Jan Missuens, protestants predikant te Huise (1580-1581)

Jan van Diest, protestants predikant te Huise (1580-1581) (door Serge Ronsse) De Nederlanden maakten in 1576, onder impuls van Willem van Oranje, een stevige vuist tegen de Spaanse koning: ze ondertekenden de Pacificatie van Gent en maakten daarmee ook een einde aan de vijandigheden tussen katholieken en protestanten. De Pacificatie was echter geen lang leven beschoren.

Nog geen jaar later grepen de Gentse calvinisten, onder leiding van Jan van Hembyze en François van Ryhove, de macht in Vlaanderen. In de jaren die daarop volgden beperkte de Gentse Calvinistische Republiek steeds verregaander de godsdienstvrijheid van de katholieken.

In 1580, het derde jaar van de Gentse Calvinistische Republiek, kreeg Huise – allicht na verbanning van de katholieke priester – zijn eigen protestantse predikant, Jan van Diest. Eigenlijk noemde hij Jan Missuens (de jongere), maar hij werd naar zijn geboorteplaats Diest vernoemd om hem te kunnen onderscheiden van zijn vader, die eveneens Jan Missuens noemde 1, en die zijn grote voorbeeld was.

Naar het voorbeeld van zijn vader …

In dienst van het nieuwe geloof Jan Missuens (de oudere, soms Missuus geschreven), de vader van Jan van Diest, werd eveneens geboren in Diest. Hij vervulde een tijdlang ijverig het ambt van ouderling 2 te Brussel en werd daarna als predikant aangeworven. Aanvankelijk kwam Jan Missuens als predikant in Tielt terecht. Hij verliet Tielt uit angst voor vervolging en vluchtte naar Engeland.

Bij toeval opgepakt in Antwerpen Na enkele maanden keerde hij terug naar Vlaanderen om predikant te worden in Antwerpen. Toen daar de pest uitbrak werd zijn vrouw ziek, die kort daarna overleed. Ook Jan werd ziek, maar bleef uiteindelijk gespaard. Door zijn ziekte moest hij evenwel zijn eigen woonst verlaten en verbleef Jan Missuens in het huis van Matthijs Moens (of Moons, ook Matthijs de Metzer genoemd), een kruidenier, en zijn vrouw Magdalena van Basseroede.

Jan Missuens werd er bij toeval ontdekt toen de markgraaf op 9 mei 1571 Matthijs en zijn vrouw Magdalena kwam arresteren. Ook Jan werd uit zijn bed gelicht en meegenomen naar de gevangenis. Aanvankelijk wou de markgraaf hem de volgende dag vrijlaten, maar binnen de protestantse gemeenschap was intussen het gerucht ontstaan dat een van hun predikanten was opgepakt. Toen dit ter ore kwam van de markgraaf, besefte die wie hij in handen had en besloot hij Jan Missuens naar een zwaardere gevangenis over te brengen om hem te ondervragen. 3

1

MOLHUYSEN P.C., BLOK P.J. (red.), Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 1., A.W. Sijthoff, Leiden, 1911, pp.716-117.

2 Een kerkelijk ambt binnen de gereformeerde kerk.

3 SAVRY JACOBUS, Historie der martelaren, die om het getuygenisse der Euangelischer waerheydt haer bloedt gestort hebben …, Jacob Braat, Dordrecht, 1657, pp. 466-467.

Gevangenschap en foltering In een brief aan zijn geloofsgenoten schreef Jan Missuens: “Aangaande mijn toestand kan ik u het volgende melden. Toen ik gevangen genomen was, ben ik in de keizerlijke boeien geklonken. Toen ik daarin twee dagen had doorgebracht, kwamen er twee stadschirurgijns en een geneesheer tot mij om mijn voeten te onderzoeken. Bij dit onderzoek bleek mijn zware ziekte, waaronder ik leed, en zij verkregen de dinsdag daarna een plaats voor mij, waar ik kon blijven. Later werd ik ook voor de heren ontboden, die mij ondervroegen, zodat ik bekennen moest, dat ik een predikant was. Toen vroegen zij mij, waar ik mijn ambt had bediend.

