TCC Magazine editie 1-2021 by Inspired Publishing

ED ITIE 1 - 2021 - JA A R GA NG 1 1

doet ertoe

Interview met William Cortvriendt

Veerkracht

Ashwagandha Werkt ontspannend en draagt bij aan een geestelijke balans* ✓ Met Vitamine C en Zink die bijdragen aan de bescherming van cellen tegen oxidatieve schade en ondersteuning van het immuunsysteem.

✓ Vitamine C helpt de vermoeidheid te verminderen.

Kies voor

www.lamberts.nl

*Evaluatie gezondheidsclaims is lopende.

Over het herstel van onbegrepen lichamelijke klachten.

Pagina 35

Fris Het nieuwe jaar is ingeluid en de eerste editie van TCC Magazine ligt voor je. Aan het begin van een jaargang kijken we met een fris stel ogen naar het magazine. We verzamelen ideeën, maken lijstjes met interessante onderwerpen, kijken welke onderdelen we willen houden van het vorige jaar en welke niet en brengen dit alles samen in een nieuw jaar Therapeut, Coach & Counseling. De wereld staat helaas nog steeds op z’n kop. Desondanks is het belangrijk om met een frisse blik om ons heen te blijven kijken. Veel activiteiten zijn abrupt tot stilstand gekomen. Enerzijds is dat enorm jammer, maar anderzijds zorgt dat ervoor dat nieuwe initiatieven het daglicht gaan zien. Wij beginnen het jaar fris, nieuwsgierig en positief en hopen dit over te kunnen brengen met interessante artikelen die we voor je gaan vervaardigen.

Sacha van den Ende Hoofdredacteur

Therapeut, Coach en Counselor Magazine is een initiatief van:

Tot hier en niet verder!

Bosbaden

Verliefd maakt ontoerekeningsvatbaar.

De natuur bevat wijsheid.

Pagina 29

Pagina 56

TCC Magazine | 3

VOORWOORD

Het gevoel doet ertoe

Ondersteuning voor je immuunsysteem.*

Gebufferde Vitamine C Mangaan, Koper, Zink, OPC, L-Glutathion & Quercetine. *Op basis van de nutriënten vitamine C, koper en zink



Hoge dosering vitamine C als calcium/magnesium ascorbaat



De antioxidanten mangaan, zink en koper



Turbo voor de overige ingrediënten OPC



De krachtige nutriënten L-glutathion en quercetine

Vitakruid.nl

Inhoud 6 3

VOORWOORD

INHOUDSOPGAVE

INTERVIEW MET

INTERVIEW MET WILLIAM CORTVRIENDT

Resultaten met leefstijlveranderingen vaak verbluffend

JACQUELINE VAN VREDEN EN ANITA LAUMANN

WILLIAM CORTVRIENDT

LACTOFERRINE

NIEUWS

DE OUDERDOM & HOUVAST NKS

COLUMN ROSEGARDEN

COLUMN WILLEM PINKSTERBOER

VEERKRACHT

HET BEVUILDE NEST

AUTEUR EN KINDBEHARTIGER MARIËL ROELFSEMA IN DE SPOTLIGHT

BOSBADEN ALS INSTRUMENT BIJ COACHING IN DE NATUUR?

JOSÉ AL

SAMSARA

IN DE BOEKENKAST

NIEUWS

TOT HIER EN NIET VERDER!

ADVERTORIAL

FILOSOFIE VOOR DE KLEINTJES

WAT KLANK MET DE MENS KAN DOEN

BULLSEYE PUBLISHING

IN DE BOEKENKAST

HET GEVOEL DOET ERTOE

TPNET

SASKIA DE BRUIN

BESTE SPIRITUELE BOEK 2021

COLOFON

TCC Magazine | 5

Resultaten met

leefstijl

veranderingen vaak verbluffend

William Cortvriendt over zijn nieuwste boek Kankervrij

6 | TCC Magazine

INTERVIEW INTERVIEW

Nog niet zo heel lang geleden was in het nieuws dat kanker binnen enkele jaren een chronische ziekte zou worden. Alsof het om een compleet nieuw geluid ging. Echter, in de afgelopen decennia was al vaker te horen dat we kanker nu echt snel zouden overwinnen. Zelfs Amerikaanse presidenten voorspelden dat dit nog tijdens hun ambtstermijn zou gebeuren. Johnson opende die rij in de jaren 60 van de vorige eeuw. Nixon, Clinton, Bush jr. en Obama volgden hem met dezelfde overtuiging. Maar toch… Kanker lijkt eerder toe dan af te nemen. Niet-praktiserend arts en auteur William Cortvriendt presenteert in zijn nieuwste boek Kankervrij een staatje waaruit blijkt dat tussen 1990 en 2018 het aantal nieuwe kankerdiagnosen per jaar in Nederland meer dan verdubbeld is en ondertussen uitgegroeid tot doodsoorzaak nummer 1. Op enige afstand gevolgd door hart- en vaatziekten. De grote vraag die hem sinds tien jaar bezighoudt, is wat we in onze maatschappij zo verkeerd doen. Het antwoord denkt hij gevonden te hebben. We focussen te veel op verstoringen in het DNA en te weinig op stofwisselingsstoornissen als de reden voor het ontstaan van kanker en draaien zo oorzaak en gevolg om. Uitgedaagd William Cortvriendt is niet alleen bekend geworden door zijn boeken, maar ook door zijn zesdelige documentaire Hoe word je 100?, die omroep MAX eind 2016 op het scherm bracht. Daarin werd hij uitgedaagd om met een medisch team zes zieke mensen te behandelen met leefstijlveranderingen. De chronische aandoeningen die deze mensen hadden, waren uiteenlopend: overgewicht, obesitas, diabetes type 2, depressie, hart- en vaatziekten. De gemene deler was dat ze voortkwamen uit het metabool syndroom. De resultaten die de deelnemers aan het eind van het programma hadden behaald, waren verbluffend goed.

Database Toen de opnamen voor het programma begonnen, was William al een aantal jaren bezig met Kankervrij. Voor hem stond als een paal boven water dat niet alleen chronische aandoeningen, maar ook kanker voort kan komen uit een verkeerde leefstijl. Wat hij in dit boek ook degelijk onderbouwt, want hij heeft zich ervoor in een gigantische hoeveelheid wetenschappelijke onderzoeken en publicaties verdiept. Als hij tijdens het schrijfproces heel belangrijke studies tegenkwam, nam hij zelfs contact op met de onderzoekers om bepaalde gegevens nog helderder te krijgen. Uiteindelijk kon hij putten uit een database van zo’n 900 onderzoeken. Die had hij geleidelijk aan opgebouwd omdat hij ook voor eerdere boeken informatie had verzameld over kanker. Mathematische aanpak In het verleden was William onder meer medisch directeur van een farmaceutische multinational. Hij geloofde toen in een soort mathematische aanpak en dacht in moleculen om fouten in het lichaam te herstellen. Gedurende zijn professionele leven ging hij daar steeds genuanceerder en bescheidener over denken. William: ‘Geleidelijk ging ik me afvragen waarom sommige mensen ziek worden en andere gezond blijven. Dat bracht me heel veel inzichten over hoe we langer gezond kunnen blijven. De volgende vraag die zich aandiende, was waarom we in onze maatschappij vaak zo ongezond leven. Nog steeds neemt het aantal mensen dat kanker krijgt, toe. Op dit moment is het zo dat, als je uitgaat van een gezin van vier personen, de kans maar liefst 94% is dat ten minste één van hen kanker zal krijgen.’ Hij ontdekte dat de grootste boosdoener ons voedingspatroon is. ‘Helaas zit dat geheel ingebed in hoe de maatschappij functioneert. Als je ’s avonds laat klaar bent na een lange dag werken, heb je geen zin meer om nog een poos in de keuken te gaan staan. Dan zijn die diepvriespizza en de magnetron toch wel een gemakkelijke uitweg. Wil je gedragsverandering op dit gebied mogelijk maken, dan zou er ook veel in de maatschappij moeten veranderen en dat maakt het zo moeilijk.’

“Nog steeds neemt het aantal mensen dat kanker krijgt, toe. Hij ontdekte dat de grootste boosdoener ons voedings patroon is.” TCC Magazine | 7

Glucose William besteedt in zijn boek een heel hoofdstuk aan het Warburg-effect, genoemd naar de ontdekkingen van de Duitse fysioloog, arts en wetenschapper Otto Warburg. Die toonde aan dat de mitochondriën van kankercellen altijd beschadigd zijn als gevolg van een gestoorde energievoorziening. In tegenstelling tot gezonde cellen zetten kankercellen tijdens hun stofwisseling daardoor enorme hoeveelheden glucose om zonder zuurstof. Het is een vorm van fermentatie die heel inefficiënt is, die kankercellen voedt en verzuring en zuurstofradicalen stimuleert. Warburg ontving in 1931 voor zijn werk de Nobelprijs voor de geneeskunde. Helaas is er na die tijd weinig meer met zijn bevindingen gedaan. William verklaart dat als volgt: ‘Dat kankercellen gigantische hoeveelheden glucose nodig hebben, was een vinding van voor de Tweede Wereldoorlog. In die tijd wisten ze nog niet zo goed wat ze met dergelijke kennis aan moesten en wat de therapeutische voordelen zouden kunnen zijn. Komt bij dat in de nazitijd veel landen sowieso al geneigd waren om Duitse wetenschappers in een verdacht hoekje te zetten. Na de Tweede Wereldoorlog raakte Warburgs theorie nog verder in de vergetelheid door de sensationele ontdekking van het DNA. Weer later bleek het DNA van kankercellen bepaalde afwijkingen te vertonen en ontstond steeds meer inzicht in de veranderingen op dit moleculair niveau.

8 | TCC Magazine

Plafond Langzamerhand bleek de farmaceutische industrie in staat medicijnen te ontwikkelen om de processen te blokkeren waarbij vanuit de DNA-afwijkingen verkeerde eiwitten ontstonden. Dat bleek ontzettend lucratief. Ze konden veel geld voor hun middelen vragen en patiënten moesten ze jarenlang nemen. Dus de farmaceutische industrie ging zich op antikankermiddelen richten. Daar hebben veel kankerpatiënten baat bij gehad. Maar ondertussen beginnen de therapieën op dat gebied een beetje tegen hun plafond aan te lopen. We horen weliswaar dat we progressie in de strijd tegen kanker boeken, maar het Integraal Kankercentrum Nederland, het IKNL, stelde kortgeleden nog in een persbericht dat de prognose bij uitgezaaide kanker niet of nauwelijks is verbeterd. Zo raar vind ik dat bericht niet, want de geneeskunde houdt zich nog altijd vooral bezig met de genetische veranderingen van de cel. De door leefstijl veroorzaakte metabole afwijkingen die daaraan vooraf zijn gegaan, worden verwaarloosd. Ook dat is niet vreemd, want de farmaceutische industrie kan patent aanvragen op nieuwe moleculen die ze ontwikkelen. Onderzoek naar leefstijl levert geen geld op, dus wie wil daarin investeren? Dat betekent dat we op dat gebied nogal achterlopen. Er zijn wel onderzoeken, maar die zijn kleinschalig waardoor inzichten en definitieve conclusies lang op zich laten wachten.’

INTERVIEW

Curcumine Dat het mogelijk is dat hij met zijn boek conservatief ingestelde artsenbolwerken tegen zich in het harnas jaagt, calculeert William in. Hij ondervond al weerstand voordat het boek überhaupt was verschenen. Zo had hij als vaste columnist van het opinietijdschrift HP/de Tijd alvast een tipje van de sluier opgelicht. Hij besprak in zijn verhaal het antikankereffect van curcumine. Onmiddellijk ontving hij een hele kwaaie brief van de Vereniging Tegen Kwakzalverij. Ze schreven onder andere dat prof. Henk Timmerman al in de jaren tachtig van de vorige eeuw had aangetoond dat die stof helemaal niet door het lichaam wordt opgenomen. William reageerde hierop netjes met wat er sedert die tijd aan nieuw onderzoek over deze krachtige antioxidant is verschenen.

dieet of het Fasting Mimicking Diet. Je kan iemand naar een stresstherapeut sturen of aansporen meer te bewegen. Maar, niet elke kankerpatiënt is in staat om te gaan joggen, dus je hebt op maat gemaakte bewegingstherapie nodig. Chemotherapie kan al gauw tienduizenden euro’s kosten en dat is geen probleem. Maar een complementaire therapie van een paar duizend euro is dat vaak wel.’

Ketogeen Nadat zijn boek was verschenen, was het de Nederlandse Vereniging van Diëtisten die met een aantal vervelende opmerkingen kwam. Ze waren ontstemd over boekpassages waarin hij beschrijft dat het ketogeen dieet kankercellen als het ware uithongert omdat daarmee het aanbod van glucose sterk vermindert. Toch heeft William begrip voor de diëtistenvereniging. Hij heeft met enkele van haar leden gebeld, onder wie de voorzitster. Die gesprekken maakten hem duidelijk dat oncologische diëtisten voor maximaal drie uur betaald krijgen als de oncoloog een patiënt naar hen toestuurt. Iemand begeleiden met het ketogeen dieet kost namelijk veel en veel meer tijd dan die vastgestelde drie uur. Dat zou ze in de problemen brengen.

“William bespreekt in zijn boek veel belangrijke voedingsstoffen die een rol kunnen spelen bij de preventie en behandeling van kanker.”

