت زۆرترین هاواڵتی خۆت نەخۆش ك���ەوێ ،هەر بۆ بەدەس���تهێنانی زۆرترین پارە! ،دیارە ئەمەش هەر دەچێتە خانەی (مصیبه قوم عند قوم فوائد). دەڵێن (گۆم هەتا قوڵ بێ مەلەی خۆشترە)، بەوەن���دە نەوەس���تان و راپرس���یەكەیان بردە ناو ئاژەاڵن ،س���ەرەتا لەو ئاژەاڵنەوە دەس���تیان پێكرد كە لەگەڵ مرۆ هاودەمن، چێلێكیان لەئاوایی بەدی كردو لێیان پرسی: چێڵەخان خۆشترین رۆژی تۆ كامەیە؟ چێڵ هاتە دەنگ و گوت���ی :ئەو رۆژەی زۆرترین ش���یر بەبێریوانەكەم ببەخشم ،ئەوە دەبێتە خۆشترین رۆژی من .ئەوەیە بەخشندەیی!. بەاڵم وەرسوڕانەوەو لە گاجوتێكیان پرسی: ئەدی خۆشترین رۆژی تۆ كامەیە؟ گابەڵەك لەوەاڵمدا گوتی :ئ���ەو رۆژەی جوتیارەكەم نەخ���ۆش بێ و توان���ای جوتكردنی نەبێ. منیش بۆ خ���ۆم لەت���ەك ئاخوڕەكەم لێی پاڵدەكەوم. ئینجا ڕیویەكیان دیتەوەو هەمان پرسیاریان لێكرد .ئەوی���ش لەوەاڵمدا بێ س���ێ ودوو گوتی :ئەو ش���ەوەی خاوەن ماڵ خافڵ بێ و بتوان���م پەالماری پ���ەڕەورەكان بدەم و سوك و ئاسان نێچیری خۆم بفڕێنم و هیچ سەگێك رێم لێ نەگرێ ،ئەو رۆژە ئاهەنگی منە .كاكە وەڵ�ڵ�ا ئەویش ناهەق نیە ،خوا
بەسەركردنەوەی ناوچەكەیان دوو جولەكەی مەخم���وور بەناوەكانی ( نیس���ان یوس���ف و ع���ەدۆ بنح���اس) كە لەس���اڵی ١٩٥١ەوە مەخمووری���ان جێھیش���تبوو گەڕان���ەوەو س���ەردانی گۆرس���تانی مەخم���وورو چەند كەسایەتیەك و ناوبازاری مەخمووریان كرد. .80كۆچی دوایی بەتەمەنترین كەس���ایەتی لەدەڤ���ەری مەخموور (حەس���ەن عەریج) ل���ەرۆژی ،٢٠٠٩/٦/٢٤ناوبراو كەس���ێكی قس���ەخۆش و نوكتەچی و دەنگخۆش���ێكی دیاری مەخموور بووە ،تەمەنی زیاتر لە ١١٠ ساڵ بووەو زیاتر لە شەش زمانی زانیوە. .81ش���ارەدێی گوێڕ لەئێستادا لە ٥٣گوند پێكھاتووەو ژمارەی دانیشتووانەكەی زیاتر لە ( )١٠٧ھەزار كەس دەبێت كە سێ بەشی دانیش���تووانەكەی ئاوارەی شارو ناوچەكانی دیكە بوونە. .82رۆژی ٢٠١٤-٨-١٠ش���اری مەخم���وور لەدەس���ت چەكداران���ی تیرۆیس���تی داعش پاككرایەوەو رۆژی ٢٠١٤-٨-٢٤ش���ارەدێی ق���ەراج لەدەس���ت چەكداران���ی داع���ش كۆنترۆلكرایەوە. .83رۆژی ٢٠١٤-٨-٨لەكاتی رزگاركردنەوەی مەخموور كچ���ە رۆژنامەنووس���ی باكووری كوردس���تان (دەنی���ز ف���ورات) لەالی���ەن تیرۆریستی داعشەوە شەھید كرا. .84رۆژی ٢٠١٤-١٢-٢٨لق���ی مەخمووری ناوەندی حەیران پێژانی ھەولێر لەمەخموور كرای���ەوەو ب���ەم بۆنەیەوە خەاڵت بەس���ەر چەندین كەسایەتی دابەشكرا. .85لەس���اڵی ١٩٨٨یەكەم كۆری شیعری لەمەخموور كە سازدرا بەسەرپەرشتی بەڕێز (غەف���وور مەخمووری) ب���وو ،كە ھەر یەك لەش���اعیرانی مەخموور (مەالی قەراجی و ساالر س���یامەند و ئیبراھیم مەال محێدین و ئیبراھیم قادر) بەشداریان كرد لەسەندیكای كرێكارانی كوردستان. .86رۆژنام���ەی (مەخم���وور) ژم���ارە()١ ی ل���ە س���اڵی ٢٠٠٣دا دەرچ���ووە ،لەالیەن قایمقامیەت���ی ق���ەزای مەخم���وور ب���ە
رزقەكەی ئەوی بەم شێوەیە داوە ،چ بكا؟ ك���ەس بەدیاری ب���ۆی دەب���ات؟! هاوكات لەس���ەگێكی ئاواییان پرسی :دەپێمان بڵی خۆش���ترین رۆژی تۆ كامەی���ە؟ وەاڵمێكی پێچەوانەی پێشوویان لەسەگە وەرگرتەوەو گوتی :ئەو ش���ەوەی توایبێتم نەهێڵم پیاو خراپ زەفەر بەماڵ���ی خاوەنەكەم بەرێ و هیچ دەعبای���ەك خۆ بگەینێتە تەیرو تاڵ و مااڵتەكانیان. خوالس���ەی ك���ەالم رۆژە خۆش���ەكان لێك جوداو جۆراجۆرن و لەهەندێ حاڵەتیش���دا دژیەكن .بەاڵم گەوهەری مەبەس���تەكەمان ئەو راپرسیەیە كە خۆم ئەنجاممدا ،ئەوەبوو رۆژێكیان هەر ب���ەم پێودانگە لەهاوكارێكی فەرمانگەكەم پرسی كە ناوی (كاك نەوزاد) بوو یادی بەخێر ،ئێس���تا ئەگەر ئەم بابەتە بخوێنێتەوە قس���ەكەی خۆی دەناسێتەوە، پرسیم ئەرێ خۆشترین رۆژی تۆ كام رۆژە؟ ئەویش لەوەاڵمدا گوتی)19( :ەی مانگان، م���ن دەمزانی بۆچی ،ب���ەاڵم هەر حەزمكرد ل���ەزاری خۆیم گوێ لێ بێ ،بۆیە پرس���یم بۆچی؟ ئەویش گوت���ی :چونكە ل���ەو رۆژەدا نۆرە موچەی وەزارەتەكەمانەو لەوەش خۆش���تر ناب���ێ ك���ە ت���ۆ ئیس���تحقاقی مانگان���ەی خۆت هەرچ���ی زووتر وەرگری���ت و بەدەم چاوەڕوانیەوە وشك نەبیتەوە. ئەوە كەنگێ بوو؟ وەكو لەبیرم مابێ ساڵی 2001ب���وو كە ه���ەر وەزارەتێ���ك رۆژێكی دیاركراوی خۆی هەبوو بۆ موچەوەرگرتن كە هیچ غەلەتی قەبوڵ نەدەكرد .وەزارەتەكەی م���ن و یارۆش كە كش���توكاڵ بوو ()19ەی هەم���وو مانگێك حەتم���ەن موچەی دابەش دەكردو هەركەس���ەو بەبەشە موچەی خۆی ش���اد دەبوو و بەپێ���ی بەرنامەی خەرجی
)No. (75
4
ھاوكاری لەگ���ەڵ ھێزەكان���ی ھاوپەیمانان، بەھەرس���ێ زمان���ی (ك���وردی ،عەرەب���ی، ئینگلی���زی) دەرچووە .خاوەن���ی ئیمتیازی (عەبدولرەحمان بێالف بەرزنجی) قایمقامی قەزای مەخموور ،سەرنووس���ەری ( كاپتن ئێدوارد الركین) ،بەرێوەبەری نووس���ین ( محەمەد وەسمان)بووە. .87بنك���ەی رووناكبی���ری رۆژ ل���ەرۆژی ،٢٠٠٣/١٢/١٥لەالیەن رێكخراوی دیاكۆنیای س���ویدی لەمەخم���وور كرای���ەوە ،دوای كردنەوەی بنكەكە خاتوو ئەش���واق كەمال وەكو بەرێوەبەری بنكەكە دەستنیشان كرا. .88قەراج���ی ئازاد (ق���راج حر) یەكەمین باڵوكراوەیە لەش���ارەدێی ق���ەراج (باقرت) لەالی���ەن لیژنەی ناوچ���ەی قەراجی پارتی دیموكراتی كوردستان ،ژمارە ()١ی لە ٩ی نیسانی ٢٠٠٧لەیادی رزگاركردنەوەی شاری مەخموورو دەڤەری ق���ەراج باڵوكراوەتەوە، بەزمان���ی ك���وردی و عەرەب���ی (كرمانجی خواروو ،كرمانجی سەروو). .89باڵوك���راوەی تەبایی ژم���ارە()١ی لە ٢٠٠٤-٤-١٦دادەرچ���ووە ،باڵوكراوەیەك���ی رۆشنبیری گشتی سەربەخۆیە ،یەكگرتووی ئیس�ل�امی كوردس���تان -ناوچەی مەخموور دەری دەكات ،لەالیەن شاعیرو رۆژنامەنووس (موحسین شوانی) سەرپەرشتی دەكرێت. .90یەک���ەم موختاری گوندی ش���ۆرەپەلکە (حاجی عومەر حەمەس���ۆر) بوو لەس���اڵی .١٩٢٣ .91یەک���ەم موخت���اری گون���دی گەزۆک (حاجی حەمەد وەس���مان) بوو لەس���اڵی ١٩٢٥بوو. .92یەکەم موخت���اری گوندی خدرجیجە (جوکلە ئاغا) بوو لەساڵی .١٩٢٢ .93یەک���ەم موختاری گون���دی گردەپان (حاجی رەش���ید قوربان���ی عەباس) بوو لەساڵی ١٩٢٥دا. .94یەکەم موختاری گوندی حەس���ارۆک (س���ەید ئەحم���ەد عەبدوڵ�ڵ�ا داود)بوو لەساڵی ١٩٠٨دا. .95یەکەم موختار لەش���ارەدێی دیبەگە لەس���اڵی ١٩٢٨ب���ە (حەمی���دە درێ���ژ) ناسرابوو. .96یەک���ەم کەس ک���ە موختاری گوندی موحسیناوە بوو ئەویش (حاجی شەریف قوربانی عەباس) بوو لەساڵی .١٩٢٠ .97یەک���ەم موخت���اری گون���دی (قوچ) کێخوا کەریم رەزا بوو لەساڵی .١٩٤١ .98یەکەم موختاری گوندی (حەسارۆک) بەن���اوی ئەحم���ەد عەزیز بوو لەس���اڵی ١٩٤٢دا. .99یەك���ەم بەرێوەب���ەری پ���ەروەردەی مەخموور ،مامۆس���تا (داود ش���ڕۆڵ) بوو كە لەرۆژی ٢٠٠٣-٤-٢٠وەكو بەڕێوەبەری پەروەردە دەست بەكاربوو. .100دوای ١٨س���اڵ لەداخستنی لەرۆژی ٢٠٠٩/٧/٧دا كتێبخانەی گشتی مەخموور كرایەوە.
