Arvand HVAC 48

‫نشریه داخلی شرکت صنایع یکتا تهویه اروند‬

‫شماره چهل و هشتم ‪ -‬مردادماه ‪1391‬‬

‫نشریه اروند‬

‫شماره استاندارد بین‌المللی ‪1684 - 4270 :‬‬

‫صاحب امتیاز ‪ :‬شرکت صنایع یکتا تهویه اروند‬ ‫مدیر مسئول ‪ :‬مهندس منوچهر شجاعی‬ ‫سردبیر ‪ :‬مهندس حسن بهرامی‬

‫در این شماره می‌خوانید ‪:‬‬

‫تازه‌های تهویه ‪2...........................................................‬‬ ‫انتخاب و خرید یک پمپ مناسب‪4..........................................‬‬ ‫ترکیب و کاربرد برج خنک‌کننده ‪8..........................................‬‬

‫آدرس پستی کارخانه و واحد فروش ‪:‬‬ ‫کرج‪ ،‬نسیم‌ش��هر‪ ،‬سه‌راه آدران‪ ،‬انتهای خیابان‬ ‫تلفن کارخانه ‪56585657 - 8 :‬‬ ‫ی‬ ‫سعد ‬ ‫‪56584998‬‬ ‫‪ ،‬‬ ‫‪ 56584717‬‬ ‫‪56584198‬‬ ‫فکس تدارکات ‪:‬‬ ‫تلفن‌های مستقیم واحد فروش ‪:‬‬ ‫‪)021( 56585899 ،‬‬ ‫‪ 56586036‬‬ ‫‪56584983 - 7‬‬ ‫ ‪)021( 88739880 - 2‬‬ ‫‪)021( 88802677 - 8 ، 88504770 - 4‬‬ ‫فکس ‪)021( 88766794 - 56585079 :‬‬ ‫‪www.arvandcorp.com‬‬ ‫‪info@arvandcorp.com‬‬ ‫‪sales@arvandcorp.com‬‬

‫آشنایی با یاتاقان‌های پمپ‌ها ‪14...........................................‬‬ ‫انواع مبردهای قدیمی و جدید ‪17..........................................‬‬ ‫کندانسورها ‪23...........................................................‬‬ ‫تهویه واحدهای اتاقی ‪28...................................................‬‬ ‫پدیده کاویتاسیون و بررسی آثار تخریبی آن در پمپ‌ها ‪36.................‬‬

‫عالقه‌مندان جهت دریافت رایگان این نش��ریه و ارس��ال آثار خود می‌توانند با واحد روابط عمومی‬ ‫شرکت یکتا تهویه اروند یا از طریق صندوق پستی ‪ 37685 - 113‬اقدام نمایند‪.‬‬ ‫کلیه مسئولیت حقوقی و معنوی مقاالت چاپ شده در نشریه اروند با نشر یزدا می‌باشد‪.‬‬

‫‪ARVAND Internal Magazine‬‬ ‫‪Managing Director : M. Shojaei‬‬ ‫ ‪Editor in chief‬‬ ‫‪: H. Bahrami‬‬

‫استفاده از مطالب و تصاویر نشریه اروند با ذکر منبع بالمانع است‪.‬‬ ‫عالقه‌من��دان به درج مطلب در این نش��ریه می‌توانند آث��ار خود را به‬ ‫نشانی نشریه اروند ارسال نمایند‪.‬‬ ‫اروند در رد‪ ،‬قبول یا اصالح و ویرایش مقاالت آزاد است‪.‬‬ ‫مقاالت ارسالی عودت داده نخواهد شد‪.‬‬

‫صفحه ‪ - 2‬شماره ‪48‬‬

‫انرژی‌های تجدید‌پذی��ر‪ ،‬این رقم باالترین‬ ‫میزان تولید انرژی فوتوولتائیک این کشور‬

‫‌تازه‌های‬ ‫تهویه‬

‫تا به امروز بوده اس��ت‪ .‬تغذیه شبکه ملی‬ ‫برق آلمان از طریق این نیروگاه‌ها در تاریخ‬

‫تو‌شش��م می‌توانس��ت نزدیک به ‪50‬‬ ‫بیس ‌‬

‫درصد از نیاز اواس��ط روز ساختمان‌ها به‬

‫جریان الکتریس��ته را تامی��ن کند‪ .‬از این‬

‫حیث است که دولت آلمان پس از فاجعه‬

‫هسته‌ای سال گذش��ته فوکوشیما‪ ،‬بر آن‬

‫اخبار صنعت و محصوالت‬ ‫پ�روژه ‪ 109‬میلی�ارد دالری‬ ‫عربستان برای گذار به بازار انرژی‬ ‫خورشیدی‬

‫به گفته منابع آگاه‪ ،‬کشور عربستان با‬

‫هدف تامین یک‌سوم از برق مورد نیاز خود‬ ‫از انرژی خورش��یدی تا سال ‪ ،2032‬برای‬ ‫اج��رای پروژه ‪ 109‬میلی��ارد دالری خود‪،‬‬ ‫به‌دنبال س��رمایه‌گذار می‌گردد‪ .‬این کشور‬ ‫درنظر دارد‪ ،‬همسو با کاهش میزان مصرف‬ ‫نفت در نیروگاه‌های برق و تصفیه‌خانه‌ها‪،‬‬ ‫س��طح اس��تفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر‬

‫شده اس��ت تا نیروگاه‌های برق هسته‌ای‬

‫خود را تعطیل کند و در همین راس��تا نیز‬ ‫هشت نیروگاه از ‪ 17‬نیروگاه هسته‌ای این‬

‫کش��ور بسته شده‌اند‪ .‬گفته می‌شود تولید‬

‫انرژی خورش��یدی در روزهای اخیر با کل‬

‫ظرفیت ‪ 20‬نیروگاه هس��ته‌ای این کشور‬ ‫برابری می‌کند‪.‬‬

‫تایید اس�تاندارد بازده انرژی فن‬ ‫‪AMCA‬‬

‫اس��تانداردهای مل��ی آمری��کا (‪)ANSI‬‬

‫ق��رار گرف��ت‪ .‬در اس��تاندارد ‪ANSI/‬‬

‫‪ ،AMCA205‬درجه‌بن��دی ب��ازده انرژی‬

‫(‪ )FEG‬برای فن‌های دارای پروانه‌های به‬

‫قطر ‪ 125 mm‬یا بیشتری که با توان محور‬ ‫‪ 750 w‬یا بیش��تر عمل می‌کنند‪ ،‬تعریف‬

‫می‌ش��ود‪ .‬گزارش‌ها حاکی از آن است که‬

‫قرار اس��ت این اس��تاندارد مورد استفاده‬

‫نهادهای قانون‌گزار قرار گیرد‪.‬‬

‫تاکید محققان ب�ه پخت‌وپز روی‬ ‫مشعل‌های معکوس‬

‫به گفته محقق��ان‪ ،‬اجاق‌های گازی‪،‬‬

‫آالینده‌های هوایی تولید می‌کنند که سبب‬

‫تحریک بافت‌های ریه انسان می‌شوند‪ .‬در‬ ‫تازه‌تری��ن تحقیق��ات به‌عمل‌آمده‪ ،‬توصیه‬

‫شده اس��ت هنگام پخت‌وپز‪ ،‬فن‌ها روشن‬

‫گردن��د و ت��ا حد ام��کان از مش��عل‌های‬

‫معکوس استفاده ش��ود‪ .‬دکتر گلن سی‪.‬‬

‫اس��تاندارد بین‌المللی انجمن کنترل‬

‫موریس��ون (‪ ،)Glenn C. Morrison‬از‬

‫آن فن‌ه��ا به لح��اظ میزان ب��ازده انرژی‬

‫معتقد است که هودها درصورت استفاده‬

‫و جابه‌جای��ی ه��وا (‪ )AMCA‬که مطابق‬

‫دانش��گاه علوم و فناوری ایالت میزوری‪،‬‬

‫طبقه‌بندی می‌گردند‪ ،‬مورد تایید موسسه‬

‫صحی��ح می‌توانند ‪ 60‬تا ‪ 70‬درصد در این‬

‫را ارتق��ا بخش��یده و خالق ی��ک صنعت‬ ‫خورشیدی باش��د‪ .‬قرار اس��ت بزرگترین‬ ‫صادرکننده نفت خام جه��ان در دو دهه‬ ‫آینده‪ ،‬ظرفیت انرژی خورشیدی خود را به‬ ‫‪ 41‬هزار مگاوات برساند‪.‬‬

‫رک�ورد کم‌س�ابقه تولی�د ب�رق‬ ‫خورشیدی در آلمان‬

‫ب��ر پای��ه گزارش‌ه��ای منتش��ره‪،‬‬

‫نیروگاه‌ه��ای ب��رق خورش��یدی آلم��ان‬ ‫توانس��ته‌اند در س��اعات میان��ی روزهای‬ ‫تو‌شش��م می‪ ،‬بالغ‬ ‫تو‌پنجم تا بیس ‌‬ ‫بیس�� ‌‬ ‫ب��ر ‪ 22 GWh‬ان��رژی برق تولی��د کنند‪.‬‬ ‫به گزارش موسس��ه اندیشمندان صنعت‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 3‬شماره ‪48‬‬

‫زمین��ه مفید واقع گردن��د‪ .‬این تحقیقات‬ ‫نشان می‌دهد که چطور هفت نوع متفاوت‬

‫از متداول‌ترین سیستم‌های تهویه قادرند‬

‫آالینده‌ه��ای هوایی از جمله دی‌اکس��ید‬

‫«س��اختمان‌های س��بز»‪ ،‬یک پیشرفت‬ ‫اقتص��ادی حایز اهمیت به‌ش��مار می‌رود‬ ‫و در پیش��برد اهداف این کش��ور‪ ،‬جهت‬ ‫صرفه‌جوی��ی انرژی‪ ،‬نقش��ی کلیدی بازی‬

‫کربن‪ ،‬منواکس��ید کرب��ن‪ ،‬فرم‌آلدهید و‬

‫می‌کند‪.‬‬

‫رونق ساختمان‌های سبز در چین‬

‫مح�رک دور متغی�ر ب�رای‬ ‫سیستم‌های خودکار‬

‫چی��ن از گس��ترش پروژه‌ه��ای اح��داث‬

‫یاس��کاوا امریکا (‪)Yaskawa America‬‬

‫ذرات دوده را به خود جذب کنند‪.‬‬

‫بنابر تازه‌ترین اخبار منتش��ره‪ ،‬دولت‬

‫ساختمان‌های سبز این کشور در سال‌های‬

‫آتی خبر داده است‪ .‬گزارش‌ها حاکی از آن‬ ‫اس��ت که تا سال ‪ 2020‬س��اختمان‌های‬

‫س��بز ‪ 30‬درص��د از پروژه‌ه��ای جدی��د‬ ‫س��اختمانی را به خود اختصاص خواهند‬

‫داد‪ .‬گفته می‌ش��ود دولت این کش��ور در‬ ‫نظر دارد با اتخاذ سیاس��ت‌هایی در جهت‬ ‫ارای��ه محرک‌های اقتصادی‪ ،‬ارتقا س��طح‬

‫اس��تانداردهای ای��ن صنعت‪ ،‬دس��تیابی‬ ‫ب��ه پیش��رفت‌های تکنولوژیکی و توس��عه‬

‫صنایع مرتبط‪ ،‬به روند توس��عه این بخش‬ ‫سرعت بخش��د‪ .‬به باور تحلیل‌گران‪ ،‬این‬ ‫اق��دام بیانگر این حقیقت اس��ت که بازار‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫مح��رک دور متغیر ‪ Z1000‬ش��رکت‬

‫ب��ا هدف کاربرد در سیس��تم‌های خودکار‬ ‫س��اختمان از جمل��ه فن‌ه��ا‪ ،‬پمپ‌ها و‬ ‫برج‌های خنک‌کننده طراحی شده است‪.‬‬ ‫گفتنی اس��ت این محصول مجهز به یک‬ ‫صفحه‌کلید ‪ LCD‬قابل‌خوانش با قابلیت‬ ‫ارایه محیط‌های ‪ Hand-Off-Auto‬و یک‬ ‫ساعت بالدرنگ است‪.‬‬

‫عرضه نرم‌افزار مدیریت زیرساختی‬ ‫مراکز اطالعاتی‬

‫ش��رکت امرس��ون نت��وورک پ��اور‬

‫(‪Power‬‬

‫‪Network‬‬

‫‪)Emerson‬‬

‫به‌تازگ��ی نرم‌اف��زاری با قابلی��ت مدیریت‬

‫مراک��ز اطالعاتی طراحی کرده اس��ت که‬ ‫قادر اس��ت سالمت زیرس��اخت‌ها اعم از‬

‫شرایط محیطی را گزارش دهد؛ به فرآیند‬

‫طراحی تاسیسات‪ ،‬نقل مکان و جداسازی‬

‫تجهیزات کم��ک کن��د و درنهایت اینکه‬

‫مجموع می��زان مصرف انرژی‪ ،‬هزینه‌های‬ ‫ب��رق و ‪ PUE/DCiE‬مراک��ز اطالعاتی را‬

‫محاسبه کند‪.‬‬

‫پمپ‌های حرارتی افقی با قابلیت‬ ‫نصب آسان‬ ‫پمپ‌های حرارتی افقی ش��رکت زندر‬

‫ریتلین��گ (‪ )Zehnder Rittling‬جه��ت‬ ‫میرائ��ی امواج صدا و دس��تیابی به میزان‬

‫بازدهی که از استانداردهای ‪ASHRAE‬‬

‫‪ 90.1‬نیز فراتر می‌رود‪ ،‬طراحی ش��ده‌اند‪.‬‬ ‫نص��ب این پمپ‌ه��ا به اش��کال گوناگون‬

‫صورت می‌پذیرد تا متناس��ب با موقعیت‬

‫مورد نظر‪ ،‬به بهبود هرچه بیش��تر کیفیت‬ ‫هوای داخل و کاهش لرزش و امواج صدا‬

‫کمک کنند‪ .‬نصب پمپ‌ه��ای جدید این‬ ‫شرکت آسان است و سرویس آن‌ها از سه‬

‫جهت امکان‌پذیر است‪.‬‬

‫صفحه ‪ - 4‬شماره ‪48‬‬

‫مقاالت‬

‫انتخاب و خرید یک پمپ مناسب‬ ‫قسمت دوم‬ ‫منبع‪The Practical Pumping Handbook :‬‬ ‫برگردان‪ :‬واحد ترجمه نشر یزدا‬

‫فنی را رعای��ت می‌کند؛ درعوض‪ ،‬همواره‬

‫وضعی��ت هیدرولیک��ی روی می‌دهند که‬

‫فهرس��تی از پیشنهادات در چند پاراگراف‬

‫به‌ندرت و بدون توجه به میزان یکپارچگی‬

‫در قسمت مشخصات فنی دیده می‌شود‪.‬‬

‫آنها با سیستمی که در آن پمپ باید عمل‬

‫اکثر اطالعات کلی از قسمت چپ نوشته‬

‫کند‪ ،‬درباره آن بحث می‌ش��ود‪ .‬تنش‌های‬

‫می‌ش��وند و به‌درس��تی بین فروش��نده و‬

‫خارجی از نصب یا عملکرد نادرست ناشی‬

‫خریدار رابطه برقرار می‌کنند‪ .‬این اطالعات‬

‫می‌شوند که دراین‌باره نیز اطالعات کافی‬

‫کلی‪ ،‬اغلب موضوع بحث و گفت‌وگوهای‬

‫خصوصا درباره اطالعات فنی در دسترس‬

‫جدی و تلخ اقتصادی می‌شوند‪.‬‬

‫نیست‪.‬‬

‫باشد‪ .‬تمرکز روی چنین مساله‌ای مانع از‬

‫‪ .2‬ممکن است مشخصات فنی مطلوب‬

‫‪ .3‬ممکن اس�ت فروشنده عملکرد پمپ‬

‫زمانی دش��وارتر خواهد شد که این همکار‬

‫این یک وضعیت جدی است و اغلب‪،‬‬

‫ضمانت‌نامه سازنده‪ ،‬مهم‌ترین مساله‬

‫زمان��ی روی می‌دهد ک��ه اطالعات ناقص‬

‫است که مواردی همچون تحویل یک پمپ‬

‫اس��ت؛ اما این مس��اله به‌معن��ای امتناع‬

‫استاندارد‪ ،‬خراب‌شدن تجهیزات و کارکرد‬

‫از ارائ��ه اطالع��ات فنی نیس��ت‪ ،‬بلکه به‬

‫قطعات را شامل می‌شود‪ .‬این ضمانت‌نامه‬

‫محدودیت‌ه��ای ش��ناختی از موقعی��ت‬

‫(در تلرانس‌ه��ای مش��خص و در ش��رایط‬

‫میدان��ی و درک چگونگی تاثیرگذاری این‬

‫بررس��ی‌های کارخانه‌ای)‪ ،‬م��وارد دیگری‬

‫موقعی��ت ب��ر عملک��رد و اطمینان‌پذیری‬

‫همچون نقص فنی در هد‪ ،‬دبی‪NPSH ،‬‬

‫پمپ مربوط می‌ش��ود و مج��ددا بر لزوم‬

‫و بعض��ی اوق��ات لرزش‌های دس��تگاه در‬

‫درنظرگرفتن س��واالتی تاکید می‌ورزد‪ .‬اما‬

‫سطوح ثابت بازده و میزان برق مصرفی را‬

‫بای��د به این نکته نیز توجه ش��ود که فقط‬

‫دربر می‌گیرد‪.‬‬

‫ارزیابی هزینه‬

‫وقتی برای خرید به‌جای قیمت‪ ،‬ارزش‬

‫کاال را مدنظ��ر قرار می‌دهی��م‪ ،‬باید برای‬

‫این تصمیم توجیه منطقی داش��ته باشیم‬ ‫که کاری س��اده و راحت است؛ اما توجیه‬ ‫خرید پمپ��ی گران‌قیمت برای یک همکار‬ ‫همیش��ه کار آسانی نیس��ت؛ به‌خصوص‪،‬‬

‫اگر عملکرد پمپی دیگ��ر مقرون‌به‌صرفه‌تر‬ ‫توجه به سایر مسائل می‌شود‪ .‬این مشکل‬ ‫از آگاه��ی و ش��ناخت الزم درباره پمپ و‬ ‫سیستمی که با آن کار می‌کنید‪ ،‬برخوردار‬ ‫نباش��د‪ .‬بهتری��ن راه بیرون‌آم��دن از این‬

‫وضعیت‪ ،‬آن است که تصور کنیم در تمامی‬ ‫ت شده است و‬ ‫پمپ‌ها تمامی الزامات رعای ‌‬ ‫فروشنده عملکرد آنها را ضمانت می‌کند‪.‬‬

‫در این وضعیت بهتر است ارزان‌ترین پمپ‬ ‫خریداری ش��ود‪ .‬با این فرضیه سه مساله‬

‫به‌وجود می‌آید که در ادامه به بررسی آنها‬

‫نباشند‪.‬‬

‫در محل کار را تضمین نکند‪.‬‬

‫خواهیم پرداخت‪.‬‬

‫به‌علت اینکه ی��ک پمپ گریز از مرکز برای‬

‫در مواقعی که مشکلی به‌وجود می‌آید‪،‬‬

‫‪ .1‬ممکن است الزامات فنی به‌طور کامل‬

‫تحویل ‪ 500‬گالن در دقیقه خریداری شده‬

‫نخس��تین قدم بازگردان پمپ به کارخانه‬

‫است‪ ،‬الزم نیست که در محل عملیات از‬

‫اس��ت تا در وضعیتی کنترل‌شده استفاده‬

‫آن استفاده و بهره‌برداری شود‪.‬‬

‫شود‪ .‬این امر مس��اله‌ای کامال فهمیدنی‬

‫رعایت نشده باشد‪.‬‬

‫با وجود اظهارنظرهای مثبت تابه‌حال‬

‫به‌ندرت دیده ش��ده اس��ت که فروش��نده‬

‫ادع��ا کند ک��ه برگه‌های اطالع��ات فنی‬ ‫تجهیزات��ش به‌طورکام��ل تم��ام الزامات‬

‫تمام مش��کالت پمپ‌ها‪ ،‬از تنش‌های‬

‫و منطقی اس��ت؛ زیرا فروش��نده بر نصب‬

‫داخلی یا تنش‌های خارجی ناشی می‌شود‪.‬‬

‫و وضعی��ت چگونگی بهره‌برداری در محل‬

‫تنش‌های داخلی اکثرا به‌دلیل برهم‌خوردن‬

‫هیچ‌گونه کنترلی ندارد و درنتیجه عملکرد‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 5‬شماره ‪48‬‬

‫پمپ در محل نصب‌شده به‌ندرت ضمانت‬ ‫می‌شود‪.‬‬

‫مذاکره درباره قیمت‬ ‫«قیمتت��ان خیلی زیاد اس��ت‪ ».‬این‬ ‫پاسخ متداول مشتریان در سرتاسر دنیا به‬ ‫هر فروشنده تجهیزاتی است؛ البته ممکن‬ ‫است نوع گفتار آنها با توجه به محصول و‬

‫قس��مت ناراحت‌کننده این اس��ت که‬

‫مدت‌هاس��ت این روند به‌س��وی شکستن‬

‫خرید مبتنی بر ارزش‬

‫خرید مبتنی ب��ر ارزش کمک می‌کند‬

‫هرچه بیش��تر قیمت‌ها پی��ش می‌رود که‬

‫ت��ا اطمین��ان حاص��ل کنی��م ک��ه پمپ‬

‫ب��ا مش��اهده تع��داد کارخانجات��ی که از‬

‫بازار اس��ت‪ .‬باید توجه داش��ت که ارزیابی‬

‫ادام��ه این رون��د در آنها دیده می‌ش��ود‪،‬‬

‫به‌گونه‌ای بیان ش��ود که همیش��ه تمامی‬

‫نه به‌نفع سازنده اس��ت و نه به‌نفع کاربر‪.‬‬

‫خدمات‌رس��انی به بازارهای مشخصی که‬

‫خودداری می‌کنند‪ ،‬می‌ت��وان دریافت که‬

‫خریداری‌ش��ده از پمپ‌های مناس��ب در‬ ‫و مقایس��ه دقیق قیمت پم��پ نمی‌تواند‪،‬‬ ‫اطالعات فنی ارائه شده را نیز مدنظر قرار‬

‫کشور متفاوت باشد؛ اما مفهوم آن دقیقا‬

‫در این بازارها دیگ��ر پمپ‌هایی با کیفیت‬

‫نشده‌اند که سال‌هاست از این جمله ساده‬

‫ای��ن مس��اله در طوالنی‌مدت موجب‬

‫باشد؛ اما مالحظات کلی در طوالنی‌مدت‬

‫قیمت‌های کم از سوی مصرف‌کننده نهایی‬

‫ب��رای این کار‪ ،‬باید جنبه‌ه��ای خاصی از‬

‫همین است‪ .‬اکثر فروشندگان هنوز متوجه‬

‫خوب یافت نمی‌شود‪.‬‬

‫هنگام خرید پمپ اس��تفاده می‌شود‪ .‬هر‬

‫وفور قطعات یدکی و به‌تبع آن پیش��نهاد‬

‫این جمله را به زبان می‌آورد‪.‬‬

‫خواهد شد‪.‬‬

‫کارش��ناس خرید‪ ،‬بدون مشاهده رقمی‪،‬‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫دهد‪ .‬در این زمینه‪ ،‬برخی از تجارب قبلی و‬ ‫شناخت تولیدکننده ممکن است گران‌بها‬

‫می‌تواند به‌لحاظ مالی ارزش��مند باش��د‪.‬‬ ‫تجهیزات را مدنظر قرار داد‪:‬‬

‫صفحه ‪ - 6‬شماره ‪48‬‬

‫● ●تناس��ب پمپ از نظ��ر هیدرولیکی با‬

‫نق��ص فن��ی می‌ش��ود؛ بنابرای��ن توصیه‬

‫ک��رد‪ .‬همین ارزیابی را می‌توان برای انواع‬

‫● ●بازده عملیاتی‬

‫را در مش��خصات فنی پمپ بگنجاند‪ .‬این‬

‫به‌کار برد؛ زیرا برخی از آنها به‌لحاظ کارکرد‬

‫خدمات‬

‫● ●تناسب مکانیکی با خدمات‬

‫اکثر کارخانجات در مالحظاتشان برای‬

‫فاکتورهای اول و دوم ارزیابی‌های متفاوتی‬

‫دارند‪ .‬تنها پیش��نهادی که در این زمینه‬ ‫می‌توان داد‪ ،‬درباره تناس��ب هیدرولیکی‬ ‫پمپ با خدمات است‪ .‬همان‌طورکه پیشتر‬ ‫نیز اش��اره شد‪ ،‬این مساله فقط درصورتی‬

‫تحقق می‌یابد که به هریک از منحنی‌های‬ ‫سیستم به‌طور خاص توجه شود‪.‬‬

‫ارزیاب��ی هزینه برق ب��ا توجه به بازده‬

‫بهره‌ب��رداری کام�لا ضروری اس��ت و به‬

‫قیمت برقی بستگی دارد که در هر کارخانه‬ ‫به‌طور خاص مدنظ��ر قرار می‌گیرد‪ .‬برای‬ ‫اطمین��ان از درک ارزش واقعی یک پمپ‬

‫کارآمد‪ ،‬اکیدا توصیه می‌ش��ود که هزینه‬ ‫واقعی مصرف برق برای هر پمپ محاسبه‬ ‫شود‪.‬‬

‫ب��ا درنظرگرفت��ن هری��ک از عوام��ل‬

‫گوناگ��ون اعم از تناس��ب مکانیکی پمپ‬ ‫ب��ا خدمات‪ ،‬می‌توان به ارزیابی بیش��تری‬

‫از عواملی پرداخت ک��ه اطمینان‌پذیری و‬ ‫کارکرد پمپ را ارتقا می‌دهند‪.‬‬

‫ساده‌ترین روش ارزیابی‪ ،‬روشی است‬

‫که در آن به عاملی که ممکن اس��ت کمتر‬ ‫ایده‌آل باشد‪ ،‬امتیاز منفی داده شود‪ .‬این‬

‫امتیاز منفی ممکن است اشکال مختلفی‬

‫داش��ته باش��د و نس��بتا نظری شخصی‬ ‫باشد؛ اما هرچه ارزیابی بی‌طرفانه‌تر باشد‪،‬‬

‫اعتمادپذیرتر و مطمئن‌تر خواهد بود‪.‬‬

‫عوامل موثر در تناسب مکانیکی‬ ‫کاسه‌نمدهای مکانیکی‬

‫کاس��ه‌نمد مکانیکی یک��ی از قطعات‬

‫پمپ اس��ت که اغل��ب ازکارافتاده و دچار‬

‫می‌شود‪ ،‬تولیدکننده‪ ،‬مدل و جنس مدنظر‬ ‫ام��ر نه‌تنها به تمامی فروش��ندگان کمک‬

‫می‌کند‪ ،‬بلکه به ش��ما نی��ز این اطمینان‬ ‫را می‌ده��د که با توجه به نیاز واقعی خود‬ ‫بتوانید مناسب‌ترین جنس موجود در بازار‬

‫را تهیه کنید؛ اما اگر نوعی کاس��ه‌نمد به‬ ‫شما پیشنهاد شد‪ ،‬ویژگی‌هایی وجود دارد‬

‫که با اس��تناد بر آنها می‌ت��وان مدل‌های‬ ‫پیشنهادی را شناسایی و بررسی کرد‪:‬‬

‫‪ .1‬برای مثال نوع کارتریجی کاسه‌نمدها‬ ‫ب��ه ن��وع ترکیب��ی آنها ترجی��ح داده‬

‫می‌ش��ود؛ زیرا س��اده‌تر و استفاده از‬ ‫آن ایمن‌تر اس��ت‪ .‬این نوع کاسه‌نمد‬

‫از س��طوح آب‌بن��د در برابر آس��یب‬ ‫محافظ��ت می‌کند و ب��رای نصب آن‬

‫نیازی به مهارت خاص و صرف مدت‬

‫زمانی طوالنی نیس��ت‪ .‬می‌توان علت‬ ‫اس��تفاده‌نکردن از این کاسه‌نمدها را‬

‫اضافه‌شدن هزینه خرید یک کاسه‌نمد‬ ‫یدکی عنوان کرد؛‬

‫‪ .2‬هر کاس��ه‌نمدی که کاس��ه‌نمد ثانویه‬

‫دینامی��ک دارد‪ ،‬به‌ناچار باعث ایجاد‬

‫خوردگی‌های سایش��ی و آسیب‌زدن‬ ‫‪1‬‬

‫ب��ه محور (ش��فت) می‌ش��ود‪ .‬با این‬ ‫نوع کاسه‌نمد‪ ،‬ش��فت باید با غالفی‬

‫که اغلب تعویض می‌شود‪ ،‬محافظت‬

‫ش��ود‪ .‬کاسه‌نمدی که دچار خوردگی‬

‫نمی‌ش��ود‪ ،‬نی��ازی به غ�لاف ندارد‪.‬‬

‫ازاین‌رو نیاز به وجود یک قطعه یدکی‬ ‫از بین م��ی‌رود و درعین‌حال امکان‬

‫استفاده از شفتی با قطر بیشتر فراهم‬ ‫می‌آید‪.‬‬

‫مختلفی از واشرهای فنری یا فانوسه‌ها نیز‬ ‫به برخی دیگر ارجحیت دارند‪.‬‬

‫محیط اطراف کاسه‌نمد‬

‫هرچ��ه محفظ��ه کاس��ه‌نمد‪ 2‬بزرگ‌تر‬

‫باش��د‪ ،‬عم��ر کاس��ه‌نمد مکانیک��ی نیز‬

‫طوالنی‌تر می‌شود‪ .‬اگر محفظه پیشنهادی‬ ‫این قابلیت را نداشته نباشد‪ ،‬می‌توان آن‬

