0 7
شەشەمین ساڵیادی دەرچوونی دەنگی مەخموور لەهەمووالیەك پیرۆزبێت
خاوەن ئیمتیاز
جهمیل سنجاوی
بەبۆنەی دەرچوونی ژمارە ()70ی رۆژنامەكەمان كە هاوكات شەشەمین ساڵیادی رۆژنامەكەمانە گەرمترین پیرۆزبایی خۆمان ئاراستەی خوێنەران و ستافی رۆژنامەكەمان دەكەین ،هیوادارین بتوانین خزمەتێكی بچووكی ناوچەكەمان بكەین بۆ گەیاندنی دەنگی راستەقینەی مەخموورو گوێرو قەراجو كەندێناوە .
سەرنووسەر
بهختیار محهمهد makhmur@yahoo.com
ژمارە ()70
رۆژنامەیەكی رۆشنبیری گشتی مانگانهیه ،له مهخموور دهردهچێت
(دەنگی مەخموور) لەبەر چی؟ تاریق كارێزی
داعش گرێکوێرەکەی تورکیا
2
کامەران محەمەد عەزیز
3
23 2014/10/15ی
رهزبهر
مەخموور لەبیرەوەرییەكانی مامۆستا (شوكریە رواندزی)دا
2714
5
ه مەخموور پشتیوانی (كۆبانێ)ی ئازادی خوازانی دونیا.. بەن����اوی هاوواڵتیان����ی ش����ارۆچكەی مەخموور ،پشتگیری و پاڵپشتی خۆمان، ب����ۆ كوردانی رۆژئاوا بەتایبەتی ش����اری كۆبان����ی دووپاتدەكەینەوە ك����ە ئەمرۆ كەوتۆتە بەرهێرش و پەالماری چەتەكانی داعش ،كوردانی ئەم شارە خۆشەویستە ل����ە مەترس����یدان! بەرپرس����یارەتی ئەم دۆخ����ەش دەكەوێتە ئەس����تۆی نەتەوە یەكگرتووەكان و هێزی هاوپەیمانان ،كە بەگوێرەی پێویست بەهانایان نەچوونەو توركی����اش بەبەرچ����اوی هەموودونی����ا هەم هاوكاری داعش����ەو هەمیش رێگری ل����ە پاڵپش����تی كۆبان����ی دەكات! بۆیە داوا لەحكومەت����ی هەرێمی كوردس����تان
تایبەت بەدەنگی مەخموور رۆژی 2014/10/9هاواڵتییانی مەخموور بەس����ەرجەم چی����ن و توێژەكانی����ەوە رێپێوانێك����ی هێمانەی����ان لەمەخم����وور ئەنجامدا بەمەبەستی پاڵپشتی كۆبانێ. هەر لەم رێپێوانەدا هاواڵتییانی مەخموور یاداش����تێكیان ب����ۆ پاڵپش����تی كۆبانێ باڵوكردەوە كە ئەم����ەی خوارەوە دەقی یاداشتنامەكەیە: یاداشت بۆ :س����ەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان/ پەرلەمانی كوردستان /حكومەتی هەرێمی كوردستان /نەتەوە یەكگرتووەكان
لەكۆی 203گوندی مەخموور 60گوند لەژێر دەستی داعشە
تایبەت بەدەنگی مەخموور
لەدوای ئازادكردنەوەی شارۆچكەی مەخموورو هەردوو شارەدێی گوێڕو دیبەگە ،تیرۆریستانی داعش پاشەكش����ەیان كرد بۆ گوندەكانی ئەو سنوورەو تا ئێستاش بەش����ێك لەگوندەكان لەژێر دەستی چەكدارانی داعش ماون و هێزی پێشمەرگە لەپێش����ڕەویدایە بۆ پاككردنەوەی گشت گوندەكان لەچەكدارانی داعش. ئیبراهی����م ش����ێخەڵاڵ (قایمقام����ی ق����ەزای مەخم����وور) لەبارەی ژم����ارەی گوندە رزگار كراوەكانی ئەم دواییەو ژمارەی ئەو گوندانەی كەهێش����تا لەژێ����ر دەس����تی تیرۆریس����تانی داعشدایە لەلێدوانێكیدا بۆ (دەنگی مەخموور) رایگەیاند "بەم دواییە هێزەكانی پێش����مەرگە
لەپێش����ڕەوییەكانیان ب����ەردەوام بوون و 10 گوندی دیكەیان ئازاد كردووەو هێش����تا پێنج گوندی كوردی و زۆربەی گوندە عەرەبییەكان هێش����تا داعشی تێدایە ،كە نزیكەی 36گوند لەش����ارەدێی قەراج و 17گوند لەمەخموورو دوو گوند لەش����ارەدێی گوێڕ لەژێر دەس����تی داعشدا ماوە". س����ەبارەت بەرزگاركردن����ەوەی ت����ەواوی گوندەكان����ی دەڤ����ەری مەخموور ،رەش����اد خ����در بەرپرس����ی كۆمیت����ەی مەخم����ووری یەكێت����ی پێی وای����ە "رزگاركردن����ی تەواوی گوندەكان����ی مەخم����وور دڵنەوای����ی زیات����ر دەدات بەهاواڵتییانی مەخموور بەمەبەس����تی گەڕانەوەیان بۆ مەخموورو دوورخس����تنەوەی هەرەش����ەو مەترس����ییەكانی داعش لەس����ەر
ناوچەكە" .رەشاد خدر گوتیشی "لەناحیەی ق����ەراج بەك����ۆی گوندەكانیی����ەوە 20خێزان نەگەڕاوەتەوەو زۆربەی گوندەكانی سەنتەری مەخمووریش لەدەرەوەی دەس����ەاڵتی هێزی پێش����مەرگەیە ،بۆیە پێویس����تە پەلەبكرێت لەئازادكردنەوەی ئەم گوندانە چونكە وەرزی دروێن����ە نزی����ك بووەت����ەوەو كار وا ب����ڕوات جوتیارانی مەخموورو ق����ەراج بێبەش دەبن لەدانەوێڵە". جێگەی باس����ە لەك����ۆی 203گوندی قەزای مەخم����وور زیات����ر ل����ە 60گوندی����ان لەژێر دەستی چەكدارانی تیرۆریستی داعش ماوەو بەگوێرەی لێدوانەكانی بەرپرسانی مەخموور داعش ل����ەو ناوچەیە توان����ای هێرش كردنی نەماوە.
لەگوێڕ چوار بۆمبی چێندراو پوچەڵ دەكرێتەوە
محێدین گوێڕی
كۆلیژی پەروەردەی مەخموور داناخرێت كارزانی مامەندپیران دوای ئازادكردنەوەی مەخموور لەدەستی داعش ،لەئێس���تاد دەنگۆی ئەوە هەیە
بەم هۆی���ەوە كۆلیژەكەی مەخموور كە هەردوو بەشی كوردی و عەرەبی كۆلیژی پ���ەروەردە لەخۆ دەگرێ���ت دابخرێت، بەاڵم سەرۆكی زانكۆی سەاڵحەدین ئەو
دەنگۆیە رەتدەكات���ەوەو بەم زووانەش لەكۆلیژەكە دەست بەدەوام دەكرێتەوە. د.ئەحم���ەد دزەیی س���ەرۆكی زانكۆی س�ڵ�احەددین ئەو دەنگۆیانەی لەس���ەر داخس���تنی كۆلیژەكەی مەخموور هەیە رەت���ی دەكات���ەوەو لەلێدوانێكی���دا بۆ (دەنگی مەخموور) رایگەیاند "كۆلیژی مەخم���وور ب���ۆ ئەمس���اڵ دەوام تێیدا بەردەوام دەبێت و ناگوازرێتەوە ش���اری هەولێر ،ئ���ەو دەنگۆیانە راس���ت نین، ئێمە تەنها بۆ ئەوەی رەوش���ێكی ئارام ب���ۆ قوتابی���ان لەئەزموونەكانی خولی دووەم دابین بكەی���ن ،ئەزموونی خولی دووەمم���ان ب���ردە هەولێر" .س���ەرۆكی زانكۆی س���ەالحەدین گوتیشی "لەگەڵ هاتنەوەی وەرزی خوێندنی ئەمس���ااڵ، دووب���ارە زانكۆكە دەكرێت���ەوە بەرووی قوتابی���ان و خوێندن تێی���دا بەردەوام دەبێت".
دەكەین ،هەموو ه����ەوڵ و توانای خۆی بخات����ە گ����ەڕ بۆ پاڵپش����تی م����اددی و مەعن����ەوی كوردان����ی رۆژئ����اوا كەتاكو ئێس����تا هەنگاوەكان بەسس����تی دەڕوات و كاریگ����ەری پەیوەندییەكانی توركیای پێوە دی����ارە ،بۆی����ە وەك هاوواڵتیانی ق����ەزای مەخم����وور لەپاڵ پش����تگیری و خەمخ����ۆری برایانم����ان ل����ە رۆژئاوای كوردستان داواش لە سەرۆكایەتی هەرێم و پەرلەمانی كوردستان دەكەین بەپەلەو بەكردار كۆبانی رزگار بكەن. بژی كورد.. بژی كوردستان.. هاوواڵتیانی مەخموور 2014/10/9
تیرۆریس����تانی داعش دوای ئەوەی لەگوێڕو مەخموور لەس����ەر دەس����تی پێش����مەرگە تووشی شكستی گەورە هاتن و لەو ناوچانە ناچ����ار بەپاشەكش����ە ك����ران ،لەئێس����تادا هەوڵەكانیان لە پالن����ی دیكە دەخەنەكار، ل����ەدوا هەوڵیش����یاندا دانان����ی بۆمب بووە لەشەقامی سەرەكی گوێڕ لەنزیك چواڕیانی گوندی گامێش تەپە. الیەن����ە ئاگاداركردن����ەوەی دوای
پەیوەندیدارەكان لەسەر شەقامی سەرەكی (گوێڕ-هەولێ����ر) چ����وار بۆمب����ی چێندراو دەس����تی بەس����ەردا دەگیرێ����ت و پووچەڵ دەكرێتەوە ،كە هەر بۆمبێك كێش����ی 120 كیلۆگرام بووە .لەوبارەیەوە سەرچاوەیەك بۆ رۆژنامەی (دەنگی مەخموور) رایگەیاند "لەچوارریانی (گامێش تەپە) كە نزیكە لە گوندە عەرەبییەكان چ����وار بۆمب دانرابوو بەمۆبایل بەس����ترابوەوە تا لەدوورەوە ئەو بۆمبانە بتەقێننەوە ،كێشی ئەو بۆمبانەش هەریەك����ەو 120كگم ب����وو ،لەناو پووش و
پاوان ش����اردرابوویەوە" ،ئەو س����ەرچاوەیە گوتیشی "دوای ئەوەی ئەم بۆمبانە ئاشكرا كران خۆش����بەختانە هێ����زە ئەمنییەكان و ئەندازەی تەقەمەنی ه����ات و بۆمبەكانیان پوچەاڵ كردەوەو نەیانهێشت بتەقێتەوە". ئەگەرچی ش����ارۆچكەی گوێ����ڕ لەرۆژی -10 2014-8لەالی����ەن هێزەكانی پێش����مەرگە كۆنترۆلكرایەوە ،بەاڵم تائێس����تا بارودۆخی ئەم ش����ارۆچكەیە جێگیر نەبووەو نزیكەی چوار گوندی ئەم ش����ارۆچكەیە لەدەس����تی چەكدارانی داعشدا ماون.
ی ی ههمواركردنهوه موتهحیدون داوا ی 140دهكهن مادده كوتل���هی موتهحیدون بۆ چاكس���ازی ،ك ه یهكێك���ه ل���ه كوتلهكانی یهكێت���ی هێزه نیشتیمانییهكان (سوننه) ،رایدهگهیهنێت، له نێو داواكارییهكانیاندا بۆههمواركردنهوهی دهستوور ،مادهی 140ـیش هاتووه. ئهحمهد سلێمانی ،س���هركرده له كوتلهی موتهحی���دون بەماڵپەری خهندانی راگهیاند "م���ادهی 140مادهیهك���ی بۆمبڕێژك���راوه بهچهن���د بڕگهی���هك ،ك���هس رازی نیی���ه بهت���هواوی مادهك���ه ب���ه پێكهات���هی كوردیش���هوه ،چونك���ه جێبهجێكردن���ی قورس���ه" .ئهوهش���ی خس���تهڕوو ،ك���ه ئ���هو مادهی���ه ،یهكێك���ه ل���هو مادان���هی داوایانكردووه ههموار بكرێتهوه ،وتیش���ی "ههمواركردنهوهی بهپێی لێكتێگهیش���تن و رێككهوتنهكان دهبێـ لهنێوان س���هرجهم
پێكهاتهكاندا" .روونشیكردهوه ،كه زۆربه ی یاساكان بهپێی رێكهوتن و سازانی سیاسی تێدهپهڕێنرین ،وتیشی "جگه لهو مادهیه، داواكراوه دهسهاڵتی پارێزگارهكان فراوانتر
بكرێت ،بهاڵم لهم دۆخهدا ههمواركردنهوه ی دهس���توور ق���ورس دهبێت ،بۆی���ه دهبێت چاوهڕێی س���هقامگیری بارودۆخی ئهمنی بكهین".
ژمارە(23 2014/10/15 )70ی رهزبهر 2714كوردی
15 October 2014
)No. (70
(دەنگی مەخموور) لەبەر چی؟
تاریق كارێزی مەخم���وور دامەن���ی جوگرافییەكی زۆر هەستەوەر لە باشووری كوردستان پێك دەهێنێت .سەرزەمینی نێوانی هەردوو زێی گەورە و زێی بچووك ،س���ەبارەت
بە كوردس���تانی م���ەزن كەمەربەندێكی زۆر گرنگ���ە .لە چیا سەركەش���ەكانی بارزان و خواكوڕك و حەسارۆس���تەوە بیگرە ت���ا دەگاتە پێدەش���تی قەراج، پردە جوگرافیایەكە باش���وور و باكوور و رۆژهەاڵتی كوردس���تان پێكەوە گرێ دەدات .ئ���ەم جوگرافیای���ە ل���ە چیا و تەالن و دەشت پێك هاتووە .مەخموور بەش���ی دەش���تی ئەو جوگرافیایە پێك دەهێنێ���ت .ل���ە رووی س���تراتیژییەوە دەڤەری مەخم���وور تەواوكەری هەردوو دەڤەری چیا و تەالنەكەیە .پەیوەند بەم باس���ە ،ئەگەر بە 69ژمارەی رابردووی (دەنگ���ی مەخم���وور)دا بچینەوە ،دوو شتمان بۆ ئاشكرا دەبێت: یەك���ەم :ئ���ەم رۆژنامەیە بەو س���ەدان الپەڕەی���ەی ژمارەكان���ی راب���ردووی خۆی ،دنیای���ەك زانیاری���ی گرنگی لە هەمەجۆر ب���واردا باڵو كردووەتەوە ،كە لەباری���دا هەیە ببێتە ب���ەردی بناغەی ئینس���كلۆپیدیایەك لەب���ارەی دەڤەری مەخموورەوە.