Ik antwoordde: Te Brussel, Thielt en Antwerpen.

Vervolgens verlangden zij te weten, wie mijn aanhangers waren.

Ik antwoordde, dat ik hoopte door Gods genade hun dit niet te zeggen; maar, zei ik, wanneer God hen in uw handen geeft, zoals Hij mij gedaan heeft zonder mij te zoeken, vraagt het hun zelf dan.

Toen zei een hunner: "Gij behoeft ons niet te onderwijzen, wij zijn reeds voor u onderwezen. Bovendien zult gij ons toch zeggen, wie uw aanhangers zijn."

Ik herhaalde, wat ik gezegd had.

Een van hen zei toen: "Zo, gij wilt dan alleen martelaar zijn."

Ik zei: "Ik zal wel de enige martelaar niet zijn, want gij maakt er genoeg."

Zij beschimpten mij in geen geringe mate, en lieten mij voor ditmaal gaan. De volgende dag kwamen zij terug, en ondervroegen mij andermaal, waarbij ik hun als vroeger antwoordde. Toen hebben zij mij, hoe zwak ik ook was, ongenadig op de pijnbank geworpen, en zware martelingen aangedaan, zodat ik het nog gevoel, en de smarten niet kon verdragen, zoals de markgraaf ook spottende zei: "Ik wist wel, dat uw kranke lichaam de smart niet zou verdragen."

Tot grote droefheid mijns harten moest ik toen bekennen, wat zij mij vroegen. Want aangaande hetgeen gij mij schrijft, dat namelijk het geheim der gemeenten aan het licht gekomen is, hebben zij reeds lang geweten en wel uit de oude belijdenissen.

Zij vroegen mij vooreerst, of er niet vier ouderlingen waren, vier diakenen en vier aanzeggers, waarom de stad in vieren was verdeeld, welke veranderingen en verkiezingen er onder ons plaats hebben en naar alles, wat er hij ons voorvalt. Zij dwongen mij om de namen der dienaren te weten, van wie ik hun genoemd heb, zoals ik u geschreven heb, dat mij spijt en altijd rouwen zal. Daarna, toen mijn medebroeders ondervraagd waren, vroegen zij mij tot bevestiging, of ik die namen niet kende. Ik antwoordde hun, dat ik sommigen kende en ook anderen niet. Verder vroegen zij mij, of wij geen vergaderingen hielden met de omringende gemeenten.

Ik antwoordde ontkennend, doch zij weten, tot mijn verwondering, bijna alles, wat er onder ons omgaat.

Zij wisten zelfs, dat er een ouderling onder ons was, die weinig of geen baard had. Voorts wilden zij van mij weten, in welke woningen ik het avondmaal heb bediend, en ik noemde hun de huizen, waarbij de gemeente geen schade kon lijden, namelijk het pakhuis aan de Nieuwe Waag, de Oude Waag, die van Christoffel Centurius, aangezien ik zijn naam ook in het geschrift hoorde.” 4 Jan Missuens, ziek en gebroken door ontbering en foltering, legde bekentenissen af en verraadde zijn medestanders. Hij was daarover zeer berouwvol, hoewel hij er zich voor hoedde om de autoriteiten feiten te onthullen waarvan men nog geen kennis had.

In juli 1571, na twee maanden gevangenschap, schreef hij aan een van zijn zusters: “Nog eens roep ik u vaarwel, vaarwel toe, en neem afscheid van u, mijn allerliefste zuster. Laat mij eens weten, hoe het is met mijn arme kindertjes, naar wie ik zeer verlang. Och, lieve zuster, sla toch acht op die kinderen; groet hen hartelijk van mij, en zeg, dat zij voor hun vader bidden, en bid ook gij voor mij.