خێزانەكەی تاوتوێی دەكرد. ش���ایانی باس���ە ئێس���تا پاش تێپەربوونی 15س���اڵ بەس���ەر ئەو گفت و گۆیەی من و كاك ن���ەوزادو كەڵەكەبوون���ی بیس���ت و ئەوەندە س���اڵە بەسەر ئەزمونی حوكمڕانی حكومەتەكەمان���دا ،مخاب���ن دۆخەك���ە گەڕاوەتەوە پاش و لەجیاتی بەسیستەماتیك كردنی موچەو داهێنانی ش���ێوازی جوانترو لەبارت���ر بۆ دابەش���كردن .كەچی دەبینین ئەمڕۆ موچە بۆتە یەكێك لەشتە غەریبەكان و هەر خوا دەزانێ دەكەوێتە چ رۆژێك!. زۆرجار وا دەب���ێ لەتەلەفزیۆنەكان مزگێنی موچە وەرگرت���ن دەدرێ بەهەندێ وەزارەت و فەرمانگ���ە ،بەاڵم دەوای���ی وادەرناچێ و پاس���اوی بۆ دەهێننەوە ،ی���ا هەر بێدەنگی هەڵدەبژێرن. ئیدی بڵێین چی؟! وا لەس���ایەی شۆرش���ی تەكنۆلۆجی���او عەولەم���ەو بوون���ی جیهان بەگوندێكی بچوك و بلیمەتی حكومەتەكەمان جێژنی موچە دابەش���كردن بۆتە لوغزێك و بەهی���چ لیژنەیەكی بینین���ی مانگ یەكالیی نابێتەوە .نەك هەر رۆژەكەی دیارنیە بەڵكو دیاری���ش نی���ە بەچەند مان���گ مووچەیەك وەردەگریت! .ئیدی ئەو خۆش���ترین رۆژەی كاك نەوزادو هەزارەها موچەخۆری ماندی، كاك نەوزادیش لەم هەرێمە زیندەبەگۆڕكراو ئێوە خۆش! .كەس���یش خۆی بەسەبەبكار نازانێ!. ئێمەی موچەخۆریش وەكو ئەو قس���ەیەی كە خەڵكی خۆمان بۆتە وێردی سەرزاریان ل���ەدوای هەموو ماجەڕایەك���ی نا بەدڵ هەر دەڵێ���ن( :ئاخی���ری خێربێ ،ب���اش دەبێ ئیشاال) .بۆیە منیش لەدوا قسەمدا هەردەبێ لەو سوننەتە النەدەم و بڵێم.. (ئاخیری خێر بێ .باش دەبێ ئیشاال).
ژمارە(24 2015/3/15 )75ی رهشهمێ 2714كوردی
15 March 2015
)No. (75
حهسهن حهیران دهنگ ه ڕهسهنهکهی دهشتی ههولێر ئهوهش بل����ور ژهنێكی بهتواناو نهفهس درێژ دهبێ����ت ،لهكاتی پێش����مهرگایهتی چهندین پلهی وهرگرتووه لهب����هر ئازایهتی بهجهرگی خۆی. ئ����هم حهیرانبێژه لهس����اڵی ( )1975لهگهڵ خێزانهكهی ئاوارهی ئێران دهبێت و لهساڵی 1976جارێكی تر بهشداری شۆرشی گواڵن دهكات و لهس����اڵی ( )1971الوك����ی (دهلێ وای����ی) گووت����وه ،ه����هر كه ل����ه ڕادیۆكانی شۆرش����هوه دهنگ����ی (حهس����هن حهیران) دههات خهڵكی كوردس����تان دلخۆش دهبوون و دهیانزانی پێش����مهرگه دهرسێكی باشیان بهدوژمن داوهو سهركهوتنی گهورهیان تۆمار ك����ردووه .له کاتی حهی����ران گۆتن دا خۆی (نای)دهژهن����ی ،لهبهر ئهوهی گهنجێکی زۆر دلتهڕ بووه ،هەروەها زۆری حهز بهس����هیران وگهشت و گوزار کردووه. یهکێ ل����ه حهیرانهکانی دهڵ����ێ چهندی گاز دهک����ه م گاز دهک����هم دهرێ����م( :خۆزی به خۆزی داران دهبا ئهم����ن کوڕی کهک بامایا له کوریک����ێ لهیالیێ ئهوهڵ فهس����ڵی دهره
ئا :دانا غهنی ن����اوی ت����هواوی (حهس����هن ق����ادر خهلیل ئیبراهیم) ه ،به (حهسهن حهیران) ناسراوه، لهه����ۆزی (رۆژبیانی)ی����ه ،لهس����اڵی 1937 لهگون����ده جوانهك����هی (تهلهخێمی گهوره) ی س����هر بهش����اردهێی گوێڕی سەر بەقەزای مەخموور چاوی بهسروستی ئهم كوردستانه ههڵهێناوه. حهیرانبێژ حهس����هن حهی����ران نهخوێندهوار بووهو ه����هر لهمنداڵییهوه باوكی ئهمری خوا دهكاو ئهركی خێزانی دهكهوێته س����هر شانی ب����هكاری جووتیاری خهریك دهبێ و بهوهش ناوهس����تێ ههست بهخهم و ئازاری گهلهكهی دهكاو لهس����اڵی ( )1962چهكی ش����هرهف ههڵدهگرێ����ت و ڕوو لهچیاكانی كوردس����تان دهكاو دروش����می كوردس����تان ی����ان نهمان ههڵدهگرێت ،ههر لهكاتی پێش����مهرگایهتیدا لهگهڵ تهقهی تفهنگی دهنگه بهس����ۆزهكهی ئاوێزانی دهبێت و بهبهژن بااڵی پێشمهرگهدا ههڵدهڵێ و زیاتر جۆشیان دهدات ،سهرهڕای
بواران ش����ین ببامایه لهس����هر قهراتی پیره ههولێرێ ههموو دانی س����بهینان دهبا بهرێ خۆم دابایه ههردوو دهرکێ س����هراێ ،ئهمن دوونێ له مهرک����هزی ژوانێ گهیمه دووچاوێ بهرهک ،له من وابی خهبهرهکیان دهدامێ ،له من وابی دهگهمه مراز و مهخس����ودێ ،ئهمن نهمدهزان����ی له پێیانم دهکهن����هوه زنجیرێ، ل ه دهس����تانم دهکهنهوه کهل����هپ چێ گهله بهردهرکی خهمبار دهمنیرنه حهفت قۆناغ له خوار بهغدایێێێ). سهد حهیف و مخابن ئهستێرهی درهوشاوهی دونیای هونهری ڕهس����هنی كوردی (حهسهن حهیران) لهرێكهوت����ی ١٩٨٦-٧-١٦لهنێوان ش����اری (نهغ����هدهو ورمێ) بهكارهس����اتی ئۆتۆمبێل گیانی پاکی لهدهس����تداو حهسهن حهیران بۆ ههتا ههتایه قورگه پڕ ئاوازهكهی دهچێته ژێ����ر گڵ و حهیرانه بهس����ۆزهكانی دهبنه جوانترین دیاری و یادگاری. تێبینی :بهدەستکارییهوه ژیانی هونهرمهندم ل����ه ههندێ����ک س����هرچاوهی ئینتهرنێت����هوه وهرگرتووه و کۆمکردۆتهوهو لێکم داوه.