‫را براس��اس قیمت یک کاس��ه‌نمد یدکی‬

‫ارزیابی کرد‪.‬‬

‫یاتاقان‌ها‬

‫در پمپ‌های زمینی‪ ،‬دو فاکتور درباره‬

‫یاتاق��ان وج��ود دارد که می‌ت��وان آنها را‬ ‫به‌راحتی ارزیابی کرد‪.‬‬

‫ان��دازه (قط��ر ش��فت) و ردیف‌ه��ای‬

‫(ع��رض) یاتاق��ان ب��ا قابلیت انتق��ال بار‬ ‫(‪ )LCC3‬آن ارتب��اط مس��تقیم دارد‪ .‬یک‬

‫ان��دازه افزای��ش‪ ،‬باع��ث افزای��ش تقریبا‬

‫‪15‬درصد قابلیت انتقال بار خواهد ش��د‪.‬‬

‫دس��تیابی به مقادیر خ��اص در برگه‌های‬

‫اطالع��ات مهندس��ی س��ازنده یاتاق��ان‬ ‫امکان‌پذیر است‪ .‬یاتاقان‌های بزرگ‌تر عمر‬ ‫طوالنی‌تری دارند‪.‬‬

‫وقتی ی��ک یاتاق��ان به‌لح��اظ اندازه‬

‫ش��عاعی و فش��ار مح��وری‪ ،‬ی��ک س��ایز‬ ‫کوچک‌تر از یاتاقان‌ها باشد‪ ،‬یک مجموعه‬

‫یاتاقان در هر س��ال ف��دای یک مجموعه‬

‫یاتاقان دیگر خواهد شد‪.‬‬

‫روان‌کاری‬

‫رابطه طول عم��ر ‪ L-10‬یاتاقان‌ها به‬

‫عامل تنظیم اس��ت؛ زی��را در آن به تاثیر‬ ‫روان‌کاری توجه می‌ش��ود‪ .‬متعاقبا‪ ،‬هرجا‬

‫وقتی ک��ه کاس��ه‌نمدی سایش��ی به‬

‫که از مواد روان‌کار استفاده می‌شود‪ ،‬باید‬

‫ارزش خرید غالف در هر دو س��ال ارزیابی‬

‫ش��ود‪ .‬درحالی‌که اکثر پمپ‌ه��ا کماکان‬

‫ن را با‬ ‫شما پیشنهاد می‌ش��ود‪ ،‬می‌توان آ ‌‬

‫از آن قس��مت در براب��ر آلودگی محافظت‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 7‬شماره ‪48‬‬

‫آن‌جایی‌که لرزش زیاد و تغییر شکل شفت‬ ‫موجب نقص فنی زودهنگام کاس��ه‌نمد و‬

‫یاتاقان می‌ش��ود‪ ،‬درصورت کارکرد دایمی‬ ‫پمپ‪ ،‬انج��ام‌دادن ارزیابی جدی اهمیت‬

‫بیش��تری می‌یابد‪ .‬برای مث��ال‪ ،‬اگر پمپی‬ ‫دارای نسبت باریک‌شدن بیش از دو و نیم‬ ‫برابر کمترین میزان باش��د‪ ،‬فاقد کیفیت‬ ‫ِ‬

‫الزم است؛ اما اگر نسبت باریک‌شدن پمپ‬

‫بیش از دو برابر کمترین میزان باشد‪ ،‬باید‬ ‫در اس��تفاده از کاس��ه‌نمدهای کناری در‬

‫ن اس��تاندارد می‌شوند‪،‬‬ ‫محفظه‌های یاتاقا ‌‬ ‫س��ازندگان پمپ‌ه��ای باکیفی��ت ب��رای‬

‫هزینه یک ش��فت و کاس��ه‌نمد مکانیکی‬

‫جدید را نیز محاسبه کرد‪.‬‬

‫زمان تعمیر و نگه‌داری‬

‫محفظه یاتاقان‌ها جداکننده‌هایی پیشنهاد‬ ‫محافظت کنن��د‪ .‬هر یاتاقانی که فاقد این‬

‫پاالیشگاه نفت‪ ،‬هزینه‌ای برابر با ‪500.000‬‬

‫یاتاقان را به کاربر خود تحمیل می‌کند‪.‬‬

‫دس��تمزد کارگ��ران و هزینه‌ه��ای کلی را‬

‫می‌کنند ک��ه می‌توانند از م��واد روان‌کار‬

‫تعوی��ض یک کاس��ه‌نمد مکانیکی در یک‬

‫جداکننده‌ها باش��د‪ ،‬هزینه یک مجموعه‬

‫دالر به‌دنبال خواهد داشت که این هزینه‪،‬‬

‫سرعت دورانی‬

‫شامل می‌ش��ود؛ درنتیجه کاسه‌نمدی را‬

‫که طول عمر یاتاقان با سرعت دورانی (‪)N‬‬

‫پمپ رابطه عکس دارد‪ .‬هر مصرف‌کننده‌ای‬ ‫که در نظر دارد در س��رعت‌های بیشتری‬ ‫از پمپ بهره‌ب��رداری کند‪ ،‬باید هزینه یک‬

‫مجموعه یاتاقان را نیز درنظر داشته باشد‪.‬‬

‫نسبت باریک‌شدن شفت‬

‫نسبت باریک‌شدن شفت رابطه ساده‬

‫کاربردی برای شناس��ایی استحکام شفت‬ ‫آویزان در پمپ گریز از مرکز است‪ .‬در این‬

‫رابطه‪ ،‬فاصله (‪ )D‬از خط مرکزی پروانه و‬ ‫نزدیک‌ترین یاتاقان به آن پروانه با قطر موثر‬ ‫ش��فت‪ )L( 4‬در پیشانی کاسه‌نمد مقایسه‬

‫می‌شود‪.‬‬

‫کم‌بودن نس��بت باریک‌شدن شفت‪،‬‬

‫امکان تغییر ش��کل و انحن��ا و نیز دامنه‬ ‫لرزش��ی که ممکن است حین بهره‌برداری‬

‫ایجاد ش��ود را به حداقل خواهد رساند‪ .‬از‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫که برای آن ‪ 75‬دالر هزینه ش��ده اس��ت و‬ ‫هرس��ال باید تعویض شود را در مقایسه با‬

‫کاس��ه‌نمد دیگری درنظر بگیرید که هزینه‬ ‫کلی آن ‪ 2000‬دالر اس��ت و هر دو س��ال‬ ‫یک‌بار تعویض می‌شود‪ .‬ممکن است هزینه‬

‫خرید کاسه‌نمد اولی کمتر باشد (‪75‬دالر)‪،‬‬ ‫اما هزین��ه مالکیت پم��پ در بیش از ده‬ ‫سال حدود (‪ 5.750 × 10‬دالر) ‪57.500‬‬ ‫دالر خواه��د بود؛ حال آنکه این رقم برای‬ ‫کاسه‌نمد گران‌تر‪ ،‬برابر با (‪7000 × 5‬دالر)‬ ‫‪ 35000‬دالر است که از قابلیت اطمینان‬ ‫بیش��تری برخوردار اس��ت‪ .‬این محاسبه‬ ‫اهمیت ساعات تعمیر و نگه‌داری را نشان‬ ‫می‌ده��د که می‌توان��د در طول عمر پمپ‬ ‫اثرگذار باشد‪.‬‬

‫زمان مرده و هدر‌رفت تولید‬ ‫‪5‬‬

‫یدکی درحال بهره‌برداری وجود نداش��ته‬ ‫باشد‪ ،‬گاهی هزینه‌ای که بابت زمان مرده‬ ‫پرداخت می‌ش��ود‪ ،‬آنقدر زیاد می‌شود که‬ ‫در بس��یاری مواق��ع از درنظرگرفت��ن آن‬ ‫به‌منزله یک عامل واقعی ارزیابی خودداری‬ ‫می‌کنند‪.‬‬

‫نتایج‬ ‫برخی بر این باورند که تاکنون قطعات‬ ‫یدکی موجود برای سایر پمپ‌ها در کارخانه‬ ‫و میزان آشنایی پرس��نل از بهره‌برداری و‬

‫براس��اس برآورده��ای انجام ش��ده‪،‬‬

‫از همان رابطه قبلی می‌توان دریافت‬

‫می‌توان نادیده گرفت‪ .‬وقتی هیچ وس��یله‬

‫‪6‬‬

‫اگر یک وسیله یدکی نصب‌شده آماده‬ ‫کار باش��د‪ ،‬برخ��ی مواق��ع ای��ن عامل را‬

‫نگه‌داری از پمپ‌های جدید‪ ،‬درنظر گرفته‬ ‫نشده اس��ت‪ .‬چنین مالحظاتی فقط باید‬ ‫درصورت��ی انجام پذیرد ک��ه یک اختالف‬ ‫جزئ��ی در ارزش و مقادی��ر ارزیابی‌ش��ده‬ ‫وجود داشته باشد و این‪ ،‬درحالی صورت‬ ‫می‌گیرد که تالش می‌کنیم مطمئن شویم‬ ‫که به قطعات یدکی زیادی نیاز نیس��ت و‬ ‫اینکه مقدار ساعات کاری پمپ‌های جدید‬ ‫به‌شکل بی‌سابقه‌ای کم است‪.‬‬ ‫ب��ا درنظرگرفت��ن تمام��ی عوامل در‬ ‫مالحظات اقتصادی‪ ،‬مس��اله غیرمعمولی‬ ‫نیس��ت که پمپ‌های گران‌قیمت در چند‬ ‫س��ال اول زیادترین هزینه‌ه��ا را به کاربر‬ ‫تحمی��ل می‌کنن��د؛ اما هنگام��ی که به‬ ‫ارزش مبتن��ی بر خرید در دوره‌های زمانی‬ ‫طوالنی‌مدت توجه می‌ش��ود‪ ،‬مش��اهده‬ ‫می‌ش��ود که هزینه س��رمایه‌گذاری اولیه‬ ‫تجهیزات درمقایسه با کل هزینه مالکیت‬ ‫ناچیز است‪.‬‬

‫پی‌نوشت‪:‬‬ ‫‪1. Fretting Corrosion‬‬ ‫‪2. Seal Chamber‬‬ ‫‪3. Load Carrying Capability‬‬ ‫‪4. Effective Diameter‬‬ ‫‪5. Downtime‬‬ ‫‪6. Lost Production‬‬

‫صفحه ‪ - 8‬شماره ‪48‬‬

‫مقاالت‬

‫ترکیب و کاربرد برج خنک‌کننده‬ ‫قسمت اول‬ ‫منبع‪HVAC water chillers and cooling towers :‬‬ ‫برگردان‪ :‬واحد ترجمه نشر یزدا‬

‫انواع برج خنک‌کننده‬

‫تقریبا تمام برج‌ه��ای خنک‌کننده تهویه مطبوع از نوع مکش‬

‫مکانیکی با صفحات داخلی آبشاری یا پرده‌ای می‌باشند‪ .‬ترکیبات‬

‫اساسی برج‌های خنک‌کننده تهویه مطبوع براساس‪:‬‬

‫‪ .1‬جهت هوا در مقابل جهت جریان آب صفحات داخلی برج و‬ ‫‪ .2‬مکان فن‌های برج است‪( .‬تصویر ‪)1‬‬

‫چیدم�ان جریان هوا ‪ -‬آب‪ :‬دربرج‌های جریان مخالف‪ ،‬جهت‬

‫جری��ان هوا مخال��ف جهت جریان آب اس��ت‪ .‬آب به‌طور عمودی‬

‫به‌س��مت پایین و هوا به‌طور عمودی به‌سمت باال حرکت می‌کند‪.‬‬ ‫در برج‌ه��ای جریان صلیبی‪ ،‬ای��ن دو جریان تحت زاویه ‪ 90‬درجه‬

‫نس��بت به یکدیگر قرار دارند‪ .‬آب به‌طور عمودی به‌سمت پایین و‬ ‫هوا به‌طور افقی جریان می‌یابد‪.‬‬

‫مکان فن‪ :‬برج زمانی از نوع مکش اجباری اس��ت که فن‌های‬

‫آن ه��وا را به‌س��مت جل��و می‌دمن��د‪ .‬در این ترکی��ب‪ ،‬فن‌ها در‬

‫ورودی(های) برج و صفحات داخلی تحت فشار مثبت می‌باشند‪.‬‬ ‫در برج‌های مکش القایی‪ ،‬فن‌(ها) در ورودی‌(های) برج و صفحات‬

‫داخلی تحت فشار منفی می‌باشند‪.‬‬

‫تصاویر (‪ 1‬تا ‪ )4‬چهار ن��وع ترکیب رایج برج‌های خنک‌کننده‬

‫تهوی��ه مطبوع را نش��ان می‌دهند‪ :‬برج‌ه��ای خنک‌کننده جریان‬ ‫مخال��ف با مکش اجباری و القایی و برج‌های خنک‌کننده صلیبی‬ ‫با مکش القایی‪.‬‬

‫برج‌های خنک‌کننده جریان مخالف و جریان صلیبی‬

‫مزای��ا و معایب برج‌های خنک‌کنن��ده جریان مخالف و جریان‬

‫برخوردار است و این به‌معنای فضای کمتر برای نصب برج می‌باشد‪.‬‬

‫با‌این‌وجود‪ ،‬این امتیاز اندازه بزرگی در زمان نیاز به چندین س��لول‬

‫برج جهت تامین بار خنک‌کنندگی آن از بین می‌رود‪:‬‬

‫‪ .1‬ممکن اس��ت برج‌های جریان مخالف کوچ��ک نیاز به هوای‬

‫ورودی از یک سمت را داشته باشد و چیدمان برج‌های مرکب‬

‫خطی نس��بتا ساده باشد و برای نگه‌داری به فاصله ‪ 4‬فوت از‬

‫یکدیگر نصب شوند؛‬

‫‪ .2‬ب��رای برج‌های جری��ان مخالف بزرگتر‪ ،‬دو س��لول به یکدیگر‬

‫متصل ش��ده که به‌طور موثری هوا ورودی هر س��لول را از ‪4‬‬ ‫سمت به ‪ 3‬سمت کاهش می‌دهد‪ .‬درصورت نیاز به بیش از ‪2‬‬

‫سلول‪ ،‬یک یا دو سلول بعدی باید با حداقل فاصله‌ای به‌اندازه‬

‫عرض یک برج نصب شوند تا هوای ورودی کافی تامین شود؛‬

‫‪ . 3‬سلول‌های برج جریان صلیبی مرکب پهلو‌به پهلو به‌هم متصل‬ ‫ش��ده تا یک برج دلخواه را تش��کیل دهند؛ با‌این‌وجود‪ ،‬بهتر‬

‫اس��ت این چیدمان پهلو‌به‌پهلو به ‪ 3‬تا ‪ 4‬س��لول محدود شود‬ ‫ت��ا یک جریان هوای مناس��ب فراهم ش��ود و بای��د فاصله‌ای‬

‫به‌اندازه عرض یک برج بین هر س��ری از سلول‌ها ایجاد شود‪.‬‬ ‫درصورت اتصال بیش از ‪ 4‬س��لول‪ ،‬یک جریان هوای معکوس‬ ‫در سلول‌(های) میانی ایجاد می‌شود‪.‬‬

‫اس�ب بخار فن ‪ -‬انرژی‪ :‬معموال برج‌های خنک‌کننده جریان‬

‫مخالف‪ ،‬از افت فشار استاتیک بیشتری برای جریان هوا نسبت به‬

‫برج‌های خنک‌کننده جریان صلیبی برخوردارند که نیازمند اس��ب‬

‫بخار بیش��تر فن و مصرف انرژی بیش��تر آن است‪ .‬این افت فشار‬

‫بیشتر یا مصرف انرژی بیش��تر‪ ،‬به‌واسطه بلندتر‌بودن برج‪ ،‬ارتفاع‬

‫صلیبی در جدول (‪ )1‬ارایه ش��ده اس��ت‪ .‬با‌این‌وج��ود‪ ،‬بزرگترین‬

‫بیشتر صفحات داخلی برج و پاشش آب تشتک فوقانی برج است‪.‬‬

‫چیدمان ‪ -‬اندازه بزر‌گی‪ :‬برج‌های جریان مخالف با هر ظرفیت‬

‫خنک‌کننده جریان مخالف‪ ،‬نیازمند فشار آب ‪ 5‬پی اس آی (‪)PSI‬‬

‫تفاوت‌های برج‌های خنک‌کننده در این جدول آمده است‪.‬‬

‫معینی از سطح قاعده کوچک‌تری نسبت به برج‌های جریان صلیبی‬

‫اس�ب بخار پم�پ ‪ -‬ان�رژی‪ :‬نازل‌ه��ای تش��تک فوقانی برج‬

‫جهت پاش��ش صحیح آب اس��ت و از طرفی‪ ،‬برج‌های خنک‌کننده‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 9‬شماره ‪48‬‬

‫تصویر ‪ .1‬برج خنک‌کننده جریان هوای صلیبی مکش اجباری‬ ‫(شرکت بالتیمور)‬

‫تصویر ‪ .4‬برج خنک‌کننده جریان هوا مخالف مکش القایی‬ ‫(شرکت ایواپکو)‬

‫جریان مخالف بلندتر می‌باشند‪ .‬دو موضوع فوق منجر به افزایش هد‬

‫پمپ‪ ،‬اسب بخار پمپ و مصرف انرژی می‌شود‪ .‬به‌طور‌کل‪ ،‬برج‌های‬

‫جریان مخالف بهتر می‌باش��ند؛ زیرا مصرف انرژی فن کمتر‪ ،‬پمپ‬

‫کوچک‌تر با مصرف انرژی کمتر و نگه‌داری آن آس��ان‌تر اس��ت‪ .‬برج‬ ‫جریان مخالف می‌تواند از وسایل و دستگاه‌های صرفه‌جو‌کننده آب‬

‫اس��تفاده کند‪ ،‬فضای کمتری را برای نصب اشغال کند و با مشکل‬

‫یخ‌زدگی روبه‌رو نشود؛ همچنین می‌تواند اختالف دمای آب ورودی‬

‫کندانسور و دمای دماسنج مرطوب ورودی را به کمتر از ‪ 5°F‬کاهش‬ ‫دهد‪.‬‬

‫تصویر ‪ .2‬برج خنک‌کننده جریان‌های صلیبی مکش القایی‬ ‫(شرکت مارلی)‬

‫مکش مکانیکی‬

‫تقریب��ا تم��ام برج‌های خنک‌کنن��ده تهویه مطب��وع از مکش‬

‫مکانیکی استفاده می‌کنند؛ زیرا اندازه بزرگ و دودکش مکشی بلند‬

‫مورد نیاز برج‌های مکش طبیعی در بیشتر ساختمان‌ها غیرممکن‬ ‫اس��ت‪ .‬برج‌های جریان صلیبی از مکش اجباری یا القایی استفاده‬

‫می‌کنند‪ .‬برج‌ه��ای جریان مخالف مکش اجباری تک‌جریان (تک‬

‫س��لول) از فن‌های پروانه‌ای با ظرفیت‌های کمتر از ‪ 30‬تا ‪ 250‬تُن‬

‫استفاده می‌کنند‪ .‬این فن‌(ها) به‌طور عمودی در ورودی هوای برج‬

‫نصب ش��ده و هوا را به‌داخل صفحات داخلی برج می‌راند تا از آن‬ ‫سوی از برج خارج ش��وند‪ .‬با افزایش بار خنک‌کنندگی‪ ،‬به سطح‬

‫انتقال حرارتی بیش��تری نیاز می‌باشد و برج جریان صلیبی جریان‬

‫مضاعف با ظرفیت س��لول ‪ 1100‬تن متداول است؛ زیرا استفاده‬

‫از یک س��لول بزرگ ارزان‌تر از دو س��لول کوچکتر اس��ت‪ .‬در این‬

‫تصویر ‪ .3‬برج خنک‌کننده جریان هوای مخالف مکش اجباری‬ ‫(شرکت تکنوبرج)‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫ترکیب‪ ،‬اس��تفاده از یک فن بزرگ برای الق��ای جریان هوای برج‬ ‫به‌جای فن‌های مرکب جهت راندن جریان هوا کارآمدتر است‪ .‬فن‬

‫مکش القایی در باالی برج نصب شده و جریان را از هر سر از میان‬

‫صفحه ‪ - 10‬شماره ‪48‬‬

‫جدول ‪ .1‬برج‌های خنک‌کننده جریان مخالف و جریان صلیبی‬ ‫معایب‬

‫مزایا‬

‫ گرفتگی بالقوه سوراخ‌ها‬‫ توزیع ضعیف آب روی سطوح داخلی‬‫ آلودگی بیولوژیکی‬‫‪ -‬سطح قاعده بزرگ‌تر سازه‬

‫ هد پمپ کمتر‬‫ دسترسی راحت‌تر به تشتک فوقانی برج‬‫ نگه‌داری بهتر‬‫‪ -‬صرفه‌جویی آب‬

‫جریان‬

‫ترکیب‬

‫آب‬

‫جریان صلیبی‬

‫ سطح بزرگ کرکره‌های ورودی باعث دشوار‌شدن ‪ -‬افت فشار استاتیک کمتر‬‫ توان کمتر فن‬‫کنترل یخ‌زدگی می‌شود‪.‬‬ ‫ مصرف کمتر انرژی‬‫ مکش کمتر‬‫ گردش کمتر‬‫‪ -‬سلول‌های کمتر برای ظرفیت‌های بزرگ‌تر‬

‫هوا‬

‫ افزایش هد پمپ به‌واسطه نازل‌های پاشش‪ ،‬توان ‪ -‬توزیع پاششی‬‫ بهبود اندازه قطرات آب‬‫پمپ و انرژی پمپ‬ ‫ دسترسی دشوار برای تمیز‌کردن نازل‌های پاشش ‪ -‬ب��رج بلندتر و ارتفاع بلندتر برای ایجاد اختالف کمتر بین‬‫آب رفت کندانسور و دمای دماسنج مرطوب ورودی‬

‫آب‬

‫ افت فشار استاتیک بیشتر‬‫ مصرف انرژی بیشترفن‬‫ س��رعت زیاد هوای ورودی باعث کشیده‌ش��دن‬‫آشغال‌ها به‌داخل تشتک تحتانی برج می‌شود‪.‬‬ ‫ توزیع نامساوی هوا برای صفحات داخلی برج‬‫‪ -‬کاهش کارآیی برج‬

‫‪ -‬بهبود انتقال حرارت‬

‫صفحات داخلی و محفظه یا مسیر هوای خروجی القا می‌کند‪.‬‬ ‫ممکن اس��ت برج‌ه��ای جریان مخال��ف از مک��ش القایی یا‬ ‫اجباری تا ظرفیت ‪ 1300‬تن در یک سلول استفاده کنند‪ .‬فن‌های‬ ‫س��انتریفیوژ و پروانه‌ای برای مکش اجباری مناس��ب‌اند؛ ولی نوع‬ ‫پروان��ه‌ای برای مکش القایی نیز به‌کار می‌رود‪ .‬در ترکیبات جریان‬ ‫مخالف مکش اجباری با فن‌های پروانه‌ای‪ ،‬فن‌ها در ته برج نصب‬ ‫می‌شوند که مستلزم یک طرح تشتک تحتانی خاص است؛ زیرا باید‬

‫هوا‬

‫برج‌های مکش اجباری با فن‌های سانتریفیوژ به‌هیچ‌وجه مناسب‬

‫نمی‌باش��ند‪ .‬فن‌های مکش اجباری در جریان هوای سرد ورودی‬

‫قرار می‌گیرند (به‌جای قرارگرفتن در جریان هوای گرم خروجی) که‬

‫باعث مستعدشدن آنها برای یخ‌زدگی و آسیب‌های مکانیکی بالقوه‬

‫بو‌هوای س��رد‪ ،‬استفاده از برج مکش‬ ‫می‌ش��ود‪ .‬بنابر این‪ ،‬برای آ ‌‬ ‫القایی بهتر است؛ زیرا احتمال یخ‌زدگی کمتر است و اقدامات الزم‬ ‫برای کنترل یخ‌زدگی آسان‌تر می‌باشد‪.‬‬

‫هوا از میان تش��تک عبور کند‪ .‬در این برج‌ها‪ ،‬سیستم جمع‌آوری‬

‫ظرفیت و پارامترهای اجرایی‬

‫داخلی به یک مخزن یا تشتک تحتانی محصور مجاور منتقل کند‪.‬‬

‫مطبوع مطرح است‪:‬‬

‫آب با کانال‌های شیب‌دار باالی فن‌ها می‌تواند آب را از ته صفحات‬ ‫برج‌های جریان مخالف مکش القایی ترکیبات خیلی ساده‌تری‬ ‫دارند‪ .‬فن در باالی برج نصب شده و ورودی‌های هوا بین قسمت‬ ‫فوقان��ی تش��تک تحتانی و قس��مت تحتانی صفح��ات داخلی در‬ ‫هر چه��ار طرف قرار می‌گیرند‪ .‬همانن��د برج‌های جریان صلیبی‪،‬‬ ‫بزرگ‌ترین سلول برج تک جریان ‪ 1100‬تن است‪.‬‬

‫جریان مخالف‬

‫دو فاکتور به‌عن��وان الزامات اجرایی ب��رج خنک‌کننده تهویه‬

‫‪ .1‬ب��ار خنک‌کنندگی برج توس��ط میزان جریان آب کندانس��ور‬

‫و ح��دود افزایش دمای آب کندانس��ور و کاه��ش دمای برج‬

‫خنک‌کننده مشخص می‌شود؛‬

‫‪ .2‬اختالف بین دمای ورودی آب کندانس��ور و دمای دماس��نج‬ ‫مرطوب بیرونی‪.‬‬

‫معموال امتیازی برای مکش اجباری نس��بت به مکش القایی‬

‫افزایش دمای آب کندانسور و اختالف دمای رفت آب کندانسور و‬

‫خنک‌کنن��ده در فص��ل زمس��تان و احتم��ال مس��اله یخ‌زدگی‪،‬‬

‫یک اختالف دما بین آب ورودی برج (برگشت آب کندانسور) و‬

‫و ی��ا برعکس وجود ندارد؛ با این وجود‪ ،‬برای اس��تفاد از برج‌های‬

‫دمای دماسنج مرطوب ورودی برج‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 11‬شماره ‪48‬‬

‫آب خروجی برج (رفت آب کندانسور) و یک اختالف دما بین رفت‬

‫و برگشت کندانسور درنظر گرفته شود تا انتخاب ایده‌آل مشخص‬

‫این اختالف دماها در تصویر (‪ )5‬ارایه شده است‪.‬‬

‫مرط��وب هوای ورودی نس��بت به هرگونه اخت�لاف دمای رفت و‬

‫آب کندانس��ور و دماس��نج مرطوب هوای ورودی برج وجود دارد‪.‬‬

‫ش��ود‪ .‬با‌این‌وجود‪ ،‬اگر اختالف دمای رفت کندانس��ور و دماسنج‬

‫بیشتر سیستم‌های آب کندانسور تهویه مطبوع برای تغییرات‬

‫برگشت کندانس��ور کمتر از ‪ 5‬درجه فارنهایت باشد‪ ،‬اندازه بزرگی‬

‫جریان‌ه��ای دلخواه آب لوله‌های کندانس��ور و حفظ اختالف بین‬

‫در ‪ 3‬درجه فارنهایت هیچ‌گونه کاهش��ی برای اختالف دمای رفت‬

‫س��طح باالی معقول ایجاد شده‌اند‪ .‬معیار انتخاب استاندارد برای‬

‫فعلی برج‌های خنک‌کننده امکان‌پذیر نیست‪.‬‬

‫دمای ‪ 10°F‬طراحی می‌ش��وند که س��ال‌ها قبل براساس سرعت‬

‫رف��ت آب کندانس��ور و دماس��نج مرطوب ه��وای ورودی در یک‬

‫چیلرهای آبی برابر اس��ت با رفت آب کندانس��ور ‪ 85°F‬با تغییرات‬

‫‪10°F‬که منجر به برگشت کندانسور ‪ 95°F‬می‌شود‪.‬‬

‫چون دم��ای طرح دماس��نج مرطوب محیطی ثابت اس��ت‪،‬‬

‫اختالف دمای بین رفت آب کندانس��ور و دماسنج مرطوب هوای‬ ‫ورودی با تغییر اختالف دمای بین برگش��ت آب کندانسور و رفت‬

‫آب کندانسور یا میزان جریان آب کندانسور تغییر می‌کند‪ .‬تصاویر‬

‫(‪ 1‬ت��ا ‪ )5‬نش��ان می‌دهد که یک تع��ادل بی��ن دو اختالف فوق‬

‫وج��ود دارد‪ .‬افزایش اختالف دومی (اخت�لاف دمای بین رفت و‬ ‫برگش��ت کندانسور) مشخصه برج را کاهش می‌دهد؛ ولی افزایش‬

‫آن می‌توان��د دمای رفت کندانس��ور را کاهش دهد و آنگاه کاهش‬ ‫اخت�لاف دما بین رفت آب کندانس��ور و دماس��نج مرطوب هوای‬