Groet de gehele gemeente zeer van mij, en zeg, dat ik hen allen tot mijn doodsfeest nodig, opdat wij, als zij mijn nood zien, te eerder bewogen worden om voor mij te bidden.” 5

4 5

idem SAVRY JACOBUS, o.c., 1657, p. 468.

Veroordeling en terechtstelling Jan Missuens, trouw aan zijn geloof, had zich met zijn lot verzoend. Hij maakte zich echter duidelijk zorgen over wat er met zijn kinderen na zijn dood zou gebeuren. Die dood zou een maand later volgen. Na een lange gevangenschap en vele folteringen werd hij uiteindelijk veroordeeld op 16 augustus 1571: “In de sake tusschen mynen Heer den Schoutteth, aenleggere ter eenre, tegens JAN CORNELISSEN, verweerdere ter andere syden, &c., dat hy, verweerdere, soe binnen deser stadt, Brussel ende Thielt in Vlaenderen, den tyt van thien jaeren leeraer soude geweest syn vande secte der Calvenisten, hebbende middeldertyt bovendyen noch kinderen gedoopt ende houwelycken gecelebreert, avontmaelen vuytgereyckt, contrairie den placcaten &c., wysen de Heeren voer recht dat de voers. JAN CORNELISSEN, alhier tegenwoordelyck gevangen, heeft verbuert syn lyff ende goet ende dat hy sal wordden geexecuteert achtervolgende de placcaten van Syne Majesteyt.”6 Uit het processtuk leren we dat Jan Missuens eigenlijk Jan Cornelissen7 noemde en dat hij meer dan 10 jaar predikant was. Zijn eigendom werd verbeurd verklaard en Jan zelf vond, reeds de dag na zijn veroordeling, op 17 augustus 1571, samen met vier anderen met gesnoerde mond de dood op de brandstapel, waarna zijn lichaam naar gewoonte aan de vogels werd gevoerd.

Predikant te Huise Wat voorafgaat …

Het machtsvacuüm na de dood van de Spaanse landvoogd Luis de Zúñiga y Requesens en de Pacificatie van Gent van 8 november 1576 effenden het pad voor de komst van Jan van Diest naar Huise: de Nederlanden zetten zich af tegen de Spaanse bezetter. Er kwam een amnestieregeling voor opstandelingen, calvinisten werden niet langer vervolgd en in alle provincies, behalve Holland en Zeeland, werd de godsdienstvrijheid ingevoerd. Toen er in de coalitie een breuk kwam tussen de zuidelijke aristocratie onder de leiding van de hertog van Aarschot en de orangisten onder leiding van de Prins van Oranje, zocht die laatste steun bij de Gentse calvinisten.

De Gentse Calvinistische Republiek was geboren en de stad Oudenaarde (en dus ook Huise) kwam zowel bestuurlijk als militair onder toezicht van de Gentenaars te staan. De nog aanwezige katholieken verdwenen meer en meer uit het stadsbestuur ten gunste van calvinisten. Terzelfdertijd kwamen meer en meer calvinistische ballingen terug. Vanaf mei 1578 werden de katholieken systematisch gepest: processies waren onmogelijk geworden, erediensten werden verstoord en klokken mochten niet meer luiden. Onder het schrikbewind van de calvinistische kapitein Rochelfin werden kerken gesloten, religieuzen uit hun kloosters gezet en ontstond uiteindelijk een derde Oudenaardse Beeldenstorm. Tegen december 1578 namen de protestanten de gesloten kerken zelf in gebruik.

Om de religieuze tegenstellingen het hoofd te bieden, publiceerde Gent een religieakkoord dat voor Oudenaarde onder andere inhield dat de kerken door katholieken en protestanten moesten gedeeld worden “separatie doende door een goede dikke muur …” In juli 1579 werden echter alle priesters uit de stad verbannen, werden de kerken en de huizen van de priesters leeggeroofd en hun goederen verkocht, werden de religieuzen andermaal uit hun kloosters verjaagd. 8

6

VAN HAAMSTEDE A., Geloofsvervolging en doodstraf in Antwerpen. Bijzonder geloofsgetuigenissen van martelaren, Stichting De Gihonbron, Middelburg, 2008, p. 71.