حەیفم لۆ قەسرانێ مەال ساڵح بایز بلباس رۆژەك ل����ەرۆژان چووم����ە الی قەبرس����تان ب����ۆ ئ����ەوەی هەن����دەك قورئ����ان بخوێن����م لەگ����ەڵ دوعاك����ردن و فاتیحەخوێن����دن بۆ مردووەكانم����ان .هەتا نزیكەی س����ەعاتەك پاش����ان س����ەرم بڵندكردو روانیم����ە گوندی قەسرانی خۆشەویس����ت هەمووی كاول ببوو بەس����ەریەكداو رووخابوو ،چونكە رژێم وای بەسەرهێنابوو ،چۆل و هۆل كەسی لێنەبوو، منیش غەریبیم هەس����تا گازی جوتیارەكان و خەڵك����ی ئەو گوندەم ك����ردو یەك بەیەك
گازم دەكردن بەدەنگەكی بڵند ،لەخەفەتان دەمگۆت :هــۆ فالن هۆ بەرەنگەكی ش����ێواو لەچاوەكی پڕئاو ،بەاڵم هیچ س����وودی نەبوو بەالش����بوو ،كەس نیی����ە وەاڵم����م بداتەوە، ئیتر دەس����تم پێكردو ئەو دێرە ش����یعرانەم نووسیەوەو گوتم:
شینایی قەسران زەردهەڵگەڕاوە ئەوڕۆكە دیتم حـەیفم لـــۆ ماوە خانووەكانی هــەمووی رووخاوە
گەرچی عاجزو تێنوو داماوین باخچەو بەراتی بێ خاوەن ماوە هیچ لۆمەم مەكەن غەریبیم هەستاوە هەژارو بێكەس زوڵم لێكراوین پـــــیرە دارەكان هیشكو رووتــــاوە بەاڵم نامرین ئێمە هەرماوین سەرمان لەمەخموور رەگ لەبێخاڵین لەبەرعاجزی سەریان تێك ناوە هەر هاواردەكەن بۆ دەرماناوە ئ����ەم بەس����ەرهاتەم لەس����اڵی 1986 كوا ئاوی ئاشان بۆچی نەماوە بەس����ەرهاتووەو هۆنراوەكەش����م دوای ئ����ەو كوا جۆتیارەكان كەسیان نەماوە رووداوە نووس����یوەو پێشكەشی خوێنەرانی رۆژنامەی دەنگی مەخمووری ئەزیز دەكەم. بەجێمان نێڵن تا دنیاماوە
شیکردنەوەی پەندەکانی کوردەواری
تەها غەفوور ئۆمربلی بەشی سێیەم -١گالت وەگوێزەوە: ش����یکردنەوەی :دەگێرنەوە کە جارێکیان جاف لە کاتی چونیان بۆ کوێس����تان ران ئەکەن����ە ناو پەل����ە گالێك لە ش����ارەزوور خ����اوەن گاڵ هاوار ئەکا لە خاوەن ران کە
ئاژەلەکەی دەرکا لەناو گاڵەکەدا ،ئەویش ئەڵێ من ئاژەلی خۆم دەرناکەم تۆ ئەگەر رازی نیت پەلە گالەکەت بەس����ەوزی لێرە هەلگرە بۆ ش����وێنێکی تر ،ئینجا ئێس����تا بەیەکێك ئەڵێن بۆ البردنی ش����تێك کە لە کردنا نەبێ. -٢گاور بەتەم����ای س����ەفەر رالی بێ ،گەر پشتە ریشەو جەواڵ خاڵی بێ. شیکردنەوەی :مەبەست لە گاور پیاوی بێ دەسەالتە ،چونکە جاران لەواڵتی ئیسالمیدا گاوور هەمیش����ە کەمایەتی (اقلیات)بوون، خۆیان بەزەبون زانیوە ،هەرچەندە ئیسالم چاودێری خۆیان و مافیانی کردووە ،وەك موس����ولمانەکان مەبەست کە سەفەرالیش پی����اوی بێ ئینس����افە ،وا دەرئەکەوێ کە یەکەمجار گاورێك قەرزی بەسەر سەفەرالی ناوێک����ی ق����ەرز کوێرەوە ب����وە،و ئەوەندە هاتوچ����ۆی کردووە تا کەرەکەی ناوکە رێژ بوە ،بێ ئەوەی تەنەکەیەك جۆی دەس����ت بک����ەوێ ،بەیەکێکی زەب����ون ئەوترێ کە پارەی الی یەکێکی ق����ەرز کوێر بێ ،واتە ئەوەندە دێت و ئەچێ ،تا کەرەکەی ناوکە رێژ ئەبێ،و هیچیشی دەست ناکەوێ. -٣گەزی چی و جاوی چی؟ ش����یکردنەوەی :ئەگێرنەوە کە کابرایەکی
جوتی����ار لەپێش مانگ����ی رەمەزانا لەکاتی جووت کردنا گاس����نەکەی لە کووپەڵەیەك ئاڵت����ون گی����ر ئەب����ێ ،کە ئەیبات����ەوە بۆ ماڵ����ەوە بەژنەکەی ئەڵ����ێ :ئافرەت ئەمە ه����ی رەمەزانە هەلیگرە ،کابرا مەبەس����تی مانگی رەمەزانە ،ژنەکەش����ی وا تێ ئەگات کە س����پاردە (امانات)ی یەکێکی کە ناوی رەمەزان����ە .رۆژێ لە رۆژان دوو س����والکەر یەکێکیان ن����اوی رەم����ەزان ئەبێ ئەچنە ماڵی کابرا بۆ س����واڵ ،ژنەکەی کە ئەزانێ یەکێکی����ان ن����اوی رەمەزان����ە ،خێرا کوپە زێرەکەی بۆ ئەهێنێ و ئەیداتە دەس����تی،و پێ����ی ئەڵێ ئەم����ە س����پاردەکەی خۆتە، کاب����راش کە ئەزانێ ئەم����ە هەڵەیە کراوە، خێرا پێی پێوە ئەنێ و خۆی وون ئەکات، کابرای جوتیار کە ئێوارێ دێتەوە ژنەکەی بۆی ئەگێرێتەوە ،زۆر توورە ئەبێ،و س����ێ بەس����ێ تەالق ئەخوات کە بروا و نەیەتەوە بەماڵەکەیا تا ل����ە ژنەکەی خۆی کەرتری چ����او پێ نەکەوێ ،کابرا ئ����ەڕوا تا ئەگاتە کانی و ئاوێك لە برس����انا لێی ئەکەوێ ژنە الدێیی����ەك -کە ناوی خات����ە ئەبێ -دێ بۆ س����ەر ئاوەکە ،کە چاوی بە کابرا ئەکەوێ وا ماندوو مردوو لێی کەوتوە ،ئەپرسێ :برا لە کوێیوە دێی����ت؟ کابراش لە داخی دڵی
خۆی ئەڵێ ،لە گ����ۆرو جەهەنەمەوە دێم، خێرا ژنەکە لێی ئەپرسێ ئەڵێ ،بەقوربانت بم (تەپڵی) برام ناناسیت لە جەهەننەم؟ ئاخۆ ئەحواڵ����ی چۆن بێ؟ کابراش ئەڵێ: بەڵێ ئەیناسم ،هاورێمە،و زۆر لە سزادایە، چونک����ە زۆر ق����ەرزارە ،خێرا ژن����ە کابرا ئەباتەوە ماڵەوە،و خزمەتێکی زۆر باش����ی ئەکات ،لە پاش����ا هەرچی چەکێکی زیوی ئەبێ هەمووی ب����ۆ ئەهێنێ کە بۆی بەرێ تا بیدات����ەوە بەقەرزێ ،کابرا لە خۆش����یا ئەگەش����ێتەوە ،خێرا تێی ئەقەچێنێ لەرێ توش����ی ماڵە جۆالیەك ئەب����ێ ،ال ئەدات و خ����ۆی لەوێ حەش����ار ئ����ەدات ،ئێوارێ مێردەکەی خاتە ئەگەرێتەوە ،داستانەکەی بۆ ئەگێرێتەوە ،کابرا خێرا دەس����ت ئەداتە تفەنگەکەی و س����واری ئەسپەکەی ئەبێ و ئەڕوا بەدوای کابرادا ،کە نزیکی ماڵی جۆال ئەکەوێتەوە ،کابرای خشڵ بەر لە دوورەوە کە س����وارەکە بەدی ئ����ەکات ،خێرا دڵی خەبەر ئەدا،و بەجۆالکە ئەڵێ :ئەم سوارە کەوا کاربەدەس����تی گەزو ج����اوە لەالیەن دەولەت����ەوە ،هەر کەس����ێك گەزی کورت، یان چاوی پیس بێ ئەیگرێ ،هەستە خۆت بشارەوە ،لە پاشا کە سوارەکە کە ئەگاتە پێش����ەوە دائەبەزێ و تفەنگەکەی ئەکات
بەتەڵپووزی زینەکەداو لە کابرا ئەپرس����ێ: کەسی نەناس����یاو نەهاتۆتە ئێرە؟ ئەمیش دەست و ئەکێشێ بۆ کابرای جۆاڵ ،ئەمیش هەلئەکوتێتە س����ەری بەلێدان و تێهەلدان، کابرای جۆاڵش هاوار ئەکا :بۆ لێم ئەدەیت بەخوا گ����ەزم تەواوو جاووم پاکە :ئەمیش ئەڵێ س����ەگ باب (گ����ەزی چی و جاووی چی!) لەم مش����ت و مرەدا کابرای خش����ڵ س����واری ئەس����پی کابرا ئەبێ تفەنگەکەی ئەکاتە ش����انی و تێی ئەقەچێنێ! کابرای جۆاڵو خش����ل براویش هیچیان لە قس����ەی یەکتری ناگەن! لە پاشا کابرای خشڵ براو بە نائومێدی دێتە دەرەوە تەماش����ا ئەکات وا تفەنگ و والخەکەشی براوە ،ناچار لۆژە لۆژ ئەگەرێتەوە بۆ ماڵ����ەوە ،ژنەکەی کە پرس����یاری تفەنگ و ئەسپەکەی لێ ئەکات ئەڵێ :بەخوا ئافرەت چووم بۆ جەهەننەم ب����ۆ الی تەپڵی برات ،دەس����ت و پێی لە زنجیرو کۆتابوو لەس����ەر قەرزداری ،منیش لەبەر ئەوەی کە پارەم پێ نەبوو تفەنگ و ئەس����پەکەم بۆ دانا تا رزگارم کرد ،کابرای جوتیاریش تفەنگ و ئەس����پ و خشڵەکان لەگەڵ ئەباتەوە ب����ۆ ماڵەوە ،و بەژنەکەی ئەڵ����ێ :ئاف����رەت لەتۆ کەرت����رم دۆزیەوە تەالقەکەم نەکەوتووە.