ك و ت ك
دهنگی مهخموور
* هەیە دانیش���تووی هەولێرەو ناوی خ���ۆی لەقەرەبووی یەك ملیۆن دیناری نووسیوە ،هەشیانە تەقەی لەخەڵكی سڤیلی مەخموور كردووهو ئێس���تاش داوای قەرەبووی یەك ملیۆن دیناری دەكات ،خۆ هەشیانە لەساڵی 1980ەوە مەخمووری جێهێشتووە( .كەس بەكەس نییە!) * لەدوای چۆڵكردنی مەخموورو هاتنی داعش بۆ مەخموور ،موزایەدەی زۆرم���ان بینی ،دیمانەی هەر كەس���ێك دەكەی���ن دەڵێت ئەمن ئاخیر كەس بووم لەمەخموور رۆیشتم ،هەشبوو سەیارەی بیكاشۆی لەترسان بەجێهێش���تبوو كەچی لەمەجلیسێك باس���ی پاڵەوانێتی خۆی دەكرد، هەندێكیشیان تەقەیەكیان نەكردووە كەچی رەخنەش دەگرن( .ئەوەی لەشەڕێ نەبێت هینەكەی تیژە). * هەن���دێ بەرپرس���ی حیزبی و حكوم���ی خەڵكانێ���ك هاندەدەن و پش���تگیریان دەكەن بۆ جنێودان و گاڵتەك���ردن بەخەڵك ،بەتایبەت لەفەیس���بووك هەی���ە جنێو بەخەڵك دەدات كەچ���ی هەندێ بەرپرس الیك و كۆمێنتی بۆ دەكەن و دەستخۆشی لێدەكەن ،بەداخەوە شەڕی مەخمووری بەمەخمووریان دەكەن و خۆشیان لێ بێتاوان دەردەهێنن. (دەك رووتان رەش بێت!). * لەزۆر ش���وێن بەنزین و سوتەمەنی فرۆشراوە بەچەكدارانی داعش، تەنان���ەت بەرپرس هەب���ووە بازرگانی لەگەڵ داع���ش كردووە ،كەچی لێپرس���ینەوەیان لەگەڵدا نەكراوە ،بەرپرس���یش هەب���وو لەمەخموور كەمتەرخەمی زۆری كردووە كەچی تەنها سزایەكەی ئەوەبووە رەوانەی ماڵەوەیان كراوە( .ئیتر بۆ دواوە) * دوای ئ���ەوەی بەرپرس���ێكی حیزبی بڕیاری ئ���ەوەی دابوو بچێتە راهێنانی لەشجوانی ،كەچی لەهۆلی لەشجوانی لەجیاتی ئەوەی خۆی ئاس���نەكان بەرزبكاتەوە بە پاس���ەوانەكانی بەرزكردبوەوە( .س���تۆپ ستۆپ جەنابی بەرپرس!). * سااڵنێكە دەڵێین عەرەب سەروەت و سامانی كوردان تااڵن دەكات، كەچی لەدوای ئازادكردنەوەی مەخموورو قەراج ژمارەیەك لەهاواڵتییان ك���ە هەندێكیان لەهێ���زی ئەمنیش كاردەكەن بەداخ���ەوە ماڵی چەند عەرەبێكیان تااڵن كردووەو هەیە دەڵێن هەموو ش���ەو دوو وەرەقە تا 5وەرەق���ە لەو تااڵنكردنە قازانج دەكەی���ن( .نابێ هێزە ئەمنییەكانی مەخموور لەوكارە بێدەنگ بن) * كارمەندێكی رۆژنامەكەمان تائێس���تا نزیك���ەی 500هەزار دیناری غەرامەی هاتووچ���ۆی لەرێگای ماڵی خەزووری لەس���ەر تۆماركراوەو چەند جارێكیش تووشی رووداوی هاتوچۆ بووە( .دەڵێن جەڕەی ئاوێ لەرێی كانی دەشكێ). * زانیتم���ان مامۆس���تا ل���ە قوتاب���ی دەدات و هەندێجاریش قوتابی لەمامۆس���تای داوە ،ب���ەاڵم ئەمج���ارە لەمەخم���وور بەپێچەوان���ەوە بەردەس���تێكی قوتابخانەیەك بە كۆبال لەبەرێوەبەری قوتابخانەكەی دەدات و سەری ئەو مامۆستایە دەشكێنێت( .ئاخیری خێربێت)
دووەم :ستافی ئەم رۆژنامەیە رەنجێكی فەرهادانەی���ان داوە ب���ۆ رازاندن���ەوەی مێ���ژووی رۆژنامەگەری���ی ك���وردی بە ئۆرگانێكی زیندووی لۆكاڵ ،كە بووەتە زمانحاڵی دەڤەرێكی گرنگی كوردستان. دەچوون���ی (دەنگ���ی مەخم���وور) لە نەخشەی بزاڤی رۆژنامەوانیی كوردیدا، س���ەروەرییەكی شایس���تە و سەنگینی كولتووریی���ە .ئەو رۆژنامەی���ە بووەتە چاودێری بەرژەوەندی و دۆخی گشتیی ئەم دەڤەرەی ،كە یەكەم ش���وێن بووە تیخی تەعریبی گەیشتووەتێ .لە رووی قوربانی دانیش���ەوە ،هەردەم پێشەنگی ناوچەكان���ی دیكە ب���ووە .مەخموور لە رابردوودا باجی قورس���ی ناسنامەكەی داوە ،لە س���اڵی 1991دا رژێمی بەعس لە تێكڕای پارێزگای هەولێر كش���ایەوە، بەاڵم چنگ���ی لە مەخموور قایمتر كرد. لە نەوەدەكانی سەدەی رابردووشدا هەم ب���ە فەرمی لە هەولێ���ری دابڕی و هەم خستییە بن شااڵوی تەعریبەوە .رژێمی س���ەدام بە داگیركردنی ئەم دەڤەرە و
گۆڕینی دیموگرافیاكەی ،مەبەستی بووە كورد لە هەرێمی چیادا ئابڵووقە بدات، لە هەمان كاتدا مووسڵ بكاتە پاڵپشت بۆ ش���ااڵوی تەعریب كردنی كەركووك، بە بێ داپچڕینی مەخموور ئەو پاڵپشتە هیچ بەهایەكی نەدەما .لە رووی سامانی سروشت و كش���توكاڵەوە ،بە جێبەجێ كردنی پ���رۆژەی ئاودێ���ری ،مەخموور لەباریدا هەیە ببێتە س���ەبەتە خۆراكی باشووری كوردس���تان .بە رەچاوكردنی ئ���ەو وردە زانیاریی���ەی خس���تمە روو، دەزانی���ن پرس���ی داكۆكی ك���ردن لە ناس���نامەی دەڤەری مەخم���وور چەند گرنگ و هەس���تەوەرە .لەبەر ئەوەش���ە ك���ە هەبوونی ئۆرگانێكی وەك (دەنگی مەخموور) كارێكە زۆر لە جێی خۆیدایە. پێشم وایە ئەو پێشمەرگانەی لە پشتی ئەم پرۆژە و ئۆرگانەوەن ،سەروەرییەكی گەورە و ناوبانگی شایس���تە بۆ خۆیان دەنووسنەوە .غەفوور مەخمووری وەك س���كرتێری (ی ن د ك) كە پشتگیریی ل���ە دەرچوون���ی (دەنگ���ی مەخموور)
ك���ردووە ،كارێك���ی زۆر بەجێ���ی ك���ردووە. هاوكات بەختی���ار پااڵنی كە وەك سەنووسەر ئەركی دەركردن���ی رۆژنامەك���ەی گرتووەتە ئەستۆ ،ئێمەی رۆژنامەنووس���ان دەزانین چ ئەركێك���ی پڕ لە زەحمەتی و ماندوو بوونە .رەنگە س���ەروەریی دەركردن���ی رۆژنامەیەك���ی تایبەت بە مەخموور ب���ۆ بەختیاری رۆژنامەنووس وزەیەك���ی یەكج���ار بەتی���ن بێت ،كە ب���ە دەرچوونی ه���ەر ژمارەیەكی نوێی رۆژنامەكە ئارەقەی ماندوو بوونەكەی ،بە ئۆخەی الپەڕە گەش و دەوڵەمەندەكانی بس���ڕێتەوە .ب���ۆ رۆژنامەن���ووس هیچ ش���تێك هێندەی كاركردنی بەرهەمدار مای���ەی خۆش���ی و جێی س���ەربڵندی نییە .دەش���كرێ بپرسین :ئەرێ بەر لە (دەنگی مەخموور) نەخش���ەی كاروانی رۆژنامەگەری���ی كوردی ل���ەو دەڤەرەدا چیمان پیش���ان دەدات؟ وەك من بزانم
2
ئ���ە م دەنگ���ە ت���ا ئ���ەم كات���ە، بڵندتری���ن و بەرینترین دەنگی مەخموور بووە ،خۆ ئەگەر بەخت یار بێ���ت ئەم رۆژنامەیە تا س���ااڵنێكی درێژی داهاتوو بەردەوام بێت ،جێی خۆیەتی بیر لەوە بكرێتەوە گەشەی پێ بدرێت و بكرێتە ناوەندێكی رۆژنامەوانی و لێكۆڵینەوە ،بە چەشنێك باوەش بۆ ل���ە ئامێزگرتن���ی بەهرە و تواناكانی ئ���ەو دەڤەر بكاتەوە ،نەمازە ك���ە دەرچوونی ( )70ژمارەی (دەنگی مەخم���وور) س���ەرمایە و ئەزموونێكی گەورە و شایانە.
قایمقامی مەخموور :دەوامی فەرمانگەكان بووە هۆی زووتر گەڕانەوەی خەڵك بۆ مەخموور راپۆرت/كارزانی مامەندپیران دوای رزگار كردنەوەی مەخموور ،ئێستا ژی���ان لەمەخموور ئاس���ایی بووەتەوەو خەڵك بەرێژەیەك���ی باش گەڕاونەتەوە س���ەر ماڵ و حاڵی خۆیان و دەستیان بەژیان لەم شارە كردووەتەوەو مەترسی داعش الی خەڵك نەماوە ،هاواڵتیان ئەو ئارامییە بۆ بوونی هێزەكانی پێشمەرگە لەدەوروبەری مەخموور دەگەڕێننەوە. مامۆس���تا یونس مس���تەفا كە پیشەی بەرگ���درووە لەمەخموور دەڵێت "خەڵك ئێس���تا زۆر گەڕاونەتەوە س���ەر ماڵ و حاڵ���ی خۆیان ،بەش���ێوەیەك ئێس���تا خانووی چۆڵ لەمەخم���وور بەدەگمەن دەس���ت دەكەوێ���ت ،ئ���ەو خانووانەی پێشتریش چۆڵ بوون ،یان خاوەنەكەی نەگەڕاوەتەوە دانیش���تووانی شارەدێی ق���ەراج تێی���دا نیش���تەجێن ،بەه���ۆی ئەوەی هێش���تا خەڵكی ئەو شارەدێیە نەگەڕاوەتەوە سەر ماڵ و حاڵی خۆی، ئەوانەشی كە نەگەڕاونەتەوە مەخموور پێشتر كارو پیش���ەیان لەهەولێر بووەو هاتوچۆی���ان ك���ردووە ،ئەوانە ئێس���تا لەهەولێ���ر م���اون" ،مامۆس���تا یونس وتیش���ی "ئێس���تا رەوش���ی مەخموور ئ���ارام بووەتەوەو مەترس���ی داعش���ی لەس���ەر نەماوە ،بەه���ۆی بوونی هێزی پێشمەرگە لەدەڤەرەكە ،تەنها بازاڕەكە وەك جارانی لێ نەهاتووەتەوە ،ئەویش بەهۆی نەهاتنی مووچەیە ،كە خەڵكی مەخم���وور زۆری مووچ���ە خۆرن ،بۆیە خەڵ���ك كەمتر لەجاران ب���ازاڕ دەكات و ناتوانێ���ت بەئارەزووی خ���ۆی پارە خەرج ب���كات ،من ئێس���تا بەرگدرووم خەڵك ئەگ���ەر پانتۆڵێكی كۆن نەبێت نای���ەت پانتۆڵێكی تر ب���كات ،یاخود ئەوانەی جل���ی كوردیان نەماوەو داعش بردوویەتی ،دێ���ن جلی كوردی بەرادان دەدەنەوە ،چونكە لەكاتی هاتنی داعش جلێكی زۆری كوردی لەالیەن داعشەوە بردراوە ،ئێستا جلی كوردی دەكەنەوە". سیروان یاسین هاواڵتییەكی دانیشتووی مەخموورەو پیش���ەی لەهەولێرە دەڵێت" ئێس���تا م���ن پیش���ەكەم لەهەولێ���رەو گەڕاومەت���ەوە مەخم���وورو رۆژان���ە هاتوچ���ۆی هەولێ���ر دەك���ەم ،ب���ەاڵم خەڵكێكی هاوشێوەی من هەیە ،پیشەی لەهەولێ���رەو ماڵەك���ەی نەهێناوەتەوەو لەهەولێر نیشتەجێ بووە ،بەاڵم خەڵكی مەخمووری���ش زۆر گەڕاونەت���ەوە س���ەر
روونكردنەوەیەك لە(سەید عەلی)یەوە دوای ئ���ەوەی لەژم���ارەی 69ی رۆژنامەی (دەنگی مەخموور) هەوالێكمان بەناونیش���انی (وەزیرە گۆرانیش س���ەید عەلی الدەبات) باڵوكردەوە ،لەروونكردنەوەیەكیدا س���ەید عەلی ئاماژە بەوەدەكات كە دەگەڕێتەوە س���ەر پیش���ەكەی و سوپاسی وەزیری ئەوقاف دەكات. لەروونكردنەوەكەیدا ،س���ەید عەلی پێش���نوێژو وتارخوێنی مزگەوتی (س���ەید عومەر) لەمەخموور دەڵێت "دوای خۆپیشاندانەكانی مەخموور ئاگادار كرامەوە كە من لەس���ەر مینبەر دوورخراومەتەوە ،بەاڵم ئێس���تاكە بەڵێنیان پێداوم كە بگەرێمەوە س���ەر مینبەرو لێرەوە سوپاس���ی تایبەتیم هەیە بۆ وەزیری ئەوقاف و كاروباری ئایینی" .لەو روونكردنەوەیەدا س���ەید عەلی ئاماژە بەوە دەكات كە "راس���تە من بەش���داری خۆپیشاندانەكانی مەخموورم كرد ئەمەش لەپێناو بەرژەوەندی گش���تی و بەهۆی كێشەی نەبوونی ئاوو خزمەتگوزارییەوە بوو ،ئەگەرچی بەبڕیارێك من لەس���ەر مینبەر دوورخراومەوە ،بەاڵم ئێس���تاكە خۆشبەختانە بەرپرسانی وەزارەتی ئەوقاف و كاروباری ئایینی بەس���نگێكی فراوانەوە هاوكارییان كردووم و هیچ كێشەیەكم لەگەڵ وەزارەتی ئەوقاف دانییەو پشتیوان بەخوا بەمزووانە دەگەڕێمەوە س���ەر مینبەر" .لەبەش���ێكی روونكردنەوەیەكەیدا سەید عەلی دەڵێت "هەروەك چۆن رەخنەم گرتووەو ئێستاش جێگەی خۆیەتی سوپاسی ئەوانە بكەم كە رەخنەكەیان لێ قەبوول كردووم".
ه بهاڵم بازاڕهكهی وهكو جارانی دوكاندارێك :مهخموور ئارام لێنههاتۆتهوه ماڵ و حاڵی خۆیان و دەس���تیان بەژیان كردووەتەوە ،لەمەخموور ژیان ئاس���ایی بووەت���ەوە ،لێ���رەش هەل���ی كار ك���ەم بووەت���ەوە ،خەڵك ه���ەر خۆ بەخۆیەتی و كەس���ی بێگانە نایەتە ناو شارەكە تا جووڵەی بازرگانی تێبكەوێت ،خەڵكیش تەنها پێویس���تییەكانی رۆژانەی خۆیان دەك���ڕن ،چونك���ە بودج���ە نەهاتووەو مووچە نییە" .س���یروان یاسین دەشڵێ "هیچ ترس���ێك لەسەر مەخموور نەماوەو دەوروبەری مەخموور هێزی پێشمەرگەی لێ جێگیر كراوەو خەڵ���ك لەوە دڵنیان جارێك���ی تر داع���ش ناتوانێ���ت بێتەوە سنوورەكە ،بازاڕو ش���ەقام و كۆاڵنەكان وەك جاران قەرەباڵغ بووەتەوە". رێب����از زی����اد گەنجێك����ی دانیش����تووی مەخم����وورە لەب����ارەی ئاوەدان����ی مەخم����وورەوە دەڵێت "هەس����ت ناكەیت مەخم����وور لەالی����ەن داع����ش دەس����تی بەس����ەرداگیراوەو خەڵكەك����ەی ئاوارەی هەولێرو شارەكانی تر بوون و شار خاڵی بوو لەخەڵك ،چونك����ە بەهەوڵی هەموو الیەك زوو توانرا چەكدارانی تیرۆریس����ت لەناوچەك����ە دەرپەڕێنران بۆ دەوروبەری مەخموورو زوو زوو پێشمەرگە هێرشیان
ب����ۆ دەبەن و گوندەكان ئ����ازاد دەكەن، ئێس����تا خەڵكێكی زۆر گەڕاوەتەوە سەر ماڵ و حاڵی خۆی ژیانێكی ئاسایی وەك جاران بەڕێ دەكەن و دڵنیان جارێكی تر داع����ش ناتوانێت بێتەوە هێرش بكاتەوە سەر ئەو ش����ارە ،چونكە هێزێكی زۆری پێش����مەرگە س����نوورەكانی مەخمووری كۆنترۆڵ ك����ردووەو لێی جێگیر كراون"، ئەو گەنجە دەشڵێ "شەوانە شەقامەكان پڕ دەبن لەگەنج و كافتریاكان تادرەنگانی شەو كراوەن و خەڵك سەردانیان دەكەن، تەنیا هەلی كار ئێستا كەم بووەو خەڵك كەم خانوو دروست دەكات و كارگەكان و پیشەسازی بیناسازی تارادەیەكی زۆر وەستاوە ،ئەویش بەهۆی ئەوەی بودجە نییەو مووچ����ە نەهاتووە ،ئەگەر بودجە هەبوایەو مووچە كێشەی نەبووایە ئێستا لەو بوارەش كێش����ەی كەمی كار سەری هەڵن����ەدەداو كارگەكانی گەچ و بلۆك و بازرگانی پیشەس����ازی دەكەوتنەوە كارو كرێكاران بێكار نەدەمانەوە". لەالیەن خۆیەوە (ئیبراهیم ش���ێخەڵاڵ) قایمقامی ق���ەزای مەخم���وور لەبارەی رەوشی ئێستای مەخموورو گەڕانەوەی رایگەیاند "رەوش���ی مەخموور ئێس���تا
تارادەیەك���ی زۆر ئارام بووەتەوەو ژیان لەم شارۆچكەیە ئاسایی بووەتەوە ،لەم ماوەیەدا كاری هێزەكانی پێش���مەرگەو فەرمانگە حكومیی���ەكان توانی هاوكار بێ���ت ب���ۆ دڵنیایی خەڵ���ك و ئەمن و ئاسایش���ی ش���ارۆچكەكە ،ئێس���تاش رەوشی ناوچەكە تارادەیەكی زۆر باش جێگی���رو لەبارە بۆ نیش���تەجێبوون و گەڕانەوەی خەڵك بۆ سنوورەكە". قایمقام���ی مەخموور ئاماژە بەوەدەكات كە "دەس���ت پێكردن���ەوەی فەرمانگە حكومییەكان ،بووە هۆی ئەوەی خەڵك لەم ماوەیەدا ب���ەو خێراییە بگەڕێنەوە شارەكەیان و فەرمانگەكانیش بەردەوام بوون لەپێشەكەشكردنی خزمەتگوزاری بەخەڵ���ك ،ئەمانە هۆكاری زوو ئاوەدان بوون���ەوەو گەران���ەوەی ئ���ەو رێ���ژەی زۆرەی خەڵ���ك بوون ،ئێس���تا خەڵك لەج���اران زیات���ر دڵنیایە لەرەوش���ی ناوچەكە ،بەهۆی ئەوەی ئێس���تا داعش توانای جاران���ی نەماوەو هێزێكی زۆری پێش���مەرگە هاتووەت���ە ناوچەكەو باڵو كراوەتەوە دابەش���كردن بەس���ەر گشت الی���ەك و چەك���ی زیات���رو باش���تریان لەبەردەستە".
دەستخۆشییەك بۆ فەرمانگەی ئاوی مەخموور ئەحمەد مەال ساڵح
دوای ئەوەی چەكدارانی تیرۆریس���تی داعش لەمانگی شەش���ی رابردووەوە دوور لەهەموو بەهایەكی ئینسانی ئاوی مەخمووریان بڕی و رێگ���ە ن���ادەن دلۆپێك ئاوی خواردنەوە بەرەو مەخموور بێت ،بەاڵم خۆش���بەختانە دوای رزگاركردن���ەوەی مەخموور فەرمانگەی ئاوی مەخموور لەهەوڵی جددی دابووە بۆ چارەس���ەركردنی كێش���ەی كەم ئاوی ،بۆ ئەم مەبەستە لەماوەی تەنها 25رۆژدا توانیان چارەسەری ئەم كێشەیە بكەن. هەڵبەتە دوای گرتنەوەی ئاوی مەخموور لەالیەن چەكدارانی داعش���ەوە كە س���ەرچاوەكەی لەگوندی سوڵتان عەبدوڵاڵیە زنجیرەیەك خۆپیش���اندان و نارەزایی لەش���اری مەخموور ئەنجامدرا بۆ چارەسەركردنی كێش���ەی كەم ئاوی ،بۆ ئەم مەبەستە فەرمانگەی ئاوی مەخموور بەوپەری لەخۆبوردەییەوە كاریان كرد تا ئەو بۆش���اییە پڕ بكاتەوەو س���وپاس بۆ خوا ئێستا بەشێكی زۆری كێشەی كەم ئاوی چارەس���ەركراوە ،ئەوەی جێگەی دڵخۆش���ییە بەرێوەبەری ئاوی مەخموور بەرێز كاك (غازی جەعفەر) كە كوڕی شارەكەمانەو شەوورۆژ لەخەمی ئەو كێشەیەدابووەو خۆی لەگەڵ تانكەری ئاوەكان لەكۆاڵن و شەقامەكانی مەخموور دەگەڕاو پێداویستی خەڵكی مەخمووری دابین دەكرد.