Integraal Tegenover dergelijke negatieve reacties staan ook de vele positieve die William van collega-artsen ontving. Het tij begint zich dus ondanks alles toch de goede kant op te keren. Dat is ook te zien in enkele ziekenhuizen die leefstijladviezen een vast onderdeel hebben gemaakt van het oncologische behandelprotocol. William: ‘Dat zijn momenteel het Rijnstate in Arnhem en het Haga in Den Haag. Bovendien zijn diverse andere oncologische centra vergelijkbare programma’s voor complementaire behandelingen aan het ontwikkelen.’ Dat biedt perspectief, want je mag best aannemen dat artsen die integraal werken, openstaan voor nieuwe inzichten en verder kijken dan hun tijdens de artsenopleiding is verteld. Zo werkt het Radboud UMC samen met de Stichting Voeding Leeft, waar William vroeger deel uitmaakte van de Raad van Advies. Wel een probleem met complementaire therapie in ziekenhuizen is wie de kosten daarvan op zich neemt. William: ‘Je kan tegen een patiënt zeggen dat je hem of haar complementaire behandelingen aanraadt. Bijvoorbeeld met het ketogeen

Juichen Om dit te illustreren, vervolgt hij: ‘Op YouTube staat een filmpje ‘Hoe gaat het met John uit Hoe word ik 100?’. Die man was erg ziek toen hij begon aan het leefstijlverbeteringsprogramma van de televisieserie. Als sneeuw voor de

zon verdwenen zijn klachten en kon hij zonder medicijnen. Ik besloot met dit voorbeeld naar enkele ziektekostenverzekeraars te gaan. Ik ging ervan uit dat die zouden springen en juichen, want met deze aanpak zouden ze vele miljoenen euro’s kunnen besparen. Denk aan diabetespatiënten die zo ziek kunnen zijn dat hun voeten moeten worden geamputeerd en andere ellende. Maar wat bleek, niemand van die organisaties was geïnteresseerd. Ze kwamen met argumenten dat het misschien zou werken op de korte termijn, maar dat ze dan nog niet wisten wat er op lange termijn gebeurt. Wat onzin is, want diabetes keert gewoon om. Met deze complementaire therapie kan je veel geld besparen op de klassieke geneeskunde. Maar, ik realiseerde me gaandeweg dat dan ook de winst van de zorgaanbieders zou dalen. Dat willen ze natuurlijk niet. Zo kwam ik tot een ernstige conclusie: ziek zijn is big business en gezond zijn niet. Je bent daardoor misschien geneigd te denken dat bij zorgverzekeraars bandieten werken, maar dat is niet zo. Ik kan je uit ervaring vertellen dat die mensen net zo aardig zijn als jij en ik. Zij gaan ook naar het voetballen met hun kinderen. Alleen, je komt erachter dat hoewel het kapitalistische model ons veel goeds heeft gebracht, het niet in alle gevallen altijd goed werkt. Dit is daar een pregnant voorbeeld van.’

TCC Magazine | 9

NIEUW VAN EPIGENAR® ZUID-AMERIKAANSE KRUIDENTINCTUREN

NIEUW!

Met één van de grootste diversiteit ter wereld, is het Amazone-regenwoud een buitengewoon rijke bron van heilzame planten. De nieuwe kruidentincturen van Epigenar® worden voornamelijk bereid uit geselecteerde planten die al eeuwenlang worden gebruikt door de Indianen van Peru en Brazilië. Om materialen van de beste kwaliteit te verkrijgen, werken we nauw samen met ecologisch verantwoorde kruidenleveranciers en worden grondstoffen volgens strikte richtlijnen verwerkt. Wij bieden het beste van het regenwoud in praktisch toepasbare tincturen, waarbij de gekalibreerde druppelaar garant staat voor gemakkelijke afgifte. Neem contact met ons op voor een compleet productoverzicht van dit nieuwe assortiment. TS Health Products | Gelreweg 9 | 3843 AN Harderwijk | Info: 0341 - 46 21 46 | info@tshealthproducts.nl

INTERVIEW

Tijdens zijn televisieprogramma Hoe word ik 100 werkte William Cortvriendt samen met Tamara de Weijer die de Vereniging Arts en Leefstijl heeft opgericht, dieetpsychologe Heleen Ligtelijn en de cardiologe Janneke Wittekoek. Wie de serie heeft gemist, kan op YouTube en op de website Hoewordje100.nl/televisieserie nog verschillende fragmenten terugzien.

Omega 3 William bespreekt in zijn boek veel belangrijke voedingsstoffen die een rol kunnen spelen bij de preventie en behandeling van kanker. Omega 3-vetzuren is zo’n voedingsstof. ‘Er zijn onderzoeken gepubliceerd waarbij hoeveelheden van rond een gram per dag niet veel resultaat lieten zien. Opvolgende onderzoeken werkten met hogere doseringen, denk aan 2 à 3 gram. Dan treedt er wel een werking tegen kanker op.’ Voor preventie raadt William dan ook aan om regelmatig vette vis te eten. Toch is dat aan de andere kant ook wel vreemd, aangezien vis tegenwoordig vaak is vervuild. Een probleem dat William onderkent, maar de voordelen wegen toch zwaarder. Zeker als je vis eet die in het wild is gevangen. Ook is hij een sterke voorstander van suppletie met vitamine D. Complex Een ander onderwerp dat hij in zijn boek aansnijdt, zijn vaccinaties om HPV te voorkomen, het virus dat baarmoederhalskanker veroorzaakt. Als reactie op de opmerking dat de prik bij sommigen ernstige bijwerkingen veroorzaakte, zegt hij: ‘Het is lastig. Ik vind het fascinerend wat we in de afgelopen jaren hebben bereikt met vaccinatie. Met de DKTP-prik hebben we halverwege de vorige eeuw ervoor gezorgd dat generaties vanaf die tijd geen polio meer konden krijgen. Ik had een oom die tetanus heeft gehad. Een bacterie die een gif produceert waardoor je spieren zich gaan aanspannen zo hard ze maar kunnen. Ik heb dat één keer gezien en hoe dat eruit zag… het was een indrukwekkende ervaring. Gelukkig is mijn oom genezen. Maar dit soort vreselijke ziekten voorkomen we door inenting. Nu is het zo met vaccinatie dat het volledig of nagenoeg volledig veilig moet zijn omdat je niet één persoon die zelf ziek is, behandelt, maar een hele, gezonde populatie. Hoeveel gevallen met bijwerkingen accepteer je en hoeveel ziektegevallen voorkom je ermee? En stel dat iemand vijf jaar na een vaccinatie ineens hersenontsteking krijgt, hoe weet je dan dat de inenting de oorzaak is? Het is heel complex. Straks hebben we voor corona een vaccin. Als je die bij 10.000 mensen uittest terwijl er een serieuze bijwerking is van 1 op de 20.000, ga je die waarschijnlijk

niet vinden voordat je een hele bevolking massaal hebt ingeënt. Dat maakt het zo moeilijk en daarom moet je ook altijd kritisch tegenover vaccineren blijven.’ Nazorg Inmiddels heeft zijn uitgever William gevraagd om weer een boek te schrijven. Dat zal er ongetwijfeld komen, want William heeft al ideeën. Wel zal het even moeten wachten, want hij is nog bijna fulltime bezig met wat hij noemt de nazorg van Kankervrij. ‘Het is een boek waarmee ik twee heel belangrijke boodschappen wil overbrengen. Allereerst dat je door een aantal leefstijlaanpassingen het risico op kanker een stuk kleiner kan maken. En als tweede, wanneer je toch het ongelooflijk slechte nieuws krijgt dat je kanker hebt, dat je zelf heel veel maatregelen kunt doorvoeren waardoor je de kans vergroot dat je het gaat winnen van de ziekte. Je staat niet machteloos, je hebt wat in handen om terug te meppen.’

Kankervrij gaat in op wat kanker is en wat de onderliggende oorzaken zijn bij het ontstaan ervan. De gangbare verklaring is dat kanker voortkomt uit een genetisch defect. William Cortvriendt ziet het daarnaast als een stofwisselingsstoornis en ondersteunt die stelling met wetenschappelijk onderzoek dat lange tijd is genegeerd. In het boek geeft hij belangrijke handvatten voor wat je zelf kan doen om kanker te voorkomen. En als je het hebt, hoe je je vooruitzichten aanmerkelijk kan verbeteren.

www.kankervrij.nl

TCC Magazine | 11

PROVIFORM HOOGWAARDIGE VOEDINGSSUPPLEMENTEN

MULTIVITAMINEN

Effectiev e onderste uning voor jon g en oud

Multi Puur Compleet

Multi Puur Senior 50+

Multi Puur Haar Huid Nagel

Uitgebalanceerde zeer goed opneembare multi voor elke dag

Uitgebalanceerde zeer goed opneembare 50+ multi

Uitgebalanceerde krachtige samenstelling voor haar, huid en nagels

Biologisch actief vitamine B Complex

25 mcg natuurlijke vitamine D3 uit algen

Uitstekend opneembare mineralen

Met silica, hyaluronzuur, druivenpitextract 95%

Uitstekend opneembare mineralen

Ginkgo biloba extract en biologisch ashwaganda extract

Vitamine C als zuurvrij calciumascorbaat en magnesiumascorbaat 75 mcg vitamine K1+K2 en 25 mcg natuurlijke vitamine D3 uit algen Gestandaardiseerde ginseng en groene thee extracten Bio-actief co-enzym Q10 100% natuurlijke hulpstoffen Geschikt voor veganisten - glutenvrij

Enzymen betaïne en bromelaïne Bio-actief alfa liponzuur Hoge doseringen luteïne en zeaxanthine 30 mg Co-enzym Q10 en 25 mcg natuurlijke vitamine D3

Met granaatappel-, gember- en rozemarijn extract Biologisch actief vitamine B Complex Hoge dosering biotine - 2000 mcg Bio-actief alfa liponzuur Vitamine C als zuurvrije en zeer goed opneembare Ester-C® Uitstekend opneembare mineralen

Kleinere capsules om het slikken te vergemakkelijken

OptiMSM is de meest pure vorm

100% natuurlijke hulpstoffen

Geschikt voor vegetariërs - glutenvrij

100% natuurlijke hulpstoffen

EEN NATUURLIJKE KEUZE VOOR PURE KWALITEIT Voor meer informatie kijk op www.proviform.nl

DOSSIER

Lactoferrine Lactoferrine is een ijzerbindend eiwit (glycoproteïne) dat in het menselijk lichaam voorkomt. De naam lactoferrine verwijst naar de bron waarin de stof voor het eerst is aangetoond (koemelk) en het vermogen om vrije ijzerionen krachtig te binden over een groot bereik van pH-waarden. IJzer dient als voedingsbron voor micro-organismen; door de ijzerbindende capaciteit van lactoferrine ondersteunt het de barrières bij het beschermen tegen deze schadelijke organismen. Lactoferrine ondersteunt de weerstand en kan worden ingezet ter preventie van en als aanvullende behandeling op infectieziekten. Zo is lactoferrine bijvoorbeeld effectief ingezet bij luchtweginfecties, maagzweren, maagdarminfecties, keelontstekingen, griep en huidinfecties. Bovendien heeft lactoferrine een rol in het reguleren van de ijzerhomeostase, wat de ijzerstatus verbetert. Lactoferrine komt van nature in hoge concentraties voor in moedermelk en wordt aangemaakt in het lichaam als reactie op intensieve beweging. Suppletie van lactoferrine kan de uitkomst bieden als aanvulling gewenst is, bijvoorbeeld ter ondersteuning van het immuunsysteem.

WERKINGSMECHANISME EN FUNCTIE

De krachtige antimicrobiële activiteit van lactoferrine tegen een groot aantal bacteriën, virussen, gisten, schimmels en parasieten is goed gedocumenteerd. Mechanismen die ten grondslag liggen aan de antimicrobiële werking van lactoferrine, lijken het resultaat van zowel directe (bacteriostatische en/of bactericide) als indirecte (immunomodulerende) effecten (Drago-Serrano, 2017).

AANMAAK, AANVOER EN BRONNEN Van nature is lactoferrine in een hoge concentratie aanwezig in (humaan) colostrum en moedermelk. Daarnaast komt lactoferrine in een lage concentratie ook op verschillende andere plaatsen in het menselijk lichaam voor: in neutrofiele granulocyten (witte bloedcellen) en in (exocriene) secreties, zoals zweet, traanvocht, speeksel, gal, pancreassap, urine, zaadvloeistof, vaginaal slijm en slijm in de neusholte, luchtwegen en het maagdarmkanaal (Park, 2011; González-Chávez, 2009; Lönnerdal, 2009; Tomita, 2009). Er zijn voorzichtige aanwijzingen dat lichaamsbeweging de productie van lactoferrine in het lichaam verhoogt (Inoue, 2004; Gillum, 2014; West, 2010).

“Van nature is lactoferrine in een hoge concentratie aanwezig in (humaan) colostrum en moedermelk.”