ئەرشەدی مەال زادە :دەتوانم شەش ئامێری موزیكی بژەنم دیمانە /كارزانی مامەندپیران ئەرش����ەدی مەال زادە ژەنیارێكی بەتوانایە، ئ����ەو خوێندەڤانێكی كۆلێژی پ����ەروەردەی مەخموور بەشی زمانی كوردییەو دانیشتووی ش����اری هەولێرە .لەدیمانەیەكدا دهڵێت ،كە كۆلێژی هونەرو پەیمانگای هونەرە جوانەكان قبوڵیان نەكردووە ،چونكە واستەی نەبووە. +ئەرشەدی مەال زادە كێیە؟ ئەرشەد مەسعود مەال زادە ،لەساڵی 1991لەهەولێ����ر لەخانەوادەیەك����ی هونەری چاوم بەژیان هەڵێن����اوەو لەمنداڵییەوە ئاش����نای هونەرو مۆسیقا بوومە ،بەهۆی ئەوەی باوكم مەسعود مەال زادە هونەرمەند بووە. +ئایا السایی باوكت دەكەیتەوە؟ زۆر الس����ایی باوكم كردۆتەوەو شانازیشیپێ����وە دەك����ەم ،تەمەنم پێنج س����ااڵن بوو لەئاهەنگی مامم گۆرانیم وتووە ،زۆر جاریش ئامێرەك����ەی باوك����م وەرگرتووەو الس����اییم كردووەتەوەو زەربم ژەنیوە ،بەراستی باوكم یەكەم مامۆس����تام بووە لەب����واری هونەری، دوای ئ����ەو ه����اوكاری ب����رام زۆر ه����اوكاری كردوووم.
+كێی تر لەخانەوادەكەتان هونەرمەندە؟ هەرێمی براش����م هونەرمەندە ،دایكیش����مدەس����ت رەنگین����ەو هونەرمەن����دە لەكاری دەس����تی ،بەگش����تی خانەوادەكەم����ان هونەرمەندن. +بۆچی بەرهەمی تایبەت بەخۆت نییە؟ راس����تە بەرهەمی تایبەت بەخ����ۆم نییە،ب����ەاڵم لەبەرنامەمدایە چەند كارێكی تایبەت بەخ����ۆم ئەنجام ب����دەم ،ئەمەش ن����اكا بێ بەرهەم بم ،بەڵكو بەرهەمی هاوبەشم زۆرەو لەگ����ەڵ هونەرمەندان����ی ت����ر كارم كردووەو ب����ۆ هونەرمەندانی����ش مۆس����یقام ژەنیوە، چ لەس����تۆدیۆ بێ����ت یان لەدانیش����تنەكان، لەچااڵك����ی قوتابخانەكانیش لەسەردەس����تی مامۆستا (سرود فوئاد) زۆر كارم كردووە. +ئەی بۆچی ماوەیەك لە هونەر دابڕایت؟ دوای ئەوەی لەساڵی 2008لەگەڵ مامۆستاسرود گروپێكمان دامەزراند بەناوی (گروپی ش����ارەكەم) ،بەاڵم بەهۆی نەبوونی ش����وێن و نەبوون����ی توانای دارای����ی گروپەكە نەما، لەس����اڵی 2009بەهۆی ناجێگیری رەوش����ی ماددی خێزانەك����ەم لەهونەر دابڕام و بوومە كرێكار ،دوای دوو ساڵ گەڕامەوە ناو هونەرو
لەگەڵ (خوس����رەوی كوڕی محەمەد ماملێ) چەند كارێكی جوانمان كردو كۆنس����ێرتمان ئەنجامدا ،ئێس����تاش لەگەڵ یونس باڵەبان و ش����ێروان نەی و كاك دێرین و توانای خاڵە حەمری����ن ،گروپێكمان پێكهێناوەو بەیەكەوە كار دەكەین. +بۆچ����ی نەچوویت����ە كۆلێژی هون����ەر یان پەیمانگای هونەرەجوانەكان؟ بەكورتی چ����ووم بەاڵم وەری����ان نەگرتم،لەبەر ئەوەی واستەم نەبوو. +چەند ئامێر دەژەنیت؟ م����ن خۆم ژەنیاری ئامێ����ری جۆزەم ،واتاكەمانچە ،هەروەها 6ئامێری دیكەی موزیك دەزان����م بژەنم و كارم پێی����ان كردووە ،وەك كەمان و تارو سازو .هتد. +چیت ماوە بیڵێیت؟ پێم خۆش����ە ئاماژە بەوە بكەم ،كە ئێستالەگ����ەڵ كاك دێری����ن و كاك زەكەریاو كاك تواناو كارێكی موس����یقیمان لەبەردەس����تەو بەمزوانە كلیپیی دەكەین ،كە لەسەر شنگال و كۆبانێیە ،ئەگەر رێگریش دروست نەبێت، بەنیازم كارێك بۆ كۆلێژی مەخموور بكەم بۆ داهاتوو بمێنێتەوە.
"لەبەر نەبوونی واسیتە لەكۆلێژو پەیمانگای هونەرە جوانەكان وەرنەگیرام"
ئەرشەدی مەال زادە
5
عەزیزی مەالی ڕەش
واریقاتەكانی ژیانم ئ���ەو واریقاتان���ەی خ���وارەوە زۆربەی هەر زۆریان فۆلكلۆرن، ت���اك و تەرایان نەبن ،ئەوانیش بەبۆچوونی خۆم خزاونەتە نێو قەپێلك���ی فۆلكلۆریی���ەوە ،لۆ بكێش كردنی زەوقی جەنابتان هەندێكیانم بەش���ێوەی چیرۆك داڕش���تووەو لەهەندێكیش���یان خۆم تێیدا پاڵەوانم. ئەگەر دەمدەیتێ! ئافرەتێ���ك منداڵێك���ی ب���ەر مەمكانی پێیەو لەنێو (ئامانە) دا لەت���ەك پیاوێك س���واربوو. منداڵەك���ە دەگریاو دایكەكە بۆ ئەوەی ك���ڕ ببێتەوە مەمكی بۆ رادەگرێ���ت ،كەچ���ی منداڵەكە وازی لەگری���ان نەدەهێن���ا، دایكەكە پێی دەڵێت: ئەگ���ەر مەمكەك���ە نەگری���تدەیدەمە مامەی. دوو س���ێ ج���ار دووپات���ی دەكاتەوە. پیاوەكە دەڵێت :قەتعەی هاتنە خوارەوەم زۆر نەم���اوە ئەگەر دەمدەیتێ. ئەمن لەپێشەوەم دایە دوو ئافرەت یەكیان لەپێشەوەی (ئامانە) سوار دەبێت و ئەویتر لەدواوە. ئەوەی بەرایی پ���ارە دەدات و بەدەنگی بەرزەوە دەڵێت: كچێ عەیشێ ئەمن لەپێشەوەمدایە ئەتوو لە پاشەوە نەدەیت. ئەوە حەمەدی برامە كابرایەكی فەقیرو گێلۆكە ژنی ب���ۆ دەهێن���ن ،هەرچەند هەوڵ دەدات چی ب���ۆ ناكرێت ،ناچار دەچێ���ت بەبراك���ەی دەڵێت و ئەویش لەجیات���ی دەچێتە گژ ب���ووك و زۆر نابات ژنە هاواری لێهەڵدەسێت. مێردەكەی لەو دی���و دیوارەوە دەڵێت: ئ���ەوە ئەمن نیم���ە حەمەدیبرامە حەمەدی برام ،وەڵاڵ هەتا ورگت نەدڕێنێ���ت یەخەت بەر نادات. ئەوەی دانوو زۆر بخوات لەگوندێك لەگوندەكانی دەشتی هەولێر چەند ماڵێك س���اواریان دەكواڵند .یەكێك هێندە دانووی خستە نێو دەمی و گوتی: دەڵێ���ن ئ���ەوەی دان���وو زۆربخوات (هینەكەی) پێ ئەستوور دەبێت. كابرایەكیش لەگەڵ خێزانەكەی لەدی���ار وەس���تابوون و ژنەكە هەرك���ە دڵنیا ب���وو پیاوەكەی دەست بۆ خواردنی دانوو نابات بەتوڕەییەوە پێی دەڵێت: هەی دوژمنی قەلبی خۆ ،دەدوو قالن باوێ دەمی خۆ. تاكو ببێتە موختار رۆژێك كابرای���ەك دەچێتە الی دختۆر هەر س���ی و دوو ددانی خۆی دەكێشێت. ئێ���وارە لەت���او ژان لەس���ەر س���ەر دەس���وڕاو هاوار هاواری دەگەیشتە كەشكەالنی فەلەك. ژنەكە پێی گوت: پیاوەكە ئەتو هاڕ بوویت ،شێت بوویت ،پێ���م ناڵێیت ئەو ددانە ساخانەی خۆت بۆ دەرهێنا؟ ئەویش لەشروی ژان بەجڕەجڕ بۆی تەواو كراو گوتی: ئاف���رەت ئەگ���ەر بێ ددان بمحكوم���ەت بەپی���رم دەزانێ���ت ئەوسا دەمكاتە موختار.