ژمارە(23 2014/10/15 )70ی رهزبهر 2714كوردی
15 October 2014
)No. (70
داعش گرێکوێرەکەی تورکیا
کامەران محەمەد عەزیز* تەنان����ەت بەش����ێکی باش ل����ە واڵتە 'داعش����خوازەکانیش' وەکو س����عودیەو قەت����ەر ،بوونەت����ە بەش����ێک ل����ە ستراتیژیەتەکەی ئۆباما بۆ 'الوازکردن و لەناوبردنی داع����ش' ،بەاڵم گوتاری تورکیا وەکو یەکێک لە زلهێزەکانی نێو ناتۆ وەکو نموونەیەکی دیموکراس����ی- رۆئاوایی باشیش لە ناوچەکە بەرامبەر رووداوە نەخوازراوەکان����ی ئ����ەو چەند مانگەی دوایی ش����ایەنی لێکۆڵینەوەی ووردە. هەڵوێس����تی س����اردی تورکیا لەسەر هەڵکش����انی و هەڕەش����ەکانی داعش ب����ۆ س����ەر هەرێمی کوردس����تان بووە جێگەی سەرس����وڕمانی هەموو الیەک، بە جۆرک بەشێکی زۆر لە گلەییەکان ب����ەرەو رووی تورکیا ئاراس����تە کران. پرس����یاری س����ەرەکی ئەوەیە بۆ چی تورکی����ا بەو ش����ێوەیە رەفتاری کرد؟ پێموای����ە ئەوە باش����ترین ب����ژاردەی
سامان قەرەچووغی س����ەرباری ئەوەی هاواڵتیانی سنوری ق����ەزای مەخموور ب����ەدەم كۆمەڵێك كێشەی خزمەتگوزاری و بەرداشی دوو ئیدارەیی هەولێرو موسڵ دەیاننااڵند، دوای داگیركردنی س����ێ بەش����ی ئەو سنورە لەالیەن تیرۆرستانی داعشەوەو ئازادكردن����ەوەی س����ەنتەری قەزاكەو ناحیەكانی گوێڕو قەراج لەالیەن هێزی پێش����مەرگەی كوردس����تان و فرۆكە جەنگیەكانی ئەمریكاو هاوپەیمانەكانی خەمەكانی هاوواڵتیان����ی ئەو دەڤەرە
لێرەدا گرنگە ،چۆنیەت����ی پەیدابوون و رەگ و ڕیش����ەی بەرژەوەندییەکانە. ئەو ناسنامە نوێیە سونییە ئیسالمییە ک����ە حکومەتی تورکیا ل����ە ماوەی دە ساڵی رابردوو لە 'تەفاعول' و پڕۆسەی یەکگرتنی پێکهاتە کۆمەاڵیەتییەکانی نێ����وان ئەکتەرەکان����دا وەریگرتبوو، خاڵێک����ی بنەرەتییە لە تێگەیش����تنی رەفتارەکانی تورکیا .هیچ کات تورکیا نەیگوتووە یارمەتی ئیخوان لە میسڕ، حیزبی ئیس��ل�امی نەه����زە لە تونس، تاریق هاش����می و سوننەکان لە عێراق و س����وپای ئازاد و بەرەی نوس����ڕە و دواتر داعش لە س����وریا رەنگدانەوەی سیاسەتی س����ونییگەراکەی تورکیایە، بەاڵم فاکتەکان تەنها لە تەفاعولدا بە باش����ی دەردەکەون .لەبەرئەوە ئەگەر تورکیا پشت لە داعش بکات ،ئەسەد ئەگ����ەری زۆری هەی����ە بەهێز ببێتەوە و ئەم����ەش لە بەرژەوەن����دی تورکیادا
ئامانجەکان����ی سیاس����ەتی دەرەوەیان سیاسەتی ریالیس����تی و راشنالیستی پەیڕەو دەکەن ،ب����ەاڵم بۆچی ئەبێت پش����تگیریکردنی ئۆپۆزسیۆنی سوریا جێگ����ەی بەرژەوەندی تورکیا بێت ،لە کاتێک وەک بەش����ێک لە سیاس����ەتی سفر-کێش����ە ،ئەس����ەد یەکێک بوو لە دراوسێیە باش����ەکەی تورکیا .ئەوەی
نابێ����ت ،هەروەها بە نەچوونی بۆ نێو ه����ەر هاوپەیمانیەتێ����ک دژی داعش سەرنجی زۆری سوننەکانی ناوچەکە بۆ خۆی رادەکێشێت و بەمەش رێگایەکی باش دەبێت بۆ زیادکردنی نفوزی خۆی لە رۆژهەاڵتی ناوەڕاست .جگە لەم دوو خالەی پێشوو ،داعش یارمەتیدەرێکی باش����ی تورکیا دەبێت لە بێهێزکردنی
دەسەاڵتی کوردەکانی رۆژئاوا ،چونکە کوردەکان����ی رۆژئ����اوا ناچنە ژێر باری دەسەاڵتی تورکیا ،هەر لەبەر ئەوەش پەیوەن����دی کوردەکانی رۆژئاوا لەگەڵ پارتی دیموکراتی کوردس����تان کەوتە بارێکی نا لەبارەوە. دووەم ،باشە بۆچی تورکیا لە ماوەی دە س����اڵی راب����ردوودا کاری لەس����ەر باش����کردنی پەیوەندییەکان����ی لەگەڵ هەرێمی کوردس����تان دەکرد ،باش����تر، تورکی����ا چی لە هەرێمی کوردس����تان دەویست و دەوێت؟ ئاش����کرایە ملمالنێ����ی نێ����وان تورک و ف����ارس لەس����ەر کۆنتڕۆڵکردن����ی ناوچەک����ە ملمالنێیەک����ی مێژووی����ی چەن����د س����ەدەییە .لە چەن����د دەیەی راب����ردوودا ،پەیوەندییەکان����ی نێوان ئەو دوو واڵتە سەقامگیرییەکی باشی بە خ����ۆوە دیتب����وو ،ب����ەاڵم قەیرانی سوریا ،پێش����تریش کێشە ناوەخۆییە یەک ل����ە دوای یەکەکان����ی عێراق ،بە س����ەرەتایەکی بەرچ����اوی تێکچوونی ئ����ەو پەیوەندییەی نێ����وان تورکیا و ئێران دادەنرێت .شەڕی ساردی نێوان تورکیا و ئێران لە س����وریا دەس����تی پێکرد ،کاتێک ئێران هەموو تواناکانی خۆی خس����تە گەڕ بۆ مانەوەی ئەسەد و ،تورکیاش بۆ نەمانی ئەسەد هەموو رووەکانی خۆی بە دەرخست .ئێران بە هەموو ش����ێوەیەک لەگەڵ یەکگرتووی عێراق����ە ،ئەویش بە ه����ۆی ئەوەی کە بەردەوام لە رێگای شیعەوە دەتوانێت کۆنتڕۆڵی باش����ی ئەو واڵت����ە بکات. تورکیا ،ل����ە بەرامب����ەردا ،تەنها دوو رێگای لە بەردەم����ە بۆ ئەوەی نفوزی خۆی لە عیراق زیاد بکات؛ یەکەم ،لە رێگای س����وننەکانی عێراقەوە ،کە لە ئێس����تادا بژاردەیەکی گونجاو نییە بە
هۆی پەرتەوازەبوونی سوننە لە عێراق و لە دەس����تدانی شەرعیەتیان بە هۆی پەنا بردنیان بۆ توندوتیژیەوە .بژاردی دووەمی تورکیا ،هەرێمی کوردستانە. تورکیا دەتوانێت ل����ە رێگای هەرێمی کوردس����تاندا زۆرترین نف����وزی خۆی بەس����ەر حکومەتی عێراقی مانیفێست ب����کات .لەبەر ئەوە تورکی����ا ئامادەیە بەڵکو خۆش����حاڵە هەرێمی کوردستان دەس����ەاڵتەکانی لە سەرووی دسەاڵتی هەرێمێک����ی فیدڕاڵی ئاس����ایی بێت، ئەویش لە پێناو خس����تەنەوەی کێشە بۆ حکومەت����ی عێراقی .لێرەدا تورکیا رووبەرووی دایلەمایەک دەبێتەوە ئەیش هەرێمی کوردس����تان دەبێت تا چەند بەهێز بێت؟ تا ئاس����تی سەربەخۆیی؟ لەب����ەر ئەوەی پرس����ی دەوڵ����ەت لە باشووری کوردس����تان پەیوەندییەکی راس����تەوخۆی بە پرس����ی ک����ورد لە بەش����ەکانی دیکە هەیە ،ب����ە تایبەت لە باک����وور .لەبەر ئەوە تورکیا تا ئەو جێگەیە پش����تی هەرێ����م دەگرێت کە بەرامبەر حکومەتی عێراقی بوەستێت، بەاڵم ل����ە وێ����دا رایبگرێ����ت .هەر لە چوارچێوەی ئەو گریمانەیەدا ،تورکیا نەیویس����ت قەیرانی بودجە بە ئاسانی بەسەر هەرێمی کوردستان تێبپەڕێت، وە نەشیویس����ت داعش نەبێتە مایەی س����ەر ئێشە بۆ س����ەر هەرێم .چونکە ئەگ����ەر ئەو کاران����ەی کردبا هەرێم تا ئاس����تێکی بەرز لە سەربەخۆیی نزیک دەبۆوە. * ماس����تەر لە دیراس����اتی ئاسایش، زانکۆی کیڵ ،بەڕیتانیا مامۆس����تای زانستە سیاس����ییەکان / زانکۆی سەالحەددین توێ����ژەر ل����ە س����ەنتەری توێژینەوەی سیاسی و ستراتیژی
تورکی����ا نەب����وو ،بەڵک����و تورکیا لە بەرامب����ەر کابوس����ێک و دایلەمادایە، ناچ����ار کراوە ب����ەو ش����ێوەیە رەفتار بکات .حالەتی سیاس����ەتی دەرەوەی واڵت����ەکان حالەتێک����ی داینامیکییە، ب����ەردەوام ئەگەری هەی����ە گۆڕانی بە س����ەردابێت و گۆڕانکارییەکانی����ش واڵتەکانیان دەخەنە بەردەم ئەوپەڕی نادڵنیاییەوە .دەکرێت لە چوارچێوەی دوو خاڵدا هەڵوێستی ناڕۆشنی تورکیا لە بەرامبەر داعشدا بخوێنینەوە. یەک����ەم ،ه����ەر ل����ە س����ەرەتای خۆپیش����اندانەکانی دژی ئەس����ەد، تورکی����ا پش����تیگیری خ����ۆی ب����ۆ ئۆپۆزس����یۆنی س����وریا راگەیان����د بە ئامانج����ی هەبوون����ی نفوزێکی بەرچاو لەس����ەر حکومەتی داهاتووی سوریا. بۆچی تورکیا ئەو کارەی کرد؟ گومان لەوەدا نیی����ە تورکیا وەک����و زۆربەی واڵتەکان����ی جیهان لە بە دوا داچوونی
زیاتر بوو ئەمانەش چەند نموونەیەكن. یەك����ەم :نزیك����ەی ( )70گوندی ئەو س����نوورە تائێس����تا لەژێر دەس����تی تیرۆرس����تانەو ل����ەو ژمارەیەش ()30 گوندیان س����ەر بەس����ەنتەری قەزای مەخموورن ،بەرۆژو بەشەو هاواڵتیان گوێبیس����تی دەنگی هاوەن و بیكێسی دەبەن ،كەچ����ی داوا ل����ە هاواڵتیانی س����نوورەكە دەك����ەن بگەرێن����ەوە ناوچەكە ئارام و سەقامگیرە لە رووی ئاسایشەوە. دووەم :هاوواڵتیانی مەخموور توش����ی بارێكی خراپی دەروونی بوونە خێزان هەیە لە ماڵەكەی خۆیدا تا بەرەبەیان ئێش����كگری دەگرن نەوەك تیرۆرستان هێرش بكەنەوە س����ەر ئ����ەو قەزایەو كردەوەكانی شەنگار دووبارە بكەنەوە. س����ێیەم :ئەگەری س����ەرهەڵدانەوەی ش����ەڕی نێوان ك����وردو ع����ەرەب لەو س����نوورە هەی����ە ك����ە ماوەیەكی زۆر بوو ئەو ملمالنێی����ە نەمابوو ،چونكە بەش����ێك لە تیرۆرس����تە كوژراوەكان عەرەبی ئەو س����نوورەن ،جگە لەوەی ل����ە هەندێك گون����دو ناحی����ە ماڵ و خانووی عەرەبەكانیان س����وتاندووەو ت����ەواوی عەرەب����ەكان لەو س����نوورە دەركراون ،عەرەبەكانیش لەبەرامبەردا چەن����د خانوویەك����ی كوردەكانی����ان تەقاندۆتەوەو بە سەدان ئاژەلی مەڕو
بزنی كوردانیان تااڵن كردووە. چ����وارەم :بەش����ێك ل����ە رێگاكان����ی گون����دەكان (تی .ئێن .تی) رێژكراون و ئەگەری كاری تەقینەوەی خۆكوژی زیاتر بووە بۆ ناو س����ەنتەری قەزاكەو ناحیەكان ،بۆیە دەبێت هاوواڵتیان و هێزەكانی ئاسایش چاوكراوەتر بن. پێنج����ەم :كۆچكردن����ی كات����ی و یەكجارەك����ی بەش����ێكی زۆر ل����ە هاوواڵتیانی س����نوورەكە بۆ هەولێرو
ئاوەشی هەیە لەرووی تەندروستییەوە جێگەی گومانە. حەوت����ەم :زیات����ر ل����ە چ����وار مانگە هاواڵتیان����ی ئ����ەو س����نوورە خۆراكی وەرنەگرت����ووە، بریكارەكانی����ان حكومەتی هەرێمیش بە كیلۆ ئاردێك بەسەری نەكردوونەتەوە. هەشتەم :چەكدارەكانی داعش لەگەڵ چۆڵكردن����ەوەی س����ەنتەری ق����ەزای مەخموور چەند ئۆتۆمبیلێكی حكومیان
بەش����ێك ل����ە گوندەكان����ی ناحیەی گوێڕو س����ەنتەری قەزاكەش تا ئێستا دەرگای قوتابخان����ەكان نەكراوەتەوە، كێ لە س����اڵێكی دواكەوتنی قوتابیان بەرپرسیارە؟. دەی����ەم :ل����ە رووی ئابوورییەوە ئەو س����نورە توش����ی شكس����تێكی گەورە بووە لەبەر ئەوەی بەش����ێك لە خانوو دوكانەكانی هاوواڵتیان زەرەرو زیانی ماددیان بەركەوت����ووە ،جگە لەمەش بەش����ێك لە دوكاندارەكانی مەخموور س����وودو قازانجی رۆژانەیان پەیوەست بوو بە كریارەكانی (كەمپی پەنابەرانی باك����ووری كوردس����تان وعەرەبەكان) لەئێستاشدا ئەو كڕیارانە ناوچەكەیان چۆڵكردووە ،وەك دەزانن ئێستا وەرزی چاندن����ی دانەوێڵەی گەن����م و جۆیە، دڵنیامە تەنها زەوییە كشتوكاڵییەكانی كەندێناوە دەچێندرێت و بەشی زۆری زەوییەكانی ئەم سنوورە ناچێندرێ. جگە لەو راستیانەی سەرەوە بەدەیان كێشەو گرفتی تر بەرۆكی هاوواڵتیانی ئەو سنورەی گرتۆتەوەو لەو بڕوایەدام دوای داگیركردن����ی مەخموور لەالیەن داع����ش و ئازادكردن����ی بەش����ێكی ئ����ەو س����نوورە لەالی����ەن هێزەكانی پێش����مەرگەوە زیاتر لە پەنجا س����اڵ پرۆس����ەی گەش����ەپێدانی مرۆی����ی و ئابووری لەمەخموور دواكەوت.
تورکیا تا ئەو جێگەیە پشتی هەرێم دەگرێت کە بەرامبەر حکومەتی عێراقی بوەستێت
مەخمووری دوای داعش
" بەهۆی داعشەوە زیاتر لە پەنجا ساڵ پرۆسەی گەشەپێدانی مرۆیی و ئابووری لەمەخموور دواكەوت" دەوروب����ەری ،بە تایبەت����ی ناحیەی ق����ەراج كە بووە بە گۆڕەپانی ش����ەڕ ئەم����ەش وای كردووە نرخ����ی كڕین و فرۆش����تنی زەوی نیش����تەجێ بون و خان����وو بەش����ێوەیەك دابەزێت كە جێگای سەر سوڕمانە. شەشەم /زیاتر لە چوار مانگە بەشی زۆری گەرەكەكانی ناو قەزای مەخموور كێش����ەی ك����ەم ئاویان هەی����ەو ئەو
ب����ردووە لەوان����ەش س����ێ ئۆتۆمبیلی ئاگر كوژێنەوە ،چەن����د ئۆتۆمبیلێكی جۆراوج����ۆری بەڕێوەبەرایەتیەكان����ی ش����ارەوانی ،پاسی پەروەردە ،سایلۆ، كارەبا ...هتد. نۆی����ەم :پرۆس����ەی پ����ەروەردە لەو س����نوورە توش����ی گرفتێك����ی زۆر ب����ووە بەتایبەتی ل����ە ناحیەی قەراج ت����ەواوی قوتابخان����ەكان داخراون و
چۆن مەخموور پارێزراو دەبێت
خەلیل پااڵنی
لەبەرئ���ەوەی هەڵكەوت���ەی جوگراف���ی ش���ارەكە كەوتۆتە سەر سنووری عەرەب و دوا خاڵ���ی باش���ووری كوردس���تانە، هەمیش���ە ژی���ان و گوزەران���ی خەڵكی مەخموورو ش���ارەدێكانی قەراج و گوێڕو دیبەگە كەوتونەتە بەر مەترس���ی و لەو پێناوەش���دا مەخموور چەندین شەهیدی داوەو م���اوە ماوەش خەڵكەكەی لەالیەن رژێم���ە داگیركارەكان و بەهاوكاری هۆزە عەرەبەكان و تاقمە تیرۆریس���تییەكان، لەس���ەر زێدی خۆیان دەرب���ەدەر بوونەو دوای ماوەیەك���ی تر دووبارە خەڵكەكەی ژیانێكی سەرلەنوێی دەست پێكردۆتەوە. دواتری���ن ئ���اوارەو دەربەدەربوون���ی خەڵكیش لەو ناوچەیە لەس���ەر دەستی تیرۆریس���تانی داعش بوو ،كە هەرچەندە داعش بەو هێزە زەبەالحەیەوە نەیتوانی زیاتر لەچوار رۆژ لەش���ارەكە بمێنێتەوە،
ئەمی���ش ه���ۆكاری خ���ۆی هەب���وو كە یەكێ لەمان مەخموور پش���تی بەچیای سەركەش���ی قەرەچووغ���ەوە تون���دەو لەالیەك���ی تر بەیەكری���زی گەلی كوردو هێزەكانی پێش���مەرگەو گەریال ئیتر نەك ێ چۆك داع���ش بەڵكو هیچ هێزێك ناتوان بۆ كوردان دانەدا. رەنگ���ە داع���ش وەك س���یناریۆیەك تا ێ ماوەیەك بەردەوام بێ و كۆتایش���ی پ بهێنرێ���ت ،بەاڵم بێگوم���ان تاقمێكی تر لەژێر هەر ناوو ناسنامەیەكی تر دروست دەبێتەوەو بەردەوام ژی���ان لەو دەڤەرە رووبەرووی مەترسی دەبێتەوە. كاتێ���ك ب���ە بازگ���ەی دەرك���ی بازارگە تێدەپەڕیت ،دوو گەریال و دوو پێشمەرگە بەیەكەوە وەستاون و پێشوازیت لێدەكەن، ئومێدێك بەگیانی خەڵك دەبەخش���ن كە ك���وردان رەنگە بتوان���ن بەیەكەوە هەڵ
بكەن و هێزەكانی هەرچوار پارچە لەهەر ش���وێنێكی كوردس���تان مەترسی هەبێت بەهانایەوە بچن ،هەر ئەمەیش���ە دوژمن و ناحەزانی كوردی تۆقاندووەو كورد بەتەنیا لەس���ەر ئاستی جیهان ش���ەری تاقمێكی تیرۆریستی زەبەالحی وەك داعش لەسەر زەمین بكات و واڵتە زلهێزەكانیش بەتەنیا هێرشی ئاسمانی بكەن. بۆیە یەكدەنگی و یەكریزی و یەكهەڵوێستی كوردان بۆ رەوش���ی ئێستاو داهاتوومان زۆر گرنگەو پێویستە سەركردایەتی كورد بەرامبەر ئەو رەوشەی ئێستا بەرپرسانە مامەڵە بكەن و مێژوویەكی پر سەروەری تۆم���ار بكەن و جارێكی ت���ر بارودۆخی كورد بۆ خاڵی سفر نەگەڕێتەوە. ئەگەرچی رەوشی مەخموور ئارامەو رۆژانە هێزەكان���ی پێش���مەرگە ب���ۆ ئازادكردنی گوندەكان���ی دەوروب���ەری مەخم���وور لە
پێش���ڕەوی دان ،بەاڵم تائێس���تا مەترسی لەس���ەر مەخموور بەردەوامەو پێویس���ت دەكات بەگرنگ���ەوە بڕوانرێت���ە رەوش���ی ناوچەكەو حكومەتی كوردس���تان بەهێزی زیات���رو چەكی نوێ و ق���ورس هێزەكانی پێشمەرگە لەناوچەكە دەوڵەمەندتر بكات و مەترس���یەكان لەس���ەر ناوچەكە دوور بخەنەوە ،هەروەه���ا بەپالنێكی تۆكمەوە سنوورەكانی نێوان كوردو عەرەب قایمتر بكرێت و لەسەر ئاستی دانوستانەكانیشدا لەبەغدا س���نووری باش���ووری كوردستان دی���اری بكرێ���ت و ئەوناوچان���ە بەفەرمی بڕی���اری گەڕاندنەوەی���ان ب���ۆ بدرێت بۆ س���ەر ئیدارەی حكومەتی كوردستان ،بۆ ئەوەی بتواندرێ هێزی پێشمەرگە لەخاڵە س���نوورییەكاندا جێگیربكرێ���ن و چیت���ر ناحەزان و داگیركاران نەتوانن دزە بكەنە سەر خاكی كوردان.