Lactoferrine is een waardevol component van de (aangeboren, niet-specifieke) eerstelijns verdediging tegen pathogene micro-organismen die het lichaam via de slijmvliezen proberen binnen te dringen. Daarbij heeft lactoferrine de taak het ontstekingsproces te beperken, weefselschade te beperken en systemische ontsteking te voorkomen (González-Chávez, 2009; Kruzel, 2007; Tomita, 2009; Wakayabashi, 2003). Het multifunctionele eiwit heeft onder meer de volgende functies: • Bacteriostatische en bactericide activiteit • Antivirale activiteit • Antimycotische en antiparasitaire activiteit • Versterking immuunsysteem • Anti-allergische activiteit • Antioxidant activiteit • Bevordering gezonde darmflora • Stimulering weefselregeneratie

Aanmaak in de borstklier Lactoferrine wordt onder andere aangemaakt in de borstklier en is daarom in hoge mate aanwezig in colostrum en moedermelk. De stof draagt waarschijnlijk bij aan de ondersteuning van het immuunsysteem van pasgeboren baby’s (Drago-Serrano, 2017). De hoeveelheid lactoferrine in (humaan) colostrum is 7 gram per liter en de hoeveelheid lactoferrine in moedermelk is 1 tot 2 gram per liter. Ter vergelijking: koemelk bevat maar 0,2 gram lactoferrine per liter (González-Chávez, 2009; Lönnerdal. 2009; Park, 2011; Tomita, 2009). Lactoferrine vormt ongeveer 30% van het totale eiwitgehalte in colostrum en ongeveer 15% van het totale eiwitgehalte in moedermelk (Lönnerdal, 1995). Normaal gesproken krijgt de mens dus alleen in de periode na de geboorte significante hoeveelheden lactoferrine binnen met de borstvoeding. Exocriene secreties Lactoferrine komt in een lage concentratie ook in (exocriene) secreties voor, zoals zweet, traanvocht, speeksel, gal, pancreassap, urine, zaadvloeistof, vaginaal slijm en slijm in de neusholte, luchtwegen en het maagdarmkanaal (Park,

TCC Magazine | 13

belangrijke route is, waarlangs lactoferrine wordt opgenomen door cellen (Jiang, 2011). In het menselijk lichaam zijn lactoferrinereceptoren geïdentificeerd in de darmen, in de hersenen, op verschillende witte bloedcellen, op bloedplaatjes en op bepaalde bacteriën (Drago-Serrano, 2017). Lactoferrinereceptoren in de maagdarmcellen spelen een rol bij het vergemakkelijken van ijzerabsorptie en het versterken van het immuunsysteem. Daarenboven remt lactoferrine de aggregatie van bloedplaatjes, verbetert het de sterkte van collageen en stimuleert het mitogenese van osteoblasten (Lönnerdal, 2016; Suzuki, 2005). De interactie van lactoferrine met receptoren op bacteriën veroorzaken een bacteriostatische of bactericide activiteit. De bacteriostatische activiteit van lactoferrine is het gevolg van het wegvangen van ijzerdeeltjes (Fe3+) uit de omgeving, waardoor bacteriën sterk worden geremd in hun groei en de expressie van virulente factoren (Drago-Serrano, 2017; González-Chávez, 2009; Jenssen, 2009; Kruzel, 2007; Lönnerdal, 1995; Lönnerdal, 2009; Marshall, 2004). Bacteriën hebben namelijk ijzer nodig om te kunnen groeien en vermenigvuldigen, en om zich te beschermen tegen het immuunsysteem van ons lichaam (Bullen, 2005). De bactericide activiteit wordt toegeschreven aan de directe interactie van lactoferrine met de buitenkant van de bacterie: door te binden aan lipopolysacharide (LPS) richt lactoferrine ernstige schade (cellysis) toe aan de buitenste membraan van gramnegatieve bacteriën. (DragoSerrano, 2017; González-Chávez, 2009; Jenssen, 2009; Lönnerdal, 1995). 2011; González-Chávez, 2009; Lönnerdal, 2009; Tomita, 2009). Ook hier draagt de stof bij aan het versterken van het immuunsysteem van pasgeboren baby’s door de krachtige antimicrobiële activiteit tegen diverse pathogenen (Drago-Serrano, 2017; Jenssen, 2009). Witte bloedcellen Ten slotte wordt lactoferrine aangemaakt door bepaalde witte bloedcellen (neutrofiele granulocyten). Deze witte bloedcellen slaan lactoferrine op en geven het af op plaatsen van infectie. Zo komt lactoferrine bijvoorbeeld in bloedplasma en ontlasting terecht (Drago-Serrano, 2017). Lactoferrine in levensmiddelen Naast het door het lichaam zelfgeproduceerde lactoferrine is het mogelijk om aanvullend lactoferrine in te nemen (Marshall, 2004). De stof wordt dan gewonnen uit koemelk en vervolgens toegevoegd aan levensmiddelen en in lichaamsverzorgende producten.

STOFWISSELING Opname en distributie van lactoferrine Onderzoek suggereert dat de lactoferrinereceptor een

14 | TCC Magazine

Uitscheiding van lactoferrine Onderzoek van Wang (2017a) laat zien dat lactoferrine bijna volledig wordt afgebroken door proteolyse in de maag. Lactoferrine verliest meer dan 80% van het ijzerbinded vermogen en ongeveer 12% van de antioxidatieve activiteit na spijsvertering in de maag (David-Birman, 2013; Furlund, 2012; Wang, 2017a). Een dubbelblind gerandomiseerd cross-overonderzoek toonde een hogere concentratie lactoferrine in de ontlasting van mannen die lactoferrinesupplementen met een beschermende laag (InterferrinTM) ingenomen hadden (Dix, 2018). Deze resultaten suggereren dat lactoferrinesupplementen een beschermende laag nodig hebben om voortijdige afbraak te voorkomen en ervoor te zorgen dat de stof het darmstelsel in een structureel en functioneel intacte vorm bereikt (Bokkhim, 2016; Kanwar, 2012; Wang, 2017b).

BEHOEFTE EN TEKORTEN Het is moeilijk om algemeen geldende aanbevelingen te doen voor de behoefte aan lactoferrine. In het hoofdstuk ‘Doseringen’ wordt verder ingegaan op welke doseringen mogelijk gebruikt kunnen worden.

DOSSIER

SUPPLETIE Het is mogelijk om om supplementen met lactoferrine te gebruiken als aanvulling op het door het lichaam zelfgeproduceerde lactoferrine en lactoferrine in voedingsmiddelen. Supplementen met lactoferrine zijn bedoeld voor orale inname en kunnen ook gebruikt worden om bij monden keelinfecties de mond mee te spoelen of om mee te gorgelen (Ajello, 2002). In de wetenschappelijke literatuur zijn ook andere manieren beschreven om lactoferrine op de gewenste plek te krijgen (intraveneuze of lokale injectie, uitwendig in een zalfbasis, in de vorm van inhalatievloeistof of vaginale douche). Volgens de richtlijnen van Novel Food (Europese Unie) en GRAS (Verenigde Staten) spreken we van hoogwaardige suppletie als er sprake is van tenminste 95% zuivere lactoferrine op het totale gehalte eiwitten (Wakabayashi, 2018).

TOEPASSINGEN Voedingssupplementen met lactoferrine worden ingezet: • Ter preventie van infectieziekten (virussen, bacteriën, schimmels, parasieten) bij gezonde mensen en opportunistische infecties bij mensen met een (sterk) verminderde afweer; • Als aanvullende behandeling van acute, chronische en terugkerende infectieziekten (maagzweer, maagdarminfecties, keelontsteking, luchtweginfecties, virusinfecties zoals het coronavirus en griep, huidinfecties waaronder tinea corporis, HIV, hepatitis) en chronische ontstekingsziekten, onder meer in het maagdarmkanaal; • Ter verbetering van de ijzerstatus en ijzerhomeostase; • Ter preventie van de weerstand van ouderen bij wie de lactoferrinesynthese is afgenomen; • Ter preventie van orale en intestinale dysbiose; • Ter behandeling van allergieën; • Ter verlichting van psychologische stress. Wetenschappelijke onderbouwing Hoewel lactoferrine verschillende toepassingen kent en er duidelijke verbanden zijn gelegd tussen lactoferrine en bepaalde aandoeningen, is er in andere gevallen (nog) niet van een aantoonbaar oorzakelijk verband te spreken. Wel zijn er dan vaak aanwijzingen dat er een verband zou kunnen zijn, al is er meer onderzoek nodig om dit te bevestigen. Bacteriostatische en bactericide activiteit Lactoferrine heeft het een krachtige bacteriostatische en bactericide activiteit tegen grampositieve en gramnegatieve bacteriën, waaronder Helicobacter sp., Staphylococcus sp., Streptococcus sp., Escherichia coli, Salmonella sp., Shigella dysenteriae, Listeria monocytogenes, Bacillus sp., Clostridium sp., Legionella pneumoniae, Haemophilus influenzae, Klebsiella pneumoniae,

Pseudomonas aeruginosa, Enterobacter sp., Micrococcus sp., Vibrio sp., Shigella, Proteus vulgaris. Dit is veelvuldig aangetoond in in-vitro- en in-vivo-studies. Een andere belangrijke bevinding is dat lactoferrine het antimicrobiële effect verhoogt van natuurlijke antibacteriële stoffen, antibiotica en andere medicijnen (Drago-Serrano, 2017; González-Chávez, 2009; Kruzel, 2017; Wakayabashi, 2003). Lactoferrine heeft het vermogen om de aanhechting van bacteriën aan gastheercellen te voorkomen. Vooral bij chronische infecties hebben bacteriën de neiging een biofilm te vormen (een georganiseerde, sterk klevende laag bacteriën op een slijmvliesoppervlak), waardoor ze heel lastig te bestrijden zijn. Zo krijgen patiënten met cystische fibrose bijvoorbeeld te maken met biofilms van Pseudomonas aeruginosa bacteriën. Lactoferrine remt (door het wegvangen van ijzer) de vorming van biofilms van P. aeruginosa in een veel lagere concentratie dan welke nodig is om de bacteriën in hun groei te remmen of te doden (DragoSerrano, 2017; González-Chávez, 2009; Lönnerdal, 1995; Jenssen, 2009). In dieronderzoek is de werkzaamheid van lactoferrine aangetoond bij een maaginfectie met Helicobacter pylori, systemische infectie met Staphylococcus aureus en urineweginfectie met Escherichia coli (Drago-Serrano, 2017; Kruzel, 2017; Tomita, 2009; Wang, 2001). In humane studies is geconstateerd dat lactoferrine kolonisatie van de maagwand door Helicobacter pylori remt; tevens verhoogt lactoferrine de effectiviteit van de tripeltherapie (twee antibiotica en een maagzuurremmer) (Di Mario, 2003; Di Mario, 2003; Jennsen, 2009; Mulder, 2008; Okuda, 2005). De tripeltherapie verjaagde de helicobacterbacterie bij 71 tot 77% van de proefpersonen. De combinatie van tripeltherapie met lactoferrine zorgde voor 100% verjaging van de bacterie (Di Mario, 2003). Okuda (2005) toonde aan dat een dosering van dagelijks 200 mg effectief kan worden ingezet bij helicobacterbacterie infecties (Okuda, 2005). Een ander onderzoek toonde een vermindering van het aantal Groep A streptokokken-bacteriën in de tonsilmonsters bij kinderen die behandeld werden met zowel het antibioticum erytromycine als met lactoferrine (driemaal daags 100 mg) (Ajello, 2002).

“Lactoferrinereceptoren in de maagdarmcellen spelen een rol bij het vergemakkelijken van ijzerabsorptie en het versterken van het immuunsysteem.”

CONTRA-INDICATIES Er zijn geen contra-indicaties bekend voor lactoferrine. Dosering Doseringen van 100 - 300 mg lactoferrine per dag zijn

TCC Magazine | 15

Het samenspel tussen hersenen en immuunsysteem

ACTUELE KENNIS EN NIEUWE INZICHTEN: Een adequate werking van het immuunsysteem is in deze tijd van COVID-19 een veelbesproken onderwerp. De wisselwerking tussen brein en immuunsysteem is essentieel voor onze gezondheid. Op onze thema-pagina Brein & Immuunsysteem leert u: - Hoe de interactie en wederzijdse beïnvloeding tussen deze systemen werkt. - Welke invloed dat heeft op onze gezondheid en met name op de werking van ons immuunsysteem. - Hoe u aandoeningen en ziektebeelden oplost die het gevolg zijn van een verstoorde wisselwerking. Bekijk ons actuele programma van publicaties, bijeenkomsten, webinars en opleidingen op naturafoundation.nl/origins-of-the-brain

DOSSIER

gebruikelijk (Mulder, 2008; Williams, 2003). Lactoferrine wordt in de praktijk vaak als hooggedoseerde kuur ingezet bij acute infecties of laaggradige ontstekingen (LGI), waarbij doseringen van 2000 – 2500 mg per dag effectief blijken te zijn. Hogere doseringen kunnen ook worden ingezet tijdens therapeutische trajecten.

VEILIGHEID Runderlactoferrine is tot 12 maanden veilig te gebruiken. Hogere doseringen zijn waarschijnlijk veilig: borstgevoede zuigelingen hebben maandenlang een inname van 1 tot 2 gram lactoferrine per dag (Iigo, 2009). Er is onvoldoende betrouwbare informatie beschikbaar over de veiligheid van lactoferrine bij medicinaal gebruik tijdens zwangerschap of borstvoeding (Therapeutic Research Center, 2019).

BIJWERKINGEN Bij orale inname worden lactoferrine (humaan of uit koemelk) over het algemeen goed getolereerd. In sommige gevallen is er sprake van diarree. Bij hogere doseringen (7,2 gram per dag) zijn huiduitslag, anorexia, vermoeidheid, koude rillingen en constipatie gemeld (Therapeutic Research Center, 2019).

INTERACTIES Ongunstige interacties met voedingsmiddelen of medicijnen zijn niet beschreven.

SYNERGISME Lactoferrine heeft een gunstig additief of synergetisch effect in combinatie met antibiotica, antivirale medicijnen, antimycotica, antiparasitaire medicijnen, bepaalde probiotische bacteriën en vitaminen en mineralen. Lactoferrine verhoogt het antimicrobiële effect van natuurlijke antibacteriële stoffen, antibiotica en andere medicijnen (Drago-Serrano, 2017; González-Chávez, 2009; Kruzel, 2017; Wakayabashi, 2003). Zo heeft lactoferrine een synergetische antivirale activiteit in combinatie met zidovudine (tegen HIV-1), cidofovir (tegen het cytomegalovirus), acyclovir (tegen herpes simplex type 1 en 2) en interferon en ribavirin (tegen hepatitis C virus) (GonzálezChávez, 2009; Jenssen, 2009; Kaito, 2007; Wakabayashi, 2014; Zuccotti, 2006). Onderzoek bij kinderen heeft aangetoond dat driemaal daags gorgelen met 100 mg lactoferrine in combinatie met orale inname van het antibioticum erytromycine (driemaal daags 500 mg) effectief is tegen invasieve GAS-infecties (Ajello, 2002). Een ander onderzoek toonde dat lactoferrine (tweemaal daags 200 mg, oraal) een effectieve aanvulling is op een zevendaagse tripeltherapie (tweemaal daags 20 mg esomeprazol, 500 mg clarithromycine en 500 mg tinidazol) voor de behandeling van een Helicobactor pylori-infectie (Di Mario, 2003). Bij kinderen is lactoferrine aangetoond effectief ter aanvulling op antiretrovirale therapie bij HIV-1. De kinderen kregen dagelijks 3000 mg lactoferrine toegediend (Zuccotti 2006) Recent onderzoek toont aan dat lactoferrine (100 mg) een synergetische effect heeft met vitamine E (11 IE) en zink (5 mg) bij de behandeling van acne. De combinatie zorgde voor een significante afname van jeugdpuistjes, zwartkoppuistjes en ontstoken puistjes bij de onderzoeksgroep in vergelijking met de placebogroep (Chan, 2017). In-vitro-onderzoek toonde aan dat lactoferrine de groei van bepaalde probiotische stammen bevordert, waaronder Bifidobacterium breve, Lactobacillus coryniformis, L. delbrueckii, L. acidophilus, B. angulatum, B. catenulatum, Pediococcus pentosaceus, L. rhamnosus en L. paracasei. Mogelijk geven deze resultaten inzicht in de synergie tussen lactoferrine en specifieke probiotica (Chen, 2017; Vega-Bautista, 2019). Ten slotte zorgde de combinatie van een lage dosering lactoferrine (30 mg per kg) en en l-arginine (30 tot 100mg per kg) voor significante verlichting van psychologische stress bij ratten (Kamemori, 2004).