ژمارە(24 2015/3/15 )75ی رهشهمێ 2714كوردی
15 March 2015
رەوشی پەروەردە لەمەخموور ژاپۆنیەكان دەڵێن (ئاس���تی پێشكەوتنی هەر واڵتێك بەندە بەپێش���كەوتنی بواری پ���ەروەردەو تەندروس���تی ئەگەر ئەو دوو بوارە هیچ كەموكوڕییەكان نەبوو ئەوا واڵت لە گش���ت بوارەكانی تردا پێش���كەوتووە، لەب���ەر ئ���ەوەی تاك���ی پ���ەروەردە كراو تەندروس���ت واتا بنیاتن���ان و داهاتووی رۆشنكەر بۆ واڵت). پەروەردەو فێركردن دوو فاكتەری گرنگ و سەرەكین لە هەموو كۆمەڵگاكانی جیهاندا لەبەر ئەوەی پەروەردە رووی پێشكەوتنی واڵت نیش���ان دەدات و الیەن���ی بوژانەوەو وئاستی رۆشنبیری تاكەكان بەهێز دەكات، بەاڵم گەشەس���ەندنی ئەو بوارە پێویستی بەبناغەو دابینكردنی پێداویستیەكان هەیە ب���ۆ ئەوەی پڕۆس���ەكە بەرێ���ك و پێكی و
رەزوان عەبدولقادر
بەرێوەبچێت و بەرهەم���دار بێ ،لە هەموو گرنگتری���ش بوون���ی بینای���ەو باالخانەی س���ەردەمە ب���ۆ قوتابخان���ەكان ،كەچ���ی گرفتەكە لێرە ئەوەیە زۆربەی ش���ارەدێی و شارۆچكەكانی كوردستان لە كەمی و كۆنی بینایەی قوتابخان���ەكان دەناڵێن هەروەها كەمی میالك و مامۆستای پسپۆر .هەر بۆ نموونە قەزای مەخموور باس بكەین تێبینی ئەوە دەكەیت كەرتی پەروەردە تارادەیەك فەرامۆش���كراوە هەر لەرووی كەمی بینایەو تەخت���ەی دانیش���تن و كەمی مامۆس���تای پس���پۆر بەتایبەت پس���پۆری زانس���ت و بی���ركاری و ئینگلی���زی ئەگ���ەر زیاتریش باس���ی قوتابخان���ەكان بكەین لەراس���تیدا بین���ای قوتابخانەكان زۆربەی���ان كۆنن و س���االنێكی زۆرە ب���ەردەوام دەوام���ی تێدا دەكرێت و نۆژەن نەكراونەتەوە ،بەتایبەت
قوتابخان���ەی قەراج كۆنتری���ن قوتابخانەی مەخموورە خەریك���ە دادەرمێت و ئاورێكی لێ نەدراوەتەوە ل���ە كاتێكدا چەندین جار فەرمان���ی نۆژەنكردنەوەی ب���ۆ دەرچووە، كەچی ج���ێ بەج���ێ نەك���راوەو نازانرێت كەمتەرخەمیەكە لە ئەستۆی كێیە؟. بۆی���ە پێویس���تە وەزارەت���ی پ���ەروەردە ئاورێك���ی جدیت���ر ل���ە قوتابخان���ەكان و رەوش���ی پەروەردە لە مەخموور بداتەوە، الیەن���ی كەم ئەگەر بینای تازەش���یان بۆ دروس���ت ناكەن؟! ،بەلك���ۆ تەنیا نۆژەن بكرێن���ەوە لەب���ەر ئ���ەوەی رۆژ لەدوای رۆژ ژم���ارەی قوتابی���ان لەزیادبووندایەو پشتگوێ خستنیان پرۆس���ەی پەروەردە ب���ەرەو ئاقارێكی تاریك دەبات و دوا رۆژو داهاتووی سەدان منداڵی چاوگەش بەرەو نادیار دەبات.
چارهسهرێكی نوێ بۆ لەناوبردنی تاڵی سپی قژتان گوڵه مێخ����هك و نیو كوپ چایی كواڵو لهگهڵ یهك كهوچك خهنه كه ههموویان تێك����هڵ دهكرێت،كه له ش����وێنی تاڵه س����پییهكه دادهنرێت ،پاشان به چهند پارچه كاغهزێكی نهنوس����راو بۆ ماوهی نی����و كاتژمێ����ر دادهپۆش����رێت،دواجار به ئاوی ش����ڵهتێن و س����ابوونی س����هر ش����ۆردن پاكی بكهرهوه،ماوهی چهند ههفتهیهك ئ����هم تاقیكردنهوهیه بكه تا ب����ه ئهنجامێكی نایاب و دڵخۆش����كهره دهگهیت".
زاناكان����ی ب����واری تهندروس����تی ل����ه توێژینهوهیهكدا ،ئهوهیان ئاش����كرا كرد "دوو جۆر چارهسهر ههیه ،كه یهكێكیان لهڕێگ����هی دووباره چاندن����هوه ئهنجام دهدرێ����ت ،كه له خانهیهكی ترهوه تاڵه مویهك����ی ڕهش له ش����وێنی تاڵه مووه س����پییهكه دهڕوێنرێت ،بهمهش ههمان ڕهنگی سروشتی قژت بۆ دهگهڕێتهوه. چارهسهری دووهمیش ئهوهیه كه چهند ئاوێتهیهك����ی تێكهڵ ب����هكار دههێنرێت وهك پێن����ج كهوچكی قاوه له هاڕاوهی
بەرگی بووك بۆچی سپییە؟ ئا /كارزانی مامەندپیران رەنگ����ی س����پی بەرگ����ی ب����ووك چ نهێنییەك����ی لەپش����تەوەیە ،ئەم����ە پرس����یارێكە لەوانەی����ە زۆربەم����ان نەزانی����ن ،خ����ۆی بەرگ����ی بووكێنی لەبنەڕەتدا بوونی نەبوو ،تا س����ەدەی نۆزدەه����ەم خەڵ����ك جوانتری����ن جل و بەرگ����ی ئەوس����ەردەمەیان لەب����ەر دەكرد بۆ رۆژی گواستنەوە ،جا هەر رەنگێگ و ش����ێوەیەك بووایە ئاسایی بوو ،گرنگ ئەوەبوو بووك بەجوانترین شێوە دەربكەوێت. بەاڵم كاتێك شاژن (ڤیكتۆریا) شاژنی بەریتانیا لەس����اڵی 1840لەئاهەنگی گواس����تنەوەی خۆیدا ،بەرگێكی سپی س����ادەی پۆشی ،كە دەنگدانەوەیەكی زۆری ب����ەدوای خۆی����دا هێن����او بووە ه����ۆی ئ����ەوەی خەڵكان����ی دیكەش
الس����ایی ش����اژن فیكتۆریا بكەنەوە ،س����ەرەڕای هەوڵی نەخشەس����ازان بۆ كە رەنگی س����پی كۆمەڵ����ە مانایەك كە لەئێس����تادا رەنگی سپی بەفەرمی تێكەڵكردنی رەنگی دیكە ،بەاڵم هەر دەبەخشێت ،وەك (پاكی و بێگەردی بووەت����ە رەنگ����ی جل����ی بووكێنی ،رەنگی س����پی زۆرتر بەكاردەهێنرێت ،و خۆش����ی ،بووك بەشێوەی فریشتە یان شازادە پیشان دەدات). لەبارەی جۆرو ش����ێوەی بەرگەكەش نەخشەسازان سەدان مۆدێل و شێوازی كراوەو داخراویان بەپێی كۆمەڵگاكان لەسەرانسەری جیهان دیزاین كردووە، كە بەش����ێك لەم دیزاینان����ە تایبەتە بەدەوڵەتە ئیسالمییەكان ،كەجۆرێكی داخراوەو جەس����تەی بووك بەدەرەوە نیی����ە ،گەرچ����ی لەكۆمەڵگاكان����ی رۆژئاوا دیزاینەكان زیاتر جەس����تەی بووك بەدەرەوەی����ەو كراوەیە ،بەاڵم سەرەنجام جۆرو شێوازو مۆدێلەكانی بەپێ����ی خواس����ت دەگۆڕێ����ت ،بەاڵم رەنگەكەی هەمان رەنگی جارانە ،كە بۆیەكەم جار شاژنە ڤیكتۆریا لەبەری كرد.