7 In de rekening van de markgraaf wordt hij vermeld als Jan Cornelissone.

8 http://www.le-petit-bruges.be/html_LPB_geschiedenis/filips2.html (13 februari 2018)

De komst van Jan van Diest Jan van Diest werd door zijn vader van kindsbeen religieus onderwezen. Eenmaal volwassen ging hij, ondanks het vreselijke lot van zijn vader, naar diens voorbeeld als predikant aan de slag. Zijn eerste opdracht vervulde hij in Huise.9 Hij verscheen er in 1580, negen jaar na de dood van zijn vader, op het toneel.

De reformatie had razendsnel om zich heen gegrepen. De Oost-Vlaamse classis (die ook West-Vlaanderen bevatte) werd in 1577 opgedeeld in drie classes (Brugge, Gent en Oudenaarde) en twee jaar later al in veertien classes.10 Huise behoorde tot de classis Oudenaarde. De Gentse Calvinistische Republiek was een attractiepool voor protestantse predikanten. Vanuit Gent werden ze in alle windrichtingen uitgestuurd. 11 Het is dan ook waarschijnlijk dat Jan van Diest na de verbanning van de katholieke priesters in 1579, via Gent, naar de classis van Oudenaarde werd gezonden en er de kerk van Huise kreeg toegewezen.

Onheil op komst In Wallonië verzetten de katholieken zich tegen het calvinistische geweld en verenigden zich als de Malcontenten, de mistevredenen. De Spaanse landvoogd, Alexander Farnese, wist van die misnoegdheid handig gebruik te maken: hij beloofde hun privileges te herstellen op voorwaarde dat ze trouw zwoeren aan het katholieke geloof en de Spaanse koning. In ruil leverden Henegouwen, Artois en Douai Farnese 8.000 man voetvolk en 400 ruiters. De Unie van Arras (6 januari 1579) was een feit. Vanaf april 1579 voelde Oudenaarde de dreiging van de Malcontenten en werd er naarstig gewerkt aan de vestigingen. 12 Willem van Oranje stuurde kapitein François de la Noué, een hugenoot die zijn sporen verdiend had in de Franse godsdienstoorlogen en tot opperbevelhebber van de troepen in de Zuidelijke Nederlanden was aangeduid, naar Oudenaarde om er te assisteren bij de verdedigingswerken. De troepen van de la Noué werden gelogeerd in de omliggende dorpen. Zo verbleven er op 6 januari 1580 vijfentwintig ruiters in Huise: “Wy Bailliu (Jacques Colpaert) ende schepenen van Huusse (Huisse) certifieren by desen dat up de prochie van Huusse, by patenten van den Gouverneur van Audenaerde, ghelogiert hebben den xi January XVe LXXX, eenen nacht, vyf en twintich peerden-ruuters van de companny van den senessel van Henegauwe, danof den Capiteyn ghenaempt was de Gardyn.” 13 In december 1580 brak er bij de Gentenaars die in de stad gelegerd waren muiterij uit en ze dreigden ermee Oudenaarde over te leveren aan de Malcontenten. De stadsgouverneur wist dit echter af te wenden. Op 1 januari 1581 verschenen er Spaanse ruiters rond Oudenaarde. Farnese liet eerst Leupegem en Melden plunderen om de plattelandsbevolking zoveel mogelijk naar de stad te doen vluchten, een tactiek om de voedselvoorraden van de stad sneller te doen slinken. Later die maand omsingelden de Malcontenten Oudenaarde en plunderden ze de omliggende plattelandsdorpen. 14 Ook Huise ontsnapte niet aan de plunderingen van de Malcontenten, maar liet zich niet onbetuigd. Op 20 juni 1581 vernam men dat “de boeren van Huysse en van daer omtrent wel 20 Malcontenten hadden dood gesmeten”. 15 Jan van Diest neemt de vlucht De komst van de Malcontenten maakte het hoe dan ook niet langer mogelijk om de kerken te bedienen. Jan van Diest vluchtte samen met enkele anderen weg 16, niet naar de stad Oudenaarde maar naar Zeeland. Hij nam allicht de vlucht begin 1581, want in april 1581 was hij al aan de slag in Aandijke (zie verder).