Referenties kunnen opgevraagd worden bij de redactie. Dit artikel wordt mogelijk gemaakt door Natura Foundation: www.naturafoundation.nl

TCC Magazine | 17

Obesitas en armoede verhinderen verdere afname babysterfte De afname van babysterfte in Nederland stagneert. Dat komt onder meer doordat zwangeren steeds vaker obesitas hebben, maar ook door armoede en sociale achterstanden. Dit blijkt uit onderzoek van het RIVM. De afgelopen jaren is er veel aan gedaan om de babysterfte terug te dringen. In vergelijking met ons omringende landen was deze hoog. Tussen 2008 en 2015 nam de babysterfte flink af. Sinds 2015 stagneert deze ontwikkeling. Het RIVM heeft in zijn onderzoek een aantal risicofactoren weten te duiden. Zo is er een toename van obesitas onder vrouwen tussen 25 en 45 jaar en zijn er meer geboortes in de groep vrouwen uit Azië en Afrika, onder wie asielzoekers en statushouders. Ook de toename in het aantal eenlingen geboren met behulp van IVF lijkt een risicofactor te zijn. HTTPS://WWW.SKIPR.NL/NIEUWS/OBESITAS-EN-ARMOEDE-VOORKOMEN-DAT-BABYSTERFTE-VERDER-AFNEEMT/

Therapie met dieren: de klik tussen dieren en kinderen met Down en autisme Dieren worden steeds vaker, en met succes, ingezet bij behandeling van kinderen met een verstandelijke beperking. Maar hoe zit het met de wetenschappelijke onderbouwing? En hoe is dat succes te verklaren? Promovendus Richard Griffioen inventariseerde de bestaande onderzoeken naar dierondersteunde therapie bij kinderen met Down en autisme en deed zelf onderzoek. Het onderzoek van Griffioen richt zich specifiek op de invloed van dierondersteunde therapie op de ontwikkeling van kinderen met het syndroom van Down (DS) en kinderen met een autismespectrumstoornis (ASD). Hij heeft onderzocht of de theoretische begrippen van afstemming en gedragssynchronisatie als overkoepelend begrip het effect van dierondersteunde therapieën zouden kunnen verklaren. HTTPS://WWW.OU.NL/-/DE-KLIK-TUSSEN-DIEREN-ENKINDEREN-MET-DOWN-EN-AUTISME

18 | TCC Magazine

NIEUWS

Onderzoek moet afbouw antidepressiva verbeteren Hoe bouw je het gebruik van antidepressiva veilig af en zonder al te grote problemen? Dat is een vraag die veel patiënten en behandelaars bezighoudt. Met de subsidie van ZonMw van anderhalf miljoen euro gaan Amsterdam UMC en Radboudumc hiernaar onderzoek doen. Dit TAPER-AD onderzoek is wereldwijd de eerste grote studie die twee methodes van afbouwen met elkaar vergelijkt. Onderzoeker en psychiater Christiaan Vinkers, Amsterdam UMC: “Veel patiënten stoppen op een gegeven moment met hun antidepressivum. Bijvoorbeeld omdat het al een tijd goed gaat of omdat ze last hebben van bijwerkingen”. Medeonderzoeker en psychiater Eric Ruhé, Radboudumc voegt toe: “Er is nauwelijks onderzoek gedaan hoe stoppen het beste kan. Dat is eigenlijk best vreemd als je bedenkt hoeveel mensen deze medicatie gebruiken.” HTTPS://WWW.ZONMW.NL/NL/ONDERZOEK-RESULTATEN/DOELMATIGHEIDSONDERZOEK/PROGRAMMAS/PROJECT-DETAIL/ GOED-GEBRUIK-GENEESMIDDELEN/NETHERLANDS-STUDY-OF-OPTIMAL-PERSONALIZED-ANTIDEPRESSANT-USE-OPERA/

Meer aandacht nodig voor relatie slapeloosheid en ADHD

Symptomen van slapeloosheid versterken het negatieve effect van ADHD-symptomen op de psychische gezondheid en productiviteit van volwassenen, blijkt uit nieuw onderzoek van PsyQ Kenniscentrum ADHD en het Trimbos-instituut. Zowel bij de screening van patiënten als bij de behandeling zou daarom meer aandacht moeten zijn voor deze wisselwerking tussen ADHD en slapeloosheid. Dat volwassenen met ADHD vaak last hebben van slapeloosheid (insomnia) was al bekend. Het onderzoek richtte zich op de effecten van het tegelijkertijd vóórkomen van symptomen van ADHD en slapeloosheid. Slapeloosheid bleek het negatieve effect van ADHD-symptomen op de psychische gezondheid en productiviteit van volwassenen te versterken. Dit gold voor beide typen ADHDsymptomen, namelijk aandachtstekort en hyperactiviteit, en kon niet verklaard worden door de aanwezigheid van andere psychische aandoeningen. HTTPS://WWW.TRIMBOS.NL/ACTUEEL/NIEUWS/BERICHT/ MEER-AANDACHT-NODIG-VOOR-RELATIE-SLAPELOOSHEID-EN-ADHD

TCC Magazine | 19

Transformeer met IEMT!

O Be -con oo fo rd rm eli g ng ea cu ccr rsi ed ste ite n 9 erd +

Welzijn Stressreductie Preventie burn-out Traumabehandeling Persoonlijke groei

Transformeer als mens én als professional! Wil jij verlichting brengen bij je cliënten met een innovatieve methodiek? Dat kan sneller en effectiever dan je ooit had durven dromen! In een 5daagse IEMT-training leer je hoe je emoties, overtuigingen en ervaringen gebruikt als ingang voor transformatie. Tijdens de training: Ga je de diepte in met zachtheid, zonder dat je je verhaal hoeft te vertellen. Laat je zelf je eigen vervelende emoties, herinneringen en stress los. Ontdek je hoe je identiteit hierdoor een upgrade krijgt. Nieuwsgierig? Lees meer op www.iemt-training.nl. Kom IEMT zelf ervaren tijdens een gratis kennismakingsworkshop. Of duik meteen in het diepe en meld je aan.

COLUMN

Maskers in mijn praktijk In openbare ruimtes dragen we tegenwoordig mondkapjes om onszelf, elkaar en de maatschappij te beschermen tegen de gevolgen van het telkens opnieuw om zich heen grijpende coronavirus. Een jaar geleden was dat ondenkbaar, maar nu is het al bijna normaal. Door zo’n mondkapje te dragen en afstand van elkaar te houden, houden we de gezondheidzorg en daarmee de maatschappij zoveel mogelijk overeind. Hoewel ik die toegenomen afstand en het dragen van zo’n kapje onplezierig vind, doe ik wat er van me gevraagd wordt. Ik ben geen activist; ik beweeg mee met de keuzes die de maatschappij hierin maakt en heb daar weinig moeite mee. Een mondkapje dragen heeft ook een grote symbolische waarde. Ik laat ermee zien dat ik het virus serieus neem, bereid ben mijn verantwoordelijkheid te nemen en zorg draag voor de ander. Ook daarom voelt het goed om in de openbare ruimte mijn mondkapje op te zetten. Maar ik had het wel moeilijk met dat ik ook verplicht in mijn praktijk een mondkapje moest dragen, juist vanwege die symbolische betekenis. Een mondkapje is een symbool dat duidelijk maakt dat kwetsbaarheid moet worden afgeschermd. Wie dat symbool draagt, laat zien dat hij zijn steentje bijdraagt en dat afstand houden de veilige keuze is. In de psychologie staan maskers voor de overlevingsmechanismen die ervoor zorgen dat we wenselijk gedrag vertonen: ze zorgen ervoor dat we onszelf niet werkelijk laten zien. We trekken ons terug en zijn niet meer in staat wezenlijk contact te maken. Achter het dragen van een masker schuilt altijd kwetsbaarheid. Het woord ‘samen’, dat wordt gebruikt in de campagnes die ons oproepen een mondkapje te dragen en anderhalve meter afstand te houden, wijst niet op de gevoelde verbinding tussen een groep mensen, maar op het systeem dat we als individuen met z’n allen moeten dragen. We zijn als mensen opzichzelfstaande, dragende pilaartjes geworden. Als je kwetsbaar bent, verlies je je functie en je waarde voor de samenleving; je doet dan niet meer mee. Eenzaamheid werd al lang voor de coronacrisis een steeds groter probleem en het aantal mensen met psychische klachten neemt al langer steeds verder toe. De coronacrisis versterkt die trend. Hoe minder ruimte er voor onze kwetsbaarheid is, des te duidelijker die zichtbaar lijkt te worden.

Willem Pinksterboer heeft een praktijk voor oosterse geneeswijzen en is als docent verbonden aan acupunctuuropleiding TCMA.

In mijn praktijk gelden andere normen en waarden. Het is een safe haven waar alle ruimte is om kwetsbaar te zijn en tijd en aandacht is voor de gevoelens die dat met zich meebrengt. Je hoeft in mijn praktijk niet overeind te blijven. Niet wat je presteert staat centraal, maar wie je bent, wat je voelt en wat je nodig hebt. In mijn praktijk nodig ik mensen uit hun masker af te zetten en zichzelf zichtbaar te maken, zodat er werkelijk contact kan ontstaan. Nu mensen in mijn praktijk wettelijk verplicht zijn een masker op te houden, dringt de maatschappij met haar normen en waarden binnen in mijn veilige domein. Dat doet me pijn en het bemoeilijkt mijn werk.

Hij schrijft artikelen en geeft lezingen over filosofie, zingeving, gezondheid en de positie van de alternatieve geneeswijzen in de gezondheidszorg. www.willempinksterboer.com

Nu zou je kunnen zeggen dat mijn ongemakkelijke gevoelens hierover niet belangrijk zijn, omdat het op dit moment gaat om de feitelijke bescherming die de mondkapjes bieden. Waarschijnlijk zou je daar gelijk in hebben, en daarom houd ik me aan de regels. Toch denk ik dat ongemakkelijke gevoelens over mondkapjes een belangrijke boodschap vertellen over de manier waarop we ons in deze samenleving tot onze kwetsbaarheid verhouden. Wat kwetsbaar is, heeft niet alleen bescherming en versterking nodig, maar ook nabijheid, erkenning, permissie en waardering. Alleen als we dat begrijpen, kunnen we als individu en als maatschappij, evenwichtige keuzes maken.

TCC Magazine | 21

Ontwikkeld volgens de laatste wetenschappelijke inzichten

Ervaar de nieuwe beweging Ontwikkel

d door

van de experts m Wobenzy ®

Wobecare CBD Active Creme • Met 500 mg cannabidiol en waardevolle botanische ingrediënten arnica, kamfer en menthol • Verkoelt en verlicht de huid • Hydraterend met Aloë Vera Wobecare CBD Active Cream is een cosmetisch product.

www.wobenzym.nl

Het bevuilde nest

OPGROEIEN

DOOR JOSÉ AL

Wanneer je ter wereld komt en opgroeit in een bevuild nest, staat jouw wieg op een plek waar alle kleuren en vormen van een onveilige hechting al enkele generaties lang bestaan. Zo’n bevuild nest kan goed gemaskeerd worden door bijvoorbeeld een hogere sociale status en maatschappelijke klasse, vanwege de wolk van aanzien en prestige die eromheen hangt. Je kunt, van kinds af aan, ervaren dat mensen tegen je familie opkijken en je ouders mogelijk als voorbeeld zien. Bovendien worden mensen met een hogere status over het algemeen gerespecteerd, dus wie vangt dan de signalen, dat je bang en onveilig bent, op?

Dit verhaalt in een notendop waarom incest in een dergelijk milieu nauwelijks herkend wordt. We hebben het hier over incest, - actief of passief - door beide ouders gepleegd. Vermengd met affectieve verwaarlozing, vormen van psychische mishandeling en huiselijk geweld. Ik wil de lezer een blik over de schutting geven hoe de onderbelichte sfeer, die rond misbruik zweeft, aan onzichtbare waslijnen buiten hangt en tot vaak onderschatte gevolgen op volwassen leeftijd leidt. Hoe het Stockholmsyndroom onder de huid van deze kinderen kruipt en het trauma zich een weg baant naar de meest donkere en eenzame plek van de ziel, om zich daar te verstoppen en uiteindelijk te nestelen. Al zo’n twintig jaar werk ik als psychotraumahulpverlener met volwassenen die het getraumatiseerde kind nog in zich meedragen. In de afgelopen jaren heb ik zo ongeveer duizend vrouwen en achthonderd mannen binnen deze doelgroep, die vastgelopen zijn door een onverwerkt trauma, gesproken. Uit al deze contacten en ervaringsverhalen is er een onderbelichte groep slachtoffers met onveilige hechting door vroegkinderlijk trauma naar voren gekomen. Het zijn in de eerste plaats slachtoffers van wat ik de ‘derde generatie’ noem. Dat wil zeggen dat ook de ouders en grootouders van deze groep slachtoffers opgegroeid zijn in een gezin waarin incest, affectieve verwaarlozing en huiselijk geweld ingebed is in de gezinsstructuur. Ik hanteer in dit boek hiervoor de beeldspraak: geboren worden in een bevuild nest. Een aantal slachtoffers is zo moedig geweest te delen dat zij ook dader (geweest) zijn. Een tweede factor is de combinatie van dit ‘bevuilde nest’ tezamen met het opgroeien in een gezin van een bovengemiddelde sociaal-maatschappelijke klasse als achtergrond. Dit kunnen ouders zijn die post-hbo- en/of universitair geschoold zijn. Maar ook ouders die zich financieel in de bovenlaag van de maatschappij bevinden doordat zij zich bijvoorbeeld als ondernemer, artiest of topsporter op de kaart gezet hebben. Hiermee heb ik het stigmatiserende en stereotypische beeld dat misbruik vooral voorkomt in de sociaal zwakkere milieus en praktisch opgeleiden met beperktere (sociale) vaardigheden en minder maatschappelijke kansen, rigoureus willen doorbreken en het gemaskeerde disfunctionele gezin willen belichten. Daarnaast wil ik het algemene beeld bijstellen dat geweld,