سوودەكانی كەڵەشاخ (حجامە) ئا /رەزوان عەبدولقادر كەڵەش����اخ لەگ����ەڵ ئەوەی س����وودی زۆر بۆ تەندروس����تی مرۆڤ هەیە ،بۆیە پێویس����تە مرۆڤ سااڵنە بەالیەنی كەم جارێك ئەنجامی ب����دات بۆ ئ����ەوەی ل����ەو س����وودانە بێبەش نەبێ����ت .هەروەكو پێغەمبەرم����ان (د.خ) لە چەن����دان فەرموودەی ئام����اژەی بۆ كردووە، هەروەها پزیش����ەكان و ش����ارەزایانی بواری تەندروس����تی ئەو راستییە دووپات دەكەنەوە كەوا كەڵەشاخ سوودی بۆ چەندین نەخۆشی هەیەو گرنگییەك����ی تایبەتی هەیە بۆ لەش، لەوانە:
موچەی سااڵنەی هەندێک لە سەرکردەکانی جیهان -1ب����اراک ئۆباما ،س����ەرۆکی ویالیەتە یەکگرتووەکان����ی ئەمری����کا موچ����ەی سااڵنەی ٤٥٠هەزار دۆالرە. -2س����تیڤن هارپەر س����ەرۆک وەزیرانی کەنەدا ٢٤٠هەزار دۆالر وەردەگرێت. -3هاوکات ئەنجی��ل�ا مێرکل ،ڕاوێژکاری ئەڵمانیا ٢٣٤هەزار دۆالر وەردەگرێت. -4جاک����وب زوم����ا ،س����ەرۆککۆماری ئەفریق����ای باش����وور ٢٢٣ه����ەزار دۆالر سااڵنە موچە وەردەگرێت. -5دەیڤ����د کامیرۆن س����ەرۆک وەزیرانی
پێشــمهرگه
لەگەڵ یەکەم بانگەوازی دەنگی شۆڕش من ڕاپەڕیم ! کۆنە چەکەم کردە شان و... ڕوو لە چیا بۆی دەرپەڕیم لەکاتێکدا نانی رەق و ئاوی پیس و بێ پێاڵوی .... برسێتیم دی لەکاتێکدا سەدان شەڕو پێکدادان و برینداری و داستانم دی لەکاتێکدا نەم ئەزانی دوارۆژی من ئەگا بەچی، یەک مەرامم لە دڵدا بوو: بۆ کوردستان پێشمەرگەم وھەرهیچی دی کەچی ئێستا ھیچ دەرگایەک لە رووی مندا ناکرێتەوە ! یەک دەعوەتی شەوی نادی دەساڵ خەبات دەسڕێتەوە. هۆنراوەی :موحسین شوانی تێبینی :ئەم شیعره لەساڵی 1992نوسراوه.
چوار جار پێبكەنە مستەفا كەمال ئەحمەد
-1خوێنی پیس پاك دەكاتەوە. -2بەرگ����ری ل����ەش زی����اد دەكات ل����ە دژی نەخۆشی. -3رێگری لە شێرپەنجەی خوێن دەگرێت. -4بەس����وودە بۆ ئازارەكانی چ����او ،لووت، گوێ ،سەرئێشە ،پشت ئێشە. -5پالەپەستۆی خوێن كەم دەكاتەوە. -6بیری مرۆڤ بەهێز دەكات. -7بەسوودە بۆ هەموو جۆرەكانی نەخۆشی غودە. -8س����وودی زۆرە ب����ۆ هەناس����ە تەنگ����ی و نەخۆشی دڵ. جێگەی باسە لەكاتی وەرزی بەهار باشترین كاتە بۆ ئەنجامەدانی كەڵەشاخ.
بەریتانی����ا س����ااڵنە ٢١٤ه����ەزار دۆالر وەردەگرێت. -6لە دوای کامیرۆن ،ڤیالدیمێر پوتین، س����ەرۆککۆماری ڕوس����یا دێت کە ١٣٤ هەزار دۆالر وەردەگرێت. -7هەروەه����ا نارێندرا مۆدی س����ەرۆک وەزیران����ی هندس����تان ٣٠ه����ەزار دۆالر وەردەگرێت. -8دوای ئ����ەو ،لی کوش����یان س����ەرۆک وەزیران����ی چی����ن ٢٢ه����ەزار دۆالر وەردەگرێت.
)No. (75
6
-1جارێك ژنێ���ك و پیاوێك فەرمانی لەس���ێدارەدانیان ب���ۆ دەردەچێ���ت، بەر لەجێبەج���ێ كردن���ی فەرمانەكە بەپیاوەكەی���ان وت چی���ت دەوێ؟ وت���ی منداڵەكانم بۆ دواج���ار ببینم و ماچیان بكەم ،لەژنەكەیان پرس���ی تۆ چی���ت دەوێت؟ وت���ی جلێكی جوان و ئاوێنەیەك ،بۆ ئەوەی بزانم هێشتا هەر جوانم. -2شوانێك دەچێتە داخوازی كچێك، لێی دەپرس���ن چ كارەی؟ ئەویش پێی شەرم دەبێت بڵێ شوانم ،ناچار دەڵێت پێشانگای مەڕو بزنم هەیە. -3قوتابییەك هەرچەندە مامۆستاكەی
لێ���ی دەپرس���ێت =1+1بەچەند هەر دەڵێت نازانم ،مامۆستاكە پێی دەڵێت باوك���ت چ كارەی���ە ،ئەوی���ش دەڵێت كەبابچییە ،مامۆس���تاكە دەڵێت باشە یەك شیش كەباب +یەك شیش كەباب دەكاتە چەند؟ قوتابییەكە دەڵێت نیو نەفەر كەباب. -4سەرپەش���تیارێكی پەروەردەی���ی س���ەردانی قوتابخانەی���ەك دەكات و لەوان���ەی جوگرافی���ا لەقوتابیی���ەكان دەپرس���ێت پایتەختی واڵتی مەغریب ناوی چییە؟ مامۆس���تاكەش لەپش���ت سەرپەرشتیارەكەوە دەست بۆ بۆینباغ (ریبات)ـەكەی دەبات ،قوتابییەكەش دەڵێت مامۆستا بۆینباغ .ت( :ریبات) پایتەختی واڵتی مەغریبە
باوەڕ دەكەی یان نا!؟ ئا :سیروان مەغدید دیبەگەیی
* -دووپش���ك خۆی دەكوژێت ئەگەر دەورب���ەری بكرێتە ئاگر ،لە ترس���ی ئەوەی نەوەك بسووتێت. * -ئاشوورییەكان یەكەم كەس بوون كە كلیل و قوفلیان دروست كرد ،پێش
چوار هەزار ساڵ. * -قەڵەمێكی ڕەس���اس ی ئاس���ایی دەتوانی هێلێكی ()56كیلۆمەتری پێ بكێشی. * -چینییەكان بۆ یەكەمین جار دراوی كاغەزی���ان لە جیات���ی دراوی كانزایی بەكارهێنا لە مێژوودا.
ژمارە(24 2015/3/15 )75ی رهشهمێ 2714كوردی
15 March 2015
)No. (75
یانەی مەخموور ئامادەیە بۆ خولی یانەی پلەدووەكانی كوردستان ش���ارۆچكەی خەب���ات بەرێوەچ���وو یانەی مەخموور توان���ی یارییەكە لە بەرژەوەندی خۆی ت���ەواو بكات بە ئەنجام���ی ( )1-2 گۆل ،گێمی یەكەمی یارییەكە بەدوو گۆلی بێبەرامبەر بۆ یان���ەی مەخموور تەواو بوو لە خولەكی ( )10یاریی یاریزان (محەمەد سەدیق) توانی گۆلی یەكەم تۆمار بكات و یاریزان (رافح عەباس) توانی گۆلی دووەم تۆمار بكات ل���ە خولەكی (،)43و لەگێمی دووەمی یاری���ی لە خولەكی ( )76یاریزان خاریج ئەن���وەر توانی تاك���ە گۆلی یانەی خەبات تۆمار بكات. لەالیەك���ی ترەوە لەی���اری دووەمیدا یانەی مەخموور توش���ی شكس���ت هات بەرامبەر بەیانەی كۆلیژی جیهان بەئەنجامی ()2-4
ئا :عەبدولرەحمان ئادەم بۆ خۆئامادەكردن بۆ خولی تۆپی پێی یانە پلە دووەكانی كوردس���تان یانەی مەخموور سەركەوتنێكی تۆمار كردو توشی دۆڕانێك بوو. ماوەی زیاتر لە دوو مانگە یانەی مەخموور دەس���تی كردووە بە ئامادەكارییەكانی بۆ بەشداریكردن لە خولی یانە پلە دووەكانی كوردس���تان بەسەرپەرش���تی ڕاهێن���ەری نوێی یانەكەی (مزەف���ەر عەبدوڵاڵ) .هەر لەچوارچێ���وەی ئامادەكارییەكانیدا یانەی مەخموور ل���ە دوو هەفتەی ڕاب���ردوو دوو یاریی ئەنجامدا ،لەیاریی یەكەمدا بەرامبەر بەیان���ەی خەب���ات ك���ە لەس���ەر یاریگای
دی ماریا ماڵەکەی دەفڕۆشێت
7
گ���ۆل ،گێمی یەكەمی یاریی بە چوار گۆلی بێبەرامبەر ب���ۆ بەرژەوەندی یانەی جیهان تەواو بوو ،لە گێمی دووەم یانەی مەخموور توانی دوو گۆل تۆم���ار بكات كە یارییەكە لەسەر یاریگای شەمامك بەرێوەچوو. جێگای باس���ە بڕیار واب���وو ()16ەی ئەم مانگ���ە یارییەكان���ی ئ���ەم خولە دەس���ت پێبكات بەاڵم لەدواجار یەكێتی تۆپی پێی كوردس���تان یارییەكانی بۆ كاتێكی نادیار دواخست. ماوەت���ەوە بڵێین یانەی مەخموور لەگروپی (ب) ئەم خولەیە ش���ان بە شانی یانەكانی (ئاسۆ و سەناعەو كەیوان و بەردەرەش و ئاكرێ و ش���ۆریجەو پیرەمەگرون و كفری)، كە یارییەكان بە یەك قۆناغ بەرێوەدەچن.