3
جەمیل سنجاوی
پەیڤێك بۆ شەشەمین ساڵیادی رۆژنامەی دەنگی مەخموور ئەم����ڕۆ 2014/10/15ژم����ارە ( )70ی رۆژنام����ەی دەنگ����ی مەخم����وور كەوت����ە بەردیدی خوێنەران ك����ە هاوكاتە لەگەڵ شەشەمین ساڵیادی تەمەنی دەرچونی، شەش ساڵ بەر لەئەمرۆ رێك لەم رۆژەدا رۆژنامەنووس و نوس����ەرو رۆش����نبیرانی دەڤ����ەری مەخموور م����ژدەی دەرچوونی یەكەمی����ن ژمارەی دەنگ����ی مەخمووریان بەخوێنەران راگەیاند و تا ئەو ژمارەیەش زۆر بەدڵسۆزی و ئەمكداری و بێپچڕانەوە درێژەی����ان بەدەرچوون����ی رۆژنامەك����ە داو خزمەتێك����ی بەرچاوی����ان بەب����واری رۆژنامەگەری����ی لەدەڤ����ەری مەخموور و دەوروبەری كرد. بەم بۆنەیەوە دەستخۆشی لەسەر نووسەرو دەستەی نوسەران و پەیامنێران و تەواوی هاوكارانی دەكەم ،لەهەمانكاتدا جوانترین پیرۆزبایی ئاراستەی خوێنەرانی رۆژنامەی دەنگی مەخموور دەكەم كە لەماوەی ئەم شەش س����اڵە وەك تاكە رۆژنامەیەك لەم دەڤەرە خزم����ەت بەخوێن����ەران دەكات، هیواداری����ن بەهەمووالیەكم����ان بتوانی����ن درێ����ژە بەم خزمەتە بدەیی����ن و نەهێڵین دەڤەرەكەم����ان لەكاروان����ی رۆژنامەگەری ك����وردی داببرێت و بەڵك����و هەوڵبدەیین ببینە بەش����ێكی دانەب����ڕاو لەومێژووە پڕ سەروەرییە ،كە هەمیش����ە نەتەوەكەمان شانازی پێوەدەكات. هەرل����ەم بۆن����ەدا جێگ����ەی خۆیەت����ی زۆر سوپاس����ی ب����رای بەرێزم����ان كاك (غەفوورمەخم����ووری) بكەی����ن ،كە وەك كەس����ایەتییەكی دی����اری ناوچەكەم����ان هەر لەس����ەرەتای دەرچوون����ی رۆژنامەی دەنگی مەخموور تادوا ژمارەی كە ئێستا لەبەردەستان دایە ،بەبەردەوامی لەرووی ماددی����ەوە پش����تگیریی رۆژنامەكەمانی كردووە ،ئەمەجگە لەوەی وەك پسپۆرێك لەم بوارەدا بەپێش����كەش كردنی رێنمایی و پێش����نیاری باش رۆڵ����ی كاراو گرنگی بینی����ووە ب����ۆ پێشخس����تنی رۆژنامەكە لەهەم����وو بوارەكان����دا ،ئومێدەواری����ن نموونەی زۆربێت ،بۆ بەرەو پێش����بردنی كاروانی رۆژنامەگەری كوردی لەكوردستان بەگشتی و دەڤەری مەخموور بەتایبەتی. زۆرج����ار ب����اس ل����ەوە دەكرێ����ت بۆچی ئ����ەو رۆژنامەو باڵوكراوانەی كە پێش����تر لەمەخموور دەردەچوون ئێس����تا بوونیان نەم����اوە ؟ هەریەكەو چەن����د ژمارەیەكی لێدەردەچوو پاشان رادەوەستا ،پێم وایە بەردەوام نەبوونی هەموو ئەمانە هۆكاری خۆی هەبووە ،ئێستا كە رۆژنامەی دەنگی مەخم����وور بەبەردەوام����ی دەردەچێت و درێ����ژەی هەیە ،دەتوانی����ن هەندێك لەم هۆكارانە دەستنیشان بكەین: -1س����ووربوونی بەرێ����ز كاك (غەف����وور مەخم����ووری) لەپش����تگیریكردنی ماددی رۆژنامەی دەنگی مەخموور ،یەكێكە لەم هۆكارانەی كەرۆژنامەكە بەردەوامی هەیە. -2بێالیەن����ی رۆژنامەك����ەو بایەخ����دان بەباڵوكردنەوەی هەموو بیروبۆچوونەكان هۆكارێكی ترە بۆ درێژەدان بەدەرچوونی رۆژنامەكە. -3باڵوكردن����ەوەی وت����ارو باب����ەت و راپۆرتەكان����ی رۆژنامەی دەنگی مەخموور دەربڕی خواست و كێشەكانی هاواڵتیانی دەڤەرەكەی����ە ك����ە ئەم����ەش پاڵنەرێكی دیكەیە ب����ۆ بەردەوامی و س����ەركەوتنی رۆژنامەكە. -4بەش����داریكردن و هاوكاریكردن����ی زۆرب����ەی نووس����ەرو رۆژنامەنووس����انی دەڤەرەكە بەهەموو بیرو بۆچوونەكان بۆ رۆژنامەكە بەڵگەی خەمخۆری و دڵسۆزی و خۆشەویس����تییانە بۆ زێ����دی خۆیان، كەئ����ەوەش هۆكارێك����ی ت����رە (دەنگی مەخموور) بەدەنگی خۆیان و س����ەرجەم هاواڵتیان بزانن. لەكۆتایی����دا جارێك����ی تر شەش����ەمیین س����اڵیادی دەرچوون����ی رۆژنامەی دەنگی مەخموور لەستافی رۆژنامەكەو سەرجەم خوێنەران����ی پیرۆزدەك����ەم ،هیواخوازین بتوانیین بەپاڵپشتی هەموو الیەك درێژە بەدەرچوونی رۆژنامەكە بدەین.
ژمارە(23 2014/10/15 )70ی رهزبهر 2714كوردی
15 October 2014
سودەكانی داعش!
موحسین شوانی رەنگە پێویس���ت ن���ەكات پێناس���ەی چەتەكانی داعش بكەم ،چونكە لەماوەی سێ مانگی رابردوودا ،زۆرترین ناو بەسەر زاری خەڵك���دا هاتبێت ناوی رێكخراوی دەوڵەتی بەناو ئیس�ل�امی عێراق و شام بێت ،مانش���ێتی رۆژنامەكان ،سەردێری هەواڵ���ەكان ،گفتوگ���ۆی گەرمی رادیۆو تیڤییەكان ،س���ێرجی گۆگڵ و تویتەرو فەیس���بووك و قسەوباسی مەجلیس و بازاڕ هەر داع���ش بووبێت! ئەوان لەپڕ دەركەوتن ،لەپاڵ ناساندنی وەحشیانەی خۆی���ان ،كەللەی س���ەری مرۆڤەكانیان بەبڕاوی و بەشانازی نمایشكرد!.
تەها غەفوور ئۆمربلی بەشی دووەم دوای ئ����ەوەی بەش����ی یەكەمی ئەم بابەت����ەم لەژم����ارە 66ی رۆژنامەی دەنگ����ی مەخم����وور باڵوك����ردەوە، ئێس����تاكەش بەش����ی دووەم����ی ئەم بابەتەتان بۆ دەخەینەڕوو ،بۆ ئەوەی نەوەی ئەمڕۆكەم����ان مێژووی كۆن و رابردووی باب و باپیرانی لەیاد نەكات. با بزانین سەردەمی باب و باپیرانمان هاوس����ەرگیری چۆن ب����ووەو چۆن ئەنجامیان دواە تاوەکو گەیش����توین ب����ە ئەم����ڕۆ ،لێ����رەدا دەق����ی ئەم دابونەریتانەی کەوا هەبووە لەکاتی خۆی ئەمەش دەس����ت پ����ێ ئەکات لەکات����ی یان ئ����ەو کاتژمێرەی کەوا بووك ئەگەیش����تە پێش ماڵی زاواو بەتێرو تەسەلی بۆتانی باس ئەکەم: -1پێش ئ����ەوەی ب����ووك بگاتە ماڵ قاپێ����ك ل����ە گەنم و ج����ۆو خوردەی پ����ارە (عان����ەو فل����س) ت����ێ ئەکرا قەمیش����ێکی درێ����ژ ئەدرایە دەس����ت زاوا ،زاوا قەمیش����ەکەو قاپ����ە گەنم و جۆو پارەکەی دەست ئەدایەو ئەچوە س����ەر دیواری حەوشەکە کاتێ بووك دائەبەزی زاوا بەهێمنانەو لەس����ەرخۆ قەمیشەکەی ئەگەیاندە سەری بووك تا بزانن زاوا پی����اوەو پیاوەتی خۆی ئەسەلمێنێ بەسەر ئەم ئافرەتە دوایی قاپەک����ەی ئەرژان����دە س����ەر بووك و خەڵکەکە. ئەم���ەش مانای ئەوەبوو ئەم بووكە پێ���ی بەخێ���رو بەرەک���ەت بێت و بەخۆشی ژیان ببەنەسەر. ئیدی من���دااڵن خەریکی چوکلێت و پارە کۆکردنەوە دەبوون ،هەروەها زۆر ئەچونە پێش بووك و بەربووك نەیاندەهێشت بچیتە ژوورەوە. -2جگە لەمەش نەریتێکی قێزەوەن هەبوو لەناو کوردەواری کۆن ئەویش ئەوەبوو پارچەیەك قوماشی سپی ئەدرا شەو لەکاتی بە زاوابوو بووك لەژێری خۆی دابنێ تاوەکو کچاتی بس���ەلمێنێ! لێرە زیاتر باسی ئەم
داع���ش دڕەندەتری���ن و ناش���یرینترین و قێزەوەنتری���ن گروپ���ی چەكداریی���ە كە مرۆڤایەتی لەس���ەدەی بیس���تویەك بەخۆیەوە دیبێتی! .ئەوان تیرۆریس���تی راس���تەقینەن! گەر زیانەكانی دەس���تی چەكدارەكان���ی داعش بژمێری���ن تەواو نابێ���ت ،ب���ەاڵم كارە قێزەونەكانی ئەم رێكخ���راوە تیرۆریس���تە راس���تەقینەی هەندێ دۆس���ت و دراوس���ێ و دوژمنی ب���ۆ دەرخس���تین ،ئەگەرچ���ی داع���ش دروس���تكراوی دەس���تی هەندێ واڵتی هەرێمی بەناو دۆس���تی ك���وردە ،بەاڵم دەركەوت بۆمان كە داعش بووە هۆكاری دووبارە بەهێزكردنەوەی هەست و سۆزی نەتەوایەتی كورد ،هێڕشی داعش بۆسەر موسڵ و شەنگاڵ و مەخموورو جەلەوالو كۆبانێ مەترسی بۆسەر عەرەب و كوردو موس���ڵمان و مەس���یحی و ئێزی���دی و شەبەك ..ئەوەندە دڕندانە بوو پیرۆزی و س���نووری ئای���ن و ئاین���زاو نەتەوەو ناوچەگەرێت���ی بەزان���دو هەمووی لەنێو بازنەیەك كۆكردەوە ئەویش ش���ەڕی دژ بەداعش و بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر. س���وودی پەالمارو هێرشەكانی داعش بۆ كورد یەكریزی و یەك وتاری و پاڵپشتی نێونەتەوەیی و دەرخس���تنی كورد وەك میللەتێك���ی ئازادیخ���وازو ئاش���تیخوازو دیموكراس���ی ،ك���ە باوەش ب���ۆ هەموو ێ پێكهاتەكانی دیكەی عێراق دەكاتەوە بەب جیاوازی ،هەم���وو دەتوانن لەژێر بەیداخ
و خ���اك و خەڵكی هەرێمی كوردس���تان بژین .لێرەدا كۆمەڵی لەسودەكانی داعش بۆ ئێمەی ك���وردو بەتایبەتی لەدەڤەری مەخمووردەخەمەڕوو: -1داع���ش ب���ووە ه���ۆی ئ���ەوەی كە هاواڵتییانی مەخموور لەكۆڵ ئاوی پیسی نەش���یاوی زێی دیجلەو لەكۆڵ پرۆژەی كۆنی (س���ولتان عەبدوڵاڵ) ببنەوە ،كە ئێس���تا بوینەتە خاوەنی پرۆژەی ئاوی خۆمان لەبناری چیای قەرەچووغ. -2داعشەكان رووی راستەقینەی عەرەبە شۆفینیەكانی دەوروبەری مەخمووریان بۆدەرخس���تین ،كە بەش���ێك لەكوردو هەندێ حی���زب بە (ب���را عەرەبەكان) ناویان دەبردن و دیوەخانانەیان بۆ بڕی بوونەوە. -3هێرش���ی چەكدارانی تیرۆریس���تی داع���ش ،ئازایەت���ی هەن���دێ فس���فس پاڵەوان���ی ناو هێزی پێش���مەرگەی بۆ ئاشكراكردین ،كە ماوەی چەندین ساڵە بودجەیەك���ی زۆر لەپ���ارەی حكومەتی هەرێمی بۆ خ���ەرج دەكرێت و چەندان پێشمەرگەی بندیواری لەخزم و كەسی لەخ���ۆی كۆكردبۆوەو ش���انی پڕبوون لەئەس���تێرەو داڵ و خۆدەرخس���تنیان لەپرس���ەو بۆنە ئاینی و كۆمەاڵیەتی و نیشتمانییەكان. -4یەكێك���ی ت���ر لەهۆكارەكانی داعش ك���ە دواتر بەس���وودی مەخموورییەكان ش���كایەوە ئاوارەبوون���ی دانیش���توانی
ئ���ەم ش���ارۆچكەیە ب���وو بۆ ش���اری هەولێ���رو دەورووب���ەری ،ك���ە ب���ووە ه���ۆی قوڵتركردنەوەی خۆشەویس���تی مەخموورو خەڵكەكەی و ئاش���كرابوونی دۆس���تایەتی و خزمایەتی ئەوكەسانەی لەش���ێنەیی هەر بەووت���ە دەرگای دڵ و ماڵی���ان بۆ دەكردین���ەوەو دواتریش وادەرنەچوو!. -5هێرش���ی داعش بۆس���ەر مەخموورو ق���ەراج زیرەك���ی دانیش���توانەكەی دەرخس���ت ،ك���ە چەن���د رۆژێ���ك بەر لەهاتن���ی تیرۆریس���تەكان ژن و منداڵەكانیان گواس���تەوە بۆ دەرەوەی مەخم���وور ب���ۆ ئ���ەوەی ش���ەرەف و
ناموسی نەكەوتنە دەست چەكدارەكانی داع���ش ،مەخمووریی���ەكان نەچوون���ە كەمپ و لەسەر شۆس���تەو شەقامەكان س���واڵ ودەرۆزەیان نەك���رد ،ئەوانیش وەك ئاوارەكان���ی ت���ر ملیۆنێك دیناری قەرەبووی ئاوارەییان وەرگرت لەپارەی عێراق ،ك���ە س���ەرەتا دەیانگووت ئەم قەرەب���ووە مەخموورییەكان ناگرێتەوە، ب���ەاڵم مەخمووریی���ەكان لەهەولێ���رو لەب���ەردەم هۆتێل���ی ش���یراتۆن بەیەك دەنگ خۆپیشاندانیان كرد. -6سوودێكی تری داعش بڕینی ئیفادی هەندێ لەسەرپەش���تیارانی پەروەردەی مەخموورب���وو كە مانگان���ە پارەیەكی
)No. (70
4
زۆریان حەپەل���وش دەكرد بەبیانووی سەردانی قوتابخانەی گوندەكان. -7هێرشی چەكدارانی تیرۆریستی داعش ( )480مامۆس���تاو فەرمانبەری عەرەبی دامەزراوی س���ەرمیالكی پ���ەروەردەی مەخموور لە دەوام دوورخس���تەوە ،كە س���ااڵنە زیاتر لە چوار ملی���ار دیناریان لەپارەی كورد پێ���دەدرا ،كەچی ئەوان زۆربەی���ان خزمەت���ی بیری ش���ۆفێنی نەتەوەیی عەرەبیان دەكرد لەگوندەكان، كەئێس���تا لەژێردەس���تی داع���ش دان، بەداخ���ەوە ئ���ەوان لەس���ەر میالك���ی دەرچوانی خەڵكی مەخموور دامەزراون و ب���ێ ئ���ەوەی خزمەتی یەك وش���ەی كوردی بكەن ،ئەمە جگە لەفەرمانبەرە عەرەبەكانی فەرمانگەكانی تر. -8پێش داعش ( )8هەش���ت سەموون بەهەزار دیناربوو كەچی ئێس���تا ()10 سەموون بەهەزار دینارە!. -9دواجار داعش بۆ هەموومانی سەلماند كورد دوژمن و دۆس���تی زۆرە ،پێویستە لەمەودوا بیانناس���ێ و مامەڵەی دۆست ودوژمنیان لەگەڵ���دا بكات ،وەكو كورد دەڵێ���ت :كوڕی خ���ۆی نەكاتە قوربانی كچی خەڵكی و لەقەدەر بەڕەكەی خۆی پێی رابكێش���ێ و یەكری���زی و برایەتی ك���ورد لەس���ەرووی بەرژەوەندیەكانی حیزب دابنێ ،چونك���ە كە داعش هات جیاوازی نەك���رد لەنێوانمان ،بائێمەش چیتر ناكۆك نەبین.