TCC Magazine | 23

24 | TCC Magazine

OPGROEIEN

mishandeling en incest voornamelijk door mannen gepleegd worden. Hierdoor wordt er te vaak en te snel aan moeders voorbij gegaan als mogelijke dader. Tezamen met het heilige huisje dat met name moeders het beste voorhebben met hun kind. Dit is onomstotelijk uit mijn onderzoek onder vijfhonderd zorgprofessionals naar voren gekomen. Het is voor slachtoffers met deze achtergrond bijna onmogelijk om kenbaar te maken dat de schade door béide ouders aangericht is. Misbruik en geweld door de vrouw zijn nog steeds lastig in onze denkstructuren op te nemen. Helemaal wanneer de vrouw de agressor en initiator van het misbruik is en geen clichématig kwetsbaar slachtoffer van haar dominante man. De daders die ik gesproken heb, zijn tevens slachtoffer en komen ook duidelijk in beeld, zodat zij niet onzichtbaar blijven. Daders worden in de media en de publieke opinie, maar ook binnen justitie en hulpverlening, regelmatig met afkeer en walging tegemoet getreden. Hoe begrijpelijk ook, ontstaat dan al snel in gedachten een beeld van een soort ‘Boris Boef’. Ongeschoren met een zwart/wit gestreept shirt. De slechtheid zelf. De realiteit laat ons iets anders zien: mensen die eruitzien als jij en ik. Daarom is het belangrijk het daderbeeld nooit te ver buiten jezelf te plaatsen. Wie nog steeds uitgaat van het beeld van Boris Boef, maakt de kans op daderherkenning nihil. Laten we niet vergeten dat wij allemaal wel een dader van misbruik kennen. Misschien zelfs als je met een open blik in de spiegel durft te kijken. Want misbruik – passief of actief - heeft zoveel kleuren en vormen. Het is hoe dan ook, van onschatbare waarde wanneer wij ook de dader(s) sneller leren herkennen. En er contact mee maken, niet wegkijken of vermijden, zodat de cirkel die met regelmaat al generaties voortduurt, doorbroken kan worden. Achter elke voordeur schuilt een verhaal.

“Of je nu beroepsmatig, slachtoffer of anderszins persoonlijk betrokken of gewoon geïnteresseerd bent, dit boek zal niemand onberoerd laten.”

Dit boek is allesbehalve een einddoel, maar juist een nieuwe deur die opengaat, een onderdeel van een groter geheel. Het is vooral een stapsteen naar de lezingen en themadagen die ik als deskundigheidsbevordering geef. Voor de volle breedte van onze zorgprofessionals, ervaringsdeskundigen en lotgenoten. Om van het geschreven woord over te stappen naar het gesproken woord en zodoende de drempel naar dit beladen onderwerp te verlagen. Zodat heldere woorden gehoord kunnen worden

voor het onzegbare dat zo vaak versluierd blijft liggen. Woorden die getuigen van de impact en sfeer van het bevuilde nest op het latere leven van het slachtoffer. Of je nu beroepsmatig, slachtoffer of anderszins persoonlijk betrokken of gewoon geïnteresseerd bent, dit boek zal niemand onberoerd laten. Het personage Astrid deelt aangrijpend eerlijk haar herinneringen, ervaringen en strijd. De verdiepende toelichting, theoretische onderbouwing en de onderzoeksresultaten schetsen daarnaast onverbloemd een haarscherp beeld van de wereld van slachtoffers én daders, en de levenslange gevolgen van misbruik, verwaarlozing en huiselijk geweld. Het ervaringsgerichte onderzoek onder tweehonderd cliënten met deze achtergrond is een zeer waardevolle completering van dit boek. Want van wie kunnen we nu meer leren dan van de cliënten zelf? Kindermishandeling - actief of passief – vindt plaats door de ouders of andere personen van wie het kind in een relatie van afhankelijkheid of onvrijheid staat. Kindermishandeling gaat in eerste instantie om het kind, maar kinderen groeien op en zijn op een gegeven moment volwassen. Veel van deze volwassenen lopen rond met onverwerkt of onvoldoende verwerkte gevolgen van kindermishandeling. In mijn dagelijkse praktijk van traumahulpverlening werk ik met het getraumatiseerde kind dat voortleeft ín de volwassene – nadat het onveilige bevuilde nest verlaten is. Wanneer de volwassene het leven tegemoet treedt terwijl alle alarmbellen van het overlevingsmechanisme áán zijn blijven staan. De verborgen complexe PTSS, het Stockholmsyndroom dat onder de inmiddels volwassen huid is gekropen. Ik ervaar het als mijn missie om een maatschappelijke bijdrage te leveren aan een ruimere bewustwording van misbruik dan wat doorgaans in de samenleving, literatuur en media naar buiten komt. Van daaruit heb ik twee onderzoeken gedaan (onder vijfhonderd zorgprofessionals en onder tweehonderd cliënten), heb het boek geschreven en geef deze samenkomsten als deskundigheidsbevordering. Ik richt mij op de zorgprofessionals en/of ervaringsdeskundigen die (nog meer) verdieping, inzicht, kennis en kunde in een onveilige gehechtheid willen verfijnen en ontwikkelen. Maar ik kan dit niet alleen; daar zijn betrokken collega’s voor nodig! Wat ik wil aanbieden, is dat je het boek – als collega/lezer van TCC Magazine - met flinke korting kunt bestellen. Want alleen ga je sneller, maar samen komen we verder! Kijk voor meer informatie op www.dewegnaarbinnen.nl

TCC Magazine | 25

meer veerkracht meer geluk meer gezondheid

De HeartMath methode In de evidence-based HeartMathmethode staan de thema’s lichaamsbewustzijn en emotieregulatie centraal. Door biofeedback op het hartritme leert u uw cliënten om te gaan met stress en hoe ze zichzelf in een meer optimale toestand kunnen brengen. Uw cliënten krijgen zo meer grip op stress en angst. Uit vele studies blijkt dat dit tot toegenomen veerkracht, geluk en gezondheid leidt! HeartMath biedt verschillende professionele opleidingen aan. Zo komt u in aanraking met diverse interventie-technieken die u zelf kan oefenen en toepassen in uw professionele praktijk.

T: 043-36 55 626 E: info@heartmathbenelux.com www.heartmathbenelux.com

In iedere editie bespreken we vakgerelateerde boeken; van net uitgekomen boeken tot klassiekers die in iedere boekenkast horen te staan.

Compassievolle communicatie Een neuropsychologische benadering

Een boektitel die doet denken aan ‘geweldloze communicatie’ van Marshall Rosenberg. Hoewel er zeker raakvlakken zijn, is dit toch een andere benadering van het onderwerp. De schrijvers ontwikkelden op basis van hersenen psychologisch onderzoek twaalf praktische communicatietechnieken die helpen om beter te communiceren, zowel privé als zakelijk. Heel verrassend zijn die echter niet. Zo adviseren ze dat je je tijdens het gesprek ontspant, positief bent, aandachtig naar de ander luistert, waardering uitspreekt en langzaam en met een warme stem praat. Dat moet bevorderen dat je spreekt vanuit een innerlijke staat van intens bewustzijn en diepe kalmte. Het vergroot ook het vermogen om lichaamstaal te doorgronden en te begrijpen. Newberg is hersenwetenschapper en onderzoeksdirecteur van het centrum voor integrale geneeskunde aan de Thomas Jefferson University in Philadelphia. Waldman is psycholoog en mede-oprichter van het Center for Spirituality and the Mind aan de University of Pennsylvania. Hun visie komt deels vanuit de positieve psychologie, waarbij ze schrijven dat als we taal inzetten bij het nadenken over positieve gevoelens en emoties, we ons algehele gevoel van

Compassievolle communicatie Een neuropsychologische benadering

welbevinden kunnen vergroten en de werking van onze hersenen verbeteren. Met positieve

Andrew Newberg en Mart Robert Waldman

De schrijvers dringen er op aan om je hersenen nieuwe manieren van denken, spreken en

woorden en gedachten kunnen we beter omgaan met de talloze problemen die we in ons leven tegenkomen. Het leven krijgt daardoor een prettiger draai. Daar staat tegenover dat zelfs de meest subtiele vormen van negativisme een relatie kunnen verzuren.

luisteren voor te schotelen omdat er op die manier nieuwe neurale circuits worden gevormd. Ze leggen uit dat als je de klank of intonatie van woorden verandert, de betekenis daarvan

Uitgeverij Ten Have ISBN 9789025909178

ook anders overkomt. Het is goed rekening te houden met het feit dat mensen verschillend kunnen reageren op hetzelfde woord of eenzelfde zin. Hun interpretatie is afhankelijk van hun cultuur of de ervaringen die ze in hun jeugd hebben opgedaan. De schrijvers adviseren:

Recensie door: Ria Teeuw

‘Bestudeer de gezichtsuitdrukkingen, lichaamstaal en stembuigingen van de ander en spiegel die om neurale resonantie te verkrijgen.’ ‘Maar’, zo waarschuwen ze elders in het boek, ‘de enige emotie die je onder geen beding moet spiegelen, is de boosheid van de ander. Is de ander kwaad, richt dan je aandacht naar binnen en probeer zo ontspannen en rustig mogelijk te blijven. Neem zo nodig een time-out om later het gesprek weer op te pakken met een positievere toon. Wat wel een relatief nieuwe invalshoek op communicatie geeft, is nadenken en aandacht geven aan je diepste waarden en die bevestigen.’ Volgens Newberg en Waldman verbeter je zo de gezondheid van je hersenen, bescherm je jezelf tegen een burn-out op het werk, verminder je de neigingen om te blijven malen over mislukkingen en zal je minder snel en minder defensief reageren als iemand je confronteert met ongemakkelijke informatie. Een boek dat zeker verschillende interessante weetjes en tips aanreikt, maar daarnaast ook een aantal open deuren intrapt.

TCC Magazine | 27

Academy

Behandelmogelijkheden uitbreiden? Word Sportvasten Coach en/of Vegan Flex Coach! Begin in maart met de opleiding van 4 dagdelen en start gelijk als Sportvasten én Vegan Flex Coach!

· 10-daags wetenschappelijk bewezen programma · Switch van Koolhydraat- naar Vetverbranding en verbeter de metabole flexibiliteit · Gemiddeld 3-6 kg gewichtsverlies (vooral buikvet)

· 10-daagse Detoxkuur · Stimulering en ondersteuning van de ontgiftende werking van de lever · Boost voor de weerstand en zorgt voor meer energie

Kijk voor ons online scholingsaanbod: www.fittergyacademy.nl

Tot hier en niet verder!

ETHIEK

Psychologe Ingrid Candel kreeg in 2016 een relatie met een cliënt. Ze werkte op dat moment als cognitief gedragstherapeut in de geestelijke gezondheidszorg. Ze was ongelukkig in haar relatie thuis waardoor ze veel en hard werkte. Achteraf realiseert ze zich dat al deze factoren samen de opbloeiende relatie tussen haar en haar cliënt op dat moment meer en meer voedingsbodem gaven. De relatie ontstond zeker niet van het ene op het andere moment. Ze gingen beiden telkens een klein stapje verder. Ze wist vanuit haar opleiding dat je geen cadeautjes mag aannemen, geen vriendschappelijke relatie, geen liefdesrelatie en geen seksuele relatie mag aangaan met een cliënt. Maar meer dan dat wist Ingrid er niet van. Dat overkomt me niet, het is niet relevant voor mij, zo had ze altijd gedacht. Toen deze relatie ontstond, op initiatief van haar cliënt, voorzag Ingrid dan ook

geen problemen. Ingrid kreeg waarschuwingssignalen, maar ze pikte ze niet op, gewoonweg omdat ze deze op dat moment niet als waarschuwing interpreteerde. Uitlopende sessies en extra tijd besteden aan deze cliënt hadden de eerste tekenen aan de wand moeten zijn. Ingrid was er op dat moment van overtuigd dat het juist goed was wat ze deed, maar niets was minder waar. Haar relatie kwam aan het licht, met alle gevolgen van dien. Ingrid werd op staande voet ontslagen en door haar toenmalige werkgever werd er een onderzoek gestart. Dat de relatie geen sprookje bleek te zijn, werd al snel duidelijk. De afgelopen vier jaar heeft Ingrid hard aan zichzelf gewerkt, veel over het onderwerp gelezen, casussen en tuchtrechtelijke rapportages bestudeerd en gezocht naar en gesproken

“Verliefd maakt ontoerekeningsvatbaar.”

TCC Magazine | 29

met mensen die ditzelfde overkwam. Vooral op dit laatste vlak drong het besef tot haar door dat relaties in zorgende beroepen veel vaker voorkomen dan gedacht. De angst en het verdriet bij de (voormalig) zorgverleners zijn groot. Ingrid kwam tot de ontdekking dat het onderwerp onder een dik tapijt van schaamte en taboe schuilgaat. Ze is de confrontatie niet uit de weg gegaan; ze besloot dat ze meer openheid over het onderwerp wil bewerkstelligen. Ze is op onderzoek uitgegaan en heeft haar opgedane kennis gebundeld in het boek Tot hier en niet verder! Ze hoopt met dit baanbrekende boek andere zorgverleners te informeren en te behoeden, opdat ze geen relaties aangaan met hun cliënten. In de meeste gevallen levert dit namelijk alleen maar verliezers op.