چوار یاریزانی كورد بانگهێشتی هەڵبژاردەی عێراق دەكرێن
لە ترسی دووبارە هێرش����کردنەوەو هەڵکوتانە سەر ماڵەکەی ،ئەنخێل دی ماریای ئەرجەنتینی و یاریزانی یانەی مانچس����تەر یونایتد بڕیاریدا ماڵەکەی بفڕٶشێت. دوای یاری نێوان (مانچستهر یونایتدو لیستهر سیتی) س����ێ کهس دهچنه سهر ماڵهکهی دی ماریا ،بهاڵم پاش لێدانی زهنگی ئاگادارکردنهوه ئهو س����ێ کهس����ه ههڵدێن بۆ ئهو مهبهستهش ئهنخێل دی ماریا بڕیاریدا ژمارهی پاسهوانهکانی زیاتر بکات ل����ه دهوروبهری ماڵهکهی ههروهها فهرمانیشی کردبوو بهگرتنی دهرگاو پهنجهرهی ماڵهکهی له مانچستهر ئهویش بهرووپۆشکردنی به دژهفیشهک و رێگهگرتن له دزی کردن. بەاڵم ئ����ەو خۆ پاراستنەش����ی زۆری نەخایاند و دوای زیات����ر ل����ە مانگێ����ک ،ئەس����تێرەکەی ئەرجەنتین بڕیاری چۆڵکردنی ماڵەکەی داو بۆ فڕۆش����تنی دانا ،ماڵەک����ەی دیماریا ڤێالیەو لە ش����ەش ژووری نووستن و ژووری یاری کردن و مەلەکردن و چەند بەش����ێکی دیکە پێکهاتووە، نرخەکەی ٤.١٥ملیۆن پاوەندی بەڕیتانییە. لەئێستادا دی ماریا و خێزانەکەی لە یەکێک لە هۆتێلەکانی شاری مانچستەر سیتی نیشتەجێ بوون لە ترس����ی هەڵکوتانە س����ەریان و دزی کردن لە ماڵەکەیان.
بژار بەكر ئەكرەم س���ەلمانی ڕاهێن���ەری هەڵبژاردەی تۆپی پێی عیراق هەشت یاریزانی پیشەگەری بانگهێشتی هەلبژاردەی عێراق كردووە ،كە چوار یاریزانیان كوردن. دەس���تەی هون���ەری هەڵب���ژاردەی عێراق ن���اوی 8یاریزانی پیش���ەگەری ناردوە بۆ یەكێت���ی تۆپی پێی عێراق كە لە خولەكانی ئەوروپ���او ئەمری���كا یاری دەك���ەن تیایدا چ���وار یاریزانی كوردن ،بۆ ئەوەی بەفەرمی
بانگهێش���تی هەڵبژاردەی عیراقیان بكات و یانەكانی���ان ئاگاداربكرێنەوە كە یاریزانەكان ل���ە ئۆردوگای مەش���قی دوب���ەی ئامادەبن ك���ە لە 20ی ئەم مانگە دەس���ت پێدەكات، بۆ ئام���ادەكاری كردن بۆ ی���اری بەرامبەر بەهەڵب���ژاردەی كابفێ���ردی و هەڵبژاردەی كۆنگۆی دیموكراتی ،لەكۆتایی ئەم مانگە لە رۆژی فیفا لە ئیمارات بەڕێوەدەچێت ،وەك ئامادەكاریەك بۆ یاریەكانی پااڵوتنی جامی جیهان و پااڵوتنەكانی جامی یەكێتی ئاسیا. یاریزان���ەكان بریتین لە (هاوبیر مس���تەفا)
یاریزان���ی یان���ەی ماس���ترێختی هۆلەندی، گۆلپارێز (ش���وان ج���ەالل) یاریزانی یانەی پۆرنماوس���ی ئینگلیزی( ،ئەحمەد یاسین) یاریزانی یانەی ئۆربیرۆی س���ویدی( ،راوێژ الوان) یاریزانی یانەی نۆركۆبنگی سویدی. هەروەها یاریزان (جەستن میرام) یاریزانی یانەی كۆلۆمبۆس كڕۆی ئەمریكی( ،یاس���ر قاس���م) یاریزان���ی یانەی س���ویندن تاونی ئینگلی���زی( ،ئەنمار موبارەك���ی) یاریزانی یانەی نیلستاری هۆڵەندی ،گۆلپارێز (ڕانی دۆیشا) پیشەگەر لە خولی ئوسترالی.
پێکهاتەی مێژوویی ریاڵ مەدرید بژار بەكر رۆژی ٢٠١٥/٣/٦س���اڵڕۆژی دروستبوونی ری���اڵ مەدرید بوو ،هەربۆیە لە یادی ١١٣ س���اڵەی دروس���تبوونیدا ،ماڵپەڕی گۆڵی جیهان���ی پێکهاتەی مێژوویی ئەو یانەیەی باڵوکردەوە.
بەپێ���ی ئ���ەو پێکهاتەیەش بێ���ت حەوت یاریزان���ی ن���اوی پێکهاتەک���ە ،ه���ی ئەم چەند س���اڵەی دواییەن و ئەوانی دیکەش ه���ی س���ەدەکانی رابردووی یان���ەی ریاڵ مەدری���دن کە رۆڵێكی گرنگیان هەبووە لە بەدەستهێنانی نازناو بۆ شاهانەکان. پێکهاتەکەش بەمجۆرەیە:
گۆڵپارێز :کاسیاس هێڵ���ی بەرگری :چێندۆ -هیێرۆ -رامۆس کارلۆسهێڵی ناوەڕاست :پیری -زیدانی هێڵی پێش���ەوە :جێنتۆ -دێ ستیفانۆ - رۆناڵدۆ -رائول
شێركۆ كهریم چووه ریزی یانهیهكی سویسری شورتهی بهجێهێشت ئا :كامهران محهمهد ش���ێركۆ كهریم ،یاریزان���ی الوی كوردی ههڵبژاردهی عێراق به فهرمیی روویكرده ریزهكانی یانهیهكی سویسری.
یان���هی گراس���هوپهرزی سویس���ری ل��� ه ماڵپ���هڕی فهرمیی خۆی گواس���تنهوهی ش���ێركۆی یاریزان���ی یانهی ش���ورتهی عێراق���ی بۆ ریزهكان���ی راگهیاندووه ،ك ه بهپێی گرێبهس���تهكه تاكو مانگی یۆنیۆ/ حوزهیرانی 2018تۆاڵزه كوردزمانهك ه ل ه
ریزی یانه سویسرییهكه یاریی دهكات. بهپێ���ی راگهیاندراوهك���هی یان��� ه سویسرییهكه ،ش���ێركۆ سهرهتا له ریزی تیپی خ���وار 18س���ااڵنی یانهكه یاریی دهكات ،.پاشان بۆ تیپی یهكهمی یانهك ه سهر دهكهوێت.
مارادۆنا نهشتهرگهری جوانكاری ئهنجامداوه
مۆبایلی سهرنووسهر0750 465 5463 : دیزاین :شاخهوان محهممهد سلێمان 0750 483 1852 ناونیشان كوردستان -ههولێر -مهخموور
دهستهی نووسهران
رۆژنامهی (پرێمیس���یاس)ی ئهرجهنتینی وێنهیهكی نوێ���ی (دیگۆ مارادۆنا)ی ئهس���تێره و ئهفس���انهی تۆپ���ی پێی واڵتهك���هی باڵوكردووت���هوه ،وێنەكهش پاش ئهنجامدانی نهش���تهرگهری جوانكاری بووه بۆ روخساری. له وێنهك���ه (مارادۆنا) ل���ه تهمهنی راس���تهقینهی خ���ۆی بچوكت���ر دهبیندرێت ،ئهمهش پ���اش ئهوهی نهشتهرگهری جوانكاری بۆ روخساری ئهنجامداوه. رۆژنام���ه ئهرجهنتینیهك���ه كۆمێنتی لهس���هر وێنهی مارادۆنای تهمهن ( )54س���اڵ داوه و نوس���یویهتی "مارادۆنا لهس���هر شێویهكی نوێ و دیمهنێكی دیكهی جیاواز جارێكی دیكه دهگهڕێتهوه تهمهنی گهنجی". سەرچاوە :ماڵپەری خەرمان خهلیل پااڵنی سامان قهرهچووغی عهبدولرهحمان ئادهم موحسین شوانی كارزان مامهندپیران رەزوان عەبدولقادر
دهنگی مهخموور له فهیسبووك:
facebook.com/d.mexmur
دهنگی مهخموور له تویتهر:
twitter.com/makhmur_maxmur
ژمارە ()75
2015/3/15
Dengî Mexmûr
24ی رهشهمێ 2714كوردی
facebook.com/d.mexmur
ماستەرنامەیەک لەسەر شیعرەكانی "مەدحەت بێخەو" وهردهگیرێت
دەریا كار لەسەر تەمەن دەكات كارزانی مامەندپیران "تەمەن" نوێترین بەرهەمی هونەرمەندی الو (دەری���ا ب���ەدر)ە ،ك���ە بەمزووانە باڵودەبێتەوە. هونەرمەن���دی الو (دەریا ب���ەدر) كە گەنجێك���ی مەخموورەو دانیش���تووی ش���اری هەولێ���رە نوێتری���ن بەرهەمی خۆی بەناوی (تەمەن) باڵو دەكاتەوە، لەوبارەی���ەوە دەری���ا لەلێدوانێكیدا بۆ رۆژنامەی دەنگ���ی مەخموور رایگەیاند "بەه���اوكاری هاوڕێیان���م و كۆمەڵێك هونەرمەن���دی دڵس���ۆز كۆتایی���م بەوێنەگرتن���ی نوێتری���ن ڤیدیۆ كلیپی خ���ۆم هێنا بەن���اوی (تەم���ەن) ،كە لەشاری هەولێر كلیپەكە وێنەی گیراوەو لەالی���ەن (ئامان���ج هەولێ���ری) كاری مۆنتاژی بۆ كراوە ،ئاوازو تێكستەكەی خۆم ئامادەمكردووە ،كاری موزیكیش بەبەش���داری موزیكژەن���ان (جێگ���ر ئاكرەیی و محەمەد یاس���ین و فەرمەند خەیالنی و زان���ا ئەنوەر) ئەنجامدراوە، هەروەه���ا (تاریق خانەقین���ی) كاری دەنگی لەئەستۆ گرتووە". ب���ۆ ئەنجامدان���ی ئ���ەم كلیپ���ە دەریا سوپاس���ی خ���ۆی ب���ۆ هەری���ەك لە (حوسێن و خۆشناوو ئارام ئیدریس و عیماد پیانۆو دلۆڤان تەحسین و رێدار
هاش���م و هەڤال كەم���ال) دەنێرێت كە زۆر هاوكاری���ان كردووە ب���ۆ بەئەنجام گەیاندنی ئەم كارە هونەرییە". جێگەی باس���ە دەریا بەدر خاوەنی 4 بەرهەم���ەو یەكەم بەرهەمی لەس���اڵی
2008دا باڵوكردۆت���ەوە بەن���اوی (س���وتان) ،ماوەت���ەوە بڵێی���ن دەریا بەدر شاعیری بەتوانا (عەبدولرەحمان بێ�ل�اف) بەهاندەری س���ەرەكی خۆی دەزانێت.