9

SAVRY JACOBUS, o.c., 1657, p. 479.

JANSSEN HENDRIK QUIRINUS, De kerkhervorming in Vlaanderen, historisch geschetst meest naar onuitgegeven bescheiden. Tweede deel, J.W. & C.F. Swaan, Arnhem, 1868, pp. 25-26.

11 NOORDZIJ HUIB, Handboek van de reformatie. De Nederlandse kerkhervorming in de 16e en de 17e eeuw, Uitgeverij Kok, Utrecht, 2012.

12 http://www.le-petit-bruges.be/html_LPB_geschiedenis/filips2.html (13 februari 2018) 13 S.n., Mémoires anonymes sur les troubles des Pays-Bas avec preface et annotations par Alex Henne, Ch. Muquardt, Brussel, 1866, pp. 106-107.

14 http://www.le-petit-bruges.be/html_LPB_geschiedenis/filips2.html (13 februari 2018) 15 DE KEMPENARE PHILIPS, VAN MALE JOHANNES P., Vlaamsche Kronijk, of Dagregister van al het gene Denkweerdig voorgevallen is, binnen de stad Gent 1566-1585, Mucquardt, Brussel, 1839, p. 282.

16 JANSSEN HENDRIK QUIRINUS, o.c., 1868, p. 40.

10

De belegering van Oudenaarde door Alexander Farnese in 1581.

Bron: Pierre Le Poivre, Recueil de plans de villes et de châteaux, de fortifications et de batailles, de cartes topographiques et géographiques, se rapportant aux règnes de Charles-Quint, de Philippe II et d'Albert et Isabelle, 1585-1622

De inname van Oudenaarde en het herstel van het katholieke geloof Toen eind 1581 Doornik viel, bood Farnese Oudenaarde, de stad van zijn moeder Margaretha van Parma, tot tweemaal toe tevergeefs een overgave aan. In april 1582 vatte Farnese de belegering van de stad aan en op 5 juli 1582 gaf de stad zich uiteindelijk over. De inwoners en de magistraat van de stad moesten beloven om voortaan te leven volgens de katholieke tradities. De calvinisten kregen één jaar de tijd om hun goederen te verkopen en vervolgens de stad zonder vervolging te verlaten. In eerste instantie werden de katholieke uiterlijke tekens hersteld. Deze waren intussen bijna vier jaar verboden. Reeds op 8 juli 1582 keerden een aantal priesters, religieuzen en katholieke bannelingen terug naar de stad. De kerken werden schoon gemaakt, opgesmukt en opnieuw ingewijd op 22 juli 1582. Het katholieke geloof werd geconsolideerd en nam opnieuw zijn plaats in in het dagelijkse leven. Zo werd ook het onderwijs stevig in handen genomen door de Kerk. Farnese wilde eerder de politieke dan de religieuze vijanden uitschakelen. De repressie was milder dan na de Beeldenstorm in 1566 en richtte zich vooral op zij die contacten bleven onderhouden met calvinistische gebieden of zij die zonder zich te bekeren toch in of rond de stad wilden blijven.17 De godsdiensttroebelen hadden echter een zware tol geëist: de tapijtindustrie was verwoest, de bevolking was gedecimeerd, en het platteland rond Oudenaarde compleet verwilderd en verwoest. Er heerste hongersnood en pest, vrijbuiters maakten de streek onveilig en tot overmaat van ramp ontstond er ook een wolvenplaag. 18 Tussen 1582 en 1588 werden in Huise 32 personen dood gebeten en werden er 18 tot 20 gewond tot zwaargewond.