‫ورودی به‌سرعت باعث افزایش مشخصه برج می‌شود‪.‬‬

‫اگر اختالف دمای رفت و برگش��ت کندانس��ور و میزان جریان‬

‫آب کندانس��ور براساس یک طرح اس��ت‪ ،‬بهتر است تعدادی برج‬

‫خنک‌کننده ب��ا تغییرات ‪ 8‬تا ‪ 14‬درجه فارنهایت برای دمای رفت‬

‫برج به‌طور نمایی یا توانی نسبت به یک ظرفیت افزایش می‌یابد و‬

‫کندانسور و دماس��نج مرطوب هوای ورودی با توجه به تکنولوژی‬

‫دمای دماسنج مرطوب محیطی‬

‫بای��د تم��ام برج‌های خنک‌کننده بر اس��اس دمای دماس��نج‬

‫مرطوب محیطی انتخاب شوند؛ ولی دمای دماسنج مرطوب هوای‬

‫مجدد‬ ‫مجدد باالتر است‪ .‬همیشه گردش‬ ‫ورودی به‌واسطه گردش‬ ‫ّ‬ ‫ّ‬

‫ه��وا وجود دارد‪ ،‬ولی معموال آن‌قدر کوچک اس��ت که می‌توان از‬ ‫آن صرف‌نظر گرد‪ .‬برای مثال‪ ،‬دماهای دماس��نج مرطوب ورودی‬

‫یکس��ان اس��تغ با‌این‌وجود‪ ،‬برج ضعیف می‌توان��د گردش مجدد‬

‫اضافی را ایجاد کند و دمای دماس��نج مرطوب ورودی چند درجه‬ ‫باالتر از دمای محیطی باشد‪.‬‬

‫دفع گرمای آب کندانسور‬

‫نوع��ا ح��دود تغییرات رفت و برگش��ت کندانس��ور ‪ 10‬درجه‬

‫فارنهایت اس��ت‪ .‬در این ح��دود‪ ،‬میزان جریان آب کندانس��ور بر‬

‫حسب گالن در دقیقه هر تن بار سرمایی مشخص می‌شود‪( .‬طبق‬ ‫جدول ‪)2‬‬

‫برگشت آب کندانسور ‪CDWR‬‬

‫اختالف دما بین برگشت و رفت کندانسور = ∆‪T‬‬ ‫‪wbT‬‬ ‫هوای ورودی‬ ‫‪∆T‬‬ ‫رفت آب کندانسور ‪CDWS‬‬

‫تشتک تحتانی برج‬ ‫تشتک تحتانی برج‬

‫اختالف دما بین رفت کندانسور و‬ ‫دماسنج مرطوب هوای وروی برج‬

‫تصویر ‪ .5‬تعاریف دو اختالف دمای سیستم آب کندانسور‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 12‬شماره ‪48‬‬

‫برای سالیان سال‪ ،‬وضعیت آب کندانسور استاندارد براساس‬

‫توصیه می‌شود که البته فاقد جامعیت یا تنوع کاربرد با پمپاژ‬

‫گاهی واژگان قدیمی‌تر به تُن ب��رج خنک‌کننده به‌صورت ‪15000‬‬

‫در سیس��تم برج‌های مجزا‪ ،‬پمپ‌های آب کندانس��ور مجزا و‬

‫موازی مشترک است‪.‬‬

‫چیلرهایی با توان ورودی ‪ 0.8‬کیلووات در تن طرح‌ریزی می‌ش��د‪.‬‬

‫بی‌تی‌یو در ساعت اشاره دارند؛ ولی سازندگان فعلی اساس ‪ 3‬گالن‬

‫در دقیقه در تن را به‌عنوان مقدار جریان اس��تاندارد قبول دارند‪.‬‬ ‫هیچ‌کدام از این اطالعات قدیمی دیگر معتبر نمی‌باش��ند‪ .‬چیلرها‬

‫با ت��وان وردی ‪ 0.4‬کیلووات در تن خریداری می‌ش��وند؛ بنابراین‬

‫مقدار جریان واقعی کندانسور برای هر کاربردی باید براساس توان‬ ‫ورودی واقعی کمپرسور باش��د (جدول ‪ .)2‬در واقع‪ ،‬این موضوع‬

‫لوله‌کشی آب رفت و برگشت کندانسور بین هر چیلر و برج مربوطه‬ ‫مورد نیاز می‌باشد‪ .‬هزینه این لوله‌کشی نوعا از هزینه لوپ یا حلقه‬

‫بزرگتر لوله رفت کندانسور بیشتر است که در خدمت تمام چیلرها‬ ‫از تمامی برج‌ها است‪.‬‬

‫روش چندسلولی چند مزیت اجرایی‪ /‬عملیاتی دارد‪:‬‬

‫‪ .1‬چند س��لول می‌توان��د در خدمت یک چیلر باش��د‪ ،‬دماهای‬

‫کمت��ری برای رفت آب کندانس��ور فراهم کند و مصرف انرژی‬

‫باعث به‌حداقل‌رسیدن انرژی پمپاژ و اندازه بزرگی برج خنک‌کننده‬ ‫می‌شود‪.‬‬

‫چیلر را کاهش دهد؛‬

‫‪ .2‬نقص س��لول برج ضرورتا به‌معنای عدم اس��تفاده از یک چیلر‬

‫ترکیب برج خنک‌کننده ‪ -‬چیلر‬

‫خاص نیس��ت؛ چون تمام س��لول‌های ب��رج در خدمت تمام‬

‫وقتی یک چیلر وجود دارد‪ ،‬تنها معیار انتخاب برج خنک‌کننده‬

‫کندانسور چیلر است‪ .‬با این‌وجود‪ ،‬وقتی چند چیلر وجود دارد سه‬

‫چیلرها می‌باشند؛‬

‫‪ .3‬یک س��لول برج اضافی و بیکار می‌توان��د درصورت نقص یک‬

‫انتخاب برای طراحی سیستم آب کندانسور وجود دارد‪( .‬تصویر ‪)6‬‬

‫س��لول برج‪ ،‬به‌عنوان پش��تیبان عمل کند یا دمای مورد نیاز‬

‫‪ .2‬برج‌ه��ای خنک‌کننده مرک��ب یا یک برج بزرگ چند س��لولی‬

‫انتظار دماسنج مرطوب حفظ کند‪.‬‬

‫‪ .1‬هر چیلر می تواند یک برج خنک‌کننده مجزا داشته باشد‪.‬‬

‫می‌توانند به یک سیستم آب مشترک کندانسور متصل شوند تا‬

‫آب رفت کندانسور را در مدت زمان‌های بیشتر از دمای مورد‬

‫‪ .4‬فقط یک سیستم کنترل آب تغذیه برج مورد نیاز است (به‌جای‬

‫در خدمت تمام چیلرها باشد‪ .‬بنابراین‪ ،‬باید چیلر دو شیر کنترل‬

‫یک سیستم کنترل آب تغذیه برای هر برج تحت انتخاب ‪ )1‬که‬

‫تنوع کاربرد است؛ یعنی هر برج و هر پمپ می‌تواند در خدمت‬

‫‪ .5‬یک یا چند س��لول را می‌توان برای نگ��ه‌داری خاموش کرد‪،‬‬

‫‪ .3‬برج‌ه��ای خنک‌کننده مرک��ب یا برج‌های بزرگ چند‌س��لولی‬

‫عیب روش چند‌س��لولی آن است که کنترل اتوماتیک دو شیر‬

‫ایزوله دو وضعیتی داشته باشد‪ .‬امتیاز چنین ترکیبی جامعیت یا‬

‫الزامات نگه‌داری را کم می‌کند؛‬

‫هر چیلری باشد (شیر کنترل ایزوله‪ :‬شیر کنترل جداساز)‪.‬‬

‫بدون آنکه در بهره‌برداری از یک چیلر خاص دخالت شود‪.‬‬

‫می‌توانند به یک سیس��تم آب مشترک کندانسور با یک پمپ‬

‫ایزول��ه دو وضعیتی در ورودی و خروجی هر س��لول برج ضروری‬

‫ایزوله را برطرف می‌کند و برای چیلرها با ظرفیت‌های مختلف‬

‫غیرفعال را برطرف می‌کند‪.‬‬

‫مجزا برای هر چیلر متصل شوند‪ .‬این ترکیب نیاز به شیرهای‬

‫می‌باش��د‪ .‬این ش��یرهای ایزوله عب��ور جریان آب از س��لول‌های‬

‫جدول ‪ .2‬میزان جریان آب کندانس��ور به‌ازای حدود تغییرات ‪ 10‬درجه فارنهایت برای رفت و برگش��ت‬ ‫کندانسور‬ ‫درصد کاهش ‪Fcdw‬‬ ‫(گالن در دقیقه در تن بار سرمایی)‬

‫‪Fcdw‬‬ ‫(گالن در دقیقه در تن بار سرمایی)‬

‫کل گرمای‬ ‫دفع شده‬ ‫(بی تی یو در تن)‬

‫توان ورودی‬ ‫کمپرسور‬ ‫(کیلووات در تن)‬

‫(افزایش یا حدود دمای طرح آب کندانسور × ‪ ÷ )500‬کل گرمای دفع شده = ‪Fcdw‬‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 13‬شماره ‪48‬‬

‫(الف)‬ ‫برج‌‬ ‫خنک‌کننده‬ ‫شماره ‪1‬‬ ‫پمپ آب کندانسور ‪cdw‬‬ ‫چیلر شماره‪1‬‬

‫برج‌‬ ‫خنک‌کننده‬ ‫شماره ‪2‬‬ ‫پمپ آب کندانسور ‪cdw‬‬ ‫چیلر شماره ‪2‬‬

‫برج‌‬ ‫خنک‌کننده‬ ‫شماره ‪3‬‬ ‫پمپ آب کندانسور ‪cdw‬‬

‫چیلر شماره ‪3‬‬

‫تصویر ‪( .6‬الف) ترکیب برج‪ /‬چیلر مرکب (انتخاب ‪ )1‬؛(ب) ترکیب برج ‪ /‬چیلر مرکب (انتخاب ‪ )2‬؛(پ) ترکیب برج ‪ /‬چیلر مرکب (انتخاب‬ ‫‪)3‬‬ ‫(ب)‬ ‫برج‬ ‫برج‬ ‫برج‬ ‫خنک‌کننده خنک‌کننده خنک‌کننده‬ ‫سلول‬ ‫سلول‬ ‫سلول‬ ‫شماره ‪ 3‬شماره ‪ 2‬شماره ‪1‬‬

‫شیر ایزوله چیلر‬ ‫(شیر جداساز چیلر)‬

‫برج‌‬ ‫برج‌‬ ‫برج‌‬ ‫خنک‌کننده خنک‌کننده خنک‌کننده‬ ‫شماره ‪1‬‬ ‫شماره ‪1‬‬ ‫شماره ‪1‬‬

‫چیلر شماره ‪1‬‬

‫چیلر شماره ‪2‬‬ ‫پمپ‌های آب‬ ‫کندانسور‬

‫چیلر شماره ‪3‬‬

‫ادامه تصویر ‪( .6‬الف) ترکیب برج‪ /‬چیلر مرکب (انتخاب ‪ )1‬؛(ب)‬ ‫ترکیب برج ‪ /‬چیلر مرکب (انتخاب ‪ )2‬؛(پ) ترکیب برج ‪ /‬چیلر‬ ‫مرکب (انتخاب ‪)3‬‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫پمپ ‪CDW‬‬

‫پمپ ‪CDW‬‬

‫پمپ ‪CDW‬‬

‫چیلر شماره ‪1‬‬

‫چیلر شماره ‪2‬‬

‫چیلر شماره ‪3‬‬

‫ادامه تصویر ‪( .6‬الف) ترکیب برج‪ /‬چیلر مرکب (انتخاب ‪ )1‬؛(ب)‬ ‫ترکیب برج ‪ /‬چیلر مرکب (انتخاب ‪ )2‬؛(پ) ترکیب برج ‪ /‬چیلر‬ ‫مرکب (انتخاب ‪)3‬‬

‫صفحه ‪ - 14‬شماره ‪48‬‬

‫مقاالت‬

‫آشنایی با یاتاقان‌های پمپ‌ها‬ ‫قسمت دوم‬ ‫منبع‪The Practical Pumping Handbook :‬‬ ‫برگردان‪ :‬واحد ترجمه نشر یزدا‬

‫روان‌کاری با گریس‬

‫می‌کند‪.‬‬

‫گری��س روان‌کاری‪ 1‬لزوم��ا یک عامل‬

‫غلیظ‌کنن��ده صابون��ی در روغ��ن معدنی‬ ‫یا س��نتزی اس��ت‪ .‬هنگام انتخاب گریس‬ ‫صحی��ح‪ ،‬روغ��ن پای��ه بای��د ب��ا الزامات‬ ‫روغن‌کاری یاتاقان مطابقت داشته باشد‪.‬‬ ‫با توجه به تفاوت مواد تشکیل‌دهنده‬ ‫و نگه‌دارنده‌های کارب��ردی‪ ،‬ترکیب انواع‬ ‫مختلف گریس‌ها توصیه نمی‌شود‪.‬‬ ‫موسس��ه مل��ی گری��س روان‌کاری‬ ‫(‪ )NLGI2‬با درنظرگرفت��ن ابعاد پمپ‌ها‬ ‫و ش��رایط عملیاتی‪ ،‬درج��ات متفاوتی از‬ ‫غلظت را پیشنهاد می‌دهد‪.‬‬ ‫● ●‪NLGI No 1‬؛ ب��رای یاتاقان‌ه��ای‬ ‫ت کم عمل می‌کنند‪.‬‬ ‫بزرگی که با سرع ‌‬ ‫● ●‪NLGI No 2‬؛ ب��رای یاتاقان‌ه��ای‬ ‫غلتک��ی و بلبرینگ‌های ک��ه در ابعاد‬ ‫متوسط تا بزرگ عمل می‌کنند‪.‬‬ ‫● ●‪NLGI No 3‬؛ ب��رای بلبرینگ‌ها در‬ ‫ابعاد کوچک تا متوسط‪ ،‬همچنین در‬ ‫پمپ‌های عمودی‪ ،‬ی��ا پمپ‌هایی که‬ ‫لرزش زیادی ایجاد می‌کنند‪.‬‬

‫به‌وج��ود می‌آورد که گریس به‌میزان کافی‬

‫از فاصله آزاد حفاظ عب��ور کند تا یاتاقان‬

‫‪T = K< 1410 # 106 F - 4d‬‬ ‫‪n# d‬‬ ‫‪ :T‬عمر گریس (برحسب ساعت)‬

‫روغن‌کاری شود و روغن اضافی از یاتاقان‬

‫‪ :K‬ضریب نوع یاتاقان (برای بلبرینگ‬

‫این چیدمان باید با احتیاط اس��تفاده‬

‫‪)10‬‬ ‫‪ :n‬سرعت دوران پمپ‬ ‫‪ :d‬قطر دهانه یاتاقان (برحسب ‪)mm‬‬ ‫با وجود انجام‌دادن این محاس��بات‪،‬‬ ‫گریس‌کاری باید هنگامی که یاتاقان‌ها در‬ ‫دماهای زیاد کار می‌کنند یا محور یاتاقان‬ ‫عمودی اس��ت یا اگر آلودگی وجود داشته‬ ‫باشد‪ ،‬در بازه‌های بیش��تری انجام شود‪.‬‬ ‫درمقاب��ل‪ ،‬وقت��ی یاتاقان‌ه��ا در دماهای‬ ‫کمت��ر کار می‌کنند یا اگ��ر‪ ،‬گریس‌هایی با‬ ‫کیفیت یا دمای زیاد اس��تفاده می‌ش��ود‪،‬‬ ‫بازه محاسبه‌شده می‌تواند‪ ،‬افزایش یابد‪.‬‬ ‫در ه��ر ‪ 2000‬س��اعت یا هر س��ه ماه‬ ‫کارکرد باید گریس‌کاری صورت گیرد؛ اما‬

‫بگذرد‪.‬‬

‫شود؛ زیرا برخی از طرح‌های جدیدتر حفاظ‬

‫ب��رای تزریق کام��ل گریس به فش��ارهای‬

‫بیشتری نیاز دارند؛ با‌وجود‌این‪ ،‬فشار زیاد‬

‫می‌تواند حفاظ را از بین ببرد‪.‬‬

‫عمر یاتاقان‬

‫عمر یاتاقان برحس��ب مالک «‪»L10‬‬

‫در مقایس��ه با عم��ر از‌کار‌افتادگی تعیین‬

‫می‌شود‪ .‬عمر ‪ L-10‬که انتظار می‌رود ‪90‬‬

‫درصد یاتاقان‌های مش��ابه آن را به‌دس��ت‬ ‫آورند‪ ،‬به‌ش��کل زیر محاسبه می‌شود‪ .‬به‬

‫بیان دیگر‪ ،‬فقط ‪ 10‬درصد از این یاتاقان‌ها‬ ‫نمی‌توانند به ساعات کارکرد محاسبه‌شده‬ ‫برسند‪.‬‬

‫باید توجه ش��ود که گریس‌کاری فقط باید‬ ‫زمانی صورت گیرد که پمپ کار نمی‌کند‪.‬‬

‫یاتاقان‌های پوشش‌دار‬

‫‪3‬‬

‫معادله زیر یک محاسبه عمومی از بازه‬

‫وجود یک حفاظ روی یاتاقان می‌تواند‬

‫زمان��ی بین گریس‌زدن یاتاق��ان روی یک‬

‫مقدار ورودی گریس را کنترل کند‪ .‬یاتاقان‬

‫پم��پ افقی را ارائه می‌ده��د که بر دمای‬

‫بای��د ط��وری در پمپ قرار داده ش��ود که‬

‫)‪ 70°C (158°F‬یاتاق��ان مبتنی اس��ت و‬

‫حفاظ در س��متی قرار گی��رد که به‌طرف‬

‫از یک گریس با کیفیت متوس��ط استفاده‬

‫گریس‌دان است‪ .‬این مساله این امکان را‬

‫تصویر ‪ .16‬یاتاقان پوشش‌دار‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 15‬شماره ‪48‬‬

‫‪P‬‬ ‫‪L - 10 = A23 9 C C # 1.000.000‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪60 # n‬‬ ‫‪ :A23‬ضریب بازدهی روغن‌کاری‬

‫‪ :C‬نسبت بار دینامیک پایه‬

‫‪4‬‬

‫‪ :P‬مقدار بار دینامیکی معادل یاتاقان‬ ‫‪ :p‬ت��وان در معادل��ه ل��وف‪ 3( 5‬برای‬ ‫بلبرینگ‌ها)‬ ‫‪ :n‬سرعت دوران پمپ‬ ‫سال‌هاست که برخی از عوامل تنظیم‬ ‫در محاس��به س��اعات کارک��رد یاتاقان‌ها‬ ‫معرفی شده‌اند‪ .‬یکی از این عوامل مبتنی‬ ‫ب��ر ارتباط می��ان چس��بندگی الزم برای‬ ‫روغن‌کاری کافی و چسبندگی واقعی مورد‬ ‫استفاده‪ ،‬اس��ت‪ .‬درعین‌حال‪ ،‬با انتخاب‬

‫آلودگی روغن می‌ش��ود‪ .‬این مساله نشان‬

‫می‌دهد که تحت آنچه «ش��رایط عملکرد‬

‫طبیعی» خوانده می‌ش��ود‪ 40 ،‬درصد از‬ ‫عمر یاتاقان کاهش می‌یابد و با تمیزکردن‬

‫اطراف یاتاقان می‌توان بهبود درخورتوجهی‬ ‫را در عمر آن شاهد بود‪.‬‬ ‫شرایط‬

‫عامل تنظیم‬

‫بسیار تمیز‬

‫‪1.0‬‬

‫تمیز‬

‫‪0.8‬‬

‫زمانی که آلودگی آبی مشکل‌ساز است‪،‬‬

‫عادی‬

‫‪0.6‬‬

‫ح��ذف فقط ‪ 0.002‬درصد از محتوای آب‬

‫آلوده‬

‫‪0.1-0.5‬‬

‫در روغ��ن مرط��وب به ازدس��ت‌رفتن ‪48‬‬

‫آلودگی زیاد‬

‫‪0‬‬

‫روغنی که به‌میزان الزم چسبندگی دارد‪،‬‬

‫باید متذکر شد که هدف این است که‬

‫افزایش و به‌ش��کل فوق‌الع��اده‌ای کاهش‬

‫آنه��ا در فرم��ول عم��ر یاتاقان‪ ،‬با س��ایر‬

‫می‌ت��وان عمر یاتاق��ان را به دو و نیم برابر‬

‫این عوامل پیش از به‌کارگیری مس��تقیم‬

‫داد‪.‬‬

‫داده‌ه��ای مرب��وط به چس��بندگی روغن‬

‫عامل دیگر‪ ،‬ش��امل اثر درجات متغیر‬

‫روان‌کار ترکیب شوند‪.‬‬

‫تصویر ‪ .17‬یاتاقان آب‌بند‬

‫درصد عمر یاتاقان منتهی می‌ش��ود؛ زیرا‬ ‫‪ 3‬درصد محت��وای آب‪ 78 ،‬درصد از عمر‬ ‫یاتاق��ان را می‌کاهد‪ .‬تمامی این عوامل بر‬ ‫ل��زوم حفاظت از کیفی��ت روغن کاربردی‬ ‫تاکید می‌کنند تا از مطمئن‌بودن پمپ‌های‬ ‫گریز از مرکز اطمینان حاصل شود‪.‬‬

‫حفاظت از روغن روان‌کاری‬

‫ب��رای دور نگه‌داش��تن آلودگی‌ه��ا از‬

‫روان‌کارها روش‌های متعددی وجود دارد‪.‬‬

‫یاتاقان‌های آب‌بند‬ ‫درصورت وجود یاتاقان‌های دوردیفه و‬ ‫شیار‌عمیق‪ ،‬یاتاقان‌های آب‌بند‪ 6‬می‌توانند‬ ‫یاتاقان‌های مناسبی باشند‪ .‬برای افزایش‬ ‫ط��ول عمر یاتاقان‌ه��ا‪ ،‬آنه��ا را آب‌بندی‬ ‫می‌کنند‪ .‬در ای��ن وضعیت‪ ،‬حفره یاتاقان‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 16‬شماره ‪48‬‬

‫محفظه کامال آب‌بندی شود‪.‬‬

‫جداکننده یاتاقان‬ ‫کمترین آس��یب را درزگیر غیرتماسی‬

‫مارپیچ یا جداکنن��ده یاتاقان وارد می‌کند‬ ‫ک��ه در طرح‌های متن��وع وج��ود دارند‪.‬‬ ‫تمام��ی آنها روتوری دارند ک��ه با اورینگ‬

‫به ش��فتی محکم می‌ش��وند ک��ه روتور را‬ ‫بدون هیچ‌گونه آس��یب ناشی از ساییدگی‬

‫می‌چرخانند‪ .‬بخش ثابت یاتاقان‪ ،‬سیالی‬ ‫که به‌واسطه نیروی گریز از مرکز در خارج‬

‫تصویر ‪ .18‬درزگیر لبه‌دار معمولی‬

‫ح��دود ‪ 25‬درصد تا ‪ 35‬درصد با گریس پر‬

‫می‌ش��ود‪ .‬این امر برای آنهایی که معموال‬

‫یاتاقان‌ه��ا را از گری��س س��رریز می‌کنند‪،‬‬ ‫می‌تواند راهنمای خوبی باشد‪ .‬بااین‌همه‪،‬‬ ‫عمر مورد انتظ��ار یاتاقان‌ه��ا کماکان به‬ ‫عمر از‌کار‌افتادگی ‪ L-10‬یاتاقان و کیفیت‬

‫از روتور جمع ش��ده اس��ت را به خارج از‬

‫عملکرد درزگیر در یاتاقان‪ ،‬دورنگه‌داشتن‬ ‫آلودگی‌ها از محفظه است‪ ،‬نه نگه‌داشتن‬ ‫روغن روان‌کار در آن‪.‬‬ ‫درزگیر لبه‌دار برای عمر از کارافتادگی‬ ‫‪ L-10‬معادل ‪100‬ساعت کارکرد طراحی‬ ‫می‌شود‪ .‬در پمپی که به‌صورت مداوم کار‬

‫گریس بستگی دارد‪.‬‬

‫می‌کند‪ ،‬این می��زان برابر با دوره‌ای کمتر‬

‫درزگیر لبه‌دار‬

‫از شش هفته است‪ .‬اگرچه این طول عمر‬

‫رایج‌تری��ن روش مورد اس��تفاده برای‬

‫دورنگه‌داش��تن آلودگی‌ه��ا از محفظ��ه‬

‫یاتاقان‪ ،‬به‌کارگیری درزگیر لبه‌دار‪ 7‬است؛‬

‫هرچند که ثابت ش��ده اس��ت که این نوع‬ ‫درزگی��ر برای پمپ‌های گریز از مرکز گزینه‬

‫مناس��بی نیس��ت‪ .‬بای��د متذکر ش��د که‬

‫به کیفیت روغ��ن‌کاری درزگیر لبه‌دار نیز‬ ‫بس��تگی دارد‪ ،‬اکثر پمپ‌های فرآیندی در‬ ‫ناحیه نزدیک این قسمت به‌میزان اندکی‬ ‫روان‌کاری می‌ش��وند یا اص�لا روان‌کاری‬

‫بیش��تر ای��ن درزگیره��ا بدین‌منظور‬

‫طراحی ش��ده‌اند ک��ه در پروانه‌های افقی‬ ‫به‌هم��راه س��وراخی ک��ه الزم اس��ت‪ ،‬در‬

‫پایین‌ترین قسمت نصب شود‪ ،‬عمل کنند‪.‬‬ ‫در طـرح‌ه��ای اولـیـ��ه‪ ،‬هنـگـ��ام‬

‫خاموش‌بودن پمپ‪ ،‬بخش داخلی محفظه‬

‫یاتاق��ان در مع��رض ش��رایط خارجی قرار‬

‫می‌گی��رد‪ .‬این مورد در بس��یاری از موارد‬

‫مقبول اس��ت؛ اما در مناطق��ی با میزان‬ ‫رطوبت زیاد‪ ،‬رطوبتی که وارد پمپ ش��ده‬ ‫مشکل‌ساز می‌شود‪ .‬برای جلوگیری از بروز‬

‫این مس��اله‪ ،‬طرح‌های دیگ��ری نیز وجود‬

‫نمی‌ش��وند ک��ه ای��ن مس��اله ب��ه خرابی‬

‫دارد ک��ه هنگامی که پمپ درحال حرکت‬

‫درزگیر لبه‌دار یک درزگیر تماس��ی اس��ت‬

‫در چنی��ن وضعیتی‪ ،‬آب‌بن��دی کالهک‬

‫زودهنگام آنها منتهی می‌ش��ود‪ .‬به‌عالوه‪،‬‬

‫نیس��ت‪ ،‬محفظه آنها‪ ،‬آب‌بندی می‌شود‪.‬‬

‫که به‌شکل اجتناب‌ناپذیری در شفت شیار‬

‫هواگیر‪ 9‬راه‌حلی منطقی است‪.‬‬

‫ایجاد می‌کند‪.‬‬

‫درزگیرهای مغناطیسی‬

‫‪8‬‬

‫ای��ن یک ط��رح قدیمی اس��ت که به‬ ‫اس��تفاده از آن در پمپ‌های گریز از مرکز‪،‬‬ ‫اخیرا به‌منزل��ه گزینه‌ای به‌ج��ای درزگیر‬ ‫لبه‌دار‪ ،‬توجه ش��ده اس��ت‪ .‬طرح درزگیر‬ ‫تصویر ‪ .19‬یاتاقان جداکننده‬

‫محفظه هدایت می‌کند‪.‬‬

‫مضاعف‪ ،‬وجوه درحال دوران را در تماس‬ ‫کامل با مغناطیس س��اکن قرار می‌دهد تا‬

‫پی‌نوشت‪:‬‬ ‫‪1. Lubricationg Grease‬‬ ‫‪2. National Lubricationg Grease‬‬ ‫‪Institute‬‬ ‫‪3. Shielded Bearing‬‬ ‫‪4. Basic Dynamic Load Rating‬‬ ‫‪5. The Lofe Equation‬‬ ‫‪6. Sealed Bearings‬‬ ‫‪7. Lip Seal‬‬ ‫‪8. Magnetic Seals‬‬ ‫‪9. Breather Cap‬‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 17‬شماره ‪48‬‬

‫انواع مبردهای قدیمی و جدید‬

‫مقاالت‬

‫قسمت پنجم‬

‫منبع‪HVAC troubleshooting guide, c2009‭:‬‬ ‫برگردان‪ :‬واحد ترجمه نشر یزدا‬

‫سرعت راه‌اندازی‬

‫برقی به‌طور مس��تقیم ب��ا روند صنعتی در‬

‫برای همه وسایل برقی که دارای هزینه‬ ‫بیش از ‪ 50 lb‬هستند‪ ،‬میزان نشت که در‬ ‫ذیل آمده اس��ت ب��رای دوازه ماه قابل‌اجرا‬ ‫است‪( .‬جدول ‪)12‬‬ ‫جدول ‪ .12‬میزان نشت ‪trigger‬‬ ‫نوع وسیله‬ ‫خنک‌کننده تجاری‬ ‫روند خنک‌کننده صنعتی‬ ‫سرمای مطلوب‬ ‫سایر وسایل برقی‬

‫میزان نشت‬ ‫‪trigger‬‬ ‫‪ 35‬درصد‬ ‫‪ 35‬درصد‬ ‫‪ 15‬درصد‬ ‫‪ 15‬درصد‬

‫ارتباط هستند‪ .‬این بخش همچنین شامل‬ ‫ماشین‌های یخ‌ساز صنعتی و وسایل برقی‬

‫هستند که به‌طور مس��تقیم در تولید برق‬

‫استفاده می‌شود‪ .‬اگر حداکثر پنجاه درصد‬

‫از ظرفیت وسیله برقی در روند خنک‌کننده‬ ‫صنعت��ی اس��تفاده ش��ود‪ ،‬وس��یله برقی‬