هاوسەرگیری لە كولتووری كوردەواریدا نەریتە قێزەوێنە ناکەم ،بەالم ئێستا زۆر زۆر کەم بوە ،ئەگەر لە هەندە شوێنی دوور مابێتەوە بەئیزنی خوا ئەمەش بن بڕ ئەبێ. -3لەوە س���ەیرتر ئ���ەوە بوو کاتی خۆی خانووبەرە وەکو ئێستا نەبوو بەڵک���و خانووی جەزی���ری هەبووە دەرگا هەر بەنەبوون حیساب دەکرا بەدارو تەنەکە دروس���تیان دەکرد. بووك و زاوا هێشتا رۆژ ئاوا نەدەبوو لەژۆرێ ئەک���ران و یەکێك دەچوە س���ەربان و را ئەوەس���تا بەخۆو بە تفەنگ���ەوەو دووکەس���یش لە پێش دەرگا را ئەوەس���تان ..ئەمە بۆچی ب���وو؟؟ بۆ ئەوەی ئەم دووکەس���ە پەلە لە زاوا بکەن زوو بەزاوا ببێت و بلێنە ئەوەی س���ەرخانی ئەویش تەقە بکا بەسەر گوندی ئەوا بەزاوا بووە چەن���دی زوو ب���ە زاوا بوایە ئەوە زۆر پەسەند بوو ،بەاڵم ئەمن ئەلێرە دەڵێ���م قوربەس���ەری زاوا دووکەس لەپێ���ش دەرگا چاودێری بکەن و یەکێکیش دەس���تی لەسەر پ���ەال پیتک���ەی تفەنگ بێ���ت ئەوا چ���ۆن بەزاوا ئەبێ���ت ..لەو زەمانە (لەماڵەوە ئەگ���ەر منداڵەکەی ناو النک بزانێ بەخەبەرە دەس���تی شل ئەبێت لەم بەزم و رەزمە). خۆ ئەگ���ەر ژن بەژن���ی بایە ئەمە کارەس���اتێکی زۆر گەورەب���وو یەکجار ئەب���وە رکاب���ەری کامیان زووتر بە زاوابوایە تفەنگ بەس���ەر ماڵەکەی تردا ئەهاوێش���ترا ،ئەمە ئەبوە ش���ەرمەزاری ئەویتر ،بەاڵم شەرمەزاری نییە ئەوکاتی ئەوهابوو، ئ���ەم نەریت���ەش ب���ەرەو کۆتاییەو
نامینێ. –٤لەپ���اش تەواوبوون���ی بەزم و رەزمی ب���ەزاوا بوون چ���ی ئەکرا، ب���ۆ بەیانیەک���ەی خ���اوەن بووك (مال���ی زاوا) ئاوێنەی بچوك هەبوو دەسەس���ر گۆری���ە و کل و کل���دان دەک���ڕا ئامادەبوو ئەوەی بچوو بایە سەر ئەم زەماوەندە ئەمە بەشێکی هەبوو لەم کەل و پەالنەی باسمان کرد ،بەالم ماڵی بووکەکە خەنەیان دەکڕی و پێش بگواسرێتەوە بەسەر ماڵەکان دابەشیان دەکرد بۆ ئەوەی رۆژی زەماوەند دەس���ت و پێیان لە خەنە بنێن. -٥منداڵێکی ساوایان دەهێنا ئەیان خس���تە باوەش���ی بووك بۆ ئەوەی نەخش���ەی مندال بونیان بۆ ئەکرد کەوا وجاخ کۆر نەبێ . –٦کچەکانی کە شویان نەکردبوو یەك یەکی پ���اڵ پیوە ئەنا بۆ الی بوک ئەویش ش���ەپەکی ئەگەیاندە ناو ش���انی کچەکان بۆ ئەوەی زوو بەختیان هەلسێ و شوو بکەن. هەفتەکی پ���ێ ئەچوو ماڵی کچەکە ئەهاتن بۆ سەردانی کچەکەیان. – ٧ب���ەاڵم ش���تێکی زۆر خ���راپ هەب���وو لەوکاتی ئەوی���ش ئەوەبوو دایکی کچەکە ئامۆژگاری کچەکەی ئەک���رد ،ب���ەاڵم چ ئامۆژگاریەک.. ئامۆژگاریەک���ی تف���ت و تاڵ چۆن ب���ەرەو هەلدێ���ری هاوس���ەرگیری و خێزانی ،ب���ەالم هەموو دایکێک ن���ا ئەوکات���ی دایک���ی هۆش���مەند هەب���وە بەرژەوەندی کچەو کورەیان دەویست ،بەاڵم ئەوەی بەرژەوەندی نەئەزانی دەیگۆتە کچەکەی نەکەی
خۆت بدەیە دەست ئەم کورە هەتا پێ���ت دەکرێ مە هێلە بە زاوا بێت، باشە ناهێلی بە زاوا بێت بۆچی ئەم کچەت داوەتێ؟. زۆر کەسان هەبوون هەر لە شەوی یەکەم ئەم هاوسەر گیریە پوچەلی پێ ئەکرا لەس���ەر ئامۆژگاری دایك وە هەروەها الیەنی کورەش هەبوون لەم ش���ێوەیە ئەیانگ���وت کوڕم بۆ ئەوەی س���امت هەبێ لەسەر ئەم ژن���ە هەرچویە ژورێ ب���ۆ زاوابوون دوای تەواوب���وون لێ���ی دە! ،ب���ۆ ئەوەی چاوی بشكێ ئەمە زۆر کوڕ هەبوو نەرمونیان بوو بەگێی ژنەی نەدەک���ردو زۆر هەب���وو عەقلیەتی وەک���و ئ���ەوان ب���وو وای دەکردو قەیرانی دروس���ت دەکرد ،ئەمە بوو بەش���ێوەیەکی کورت و ئەوەندەی لێمان زانی بێت باسمان کرد. – ٨لەکات���ی ئەم بابەتم ئەنوس���ی ب���رای بەرێ���زم کاك بایەزید بلباس دۆس���ت و برای بەرێ���زم میوانم بوو لەگ���ەڵ خۆی ئەم کتێب���ە بەنرخەی ب���ۆم بە دی���اری هێنابوو بەراس���تی جێی فەخرو ش���انازی بوو زۆر پێی دلخۆش بووم و ئەم هەڵەم قۆستەوە ک���ەوا بابەتەکەمی پ���ێ برازێنمەوە وە ئەمەش ل���ە ناوەرۆکی بابەتەکە، بەالم من ش���ارەزایم ب���ەم گۆرانی و هەلس���وکەوتی ش���ایی و زەماوەند نەبوو گورانیەکان���م نەئەزانی ،بەاڵم ئەم کتێبە دەرفەتێکی زۆر باشبوو بۆ ئەوەی هەستم بەنوسینی تەوەرەکانی بوك گواس���تنەوەی کوردەواری کۆن پێ نەدەکرد ،ئەم کتێبەش بەناوی (گۆرانی فۆلکلۆریی دەشتی هەولێر)
لەکۆکردنەوەو ئامادەکردنی (حاجی سعدالله ش���ێخانی)یە ،كەلێرەوە زۆر س�ل�اوو رێزم هەیە بۆی ئیشااڵ ئەم ماندووبونەی بەالش ناچێ لەپێناوی کلت���وری ک���وردو کوردس���تان کەوا لەبی���ر نەکرێت نەوە ل���ە دوای نەوە بگۆترێتەوە ئەمەش پاشکۆی بەشی دووەمی هاوس���ەرگیری لە کلتوری کوردەواری. -1لەپێ���ش بووك ئ���ەم هۆنراوەی بووك گواستنەوەیان دەگوت: هەس����پانە هەس����پانە ....دەالل����ێ بووکێ نێوچەوان����ی پان����ە .....دەالل����ێ بووکێ بووکم����ان گەل����ە جوانە...دەالل����ێ بووکێ -2لەکاتی س���واری ئەسپ ئەکرێت دەیگوازنەوە بۆ ماڵی زاوا ،کۆمەلە کچەك دەست دەکەن بە گوتنی ئەم گۆرانیە: بێنە دەر بێنە دەر دەاللێ بووکێ بێنە دەر لە خانێ دەاللێ بووكێ زاوای بێنە ژوانێ دەاللێ بووکێ بوکامە بوك نییە دەاللێ بووکێ زاوا بەدرێ نیە دەاللێ بووکێ – ٣کاتێ کە بووڵ لە والخ س���وار دەکرێ و ب���ەرێ دەکەوتن لە رێگا ئەم گۆرانیانەیان دەگوت:
ماینێ بوکێم شێتە .....بوکێ بردمان دێ بەدێ یە .....بوکێ قۆناغمان پر دێیە .....بوکێ خۆربەسەر داکێیە ....بوکێ –٤کە بووك لە والخ دادەبەزێندرێ دەگاتە نزیك م���اڵ و ئەم گۆرانیە دەگوترێ: بووکانە بووکان دەاللێ بوکێ بووکمان گەلێ جوانە دەاللێ بوکێ بە مۆری و مەرجانە دەاللێ بوکێ کەسك و سۆر لەمالنە دەاللێ بوکێ قابیل بە کورمانە دەاللێ بوکێ داکی لە جلکانە دەاللێ بوکێ ماریان بێ کابانە دەاللێ بوکێ –٥تا وەکو ب���ووك ئەگاتەوە ماڵ و ئ���ەو جێگایەی بۆی تەرخانکراوە ئەوکات���ی زەماوەندەک���ە گەرم ترو خۆشتر ئەبێ بەهەلپەرکێ و گۆرانی گوتن ئەم گۆرانیانە دەڵێن: ه����ەی ل����ە دێرێ ه����ەی ل����ە دێرێ حەمکۆ دینۆ لە دێرێ تولێت تولیا کنێرێ حەمکۆ دینۆ لە دێرێ کانیا مە ئاوا لێ خوارێ حەمکۆ دینۆ لە دێرێ پاری نەمام لی چاندی حەمکۆ دینۆ لە دێرێ بولبوال لەسەر خوواندی حەمکۆ دینۆ لە دێرێ –٦ئینج���ا ش���ێوەی گۆرانیەک���ە دەگۆرن بەم جۆرە: هەموو هەور کردن هەورۆ هەورۆ هەورۆ کیژان مەمك کردن هەورۆ هەورۆ هەورۆ کوران دەست تێ کردن هەورۆ هەورۆ هەورۆ -٧ئینجا گۆرانیەکە وای لێ دێت: لێ نارێ دێیان دێیا کەزیەك بەگورێیا ناریشیان برد بۆ مام عیسا -٨ئەگەر ماڵی زاوا لەگوندێك بێت و ماڵی بوکیش لەگوندێکی تر بێت ی���ان ژن بە ژن بێ ئەم���ە تا بوك ئەگات���ە ماڵ���ی زاوا گەنجەکان لە رێگادا تا گون���دی گۆرانیەك هەیە پێی ئەلێن (مەتارێزە) وەکو: مەتارێزە مەتا رێزە یاالله شەرە مەتارێزە هەرچی هەرێ دایکی حیزە مەتارێزە لە شیوەرێ گوللەی دیێمە پێش دووکەرێ داکی حیزە هەرچی هەرێ.. ئەم گۆرانییە دوورو درێژە بەاڵم من بەکورتی دەرم خست.
ژمارە(23 2014/10/15 )70ی رهزبهر 2714كوردی
15 October 2014
)No. (70
5
مەخموور لەبیرەوەرییەكانی مامۆستا (شوكریە رواندزی)دا لەساڵی 1959پرۆژەی بەراوكردنی دەشتی قەراج و مەخموورم پێشكەشی وەزیری شارەوانی عێراق كردووە ئا :دەنگی مەخموور زۆرن ئەوانەی لەسەر هەلوێستی كوردانەیان لەسەر زێدی باب و باپیرانیان ئاوارەبوونە، مامۆستا شوكریە حەمەدئەمین رواندزی، كە دەكاتە هاوسەری خوالێخۆشبوو (عومەر شێخەاڵ دەشتەكی) یەكێك بووە لەوكەسانەی كە لەكۆتایی سااڵنی پەنجاكان لەسەر هەلوێستی كوردانەی بەبڕیارێكی پەروەردەی هەولێر لەشارۆچكەی رواندز رەوانەی شاری مەخموور دەكرێت و ماوەی چوار ساڵ خزمەتی بواری پەروەردەو خوێندنی كردووەو لەیادەوەرییەكانی خۆیدا كۆمەڵی زانیاری گرنگ لەبارەی رەوشی مەخموورو رەوتی خوێندن لەكۆتایی سااڵنی پەنجاكان لەمەخموور دەخاتەڕوو. دوای ئەوەی لەساڵی 1957مامۆستا شوكریە رواندزی لەگەڵ دایك و باوكی لەكاتژمێر 8ی بەیانی لە رواندز بەرێدەكەوێت بۆ كاتژمێر 8ی شەو دەگاتە مەخموور ،كە ئەوكاتە كچێكی تەمەن 20سااڵن بووە ،خۆشبەختانە لەكاتی گەیشتنیان بۆ مەخموور سەرەتا دەچنە قوتابخانەی سەرەتایی كچانی مەخموور لەالیەن مامۆستایەكی ئافرەتەوە بەناوی (نەسرین رەشید) پێشوازی لێدەكرێت ،كە پێشووتر هەردووكیان خانەی مامۆستایانی كچانی بەغدایان تەواوكردبوو ،دوای مانەوەی شەوێك لەمەخموور بۆ بەیانییەكەی باوكی مامۆستا شوكریە دەگەڕێتەوە رواندز .دوای جێگیربوونی مامۆستا شوكریە لەمەخموور ژوورێكی قوتابخانە وەردەگرێت و رۆژی 1957-11-29بۆ یەكەمجار وەكو مامۆستا لەمەخموور دەستبەكاردەبێت. مەخموور لەگوندەكانی خوارووی عێراقیش بێنازتربوو مانەوەی مامۆستا شوكریە لەكۆتایی پەنجاكاندا لەمەخموور كارێكی ئەستەم و ناخۆش بووە ،بەتایبەت بەهۆی دووركەوتنەوەی لە خزم و كەسوكارو هاورێیان و شارە جوانەكەی رواندز، جگە لەمەش مەخموور ئەو سەردەمە پەراوێزكراوبوو فەرامۆشكراوو زۆر هەروەك ئێستاكە .هەروەك مامۆستا شوكریە دەگێرێتەوە "مەخموور لەكۆتایی پەنجاكاندا زۆر پەراوێزكراوبوو لەالیەن رژێمی عێراقییەوە تائێستاكەشی لەگەڵدا بێت ،مەخموور ئەوكاتە دووربوو لەهەموو سیمایەكی شارستانی و خوشگوزەرانی و هەموو خزمەتگوزارییەك و تەنانەت لەكەمترین مافی ژیان لە (ئاوو كارەباو خانووبەرەو رێگاوبان و بازاڕو دامودەزگای شیاو شوێنی حەسانەوەو پارك و سەوزایی و..هتد) بێبەشبوو).هەروەها مامۆستا شوكریە لەبارەی مەخموورەوە دەڵێت: ئەگەرچی مەخموور بەناوچەیەكی دێرین و بەپیت دادەنرێت بەتایبەت لەگەنم و جۆو دانەوێلەی تر ،بەاڵم ئەوكاتە وامدەزانی گواستراومەتەوە بۆ ناوچەیەكی بیابان و تەنانەت مەخموور لە گوندەكانی خوارووی عێراقیش بێنازتربوو". رەوشی یەكەمین قوتابخانەی كچان لەمەخموور چۆن بوو قوتابخانەی بەیەكەمین سەبارەت كچان لەمەخموور ،مامۆستا شوكریە لەیادەوەرییەكانی خۆیدا بۆ دەنگی مەخموور دەگێرێتەوە "قوتابخانەی سەرەتایی كچانی مەخموور لەكۆتایی سااڵنی پەنجاكان بینایەكەی بەشێك بوو لەمزگەوتی ناو بازاڕ كە پێكهاتبوو لە هەشت ژووری بچووكی بێ هەیوان و گۆڕەپانێكیشی هەبووە ،ئەوكاتە
قوتابخانەكە پێكهاتبوو لە سێ پۆل (-2-1 )3و ژمارەی قوتابیەكانیش ( )35قوتابی كچ بوون ،ئەوكاتە بارودۆخی قوتابخانەكە لەئاستێكی نزم دابوو ،هەندێ قوتابی بێ رەحلە بوون و لەسەر تەنەكە دادەنیشتن بەتایبەت قوتابیانی پۆڵی یەكەم"، هەروەها دەڵێت "زۆربەی قوتابیەكان منداڵە جوتیارو هەژارو بێكارو نەداربوون، رێژەیەكی كەم نەبێت كە حاڵ و بژێوی خێزانەكانیان باش بوو ،بەاڵم ئەوانیتر پۆشاك و پێالویان باش نەبوو ،بەشێكیان پێالوەكانیان الستیك بوو یان (قاپ قاپ) كە لەپارچە تەختەیەك دروستیان دەكردو قایشەكی دوو پەنجەبەرینی بەسەرەوەبوو، ئەوكاتە ژمارەی مامۆستاكان تەنها 2 مامۆستا بووین لەگەڵ بەردەستێك و لەگەڵ بەرێوبەرێكی عەرەبی خەڵكی موسڵ كە هاوسەرەكەی ئەفسەرێكی پۆلیسی قەزاكە بوو ،كە بەداخەوە ئەم بەڕێوەبەرە وەكو هاوسەرەكەی هەڵسوكەوتی لەگەڵ قوتابیەكان زۆر نامرۆڤانەبوو ،بۆ نموونە بەشێك لەو خواردنانەی كە ئەوساكە بەقوتابیان دەدرا وەكو (شیرو پەنیرو خورماو میوەو نان و..هتد) دەیدا بەكچەكەی خۆی كە لەگەڵ خۆی دەیهێنا بۆ قوتابخانەو بەشێكی لەخواردنەكانی دەناردەوە بۆ ماڵەوە ،هەروەها سااڵنە پارچە قوماش دەدرا بەقوتابیان لەویش بەشێكی بۆ كچەكەی خۆی دەبردەوە، تەنانەت هەندێ لەتكەنانیشی بۆ سەگەكەی دەبردەوە ماڵەوە ،هەروەها ئەو ئاوەی بەتانكەر (ئاوی شیرناو) دەهات بۆ قوتابخانە دەیشاردەوەو دەرگای كۆگای قوتابخانەكەی زۆرجار كلیل دەدا ،جگە لەمەش مامەڵەی لەگەڵ بەردەستی قوتابخانەكەمان زۆر خراپ بوو ،ئەگەرچی من و مامۆستا نەسرین زۆرجار بەرەنگاری دەبووینەوە بەاڵم بێسوودبوو". مەخموور لەیادەوەرییەكانی مامۆستا شوكریەدا سەبارەت بەبینایەی دامودەزگاكانی ئەوكاتی مەخموور ،مامۆستا شوكریە رواندزی ئاماژەی بەوەدا "هەندێ لە دامودەزگا حكومییەكان لەناو بینایەكی كۆنی سەردەمی عوسمانیدابوون وەكو قایمقام و پۆلیس و خەزێنەو دادگاو.. هتد ،هەندێكیشیان لەناو بینایەی لەقوڕ دروستكراوبوون وەكو كشتوكاڵ و بەیتەرەو پۆستەخانەو..هتد .هەروەها شەقام و كۆاڵنەكانی ئەوكاتی مەخموور هەمووی هەر خۆل و خاشاك بوو لەزستان زۆر بەزەحمەت هاتووچۆ دەكرا ،لەهاوینیش لەبەر تۆزی دەشتەكان دەبووە گەردەلوول و خۆلبارین ،هەروەها ئەوكاتە كارەباش نەبوو ،بەشەو لەمپەو فانۆس بەكاردەهات، ئەوانەی گوزەرانیان باشبوو هەندێكیان (لوكس)یان بەكاردەهێنا". مەخموور وەكو مەنفایەك بەكاردەهات سەبارەت بەخراپی رەوشی مەخموور ،ئەو مامۆستایە دەڵێت :رژێمە یەك لەدوای یەكەكانی عێراق وایان لەگەالنی عێراق كردبوو بەتایبەتیش گەلی كورد هەر هەژارو نەدارو بێدەرامەت بوون ،خاوەنی خاك و ئاوو سامانی خۆیان نەبوون ،بەتایبەت ناوچە دەشتاوییەكان زیاتر زوڵم لێكراوو پەراوێزكراو بوون ،چونكە پێكهاتەو دانیشتووانیان چینی جوتیارو كرێكارو نەدار بوون ،بەداخەوە زۆربەی دانیشتووانی ئەم ناوچانە بەدرێژایی وەرزەكانی ساڵ خەریكی كاركردن بوون ،كەچی خێرو بێرەكەشی بۆ ئاغاو زۆردارەكان بوو ،وەكو دەڵێن