Verder vielen ook 3 paarden, 18 koeien, 1 veulen en vele kalfjes en honden ten prooi van de wolven. 19

In dienst van de Heer Predikant in Aandijke, Waas en Middelburg Na Huise ging Jan van Diest aan de slag in Aandijke, een dorp in Zeeuws-Vlaanderen dat in 1586 overstroomde en daarna nooit meer werd heropgebouwd. Jan van Diest nam als predikant van Aandijke deel aan de classisvergadering van Saaftinge op 11 april 1581. 20 Sinds 1568 wordt het woord ‘classis’ in de gereformeerde Nederlandse kerk gebruikt om een vergadering van naburige kerken aan te duiden. Geen enkele gereformeerde gemeente mocht in haar geloof op zichzelf staan en was daarom verplicht om aan te sluiten in een regionaal kerkverband. Het was in die tijd gebruikelijk dat de classes minstens om de drie maanden vergaderden.21

Op de classis van Saaftinge werd aan Jan van Diest gevraagd om een getuigschrift voor te leggen van de classis van Oudenaarde. Lang bleef Jan van Diest echter niet in Aandijke, want op 30 mei 1581 werd hij er reeds opgevolgd door Antwerpenaar Jan van den Bossche.

Het schijnt dat Jan van Diest intussen reeds aan de slag was als predikant in de classis van Waas. Op het einde van 1581 of bij het begin van 1582 stond hij in Middelburg en ook hier kwam hij in de problemen met zijn getuigschrift. Op de classisvergadering van Brugge op 14 november 1581 kon hij slechts een attest voorleggen van de gemeente die hij ‘bij provisie’ had bediend. De classisvergadering vond dit echter onvoldoende. Jan van Diest slaagde er noch op de vergadering van Schoondijke op 24 april 1582, noch op de vergadering van Ramskapelle op 31 juli 1582 in de gevraagde getuigschriften voor te leggen.

Op die laatste vergadering trad men dan ook streng op tegen Jan van Diest: hoewel de broeders zich positief uitlieten over zijn persoon en zijn dienst, vond de vergadering dat hij niet als lid van de classis kon worden toegelaten dan na voorlegging van een getuigschrift van de classis van Waas. Hij werd er samen met een andere broeder op uit gezonden om in Waas het getuigschrift op te halen. Om zijn opdracht te vergemakkelijken kreeg hij een aanbevelingsbrief mee. Indien hij echter niet zou slagen, ging hem een schorsing zowel van dienst als van loon boven het hoofd. 22 Pas op 2 oktober 1582 kon hij te Breskens eindelijk voldoen aan de vraag van de classis.

Hij diende echter wel de voorgeschreven boete te betalen. 23

17

http://www.le-petit-bruges.be/html_LPB_geschiedenis/filips2.html (13 februari 2018) idem 19 Dr. DIERICKX MICHEL S.J., Geschiedenis van Zingem, De Nederlandsche Boekhandel, Antwerpen, 1960, pp. 59-60.