‫به‌عن��وان تجهی��زات خنک‌کننده صنعتی‬

‫درنظر گرفته می‌ش��ود و سرعت راه‌اندازی‬ ‫‪ 35‬درصد است‪.‬‬

‫تجهی��زات خنک‌کنن��ده صنعت��ی و‬

‫چیلره��ا بای��د آزمایش‌های اولی��ه و پس‬ ‫از آن را انج��ام دهن��د‪ .‬ای��ن آزمایش‌ه��ا‬

‫درمـجـم��وع‪ ،‬مالـکی��ن و افـ��راد‬

‫ب��رای اطمنیان‌حاصل‌ک��ردن از تعمیرات‬

‫روز از زمان ش��روع نش��ت تعمیر کنند یا‬

‫مواردی که روند صنعتی باید متوقف شود‪،‬‬

‫روز تهیه کنید و عملیات مربوط به نشت را‬

‫دوره تعمی��ر ‪ 30‬روزه کرد‪ .‬هر نوع وس��یله‬

‫مصرف‌کنن��ده باید نش��ت را در ظرف ‪30‬‬ ‫برنامه‌ای برای بهبودسازی آن در مدت ‪30‬‬ ‫براساس همان برنامه در مدت یک سال از‬ ‫تاریخ تهیه برنامه به اتمام رسانید‪ .‬هرچند‬ ‫برای رون��د خنک‌کننده تجهیزات صنعتی‬ ‫و بعضی چیلرها ممکن است زمان اضافی‬ ‫موجود باشد‪.‬‬

‫صورت‌گرفت��ه حایز اهمیت هس��تند‪ .‬در‬ ‫دوره تعمی��ر ‪ 120‬روزه را می‌توان جایگزین‬

‫برق��ی که نیاز به زمان اضافی دارد‪ ،‬ممکن‬

‫است به گزارش یا ثبت گزارش نیاز داشته‬

‫در مدت زمان ‪ 30‬روز از زمان نشت برنامه‬ ‫تاخیر اختیاری که بیش از سرعت راه‌اندازی‬ ‫است تهیه شود‪ .‬یک نسخه کپی از برنامه‬ ‫باید در سایت نگه‌داری شود‪ .‬نسخه اصلی‬ ‫برنامه باید با درخواس��ت در اختیار ‪EPA‬‬

‫قرار بگی��رد‪ .‬فعالیت‌های مرب��وط به این‬ ‫برنامه بای��د در مدت دوازده م��اه به‌پایان‬ ‫برس��د (از روز تهیه برنامه)‪ .‬اگر درخواست‬ ‫در مدت زمان ش��ش م��اه از انقضای ‪30‬‬ ‫روز اولی��ه انج��ام بگیرید‪ ،‬زم��ان اضافی‬ ‫برای مال��کان و مصرف‌کنندگان تجهیزات‬ ‫خنک‌کننده و چیلره��ا در موارد زیر بیش‬ ‫از دوازده م��اه موجود اس��ت‪ EPA :‬زمان‬ ‫اضافی را وقتی در روند کار به‌دلیل س��ایر‬ ‫قوانی��ن ایالتی‪ ،‬فدرال یا محلی خللی وارد‬ ‫می‌ش��ود‪ ،‬یا وقتی خنک‌کنن��ده جایگزین‬ ‫مناس��بی براس��اس قوانین بخش ‪ 612‬در‬ ‫دسترس نیست‪ ،‬مجاز می‌داند‪ EPA .‬یک‬ ‫زمان دوازده ماه��ه اضافی را وقتی درنظر‬

‫باشد‪.‬‬

‫می‌گیرد که وس��یله برقی سفارش��ی تهیه‬

‫هنگامی که نیاز به زمان اضافی است‬

‫شده باش��د و عرضه‌کننده وسیله از تاریخ‬

‫زمان اضافی برای برطرف‌کردن نشت‪،‬‬

‫رون��د خنک‌کننده صنعت��ی به‌عنوان‬

‫هنگامی است که قسمت‌های نیاز به تعمیر‬

‫در مواد ش��یمیایی‪ ،‬دارویی‪ ،‬پتروشیمی و‬

‫در مدت زمان ‪ 30‬تا ‪ 120‬روز در دس��ترس‬

‫وس��ایل برقی پیچیده تعریف می‌ش��ود که‬

‫با توجه ب��ه قانون ایالتی‪ ،‬فدرالی یا محلی‬

‫صنایع استفاده می‌ش��ود‪ .‬این نوع وسایل‬

‫نباش��ند‪ .‬اگر مالکان یا مصرف‌کنندگان‪،‬‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫بهبودس��ازی وسایل را انتخاب کنند‪ ،‬باید‬

‫درخواس��ت کاال وعده دریافت آن را بیش‬ ‫از س��ی هفته مقرر کرده باش��د‪ .‬در بعضی‬ ‫موارد‪ EPA ،‬ممکن است وقتی درخواست‬ ‫در پایان م��اه نهم این مدت اضافی مطرح‬ ‫ش��ود‪ ،‬زمان اضافی را بی��ش از این زمان‬

‫صفحه ‪ - 18‬شماره ‪48‬‬

‫درنظر بگیرد‪.‬‬

‫این برنامه توس��ط شرکت تهویه مطبوع و‬

‫رهایی از بهبودسازی وسایل و تجهیزات‬

‫خنک‌کننده (‪ )ARI‬ارائه می‌ش��ود‪ .‬برنامه‬

‫مالکان یا مصرف‌کنن��دگان تجهیزات‬

‫خنک‌کننده صنعتی یا چیلرها می‌توانند از‬ ‫بهبودسازی وسایل و تجهیزات رهایی یابند‬ ‫اگر‪:‬‬ ‫● ●دومین تالش برای رفع همان نشت‬

‫ک��ه بار اول ب��ه تعمی��ر آن مبادرت‬ ‫ورزیده شد‪ ،‬موفق‌آمیز باشد‪.‬‬

‫● ●در ظ��رف ص��د و هش��تاد روز از‬ ‫آزمای��ش ناموفق بع��دی‪ ،‬مالکان یا‬ ‫مصرف‌کنن��دگان می��زان نش��ت را‬ ‫کمتر از س��ی و پنج درصد تشخیص‬

‫می‌دهن��د‪ .‬در این م��ورد‪ ،‬مالکان و‬ ‫مصرف‌کنندگان باید به ‪ EPA‬اعالم‬ ‫کنند و باید اطالعات را ظرف س��ی‬

‫روز از آزمایش ناموفق ارائه دهند‪.‬‬

‫بستن سیستم‬

‫برای هم��ه تجهیزات که نیاز به تعمیر‬

‫نشت دارند‪ ،‬ممکن است اگر وسیله مورد‬ ‫نظر با بس��تن سیس��تم مواجه شود‪ ،‬خط‬ ‫زمان با تعلیق مواجه شود‪ .‬بستن سیستم‬ ‫به این معنا اس��ت که قطع آگاهانه وسیله‬ ‫خنک‌کنن��ده ب��رای مدت زم��ان طوالنی‬

‫داوطلب توسط ‪ ARI‬ارائه می‌شود و هر سه‬ ‫ماه یکبار آزمون برقرار می‌شود و نمونه‌های‬ ‫خنک‌کننده تعمیر‌شده به‌صورت تصادفی‬ ‫انتخ��اب می‌ش��ود‪ .‬گواهی ش��خص ثالث‬ ‫می‌تواند جذابیت برنامه را با ارائه ارزشیابی‬ ‫عینی ارتقا بخشد‪.‬‬

‫خنک‌کننده‌های جدید‬

‫با آگاهی هم��گان از آسیب‌رس��اندن‬

‫‪ EPA‬اف��راد را تش��ویق می‌کن��د در‬ ‫برنامه داوطلب شخص ثالث شرکت کنند‪.‬‬

‫اس��تفاده می‌شود‪ ،‬به‌کار می‌رود‪ .‬این ماده‬

‫همچنین در مصارف کم دما به‌عنوان یک‬ ‫محلول نمکی مورد استفاده قرار می‌گیرد‬

‫و در فش��ارهای کاری نس��بتا پایین به‌کار‬ ‫می‌رود‪ .‬این ماده نیازی به تعویض ندارد‪.‬‬

‫ش��ده اس��ت که می‌توان آنها را جایگزین‬ ‫نمونه‌های جدید و به‌ویژه تجهیزات موجود‬

‫مطبوع خانگی و تجاری از قبیل یخچال‌ها‪،‬‬

‫مشکالتی وجود دارد‪.‬‬

‫و بس��تنی‪ ،‬آب‌سردکن‌ها‪ ،‬دس��تگاه‌های‬

‫مبردهای پیش��ین ک��رد‪ .‬در تنظیم‌کردن‬

‫ماده عمدتا در سیس��تم‌های تبرید و تهویه‬

‫ب��ا خصوصیات ترکیب مبرده��ای جدید‪،‬‬

‫دستگاه‌های نگه‌داری از موادغذایی منجمد‬

‫به‌عنوان مث��ال جایگزین‌کردن ‪R-12‬‬

‫تهویه مطبوع هوای اتاق و سایر تجهیزات‬

‫س��ال‌ها موضوع اصلی در تجهیزات مبرد‬

‫کمپرس��ورهای پیس��تونی با توان کمتر از‬

‫خودرو توانست برای ‪ R-12‬قانون جدیدی‬

‫کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرد‪ .‬امروزه‬

‫به‌طور مستقیم دش��وار است‪ .‬این مشکل‬

‫مش��ابه به‌کار می‌رود‪ .‬فرئ��ون ‪ 12‬غالبا در‬

‫بوده است‪ .‬هرچند‪ ،‬صنعت تهویه مطبوع‬

‫‪ 800hp‬و کمپرس��ورهای دوار ب��ا ابع��اد‬

‫ایجاد نماید تا بتواند جایگزین مناس��ب آن‬

‫اس��تفاده از فرئ��ون ‪ 12‬در سیس��تم‌های‬

‫یعنی ‪ R-134a‬را عرضه نماید‪.‬‬

‫تعمیر خنک‌کننده با گواهی ‪EPA‬‬

‫درج می‌شود‪.‬‬

‫ی��ا چند‌مرحله‌ای با ظرفیت باالی ‪ 100‬تن‬

‫پرمصرف‌ترین مبردهای فرئون اس��ت‪ .‬این‬

‫خنک‌س��ازی من��ازل و تهوی��ه مطبوع و‬

‫دستگاه آنها به تعمیر نیاز دارد در فهرست‬

‫که در آنها از کمپرسورهای سانتریفیوژ یک‬

‫مضاعفی برای دستیابی به مبردهای جدید‬

‫می‌شود‪.‬‬

‫می‌کنند‪ ،‬به روز می‌شود‪ .‬اسامی افرادی که‬

‫سیستم‌های تهویه مطبوع صنعتی و تجاری‬

‫‪ -21.7°F (-30°C) ،12‬اس��ت و یک��ی از‬

‫هستند‪ ،‬عامل اصلی رشد فزاینده صنعت‬

‫خنک‌کننده‌های دیگر نی��از به تعمیر پیدا‬

‫‪ 74.8°F (24°C) ،11‬اس��ت و عمدت��ا در‬

‫مبرده��ای فرئ��ون ب��ه الی��ه ازن‪ ،‬تالش‬

‫درنظ��ر گرفته ش��ده اس��ت‪ .‬هرچند خط‬

‫فهرس��ت تعمی��ر ‪ EPA‬وقت��ی‬

‫فرئ�ون ‪ :11‬دم��ای ج��وش فرئ��ون‬

‫فرئ�ون ‪ :12‬دم��ای ج��وش فرئ��ون‬

‫مبردهای فرئون‬

‫زمان بار دیگر با بازگش��ت سیستم تنظیم‬

‫مبردهای پرمصرف می‌پردازیم‪:‬‬

‫مبردهای��ی ک��ه از خان��واده فرئون‌ها‬

‫همچنین صنعت تبرید تجاری هس��تند‪.‬‬ ‫خ��واص قابل‌اطمینان این مبردها س��بب‬ ‫گردیده تا بتوان در مواردی که اس��تفاده از‬ ‫مبردهای اش��تعال‌پذیر و سمی‪ ،‬خطرناک‬ ‫است‪ ،‬از مبردهای فرئون استفاده نمود‪.‬‬

‫طبقه‌بندی فرئون‌ها‬

‫در اینج��ا ب��ه طبقه‌بن��دی برخ��ی از‬

‫خنک‌کننده و سیس��تم‌های تهویه مطبوع‬ ‫گسترش یافته است‪.‬‬

‫فرئ�ون ‪ :B‬دمای ج��وش فرئون ‪،13‬‬

‫)‪ -114.6°F (-98°C‬است‪ .‬این ماده عمدتا‬

‫در کاربردهای کم‌دما و در کمپرس��ورهای‬ ‫پیس��تونی به‌همراه فرئون ‪ 12‬یا فرئون ‪22‬‬

‫مورد استفاده قرار می‌گیرد‪.‬‬

‫فرئ�ون ‪ :21‬دم��ای ج��وش فرئ��ون‬

‫‪ 48°F (8.8°C) ،21‬اس��ت‪ .‬این ماده در‬ ‫سیس��تم‌های تبرید خانگی ب��ا توان چند‬

‫اسب بخار و در آب سردکن‌هایی که دارای‬

‫کمپرسورهای دوار هستند‪ ،‬مورد استفاده‬

‫ق��رار می‌گی��رد‪ .‬همچنین فرئ��ون ‪ 21‬در‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 19‬شماره ‪48‬‬

‫سیستم‌های تهویه مطبوع جذبی که در آنها‬

‫نمکی که دارای کمپرسورهای سانتریفیوژ‬

‫فرئون ‪ :115‬دمای جوش فرئون ‪،115‬‬

‫از جاذب دی متیل اتر یا تتر‌ا اتیلن گلیکول‬

‫هستند‪ ،‬به‌کار می‌رود‪ .‬همچنین این ماده‬

‫)‪ -37.7°F (-38.72°C‬اس��ت‪ .‬این ماده‬

‫استفاده می‌شود‪ ،‬به‌کار می‌رود‪.‬‬

‫در مصارف با ولتاژ پایین مورد استفاده قرار‬

‫بس��یار پایدار است و س��بب کاهش دمای‬

‫می‌گیرد‪.‬‬

‫خروجی کمپرسورهای پیستونی می‌گردد‪.‬‬

‫فرئ�ون ‪ :22‬دم��ای ج��وش فرئ��ون‬ ‫‪ -41.4°F (-40.7°C) ،22‬اس��ت‪ .‬ای��ن‬

‫فرئ�ون ‪ :114‬دم��ای ج��وش فرئون‬

‫توان تبری��د این م��اده در دماهای پایین‪،‬‬

‫ماده در کلیه سیس��تم‌های تهویه و تبرید‬

‫‪ 38.4°F (3.5°C) ،114‬اس��ت‪ .‬این ماده‬

‫‪ 50‬درصد بیش��تر از فرئون ‪ 12‬اس��ت‪ .‬از‬

‫خانگی و تجاری که دارای کمپرس��ورهای‬

‫به‌عنوان مبرد در سیستم‌های تبرید خانگی‬

‫جمل��ه کاربرده��ای این م��اده می‌توان به‬

‫پیستونی هس��تند‪ ،‬به‌کار می‌رود‪ .‬خواص‬

‫با توان پایین و آب‌س��ردکن‌هایی که دارای‬

‫یخچال‌های خانگی و سیس��تم‌های تهویه‬

‫ترمودینامیک��ی منحصر‌به‌ف��رد ای��ن ماده‬

‫کمپرس��ورهای دوار هستند به‌کار می‌رود‪.‬‬

‫مطبوع اتومبیل اشاره کرد‪.‬‬

‫سبب گردیده تا بتوان در مواردی که سایز‬

‫همچنین این ماده در سیس��تم‌های تهویه‬

‫فرئ�ون ‪ :502‬فرئون ‪ 502‬یک مخلوط‬

‫دستگاه‌ها حایز اهمیت است‪ ،‬از تجهیزات‬

‫مطبوع صنعتی و تجاری و خنک‌کننده‌های‬

‫همج��وش حاوی ‪ 48.8‬درصد وزنی فرئون‬

‫کوچک‌تر استفاده نمود‪.‬‬

‫آب و محلول‌های نمک��ی تا دمای ‪-70°F‬‬

‫‪ 22‬و ‪ 51.2‬درصد وزنی فرئون ‪ 115‬اس��ت‬

‫فرئون ‪ :113‬دمای جوش فرئون ‪،113‬‬

‫‌)‪ (-56.6°C‬ک��ه دارای کمپرس��ورهای‬

‫ودمای ج��وش آن )‪-50.1°F (-45.61°C‬‬

‫)‪ 117.6°F (47.5°C‬اس��ت‪ .‬این ماده در‬

‫س��انتریفیوژ چند مرحله‌ای بوده و ظرفیت‬

‫اس��ت‪ .‬از آنجا که تان تبری��د فرئون ‪502‬‬

‫سیستم‌های تهویه مطبوع تجاری و صنعتی‬

‫آنها بیش از ‪ 100‬تن اس��ت‪ ،‬مورد استفاده‬

‫مش��ابه فرئون ‪ 22‬ب��وده و دمای خروجی‬

‫و خنک‌کننده‌ه��ای آب و محلول‌ه��ای‬

‫قرار می‌گیرد‪.‬‬

‫آن همانند فرئون ‪ 12‬اس��ت‪ ،‬این ماده در‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 20‬شماره ‪48‬‬

‫تجهیزات نگ��ه‌داری و انجماد مواد غذایی‬ ‫کم‌دما که دارای کمپرس��ورهای پیستونی‬ ‫هستند‪ ،‬مورد استفاده قرار می‌گیرد‪.‬‬

‫دمای ش��عله مورد نیاز جهت تجزیه بخار‬

‫فرئون‪ 1382°F (750°C) ،‬است و حتا در‬

‫این دما نیز بخار فرئون به کلرید هیدروژن‬ ‫و فلوئوریر هیدروژن تجزیه می‌ش��ود‪ .‬این‬

‫خواص فرئون‌ها‬

‫مبردهای فرئون‪ ،‬بی‌رنگ و غالبا بی‌بو‬

‫هس��تند و دمای جوش آنها بس��یار متغیر‬ ‫اس��ت‪ .‬این مبرده��ا در هن��گام مصرف‪،‬‬ ‫غیرس��می‪ ،‬غیرخورن��ده و اش��تعال‌ناپذیر‬ ‫بوده و سوزش‌آور نیستند‪ .‬این مواد در اثر‬ ‫جایگزین��ی کلر یا هیدروژن توس��ط فلوئور‬ ‫تهیه می‌ش��وند‪ .‬مبردهای فرئ��ون از نظر‬ ‫ش��میایی‪ ،‬خنثا بوده و تا دماهای باالتر از‬ ‫دمای کاربردیشان‪ ،‬دارای پایداری حرارتی‬ ‫هس��تند‪ .‬البته چنانچ��ه این م��اده وارد‬ ‫اتمسفر ش��ود‪ ،‬مضر خواهد بود؛ زیرا الیه‬

‫ترکیبات س��وزش‌آور هستند؛ اما به‌راحتی‬ ‫در آب حل می‌شوند‪ .‬مخلوط هوا و فرئون‪،‬‬

‫نمی‌س��وزد و سبب احتراق نمی‌شود و لذا‬ ‫فرئون‪ ،‬اشتعال‌پذیر نیست‪.‬‬

‫زمان فشرده شود تا یک توان تبرید معین‬

‫ایجاد گردد‪ ،‬به‌دالیلی از قبیل فشرده‌پذیری‪،‬‬

‫هزینه تجهیزات‪ ،‬کاهش اصطکاک دارد و‬ ‫همچنین سرعت کمپرسور باید حداالمکان‬

‫پایین باشد‪ .‬جابه‌جایی حجمی فرئون ‪،12‬‬ ‫نس��بتا پایین اس��ت و لذا می‌ت��وان از این‬

‫ماده در کمپرس��ورهای پیستونی کوچک‬

‫و کمپرس��ورهایی با ظرفیت کمتر از ‪800‬‬

‫می�زان مبرد مای�ع در گ�ردش‪ :‬الزم‬

‫تن از قبیل کمپرس��ورهای ب��ه‌کار رفته در‬

‫فرئ��ون اندک اس��ت‪ ،‬ولی ای��ن امر نقطه‬

‫نم��ود‪ .‬با اس��تفاده از فرئ��ون ‪ 12‬می‌توان‬

‫به‌ذکر است که محتوای حرارتی مبردهای‬

‫ضع��ف محس��وب نمی‌ش��ود‪ .‬پایین‌بودن‬ ‫محت��وای حرارتی این مبرده��ا بدان معنا‬

‫اس��ت که حجم مایع مورد نی��از در واحد‬ ‫زم��ان به‌منظور تولید توان تبرید مورد نظر‬ ‫باید بیشتر باشد و به میزان مبرد موجود در‬

‫ازن‪ ،‬اطراف زمین را از بین می‌برد و سبب‬

‫سیستم ارتباطی ندارد‪ .‬درواقع‪ ،‬استفاده از‬

‫سطح زمین شوند‪.‬‬

‫دارند‪ ،‬به‌ویژه در سیس��تم‌های کوچک‌تر یا‬

‫می‌شود اش��عه‌های مضر ماوراء‌بنفش وارد‬

‫مبردهایی که محت��وای حرارتی پایین‌تری‬

‫خواص فیزیکی‪ :‬فشار مورد نیاز جهت‬

‫سیس��تم‌های با تناژ پایی��ن‪ ،‬یک مزیت به‬

‫اثرگذار اس��ت‪ .‬ت��وان تبری��د و حجم ویژه‬

‫در گردش سیس��تم بیشتر باشد‪ ،‬می‌توان‬

‫کمپرس��ور اس��ت‪ .‬گرمای تبخیر و حجم‬

‫اس��تفاده نمود‪ .‬در ج��دول (‪ ،)13‬مقادیر‬

‫در ش��یرهای کنترل فش��ار یا سایر اجزای‬

‫(دقیقه) در شرایط اس��تاندارد آورده شده‬

‫اشتعال‌پذیری‪ :‬فرئون در تماس با شعله‬

‫جابه‌جای�ی حجم�ی (پیس�تون)‪:‬‬

‫صنعت تبری��د خانگی و تجاری اس��تفاده‬ ‫کمپرس��ورهای دوار ب��ا ابع��اد تج��اری را‬

‫تولید نم��ود‪ .‬به‌طورکل��ی‪ ،‬مبردهایی که‬

‫دارای جابه‌جای��ی حجمی پایین هس��تند‬

‫(مبرده��ای پرفش��ار) در کمپرس��ورهای‬

‫پیستونی و مبردهایی که دارای جابه‌جایی‬ ‫حجمی باال هس��تند (مبردهای کم‌فشار)‬

‫در کمپرس��ورهای سانتریفیوژ با تناژ باال و‬

‫مبردهای��ی ک��ه دارای جابه‌جایی حجمی‬ ‫متوس��ط هس��تند (مبرده��ای با فش��ار‬

‫میعان بخار مبردها بر طراحی سیس��تم‌ها‬

‫شمار می‌رود؛ زیرا هرچه مقدار مبرد مایع‬

‫بخار مبردها تعیین‌کننده میزان جابه‌جایی‬

‫از مکانیزم‌های تنظیم با حساس��یت کمتر‬

‫وی��ژه مبردهای مایع ب��ر میزان مبردی که‬

‫مب��رد در گردش سیس��تم در واحد زمان‬

‫تجهیزات سبک که بر نحوه مصرف توان‪،‬‬

‫سیستم جریان دارد‪ ،‬تاثیر می‌گذارد‪.‬‬

‫است‪.‬‬

‫از فش��ار چگال��ش پایین اس��تفاده نمود‪.‬‬

‫یا س��طوح داغ فلزی‪ ،‬اشتعال‌پذیر نیست‪.‬‬

‫به‌طور‌کلی‪ ،‬حج��م گازی که باید در واحد‬

‫مبرد‬

‫پوند گسترش‌یافته‬ ‫در هر دقیقه‬

‫مایع‬

‫می‌روند‪ .‬استاندارد خاصی در زمینه نحوه‬

‫کاربرد مبردها وجود ندارد‪.‬‬

‫فش�ار چگال�ش‪‌ :‬به‌منظور س��اخت‬

‫فشرده‌پذیری و نصب تاثیر می‌گذارند‪ ،‬باید‬

‫افزایش فشار با گذشت زمان سبب نشتی‬ ‫در بخش‌های کم‌فش��ار و پرفشار سیستم‬

‫می‌گ��ردد‪ .‬همچنین میزان فش��ار از نظر‬ ‫س��میت و اش��تعال‌پذیری مبرد نیز حایز‬

‫جدول ‪ .13‬کمیت مبرد محاسبه‌شده برای هر دقیقه با توجه به استاندارد تان‬ ‫مایع گسترش‌یافته‬ ‫در هر دقیقه‬

‫متوس��ط) در کمپرس��ورهای دوار ب��ه‌کار‬

‫جاذبه مخصوص‬ ‫مایع‬

‫اهمیت است‪.‬‬

‫به‌طورکلی‪ ،‬جابه‌جایی حجمی پایین با‬

‫یک فش��ار چگالش باال همراه اس��ت و لذا‬

‫در هنگام انتخاب مبرد باید حد بهینه این‬ ‫دو کمیت مدنظ��ر قرار گی��رد‪ .‬فرئون ‪12‬‬

‫دارای جابه‌جایی حجمی و فش��ار چگالش‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 21‬شماره ‪48‬‬

‫متع��ادل اس��ت و این مبرد ب��ه تجهیزات‬

‫)‪ -247°F (-155°C‬است‪.‬‬

‫ب��رای ‪ CFC-12‬مورد پذیرش قرار گرفت و‬

‫بسیار سنگین نیازی ندارد؛ لذا می‌توان از‬

‫دمای بحرانی‬

‫تا اواس��ط دهه ‪ 1990‬کلیه تولیدکنندگان‬

‫این ماده در تجهیزات سبک استفاده نمود‬ ‫و نیازی به جایگزینی این ماده با یک مبرد‬ ‫کم‌فشار نیست‪.‬‬ ‫فش�ار تبخیر‪ :‬به‌منظ��ور جلوگیری از‬ ‫ورود رطوبت و هوا به درون سیستم تبرید‬ ‫و تشخیص وجود نشتی در سیستم‪ ،‬باید از‬ ‫فشار تبخیر باالتر از فشار اتمسفر استفاده‬ ‫نمود‪ .‬این نکته به‌ویژه در سیستم‌های باز‬ ‫حایز اهمیت اس��ت‪ .‬ورود هوا به سیستم‬ ‫سبب افزایش فشار خروجی و لذا عملکرد‬ ‫نامناس��ب می‌ش��ود و ممکن است عمل‬ ‫روان‌س��ازی را مختل کن��د‪ .‬ورود رطوبت‬ ‫به سیس��تم نیز س��بب خوردگی و انجماد‬ ‫می‌ش��ود و عملکردسیس��تم را متوق��ف‬ ‫می‌کند‪.‬‬ ‫به‌طور کلی‪ ،‬هرچه فشار تبخیر بیشتر‬ ‫باشد‪ ،‬فشار چگالش در یک دمای مشخص‬ ‫بیش��تر خواهد بود؛ ل��ذا به‌منظور کاهش‬ ‫فش��ارخروجی و مثبت‌تر‌ش��دن فش��ار در‬ ‫بخش‌های کم‌فشار سیستم‪ ،‬دمای جوش‬ ‫مبرد انتخابی در فشار اتمسفر باید در شرایط‬ ‫کاری استاندارد‪ ،‬حداقل باشد‪ .‬فرئون ‪ 12‬با‬ ‫دمای جوش )‪ -21.7°F (-29.83°C‬از این‬ ‫لحاظ در کلیه سیس��تم‌های مبرد‪ ،‬ایده‌آل‬ ‫محسوب می‌شود‪ .‬در مواردی که به دمای‬ ‫کاری کمت��ری نیاز اس��ت‪ ،‬بهتر اس��ت از‬ ‫مبردهایی با دمای جوش پایین‌تر استفاده‬ ‫نمود‪.‬‬

‫خواص مبردها‬

‫دمای انجماد مبرد باید کمتر از دمای‬

‫سیستم باشد‪ .‬دمای انجماد کلیه مبردها‬ ‫به جز آب [)‪ ]32°F (0°C‬و دی‌اکسیدکربن‬ ‫[)‪ ]-69.9°F (-56.61°C‬کمت��ر از دم��ای‬ ‫کاری آنها است‪ .‬دمای انجماد فرئون ‪،12‬‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫دمای بحرانی عبارت اس��ت از حداکثر‬

‫دمای��ی ک��ه در آن مب��رد صرف‌نظر از یک‬ ‫فش��ار باالتر‪ ،‬به مایع تبدیل می‌شود‪ .‬این‬ ‫دم��ا باید باالتر از حداکث��ر دمای چگالش‬ ‫در سیس��تم باشد‪ .‬به‌طور‌کلی‪ ،‬این دما در‬ ‫کندانس��ورهایی که با هوا خنک می‌شوند‬

‫اتومبیل‪ ،‬تنها از مبرد ‪ R-134a‬اس��تفاده‬ ‫می‌کردن��د‪ .‬ام��روزه ‪ 300‬میلیون اتومبیل‬ ‫دارای سیس��تم تهویه مطبوع هستند که‬ ‫در آنه��ا از مبردهای جدیدتری اس��تفاده‬ ‫می‌شود‪.‬‬