“Mensen maken fouten en door daarvan te leren hoeven we niet allemaal dezelfde fouten te maken.” Het boek van Ingrid gaat niet over haar eigen belevenis, want dat zou ongepast en te beperkt zijn. Het gaat ook niet over misbruik van minderjarigen of ziekelijk (meervoudig) vergrijp. Het boek gaat over het vóórkomen en voorkómen van grensoverschrijdend gedrag in de zorg. Over gewone mensen die wellicht nooit hadden kunnen bevroeden dat dit hun ooit zou overkomen. Het boek gaat over cijfers, regels, maatregelen en risicofactoren. Aan de hand van verhalen van échte zorgverleners die dit overkwam, bespreekt dit boek de materie om een realistisch beeld te schetsen voor de lezer van hoe dingen kunnen lopen. Zorgwekkend is dat de klachten die ingediend worden bij de tuchtcolleges, jaarlijks geleidelijk stijgen. Waar het er in 2007 nog 1.441 per jaar zijn, steeg het in 2011 tot 1.676 per jaar. Slechts 18% van de ingediende klachten worden niet-ontvankelijk verklaard (bron: Medisch Contact). De meeste zorgverleners die te maken krijgen met het tuchtrecht, overwegen hun beroepsgroep te verlaten. Ze zijn bang. Wat ze hebben meegemaakt naar aanleiding van de ingediende klacht, willen ze koste wat kost in de toekomst vermijden, ze willen dit nooit meer meemaken.

30 | TCC Magazine

Ingrid legt uit dat elke ‘verzwakte’ zorgverlener hierin verzeild kan raken. Onder verzwakt stelt ze het meemaken van tegenslagen die bij het leven horen. De ene keer heb je daar als mens nu eenmaal meer onder te lijden dan anders. Denk hierbij aan ziekte van jezelf of een dierbare, een echtscheiding of ongelukkige relatie, overlijden en verlies in de breedste zin van het woord. Dergelijke tegenslagen maken kwetsbaar. Het leven spaart niemand, ook zorgverleners niet. Door je ervan bewust te zijn dat je op dat moment van je leven kwetsbaar ofwel ‘verzwakt’ bent, kan je een hoop ellende bespaard blijven. In haar boek behandelt Candel uitgebreid de risicofactoren waardoor de lezer preventief kan voorkomen dat hij of zij toch over de grens gaat. Dit alles heeft natuurlijk wel een keerzijde, want juist het contact tussen twee personen, de zorgverlener en de cliënt, doet ertoe. De kwaliteit van deze relatie speelt een grote rol in het (herstel)proces van de cliënt. Juist de initiële (emotionele) klik tussen zorgverlener en cliënt zorgt voor een succesvolle behandeling. Het zorgt voor een mate van vertrouwen, openheid en bereidheid. Een afstandelijke en kunstmatige relatie is dan ook niet wenselijk. Maar waar zit dan de grens en hoe valt deze vast te stellen? Weet bovenal dat ook nabijheid grenzen kent. Soms kan het verstandig, of noodzakelijk, zijn om bepaalde zijwegen bewust niet in te slaan met je cliënt. Om bepaalde deuren te sluiten en gesloten te houden. Denk aan het uitwisselen van telefoonnummers en contact middels social media of Whatsapp. De praktijk laat zien dat veel grensoverschrijdende relaties hier hun oorsprong vinden. Maar ook het professioneel bewaken van tijd, het schudden van handen of omhelzen en het wel of niet aanbieden van een kop koffie of thee kunnen een grote rol spelen in de basis van de relatie tussen zorgverlener en cliënt. Ook ‘onzichtbare’ factoren spelen een grote rol bij het verloop van de relatie. In elke relatie, dus ook in een zorgrelatie, kunnen gevoelens uit het verleden namelijk opspelen en onterecht aan het heden worden toegeschreven. Een cliënt kan bijvoorbeeld getraumatiseerd zijn, waarbij het trauma gespiegeld wordt op de zorgverlener. Onvervulde behoeften uit het verleden kunnen mogelijk de kop opsteken en om vervulling roepen. Dit wordt ook wel ‘overdracht’ genoemd. Als de zorgverlener zich hier niet of niet voldoende van bewust is, kan hij of zij de gevoelens van de cliënt voeden, wat ook wel ‘tegenoverdracht’ genoemd wordt. Algauw raken beiden vervolgens

ETHIEK

“Is er niet een moment waarop de zorgverlener ‘zorgverlener-af’ is en de client ‘client-af’?” verstrikt in een web van gevoelens en emoties waardoor ze geen afstand meer kunnen doen van de situatie, en een objectieve blik vertroebelt. Elke zorgverlener krijgt van tijd tot tijd te maken met een getraumatiseerde cliënt, ook jij. Het vraagt om veel zelfkennis en bewustzijn van de zorgverlener om ‘overdracht’ en ‘tegenoverdracht’ te herkennen en tijdig in te grijpen.

Tot hier en niet verder! Ingrid Candel (Maastricht, 1973) ISBN 9789491920813 Uitgever: Bullseye Publishing

Een eyeopener voor vele lezers van het boek zal ongetwijfeld zijn dat de relatie niet hoeft plaats te vinden tijdens het behandeltraject. Zo bespreekt Candel in haar boek o.a. ook de casus van een GZ-psycholoog die een half jaar na behandeling een wederzijds gelukkige relatie kreeg met een van haar ex-cliënten. Als hun zoontje drie weken oud is, wordt hun geluk abrupt verstoord door een telefoontje van de directeur van de instelling waar de psychologe werkzaam was. Hij is te weten gekomen van hun relatie en is verplicht dit te melden bij de inspectie. De zorginstelling verwijt hierin de psychologe dat ze de zogenaamde ‘afkoelingsperiode’ niet voldoende tijd heeft gegeven; dit wordt door het tuchtrecht beschouwd als een ernstig tuchtrechtelijk verwijt, de psychologe in kwestie wordt berispt. Onderzoek naar de regels omtrent de zogenaamde ‘afkoelingsperiode’ roepen echter meer vragen op dan dat ze antwoorden geven. Want wanneer is de professionele relatie voldoende afgekoeld om de basis te vormen van een gezonde liefdesrelatie? De beroepscodes geven niet meer dan onduidelijkheid hierover.

zorgprofessionals waarop ze hun ervaringen op een discrete manier met elkaar kunnen delen en eventueel advies kunnen inwinnen. Daarnaast geeft ze lezingen en workshops omtrent het thema om meer bewustwording te bewerkstelligen. Voor meer informatie ga naar zorgprofessionaliteit.nl

GZ-Psycholoog Martin Appelo mocht het manuscript al in een vroeg stadium lezen. Met de navolgende woorden raadt hij het boek aan: In dit openhartige en duidelijke boek, beschrijft Ingrid Candel niet alleen haar persoonlijke ervaringen, maar geeft ze ook een goed inhoudelijk en formeel beeld van (tucht)klachtenprocedures. De nadruk ligt echter op het ‘leren van je fouten’; hoe kan het dat wij zorgprofessionals in liefdesrelaties met patiënten terechtkomen, en vooral, wat moeten we aan onszelf en het systeem veranderen om dit te voorkomen? Het boek is een absolute ‘must-read’ voor elke zorgverlener en onderwijsinstelling m.b.t. de zorg. Want of het nu gaat om psychologen, psychiaters, (huis)artsen, fysiotherapeuten, coaches, trainers of counselors, we krijgen allemaal te maken met mensen, en waar mensen samen zijn, kunnen gevoelens ontstaan... Artikel door: Linda Gielen Fotograaf portretfoto: Harry Heuts Photography

Dat Candel na haar eigen ervaringen en nader onderzoek dan ook opstaat als pionier om de onduidelijkheid, schaamte en angst omtrent dit thema omver te werpen, siert haar. Ze heeft naast haar boek een platform opgezet voor

Winactie!

Wil je de Tot hier en niet verder! winnen? Ga dan naar de Facebookpagina van de NFG, like deze en blijf op de hoogte van deze actie, andere winacties en nieuwsberichten uit het vakgebied.

TCC Magazine | 31

IMMUUN VITAAL SUPPORT SPRAY De Immuun Vitaal Support spray is een combinatie van meerdere bloesemremedies, Schüssler celzouten en essentiële oliën. Deze spray is belangrijk voor de ondersteuning van je immuunsysteem en je vitaliteit. De spray is klaar voor gebruik en kan direct in de mond gesprayd worden.

www.bloesemremedies.com Bloesem Remedies Nederland | Postbus 6139 | 5960 AC Horst Tel. 077-2300011 | info@bloesemremedies.com www.bloesemremedies.com | www.primaveralife.nl

Instituut voor E.E.N.

(Eclectische Energetische Natuurgeneeskunde) Leslocaties in Zaltbommel en Panheel:

Cursussen bij- en nascholingen

• Opleidingen (HBO niveau)

• Klassieke homeopathie, Introductie

• Registeropleiding E.E.N.® Therapeut

psychosociale thematherapie,

(240 ECTS), Registeropleiding

Jin Shin Jyutsu, Ankhtherapie,

Medische Basiskennis (Plato)

Dolfijnenergie, EHBO Rode Kruis,

• Registeropleiding Psychosociale basiskennis (Plato)

Enneagram. • Bij- en nascholingen Medische en Psychosociale Basiskennis.

Geaccrediteerd door: CPION, SNRO, KTNO, VIV, CAT VVET, VBAG, LVNG, NFG, BATC, VNT, MBOG, NVST Secretariaat: Instituut voor E.E.N.® Pater Jac. Schreursweg 2B | 6097 NH Panheel | Telefoon 0475-475178

In iedere editie bespreken we vakgerelateerde boeken; van net uitgekomen boeken tot klassiekers die in iedere boekenkast horen te staan.

Voor altijd in mijn hart

Voor altijd in mijn hart Laila Wakrim & Dieuwertje Mangeng EAN 9789491920752 Uitgeverij Bullseye Publishing Recensie door: Anja van de Weerd

‘Voor altijd in mijn hart’, geen kritisch betoog van mij over deze tranentrekker van Andre Hazes. Voor altijd in mijn hart is de goed gekozen rake titel van een werkboekje over rouw. Het is geschreven door Laila Wakrim & Dieuwertje Mangeng en is gericht op kinderen, jongeren en mensen met een verstandelijke beperking, die te maken krijgen met een overleden dierbare. Verlies en rouw bespreekbaar maken kan een heel rafelig proces zijn. Niet alleen voor het kind of de jongere, maar ook als hulpverlener kun je op ‘eigen hart-terrein’ komen. De omstandigheden rondom het verlies kunnen soms dusdanig schrijnend zijn, dat het fijn is om met hulp van een werkboek iets onuitsprekelijks toch te benoemen, vorm te geven en te uiten. Benoemen hoeft niet per se in taal te gaan. Tekenen, het maken van een collage en stickers plakken zijn zeker ook helpend. En dat is de strategie die in Voor altijd in mijn hart is gevolgd. De inhoud is divers, waarmee ik bedoel dat er veel afwisseling is in de opdrachtjes die in de basis gaan over gedrag, gedachten, emoties en gevoelens. Het taalgebruik is eenvoudig en helder, en richt zich tot de cliënt. (Een beetje leesvaardigheid is dus wel handig.) Ik moet eerlijk zeggen dat ik echt val voor het zachte, sfeervolle aquarelwerk van de illustraties. Less is more is het credo. Achterin zijn ook nog boekentips gevoegd. De zorg en aandacht die er is besteed aan Voor altijd in mijn hart maakt het voor mijn gevoel tot een troostrijk verwerkings- en herinneringswerkboekje. Ik kan het mis hebben, maar iets zegt mij dat de auteurs en de illustrator een stukje van hun ziel in Voor altijd in mijn hart hebben achtergelaten.

TCC Magazine | 33

Nieuwe producten bij Orthica

Voor uw advies

Resveratrol Plus

Multi Vegan

Plus polyfenolen uit Vitis vinifera, bevat 120 mg Polygonum cuspidatum voor behoud van gezonde cellen en weefsels*. Trans-resveratrol is de actieve vorm van resveratrol. In Resveratrol Plus is het extract van de Japanse duizendknoop (Polygonum cuspidatum) gestandaardiseerd op deze vorm van resveratrol. Ook bevat het polyfenolen uit rode wijndruif (Vitis vinifera). Polygonum cuspidatumextract bevat antioxidanten, ter bescherming tegen vrije radicalen*. Daarnaast is resveratrol goed voor hart en bloedvaten*. Resveratrol houdt de bloedvaten elastisch, soepel en schoon*. Ook is resveratrol gunstig voor de bloeddruk*.

Op zoek naar een compleet supplement in de vorm van een multivitamine speciaal voor vegetariërs en veganisten? Multi Vegan is gegarandeerd vrij van dierlijke ingrediënten. Het bevat verschillende nutriënten die in een vegetarische voeding verminderd aanwezig kunnen zijn zoals ijzer, jodium, calcium, choline, actief vitamine B12 en zink. Met 100% plantaardige vitamine D3 uit alg. Multi Vegan ondersteunt het immuunsysteem (vitamine D), energieniveau (jodium) en zenuwstelsel (B12). Ook geschikt tijdens zwangerschap.

Vegan D3 Oliedruppels

Foliumzuur draagt bij aan de weerstand tegen stress, aan minder stressgevoeligheid en hersenen zenuwfuncties die betrokken zijn bij concentratie en leervermogen. Adviseer Stress Support met 100 mcg foliumzuur (calcium L-methylfolaat als Metafolin®) ter ondersteuning bij spannende tijden en in stress-situaties. Ook bevat het 150 mg Lactium® (een melkeiwithydrolysaat uit caseïne) en 50 mg L-theanine per dagdosering.

Wat adviseert u aan cliënten met een plantaardige leefstijl, voor het behoud van een goed vitamine D-gehalte in het lichaam? Vitamine D3 wordt efficiënter geactiveerd dan vitamine D2, maar is meestal afkomstig uit dierlijke bron. Daarom introduceert Orthica Vegan D3 Oliedruppels: 100% plantaardige vitamine D3 (cholecalciferol (Vitamine D3V®)) uit algen, speciaal voor veganisten (en vegetariërs). Vegan D3 Oliedruppels bevat 25 mcg (1000ie) vitamine D3 per dagdosering van 5 druppels, in handig te doseren druppelaar.

Stress Support

Bestel of download adviesmateriaal op orthica.nl/ professional zoals de advieskaart bij stress-situaties ter ondersteuning van uw advies.