(لەگایەك تەنها گوێچكەیان بەردەكەوت)، بەداخەوە رەوشی مەخمووریش بەوجۆرە بوو زەوی و زاری هەژاران دەدرایە ئاغاو دەرەبەگەكان ،شارۆچكەی مەخمووریش نمونەیەكی زیندووی ئەم بارودۆخەبوو ،نەك وەك قەزایەك بەڵكو وەك گوندێكی بچووك دابڕاوو لەیادكراوبوو ،هەربۆیە لەالیەن سەرانی عێراقەوە ئەگەر هەركەسێك لەهەر پلەو پایەك بوایە ئەگەر ویستی سزادانیان لەسەر بوایە دووریان دەخستەوە بۆ مەخموور وەكو (مەنفا) ،نمونەش بۆ ئەمە بەڕێوەبەری شارەدێی قەراج لەخوارووی عێراق هێنابویان بۆ مەخموور، هەروەها ئەفسەری بەرپرسی تەجنیدیش بەهەمانشێوە". ژیانی تایبەتی مامۆستا شوكریە لەمەخمووردا مامۆستا شوكریە رواندزی لەبارەی ژیانی تایبەتی خۆیەوە دەڵێت :ئەوكاتانەی لەمەخموور بووم هامشۆی خەڵكی مەخموورم دەكرد ،بەتایبەت ماڵی مامۆستا محەمەد عەلی دزەیی و خێزانەكەی خاتوو (سامیە) كە ناسیاومان بوون لەبەر براژنەكەی كە خەڵكی رواندز بوون، ئەوان زۆر هاوكارییان دەكردم ،هەروەها لەگەڵ ماڵی (ئەحمەد خدرە لەك) بەهۆی سامیەی كچیان كە قوتابی بوو لەگەڵ خوشكەزاكەم كە لەگەڵم بوو لەمەخموور، لەگەڵ (نەجات)ی كچی فوئاد موزەمیدو (فەوزیە)ی كچی هاوارئاغا هەر چواریان قوتابی پۆلی شەشەمی سەرەتایی بوون كە لەگەڵ قوتابیە كوڕەكان دەیانخوێند لەبەرئەوەی پۆلی شەشەمی كچان نەبوو، هەروەها ماڵی (حەسەن حوسنی)و ماڵی (ئەحمەد فەقێ)و بەڕێوەبەری خەزێنە چونكە ئەوانیش سااڵنێك لەرواندز بوون، و لەگەڵ ماڵی سابیرئاغاو هاوارئاغا، پاشانیش لەگەڵ (لعلی) دایكی شەهیدی نەمر (ئیبراهیم محەمەد عەلی دزەیی) و ماڵی براكەی (جەمیل محەمەد عەلی) و ماڵی (نادر سەفەر) بەهۆی بووكەكەیان (حەپسە) ئەو ماڵە كوڕێكیان هەبوو یادی بەخێر ناوی (سەدرەدین نادر سەفەر)بوو مەنەلۆجێستێكی زۆر بەتوانابوو شاعیرێكی میللی زۆر بوێربووو چەندین مەنەلۆجی رەخنەگرانەی هەڵبەستبوو ،ئەم شاعیرە لەزۆربەی خۆپیشاندان و ئاهەنگ و بۆنەو یادەكان زۆر بوێرانەو بە حەماس شیعری پێشكەش دەكرد". مامۆستا شوكریە رواندزی لەوەرزی بەهاران لەمەخموور سەردانی دەشتی كاكی بەكاكی قەراج و كەندێناوەی كردووە ،بەتایبەت سەردانی (قەسران)و (حوسێنی غازی)و (سوڵتان عەبدوڵاڵ)و..هتد ،جگە لەمەش لەزۆربەی سەردانەكانیدا رۆڵی گرنگی بینیوە بۆ هۆشیاركردنەوەی ئافرەتان و ژنانی ئەم ناوچەیە ،بۆ ناساندن و ئاشناكردنیان بەمافە رەواكانیان و هاندان بۆ خوێندن و زانست و پەرەپێدان بەخوێندنی كچەكانیان. مەخموور لەدوای شۆرشی 14ی تەمووز دوای گۆرانكارییەكانی عێراق بەهۆی شۆرشی 14ی تەمووزی 1958ەوە بارودۆخێكی گونجاو هاتەپێش ،ئەوەبوو لەسەرەتای خوێندنی 1959/1958لەسەر داواكاری جەماوەری مەخموور بەیارمەتی حیزبی شیوعی و رێكخراوەكان هەندێ گۆرانكاری لەمەخموور كرا ،لەوانە بەرێوەبەری قوتابخانەی كچان كە ژنی بەرپرسێكی پۆلیسی مەخموور بوو لەسەركار البردراو لەجێگای ئەو مامۆستا شوكریە رواندزی بوو بەبەرێوەبەری قوتابخانەی كچانی مەخموور.
" هەركەسێك لەهەر پلەو پایەك بوایە ئەگەر ویستی سزادانیان لەسەر بوایە دووریان دەخستەوە بۆ مەخموور" هەر لەسەردەستی ئەو توانرا سەرجەم پۆلەكانی خوێندنی كچان لەپۆلی یەكەوە تا پۆلی شەشەم لەقوتابخانەی كچان بكرێتەوە ،كە ئەوكات ژمارەی قوتابییەكان دەگەیشتە 100قوتابی. چۆنیەتی دامەزراندنی لقی مەخمووری رێكخراوی داكۆكیكردن لەمافەكانی ئافرەتانی عێراق دوای شۆرشی 14ی تەمووز مامۆستا شوكریە پەیوەندی بەبزووتنەوەی رزگاریخوازی نیشتمانی لەمەخموور لەرێگای مامۆستا (محەمەد عەلی دزەیی) دەكات و پاشانیش پەیوەندی راستەوخۆی بەشەهیدی نەمر (ئیبراهیم محەمەد عەلی)ەوە دەكات، هەروەها دەڵێت :دوای ئەوەی لەرۆژی -29 1958-11مۆلەتی (رێكخراوی داكۆكیكردن لەمافەكانی ئافرەتانی عێراق)درا ،ئێمەش لقی مەخمووری رێكخراوەكەمان كردەوەو بەندەش بەلێپرسراوی ئەو لقە هەڵبژێردرام بەوشیاركردنەوەی دەستمانكرد و ئافرەتان بەمافە رەواكانیان ،و ژمارەیەكی زۆری ئافرەتان ئامادەبوون لەبنكەی رێكخراوەكەمان ،تەنانەت هاوسەری یەكەمی هاوارئاغا (تنگر)خان ئامادە دەبوو ،هەروەها زۆر چاالكی جۆراوجۆرمان ئەنجامدەدا، تەنانەت لەكۆنگرەی یەكەمی رێكخراوەكەمان لەرۆژی 1959-3-8من وەكو لێپرسراوی لقی مەخموور لەكۆنگرەكە ئامادەبووم لەگەڵ ژمارەیەكی زۆر لەئافرەتانی واڵتانی دەرەوەو ناوەوەی عێراق و بەئامادەبوونی سەرۆك كۆماری عێراق (عەبدولكەریم قاسم) و سەرۆكی رێكخراوەكە (د .نزیهە دلیمی) كرا بەوەزیری شارەوانی عێراق وەك یەكەم وەزیری ئافرەت هەڵبژێردرا". رۆڵی مامۆستا شوكریە لەپرۆژەی ئاودێری مەخموور لەوبارەیەوە مامۆستا شوكریە دەگێرێتەوە "دوای هەلومەرجی شۆرشی 14ەی تەمووزو پاش بیركردنەوە لەبارودۆخی ئەم ناوچە وشكانییەو بەراوێژ لەگەڵ بەرپرسانی حیزبی شیوعی لەمەخموورو بەتایبەتی شەهید (ئیبراهیم محەمەد عەلی) بۆ پێشكەشكردنی پرۆژەیەكی بەراوكردنی
ه رواندزی ه و یادهوهرییهكانی مامۆستا شوكری گوڵبژێرێك له وێن
(ئاودێری) دەشتی قەراج و مەخموورو پێشتر هەبوونی پرۆژەیەكی سادەو ساكاری سەردەمی عوسمانییەكان كە لەزێ ئاویان هێنابوو لەالی مەزاری سوڵتان عەوالی عارەبی ،ئەم پرۆژە تازەیە بۆ بەراوكردنی ئەم دەشتە پان و بەرینە لۆ ئەم خاكە بەپیتە دەبێتە هۆی سوودمەندبوونی هەزاران خێزانی جوتیارو كرێكارو بێكارو بێدەرامەتی ناوچەكان ،سەرەڕای داهاتێكی گەورە بۆ واڵت ،هەر بۆ ئەم مەبەستە چومە بەغدا وەك لێپرسراوی كۆمەڵەی ئافرەتانی كوردستان لەمەخموور بۆ پێشكەشكردنی پرۆژەكە بەوەزیری شارەوانی كە سەرۆكی رێكخراوەكەمان بوو ،بەناوی جەماوەری دەشتی قەراج ئەویش زۆر پێخۆشحاڵ بووو بڕیاری دا كە لەبەرنامەی ساڵی تازەی دابنێت وهەوڵی جێبەجێكردنی بدات ،بەاڵم بەداخەوە تەمەنی پۆستەكەی ماوەی پێنەدا ئەم پرۆژەیەو زۆر پرۆژەی سوودمەندی تر بۆ واڵت بەگشتی جێبەجێ بكات". شانۆگەری لەقوتابخانەی كچان لەساڵی 1959لەسەردەستی مامۆستا شوكریە شانۆگەرییەك پێشكەش دەكرێت، لەوبارەیەوە دەگێرێتەوە "هەر لەم ساڵەدا هەوڵمدا لەقوتابخانەی كچان شانۆگەرییەك نمایش بكرێت بەناوی (ئافرەت و نوشتە) ئەوكاتە خوشكەزاكەم (پاكیزە) بەشداری تێداكرد وەكو ئەكتەرێكی كچ ،جگە لەم شانۆیە پاكیزە بەشداری شانۆگەرییەكی دیكەی كرد لەگەڵ قوتابیانی قوتابخانەی كوڕان بەناوی شانۆگەری (گوڵی خوێناو)". كاریگەری شۆرشی 14ی تەمووز لەسەر مەخموور بۆ مێژوو دەبێ كاریگەری شۆرشی 14ی تەمووز لەسەر شارۆچكەی مەخموور بگوترێت ،بەتایبەتیش پاش گەڕانەوەی شەهیدی نەمر (ئیبراهیم محەمەد عەلی) بۆ باوەشی شارەكەی پاش چەندین ساڵ لەدوورخستنەوەو راوەدوونان و زیندانی كردن و ئازارو ئەشكەنجەدان، توانی سەرپەرشتی كردنەوەی بنكەی حیزبی شیوعی و دروستكردنی بەشەكانی رێكخستنەكانی تری بكات لەگەڵ
هاورێیان و برادەرانی بۆ وشیاركردنەوەی چین و توێژەكانی كۆمەڵگاو هەوڵدان بۆ پێشكەشكردنی داواكارییەكانیان" .هەر سەبارەت بەرۆڵی شەهید ئیبراهیم محەمەد عەلی ،باسی لەوەكرد كە "شەهیدی نەمر توانی كەسانی چاالك و دڵسۆز بێنێتە ناو ریزی حزب و دەتوانم بەبەڵگە بیسەلمێنم كە چەند كاریگەری هەبوو لەسەر هەندێ لەخاوەن موڵك و زەوییە گەورەكان بۆ بوونە دۆستی حزب یان چوونە ناو ریزەكانی زۆر بەدڵسۆزانە وەك رەحمەتی (سابیر عەزیز ئاغا) كە نزیكەی 2000هەزار دۆنم زەوی خۆی لەناوچەی مەخموور دابەشی سەر جوتیارانی كرد ،هەروەها نابێ رۆڵی (جەمیل محەمەد عەلی) برای شەهید لەیاد بكەین كە زۆر چاالكانە كاری دەكرد بۆ چااڵككردنی بزوتنەوەی جوتیاران دژی ئاغاو دەرەبەگ و نەهێشتنی پێدانی زەویی جوتیاران بەئاغاكان. لەكۆتاییدا ئەگەرچی ساتەكانی ژیانی مامۆستا شوكریە لەمەخموور زۆر سەخت و دژواربوونە ،بەاڵم لەگەڵ ئەوەشدا دوای تەمەنێكی دوورودرێژ چەند جارێكی تر سەردانی ئەم شارەی كردۆتەوە ،لەوبارەیەوە دەڵێت "هەرچەندە خەڵكی مەخموورو یادەوەرییەكانم لەگەڵیان تام و چێژێكی تایبەتی الم هەیە ،هیوادارم بەرپرسانی مەخموورو دەسەاڵتدارانی هەولێر قەت و قەت نەهامەتی و دەردەسەری و تاڵی و سوێری ئەم خەڵكە خۆراگرە لەبیر نەكەن و بیكەنە نموونەی شارێكی سەردەمیانەو پێشكەوتوو". پرۆڤایل شوكریە تەواو: ناوی -1 حەمەدئەمین دێوانە رواندزی ناسراو بە دایكی ئامێز -2ساڵی 1937لەشارۆچكەی رواندز لەدایكبووە -3ساڵی 1956خانەی مامۆستایانی لەبەغدا تەواوكردووە. -4لەساڵی 1958ەوە خەریكی كاری سیاسی و رێكخراوەیی ئافرەتان بووە.
ژمارە(23 2014/10/15 )70ی رهزبهر 2714كوردی
پەند و چیرۆكی كوردەواری
مەخموورەكەم
ئەحمەد مەال ساڵح
مـەخـمــوورەکـەم کە لێت دوورم سیمام خەزانی پایزەو سەفام خەرمانی بەر بایە دڵم نغرۆی دەریای خەمەو دیـدەی ڕوونـم نابینـایە کە لێت دوورم هەنسکم ئاهو حەسرەتەو سینەم ماڵۆچکەی گریانە شەڕابم خوێنی دەروونمەو دونیام یەک پارچە زیندانە
پیرەژنێک بەم شێوەیە پێناسەی خۆشەویستی دەکات
لەپیرەژنێکی���ان پرس���ی مان���ای خۆشەویس���تی چییە؟ وەاڵمی داوەو وت���ی :یەکەمجار گوێم لەم وش���ەیە ب���وو ،مناڵبووم ،باوکم ماچی دەکردم پێم���ی دەوت خۆش���مدەوێی ،وت���م خۆشەویستی :دڵسۆزیە ،میھرەبانیە، دڵنیاییە ،باوەشێکی گەرمە. کاتێک گەورە بووم و عەقڵم پێگەیشت نامەیەکم بینی لەژێر دەرگای ماڵەکەمان
ک���وڕی جیرانەکەم���ان ناردبووی کە ناوەڕۆکەکەی (خۆش���مدەوێی بوو)، وتم خۆشەویستی :جورئەتە ،شێتیە. کاتێک کوڕی جیرانەکەم منی مارەکرد یەک���ەم وش���ە کەپێی گوت���م (تۆم خۆش���دەوێ)بوو ،وتم خۆشەویستی: دەس���ەاڵتە ،ئیش���کردنە ،ئامانج���ە، ھەروەھا ئیرادەیە .کاتێکیش ش���ووم کردو لەڕۆژی دووەمی زەواج پیاوەکەم ماچێکی لە سەرم کرد پێی گوتم :من تۆم خۆش دەوێت ،وتم خۆشەویستی: پەرۆشیە ،خەم خواردنە ،میھرەبانییە. س���اڵێک تێپەڕی یەک���ەم مناڵم بوو من ماندوو بووم لەس���ەر قەرەوێلەکەم ڕاکشابووم پیاوەکەم ھاتەالم و دەستی گرتم پێ���ی گوتم :تۆم خۆش���دەوێ، وتم خۆشەویستی :س���وپاس کردنە، ڕێزگرتنە ،بەزەییە ،دڵسۆزییە. دوای تێپەڕبوون���ی تەمەنی گەنجێتی، دەرکەوتنی مووی س���پی لە س���ەرم ھەروەھا ژنھێنان���ی مناڵ���ەکان، پیاوەک���م بەزەردەخەن���ەوە س���ەیری قژمی کرد پێی گوتم :خۆش���مدەوێی، وتم خۆشەویس���تی :بەخش���ندەییە، دڵسۆزیە. تەمەنم���ان درێ���ژ ب���وو پیربووی���ن ھەمووجارێک پیاوە خۆسەویستەکەم پێمدەڵ���ێ خۆش���مدەوێی ..دەڵێ���م خۆشەویستی :وەفایە ،باوەڕپێکردنە، س���ۆزو ئەمەکە ،بەخش���ینە..ئەمەیە خۆشەویس���تی بەبچووکی دەست پێ دەکات و بەرە بەرە گەورە دەبێت.
باوەڕ دەكەی یان نا؟؟!! * باڵن����دەی (كوندەب����ۆ) تاكە باڵندەیە كە دەتوانێ تەماش����ای هەموو ش����تێك بكات ب����ە هەردوو چاوی لە یەك كاتدا. * زۆر لەو بۆن و بەرامە خۆشانەی ك����ە نرخەكانیان زۆر گران بەهان, دروس����ت دەكرێ����ت ل����ە كەلەرمی بۆگەن و سیر و پیاز. * س����ەگ دەتوانێت گوێبیس����تی چركەی كاتژمێری دەس����تی هەموو كەس����ێك بێت ل����ە دووری ()13 مەتر.
15 October 2014
* ز ا نا یا نی ش����یكا ر ی گە یش����تنە ئ����ەو ئەنجامەی كە كێش����ی كەللەی ئافرەت س����ووكترە لە كێشی كەللەی پیاو.