‫گرمای نهان تبخیر‬

‫بیشتر از )‪ 130°F (54.44°C‬است‪ .‬هرچه‬

‫گرمای نهان تبخیر یک مبرد در واحد‬

‫دم��ای بحرانی کمتر باش��د‪ ،‬افت راندمان‬

‫وزن باید باال باشد تا میزان مبرد در گردش‬

‫ناشی از فوق گرمایش بخار مبرد در هنگام‬

‫در سیستم به‌منظور ایجاد یک توان تبرید‬

‫تراکم و انبس��اط کنترل‌ش��ده مایع بیشتر‬

‫مشخص‪ ،‬کم باشد‪ .‬از آنجا که گرمای نهان‬

‫خواهد بود‪.‬‬

‫تبخیر با حجم مایع مورد نیاز جهت گردش‬

‫کلی��ه مبرده��ای مت��داول به‌غی��ر از‬

‫در سیستم ارتباط دارد‪ ،‬این کمیت بسیار‬

‫دی‌اکس��یدکربن [)‪ ]87.8°F (31°C‬و اتان‬

‫حایز اهمیت است و بر توان تبرید تاثیرگذار‬

‫[)‪ ]89.8°F (32.11°C‬دمای بحرانی باالیی‬

‫است؛ البته عوامل دیگر نیز در این زمینه‬

‫دارند‪.‬‬

‫نقش دارند که جداگانه مورد بررس��ی قرار‬

‫ای��ن دو مب��رد ب��ه کندانس��ورهایی‬

‫می‌گیرند‪.‬‬

‫نیاز دارن��د که تا دماهای کمت��ر از دمای‬

‫توان تبری��د یک مب��رد در واحد وزن‬

‫بحرانی‌شان خنک ش��وند و لذا معموال از‬

‫(پوند) در ش��رایط استاندارد‪ ،‬تعیین‌کننده‬

‫آب استفاده می‌شود‪.‬‬

‫مق��دار مبرد تبخیرش��ده در واح��د زمان‬

‫هیدروفلوئوروکربن‌ه�ا‬

‫از‬

‫(دقیقه) اس��ت‪ .‬توان تبری��د در واحد وزن‬

‫مبرده��ای هیدروفلوئوروکربن��ی (نظی��ر‬

‫(پوند) عبارت از اختالف در میزان ‪ Btu‬بخار‬

‫‪ )R-134a‬به‌منظور رفع مش��کالت ناشی‬

‫اشباع خارج‌شده از اواپراتور [‪](-15°C)5°F‬‬

‫از ت��راوش مبردها به درون اتمس��فر تهیه‬

‫و مب��رد مایع قبل از عبور از ش��یر تنظیم‬

‫شده‌اند‪ ،R-134a .‬مبردی است که به الیه‬

‫اس��ت‪ .‬علی‌رغم این‌که توان تبرید ‪ Btu‬در‬

‫ازن آس��یب نمی‌رس��اند و در سیستم‌های‬

‫واحد وزن (پوند)‪ ،‬مس��تقیما تعیین‌کننده‬

‫تهویه مطبوع اتومبیل‌ها به‌کار می‌رود‪ .‬نام‬

‫وزن مب��رد تبخیر ش��ده در یک بازه زمانی‬

‫تجاری دوپونت (‪ ،)Dupont‬سووا (‪)Suva‬‬

‫مشخص است‪ ،‬اما حجم بخار مبرد مورد‬

‫است و این محصول در کارخانه‌ای واقع در‬

‫نیاز بسیار مهمتر از وزن مبرد مایع است‪.‬‬

‫کورپوس کریس��تی (‪ )Corpus Christi‬در‬

‫با توجه ب��ه حجم مبرد م��ورد نیاز جهت‬

‫تگزاس و همچنی��ن در چیبا (‪ )Chiba‬در‬

‫ایجاد ش��رایط اس��تاندارد‪ ،‬می‌توان فرئون‬

‫ژاپن تولید می‌شود‪ .‬طبق آنچه در وب‌سایت‬

‫‪ 12‬و سایر مبردها را از نظر سایز اوریفیس‬

‫دوپونت آمده اس��ت‪ ،‬در اوایل دهه ‪،1990‬‬

‫مایع در شیرهای تنظیم‪ ،‬سایز خطوط لوله‬

‫‪ R-134a‬از س��وی کلی��ه تولیدکنندگان‬

‫حاوی مبرد مایع و غیره مقایسه کرد‪.‬‬

‫برخ��ی‬

‫اتومبی��ل در جه��ان به‌عن��وان جایگزینی‬

‫در انتخ��اب یک مبرد ع�لاوه بر توان‬

‫صفحه ‪ - 22‬شماره ‪48‬‬

‫تبرید در واحد وزن (پوند)‪ ،‬باید حجم مبرد‬

‫توصیه می‌ش��ود مایع را قب��ل از تبخیر و‬

‫مایع در واحد وزن (پوند ‌) را به‌منظور تعیین‬

‫توسط تبادل حرارتی با گازهای سردی که‬

‫حجم مبرد تبخیرش��ده مدنظ��ر قرار داد‪.‬‬

‫از اواپراتور خارج می‌شوند‪ ،‬خنک کنند‪.‬‬

‫علی‌رغم اینکه توان تبرید فرئون ‪ 12‬پایین‬

‫در سیستم‌های مبرد متداول‪ ،‬انبساط‬

‫است‪ ،‬اما این امر یک نقطه‌ضعف محسوب‬

‫مایع پرفش��ار تا فشارهای پایین‌تر و تبدیل‬

‫نمی‌شود؛ زیرا بدین ترتیب مقدار مبرد مایع‬

‫آن به بخار و مایع کم‌دما‪ ،‬درون تجهیزات‬

‫مورد نیاز جهت گردش در سیستم و ایجاد‬

‫کتنرل نظیر ش��یر انبس��اط رخ می‌دهد‪.‬‬

‫یک اثر خنک‌کنندگی مش��خص‪ ،‬بیش��تر‬

‫در این فرآیند‪ ،‬انرژی حاصل از انبس��اط‪‌،‬‬

‫خواهد بود‪ .‬درواقع‪ ،‬جریان‌داشتن مقادیر‬

‫بازیافت نمی‌ش��ود و از آنجا که این انرژی‪،‬‬

‫زیادی از مبرد در داخل سیستم یک مزیت‬

‫کار خارجی انجام نمی‌دهد‪ ،‬سبب کاهش‬

‫به‌ش��مار می‌رود؛ زیرا ه��ر چه حجم مبرد‬

‫توان تبرید می‌شود‪.‬‬

‫بیشتر باشد‪ ،‬می‌توان از مکانیزم‌های کاری‬

‫توان مصرفی‬

‫با حساس��یت کمتر و تنظیم بحرانی کمتر‬ ‫استفاده نمود‪.‬‬ ‫مبردهایی که توان تبرید (‪ )Btu‬باالتری‬ ‫دارن��د‪ ،‬همیش��ه مطلوب نیس��تند و این‬ ‫امر به‌ویژه در تجهی��زات کوچک تجاری و‬ ‫خانگی صادق است؛ زیرا مقادیر مبرد مایع‬ ‫در گردش سیس��تم‪ ،‬کمت��ر خواهد بود و‬ ‫کنترل دقیق جریان مبرد از شیر تنظیم با‬ ‫مشکل مواجه خواهد شد‪ .‬در سیستم‌های‬ ‫کوچک تجاری و خانگی‪ ،‬تنظیم اوریفیس‬ ‫شیر تنظیم برای مبردهایی که ‪ Btu‬باالیی‬ ‫دارند بسیار حایز اهمیت است‪.‬‬

‫گرمای ویژه‬

‫در سیس��تم ایده‌الی ک��ه در محدوده‬

‫دمایی ‪ 5‬الی ‪ -15( -86°F‬الی ‪)-65.55°C‬‬

‫اهمی��ت این دو عامل که س��بب افزایش‬

‫توان مصرفی سیس��تم می‌شوند‪ ،‬در انواع‬

‫مبردها متفاوت اس��ت‪ .‬اما می‌توان گفت‬ ‫که هرچه افت انبس��اطی بیش��تر باشد‪،‬‬

‫افت تراکم کمتر خواه��د بود و بالعکس‪.‬‬ ‫تمامی مبردها (به‌غیر از دی اکسیدکربن و‬

‫آب) در سیکل دمایی ‪ 5‬الی ‪ ،-86°F‬توان‬

‫تئوری مشابهی دارند‪ .‬تفاوت‌های تئوریک‬

‫بسیار جزئی هستند و لذا سایر عوامل در‬

‫تعیین میزان اختالف در راندمان مبردها‪،‬‬ ‫از اهمیت بیشتری برخوردار هستند‪.‬‬

‫هرچه دمایی که تحت آن گرما از یک‬

‫جس��م سرد خارج می‌ش��ود افزایش یابد‪،‬‬ ‫میزان کار مورد نیاز جهت تولید یک توان‬

‫تبرید مشخص نیز افزایش می‌یابد؛ لذا در‬

‫کار می‌کند‪ ،‬حداکثر سرمایش به‌کار رفته‬

‫س��یکل دمایی ‪ 5‬الی ‪ ،-86°F‬هنگامی که‬

‫‪ 5.74Btu‬اس��ت‪ .‬ای��ن مق��دار‪ ،‬حداکثر‬

‫می‌ش��ود‪ ،‬راندمان کاهش و توان مصرفی‬

‫راندمان ماکسیمم (مانند سیکل کارنت)‬

‫صحیح ی��ک مبدل حرارتی‪ ،‬ت��وان تبرید‬

‫جه��ت راه‌ان��دازی سیس��تم خنک‌کننده‬

‫یک گاز تحت فش��ار تا دم��ای ‪ 86°F‬گرم‬

‫«ضریب عملکرد» تئوری در سیکل‌هایی با‬

‫افزایش می‌یاب��د‪ .‬البته می‌توان با مصرف‬

‫است‪ .‬حداقل توان تبرید‪0.821hp/ton ،‬‬

‫حاصل از گرمایش را بازیافت نمود‪.‬‬

‫اسب بخار است‪ .‬اگر کلیه مبردها قابلیت‬ ‫مصرف در سیکل‌هایی با حداکثر راندمان‬ ‫را داش��تند‪ ،‬ضریب عملکرد تئوری آنها با‬ ‫یکدیگر برابر بود‪.‬‬ ‫با‌این‌وجود‪ ،‬به‌دلی��ل محدودیت‌های‬

‫حجم مایع در گردش‬

‫حج��م مایع مورد نی��از جهت گردش‬

‫در سیس��تم و تولی��د ی��ک ت��وان تبرید‬ ‫مش��خص باید پایین باش��د‪ .‬بدین‌ترتیب‬ ‫از مشکالت ناش��ی از جریان سیال (افت‬

‫هرچ��ه گرم��ای ویژه یک مب��رد کمتر‬

‫مهندس��ی‪ ،‬مبرده��ا در س��یکل‌هایی با‬

‫باش��د‪ ،‬آن مب��رد مطلوب‌ت��ر خواهد بود‪.‬‬

‫حداکث��ر ضریب عملکرد تئ��وری کمتر از‬

‫فشار) جلوگیری می‌شود و میزان تغییرات‬

‫چنانچه نس��بت گرمای نهان یک مایع به‬

‫‪ 5.74‬ب��ه‌کار می‌روند‪ .‬س��یکلی که عمدتا‬

‫مب��رد کاه��ش می‌یابد‪ .‬در ماش��ین‌های‬

‫گرمای ویژه آن پایین باش��د‪ ،‬بخش زیادی‬

‫ب��ه‌کار م��ی‌رود‪ ،‬از جهات زیر با س��یکل‬

‫کم‌ظرفیت‪ ،‬حجم مای��ع در گردش نباید‬

‫از گرمای نهان صرف کاهش دمای مایع از‬

‫کارن��ت تف��اوت دارد‪ .1 :‬همان‌گون��ه که‬

‫خیلی کم باش��د تا مش��کالتی در کنترل‬

‫دمای کندانس��ور تا دمای اواپراتور خواهد‬

‫گفته ش��د‪ ،‬در این س��یکل عمل انبساط‬

‫شد‪ .‬این امر س��بب کاهش توان تبرید در‬

‫ب��دون دریافت ی��ا خروج ح��رارت از یک‬

‫تجهیزات اندازه‌گیری مایع ایجاد نشود‪.‬‬

‫واحد وزن (پوند) مبرد می‌ش��ود و چنانچه‬

‫منبع خارجی ص��ورت می‌گیرد؛ ‪ .2‬تراکم‬

‫ب��ه ازای ی��ک توان تبرید مش��خص‪،‬‬

‫فرض کنیم س��ایر پارامترها ثابت باش��ند‪،‬‬

‫آدیاباتیک (تراکم ب��دون دریافت یا خروج‬

‫داش��تن چگالی باالیی از ی��ک مایع بهتر‬

‫ظرفی��ت و راندمان کاهش خواهند یافت‪.‬‬

‫گرما از یک منبع خارجی) تا زمانی که گاز‬

‫از حجم کمتر اس��ت؛ البته هرچه چگالی‬

‫در مواردی که این نس��بت پایین اس��ت‪،‬‬

‫ت��ا دمای چگالش‪ ،‬ح��رارت دریافت کند‪.‬‬

‫افزایش حجم مایع در گردش خواهد شد‪.‬‬

‫دقیق جریان مایع از شیر انبساط و یا سایر‬

‫باالتر باش��د‪ ،‬با کاهش توان تبرید س��بب‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 23‬شماره ‪48‬‬

‫کندانسورها‬

‫مقاالت‬

‫قسمت اول‬

‫منبع‪HVAC troubleshooting guide, c2009‭:‬‬ ‫برگردان‪ :‬واحد ترجمه نشر یزدا‬

‫کندانسورها از جمله تجهیزات انتقال‬

‫کندانسور خنک‌ش��ونده با هوا نشان داده‬

‫وارد ای��ن لوله‌ها می‌ش��وند‪ .‬هنگامی که‬

‫حرارت هس��تند که به‌منظور خنک‌سازی‬

‫شده اس��ت‪ .‬در تصویر (‪ )2‬برخی از انواع‬

‫هوا به پره‌ها برخورد می‌کند‪ ،‬پره‌ها خنک‬

‫کمپرسورها و کندانسورها نشان داده شده‬

‫می‌ش��وند و لذا گرمای گاز فشرده‌شده در‬

‫اس��ت‪ .‬ممکن است این تجهیزات‪ ،‬خارج‬

‫لوله‪ ،‬به پره‌ها منتقل می‌شود‪.‬‬

‫بخاره��ای داغ مبرد مورد اس��تفاده قرار‬ ‫می‌گیرند و بخار را به مایع تبدیل می‌کنند‪.‬‬ ‫سه روش اصلی جهت خنک‌سازی گازهای‬ ‫داغ کندانس��ور وج��ود دارد‪ .‬طبقه‌بندی‬ ‫کندانسورها با توجه به روش به‌کار رفته در‬ ‫خنک‌س��ازی مبرد و تبدیل آن به فاز مایع‬ ‫صورت می‌گیرد‪:‬‬ ‫● ●کندانسورهای خنک‌شونده با هوا‬

‫● ●کندانسورهای خنک‌شونده با آب‬ ‫به‌منظور خنک‌سازی مبرد می‌توان از‬ ‫برج‌های خنک‌کن نیز استفاده نمود‪ .‬اغلب‬

‫از فضای خنک‌ش��ونده نصب شده باشند‬

‫گرمای انتقال یافت��ه از بخار مبرد به‬

‫و بدین‌ترتیب‪ ،‬ه��وای گرم می‌تواند از این‬

‫محیط چگالش‪ ،‬شامل گرمای جذب‌شده‬

‫محدوده خارج شود‪ .‬به‌خاطر داشته باشید‬

‫در اواپراتور و گرمای فشرده‌س��ازی است‪.‬‬

‫کندانس��ور‪ ،‬دارای یک دمنده با تیغه‌های‬

‫لذا ب��ار کندانس��ور از حاص��ل جمع این‬

‫په��ن اس��ت ک��ه ه��وا را درون پره‌ه��ای‬

‫مقادیر گرما به‌دس��ت می‌آید و بدین‌ترتیب‬

‫کندانس��ور به‌حرکت درمی‌آورد‪ .‬این پره‌ها‬

‫گرمای کمپرسور بیش از گرمای تولید‌شده‬

‫به لوله‌های مارپیچی آلومینیومی یا مسی‬

‫در اواپرات��ور اس��ت‪ .‬گرم��ای خروجی از‬

‫متصل شده‌اند و مایعات و بخارهای گازی‬

‫کندانسور (‪ )Btu‬برحس��ب گرما در واحد‬

‫دستگاه‌های تهویه مطبوع با مصارف تجاری‬

‫سبب تولید هوای گرم در خارج می‌گردد‬

‫و خانگی‪ ،‬توس��ط هوا خنک می‌ش��وند؛‬

‫مایع‬

‫البته می‌توان در خنک‌س��ازی مبرد از آب‬ ‫نیز اس��تفاده نمود و این عمل در مواردی‬ ‫اواپراتور‬

‫صنعتی‪ ،‬گازهای کندانس��ور با آب خنک‬

‫کندانسور‬

‫خنک‌کردن مبردهای‬ ‫گازی فشرده‪ ،‬سبب‬ ‫تبدیل آنها به فاز مایع‬ ‫می‌شود‪.‬‬

‫صورت می‌گیرد که منابع آب نسبتا تمیز‪،‬‬ ‫در دس��ترس باش��ند‪ .‬غالبا در کاربردهای‬

‫سبب تولید هوای خنک در داخل می‌گردد‪.‬‬

‫گرم‌کردن مبرد مایع‬ ‫سبب تبدیل آن به گاز‬ ‫می‌شود‪.‬‬

‫می‌ش��وند و به‌منظ��ور تبدی��ل گازه��ای‬ ‫کندانس��ور به ف��از مای��ع‪ ،‬از فرآیند تبخیر‬ ‫(برج‌های خنک‌کن) استفاده می‌گردد‪.‬‬

‫انواع کندانسورها‬ ‫کندانسورهای خنک‌شونده با هوا‬

‫در تصوی��ر (‪ )1‬فرآیند تبرید درون یک‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫بخار‬

‫دمنده داخلی‬

‫گاز فشرده‬

‫دمنده خارجی‬ ‫کمپرسور‬

‫تصویر ‪ .1‬سیکل تبرید‬

‫صفحه ‪ - 24‬شماره ‪48‬‬

‫دقیق��ه به‌ازای هر ت��ن از ظرفیت اواپراتور‬ ‫بیان می‌شود و این کمیت به‌ازای دماهای‬

‫مختل��ف مکش و چگالش در کندانس��ور‬ ‫تعیین می‌گردد‪.‬‬

‫هرچه س��طحی از کندانس��ور که در‬

‫مس��یر جریان هوا قرار دارد بزرگ‌تر باشد‪،‬‬ ‫دمای مبرد در هنگام خروج از کندانس��ور‬

‫(الف)‬

‫(ب)‬

‫پایین‌تر خواهد بود‪ .‬دمای هوای خروجی‬ ‫از کندانس��ور به ب��ار منطقه‌ای که درحال‬ ‫خنک‌شدن است بستگی دارد‪ .‬اگر گرمای‬

‫اضافی ابتدا وارد اواپراتور ش��ده و س��پس‬ ‫کندانسور شود‪ ،‬کندانسور باید این گرما را‬

‫به هوای عبوری از سطح پره‌ها انتقال دهد‪.‬‬

‫(د)‬

‫افزای��ش دمای ماده بوری از کندانس��ور‪،‬‬ ‫مس��تقیما با بار کندانسور متناسب است‬

‫و با میزان ماده چگالش و گرمای ویژه آن‬

‫(ج)‬

‫تصویر ‪ 2‬تصویر کندانسور دمنده و کمپرسور موجود در یک دستگاه خنک‌کننده‪.‬‬

‫نسبت عکس دارد‪.‬‬

‫غالب��ا به‌منظ��ور خروج گرم��ا و عدم‬

‫گرمایش مجدد سطح سردشده‪ ،‬کندانسور‬ ‫را خ��ارج از محی��ط تهوی��ه ش��ونده قرار‬

‫می‌دهند‪ .‬به‌عنوان مثال‪ ،‬در یک ساختمان‬

‫مجهز به سیستم تهویه مطبوع‪ ،‬کندانسور‬ ‫را روی پشت‌بام و یا روی یک سطح بتنی‬

‫واحدهای چندگانه روی بام‬

‫واحد روی بتن قالبی در سطح پایه‬

‫با شیب مشخص قرار می‌دهند‪( .‬تصویر ‪)3‬‬ ‫برخی از کندانس��ورها توس��ط جریان‬

‫هوای طبیع��ی خنک می‌ش��وند‪ ،‬در این‬ ‫زمینه می‌توان به سیستم‌های خنک‌کننده‬ ‫خانگی اشاره نمود‪ .‬انتقال حرارت در این‬

‫کندانس��ورها توسط یک س��طح صاف یا‬ ‫لوله‌ه��ای مجهز به پره ص��ورت می‌گیرد‪.‬‬

‫(تصویر ‪)4‬‬

‫کندانس��ورهای خنک‌ش��ونده با هوا‬

‫که مجه��ز به پره هس��تند‪ ،‬ب��ه دو گروه‬ ‫متصل و مجزا تقس��یم می‌ش��وند‪ .‬تصویر‬

‫یک کندانسور متصل در تصویر (‪ )2‬نشان‬

‫داده شده است‪ .‬در این نوع از کندانسور‪،‬‬ ‫کمپرس��ور‪ ،‬ف��ن و کندانس��ور درون یک‬

‫واحد روی بتن قالبی در سطح پایه‬

‫تاسیسات بام‬

‫تصویر ‪ .3‬کندانسورهای نصب شده روی پشت‌بام و سطوح با شیب مشخص‪.‬‬

‫دستگاه نصب شده‌اند‪.‬‬ ‫تصویر یک کندانس��ور مجزا در تصویر‬ ‫(‪ )3‬نش��ان داده ش��ده اس��ت‪ .‬ظرفی��ت‬ ‫کندانس��ورهای مج��زا و خنک‌ش��ونده با‬ ‫ه��وا در محدوده ‪ 1‬الی ‪ 100‬تن و ظرفیت‬

‫کندانسورهای متصل‪ ،‬کمتر از ‪ 1‬تن است‪.‬‬

‫کندانسورهای خنک‌شونده با آب‬

‫ای��ن قبیل کندانس��ورها توس��ط آب‬

‫خنک می‌ش��وند‪ .‬یکی از روش‌های مورد‬

‫اس��تفاده‪ ،‬خنک‌س��ازی کندانسور توسط‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 25‬شماره ‪48‬‬

‫خازن‬

‫آب ش��هری و س��پس تخلیه آب به درون‬ ‫فاضالب اس��ت‪ .‬این روش‪ ،‬هزینه باالیی‬ ‫دارد و غیرقانون��ی محس��وب می‌ش��ود‪.‬‬ ‫درصورت بروز مشکل در سیستم فاضالب‬

‫ترموستات‬

‫از قبیل کاهش ظرفیت دس��تگاه تصفیه‬ ‫فاض�لاب و ی��ا خشک‌ش��دن فاض�لاب‪،‬‬ ‫استفاده از این روش امکان‌پذیر نیست‪.‬‬

‫اواپراتور فریزر‬

‫روش گردش مجدد آب در کندانس��ور‬ ‫جهت خنک‌س��ازی و اس��تفاده مجدد از‬

‫کمپرسور‬

‫آن‪ ،‬کاربردی‌ت��ر اس��ت؛ البت��ه در روش‬

‫کولر‬

‫گردش مجدد آب‪ ،‬الکتریس��یته مورد نیاز‬

‫رله و بارگذاری‬

‫جهت پمپاژ آب به سیستم‪ ،‬سبب افزایش‬

‫خشک‌کننده فیلتر‬ ‫مبدل حرارتی‬

‫هزینه‌ها می‌گردد‪.‬‬ ‫انواع کندانسورهای خنک‌شونده با آب‬ ‫عبارت‌اند از‪:‬‬ ‫● ●کندانس��ورهای دارای دو لول��ه هم‬

‫محور‬ ‫● ●کندانسورهای دارای محفظه و کویل‬

‫اواپراتور یخچال‬

‫لوله فاقد اکسیدان‬

‫تصویر ‪ .4‬یک کندانسور مسطح‪ ،‬دارای کویل با گردش هوای صلیبی که در سیستم‌های‬ ‫خنک‌کننده خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد‪.‬‬

‫● ●کندانسورهای دارای محفظه و لوله‬ ‫کندانس��ورهایی ک��ه دارای دو لول��ه‬ ‫هس��تند‪ ،‬متش��کل از دو لول��ه ت��و در تو‬ ‫هستند‪( .‬تصویر ‪)5‬‬ ‫در این کندانس��ورها آب به درون لوله‬ ‫داخلی و مبرد به درون لوله خارجی پمپاژ‬ ‫می‌ش��ود و مس��یر جریان مب��رد و آب در‬

‫تصویر ‪ .5‬کندانسور خنک‌شونده با آب‪ ،‬دارای دو لوله هم‌محور‪ .‬این کندانسور در‬ ‫سیستم‌های خنک‌کننده و تهویه مطبوع در یک فضای محدود به‌کار می‌رود‪.‬‬

‫خالف جهت یکدیگر است (تصویر ‪.)6‬‬ ‫کندانس��ورهای خنک‌ش��ونده با آب‬ ‫ک��ه دارای دو لول��ه هم‌مح��ور هس��تند‪،‬‬ ‫جهت اس��تفاده در دس��تگاه‌های تقطیر‬

‫مبرد‬

‫سیستم‌های خنک‌کننده و تهویه مطبوع‬ ‫در یک فضای محدود‪ ،‬طراحی ش��ده‌اند‪.‬‬ ‫ای��ن کندانس��ورها را می‌ت��وان به‌صورت‬ ‫عمودی‪ ،‬افق��ی و یا تحت زاوی��ه دلخواه‬ ‫نصب نمود‪.‬‬ ‫امکان اس��تفاده از این کندانسورها در‬ ‫برج‌های خنک‌کن نیز وجود دارد‪ .‬چنانچه‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫آب‬ ‫آب‬

‫تصویر ‪ .6‬مسیر جریان مبرد و آب در یک کندانسور خنک‌شونده با آب‪ ،‬دارای دو لوله‬ ‫هم‌محور‪.‬‬

‫صفحه ‪ - 26‬شماره ‪48‬‬

‫افت فش��ار آب کمت��ر از ‪ 5psi‬بوده و دبی‬

‫چنانچه شکل لوله آب نامنظم باشد‪،‬‬

‫آن ‪ 3‬گال��ن ‪ -‬تن در دقیقه باش��د‪ ،‬گرمای‬

‫چرخ��ش و گ��ردش جری��ان آب از تجمع‬

‫خروجی از کندانسور ماکسیمم خواهد شد‪.‬‬

‫رس��وبات درون لوله جلوگی��ری می‌کند‪.‬‬

‫مس��یر جریان آب و مب��رد در خالف‬ ‫جهت یکدیگر اس��ت و در تصویر (‪ )7‬دیده‬ ‫می‌ش��ود که دمای ورودی مبرد‪105°F ،‬‬ ‫)‪ ،(41°C‬دمای ورودی آب‪85°F (30°C) ،‬‬

‫و دمای خروجی آن )‪ 95°F (35°C‬است‪.‬‬

‫بدین ترتیب لوله‌های ب��ه‌کار رفته در این‬ ‫قبیل کندانسورها مسدود نخواهند شد‪.‬‬ ‫در تصوی��ر (‪ ،)8‬اش��کال مختل��ف‬ ‫لوله‌های کندانسور نشان داده شده است‪.‬‬

‫دو لـولـه هـم‌محور این کندانس��ورها‬

‫س��بب افزای��ش ولت��اژ دس��تگاه‌های‬

‫خنک‌کنن��ده می‌گردن��د‪ .‬در تصوی��ر (‪)9‬‬

‫اش��کال مختلف این کندانس��ورها نشان‬

‫داده شده است‪:‬‬ ‫● ●مارپیچی‬

‫● ●حلقوی‬

‫(تصویر ‪)7‬‬ ‫جریان غیر هم‌جهت آب و مبرد سبب‬

‫مبرد‬

‫افزایش قابلیت انتقال حرارت در کندانسور‬ ‫می‌گردد‪.‬‬ ‫ساختار لوله‌ها سبب افزایش استحکام‬

‫آب‬

‫مکانیکی آنها می‌گردد‪ .‬مسیر جریان آب‪،‬‬ ‫متالطم است و این امر سبب تمیزتر‌شدن‬ ‫سطح لوله‌ها می‌گردد‪ .‬همچنین‪ ،‬ساختار‬ ‫مذکور از مقاومت باالیی در برابر فشارهای‬ ‫وارده از سوی سیستم برخوردار است‪.‬‬ ‫جنس لوله‌ها در کندانسور نشان داده‬

‫تصویر ‪ .7‬دمای آب و مبرد در یک کندانسور خنک‌شونده با آب‪ ،‬با جریان غیر هم‌جهت‪.‬‬