Al meer dan 30 jaar specialist van Nederlandse bodem in voedingssupplementen *Gezondheidsclaim in afwachting van Europese toelating Deze producten zijn op aanvraag verkrijgbaar bij de Orthica productspecialist of de klantenservice van Orthica.

www.orthica.nl

SOLK

ADHD

Over het herstel van haar onbegrepen lichamelijke klachten schreef Saskia de Bruin al eerder Weg van de pijn. Met het nieuwe boek SOLK wil zij zoveel mogelijk mensen bewust maken en helpen bij hun herstel. Ook hoopt ze, in samenwerking met stichting Emovere, een bijdrage te leveren aan een breder en meer holistisch perspectief op deze klachten door medici en paramedici. Naast auteur van boeken en kaartensets geeft zij trainingen mind-fulness, dance-fulness en write-fulness. SOLK staat voor Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten. Het gaat om klachten als pijn in spieren en gewrichten, vermoeidheid, oorsuizen, chronische infecties en stemmingsproblemen, die zonder duidelijk aanwijsbare medische reden ontstaan en vaak chronisch worden. Wereldwijd lijden miljoenen mensen aan deze en andere onbegrepen lichamelijke klachten. Er kunnen jaren van therapie en medicatie overheen gaan zonder dat de klachten echt overgaan. Door anders naar emoties, stress en trauma te kijken, en te erkennen dat deze vaak aan lichamelijke klachten ten grondslag kunnen liggen, is herstel mogelijk. Ook Saskia de Bruin had jarenlang last van onverklaarbare lichamelijke klachten. Haar zoektocht naar herstel bracht haar uiteindelijk bij haar gevoel. Ze ontdekte dat lichamelijke klachten kunnen ontstaan door diep relevante emoties die we niet erkennen, niet durven uiten en niet durven voelen. Ook maakte ze kennis met voormalig neuroloog Marten Klaver. Hij ziet SOLK niet

als onbegrepen klachten, maar als een ontregeling in het emotionele systeem. Met behulp van zijn inzichten ontstaat er een weg naar herstel van klachten en een rijker en meer gevoelvol leven. SOLK-KLACHTEN ZIJN IN HUN ESSENTIE EENVOUDIG Onbegrepen klachten zonder medische oorzaak ontstaan vanuit hevige spanning die te maken heeft met ons diepe echte zelf, dat klem is geraakt. Dat klem zitten kán ontstaan zijn door een trauma dat ooit is meegemaakt. Verdrongen of niet, het laat sporen na die bewaard zijn in ons lichaam. Sporen die spanning veroorzaken en die nieuwe ervaringen pijnlijk kunnen verhevigen, zonder dat we ons er bewust van zijn. Wanneer de oorspronkelijke emoties die horen bij het trauma, geen uitweg hebben gevonden in een gezonde en helende expressie, kan de spanning lichaamsfuncties gaan storen en zo klachten laten ontstaan. Klachten die we niet begrijpen maar die wel een signaal zijn van innerlijke ontreddering.

Trauma’s hebben wijze hulp nodig om te kunnen herstellen. Maar onbegrepen klachten hebben lang niet altijd te maken met een onverwerkt trauma. Veel vaker hebben klachten te maken met een conflict tussen twee existentiële menselijke kernbehoeftes (een conflict dat wel als traumatisch ervaren kan worden). In ieder mens zijn deze twee behoeftes aanwezig: • Het verlangen naar authenticiteit, echtheid, waarachtigheid, kunnen zijn wie je ten diepste bent. • Het verlangen naar verbinding met medemensen, met de groep, met de stam, het verlangen erbij te horen en geaccepteerd te worden. Voor bijna ieder van ons ontstaat zo nu en dan meer of minder spanning tussen die twee kernbehoeftes. Onze echtheid was mogelijk ooit niet welkom. We leerden onszelf aan te passen, onszelf te verloochenen, minder echt te zijn om onze verbondenheid met de ander(en) veilig te stellen. We leerden: om geaccepteerd te zijn moet ik mezelf geweld aandoen. Ik moet iets proberen

TCC Magazine | 35

Houd uw lichaam

GEZOND

Bio-Seleen+Zink bevat uitstekend opneembare seleen en zink in combinatie met de vitamines A, B6, C en E om uw gezondheid op tal van manieren te ondersteunen.

Met maar één tablet per dag

De gepatenteerde seleengist (SelenoPrecise) wordt voor 88,7% door het lichaam opgenomen en is gedocumenteerd in studies die in vooraanstaande wetenschappelijke tijdschriften zijn gepubliceerd.

Haar

Vol en glanzend haar is belangrijk voor uw verschijning en uiterlijke schoonheid. Seleen en zink dragen op een natuurlijke manier bij aan het behoud van gezond haar.

Huid

Zink en vitamine A dragen bij aan het behoud van een gezonde huid, terwijl vitamine C het lichaam helpt om collageen aan te maken, de proteïne die uw huid sterk en elastisch maakt.

Stofwisseling

Seleen is goed voor de schildklier en een normaal tempo van de stofwisseling. Een goed werkende stofwisseling helpt om uw gewicht en energie op peil te houden.

Nagels

Gezonde vingernagels breken of splijten niet. Seleen en zink zijn beide nuttige voedingsstoffen die helpen om nagels in goede conditie te houden.

Energie

De energieproductie in de cellen wordt bepaald door de snelheid waarmee de cel vet, koolhydraten en proteïnen in lichaamsenergie omzet. Seleen draagt bij aan de energieomzetting door de schildklier te ondersteunen. De vitamines C en B6 helpen vermoeidheid en uitputting te verminderen.

Immuunsysteem

NL_SelenZinc_Ad_TCC_200x280_1220

Seleen, zink, vitamine A en vitamine B6 helpen om uw immuunsysteem normaal te laten functioneren. Met een goed werkend afweersysteem zijn verkoudheden en infecties veel makkelijker te vermijden.

www.pharmanord.nl Schrijf u in voor onze nieuwsbrief en bekijk onze producten op www.pharmanord.nl. Wilt u meer informatie? Bel ons op 035-5430991 of e-mail naar info@pharmanord.nl

SOLK

wel te zijn dat ik niet ben. Of ik moet iets proberen niet te zijn dat ik wel ben. Ik moet mijn best doen of ik moet me inhouden. Dit doen we vanuit de angst: als ik echt ben, loop ik het gevaar verlaten te worden. En vaak zijn we werkelijk in meer of mindere mate verlaten, verwaarloosd, bezet, gemanipuleerd, geïndoctrineerd, gesocialiseerd, buitengesloten, gepest, verraden, gepusht of gedwongen om ons anders voor te doen dan wie we ten diepste zijn. Ook leven we momenteel in een tijd waarin het erbij willen horen en onze authenticiteit enorm onder druk staan. We leven in een maatschappij met een sterke nadruk op onze ik-ontplooiing, terwijl de sociale samenhang, ons wij-gevoel, verarmt. Dat versterkt de spanning tussen je authenticiteit en het erbij willen horen. Want je moet wel voldoen. Doe je wel voldoende om te voldoen? Het wordt dan een tegenstelling: gehoorzaam ik aan mijn diepste ik, of gehoorzaam ik aan de groep? Koers ik op mijn innerlijk kompas of op het kompas van deze tijd? Aan de ene kant vraagt deze tijd ons om echt, authentiek, origineel, anders, eigen, bijzonder, influencer, innovatief, hip te zijn. Aan de andere kant zit onze wereld vol nepberichten, fotoshopbeelden, geretoucheerde foto’s, virtual reality, second lives, Instagram en Facebook, schijnsucces en leeg geluk. We moeten echt en origineel zijn maar tegelijk zoals alle anderen, anders lopen we het risico voor loser of kneus uitgemaakt te worden. Onze vergissingen blijven levenslang vindbaar op internet, onze kwetsbaarheid kan tegen ons gebruikt worden en we lopen veel meer risico om belachelijk gemaakt te worden en beschadigd te raken. Door onze levensloop en door de tijd waarin we leven, ontstaat zo bij veel mensen een diepe spanning. Want het risico op verlating (of het werkelijk buitengesloten en verlaten te worden) doet echt pijn en is onverdraaglijk. Vanuit ons overlevingsinstinct is verlating verbonden met overlevingsgevaar. Bij verlating worden dezelfde hersen-

gebieden geprikkeld als bij fysieke pijn. Verlating of de angst daarvoor doen dus werkelijk pijn. Niet alleen wanneer de ander ons authentieke ik niet wil erkennen of kan accepteren, ook wanneer we zelf ons eigen authentieke ik wegcijferen, verbergen of niet kunnen accepteren, voelen we ons verlaten. Zo leren we leven in een spagaat tussen ons verlangen naar echt zijn en ons verlangen naar verbinding (en dus veiligheid). Deze spanning, dit innerlijke conflict, doet pijn. Pijn die vaak te heftig is om ons gewaar te zijn. Instinctief verdringen we de spanning en de pijn naar ons onderbewuste, we passen ons aan en leven door. We overleven. Maar tegen welke prijs? De oude bronnen van de spanning, de reden waarom we in de spagaat terecht zijn gekomen, raken ook verborgen in ons onbewuste. En ons huidige aanpassingsgedrag, van onszelf geweld aandoen om de spagaat vol te houden, blijft ook vaak buiten ons gewaarzijn. Dit overleven kan lange tijd redelijk

ADHD

goed gaan. Tot er iets gebeurt dat het oude prikkelt, tot er een laatste druppel is, tot de weegschaal te ver doorslaat naar spanning, tot de spagaat niet meer vol te houden is. Wanneer we te ver van onze echtheid afdrijven, ontstaat er een kantelpunt. De spanning tussen onze gezonde natuurlijke behoefte aan echtheid en ons verlangen naar verbinding wordt te groot en ons wijze lichaam grijpt in. Ons lichaam begint de waarheid over de te grote spanning uit te drukken in alle mogelijke klachten. Klachten zonder medische oorzaak, klachten met een existentiële oorzaak. Het lichaam doet een ultieme poging om aandacht te vragen voor het innerlijke conflict. Ons lichaam is veel wijzer dan ons denken ooit kan worden. Het leidt ons als een gids door het leven, met de bedoeling dat we tot volle bloei kunnen komen, authentiek én verbonden. Ons lichaam probeert de waarheid te onthullen over het doorgeschoten overlevingsgedrag. Het doet dit door

TCC Magazine | 37

de spanning en pijn van het dilemma te belichamen in klachten. Het is heel goed verklaarbaar hoe dit mogelijk is. Zoals we buikpijn krijgen van een te grote uitdaging, hebben we nu klachten door een te grote aanpassing van onszelf om afwijzing te voorkomen. Het ontstaan van de klachten gebeurt via ons limbisch systeem, ons emotionele brein waar zowel emoties ontspringen als ook allerlei lichaamsfuncties worden aangestuurd. Verdrongen authentieke emoties verstoren bepaalde lichaamsfuncties en creëren klachten. Het lichaam is zo wijs, het onthult wat wij proberen te verbergen, het onthult de spagaat die we trachten vol te houden. De waarheid is dat je jezelf te veel geweld aan doet in pogingen om geaccepteerd te blijven en afwijzing te voorkomen. Iets in ons is gaan geloven dat we anders moeten zijn dan we ten diepste zijn, we kampen met een negatief zelfbeeld. Mogelijk is je ooit zelfs werkelijk geweld aangedaan en ben je dit buiten je bewustzijn om gaan voortzetten. Het uiterlijke geweld is innerlijk geworden. Je bent je

38 | TCC Magazine

eigen vijand geworden. SOLK-klachten proberen je terug te voeren naar je eigen levenskracht. Ze wijzen je op de innerlijke spagaat en dringen aan op authenticiteit. Het leven kan niet tieren als er sprake is van onechtheid (van een te grote aanpassing). Het leven wil hoe dan ook helen. Alles in de natuur is uit op heelheid, groei, bloei, op voortduren, op lijfsbehoud. Dat de klachten de aandacht vragen wil zeggen dat het leven in ons, onze levenskracht, een poging doet ons een weg naar heelheid te wijzen. De kunst is de boodschappen van het lichaam te herkennen, te erkennen en

te onderzoeken. Om deze helende zoektocht aan te gaan is het fijn een wijze gids/coach/ therapeut/leraar te hebben die ervaring heeft met deze zoektocht en zelf heeft geleerd authentiek te kunnen leven. We hebben iemand nodig die de weg kent en die ons kan vertellen dat we niet fysiek stuk zijn, maar dat we zijn stukgelopen op een weg die ons verwijdert van wie we werkelijk ten diepste zijn. Omdat het lichaam wijzer is dan het hoofd en veel gevoel heeft voor wat echt is en wat niet, helpt een emotiegerichte en lichaamsgerichte aanpak van SOLK het meest. Ons denken kan ons om de tuin leiden, onze aan de oppervlakte liggende gevoelens kunnen verwarring zaaien, beperkende overtuigingen kunnen ons in kringetjes doen ronddraaien, piekeren en een negatief zelfbeeld kunnen ons de verkeerde kant op wijzen. Allemaal belangrijk om te ontmantelen. Maar het lichaam kan niet liegen. Het wijze lichaam weerspiegelt altijd wat waar is (voor ons) en wat niet. We hebben het nodig weer in contact te komen met onze eigen diepe authentieke waarheid en ons lichaamsgevoel wijst ons de weg: • JA laat het lichaam weten met een gevoel van expansie, het ervaren van ruimte, een diepe buikademhaling, een gevoel van uit te willen reiken. • NEE laat het lichaam weten met een gevoel van contractie, het ervaren van krapte, een oppervlakkige hoge adem, een gevoel van zich terug te willen trekken.

“Lichaam en geest zijn één. Het gevoel, met name het lichaamsgewaarzijn, vormt de brug tussen lichaam en geest.”