بووە نووشتی قەشەی! منداڵە موس���ڵمانێك هەموو ش���ەو فێر بووب���وو می���زی لەبنەخ���ۆی دەكرد, بڕمیزب���وو ,دایك���ی چەند نووش���تەی الی م���ەال بۆ ك���رد ,س���وودی نەبوو, منداڵەكەی چاك نەبووەوە. رۆژێك دایك���ی لە عەبدەییان چووە الی مام قەشەی ,نووشتەیەكی بۆ كرد ,ئەو شەوە لە جیاتی میز خۆی پیس كرد. (ئەم پەندە بەكەسێك دەڵێن ,كارێكی باش بكات خراپتری بەسەر بێت). چیرۆكی هێلكە و ڕۆن چووم���ە ماڵێكی ئ���اوا ,هێلكەو ڕۆنیان
لێناوە ,لە پێش منیان داناوە .مریشكێك هات���ووە لەوالوە ,دندووك���ی پێداداوە. گوتم :هەی كشە كش���ە ,باڵی لێكردم فشە .كەڵەبابی شەیتانی ,هەڕای كردە س���ەربانی ,دەس���تی دا قوڵەگۆچانی, گوت���ی :هەی ژن���ێ ژن���ێ ,تیروكەوانم دەنێ ,دەچمە شەڕی قۆشەنێ ,قۆشەن زۆرە و ناشكێ ,ئەستۆ و ڕانم دەشكێ. كەرێك لەوێ دەناڵی ,بردیان بۆ میری شاڵی ,میری شاڵی حەمبەڵ بوو ,دوو س���ەد س���واری دەگەڵ بوو ,هەمووی كوێر و كەچەڵ بوو ,هەر خۆمیان ساغ دەگەڵ بوو.
گیا لەسەر پنجی خۆی دەڕوێتەوە دەگێڕنەوە لەس���ەردەمی كۆندا پاشای شارێك سێ س���اڵ لەسەر یەك كچیان دەب���وو ,ماڵە هەژاری���ش جیرانێكیان بوو س���ێ س���اڵ لەس���ەر یەك كوڕیان دەبوو ,بۆ س���اڵی چوارەم پاش���ا بە ژنەك���ەی گوت بڕۆ بەم ژن���ە بڵێ گەر ئەم س���اڵ كوڕی بوو ,ئێمەیش كچ با لەگەڵمان بگۆڕیتەوە خەاڵتێكی باش���ی دەكەم ،گەر وا نەكەی دەبێ ژنەكی تر بێنم ،ژنە پاش���اش لە ترس���ان بە ژنە جیرانەكەی���ان دەڵ���ێ و ئەویش ڕازی دەبێت ،بۆ چوارەم جار ژنە پاشا كچی
كورتە فیلم����ی (دوارۆژەكانی راب����ردوو) بەرهەمی تیپی خەن����دەی مەخموورە ،ئ����ەم كورتە فیلمە لەس����یناریۆو دەرهێنانی (كارزانی مامەندپیران)ەو هەریەك لەئەكتەران (جەالل خەیالنی و ئەحمەد رەش����یدو دڵدار خۆش����ناو، عەبدوڵ��ڵ�ا پااڵنی و كامیل ئیبراهیم و یوس����ف جەعفەر) رۆڵیان بینیوەو 50كەس����یش وەك كۆمبارس بەشداریان كردووە. لەئێس����تادا كۆتای����ی بەقۆناغ����ی وێنەگرتن����ی هاتووەو لەقۆناغی مۆنتاژدایەو گش����ت لۆكەیشنەكانی لەمەخموور
دەبێ و ژن���ە هەژاریش ك���وڕ بە دزی منداڵەكان دەگۆڕن���ەوە ,دەڵێن چەند س���اڵێكی پێدەچێ ,كە گەورە دەبن, پاش���ا هەر چەن���د ه���ەوڵ دەدات كە كوڕەك���ە هیچ كارێك نەكات ,بەاڵم بێ س���وود دەبێ رۆژانە هەر خەریكی كارو كاس���بی دەبێ ,بۆیە پاشا بە ژنەكەی دەڵێ ,دەبڕۆ ماڵ���ە هەژارەكەش بزانە كچەك���ە چ���ی دەكات ,ژنەكە دەچێ س���ەیری كچەك���ە دەكات دەبینێ هەر خەریكی خ���ۆ ڕازاندنەوەی���ە ,كە ژنە پاش���ا دەگەڕێتەوە ماڵ سەربردەكە بۆ پاش���ا دەگێرێتەوە ئەویش دەڵێ :گیا لەسەر پنجی خۆی دەڕوێتەوە.
ئهم پێنج پرسیاره لهئافرهت مهكهن زۆرن ئهو پرس���یارانهی گهر له ئافرهتیان بكهیت پهیوهندییهكانت لهگهڵیان كۆتایی پێدێ���ت ،ئهم پێنج پرس���یارهی خوارهوه پهیوهندییهكانت لهگهڵ خۆشهویستهكهت وێران دهكات و وریایان ب ه بهس���هر زارتدا نهیهن: ی خۆشهویس���تهكه باس���ی -1 پێش���ووتم بۆبك���ه؟ :ئهم پرس���یاره وا لهخۆشهویس���تهكهت دهكات ئ���ازاری راب���ردووی بی���ر بخاتهوه و وا ههس���ت بكات تۆش ههمان ههڵ���هی ئهو دووباره بكهیتهوه. -2تهمهن���ت چهنده؟ :تۆ بهم پرس���یاره ئاف���رهت تهنگهتاو ئهكهی���ت ،بۆیه پهل ه ی مهكه لهم پرسیاره و خۆی بهتێپهڕ بوون رۆژ وهاڵمهكهی دهزانیت.
-3كێش���ت چهنده؟ :ئهم پرس���یاره زۆر ئیحراجكهره ،مانای ئهو پرسیارهش یهك شته ،ئهویش ئهوهیه "تۆ قهڵهویت". -4من���ت خۆش���دهوێت؟ :ئاف���رهت ئهو پرسیارانهی پێ ناخۆشه ك ه ب ه بهڵێ یان نهخێ���ر وهاڵمدهدرێتهوه ،بۆیه دهبێت بێ ئهوهی پرس���یار بكهیت ،راستهوخۆ بڵێ "تۆم خۆشدهوێت". -5بۆچی تائێس���تا ش���ووت نهكردووه؟: نازانم مهبهس���تت چییه لهم پرس���یاره، ئایا خۆشهویس���تهكهت ناشرینه ،یان بۆ هاوس���هرگیری بهكهڵك نای���ه؟ قهد ئهم پرس���یارهی لێ مهك���ه ،لهبهرئهوهی بهم پرس���یاره خۆشهویس���تهكهت ههنگاو ب ه ههنگاو لێت دووردهكهوێتهوه.
بنێشتی كوردی ئا :سیروان دیبەگەیی
مێژووی دروس����تكردنی بنێشتی كوردی بۆ زیاتر لە 2000س����اڵ دەگەڕێتەوەو تا ئێس����تاش كورد لە دروستكردنی بنێشت بەردەوام����ەو بەهەم����ان ش����ێوازی كۆن و نوێ ,كاری دروس����تكردنی بنێش����تی ك����وردی تایبەتە بە كورد ل����ە ناوچەی هەورام����ان لەباش����ووری كوردس����تان, بەتایبەت لە ناوچە سنوورییەكانی نێوان عێراق و ئێ����ران ,كاری دروس����تكردنی بنێشت كارێكی ئاسان نییە.
پە ن د ە ك ا ن ی پ ی ر ە مێرد ئا :سیروان دیبەگەیی -1ئەمڕۆ پێت ئەڵێن لە دەورت گەڕێم پێت هەڵخلیسكــا ئەڵێن الدە لێم -2ه ــەور گرماندی ترسنۆك تۆقی وتم ئۆخـەی وا قارچك هەڵتۆقی -3پیاو تێر بێ و چاو تێر مەندەو بێ وەیە برسێتی ڕەگی هاریی پێوەیـ ـ ـ ـ ــە -4پیاوی پیر تا بێت گوڕی كەم ئەبێ داری وشك گڕی وەكوو شــەم ئەبێ -5بەردێ كە نەزان بیخاتە ناو ئـاو دەرنایێ بەسەد عاقڵی بەن ــاو -6هەرچ�������ی ب�������ەرز فڕی ك�������ە كەوتە خوارێ
س ــەرو گوێالكی ئەشكێ بە جارێ -7كەم بخۆی لەشت بێ عیللەت ئەبێ كەم بڵێ س ــەرت سەالمەت ئەبێ -8ناڵەیەك لە خاك ه ــات بە حەزینی وتی :وا تۆیش دێی بۆ خۆت ئەیبینی -9قەدری مانگ نییە تا نەگاتە شەو گەرما ئاوی سارد ئەخاتە برەو -10هەرچ�������ی بە م�������ەردی بكرێ زۆر خۆشە لەگەڵ دووڕوودا هەڵكردن بۆشــە -11ماڵ بۆ خواردنە نەك بۆ هەڵگرتن بەشی كەس نەدەی ئەبن بە دوژمن -12كە بە پشت كەری دێزا ڕابووریی ئەبێ ل ــە ژانی لەقەی ببووری
ستافێكی مەخموور كورتە فیلمێك بەرهەم دێنن
چریكە مەخمووری
)No. (70
6
وێن����ەی گیراوەو یەك����ەم كاری دەرهێنانی كورتە فیلمی ئەو دەرهێنەرەیە ،لەبارەی فیلمەكەیەوە كارزانی مامەند پیران دەڵێ����ت "ناوەڕۆكی فیلمەكە ب����اس لەدوو منداڵ دەكات كە باسی بەس����ەرهاتی رۆژانی رابردووی خۆیان دەكەن و چیرۆكێكی پەروەردەیی مندااڵن لەخۆدەگرێت، گش����ت س����تافەكە مەخموورین و ئەزموونێك����ی نوێمان تاقیكردووەت����ەوە ،بارزان س����اڵەیی وێن����ەی فیلمەكەی گرتووەو هەری����ەك لە جەالل خەیالنی و كامیل ئیبراهیم و ج����ل و ب����ەرگ چریك����ە مەخمووری و ئ����ارام جەمال دەنگهەڵگ����رو كالكێ����ت رێباز زیادو فۆت����ۆ نیاز قارەمان كردوویانە".
بنێشتی كوردی لە دارەكانی (دارەبەن, داری قەزوان) دروس����ت دەكرێت لەالیەن دانیش����توانی هەورام����ان و بەتایبەتی لە باكووری ش����اری خانەقی����ن و لە بناری چیای بەمۆ ,هەروا بنێش����تی كوردی بۆ زاخاوی مێش����ك و گ����ەدەو ددانەكان و چەندین الیەنی دیكەی جەستەی مرۆڤ بەس����وودن ,لەبەر ئەوەی ئەو ماددانەی كە تیایەت����ی ماددەكانی سروش����تین, هەروەه����ا ل����ە رووی پزیش����كییەوە لە ك����وردەواری وەك����و دەرم����ان بەكاریان هێناوە.
ژمارە(23 2014/10/15 )70ی رهزبهر 2714كوردی
15 October 2014
ی تۆپی پێ سهیرو سهمهرهكان پاش سهركهوتنی ههڵبژاردهی كوێت بۆمۆندیالی 1982ی ئیسپانیا ،ههر یاریزانه و به ب���ری 450ههزار فرانك و ئۆتۆمبێڵێكی گهوره خهاڵت كرا لهیاری���ی نێ���وان فهرهنس���ا و كوێ���تلهمۆندیال���ی 1982ك���ه فهرهنس���ا 1-4 بردیهوه ،لهو یاریهدا فهرهنسا گۆڵێكی كرد ههموو یاریزانهكانی كوێت وهستابون ،دواتر یاریزانهكانی كوێ���ت كردیانه ههاڵو وتیان ئێمه گوێمان له فیكه بوه بۆیه وهستاوین، تهنانهت سهرۆكی یهكێتیی تۆپی پێی كوێت كهوته موناقهشەكردن لهگهڵ ناوبژیوان تا گۆڵهكهیان پێ ههڵوهشاندهوه. تهنها چوار ملیۆن هاندهر س���هیری یارییكۆتای���ی مۆندیالی 1982ی ك���رد لهنێوان ئیتاڵیا و ئهڵمانیا لهكاتێكدا ئهوكات واڵتی
ئیتاڵیا 57ملیۆن كهس بوو. پاپا یوحهنا بۆلس قهشهیهكی بهناوبانگیئیتاڵی���ا بوو هان���دهری تۆپی پ���ێ بوو، لهیهكێ���ك لهكۆبونهوهكان���داو لهگهرمهی نوێژكردنیاندا وتی :بهرێزان بابرۆین سهیری مۆندیال بكهین ،ئیتاڵیا یاریی ههیه. دهوترێت تا ئێس����تا بێتامترین مۆندیالئهنج����ام درابێ����ت مۆندیال����ی 1982بوه، ئهوكهسهشی ناخۆش����ی كردبو دینۆزۆڤی گۆڵچ����ی ئیتاڵی����ا ب����و ،ئ����هم گۆڵچی����ه لهیاریهك����دا زیاتر له 40ج����ار تۆپی دهدا بەبهرگریكارهكان و دواتر بهدهس����ت ههڵی دهگرتهوه. راهێنەری فەرەنسا یەکەم راهێنەربوو کەهەر 22یاریزانەکەی بانگهێش���تی کردبوو بەش���داری مۆندیالی پێک���رد ،لەمۆندیالی
2014دا ڤان گال ئەوشتەی دووبارە کردەوە. بروا دەکەیت س���یزار مینۆتی راهێنەریئەرجەنتین لەک���ۆی 11یاریزان تەنها یەک یاریزانی پیش���ەگەری بەش���داری پێدەکرد کە ئەویش ماریۆ کامپس بو س���ەرجەم 10 یاریزانەکەی تر لەخولی ئەرجەنتین یاریان دەکرد ،توانیشی نازناوی مۆندیال بەدەست بهێنێ���ت و کامپس���یش ب���وە گۆڵ���کاری مۆندیال!. لهمۆندیالی 1974هوه ئیتر یاریزانان فێریپاره پهیداكردن ب���وون ،داوای زیادكردنی موچهو وهرگرتنی بری زیاتر له پهخش���ی یاریهكانیان دهكرد. سكۆتلهندا لهو پاڵهوانێتیهدا هیچ یاریهكنهدۆڕا ،كهچ���ی لهقۆناغی یهكهمیش كرایه دهرهوه!.
ئیدریس نهرویجیهكان سهرسام دەكات دوای دابڕانێك����ی ك����ورت ل���� ه پاڵهوانێتی����هكان بهه����ۆی نهبوونی چاالك����ی ئیدریس توانی بۆ جارێكی كه له یاری كاتا ببێتهوه پاڵهوان. له واڵتی نهرویج و له ش����اری ساش بۆرگ پاڵهوانێتی كاراتێی یاریزانانی واڵتی نهرویج ئهنجامدرا ،تێیداو لهم پاڵهوانێتیهدا یاریزانی دیاری كاراتێ و ی����اری كاتا (ئیدری����س عهبدواڵ) توانی پلهی یهكهم بهدهست بهێنێت و له سێ ڕكابهری بهرێتهوه. ئهمهو له واڵتی نهرویجهوه ئیدریس رایگەیاند ،س����وپاس ب����ۆ خوا له دوای ماندووبونێك����ی زۆر توانی����م
پل����هی یهك����هم ل����هدوا پالهوانێتی بهدهس����ت بهێنم و ئهنجامهكهش����م بووه جێگهی س����هرنجی بهشدارانی پاڵهوانێتیهك����ه" ،ههروهك ئیدریس وتیش����ی "لهگهڵ یانهكهم بهشداری ل����ه پاڵهوانێتیهكی نێ����و دهوڵهتی دهك����هم كه له ب����هرواری 10/25له واڵت����ی س����وید ئهنج����ام دهدرێت و بهردهوامیش خۆئامادهكاری بۆ ئهو پاڵهوانێتیه دهكهم". جێگەی باس����ە ئیدری����س عهبدواڵ یاریزان����ی ڕاب����ردووی ههڵبژاردهی عێراق ب����ووهو ڕاهێن����هرو یاریزانی یانهی پێشمهرگهی سلێمانی بوو.
ئەو دە یاریزانەی لەداهاتوو دەبنە راهێنەر كامەران محەمەد لەزۆربەی یان����ەو هەڵبژاردەكاندا یاریزانی س����ەركردە هەی����ە ،زۆرب����ەی كاتیش ئەم جۆرە یاریزانانە لەدوای وازهێنانیان دەبنە راهێنەرێكی سەركەوتوو .بۆیە لێرەدا ناوی دە یاریزانی تۆپی پێتان پێ دەناس����ێنین ك����ە لەداهاتوودا ئەگەری زۆرە روو لەكاری راهێنەرایەتی بكەن: -1چ����ۆن تێری :خاوەنی كەس����ایەتییەكی بەهێزە لەناو یاری����گا ،چاوەڕوان دەكرێت لەداهاتوودا ببێتە راهێنەرێكی سەركەوتوو. -2ستیڤان چیرارد :یاریزانی ئێستای یانەی لیڤەرپول شێوازی یاریكردنی لەناو یاریگا نموون����ەی راهێنەرێكی س����ەركەوتووی لێ دەردەچێت. -3لۆس����یۆ :كاپتنی پێشووی هەڵبژاردەی بەرازیل ،خاوەنی كەس����ایەتیەكی بەهێزەو لەن����او یاریگادا هەمیش����ە وەكو جەنگاوەر یاری دەكات. -4ڤ����ان دێرڤ����ارت :لەچەن����د یانەی����ەك ئەزموونێك����ی باش����ی وەرگرت����ووەو لەسەردەس����تی زۆر راهێنەر یاری كردووەو ئەگەری زۆرە لەداهاتوو ببێتە راهێنەر. -5فرانسیشكۆ تۆتی :ئەم یاریزانە زۆرجار لەن����او یاری����گاش دەس����تكاری پێكهاتەو گۆرانگارییەكانی یانەكەی دەكات. -6چاپی ئەلۆنس����ۆ :ئ����ەم یاریزانە لەهەر یانەیەك ی����اری بكات خاوەن����ی تاكتیكی تایبەتی خۆیەت����ی ،جگە لەمەش خاوەنی خورەوشتێكی بەرزو توانای سەركردایەتی كردنی باشترین یانەی جیهانی هەیە. -7دی����دی درۆگب����ا :ئەو هەمیش����ە وەكو راهێنەر لەناو یاریگا دەجولێتەوەو زۆرجار س����ەركردایەتی هەڵبژاردەكەی كردووە بۆ
س����ەركەوتن ،ئەم یاریزان����ە لەتوانای دایە ببێتە باشترین راهێنەری ئەفریقیا. -8چاڤ����ی هیرناندی����ز :لەس����ەردەمی راهێنەرایەت����ی ڤیالنۆڤ����ا زۆرجار باس����ی ئ����ەوە دەكرا كە ئ����ەم یاریزانە تەداخولی پێكهاتەی یانەكەی دەكرد ،چاڤی خاوەنی فەلسەفەیەكی تایبەتە لەیاریكردن. -9باستان شڤاینش����تایگەر :ئەم یاریزانە وەك����و جەن����گاوەر وایەو خاوەن����ی تواناو
كاریگەری زۆرە لەناو یاریگا ،بەدڵنیاییەوە لەداهاتوو راهێنەرێكی س����ەركەوتووی لێ دەردەچێت. -10ماری����ۆ یبیس :یاریزانی یانەی س����ان لۆرێنزۆی����ە ،رەنگ����ە ناوی ئ����ەم یاریزانە الی هەمووالی����ەك ئاش����كرا نەبێت ،بەاڵم رۆلێكی گرنگی بینیوە لەگەڵ هەڵبژاردەی كۆلۆمبی����او بەیەك لەئەس����تێرەكانی ئەو واڵتە دادەنرێت.