20 MOLHUYSEN P.C., BLOK P.J. (red.), o.c., 1911, pp.716-117.

21 BOUWMAN H., Gereformeerd Kerkrecht II. Het recht der kerken in de practijk, J.H. kok N.V., Kampen, 1934, pp. 125-126.

22 JANSSEN HENDRIK QUIRINUS, o.c., 1868, p. 40.

23 JANSSEN HENDRIK QUIRINUS, o.c., 1868, p. 158.

18

Andere functies binnen de protestantse geloofsgemeenschap Op diezelfde vergadering kwam de gemeente Cadzand om een leraar (predikant) verzoeken. Cadzand was als eiland lang afgezonderd gebleven waardoor de katholieke godsdienst er lang had stand gehouden. In afwachting van een eigen predikant werd de predikanten van de omliggende gemeenten opgedragen om om beurten de dienst waar te nemen. Jan van Diest, predikant te Middelburg, kwam als eerste aan de beurt. 24 In de classisvergadering van Sluis op 18 december 1582 werd Jan van Diest tot scriba, de secretaris van de kerkvergadering, gekozen. 25 In het verslag van die vergadering werd vreemd genoeg nogmaals vermeld dat Jan van Diest zijn credentiebrief niet kon voorleggen, zich daarvoor excuseerde, en daardoor niet aangenomen werd en een boete diende te betalen. Dit is enigszins in tegenstrijd met de hernieuwing van de beurtrol voor de gemeente Cadzand, waarin Jan van Diest opnieuw de eerste beurt kreeg toegewezen. 26 Tijdens de classisvergadering van Middelburg, gehouden te Sluis op 12 april 1583, liet Jan van Diest zich opmerken door te klagen over zijn huishuur. 27 De classis maande hem aan om geduld uit te oefenen tot de volgende classisvergadering, wanneer de kerkrekeningen afgerond zouden zijn. De beloftes die hem gemaakt waren door de ouderling werden bevestigd door de classis. 28 Op 25 april 1583 vinden we zijn handtekening nog terug onder de kerkrekening van Brugge: hij trad er op als commissaris. 29

De vlucht naar een roemloze dood Na de overwinningen van Farnese vluchtte Jan van Diest naar Dordrecht, waar hij aan de broeders verzocht, hem als predikant in hun classis op te nemen, maar omdat dit niet kon, keerde hij terug naar Sluis. 30 Op zaterdag 10 december 1583 werd Jan van Diest, tijdens een bootreis31 van Sluis naar Brugge, samen met de andere passagiers gevangengenomen door de Malcontenten, gelegerd in Leestkens en Middelburg. De andere passagiers werden op rantsoen gezet of vrijgekocht.

Maar Jan van Diest werd als predikant opgesloten in het slot van Middelburg. 32 Jan van Diest zat in Middelburg korte tijd samen opgesloten met Hendrik van den Coutere, een man met aanzien die o.a. pensionaris en griffier van Sluis was. Hij werd aanvankelijk samen met van den Coutere overgebracht naar Eeklo. Van den Coutere wist zich vrij te kopen voor f. 2.300, maar Jan van Diest werd terug naar Middelburg gezonden.33 Na een kort proces werd hij in een zak gebonden waaraan een zware steen was vastgemaakt, in het water geworpen en verdronken. 34

Reageren op dit artikel? Contacteer mij via: ronsse.verroken@skynet.be U kan dit artikel ook lezen op http://issuu.com/sergeronsse

24

JANSSEN HENDRIK QUIRINUS, o.c., 1868, pp. 269-270.

MOLHUYSEN P.C., BLOK P.J. (red.), o.c., 1911, pp.716-117.

26 JANSSEN HENDRIK QUIRINUS, o.c., 1866, p. 165.

27 JANSSEN HENDRIK QUIRINUS, o.c., 1868, p. 41.

28 JANSSEN HENDRIK QUIRINUS, o.c., 1866, p. 170.

29 JANSSEN HENDRIK QUIRINUS, o.c., 1868, p. 319.

30 MOLHUYSEN P.C., BLOK P.J. (red.), o.c., 1911, pp.716-117.

31 SAVRY JACOBUS, o.c., 1657, p. 479.

32 JANSSEN HENDRIK QUIRINUS, o.c., 1868, p. 41.

33 DE JAGER A., Archief voor Nederlandsche Taalkunde. Derde deel, Portielje, Amsterdam, 1851-1852, p. 392.

34 JANSSEN HENDRIK QUIRINUS, o.c., 1868, p. 41.

25