‫شده در تصویر (‪ )5‬می‌تواند متفاوت باشد‪.‬‬ ‫فهرستی از انواع فلزات به کار رفته در این‬ ‫کندانسور در جدول (‪ )1‬آورده شده است‪.‬‬ ‫لوله‌های مسی در سیستم‌های حاوی آب‬ ‫ت��ازه و در برج‌های خنک‌ک��ن و لوله‌هایی‬ ‫از جنس م��س ‪ -‬نیکل در سیس��تم‌های‬ ‫خنک‌کننده حاوی آب‌شور مورد استفاده‬ ‫قرار می‌گیرند‪.‬‬ ‫جدول ‪ .1‬انواع فلزات به‌کار رفته در لوله‌های‬

‫رابط برق سه‌گانه‬

‫رابط برق دوگانه‬

‫رابط برق واحد‬

‫تصویر ‪ .8‬انواع لوله‌های به‌کار رفته در کندانسورهای خنک‌شونده با آب و دارای دو لوله‬ ‫هم‌محور‬

‫کندانسورهای خنک‌شونده با آب‬ ‫جنس لوله داخلی‬

‫جنس لوله خارجی‬

‫فوالد‬ ‫مس‬ ‫فوالد‬ ‫مس‬ ‫فوالد‬ ‫فوالد زنگ‌نزن‬

‫مس‬ ‫مس‬ ‫مس ‪ -‬نیکل‬ ‫مس ‪ -‬نیکل‬ ‫فوالد زنگ‌نزن‬ ‫ن‬ ‫فوالد زنگ‌نز ‬

‫شیپوری‬

‫مارپیچی‬

‫حلقوی‬

‫تصویر ‪ .9‬اشکال مختلف کندانسورهای خنک‌شونده با آب‪.‬‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 27‬شماره ‪48‬‬

‫● ●شیپوری‬

‫کندانس��ور را خنک کرد‪ .‬همچنین‪ ،‬برج‬

‫خنک‌کننده یا تهویه مطبوع ‪ 1/3‬تن تا ‪ 3‬تن‬

‫به محل ورود آب و مبرد توجه کنید‪ .‬با‬

‫خنک‌ک��ن می‌توان��د آبی ک��ه درون لوله‬

‫استفاده از یک برج خنک‌کن جهت تامین‬

‫داخل��ی جری��ان دارد را خن��ک کند‪ .‬این‬

‫در کندانس��ورهای دارای محفظ��ه‬

‫آبی که با لوله خارجی تماس دارد می‌توان‬

‫کندانسور در مواردی که ظرفیت سیستم‬

‫و کوی��ل‪ ،‬ی��ک لوله ب��دون روکش یا یک‬

‫ورود بخار مبرد‬

‫کویل‬

‫پوشش‬

‫است مورد استفاده قرار می‌گیرد‪.‬‬

‫لوله پ��ره‌دار درون ی��ک محفظه فوالدی‬ ‫قرار گرفته اس��ت (تصویر ‪ .)10‬آب‪ ،‬درون‬ ‫کویل‌ه��ا جری��ان دارد و بخار مب��رد وارد‬ ‫محفظه می‌ش��ود‪ .‬بخ��ار داغ به لوله‌های‬ ‫خنک‌کننده برخورد کرده و تقطیر می‌شود‬

‫خروج آب‬

‫تا آنگاه بخ��ار چگال��ش از کویل‌ها خارج‬ ‫شده‪ ،‬روی کف مخزن یا محفظه می‌چکد‬

‫ورود آب‬

‫و س��پس توس��ط یک اواپراتور از سطوح‬ ‫خنک عب��ور می‌کن��د‪.‬در اغلب م��وارد‪،‬‬ ‫سیستم را توس��ط مواد شیمیایی محلول‬

‫خروج مبرد مایع‬

‫تصویر ‪ .10‬تصویر یک کندانسور دارای محفظه و کویل‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫در آب تمیز می‌کنند زیرا مواد ش��یمیایی‪،‬‬ ‫رسوبات تشکیل شده روی دیواره لوله‌ها را‬ ‫در خود حل می‌کنند‪.‬‬

‫صفحه ‪ - 28‬شماره ‪48‬‬

‫تهویه واحدهای اتاقی‬

‫مقاالت‬

‫قسمت اول‬

‫منبع‪ASHRAE Handbook (HVAC Systems and Equipment) :‬‬ ‫برگردان‪ :‬واحد ترجمه نشر یزدا‬

‫واحده��ای اتاق��ی‪ ،‬فضا را ب��ا توزیع‬ ‫ه��وا و آب از سیس��تم‌های مرک��زی ب��ه‬ ‫واحدهای نصب‌ش��ده در فضای مسکونی‬ ‫در سرتاسر ساختمان‪ ،‬تهویه می‌کنند‪ .‬در‬ ‫برخی سیس��تم‌ها‪ ،‬هوا به‌صورت مستقیم‬ ‫و ن��ه از طریق واح��د اتاقی‪ ،‬در فضا توزیع‬ ‫می‌شود‪ .‬واحدهای اتاقی معموال یک فضا‬ ‫را به‌صورت جداگان��ه تهویه می‌کنند‪ ،‬اما‬ ‫برخی از آنها (مانند واحد فن‌کویلی بزرگ)‬ ‫می‌توانند چندین فضا را تهویه کنند‪ .‬هوا‬ ‫و آب در اتاق‌ه��ای تجهیزات مرکزی مورد‬ ‫سرمایش یا گرمایش قرار می‌گیرند‪ .‬هوای‬

‫دارند‪ .‬این سیس��تم‌ها در ساختمان‌های‬ ‫اداری‪ ،‬بیمارس��تان‌ها‪ ،‬هتل‌ها‪ ،‬مدارس‪،‬‬

‫ساختمان‌های آپارتمانی و آزمایشگاه‌های‬

‫تحقیقات��ی به‌خوب��ی عم��ل می‌کنند‪ .‬در‬ ‫بو‌هوایی‪ ،‬این سیستم‌ها‬ ‫بیش‌تر شرایط آ ‌‬

‫در فض��ای پیرامون��ی س��اختمان نص��ب‬

‫می‌شوند و جهت تامین‪:‬‬

‫‪ .1‬کلیه نیاز‌های سرمایشی و گرمایشی‬

‫فضا؛‬

‫‪ .2‬هوای بیرون برای تهویه؛‬

‫‪ .3‬گرمای��ش و س��رمایش هم‌زمان در‬

‫بخش‌ه��ای مختل��ف س��اختمان در طی‬

‫رفت به‌عنوان ه��وای اولیه یا هوای تهویه‬

‫فصول معتدل طراحی می‌شوند‪.‬‬

‫نامیده می‌ش��ود‪ ،‬آب سرد رفت‪ ،‬به‌صورت‬

‫مزایا‪:‬‬

‫نی��ز می‌تواند ب��ه‌کار رود‪ .‬گاهی یک کویل‬

‫امکان را فراهم می‌آورد که هر ترموستات‬

‫استفاده می‌ش��ود‪ .‬این قس��مت‪ ،‬کویلی‬

‫پایین تنظیم شود‪.‬‬

‫تشریح می‌کند‪.‬‬

‫برای هوای اولیه و آب ثانویه امکان انتخاب‬

‫آب اولیه یا ثانویه ش��ناخته می‌شود‪ .‬بخار‬

‫کنت��رل جداگان��ه دمای ات��اق این‬

‫گرمای��ش جداگانه در عوض کویل آب داغ‬

‫ب��رای یک دمای متفاوت با هزینه نس��بتا‬

‫استفاده‌ش��ده در سیس��تم‌های اتاق��ی را‬

‫منابع گرمایش و سرمایش جداگانه‬

‫ای��ن سیس��تم‌ها در فضا‌های��ی از‬

‫گرمایش یا سرمایش را برای ساکنان فراهم‬

‫مرتبط با خارج ساختمان هستند (فضا‌های‬

‫هنگامی‌ک��ه مقدار ه��وای رفت با‬

‫جایی که کنت��رل دقیق رطوبت مورد نیاز‬

‫اولیه س��رعت باال‪ ،‬کاهش داده می‌شود‪،‬‬

‫گاهی اوقات در فضا‌های داخلی نیز کاربرد‬

‫نیاز اس��ت‪ .‬کانال هوای برگشت کوچک‌تر‬

‫است و برخی مواقع می‌تواند حذف شود یا‬

‫با سیستم هوای برگشت برای دیگر فضا‌ها‬ ‫مانند فضای داخلی‌ترکیب شود‪.‬‬

‫دستگاه هواساز مرکزی (برای تامین‬

‫هوای اولیه) نس��بت به سیستم تمام هوا‬ ‫ب��ه‌این دلیل که هوای کمتری باید در هر‬

‫موقعیت تهویه شود‪،‬کوچک‌تر است‪.‬‬

‫رطوبت‌زدای��ی‪ ،‬فیلتراس��یون و‬

‫رطوبت‌زن��ی به‌ص��ورت مرک��زی دور از‬

‫فضا‌های مورد تهویه انجام می‌شود‪.‬‬

‫هوای تهویه به‌صورتی تامین می‌شود‬

‫که می‌تواند با مقادیر ثابت پیشنهادش��ده‬ ‫هوای بیرون مطابقت داشته باشد‪.‬‬

‫فضای م��ورد نظ��ر می‌تواند بدون‬

‫عملکرد سیستم هوا با استفاده از سیستم‬ ‫مدار آب ثانویه گرمایش ش��ود‪ .‬از عملکرد‬ ‫فن در ش��ب در ساختمان خالی از سکنه‬

‫جلوگیری می‌ش��ود‪ .‬ب��رق اضطراری برای‬ ‫گرمایش‪ ،‬اگر الزم باش��د‪ ،‬بس��یار کمتر از‬

‫مق��دار الزم برای سیس��تم‌های تمام هوا‬

‫می‌باشد‪.‬‬

‫س��اختمان که دارای حداق��ل یک جدار‬

‫می‌آورد‪.‬‬

‫پیرامونی) و دارای بار‌های محسوس باال و‬

‫استفاده از آب ثانویه برای سرمایش و هوای‬

‫واحده��ای اتاق��ی مح��دود ب��ه فضا‌های‬

‫نباش��د مورد اس��تفاده قرار می‌گیرند؛ اما‬

‫فضای کمتری برای سیس��تم توزیع مورد‬

‫دیگر فضا‌ها الزم است‪.‬‬

‫معایب‪:‬‬

‫ب��رای بس��یاری از س��اختمان‌ها‪،‬‬

‫پیرامونی هستند‪ ،‬سیستم‌های مجزا برای‬ ‫کنت��رل بیش‌ت��ری نس��بت ب��ه‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 29‬شماره ‪48‬‬

‫سیستم‌های تمام هوا مورد نیاز است‪.‬‬

‫مق��دار ه��وای رفت اولی��ه معموال‬

‫به‌صورت ثابت است؛ بدون اینکه کنترلی‬ ‫برای زمان خاموش��ی درنظر گرفته ش��ده‬ ‫باش��د‪ .‬این مورد در کاربردهای مسکونی‬

‫ی��ک عی��ب به‌ش��مار م��ی‌رود‪ :‬جایی که‬

‫ساکنان یا مهمانان اتاق‌های هتل ترجیح‬

‫می‌دهند که دس��تگاه تهوی��ه را خاموش‬

‫‌کنند‪ ،‬یا جایی که مدیریت س��اختمان یا‬ ‫هتل‌ترجیح می‌دهد این کار را برای کاهش‬

‫هزینه‌ها انجام دهد‪.‬‬

‫دم��ای پایی��ن آب س��رد اولیه و یا‬

‫کویل‌های آب سرد با ردیف‌های زیاد جهت‬

‫کنترل رطوبت فضا نیاز است‪.‬‬

‫این سیس��تم‌ها ب��رای فضا‌هایی با‬

‫الزامات تخلیه باال مناسب نیستند (مانند‬

‫آزمایش��گاه‌های تحقیقات��ی)‪ ،‬مگر اینکه‬ ‫ه��وای تهویه جبرانی درنظر گرفته ش��ده‬

‫باشد‪.‬‬

‫رطوبت‌زدای��ی مرک��زی‪ ،‬رطوب��ت‬

‫تقطیرش��ده را روی س��طح انتقال حرارت‬

‫آب ثانوی��ه تح��ت ش��رایط حداکث��ر ب��ار‬ ‫نهان طراح��ی از بین می‌ب��رد؛ اما منابع‬ ‫غیرعادی رطوبت (پنج��ره باز‪ ،‬پخت و پز‬

‫یا تجمع افراد) می‌تواند باعث ایجاد تقطیر‬ ‫ناراحت‌کننده یا مضر شود‪ .‬بنابراین‪ ،‬یک‬

‫تش��تک تقطیر باید برای این سیس��تم‌ها‬ ‫درنظر گرفته شود‪.‬‬

‫ه��وای اولی��ه دما پایی��ن‪ ،‬نیازمند‬

‫کانال‌هایی‪ ،‬با عایق زیاد هستند‪.‬‬

‫مص��رف انرژی برای سیس��تم‌های‬

‫القایی نسبت به سایر سیستم‌ها‪ ،‬به‌دلیل‬ ‫قدرت زیاد الزم جهت تحویل هوای اولیه‬

‫در مقابل افت فشار واحدهای اتاقی‪ ،‬باال‌تر‬ ‫است‪.‬‬

‫هزینه اولیه برای یک سیستم القایی‬

‫چهار‌لوله‌ای نسبت به بیش‌تر سیستم‌های‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫تمام هوا‪ ،‬بیشتر است‪.‬‬

‫بار‌ه�ای تهوی�ه مطب�وع نواحی‬ ‫پیرامونی‪:‬‬

‫تهویه در بار‌ه��ای تهویه مطبوع برای‬

‫فضا‌ه��ای پیرامون��ی س��اختمان موجب‬ ‫تغییرات چشمگیری در الزامات سرمایشی‬ ‫و گرمایشی فضا می‌شود؛ حتا در اتاق‌هایی‬ ‫که دارای مقدار تماس مش��ابهی با محیط‬ ‫بیرون هستند‪ .‬بنابراین‪ ،‬کنترل محیطی‬ ‫دقیق در فضا‌های پیرامونی نیازمند کنترل‬ ‫جداگان��ه اس��ت‪ .‬بار‌های اصل��ی زیر باید‬ ‫مدنظر قرار گیرند‪:‬‬

‫بار‌ه�ای داخل�ی‪ :‬کس��ب گرم��ا از‬

‫روشنایی همیشه جزء بار سرمایشی است‬ ‫و در بیشتر س��اختمان‌های غیرمسکونی‬ ‫در طول روز نس��بتا ثابت اس��ت‪ .‬چراغ‌ها‬ ‫هنگامی‌که مورد نیاز نیس��تند‪ ،‬می‌توانند‬ ‫به‌ص��ورت دس��تی ی��ا خ��ودکار خاموش‬ ‫ش��وند که‌این امر بار روشنایی را متغیر‌تر‬ ‫می‌کند‪ .‬کس��ب گرما از طریق ساکنان نیز‬ ‫بار سرمایشی است و معموال تنها بار اتاق‬ ‫اس��ت که دارای جزء نهان نیز می‌باش��د‪.‬‬ ‫دریاف��ت گرم��ا از کامپیو‌تره��ا و دیگ��ر‬ ‫تجهیزات تولیدکنن��ده گرما به‌طور زیادی‬ ‫متغیر هستند و یک عامل مهم در طراحی‬ ‫ساختمان به‌شمار می‌روند‪.‬‬

‫بار‌ه�ای خارج�ی‪ :‬کس��ب گرم��ای‬

‫مج��اور‪ ،‬درختان یا س��تون‌های خارجی‬ ‫و پیش‌آمدگی‌ه��ای غیریکنواخت‪ ،‬باعث‬ ‫تغییرات چشمگیری در بار خورشیدی بین‬ ‫اتاق‌های مجاور در س��مت تابش مش��ابه‬ ‫می‌شود‪.‬‬ ‫بار هدایت��ی می‌تواند تلف��ات گرما یا‬ ‫کس��ب گرما باش��د که بس��تگی به دمای‬ ‫بیرون دارد‪.‬‬ ‫فش��ارگذاری متوس��ط‪ ،‬یکس��ان و‬ ‫مثبت س��اختمان با هوای تهویه‪ ،‬معموال‬ ‫برای حذف نفوذ ب��ه داخل‪ ،‬هوای بیرون‬ ‫تابس��تانی کافی خواهد بود‪ .‬در زمستان‪،‬‬ ‫با این حال‪ ،‬نفوذ به داخل می‌تواند باعث‬ ‫افت گرم��ای زیادی ش��ود‪ ،‬مخصوصا در‬ ‫طبقات پایین‌تر ساختمان‌های بلندمرتبه‪.‬‬ ‫بزرگ��ی این جزء ب��ا اثر ب��اد و دودکش و‬ ‫همچنی��ن ب��ا اخت�لاف دم��ا روی دیوار‬ ‫خارجی‪ ،‬تغییر می‌کند‪.‬‬ ‫برای عملک��رد موفق‪ ،‬یک سیس��تم‬ ‫تهوی��ه مطبوع باید تغیی��رات این بار‌ها را‬ ‫ت و کلیه‬ ‫به‌صورت اتاق به اتاق درنظر گرف ‌‬ ‫عوامل موث��ر در عملکرد سیس��تم را نیز‬ ‫مانند کنترل رطوبت‪ ،‬فیلتراسیون‪ ،‬حرکت‬ ‫هوا‪ ،‬تهویه و صدا به‌خوبی برآورد کرد‪.‬‬

‫شرح سیستم‪:‬‬

‫یک سیس��تم اتاق��ی می‌توان��د تنها‬

‫متشکل از یک فن‌کویل اتاقی و یک سیستم‬

‫خورش��یدی همیش��ه یک بار سرمایش��ی‬

‫توزیع آب یا می‌تواند شامل واحدهای اتاقی‬

‫اس��ت‪ .‬معموال بار اصلی س��رمایش است‬

‫با تجهی��زات تهویه مطبوع مرکزی‪ ،‬و یک‬

‫و به‌طور زی��ادی متغیر اس��ت‪ .‬برای یک‬

‫سیس��تم توزیع کانال هوا و آب نیز باشد‪.‬‬

‫فضای معلوم‪ ،‬گرمای خورشیدی در طول‬

‫در طرح‌ه��ای دیگر سیس��تم‌های اتاقی‪،‬‬

‫روز درحال نوس��ان اس��ت‪ .‬بزرگی و نرخ‬

‫هوای تهویه را از طریق دریچه‌ای در جدار‬

‫تغییر آن بار بس��تگی به جهت ساختمان‪،‬‬

‫س��اختمان به واحد فن‌کویل می‌رسانند‪.‬‬

‫س��طح پنجره‌ها‪ ،‬ظرفیت انباشت حرارت‬

‫در این موارد‪ ،‬دق��ت الزم برای جلوگیری‬

‫و میزان ابری‌بودن هوا دارد‪ .‬الگوی س��ایه‬

‫بو‌هوای س��رد باید‬ ‫از یخ‌زدن کویل‌ها در آ ‌‬

‫در ح��ال تغیی��ر از طرف س��اختمان‌های‬

‫درنظر گرفته شود‪.‬‬

‫صفحه ‪ - 30‬شماره ‪48‬‬

‫برخ��ی واحده��ای اتاق��ی‪ ،‬فضا‌های‬

‫جداگان��ه را سرویس‌رس��انی می‌کنن��د‪.‬‬ ‫فضا‌ه��ای بزرگ‌ت��ر ب��ا چندی��ن واح��د‬ ‫نیاز‌هایش��ان برآورده می‌شود‪ .‬به‌طورکلی‪،‬‬ ‫حجم هوای رفت از دس��تگاه مرکزی ثابت‬

‫است و به‌عنوان هوای اولیه یا تهویه نامیده‬

‫می‌شود تا از هوای دوباره به‌گردش‌درآمده‬

‫اتاق یا هوای ثانویه تمیز داده شود‪ .‬مقدار‬ ‫هوای اولیه به هر فضا با‪:‬‬

‫‪ .1‬مقدار الزم هوای بیرون برای تهویه؛‬

‫‪ .2‬ظرفی��ت س��رمایش محس��وس‬

‫الزم در بار س��رمایش حداکث��ر اتاق (اگر‬

‫برای سرمایش محس��وس استفاده شود)‬

‫تعیین می‌ش��ود‪ .‬در ای��ن روش‪ ،‬در طی‬

‫فصل س��رمایش‪ ،‬هوا در دس��تگاه تهویه‬ ‫مطب��وع مرک��زی رطوبت‌زدایی ش��ده تا‬

‫ش��رایط آسایش��ی رطوبت را حفظ کند و‬ ‫از ایجاد تقطیر روی کویل س��رمایش اتاق‬

‫ناش��ی از ب��ار نهان ات��اق جلوگیری کند‪.‬‬ ‫در زمس��تان‪ ،‬رطوبت الزم ب��رای کنترل‬

‫واحد را در فضای مسکونی از بین می‌برد‪.‬‬

‫کند که بستگی به نوع سیستم اتاقی دارد‪.‬‬

‫در این مورد‪ ،‬واحده��ای اتاقی می‌توانند‬

‫این سیستم‌ها در نوع عملکرد شبیه به هم‬

‫ب��ا صفحات تشعش��عی جایگزین ش��وند‪.‬‬ ‫هوای اولیه رطوبت فضا را کنترل می‌کند؛‬ ‫بنابراین‪ ،‬محتوای رطوبت هوای رفت باید‬ ‫برای حذف کس��ب حرارت نه��ان اتاق و‬ ‫نگه‌داشتن نقطه شبنم اتاق در حد پایین‬ ‫جهت پیشگیری‌کردن از ایجاد تقطیر روی‬ ‫کویل سرمایش ثانویه به‌اندازه کافی پایین‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫اگرچه برخی سیستم‌ها با مقدار کم یا‬ ‫ب��دون وجود تقطیر به‌خوبی کار می‌کنند‪،‬‬ ‫ول��ی درنظرگرفت��ن یک تش��تک تقطیر‬ ‫پیش��نهاد می‌شود‪ .‬در سیس��تم‌هایی که‬ ‫در س��اعات بدون بار خاموش می‌ش��وند‪،‬‬ ‫بار راه‌اندازی ش��امل مقدار رطوبت‌زدایی‬ ‫قابل‌مالحظه‌ای است تا رطوبت تولیدشده‬ ‫را تخلی��ه کنن��د‪ .‬س��مت آب‪ ،‬در حالت‬ ‫اولیه خود‪ ،‬ش��امل یک پمپ و لوله‌کشی‬ ‫جهت انتقال آب به س��طح انتقال حرارت‬

‫خشکی در ساختمان (که می‌تواند انتقال‬

‫در واحدها در فضای تهویه ش��ده اس��ت‪.‬‬

‫و همچنین خشکی پوس��ت افراد) به هوا‬

‫لوله‌ای طبقه‌بندی می‌شوند و آب می‌تواند‬

‫وی��روس و س��رماخوردگی را افزایش دهد‬

‫اضافه می‌ش��ود‪ .‬همان‌طورکه هوای اولیه‬ ‫رطوبت‌زدایی می‌ش��ود‪ ،‬برای خنثی‌کردن‬

‫واحده��ای اتاق��ی به‌ص��ورت ‪ 3 ،2‬ی��ا ‪4‬‬

‫گرمایش‪ ،‬سرمایش یا هر دو مورد را تامین‬

‫بخش��ی از بار‌ه��ای محس��وس‪ ،‬اتاق هم‬

‫هستند و ش��امل قابلیت‌های سرمایش و‬ ‫گرمایش برای کل طول سال هستند‪.‬‬

‫واحدهای القایی‬

‫تصوی��ر (‪ )1‬آرایش اولیه ب��رای واحد‬

‫القای��ی را نش��ان می‌دهد‪ .‬ه��وای اولیه‬ ‫تهویه‌شده به‌صورت مرکزی به پلنوم واحد‬ ‫در فش��ار متوس��ط تا باال وارد می‌ش��ود‪.‬‬ ‫پلنوم بخشی از صدای تولیدشده در واحد‬ ‫و کان��ال را کاه��ش می‌ده��د‪ .‬نازل‌های‬ ‫واحد القایی س��رعت ب��اال معموال اصوات‬ ‫با فرکانس باالی��ی را تولید می‌کنند‪ .‬یک‬ ‫دمپر متعادل‌کننده مق��دار هوای اولیه را‬ ‫در محدوده الزم تنظیم می‌کند‪.‬‬ ‫جریان هوا با س��رعت متوسط و زیاد‬ ‫ت��ا باال درون نازل‌های واحد القایی جریان‬ ‫پی��دا می‌کنن��د و ه��وای ثانوی��ه از اتاق‬ ‫را روی کوی��ل ثانوی��ه هدای��ت می‌کنند؛‬ ‫بنابراین‪ ،‬هوای اولیه ان��رژی الزم را برای‬ ‫به‌گ��ردش‌درآوردن هوای ثانویه روی کویل‬ ‫در واحد اتاق��ی فراهم می‌آورد‪ .‬این هوای‬ ‫ثانوی��ه در کویل با توجه به فصول س��ال‪،‬‬

‫خروجی هوای مخلوط‬

‫خنک می‌ش��ود‪ .‬ه��وا می‌توان��د از بیرون‬

‫تامین ش��ود یا می‌تواند مخلوطی از هوای‬ ‫بیرون و هوای برگش��تی باشد‪ .‬یک کویل‬

‫گرمایی در هواساز مرکزی و همچنین یک‬

‫کویل پی��ش گرمای��ش در مکان‌هایی که‬ ‫بو‌هوای بسیار سردی دارند‪ ،‬نیاز است‪.‬‬ ‫آ ‌‬

‫در طراحی واحده��ای اتاقی ایده‌ال‪،‬‬

‫کویل س��رمایش ثانویه همیش��ه خش��ک‬ ‫اس��ت‪ .‬این امر به‌طور وسیعی عمر واحد‬

‫اتاق��ی را افزای��ش داده و بو‌های نامطبوع‬

‫را ح��ذف کرده و امکان رش��د باکتری در‬

‫پلنوم ورودی‬

‫خروج آب‬ ‫ثانویه‬ ‫صفحـه ورودی‬ ‫در ورودی به کویل‬ ‫تشتک تخلیه‬ ‫تخلیه رطوبت‬ ‫تقطیرشده‬

‫هوای اولیه‬

‫ک‬

‫وی‬ ‫ل آب‬ ‫ثانویه‬

‫دمپرمتعادل‌کننده‬ ‫نازل‌ها‬

‫ورودی آب ثانویه‬ ‫ورودی هوای اتاق‬ ‫تصویر ‪ .1‬واحد القایی‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 31‬شماره ‪48‬‬

‫الزامات اتاق یا هر دو مورد‪ ،‬تحت گرمایش‬ ‫یا س��رمایش قرار می‌گی��رد‪ .‬معموال کویل‬

‫اتاقی سرمایش نهان را جبران نمی‌کند؛ اما‬ ‫یک تشتک تخلیه بدون لوله‌کشی‪ ،‬رطوبت‬

‫تقطیرش��ده از بار‌های نهان موقتی مانند‬

‫زمان راه‌اندازی را جمع‌آوری می‌کند‪ .‬این‬ ‫رطوبت تقطیرشده هنگامی‌که بار‌های نهان‬

‫موقتی دیگر وج��ود ندارند‪ ،‬تبخیر مجدد‬ ‫می‌شود‪ .‬هوای اولیه و ثانویه مخلوط شده‬ ‫و به داخل اتاق تزریق می‌شوند‪.‬‬

‫جریان ه��وای ثانوی��ه می‌تواند باعث‬

‫کثیف‌ش��دن کویل‌های واحد القایی شود‬

‫و عملک��رد آن را تحت تاثیر ق��رار دهند‪.‬‬ ‫صفحات از جنس کتان که جهت حفاظت‬

‫این واحدها استفاده می‌ش��وند‪ ،‬نیازمند‬ ‫نگهداری مستمر هستند‪ ،‬درغیراین‌صورت‬ ‫عملکرد حرارتی واحد را کاهش می‌دهند‪.‬‬

‫واحدهای القای��ی در فرورفتگی دیوار‬

‫یا در کابینت‌های اس��تاندارد که از طرف‬

‫س��ازنده تامین می‌شوند‪ ،‬نصب می‌شوند‪.‬‬

‫این محفظه‌ه��ا باید اج��ازه جریان‌یافتن‬ ‫مناس��ب ه��وای ثانوی��ه و خ��روج هوای‬

‫مخل��وط را بدون تحمی��ل هیچ‌گونه افت‬ ‫فش��ار اضافی فراهم آورند؛ همچنین باید‬ ‫انجام تعمیرات آسان را فراهم کنند‪.‬‬

‫اگرچ��ه واحدهای القای��ی معموال زیر‬

‫پنجره جدار خارجی فضای مورد نظر نصب‬

‫می‌شوند‪ ،‬اما واحدهای طراحی‌شده برای‬

‫نصب در ارتفاع (زیر سقف) نیز در دسترس‬

‫هس��تند‪ .‬در طی فصل گرمای��ش‪ ،‬واحد‬

‫القایی نصب‌ش��ده در ک��ف به‌عنوان یک‬ ‫کنوکتور با جریان آب گرم به‌س��مت کویل‬ ‫و بدون ه��وای اولیه رف��ت در زمان‌های‬

‫خاموش��ی عمل می‌کند‪ .‬تع��داد زیادی از‬ ‫آرایش‌ها و س��اختار‌های واح��د القایی در‬