پیکێ دەنگ بۆ سەربەخۆیی کەتەلۆنیا نادات جی���رارد پیکێ���ی ئیس���پانی و بەرگری���کاری یانەی بەرش���لۆنەی ئیسپانی ئاشکرای دەکات من داوای سەربەخۆیی ناکەم ،بەاڵم خەڵکی کەتەلۆنیا مافی خۆیانە بریار لەسەر چارەنوسی خۆیان بدەن". جیرارد پێکێ ل���ە میانەی وەاڵمی پرس���یاری رۆژنامەنوس���ان کە بۆ یارییەک���ەی ئەمرۆی���ان بەرامب���ەر لۆکسبمۆرگ خۆیان ئامادە دەکەن ئاش���کرای دەکات " :خەڵک���ی
کەتەلۆنیا خەڵکێک���ی دیموکراتین ،م���ن وەک خ���ۆم دەمەوێ���ت لەگ���ەڵ ئیس���پانیا ی���اری بکەن و نازناوەکان لەگەڵ ئەم ھەڵبژاردەیە بەدەستبھێنم". جیرارد ووتیش���ی " :م���ن داوای سەربەخۆی ناکەم ،بەاڵم پێویستە رێگە بە ھاواڵتیانی کەتەلۆنیا بدرێت مافی خۆیان پەیرەو بکەن ئەویش لەس���ەر دیاریکردنی چارەنوس���ی خۆیان".
نرخی رۆناڵدۆ یهك ملیار یۆرۆیه
مۆبایلی سهرنووسهر0750 465 5463 : دیزاین :شاخهوان محهممهد سلێمان
0750 483 1852
لهمانهوهی رۆناڵدۆ كردوه لهریزهكانی ریاڵ مهدریدو باسیش���ی لهوه كردوه كه كڕینی رۆناڵدۆ ئاسان نییه.
دهستهی نووسهران
ئی���دارهی یانهی ریاڵ مهدریدی ئیس���پانی نرخی ی���هك ملیار ی���ۆرۆ بۆ ئ���هو یانهی ه دادهنێ���ت ك��� ه دهیهوێ���ت بۆن���د لهگ���هڵ كریستیانۆ رۆناڵدۆی پورتوگالی ئیمزابكات. خۆرخی میندێزی بهڕێوهب���هری كارهكانی رۆناڵ���دۆ تهئكی���دی ك���ردهوه ك���ه لههیچ یانهیهكی گهورهی ئهوروپاوه گرێبهستی بۆ ی ههمویان رۆناڵدۆ پێنهگهیشتوه لهبهرئهوه دهزان���ن ك ه رۆناڵدۆ دهیهوێت لهئیس���پانیا واز لهیاریك���ردن بهێنێت .وتیش���ی :كرینی رۆناڵ���دۆ لهئێس���تادا زۆر ئەس���تهمهو ههر یانهیهك بیهوێ���ت بۆندی لهگهڵ ئیمزابكات پێویس���ته ب���ری 800ملی���ۆن پاوهند وات ه نزیك���هی یهك ملیار یۆرۆ بداته یانهی ریاڵ
مهدرید ك ه ئهوهش بره پارهیهكی خهیاڵیهو هیچ یانهیهك ناتوانێت دابینی بكات. بهڕێوهب���هری كارهكان���ی رۆناڵدۆ تهئكیدی
خهلیل پااڵنی سامان قهرهچووغی عهبدولرهحمان ئادهم موحسین شوانی كارزان مامهندپیران
)No. (70
رەزوان عەبدولقادر
ئاوڕێك لە یانەی مەخموور بدەنەوە وەرزش ل���ە هی���چ بوارێك���ی تری ژیان كەمت���ر نییەو بگرە ئەمرۆكە بۆتە ناس���نامەیەك والتان شانازی پێوە دەك���ەن و دەناس���رێنەوە. هەیان���ە تاك���ە یاریزانێك���ە بۆتە پاڵەوان لەس���ەر ئاس���تی جیهان كەچ���ی ناوبان���گ و دەركەوتنەكە بۆ والتەكەیەتی ،هەربۆیە ئێس���تا دەبینین رۆژ لەدوای رۆژ گرنگیەكی زیات���ر دەدرێت و پێداویس���تی و قوتابخانەی تایبەتی بۆ دەكەنەوەو سااڵنەش بودجەیەكی بۆ تەرخان دەك���ەن و بەپالنێك���ی تۆكم���ەو بەرنامەیەكی دارێژراو باش���ترین و ئاس���ت بەرزترین یاریزان دروست دەكەن لەگشت ئاستەكان. ل���ە كوردس���تانیش چەندین یانە هەی���ەو هەریەك���ەو بەج���ۆرە وەرزش���ێك خزم���ەت دەكات و لەژێر سەرپەرش���تی یەكێتی توپێ پێی كوردس���تان و س���ااڵنە خول وپاڵەوانێتییەكان بۆیان دەكاتەوە. ئ���ەوەی لێ���رەدا مەبەس���تمە یانەی وەرزش���ی مەخم���وورە كە نوێنەرایەت���ی گەنج���ان و الوانی قەزای مەخموور دەكات و بەشدارە لە خولی پل���ە دووی توپێ پێ و خولی تۆپ���ی دەس���تی یانەكانی كوردس���تان ،بەاڵم ئەو یانەیە لە بارێكی سەختی قەیرانی دارایی و بێ پارەی دایەو هیچ پاڵپشتیەكی ناكرێت .هەروەها هۆلێكی داخراوو پاسێكی تایبەت بەیانەكە ئەمەش گرفتێكی ترە ،سەرباری ئەو كێشەو قەیرانانە كەچ���ی كۆلیان نەداوەو بەش���داری یارییەكانی���ان كردووە ئەگەرچ���ی ئەنجامەكانی���ش وەك پێویس���ت نەبن ،جی���ا لەیانەكانی تری كوردس���تان یانەی مەخموور پش���ت بەهیچ یاریزانێكی بیانی و دەرەوەی مەخموور نەبەس���تاوەو زیات���ر گەنجانی مەخموور یاری بۆ دەكەن ،بەردەوامی���ش لەهەوڵ و كۆشش دان بەبێ پارەو گرێبەست، بۆیە یاریزانان و گەنجانی مەخموور گلەیی دەك���ەن و داوا لە یەكێتی تۆپی پێی كوردستان و حكومەت و پارێزگای هەولێر دەكەن ئاورێكی جدییان لێ بدرێتەوە ،الیەنی كەم پێویس���تە یاریگایەكی شایستەترو هۆلێكی داخراوی سەردەمیانەیان بۆ دروست بكەن بۆ ئەوەی مەشق و راهێن���ان و خۆئامادەكردنیان بۆ خولەكان ئەنجام ب���دەن ،تاوەكو رەوت���ی وەرزش لەو دەڤەرە زیاتر بەرەو پێش بچێت و بەهرەو توانای الوەكان نەمرێت و بتوانن لێهاتووی خۆی���ان بەدەر بخەن و ئاس���ت و ئەنجامی شایس���تەتر دەس���تەبەر بك���ەن ،لەب���ەر ئ���ەوەی ق���ەزای مەخموور بەدرێژایی مێژوو خاوەن چەندان یاریزانی بەتوانا و پاڵەوان بووە لەسەردەمی خۆیان ئەنجامی دلخۆشكەریان هەبووە.
ناونیشان دهنگی مهخموور له فهیسبووك:
facebook.com/d.mexmur
7
كوردستان -ههولێر -مهخموور
ژمارە ()70
2014/10/15
Dengî Mexmûr
23ی رهزبهر 2714كوردی
facebook.com/d.mexmur
كــۆبانی
كۆبانی
ماستەرنامەیەك لەسەر شیعرەكانی مەدحەت بێخەو
تۆ قوربانی دەستی داعش و
دڵنیابە لەناو دڵی هەموومانی
ئەردۆغانی
مادام خاوەنی شەڕڤانانی
دەنگی مەخموور -كۆیە
تۆ سەربەرزی
ئەتۆ ئەمڕۆ
نموونەی خۆراگری و بەرخودانی
پارێزەری شەرەفمانی
ژانی مان و
ئەی كۆبانی
ڕۆژی 2014/9/27لەهۆڵ����ی (مامۆستا تاهیر بەكر) لە فاكەڵتی پەروەردە لەزانكۆی كۆیە ،تاوتوێی ڕۆژنامەن����ووس ماس����تەرنامەی و قوتاب����ی (بەختی����ار ئەحم����ەد مەحمود) ئەنجامدرا ،بەناونیش����انی (نوێكردنەوە لە ش����یعری مەدحەت بێخەودا). ناوەڕۆكی نامەكە هەموو تێكس����تە ش����یعرەكانی دیوان����ی بێخەو خرایە بەر ش����یكاری لێكۆڵین����ەوە ,كە لە دووتوێیدا شێوەو ناوەڕۆك و فۆرمە شیعرییەكان و مۆس����یقای شیعری
هەڵگری بەیداخی كوردستانی
موحسین شوانی -مەخموور
كاریگەری ڕێبازە ئەدەبییەكان و زمان و ش����ێوازی بێخەو خرایە بەرباس, هەروەها ڕۆڵی ئەو كەڵە ش����اعیرەی كە لەدوای نیوەی سەدەی بیستەوە بەقەڵەمە بڕش����تەكەی لە خزمەتی زمان و كلتوور و فەرهەنگی كوردیدا ئەس����پی خۆی تاوداوەو هەرگیزیش لەبارودۆخە چۆكشكێنەكان بوێرانە سڵی نەكردۆتەوە. گفتوگۆی ئەم ماستەرنامەیە ماوەی زیات����ر لە ( )3كاتژمێ����ری خایاندو لەدەرئەنجامدا بڕوانامەی ماستەر لە ئەدەبی كوردی بەپلەی زۆر باش����ە بەڕۆژنامەنووس (بەختیار ئەحمەد مەحمود) بەخشرا .لیژنەی گفتوگۆی
بەمش����ێوەی
ماس����تەرنامەكەش خوارەوەبوو: ئەحم����ەد (پ.د.ئیبراهی����م حوس����ێن شوان/س����ەرۆك لیژنە)، (پ.ی.د.عەب����دی حاجی محەمەد/ ئەن����دام)( ،د.ئیدری����س عەبدوڵ��ڵ�ا مستەفا/ئەندام)( ،پ.ی.د.عوسمان حەم����ەد خ����در دەش����تی/ئەندام و سەرپەرشتیار لەزانكۆی كۆیە). لەكۆتایی����دا پیرۆزباییەكی گەرم لە رۆژنامەنووس (بەختی����ار ئەحمەد مەحم����ود) دەكەی����ن بەبۆن����ەی بەدەس����تهێنانی بڕوانامەی ماستەر هیوای س����ەركەوتن و بەردەوامی بۆ دەخوازین.
ئیبراهیم تاتلیساس: کوبانێ بکەوێ ،مرۆڤایەتی دەکەوێت
هونەرمەن����دی بەناوبانگ����ی تورکی����ا ئیبراهی����م تاتلیس����اس دەرب����ارەی هێرش����ەکانی چەکداران����ی دەوڵەتی ئیس��ل�امی ناس����راو ب����ە داع����ش بۆ س����ەر کانتۆنی کوبانێ ل����ە ڕۆژئاوای کوردس����تان دەڵێت "ئەگ����ەر کوبانێ بکەوێت ،مرۆڤایەتی دەکەوێت". ئیبراهی����م تاتلیساس����ی هونەرمەندی بەناوبانگ����ی تورکی����ا لەهەژم����اری تایبەتی خۆی ل����ە تۆڕی كۆمهاڵیهتی تویتەر ناڕەزایی بەرامبەر هێرشەکانی چەکدارانی داعش بۆ س����ەر کوبانێ لە خۆرئاوای کوردستان دەربڕی و دەڵێت "ئەگەر کوبان����ێ بکەوێت ،مرۆڤایەتی دەکەوێت ،ئیش����ااڵ ناکەوێت ،هەموو مرۆڤایەتی هەستاوەتە سەرپێ ،بەاڵم نابێ����ت بەش����ێوازی تێکدەرانە بێت و دەبێت زیاتر هێواش و لەسەر خۆبن". تاتلیس����اس دەش����ڵێت "ب����ە دوژمن پێبکەنن ،چونک����ە گەورەترین چەک ڕوویەکی پێکەنیناوییە".
جلهكانی خۆی دهفرۆشێت به مهبهس����تی ه����اوكاری كردنی ههژار و كهم درامهت����هكان هونهرمهندی لوبنانی ئهلیس����ا بریاری داوه س����هرجهم جلهكانی بفرۆش����ێت و پارهكهشی پێشكهشی رێكخراوه خێرخوازیهكان بكات دهربارهی ئهم كارهی ئهلیسا له دیمانهیهكی تایبهتدا دهڵێت :جلهكانم بهپارهیهكی زۆر كڕی����ون و ههندێكیش����یان تهنها یهك جارم لهبهرك����ردووە ،بهاڵم بۆ ئهوهی كاری خێرخ����وازی بك����هم بریارم داوه له رۆژانی داهاتوودا ههمویان بفرۆش����م و پارهكهش����یان دهدهمه ههژارهكان و دهش����ڵێت :ئهمه یهكهم جارم نیه كارێكی وا بكهم پێشوتریش ههمان كارم ئهنجام دابوو. ئهلیسا كه ئێستا ئامادهكاری دهكات بۆ كلیپ كردنی یهكهم گۆرانی نێو نوێترین ئهلبومهكه ی دهڵێت :چهندین جار پارهی ئاهانگهكانیش����م دابهشكردوه بهسهر ههژارهكاندا و بهم كارهش زۆر دڵخوشم ئهلیسا ئێس����تا له بهیروتی پایتهختی لوبنان لهگهڵ دهرهێنهری گهنج (ئێنجی) گۆرانیهك����هی (ح����ب كل حیاتی) كه یهكێكه له تراكهكان����ی نێو دواین ئهلبومی (الحاله الحب) كلیپ دهكات.
مێژووی بێژینگ و هێرەگ و سەرەد
بۆ پێكەنین * پیاوێك ژنەكەی دەمرێت شیوەن و رۆڕۆی بۆ دەكات ,لێی دەپرس���ن زۆرت خۆش دەویس���ت؟ ئەڵێ نا. بەس بیس���توومە ك���ە گریان ئازاری مردوو ئەدا. * دەش���تەكییەك لەحەوشەی ماری خۆیان لەس���ەر كورسی دانیشتبوو، ژنەك���ەی هاتەكن���ی و لەع���اردی دانیش���ت ،پیاوەكەش گوتی :دەرێم پێ���م لەس���ەر دەم و چ���اوت دانێم. ژنەك���ەش گوت���ی لۆ چ���م كردیە؟.
پیاوەكەش گوتی :هەتا برێن یەكەم دەشتەكی پێی خستە سەر مانگ. * دەگێرن���ەوە ئەوكات���ەی (ئێمە دۆس���تی ئێوەین) واتا (كۆرییەكان) لە كوردس���تان بوون ،رۆژێك یەكێك لە شوفێرەكانی خۆمان بەئۆتۆمبێل لەكۆریی���ەك دەدات ،ئەوی���ش قاچێكی دەش���كێت و بەس���ەختیش برین���دار دەبێت ،پۆلی���س دەگەنە سەر رووداوەكە ..س���ەرەتا پۆلیس بەكۆرییەكە دەڵێت :داوات لەس���ەر
ش���ۆفێرەكە هەی���ە؟ كۆرییەك���ەش دەڵێت :نەخێر ،تەنیا پارەی بەش���ە نەوتی ی���ەك رۆژی ئ���ەوم دەوێت. ش���ۆفێرەكە بەپێكەنینەوە دەڵێت: كاك���ە بەش���ی منی هەم���وو بدەنێ گەردەنی بابیشی ئازابی. * پیاوێك غەسالە بۆ ژنەكەی دەكڕێ و دەیبات���ەوە بۆ ماڵ���ەوە ,ژنەكەی دەڵ���ێ پیاوەكە ك���وا ئالیەرەكەی, پیاوەك���ەش دەڵێ���ت ئاف���رەت خوا بناسە خۆ موبەریدە نییە.
حەیرانێك بەیادی جاران حەیران دەشتێ قەراجی كاكی بە كاكی، سەالم بە بار بی لە بەژنێ باریك لە پیرە داكی، ئیویێ بەژنێ باریك دانانێم هەتا خڕەی بێرانم لەسەر سینكی دێ هەتا تەسلیمم دەكەن بە گۆڕو خاكی
بێژین���گ و هێرەگ و س���ەرەد مێژوویەكی دوورو درێژیان هەیە ،مێژووی دروستبوونیان ب���ۆ پێ���ش زایی���ن دەگەڕێتەوە, ئ���ە م
پێداویس���تیانە كولت���وورو كەلەپ���ووری كوردەوارییە لە داری س���پیندارو دار بی و جۆرەكانی دیكە ,لەسەر شێوەی كەوانەیی دروست دەكرێت. پانی كەوانەكەی لە 10سم تا 15سم دەبێت و قەب���ارەی بازنەكەییەكەش���ی بەپێ���ی خواس���تی بەكارهێن���ەر دەبێت ,پێش پەیدابوونی تەلی ئاسن لە پێستی ئاژەڵ دروس���ت دەكرا ,بە تایبەت پێستی گاو گامێش ,پێستەكە بەڕێگەی دەباخكردن چ���ا دەكرا و ب���ۆ س���ەرەند و بێژینگ و هێرەگ دەبڕدرا بە باریك و ئەس���توور بۆ دروستكردنی ئەو پێداویستییە. بێژینگ و سەرەد بۆ چاكردن و پاكردنەوەی
دانەوێڵ���ە بەكاردێت ,بە تایبەت بۆ گەنم و جۆ لە وەرزی هاوین لە الدێكاندا و لە كاتە پێویس���تییەكان و لە هەموو ماڵێك بەرچاو دەكەوێت ,ب���ەاڵم دوای دەركەوتنی تەلی ئاسن بەهەموو جۆرەكانیەوە ,بەتایبەت بۆ ئەم مەبەس���تە ئەم كەل و پەالنە لە تەلی ئاسن دروست دەكران ,بەاڵم رەسەنایەتی خۆی لە كەوانە دارەكەی لەدەست نەداوە, هەرچی هێرەگە زۆر وردە ,واتە كونی تەلی هێرەگەك���ە بچووكن و بۆ ئ���ارد پاكردنەوە لە پیس���یەكەی ناوی بەهێ���رەگ دەبێت, یان ب���ۆ چاك كردن���ەوەی دروس���تكراوە میوەجاتییەكان لە دروس���تكردنی دۆشاو و بە هەموو جۆرەكانیەوە.
دیاردهی واسیت ه و حزبایهتی له كوردستان