دۆمبەاڵنی مەخموور گەیشتە ئەلمانیا تایبەت بەدەنگی مەخموور دەنگی مەخموور رۆژی ٢٠١٥-٣-٧لەهۆڵی (د.عبدالحمید یعقوب���ی)ی كۆلێ���ژی زمان���ی زانكۆی بەئامادەبوون���ی س���ەاڵحەدین، مامۆس���تایانی زانك���ۆو قوتابی���ان و ش���اعیری ناس���راوی كورد مامۆس���تا (مەدح���ەت بێخ���ەو) ،تاووتوێ���ی گفتوگۆكردنی نامەی ماستەری قوتابی (ش���ەهلە كەریم حوسێن) بەناونیشانی (كاریگ���ەری فۆلكلۆر لە ش���یعرەكانی مەدح���ەت بێخ���ەودا) كرا ،دوای س���ێ
كاتژمێر گفتوگۆكردن لەالیەن ئەندامانی لیژنەو قوتابی ،ماستەرنامەكە بەپلەی (زۆر باشەی بەرز) پەسەندكرا. ئەندامانی لیژنەی گفتوگۆ پێكهاتبوون لەهەری���ەك (پ.د.ئیبراهی���م ئەحمەد شوان ،لەزانكۆی سەاڵحەدین -سەرۆكی لیژن���ە ،پ.ی.د ئیدری���س عەب���دواڵ مس���تەفا ،لەزانك���ۆی س���ەاڵحەدین- ئەندام���ی لیژن���ە ،د.ش���نۆ محەم���ەد مەحمود ،لەزانكۆی سلێمانی -ئەندامی لیژنە ،هەروەها پ.ی.د مەولود ئیبراهیم حەس���ەن ،ل���ە زانكۆی س���ەاڵحەدین،
ئەندام و سەرپەرشتیاری ماستەرنامەی قوتابیەكە بوو). جێگ���ەی باس���ە ل���ە دوای چاپكردنی (دیوان���ی بێخ���ەو) ئ���ەوە دووەم ماس���تەرنامەیە لەس���ەر ش���یعرەكانی ش���اعیری گ���ەورەی كورد مامۆس���تا مەدح���ەت بێخ���ەو وەربگیرێ���ت ،پار ساڵیش ماستەرنامەیەكی دیكە لەالیەن قوتابی (بەختی���ار ئەحمەد مەحمود) بەناونیش���انی (نوێكردنەوە لە شیعری مەدح���ەت بێخ���ەو) بەپلەی زۆرباش���ە لەزانكۆی كۆیە پەسندكرا.
جگهر گۆشهكانی دهنگی مهخموور
ئانیا سۆران دیبهگهیی
دانیار سهردار سارمهمی
لڤین ئازاد مهخمووری
ئۆفهرێكی تایبهت به هێزهكانی پێشمهرگه
هونەرمەند س���ەردار مەخمووری سااڵنێكە لەواڵت���ی ئەلمانیا نیش���تەجێیەو زۆر حەز ب���ە دۆمبەاڵن دەكات ،ئ���ەو دەڵێت ئەگەر رۆژێ س���ێ جار دۆمب���ەاڵن بخۆم لێ بێزار نابم .هەروەها دەڵێت دۆمبەاڵنی مەخموور لەهەموو دۆمبەاڵنێكی دیكە خۆشترە. لەلێدوانێكی���دا ب���ۆ رۆژنام���ەی دەنگ���ی مەخم���وور ،هونەرمەن���د س���ەردار غەریب ناس���راو بە (س���ەردار مەخم���ووری) وتی "ئەگەرچی لەواڵتی ئەلمانیا دۆمبەاڵن هەیە، بەاڵم هیچ دۆمبەاڵنێ���ك ناگاتە دۆمبەاڵنی مەخم���وور كە بەراس���تی ت���ام و جێژێكی تایبەتی خ���ۆی هەی���ە" .هەروەها دەڵێت "نرخی دۆمبەاڵنی لەواڵتی ئەلمانیا زیاتر لە ٣٠٠یۆرۆ دەبێت ،ب���ەاڵم تام و جێژەكەی ناگاتە دۆمبەاڵنی مەخموور ،بۆیە من سااڵنە دۆمبەاڵنی تایبەتیم لەمەخموورەوە بۆ دێت و دواتر بەچەند شێوازێك ئامادەی دەكەم و لەگ���ەڵ خانەوادەو هاورێیانم دەیخۆین، خۆش���بەختانە ئەمس���اڵیش چوار كیلۆ دۆمبەاڵنم بەدەست گەیشت". س���ەبارەت بەدۆمبەاڵن���ی مەخموور، هونەرمەن���د س���ەردار مەخم���ووری دەڵێت "سەردەمانی زوو لەمەخموور دەچووین���ە چی���ای قەرەچووغ بۆ دۆمبەاڵن ك���ردن ،ئەگەرچی من زۆر ك���ەم دۆمبەاڵنم دەدۆزییەوە بەاڵم زۆر ح���ەزی لێ دەكەم، بەجۆرێ���ك هەم���وو س���اڵێك دۆمبەاڵن دەخۆم". س���ەردار مەخم���وور دەش���ڵێ "لەئەلمانیا بەدۆمبەاڵن دەوترێت (تروڤل) ،دوو جۆرە دۆمبەاڵن هەیە ،هەرزانەكەی بە ٥٠یۆرۆیە، ب���ەاڵم دۆمبەاڵنی ب���اش نزخەكەی لە ٣٠٠ یۆرۆ تێپەر دەكات ،بۆیە زۆر كەم دۆمبەاڵن دەخ���ۆن" .هەروەه���ا دەڵێ���ت "لەزۆربەی واڵت���ان دۆمبەاڵن���م خ���واردووە ،ب���ەاڵم خۆشترین دۆمبەاڵنی هی مەخموورە كە زۆر بەناوبانگەو تام و جێژی خۆی هەیە".
هونەرمەند سەردار مەخمووری
سەردار مە خمو و ر ی و ە ك كە ئێستا لەواڵتی ئەلمانیا جێش���تلێنەرێكی بەتوانا لەیەكێك لەئۆتێلە ناس���راوەكان كاردەكات ،ئ���ەو س���ەبارەت بەش���ێوازەكانی ئامادەكردن���ی دۆمبەاڵن، دەڵێت "من بەشەش شێواز دۆمبەاڵن ئامادە دەكەم ،ئەویش بریتیە لە (دۆمبەاڵن لەگەڵ ساواری ،دۆمبەاڵن لە روونی سۆربكرێتەوە،
هەروەها لە شیش سۆر بكرێتەوە،و لەگەڵ برنجە سۆرەی ،هەروەها وەكو سوپی زەرد لەگەڵ كاری و پی���ازی تێكەل دەكرێت ،و ش���ێوازێكی تریش لەناو فرن���ی دادەنرێت ئەمەشیان زۆر خۆشە)". لەكۆتایی قس���ەكانی س���ەردار مەخمووری دەڵێت "لەسەر كۆی زەوی دۆمبەاڵن لەالی من لەهەموو ش���تێك خۆشترە ،ئەگەر سێ جەمە دۆمبەاڵنم بدەنێ لێی بێزار نابم"، ماوەتەوە بڵێین دۆمبەاڵن یەكێكە لەرووەكە سروش���تییەكان لەچەن���د واڵتێك���ی كەم دەروێت و لەدەڤەری مەخمووریش س���ااڵنە خەڵك ب���ۆ گەش���توگوزارو دۆمبەاڵنكردن روودەكەن چیای قەرەچووغ و زوورگەزراو.
گشت جۆره رۆنێكمان ال دهست دهكهوێت
رۆنگۆڕین و پهنچهركردنی تای ه بۆ هێزهكانی پێشمهرگه بهبێ قازانج ناونیشان :مهخموور -شهقامی گشتی -بهرامبهر سایلۆ
ه پێشمهرگه زنار و یاد بوون ب