‫دسترس هس��تند؛ ش��امل واحدهایی با‬

‫ارتفاع کلی پایین یا با سطوح کویل ثانویه‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫بزرگ تا نیاز‌ه��ای خاص فضا‌ها یا بار‌ها را‬ ‫برآورده کنند‪.‬‬ ‫واحده��ای القای��ی از فن‌کویل‌ه��ا‬ ‫س��روصدای بیش‌ت��ری تولی��د می‌کنند؛‬ ‫مخصوص��ا در فرکانس‌هایی ک��ه با گفتار‬ ‫تداخل ایج��اد می‌کند‪ .‬به‌عب��ارت دیگر‪،‬‬ ‫صدای تولیدشده به‌وسیله واحد القایی با‬ ‫ایجاد حریم صوتی‪ ،‬مانع از شنیده‌ش��دن‬ ‫گفتار از فضا‌های مجاور می‌شود‪.‬‬ ‫واحده��ای اتاقی به‌صورت خش��ک با‬

‫طول عمر پیش‌بینی‌ش��ده بی��ن ‪ 15‬تا ‪25‬‬

‫سال عمل می‌کنند‪ .‬طول عمر لوله‌کشی‬ ‫و کانال‌کش��ی بای��د براب��ر با ط��ول عمر‬ ‫ساختمان باشد‪ .‬واحدهای القایی جداگانه‬ ‫ش��امل فن‌ه��ا‪ ،‬موتور‌ها یا کمپرس��ور‌ها‬ ‫نیس��تند‪ .‬نگه��داری و تعمی��رات روزمره‬ ‫معموال محدود اس��ت به کنترل‌های دما‪،‬‬ ‫تمیزک��ردن صفحات کتان��ی و تمیزکاری‬ ‫نازل‌های القایی‪.‬‬ ‫در سیس��تم‌های القای��ی موج��ود‪،‬‬ ‫صرفه‌جویی انرژی به‌وسیله باالبردن دمای‬ ‫آب س��رد در کویل‌های س��رمایش هواساز‬ ‫مرکزی می‌تواند به کویل س��رمایش واحد‬ ‫آس��یب برس��اند و باعث ش��ود که به‌طور‬ ‫م��داوم به‌عنوان یک رطوبت‌زدا اس��تفاده‬ ‫ش��ود‪ .‬برخالف واحدهای فن‌کویل‪ ،‬واحد‬ ‫القایی برای عملک��رد با تقطیر‪ ،‬طراحی و‬ ‫ساخته نشده‌اند؛ بنابراین‪ ،‬مهم است که‬ ‫واحد القایی به‌صورت خشک عمل کند‪.‬‬

‫واحدهای فن‌کویل‬

‫ی فن‌کوی��ل می‌توان��د‬ ‫سیس��تم‌ها ‌‬

‫را ب��ه داخل فضا وارد کنند‪ .‬فن‌کویل‌ها با‬ ‫کویل‌های آب س��رد‪ ،‬کویل‌های گرمایش‪،‬‬

‫بادزن‌ه��ا‪ ،‬فیلتر هوای قاب��ل جایگزینی‪،‬‬ ‫تشتک‌های تخلیه برای تقطیر و غیره جهت‬

‫اه��داف سرمایش��ی و گرمایش��ی طراحی‬

‫می‌ش��وند‪ .‬این واحدها در س��اختار‌های‬ ‫گوناگون جهت قرارگرفت��ن زیر پنجره‌ها‪،‬‬

‫باالی س��قف‌ها‪ ،‬در س��تون‌های عمودی‬

‫داخل دیوار‌ها و غیره در دسترس هستند‪.‬‬

‫این واحدها باید به‌وس��یله ترموس��تات‌ها‬ ‫جهت تنظیم دمای گرمایش و سرمایش‪،‬‬ ‫به‌وس��یله کنترل س��رعت ب��ادزن یا دیگر‬

‫وس��ایل جهت تنظیم مق��دار هوا‪ ،‬به‌طور‬ ‫مناسبی کنترل شوند‪ .‬اگر این سیستم‌ها‬ ‫دارای وس��یله‌ای جهت اضافه‌کردن هوای‬

‫تهویه به س��اختمان نباشند‪ ،‬یک وسیله‬

‫مجزا برای تهویه با هوای بیرون باید درنظر‬ ‫گرفته شود‪.‬‬

‫اجزای اصلی واحدهای فن‌کویل شامل‬

‫کویل فین‌دار‪ ،‬فیلتر و قسمت فن (تصویر‬ ‫‪ )2‬می‌باش��ند‪ .‬فن‪ ،‬هوا را به‌طور پیوسته‬

‫از فض��ا روی کویل به‌گردش درمی‌آورد که‬

‫می‌تواند شامل آب گرم یا سرد باشد‪ .‬این‬ ‫واحد می‌تواند ش��امل یک کویل گرمایش‬

‫اضاف��ی به‌ص��ورت مقاوم��ت الکتریکی‪،‬‬ ‫بخار یا آب گرم باش��د‪ .‬گرم‌کن الکتریکی‬

‫معموال برای فصل پاییز و بهار تعیین اندازه‬

‫می‌ش��ود تا از مشکالت تغییر وضعیت در‬ ‫سیس��تم‌های دولوله‌ای جلوگیری ش��ود‪.‬‬

‫هم‌چنین می‌تواند جهت بازگرمایش برای‬ ‫کنترل رطوبت مورد استفاده قرار بگیرد‪.‬‬

‫فیلتر قابل شست‌وشو یا قابل تعویض‬

‫س��رمایش و همچنی��ن گرمایش را تامین‬

‫با بازده متوس��ط که در باالدست فن قرار‬

‫اجباری درون فضای تهویه‌ش��ده به‌حرکت‬

‫کثاف��ات یا مواد به‌حرک��ت درآمده همراه‬

‫فیلت��ر می‌کنند و می‌توانن��د هوای بیرون‬

‫و موتور حفاظت می‌کند و س��طح آلودگی‬

‫کنند که معموال هوا را به‌صورت جابه‌جایی‬

‫گرفت��ه اس��ت‪ ،‬از مسدودش��دن کویل با‬

‫ش درآمده را‬ ‫درمی‌آورن��د‪ ،‬ه��وای به‌گ��رد ‌‬

‫ه��وا جلوگیری می‌کن��د؛ همچنین از فن‬

‫صفحه ‪ - 32‬شماره ‪48‬‬

‫اتصاالت کویل‬ ‫شیر‌های کنترل آب‬

‫کلید کنترل سرعت فن‬ ‫دریچه خروجی هوا‬

‫مقدار آلودگی هوای دوباره به‌گردش‌درآمده‬ ‫می‌شود‪ .‬ظرفیت اضافی برای پاسخ سریع‬ ‫به کاهش بار می‌تواند فراهم شود‪ .‬به‌دلیل‬

‫کویل لوله‌ای فین‌دار‬

‫پروانه فن‬ ‫موتور فن‬

‫اینکه‌این سیس��تم می‌تواند گرمایش را با‬

‫آب دمای پایین انجام دهد‪ ،‬برای تجهیزات‬

‫پروانه فن‬

‫تبرید با بازیافت گرما یا خورش��یدی بسیار‬

‫فیلتر‬

‫مناسب اس��ت‪ .‬جهت نوسازی ساختمان‬ ‫موج��ود‪ ،‬اغل��ب س��اده‌تر این اس��ت که‬

‫دریچه هوای برگشت‬

‫لوله‌کش��ی و سیم‌کشی الزم برای سیستم‬

‫فیلترها‬

‫فن‌کویل نصب شود تا سیستم کانال‌کشی‬

‫تصویر ‪ .2‬واحد فن‌کویل نمونه‬

‫ب��زرگ برای سیس��تم تمام ه��وا را نصب‬

‫هوای��ی را در فض��ای تهویه‌ش��ده کاهش‬

‫این واحدها‪ ،‬با‌این‌حال‪ ،‬در س��اختار‌های‬

‫می‌دهد‪ .‬واحد فن‌کویل به تش��تک تخلیه‬

‫مس��کونی به‌دلیل راهبری ساده و هزینه‬

‫عایق‌شده مجهز است‪ .‬سرهم‌بندی فن و‬

‫اولی��ه ک��م ب��ه‌کار می‌رون��د‪ .‬همچنی��ن‬

‫موتور جهت جایگزینی و س��رویس س��ریع‬

‫پنجره‌های قابل بازشو می‌تواند باعث ایجاد‬

‫آرایش داده می‌ش��وند‪ .‬بیش‌تر سازندگان‬

‫عدم تعادل در سیستم هوای تهویه کانالی‬

‫نیاز دارند‪ ،‬و این فعالیت باید در فضا‌های‬

‫واحدها را با عملکرد سرمایشی تاییدشده‬

‫شود که دلیل دیگر استفاده از این واحدها‬

‫اشغال‌شده انجام پذیرد‪ .‬واحدهایی که در‬

‫با عنوان استاندارد موسسه تهویه مطبوع‬

‫می‌باش��د‪ .‬واحدهای فن‌کوی��ل برای بازار‬

‫نقطه ش��بنم پایی��ن کار می‌کنند نیازمند‬

‫و تبرید (‪ )ARI‬مجهز می‌کنند‪ .‬واحدهای‬

‫داخلی در اندازه‌های نامی ‪ 0.1‬تا ‪0.6 m /s‬‬

‫تش��تک تقطیر و سیس��تم تخلیه هستند‬

‫نمونه توسط آزمایشگاه‌های بیمه‌گر (‪)UL‬‬

‫اغلب با موتور‌های چندسرعته و بازده باال‬

‫ک��ه بای��د به‌ص��ورت دوره‌ای تمی��زکاری‬

‫یا آزمایشگاه‌های مهندسی (‪ )ELT‬آزمایش‬

‫در دس��ترس هس��تند‪ .‬جایی که واحدها‬

‫و برچسب‌گذاری ش��ده‌اند؛ همان‌طورکه‬

‫دارای دریچه‌ه��ای ورود هوای خارج مجزا‬

‫و هزینه‌ب��ر باش��د؛ هم‌چنی��ن تمیزکردن‬

‫برخ��ی آیین‌نامه‌ها آن را ال��زام می‌کنند‪.‬‬

‫نیستند‪ ،‬وسیله یا روشی باید درنظر گرفته‬

‫کویل مشکل اس��ت‪ .‬فیلترها‪ ،‬کوچک‪ ،‬با‬

‫الزمات برای آزمایش و رده‌بندی استاندارد‬

‫ش��ود تا هوای بیرون بازپردازش‌ش��ده از‬

‫بازده کم و نیازمن��د تعویض مداوم جهت‬

‫کویل‌ه��ای اتاقی ک��ه دارای ظرفیت‌های‬

‫طریق سیس��تم کانال به ه��ر اتاق یا فضا‬

‫حف��ظ مقدار هوادهی هس��تند‪ .‬در برخی‬

‫هواده��ی ‪ 708 L/S‬ی��ا کمت��ر هس��تند‪،‬‬

‫وارد شود‪.‬‬

‫مواقع‪ ،‬سیس��تم‌های تخلیه در‌صورتی‌که‬

‫در اس��تاندارد ‪ ARI – 440 – 1998‬و‬

‫یکی از مزیت‌های عمده سیستم‌های‬

‫رطوبت‌زدایی به‌طور مناس��ب با سیس��تم‬

‫استاندارد ‪ANSI/ASHRAE 79 – 2002‬‬

‫فن‌کویل این اس��ت که سیس��تم تحویل‬

‫هوای تهویه مرکزی کنترل شود‪ ،‬می‌تواند‬

‫تشریح شده‌اند‪.‬‬

‫(لوله‌کش��ی در مقاب��ل سیس��تم کانال)‬

‫حذف شود‪.‬‬

‫واحده��ای فن‌کویل با دریچه دمپردار‬

‫نیازمن��د فض��ای کمت��ری از س��اختمان‬

‫اتاق‌ها اغلب اگر توس��ط یک سیستم‬

‫جهت اتصال به دریچ��ه در دیوار خارجی‬

‫می‌باش��د‪ :‬اتاق فن مرک��زی کوچک‌تر (یا‬

‫مرکزی راهبری نشوند‪ ،‬توسط پنجره‌های‬

‫نی��ز موجود هس��تند‪ .‬ای��ن واحدها برای‬

‫بدون این اتاق) و فضای کانال کم اس��ت‪.‬‬

‫باز یا به‌وسیله شکاف‌هایی روی دیوار‌های‬

‫س��اختمان‌های تج��اری به‌این‌دلی��ل که‬

‫این سیس��تم دارای کلیه مزایای سیستم‬

‫خارج��ی تهویه می‌ش��وند‪ .‬نرخ‌های تهویه‬

‫فش��ار باد اجازه کنترل روی مقدار هوای‬

‫آب سرد مرکزی و گرمایش مرکزی است‪،‬‬

‫به‌وسیله اثر دودکشی و جهت و سرعت باد‬

‫خارج��ی ک��ه وارد می‌ش��ود را نمی‌دهد‪،‬‬

‫ام��ا اج��ازه خاموش‌کردن واحده��ا را در‬

‫تحت تاثیر قرار می‌گیرند‪.‬‬

‫مناسب نیس��تند‪ .‬همچنین‪ ،‬حفاظت از‬

‫ناحیه‌های غیراستفاده‌کننده می‌دهد‪ .‬این‬

‫سطوح رطوبت اتاق در تابستان نسبتا‬

‫یخ‌زدگی در آب و هوای سرد نیاز می‌باشد‪.‬‬

‫امر باعث کنترل مجزای اتاق‌ها با کمترین‬

‫باال هستند‪ ،‬مخصوصا اگر شیر‌های کنترل‬ ‫آب س��رد برای کنت��رل اتاق ب��ه‌کار روند‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫کنیم‪.‬‬

‫واحد فن‌کویل به تعمیرات و نگهداری‬

‫بیش��تری نسبت به سیستم‌های تمام هوا‬

‫ش��وند‪ .‬تخلی��ه تقطیر می‌تواند مش��کل‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 33‬شماره ‪48‬‬

‫انتخاب‌ه��ای جایگزین می‌توانند به‌صورت‬

‫دس��تورالعمل‌ها برای طراحی و س��اخت‬

‫از واحد ساخته‌ش��ده در کارخانه هستند‪،‬‬

‫کنت��رل دو وضعیت��ی با فن‌های س��رعت‬

‫تاسیس��ات بیمارس��تانی و مراکز درمانی‬

‫در دسترس هس��تند‪ .‬واحدهای ایستاده‬

‫متغیر (آب سرد یا خاموش است یا روشن‬ ‫و جری��ان هوا برای حفظ دمای اتاق متغیر‬ ‫است) و همچنین واحد کنار گذر با کنترل‬ ‫دمای آب سرد متغیر (جریان آب سرد ثابت‬ ‫اس��ت و دمپر‌های سطح و کنارگذر جهت‬ ‫کنترل دمای اتاق تنظیم می‌شوند) باشند‪.‬‬ ‫سیس��تم‌های فن‌کوی��ل‪ ،‬جای��ی که‬ ‫کنت��رل جداگانه دمای ات��اق یا جلوگیری‬ ‫از آلودگی نیاز اس��ت‪ ،‬بهتری��ن کاربرد را‬ ‫دارند‪ .‬کاربردهای مناس��ب عبارت‌اند از‪:‬‬ ‫هتل‌ها‪ ،‬متل‌ها‪ ،‬ساختمان‌های آپارتمانی‬ ‫و س��اختمان‌های اداری‪ .‬سیس��تم‌های‬ ‫فن‌کوی��ل در بس��یاری از بیمارس��تان‌ها‬ ‫به‌کارمی‌روند‪ ،‬اما به‌دلیل فیلتراسیون کم‬ ‫آنها و مش��کل در نگهداری مناس��ب آنها‬ ‫در واحد و فضای بس��ته‪ ،‬کمتر مناس��ب‬ ‫کاربری در این فضا‌ها هس��تند؛ به‌عالوه‪،‬‬ ‫محدودیت‌ه��ای تعیین‌ش��ده توس��ط‬

‫(‪ )AIA 2001‬اج��ازه گردش مجدد هوا در‬ ‫فضا‌های مشخص را نمی‌دهد‪.‬‬

‫ب��ا لوله‌های عمودی از پیش‌ساخته‌ش��ده‬ ‫می‌تواند نیروی انس��انی نصب در محل را‬ ‫کاهش دهد ک��ه یک عامل هزینه‌ای مهم‬

‫انواع و موقعیت‪:‬‬

‫واحده��ای فن‌کویل در س��اختار‌های‬

‫گوناگونی در دسترس هستند‪ .‬تصویر (‪)3‬‬ ‫نش��ان‌دهنده چندین نوع از ساختار‌های‬ ‫عمودی اس��ت‪ .‬واحدهای عمودی کوتاه‬ ‫برای اس��تفاده زیر پنجره‌ها ب��ا ارتفاع کم‬ ‫کف تا زیر پنجره در دس��ترس هس��تند؛‬ ‫با‌این‌ح��ال‪ ،‬در بعضی م��وارد‪ ،‬طرح کوتاه‬ ‫با درنظرگرفتن خصوصیاتی مانند س��طح‬ ‫دسترس��ی به فیلترها‪ ،‬قابلیت س��رویس‬ ‫موتور و طرح کابینت ساخته می‌شوند‪.‬‬ ‫واحـده��ای کام�لا پوشـیـده‌ش��ـده‬ ‫(کابین��ت دس��تگاه کل ارتف��اع فن‌کویل‬

‫است‪ .‬این واحدها به‌طور خاص در هتل‌ها‬ ‫و دیگ��ر س��اختمان‌های مس��کونی به‌کار‬ ‫می‌روند‪ .‬برای واحدهایی که چندین اتاق‬ ‫را س��رویس می‌دهند‪ ،‬مس��یر‌های هوای‬ ‫رفت و برگش��ت باید جه��ت جلوگیری از‬ ‫تب��ادل هوا و صدا بی��ن اتاق‌ها از یکدیگر‬ ‫جدا شوند‪.‬‬ ‫مدل‌های عمودی یا کامال پوشیده که‬ ‫در محیط اتاق قرار می‌گیرند‪ ،‬نتایج بهتری‬ ‫بو‌هوا یا ساختمان‌هایی با الزامات‬ ‫را در آ ‌‬ ‫گرمایش��ی باال ارایه می‌دهند‪ .‬گرمایش با‬ ‫قراردادن واحدها در زیر پنجره یا در تماس‬ ‫با دیوار‌های خارج��ی بهبود پیدا می‌کند‪.‬‬

‫ش��امل پایه‌های آن را پوشانده است)‪ ،‬که‬

‫واحده��ای عمودی به‌عن��وان کنوکتور با‬

‫لوله‌های عمودی تخلیه آب و تقطیر جزئی‬

‫خاموش‌بودن فن‌ها طی زمان‌های کاهش‬

‫دیوار‬

‫مدل عمودی کوتاه‬

‫عدم ورود‬ ‫هوای بیرون‬ ‫از دیوار‬

‫فیلتر‬ ‫کف‬ ‫مدل عمودی – نصب‌شده در کف‬

‫فیلتر‬

‫مدل پایه مخفی (کامال پوشیده) با مبدل حرارتی فین‌دار‬ ‫(واحدها را پشت به پشت قرار دهید – هریک برای یک اتاق و از‬ ‫یک واحد برای دو اتاق استفاده نکنید)‬

‫سقف‬

‫مدل افقی – نصب‌شده زیر سقف‬

‫تصویر ‪ .3‬آرایش‌های واحد فن‌کویل‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 34‬شماره ‪48‬‬

‫دیگر‪ ،‬تش��تک‌های نش��ت‌دار که سقف را‬

‫اس��ت ک��ه راه ورود ه��وای تهوی��ه را هر‬

‫بار شبانه نیز عمل می‌کنند‪.‬‬ ‫واحدهای افقی باالس��ری می‌تواند با‬

‫خراب می‌کنند و مش��کل دسترسی برای‬

‫زمان که فن‌کویل خاموش اس��ت‪ ،‬ببندد‪.‬‬

‫کانال‌کش��ی (فن‌کویل کانالی) در قسمت‬

‫تعوی��ض فیلت��ر و اج��زای قابل‌تعویض را‬

‫خروجی تعداد زیادی از دریچه‌های رفت را‬

‫به‌وجود آورند‪ .‬عالوه بر آن‪ ،‬نش��ت تقطیر‬

‫تغذیه کنند‪ .‬یک دس��تگاه منفرد می‌تواند‬

‫احتمالی می‌توان��د باعث نگران��ی درباره‬

‫چندین اتاق را سرویس دهد (برای مثال‪،‬‬

‫کیفیت هوا شود‪.‬‬

‫در یک خانه آپارتمان��ی‪ ،‬جایی که کنترل‬

‫هنگامی که هوای بیرون از سیس��تم‬

‫جداگانه اتاق‌های ضروری نیست و برگشت‬

‫تهویه مرک��زی تزریق می‌ش��ود‪ ،‬می‌تواند‬

‫هوای مشترک امکان‌پذیر است)‪ .‬واحدها‬

‫مس��تقیما به پلنوم‌های ورودی واحدهای‬

‫باید موتور‌های فن بزرگی داشته باشند تا‬

‫افقی یا مستقیما به‌داخل فضا وارد شود‪.‬‬

‫فشار استاتیک باال ناشی از اتصال کانال را‬

‫اگر مستقیما به فضا تزریق شود‪ ،‬تمهیدات‬

‫جبران کنند‪.‬‬

‫باید جه��ت اطمینان از اینکه هوا از پیش‬

‫انتخاب کویل باید براساس دمای مخلوط‬ ‫ه��وای اولی��ه و دوب��اره به‌گردش‌درآمده‬ ‫ورودی باش��د و هوای خروج��ی از کویل‬ ‫باید سرمایش نهان و محسوس و الزامات‬ ‫گرمایش اتاق را برآورده کند‪.‬‬

‫انتخاب‪:‬‬

‫بعضی طراحان‪ ،‬واحدهای فن‌کویل را‬

‫برای سرمایش اسمی در سرعت متوسط‪،‬‬ ‫هنگامی که یک کلید کنترل سه‌س��رعته‬ ‫درنظ��ر گرفت��ه می‌ش��ود‪ ،‬تعیی��ن اندازه‬

‫واحده��ای افق��ی‪ ،‬در فض��ای ک��ف‬

‫پردازش ش��ده اس��ت و در دمایی برابر با‬

‫صرفه‌جویی کرده و معموال هزینه کمتری‬

‫دمای اتاق نگه‌داش��ته شده است‪ ،‬درنظر‬

‫را درب��ر می‌گیرن��د؛ ام��ا هنگامی‌ک��ه در‬

‫گرفته ش��ود ت��ا باعث ناراحتی س��اکنین‬

‫س��قف‌های کاذب قرار می‌گیرند می‌توانند‬

‫هنگامی‌ک��ه واح��د فضا خاموش اس��ت‪،‬‬

‫مشکالتی مانند جمع‌شدن و تخلیه تقطیر‪،‬‬

‫نش��ود‪ .‬یک راه جهت پیشگیری از نشت‬

‫از نظر توان ص��دا‪ ،‬درجات مختلفی برای‬

‫مخلوط‌ش��دن هوای برگشتی از اتاق‌های‬

‫هوا فراه��م‌آوردن یک دمپر موتوری فنری‬

‫فن‌کویل‌ها وجود دارد‪.‬‬

‫می‌کنند‪ .‬این روش عملیات با صدای کمتر‬ ‫در فض��ا را تضمین می‌کن��د و یک ضریب‬ ‫اطمینان (ظرفیت می‌تواند با کارکردن در‬ ‫سرعت باال افزایش یابد) را فراهم می‌کند‪.‬‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 35‬شماره ‪48‬‬

‫هنگامی ک��ه هوای بیرون به‌وس��یله‬

‫فن واح��د را در زمان‌های عدم س��کونت‬

‫آب س��اکن جمع‌شده در تشتک تخلیه رد‬

‫سیس��تم مرکزی تا دمای ‪ 21°C‬پردازش‬

‫از تابل��وی مرکزی خام��وش کنند‪ .‬اگرچه‬

‫کرده‌اند‪.‬‬

‫اولیه می‌ش��ود‪ ،‬تنها نیاز است که بار‌های‬

‫‌ای��ن تابلو در حالت اولیه هزینه بیش��تری‬

‫گرمایش و سرمایش فضای داخلی توسط‬

‫دارد‪ ،‬اما می‌توان��د هزینه‌های عملیاتی را‬

‫واحدهای فن‌های کویل راهبری ‌ش��وند‪.‬‬

‫در ساختمان‌هایی که سکونت ‪ 24‬ساعته‬

‫این پردازش باید اندازه و هزینه واحدهای‬

‫بو‌هوای گرم و‬ ‫ندارند کاهش ده��د‪ .‬در آ ‌‬

‫اتاق��ی را کاهش ده��د‪ .‬هنگامی‌که هوای‬

‫مرط��وب باید دقت کافی ب��ه‌کار رود تا از‬

‫بی��رون به‌ص��ورت مس��تقیم از طری��ق‬

‫رطوبت بیش از ح��د هنگامی‌که واحدها‬

‫ش��کاف‌های س��اختمان به واح��د تزریق‬

‫خام��وش هس��تند‪ ،‬جلوگیری ش��ود تا از‬

‫می‌شود‪ ،‬کلیه بار‌ها باید در انتخاب واحد‬

‫تش��کیل کپک پیشگیری ش��ود‪ .‬استفاده‬

‫درنظر گرفته شوند‪.‬‬

‫از مدار‌ه��ای الکتریک��ی جداگان��ه‪ ،‬اجازه‬

‫سیم‌کشی‪:‬‬

‫فن‌های تهویه‌کننده فن‌کویل‌ها معموال‬

‫با موتور‌های کوچکی کار می‌کنند و غالبا‬ ‫دارای خ��ازن راه‌انداز با حفاظت در مقابل‬ ‫اضاف��ه بار موتور هس��تند‪ .‬ولتاژ عملیاتی‬ ‫موتور‌های بزرگ نیز به‌ندرت از ‪ 300 W‬در‬ ‫س��رعت باال و جریان کاری به‌ندرت از ‪2.5‬‬

‫نصب ترموس��تات از راه دور در یک فضای‬ ‫پیرامونی ب��ا حداکثر وج��وه رو به فضای‬ ‫بی��رون جهت راهبری فن‌ه��ا را می‌دهد‪.‬‬ ‫روش دیگ��ر راهب��ری فن‌کوی��ل به‌صورت‬ ‫پیوسته روی سرعت کم در زمان‌های غیر‬ ‫مسکونی است‪.‬‬

‫لوله‌کشی‬

‫کنترل ظرفیت‬

‫ظرفی��ت واح��د فن‌کوی��ل معموال با‬

‫جریان آب کویل‪ ،‬س��رعت فن‪ ،‬یا‌ترکیبی‬ ‫از ای��ن دو کنت��رل می‌ش��ود‪ .‬جریان آب‬ ‫می‌تواند به‌صورت ترموس��تاتیکی با دمای‬ ‫آب برگش��ت یا ی��ک ترموس��تات دیواری‬ ‫و یک ش��یر دو یا س��ه‌راهه کنترل شود‪.‬‬ ‫کنترل‌ه��ای واح��د می‌توانن��د دیجیتال‬ ‫مستقیم میکروپروسسوری‪ ،‬ولتاژ خطی یا‬ ‫الکتریکی با ولتاژ کم یا پنوماتیکی باشند‪.‬‬ ‫کنترل س��رعت فن می‌تواند خودکار‬ ‫یا دستی باش��د‪ .‬کنترل خودکار به‌صورت‬ ‫خاموش – روشن با انتخاب دستی سرعت‬ ‫اس��ت‪ .‬واحدهایی با موتور‌های س��رعت‬ ‫متغیر برای کنترل س��رعت تنظیم‌شده در‬ ‫دسترس هستند‪ .‬ترموس��تات‌های اتاقی‬

‫آمپر تجاوز می‌کن��د‪ .‬تقریبا کلیه موتور‌ها‬

‫حت��ا هنگام��ی ک��ه ه��وای بی��رون‬

‫در جای��ی که کنترل خودکار س��رعت فن‬

‫روی فن‌کویل‌ها در آمریکا ‪ ،120 V‬تک‌فاز‬

‫پیش‌پردازش می‌شود‪ ،‬یک سیستم تخلیه‬

‫استفاده می‌ش��ود ترجیح داده می‌شوند ‌‪.‬‬

‫و با جریان ‪ 60‬هرتز هستند و سرعت‌های‬

‫آب حاص��ل از تقطیر باید برای فن‌کویل‌ها‬

‫ترموس��تات‌های هوای برگش��ت شاخص‬

‫چندگانه فن (معموال سه‌سرعته) با حالت‬

‫نصب ش��ود‪ .‬این عمل احتیاطی تضمین‬

‫مطمئنی از دمای اتاق را به‌هنگامی‌که فن‬

‫خاموش��ی را فراهم می‌آورن��د‪ .‬ولتاژ‌های‬

‫می‌کن��د که رطوبت تقطیرش��ده از هوا از‬

‫خاموش است‪ ،‬ارایه نمی‌دهد‪ .‬واحدهای‬

‫دیگر و خصوصیات ب��رق تغذیه می‌توانند‬

‫منابع غیرمنتظره مانند یک پنجره باز که‬

‫فن‌کویل مسکونی دارای کنترل سه‌سرعته‬

‫درنظر گرفته شوند که بستگی به موقعیت‬

‫سیستم تهویه را کنارگذر کرده است‪ ،‬تخلیه‬

‫فن به‌صورت دس��تی با دمای آب درحالت‬

‫دارد و باید قبل از تعیین مشخصات موتور‬

‫می‌ش��ود‪ .‬تش��تک‌های تخلیه برای کلیه‬

‫گرمایش و س��رمایش هستند که براساس‬

‫فن بررسی شوند‪.‬‬

‫واحدها یکپارچه هس��تند‪ .‬خطوط تخلیه‬

‫دمای بیرون برنامه‌ریزی می‌شوند‪ .‬کنترل‬

‫در طرح‌ری��زی م��دار سیم‌کش��ی‪،‬‬

‫تقطیر جهت پیش��گیری از مسدودش��دن‬

‫سرعت به‌صورت خاموش – روشن ناکارآمد‬

‫آیین‌نامه‌ه��ای الزم را بای��د درنظر گرفت‪.‬‬

‫با کثافات و دیگر مواد باید بزرگ‌تر درنظر‬

‫است به‌این دلیل که‪:‬‬

‫روش سیم‌کشی مرسوم‪ ،‬معموال مدار‌های‬

‫گرفته ش��وند و مس��یر تخلیه تقطیر باید‬

‫‪ .1‬تعوی��ض س��رعت باع��ث ایج��اد‬

‫الکتریک��ی جداگان��ه را ب��رای واحدهای‬

‫به‌طور دوره‌ای تمیز شوند‪ .‬تقطیر می‌تواند‬

‫سروصدایی می‌شود که از صوت ایجادشده‬

‫فن‌کویل فراهم می‌آورند و آنها را به مدارات‬

‫خارج از لوله‌کش��ی تخلیه اتفاق بیافتد که‬

‫در زمان روش��ن‌بودن پیوسته فن واضح‌تر‬

‫روشنایی متصل نمی‌کنند‪.‬‬

‫نیازمند این اس��ت که لوله‌ها عایق شوند‪.‬‬

‫است؛‬

‫مدار‌ه��ای الکتریک��ی جداگانه که به‬

‫بسیاری از قوانین ساختمانی سیستم‌هایی‬

‫‪ .2‬الگوی گردش ه��وا در داخل اتاق‬

‫یک تابل��وی مرکزی متصل ش��ده‌اند‪ ،‬به‬

‫که بدون لوله‌کش��ی تخلیه تقطیر هستند‬

‫به‌ص��ورت قابل‌توجه��ی تحت تاثی��ر قرار‬

‫سیستم مدیریت انرژی اجازه می‌دهند که‬

‫را به‌دلیل آس��یب و امکان رشد کپک در‬

‫می‌گیرد‪.‬‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 36‬شماره ‪48‬‬

‫مقاالت‬

‫پدیده کاویتاسیون و بررسی آثار‬ ‫تخریبی آن در پمپ‌ها‬

‫اکبر طلوعیان‪ ،‬عضو انجمن مهندسان مکانیک ایران و کارشناس مسئول شورای فنّ ی استان آذربایجان شرقی‬

‫آدرس پستی‪ :‬آذربایجان شرقی‪،‬تبریز‪ّ ،‬اول زعفرانیه‪ ،‬ساختمان شماره ‪ 2‬استانداری آذربایجان‌شرقی‪ ،‬معاونت امور عمرانی‬

‫قسمت دوم‬

‫پمپ‌های مح�وری و س�انتریفوژ‬ ‫و تاثی�ر پدی�ده کاویتاس�یون بر‬ ‫عملکرد آنها‬

‫پمپ‌های محوری پمپ‌هایی هس��تند‬

‫که دبی زیاد را در ِهد کم انتقال می‌دهند‬ ‫یعنی سرعت دورانی مخصوص زیاد دارند‬ ‫و چنی��ن اس��تنباط می‌گ��ردد ک��ه خطر‬ ‫کاویتاس��یون در آنها و عدد کاویتاس��یون‬ ‫ای��ن گونه پمپ‌ها نس��بت به ان��واع دیگر‬ ‫پمپ‌ها به‌مراتب بیش��تر باشد‪ .‬بروز پدیده‬ ‫کاویتاس��یون در پمپ‌های سانتریفوژ نیز‬ ‫اث��رات نامطلوب بر روی عملکرد این گونه‬ ‫پمپ‌ه��ا می‌گ��ذارد‪ .‬عملک��رد پمپ‌های‬ ‫س��انتریفوژ در حال��ت بحران��ی و ناپایدار‬ ‫می‌تواند سبب اختالل سیستم‌های مربوط‬ ‫گردد‪.‬‬ ‫در برخ��ی مواقع تعیی��ن علت دقیق‬ ‫عملک��رد ناپای��دار پمپ‪ ،‬ممکن نیس��ت‪.‬‬

‫فش��ار‪،‬حباب‌های تولید‌ش��ده‪ ،‬فش��رده‬

‫تلفن تماس‪09367218575 :‬‬

‫‪Email:akbar_toloian@Yahoo.com‬‬

‫● ●خـرابــ��ی گـذرگــاه‌ه��ای جریـ��ان‬

‫می‌شوند‪ .‬فشردگی حباب‌ها همراه با صدا‬

‫‪ Cavitation Dammage‬اف��ت ِهد‬

‫(مشابه صدای ضربه به بادکنک) و ایجاد‬

‫پمپ؛‬

‫لرزش می‌باشد‪.‬‬

‫● ●ایج��اد خوردگ��ی ‪ Errosion‬و‬

‫کاویتاس��یون یک خطر بالقوه است‪،‬‬

‫چاله‌دار‌ک��ردن ‪ Pitting‬قس��مت‌های‬

‫به‌خصوص هنگام��ی که پمپ در دورهای‬

‫فل��زی به‌س��بب عم��ل م��داوم‬

‫باال و یا در ظرفیت خیلی بیشتر و یا بسیار‬

‫س��اییدن‌هایی که ناش��ی از فروپاشی‬

‫کمت��ر از نقط��ه بهترین ب��ازده‪ ،‬کار کند‪.‬‬

‫حباب‌ها حاصل شده است؛‬

‫‌مدت‬ ‫پدیده کاویتاس��یون می‌تواند در دراز ّ‬

‫● ●ایجاد ضربات ارتعاشی و صدا ‪Noise‬‬

‫باع��ث تخریب س��ریع پمپ نیز گ��ردد‪ .‬از‬

‫در قس��مت‌هایی از پ��ره پمپ‪ ،‬وقتی‬

‫اثرات دیگر پدیده کاویتاس��یون بر عملکرد‬

‫که فش��ار هیدرودینامیکی واردش��ده‬

‫پمپ‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود‪:‬‬

‫بر س��طوح حباب‌ها تغیی��ر می‌یابد‪.‬‬

‫● ●تغیی��ر در الگ��وی جریان ب��ا کاهش‬

‫کاویتاس��یون ع�لاوه ب��ر خوردگی و‬

‫نتیجه بخش در خروجی (دبی جریان)‬

‫فرس��ایش باعث ارتعاش و س��‌رو‌صدا‬

‫و راندمان پمپ؛‬

‫(نوف��ه) می‌گ��ردد‪ .‬تولی��د ص��دا‬ ‫‪1‬‬

‫● ●خستگی ناش��ی از پدیده کاویتاسیون‬

‫می‌توان��د در نتیج��ه تغییرات فش��ار‬

‫در قطعات و احتمال شکستن پره‌های‬

‫هیدرودینامیکی س��یال باش��د‪ .‬برای‬

‫پمپ؛‬

‫مثال‪ ،‬میزان صدای ناشی از ترکیدن‬

‫جری��ان تورب��والن و یا ش��رایط غیرعادی‬ ‫جریان می‌تواند موجب لرزش‌های ش��دید‬ ‫و خارج‌ش��دن پمپ از مدار ش��ود‪ .‬یکی از‬ ‫دالیل اولیه لرزش‌های پمپ س��انتریفوژ‪،‬‬ ‫پدیده کاویتاس��یون اس��ت‪ .‬در اثر کاهش‬ ‫فش��ار س��یال‪ ،‬تبخیر اتفاق می‌افتد و در‬ ‫س��مت مکش پروان��ه‪ ،‬توده‌ه��ای حباب‬ ‫تولی��د و جهت تخلیه ب��ه خروجی پروانه‬ ‫ارس��ال و در ادام��ه مس��یر در اثر افزایش‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 37‬شماره ‪48‬‬

‫حباب‌ه��ای بخ��ار ت��ا ی��ک مگاهرتز‬ ‫اندازه‌گیری شده است‪.‬‬ ‫طراحی ب��رای بهترین عملکرد در یک‬ ‫طبقه‌بندی می‌بایس��ت تحت بررسی‌هایی‬

‫که روی منحنی‌های دبی نس��بت به ِهد‪،‬‬ ‫توان خروج��ی و راندم��ان صورت‌گرفته‪،‬‬ ‫اس��توار باش��د‪ .‬منحنی‌هایی ک��ه رابطه‬ ‫ِه��د تامینی و توان و راندم��ان پمپ را با‬

‫دبی نشان می‌دهد‪ ،‬بس��یار حائز اهمیت‬ ‫هستند؛ زیرا منحنی‌های مزبور اطالعات‬ ‫مفی��دی را راجع به عملک��رد بهینه پمپ‬ ‫ارایه می‌دهند‪ .‬کارب��رد پارامترهای اصلی‬ ‫پم��پ به ای��ن جهت حائز اهمیت اس��ت‬ ‫که ماکزیم��م راندمان تنه��ا وقتی مطرح‬ ‫می‌شود که پارامترها‪ ،‬اپتیمم مقدار خود‬ ‫را داشته باش��ند و پمپ بتواند در سرعت‬

‫نمایی از سیستم هواگیری پمپ‬

‫نمایی از سیستم هواگیری پمپ‬

‫مو ّف��ق ظاهر» ب��رای رفع این مش��کل و‬

‫‪NPSH/H‬‬

‫انتقال فش��ار انرژی از لوله حامل سیال به‬

‫فرمول ف��وق نتیجه تحلیل��ی معادله‬

‫لوله مکش ارایه ش��ده است‪ .‬این سیستم‬

‫برنول��ی (معادل��ه انرژی) اس��ت و فاکتور‬

‫وظیف��ه القاءکننده یا ابزارهای مش��ابه را‬

‫[‪ ،](Ha-H1)-Hv‬ب��ار مکش مثبت خالص‬

‫مزبور‪ ،‬انتقال انرژی فش��ار از لوله رانش به‬

‫‪ NPSH‬بار مکش مثب��ت خالص‪ِ H ،‬هد‬

‫ایفاء می‌کند‪ .‬به‌کارگیری سیستم هواگیری‬

‫(‪ )NPSH‬می‌باش��د‪ .‬در ای��ن فرم��ول‪،‬‬

‫طراحی کار کند‪.‬‬

‫لوله مکش را از طریق تعدادی نازل فراهم‬

‫تامینی پمپ که متناظر با انرژی کل است‬

‫می‌سازد‪ .‬با استفاده از این سیستم‪ ،‬وقتی‬

‫که توس��ط پمپ از خارج جذب می‌شود‪،‬‬

‫پمپ‌ه�ای س�انتریفوژ (گری�ز از‬ ‫مرک�ز) و بار مک�ش مثبت خالص‬ ‫(‪)NPSH‬‬

‫پمپ می‌تواند تحت ش��رایط کاویتاسیون‬

‫(‪ H1 ،)mw‬فش��ار مکش نسبی بر حسب‬

‫آزمایش‌ه��ای انجام‌یافت��ه توس��ط «دکتر‬

‫متر آب (‪ )mw‬و ‪ Hs‬فشار مطلق در محل‬

‫وقتی ‪( σ‬ضریب توما) برابر صفر است‪،‬‬

‫فشار مایع به فشار بخار رسیده و جوشیدن‬ ‫اتف��اق می‌افت��د‪ .‬پدیده کاویتاس��یون در‬ ‫پمپ‌های س��انتریفوژ هنگامی رخ می‌دهد‬ ‫که ِه��د خالص مثبت در قس��مت مکش‬

‫پم��پ از آنچه که ش��رکت س��ازنده پمپ‬ ‫پیشنهاد کرده است کمتر باشد‪.‬‬ ‫ب��ا وجود کثرت نوش��ته‌های موجود‪،‬‬ ‫ش��اید تصور ش��ود رابطه ‪ NPSH‬و پدیده‬ ‫کاویتاس��یون کامال درک ش��ده اس��ت؛‬ ‫درحالی‌که ‪ NPSH‬به‌خوبی شناخته نشده‬ ‫و به‌درس��تی به‌کار گرفته نمی‌ش��ود و این‬ ‫ام��ر باعث صرف هزین��ه زیاد جهت نصب‬ ‫سیس��تم‌های جدید و عملکرد نامطمئن‬ ‫تاسیس��ات مجهز به پمپ می‌گردد‪ .‬اخیرا‬ ‫راه‌حل ایده‌آلی در سیس��تم ابداعی «دکتر‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫که ِهد کافی برای پروانه پمپ مهیا باشد‪،‬‬

‫‪ Hv‬فش��ار بخار س��یال برحس��ب متر آب‬

‫جزئ��ی به‌کار خ��ود ادام��ه ده��د‪ .‬نتایج‬

‫متر آب (‪ Ha ،)mw‬فش��ار هوا برحس��ب‬

‫مو ّف��ق ظاه��ر» حاکی از آن اس��ت که در‬

‫مکش پمپ برحسب متر آب (‪ )mw‬است‪.‬‬

‫صورت هواگیری بهینه (بسته به اختالف‬

‫شکل و نس��بت ابعادی پروانه پمپ‌ها‬

‫س��طح آب) و به‌کارگیری ترکیب جدید در‬

‫متناس��ب با یک ش��اخص طراحی بدون‬

‫ساختار هندسی و فیزیکی پمپ‪ِ ،‬هد آن در‬

‫مقایسه با ِهد نهایی پمپ مشابهی که فاقد‬

‫ُبع��د به‌ن��ام س��رعت دوران��ی مخصوص‬

‫تغییر می‌کند‪ .‬سرعت دورانی مخصوص‪،‬‬

‫سیستم هواگیری اس��ت‪ ،‬به میزان ‪ 7‬الی‬

‫ش��اخصی ب��رای پیش‌بین��ی خصوصیات‬

‫‪ 20‬درصد افزای��ش می‌یابد؛ همچنین در‬

‫پمپ ب��وده و بر مبنای س��رعت چرخش‬

‫ای��ن روش راندمان نهایی پمپ بین ‪ 8‬الی‬

‫پروانه پمپ در هر دقیقه تعریف می‌ش��ود‪:‬‬

‫‪ 15‬درصد افزایش و متوس��ط صرفه‌جویی‬

‫پروانه‌ای که با مشخصات هندسی مشابه‬

‫در توان برق نیز به ‪16‬درصد می‌رسد‪.‬‬

‫قادر باشد در هر دقیقه یک گالن آب را با‬

‫‪ σ‬ضریب توما مشخص‌کننده ظرفیت‬

‫ِهد یک فوت به جریان درآورد‪ .‬آزمایش‌ها‬

‫مکش‪ ،‬حداکثر در نقط��ه بهره‌برداری نیز‬

‫نشان می‌دهد که نسبت ابعاد اصلی پروانه‬

‫هست‪ .‬شکل دیگر ضریب توما به شرح زیر‬

‫پمپ متناس��ب با مقدار س��رعت دورانی‬

‫است‪:‬‬

‫مخصوص به‌طور یکنواخت تغییر می‌کند‪.‬‬

‫= ‪σ=(Hs-Hv)/H=[(Ha-H1)-Hv]/H‬‬

‫در محاسبه س��رعت مخصوص باید کلیه‬

‫صفحه ‪ - 38‬شماره ‪48‬‬

‫مقادی��ر کارک��رد پمپ در نقط��ه بازدهی‬

‫بی��ن ‪ σc‬ضریب تومای بحرانی و س��رعت‬

‫مدنظر ق��رار گیرد‪ .‬طراح��ان پمپ از ‪Ns‬‬

‫برقرار است‪:‬‬

‫بهینه با حداکثر قطر و سرعت نامی پمپ‬

‫دورانی مخصوص پمپ‪ ،‬رابطه ریاضی زیر‬

‫به‌عنوان ابزاری ارزش��مند جهت بهبود و‬

‫‪σc=1.042×10-3(Ns)4/3‬‬

‫دورانی مخص��وص (‪ )Ns‬به‌عنوان یکی از‬

‫نتیج��ه گرفت ک��ه ‪ σ‬ضریب توم��ا (عدد‬

‫توس��عه پره‌ها اس��تفاده می‌کنند‪ .‬سرعت‬ ‫شاخص‌های مورد استفاده طراحان پمپ‬ ‫برای تشریح هندسه پره‌ها و نیز طبقه‌بندی‬

‫آنها براساس نوع طراحی و کاربردشان به‬ ‫کار م��ی‌رود‪ .‬الزم به‌ذک��ر اس��ت‪ ،‬ارزیابی‬

‫نس��بت‌های ابع��ادی پروانه ی��ک پمپ و‬ ‫مقایس��ه پروانه‌های مختل��ف با یکدیگر از‬ ‫طریق فرمول زیر قابل‌انجام است‪:‬‬ ‫‪)/H3/4‬‬

‫‪Ns = (N‬‬

‫در فرم��ول فوق‪ Ns ،‬س��رعت دورانی‬

‫مخص��وص پمپ (ع��دد ب��دون ُبعد)‪N ،‬‬

‫سرعت چرخش پروانه پمپ در هر دقیقه‪،‬‬ ‫‪ Q‬دبی جریان برحس��ب گالن بر دقیقه و‬

‫ب��ا عنایت ب��ه مراتب ف��وق می‌توان‬ ‫کاویتاسیون) رابطه مستقیم با توان ‪1/33‬‬ ‫سرعت دورانی مخصوص پمپ دارد‪.‬‬

‫تحلیل منحنی‌های دبی نسبت به‬ ‫ِهد‪،‬توان خروجی و راندمان‬ ‫بهتری��ن راندم��ان هیدرولیک��ی در‬

‫محوری) دارای سرعت دورانی مخصوص‬ ‫ب��اال خواهند ب��ود؛ لذا این‌گون��ه پمپ‌ها‬ ‫راندمان بیش��تری نس��بت به انواع دیگر‬ ‫پمپ‌ها دارند‪.‬‬ ‫آزمایش‌ه��ای تجرب��ی در ی��ک پروژه‬ ‫تخصصی نش��ان می‌دهد که همیشه برای‬ ‫یک س��رعت دورانی مخص��وص‪ ،‬یک نوع‬ ‫پمپ وجود دارد که دارای بهترین راندمان‬ ‫است؛ به‌عبارت دیگر‪ ،‬برای داشتن بهترین‬ ‫مش��خصات تجربی پمپ‪ ،‬یک دبی معین‬ ‫روی خ��ط ‪ Design Condition‬وج��ود‬ ‫دارد‪ .‬نتایج حاص��ل از آزمایش‌های مزبور‬

‫سرعت‌های مخصوص باال به‌دست می‌آید‬

‫ک��ه روی پمپ مح��وری ص��ورت گرفته‪،‬‬

‫در قس��مت‌های ورودی پم��پ به‌وج��ود‬

‫تامین��ی پمپ رفته‌رفت��ه کاهش می‌یابد؛‬

‫و افت راندمان در سرعت‌های مزبور عمدتا‬

‫ِ‬ ‫دبی‪،‬هد‬ ‫حاکی از آن اس��ت که با افزایش‬

‫می‌آید‪ .‬پمپ‌هایی که دب��ی زیاد را در ِهد‬

‫ول��ی کاه��ش ی��ا افزایش ت��وان خروجی‬

‫ک��م انتق��ال می‌دهند (مانن��د پمپ‌های‬

‫به‌ط��ور منظ��م اتف��اق نمی افت��د و دبی‬

‫‪ِ H‬هد پمپ برحس��ب فوت می‌باشد‪ .‬باید‬

‫درنظر داش��ت که حداکثر سرعت دورانی‬

‫پمپ‌ها به‌وس��یله بار مکش مثبت خالص‬

‫(‪ )NPSH‬تعیین می‌ش��ود‪ σ .‬ضریب توما‬ ‫(عدد کاویتاس��یون) تابع س��رعت دورانی‬

‫مخص��وص و راندم��ان و تع��داد پره‌های‬ ‫پمپ بوده و س��رعت دوران��ی مخصوص‬

‫نیز به‌نحوی تعریف ش��ده ک��ه در آن کلیه‬

‫ابعاد هندسی چرخ توربوماشین خیالی با‬ ‫پمپ مفروض مشابه است‪ .‬البته ‪ σ‬ضریب‬

‫توما یک ان��دازه بحرانی نیز دارد که آن را‬ ‫با نم��اد ‪ σc‬نمایش می‌دهن��د‪ σc .‬ضریب‬

‫تومای بحرانی زمانی به‌دس��ت می‌آید که‬ ‫کاویتاسیون تقریبا شروع شده و این مقدار‬

‫توسط آزمایش‌های عملی حاصل می‌شود‪.‬‬

‫کاویتاس��یون موقع��ی اتف��اق می‌افتد که‬ ‫ضریب توما کمتر از ضریب تومای بحرانی‬ ‫باشد؛ لذا کنترل این پدیده می‌تواند توسط‬

‫این پارامتر صورت پذیرد‪ .‬الزم به‌ذکر است‬

‫منحنی (‪« )NPSH-H‬بار مکش مثبت خالص نسبت به هد پمپ»‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫صفحه ‪ - 39‬شماره ‪48‬‬

‫اپتیم��م روی خ��ط ‪Design Condition‬‬

‫مثبت‌خال��ص‪ ،‬منحن��ی (‪ )NPSH-H‬با‬

‫● ●پایین‌آوردن دمای سیال‬

‫قرار دارد‪ .‬بررسی‌ها نشان می‌دهد سرعت‬

‫ش��یب تند حالت صع��ودی به‌خود گرفته‬

‫● ●عوض‌کردن پمپ یا پروانه‬

‫دورانی مخصوص اپتیمم با افزایش درجه‬ ‫پروان��ه پمپ (به‌عنوان مث��ال از ‪15‬درجه‬ ‫به ‪22‬درجه و یا ‪29‬درج��ه) افزایش یافته‬ ‫و دب��ی اپتیمم در دبی‌های باال به‌دس��ت‬ ‫می‌آید‪.‬‬ ‫بررسی‌ها نش��ان می‌دهد در اثر پدیده‬

‫کاویتاس��یون‪ ،‬س��ه درص��د اف��ت در ِهد‬ ‫‪ Head‬و ی��ک درص��د اف��ت در راندمان‬ ‫‪ Effeciency‬اتف��اق می‌افت��د‪ .‬با افزایش‬ ‫‪ NPSH‬بار مکش مثبت خالص‪ ،‬منحنی‬ ‫(‪ )NPSH-σ‬به‌حالت نزولی و شیب آن تا‬ ‫حدی تن��د بوده‪ ،‬ولی از ی��ک حد به بعد‬ ‫ش��یب منحنی مزبور حالت مالیم به‌خود‬ ‫می‌گیرد؛ همچنین ب��ا افزایش بار مکش‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬

‫ول��ی از یک مقدار معی��ن ‪ NPSH‬به بعد‬ ‫ش��یب منحنی مزبور نیز ش��دیدا کاهش‬ ‫می‌یابد‪.‬‬

‫روش‌ه�ای پیش�گیری و مقابل�ه‬ ‫ب�ا خس�ارت حباب�ی (پدی�ده‬ ‫کاویتاسیون) در پمپ‌ها‬

‫س��اده‌ترین راه ب��رای محدودک��ردن‬

‫پدیده کاویتاس��یون‪ ،‬افزایش فشار داخل‬ ‫پمپ نس��بت به فش��ار بخار سیال است‬ ‫و راه‌حل‌ه��ای ممک��ن درنظرگرفته برای‬ ‫کنترل این پدیده به شرح زیر می‌باشد‪:‬‬

‫● ●اضافه‌کردن بوستر پمپ‬ ‫● ●ایجاد تغیی��رات در طراح��ی پمپ‌ها‬ ‫برای به حداقل‌رساندن اختالف فشار‬ ‫هیدرودینامیکی در مسیر جریان‬ ‫● ●به‌کارب��ردن آلیاژه��ای مقاوم‌ت��ر در‬ ‫ساختار پمپ‌ها‬ ‫● ●ایجاد س��طح صاف در پره‌ها (سطوح‬ ‫ص��اف ب��رای جوانه‌زن��ی حباب‌ه��ا‬ ‫نامناسب است‪).‬‬ ‫● ●پوش��اندن اجزای فلزی با روکش‌های‬ ‫نرم مثل پالستیک‬ ‫● ●حفاظ��ت کات��دی (در ای��ن روش‬

‫● ●کاهش ارتفاع مکش‬

‫حباب‌های هیدروژن تشکیل شده روی‬

‫● ●کاهش افت در مکش‬

‫س��طح فلز مثل بالشتک هوا‪ ،‬ضربات‬

‫صفحه ‪ - 40‬شماره ‪48‬‬

‫ناشی از امواج شوک را جذب می‌کند‪).‬‬

‫نتیجه‌گیری‬

‫● ●معیاره��ای اصل��ی در تش��خیص‬ ‫پدی��ده کاویتاس��یون‪ ،‬اف��ت عملکرد‬ ‫پمپ و مش��اهده خوردگی به‌وس��یله‬ ‫سیستم‌های لیزری است‪.‬‬ ‫● ●ایجاد کاویتاسیون و ترکیدن حباب‌های‬ ‫ناش��ی از این پدیده‪ ،‬انرژی زیادی آزاد‬ ‫می‌کن��د که نتیجه آن‪ ،‬حرارت‪ ،‬انرژی‬ ‫منفی و فشار موضعی است‪.‬‬ ‫● ●عمر حباب‌ها بس��یار کوتاه و وضعیت‬ ‫پدی��ده کاویتاس��یون بس��یار ناپایدار‬ ‫است؛ ولی متالشی‌شدن حباب‌های‬ ‫کاویتاس��یون ممکن است فشاری به‬ ‫بزرگ��ی ‪ 100‬اتمس��فر را ایجاد کند و‬ ‫نی��روی به این بزرگی می‌تواند س��بب‬ ‫تغییر ش��کل پالستیکی در بسیاری از‬ ‫فلزات شود‪.‬‬ ‫● ●خسارت حبابی‪ ،‬ناشی از تاثیر هم‌زمان‬ ‫خوردگی و تنش‌های مکانیکی است؛‬ ‫لذا متالشی‌ش��دن حباب‌های بخار‪،‬‬ ‫پوسته‌های سطحی محافظ را از بین‬ ‫می‌برد‪.‬‬ ‫● ●در اثر پدیده کاویتاس��یون سه درصد‬ ‫اف��ت در ِه��د ‪ Head‬و ی��ک درص��د‬

‫افت در راندم��ان ‪ Effeciency‬اتفاق‬ ‫می‌افتد‪.‬‬ ‫● ●کنت��رل پدیده کاویتاس��یون می‌تواند‬ ‫توس��ط ضریب توما صورت گیرد؛ زیرا‬ ‫کاویتاس��یون موقعی اتف��اق می‌افتد‬ ‫که ‪ σ‬ضریب توم��ا کمتر از ‪ σc‬ضریب‬ ‫تومای بحرانی باشد‪.‬‬

‫● ●یکی از عوامل کاهش آب‌دهی و بازده‬ ‫پمپ‌ها‪ ،‬پدیده کاویتاسیون می‌باشد‪.‬‬ ‫این پدیده ممکن اس��ت در دراز‌مدت‬ ‫باعث تخریب سریع آنها گردد‪.‬‬

‫● ●بررسی‌ها نشان می‌دهد که دینامیک‬ ‫س��یالی فوران ب��ا تراکم‌پذیری لزجت‬ ‫سطحی سیال‪ ،‬ارتباط داشته و اندازه‬ ‫کمیت‌ه��ای ف��وق در رژی��م فیزیکی‬ ‫مختلف متفاوت می‌باشد‪.‬‬

‫منابع و مآخذ‬

‫‪ . 1‬تربیت‪ ،‬فیروز‪ ،‬هیدرولیک ایستگاه‌های‬ ‫پمپ��اژ‪ ،‬واحد نش��ر و ترجمه امور آب‬ ‫وزارت نیرو‪.1365 ،‬‬ ‫‪ . 2‬مارس‌جی فونتان��ا‪ ،‬نربرت دی گرین‪،‬‬ ‫مهندس��ی خوردگی‪ ،‬ترجم��ه احمد‬ ‫س��اعت چی‪ ،‬جهاد دانشگاهی واحد‬ ‫اصفهان‪.1365 ،‬‬ ‫‪ . 3‬طلوعیان‪ ،‬اکبر‪ ،‬کاویتاسیون در پمپ‬

‫محوری و تاثیر آن بر عملکرد آن (پروژه‬

‫تخصصی)‪ ،‬گروه آموزش��ی مهندسی‬ ‫مکانیک دانشکده ف ّنی دانشگاه تبریز‪،‬‬

‫‪.1377‬‬ ‫‪«www.‬‬

‫‪Pumps‬‬

‫‪4. World‬‬

‫‪Mechanics‬‬

‫‪5. Fluid‬‬

‫»‪worldpumps.com‬‬

‫‪(Eighth‬‬

‫‪Edition) by Victor L.Streeter and‬‬ ‫)‪E.Benjamin Wylie (Authors‬‬

‫‪Fluid‬‬

‫‪and‬‬

‫‪Mechanics‬‬

‫‪Engineering(Sixth‬‬

‫‪6. Fluid‬‬

‫‪Power‬‬

‫)‪Edition) by D.S.Kumar (Author‬‬

‫پی‌نوشت‪:‬‬

‫‪ . 1‬نوفه در اثر ترکیدن حباب‌ها هنگام واردشدن‬ ‫در ناحیه پرفش��ار ایجاد می‌شود و ارتعاشات‬ ‫ناش��ی از عدم تعادل و امواج ایجاد شده در‬ ‫هنگام وقوع کاویتاسیون اتفاق می‌افتد‪.‬‬

‫چیلــر جذبــی گازســوز‬