SOLK

Ons lichaam kan spreken via gewaarwordingen, lichamelijke sensaties, symbolische beelden, plotseling opkomende herinneringen, dromen, aha-ervaringen, verademing, emoties die plotseling weer de weg naar buiten vinden. Soms zijn de signalen heel sterk, maar vaker zijn ze subtiel en gevoelig. Als we te veel in ons hoofd leven zien we ze gemakkelijk over het hoofd. Ons hoofd maakt dan te veel kabaal. Ons hoofd wil veilig zijn, ons lichaam verlangt naar echtheid. We leven in een tijd waarin voortdurend prikkels van buitenaf komen. Van alles vraagt onze aandacht, ook dat helpt niet mee. De deur naar onze waarheid gaat naar binnen open, de aandacht moet naar binnen gericht worden, want je bent het zelf die de weg naar echtheid het beste kent. Omdat die innerlijke belevingswereld voor velen van ons een onbekend gebied is, kan een ervaren gids je helpen je weg te vinden, zoals Ariadne in het labyrint in de mythe van de Minotaurus. Misschien is onze innerlijke belevingswereld, onze ware natuur, wel een laatste stukje ongerepte natuur, moeten we niet langer leren het te cultiveren (aan te passen) maar leren ernaar te luisteren en er zorgvuldig mee omgaan. Omdat het vol bronnen van wijsheid en welbevinden zit. Lichaam en geest zijn één. Het gevoel, met name het lichaamsgewaarzijn, vormt de brug tussen lichaam en geest. Wat we denken uit zich in ons lichaam en we voelen met ons lichaam wat we denken. Wat we voelen, beïnvloedt ons denken. Het gevoel vormt de brug. Onze adem is de reflectie van deze brug. Alle spanning tussen wie we zijn en wat we proberen te zijn, geeft direct een reactie in het lichaamsgewaarzijn en in de adem. Het lichaam verstrakt, de adem wordt oppervlakkig als er iets niet klopt. Samen met een goede gids/coach/therapeut/leraar kunnen we ons lichaam opnieuw leren verstaan. We hebben een gids nodig die onze echtheid kan verwelkomen en ons het gevoel van acceptatie kan geven bij alles wat opkomt in onze zoektocht naar heelheid. Vanuit onze omgeving, de gids, de the-

rapeut of de helende groep om ons heen is het dan belangrijk dat die authentieke expressie wordt ontvangen, gezien, gehoord, geaccepteerd, erkend, omarmd. Zo kunnen we opnieuw leren dat onze echtheid welkom is en dat er geen gevaar is voor afwijzing. Zo ontstaat een helende mogelijkheid. Als er klachten zijn die we liever niet zouden voelen, vraagt ons lichaam ons juist om meer te gaan voelen. Het vraagt ons om naar binnen te voelen hoe we in ons leven in de knel zijn geraakt. Het wil ons laten weten hoe ons verlangen naar echtheid en acceptatie onder ondraaglijke spanning is komen te staan. Het zou natuurlijk geweldig zijn om in een wereld te leven waar authenticiteit altijd alle ruimte krijgt, waarin we liefdevol worden omhuld, geaccepteerd en aangemoedigd. Dan zouden onze klachten niet nodig zijn. Dan zouden we het gevoel hebben ‘thuis te zijn’ in ons leven. Jezelf kunnen zijn en je tegelijk geaccepteerd weten en voelen, dat is thuiskomen. Soms bevinden we ons in zo’n omgeving. Dan komen mensen op een prachtige manier tot bloei. Maar veel vaker bevinden we ons niet in zo’n omgeving en dan vraagt het leven ons om onze ontreddering te helen, te herstellen en op die manier iemand te worden die deze liefdevolle accepterende ruimte aan anderen kan bieden. Wanneer je de weg naar je echtheid verloren bent en hem terugvindt, ontwikkel je een bijzondere kracht. De kracht anderen te helpen hetzelfde te doen. De kracht anderen te helpen om thuis te komen. Het gaat om steeds opnieuw ruimte maken voor dát wat echt is. De ander helpen ruimte te maken en de balans te herstellen tussen authenticiteit en verbondenheid is het doel van een goeie gids/hulpverlener. Wanneer je werkelijk bent bijgestaan en weer heel wordt, kun je zelf dagelijks ruimte maken. Je steeds weer even afvragen: wat speelt er, hoe is het met de balans tussen echtheid en verbondenheid, ben ik gerust, ongerust, zit er iets klem, zit iets in de weg? Wat laat mijn lichaam me weten? Het li-

ADHD

Saskia de Bruin chaam onthult steeds weer de waarheid. Je leert ernaar luisteren en ernaar te handelen. Echtheid en acceptatie van wat waarachtig is breiden zich uit waar ze maar verschijnen. Een accepterende omgeving nodigt echtheid uit, echtheid geeft anderen moed zichzelf te onthullen. Zo kan onze wereld wat heler en wat echter worden. Een veilig thuis. En dan hebben we geen klachten meer nodig, behalve wanneer we weer even de weg kwijtraken. Ons lichaam is ons kompas. Het geeft altijd het authentieke noorden aan.

Dit is een voorproefje uit het boek SOLK van Saskia de Bruin. Uitgeverij AnkhHermes ISBN:9789020216929

TCC Magazine | 39

Kies voor puur, kies AOV Puur en alleen vitamines mineralen of kruiden Vrij van geur-, kleuren smaakstoffen Herkenbaar aan het witte etiket Geschikt voor vegetariër en veganist

NIEUW

424 Vitamine D3 Vegan

• Bevat vitamine D3 afkomstig uit algen • Speciaal voor vegetariërs en veganisten • Ondersteunt de afweer en zorgt mede voor een goede weerstand

• Dagdosering van 25 mcg vitamine D3 • Oliebasis met neutrale smaak 533 Zink Mix

816 Quercetine

1106 Bèta 1,3/1,6 glucaan

Zink helpt lichaamscellen te beschermen tegen invloeden van buitenaf

Belangrijke bioflavonoïde

Bèta 1,3 en 1,6 glucanen uit bakkersgist

Speelt een rol bij geestelijke inspanning en activiteit Zink is goed voor het gezichtsvermogen en helpt om normaal en scherp te blijven zien

Komt van nature voor in groenten en fruit, waaronder uien, appels, bessen, bladgroenten en thee Bevat 500 mg quercetine extract per vegacaps

Gezuiverd, ook geschikt bij gistintolerantie Bevat een combinatie van 120 mg bèta 1,3 en 1,6 glucanen per dagdosering

t 036 5460920 • i www.aov.nl

BOEKRECENSIES

Traditiegetrouw wordt tijdens de Maand van de Spiritualiteit het Beste Spirituele Boek van het afgelopen jaar gekozen. De zes genomineerde titels zijn door de vakjury met veel aandacht gekozen.

Het verlangen naar zin

De zoektocht naar resonantie in de wereld Hans Alma Ieder mens verlangt naar een zinvol en waardevol leven. We geven daar op eigen manier vorm aan in onze seculiere samenleving. Maar waar komt dat verlangen naar zin en waarde vandaan? Hoe kunnen we erover met elkaar in gesprek gaan? Kunnen levensbeschouwelijke tradities ons zoeken naar zin nog verrijken? Het verlangen naar zin biedt een nieuwe visie op zingeving en levensbeschouwing. De nadruk ligt op het aandachtig en verbeeldingsvol onderzoeken wat de wereld te bieden heeft. Een zinvol bestaan wordt mogelijk waar we afstemmen op de unieke waarde van wat ons omringt. Met voorbeelden uit de kunst, literatuur en filosofie maakt Hans Alma duidelijk hoe we dat kunnen doen. Uit het voorwoord van Edel Maex, psychiater en zenleraar: ‘Hans Alma gaat op zoek naar wat bestaan zinvol kan maken. Ze gaat niet op zoek naar oude of nieuwe systemen maar naar het gewone, naar datgene wat mensen altijd al gedaan hebben. En ze gaat op zoek naar woorden, vaak dagelijkse woorden, herkenbare woorden.’ ISBN: 9789025907488 Uitgeverij Ten Have

Wijzen naar de maan

Over de zoektocht naar verlichting in het dagelijks leven Jan Geurtz Wijzen naar de maan van Jan Geurtz is een verzameling boeiende, ontroerende en gedeeltelijk autobiografische verhalen die laten zien hoe spiritualiteit in een gewoon mens kan ontwaken en zich vervolgens kan ontwikkelen. Hoe leer je vanuit een nieuw perspectief te kijken naar je emotionele problemen? Een nieuw boek van Jan Geurtz over de spirituele zoektocht in het leven van alledag. In zijn eerdere boeken, waaronder de bestseller Verslaafd aan liefde, geeft Jan Geurtz een heldere beschrijving van zijn spirituele visie op onszelf en de werkelijkheid. In dit nieuwe boek gaat hij een stap verder. Geurtz toont dat we via liefde en lijden bewuster kunnen toeleven naar de ultieme realisatie van de werkelijkheid, de non-duale verbondenheid van alles, onze natuurlijke staat van Zijn. Eeuwenoude boeddhistische beeldspraak vergelijkt ons bewustzijn met de afzonderlijke weerspiegelingen van de maan in elke vijver, plas of rivier op aarde. De verhalen in Wijzen naar de maan – geïnspireerd op Dzogchen, Tantra en Advaita – zijn als vingers die wijzen naar de echte maan, het oorspronkelijk zelf-gewaarzijn waar ons ogenschijnlijk afgescheiden ego-bewustzijn een afspiegeling van is. ISBN: 9789026349508 Uitgeverij Ambo | Anthos

TCC Magazine | 41

De jongen, de mol, de vos en het paard Charlie Mackesy

‘Wat wil jij worden als je groot bent?’ vroeg de mol. ‘Lief,’ zei de jongen. De jongen, de mol, de vos en het paard van Charlie Mackesy is een moderne fabel voor jong en oud. De 100 illustraties en de poëtische teksten vertellen het verhaal van een bijzondere vriendschap, tussen de jongen en de drie dieren. De universele lessen die ze samen leren zijn stuk voor stuk levenswijsheden. De Nederlandse editie van The Boy, the Mole, the Fox and the Horse is prachtig vertaald door Arthur Japin, waardoor de teksten nog dichterbij komen. Een moderne klassieker, die je kijk op het leven verandert. ISBN: 9789026623844 Uitgeverij Kok Boekencentrum

De kracht van rust

8 tegendraadse lessen over werk en het goede leven Mirjam van der Vegt Je agenda zit vol en in je hoofd is het druk. De balans tussen werken en rusten is kwijt. Hoe zorg je ervoor dat je weer met plezier je leven leidt? Mirjam van der Vegt laat in 8 tegendraadse lessen zien wat rust nemen met ons lichaam en geest doet. Rust verhoogt de kwaliteit van ons werk en leven aanzienlijk. Van der Vegt laat met de inspirerende verhalen van o.a. rapper Typhoon, bergbeklimmer Katja Staartjes en bisschop Ancelimo zien dat je in goed gezelschap verkeert wanneer je even gas terugneemt. ISBN: 9789025909024 Uitgeverij Ten Have

42 | TCC Magazine

De lege hemel Over eenzaamheid Marjan Slob

De lege hemel van Marjan Slob is een kleine filosofie van de eenzaamheid. Het woord ‘eenzaamheid’ zingt rond. Bezorgde beleidsmakers nemen maatregelen om de eenzaamheid onder geïsoleerde hoogbejaarden en gamende jongeren te ‘bestrijden’. Het begrip zelf wordt echter maar weinig onderzocht. In haar nieuwe boek doet filosoof Marjan Slob dat wel. Ze presenteert ‘eenzaamheid’ als het droevige gevoel dat je krijgt wanneer je een tekort aan verbondenheid ervaart. Slob ziet eenzaamheid echter ook als een verschijnsel dat belangrijke menselijke talenten aan het licht brengt. Wanneer je eenzaam bent, lijd je immers aan wat er níét is, en dat getuigt van zelfreflectie en voorstellingsvermogen. Met lichte toets bespreekt Slob grote denkers als Blaise Pascal, Daniel Dennett en Simone de Beauvoir. Inzichten in de menselijke conditie vult zij aan met voorbeelden uit romans, films en popliedjes. Heel precies legt ze verrassende verbanden tussen eenzaamheid, podiumvrees, maskers, selfies, ruimtereizen en getut op dames-wc’s. Met David Bowie als gids die weet hoe je kunt spelen met je onvermijdelijke verlorenheid. ISBN: 9789026345425 Uitgeverij Ambo | Anthos

BOEKRECENSIES

Socrates op sneakers

Filosofische gids voor het stellen van goede vragen Elke Wiss Met Socrates op sneakers tackelt praktisch filosoof Elke Wiss de kunst van een goed gesprek. In een tijd waarin iedereen door elkaar roeptoetert en meningen al snel dezelfde waarde als feiten krijgen, is de verbinding vaak ver te zoeken. We proberen de ander eerder te overtuigen van ons gelijk dan dat we samen op zoek gaan naar wezenlijke antwoorden. Veel van onze gesprekken hebben daardoor meer weg van een debat dan van een dialoog. We praten liever dan dat we luisteren, voor vragen stellen hebben we geen tijd. En toegeven iets niet te weten is al helemaal geen optie. Hoe mooi zou het zijn als je op elk moment en in

iedere situatie weet hoe je precies díé vraag stelt die leidt tot een goed gesprek? In Socrates op sneakers leert Elke Wiss je hoe je dat doet. Met Socrates en andere filosofen als inspiratiebron laat zij zien waarom we zo slecht zijn in het stellen van goede vragen, én hoe we er beter in worden. Socrates op sneakers leert je de vaardigheden die nodig zijn om die vragen te stellen die verrassen en aan het denken zetten. Zodat we gesprekken voeren die leiden tot verdieping en verbinding. Met een ander, én met jezelf. ISBN: 9789026346897 Uitgeverij Ambo | Anthos

Juryoordeel genomineerden Beste Spirituele Boek 2021 Het verlangen naar zin door Hans Alma De jury: ‘Een origineel en intelligent boek over de kracht van verbeelding. Waar komt het diepe, menselijke verlangen naar zin en waarde vandaan? Wat maakt het leven de moeite waard? Hans Alma schrijft met veel kennis, wat het boek diepgang en gewicht geeft, maar ze schuwt het persoonlijke niet. Een sterke vrouw, een wijs boek.’ Wijzen naar de maan door Jan Geurtz De jury: ‘Jan Geurtz laat zien dat spiritualiteit niet iets is waar je alleen over praat en denkt, maar iets wat we moeten beoefenen in het leven van alledag. Hij schrijft vanuit eigen ervaring, wat een menselijk gezicht geeft aan oude, spirituele wijsheden over lijden en liefde. Doorleefd en authentiek, informatief en inspirerend.’ De jongen, de mol, de vos en het paard door Charlie Mackesy, vertaald door Arthur Japin De jury: ‘Een boek met weinig tekst – liefdevol vertaald door Arthur Japin – en daardoor misschien een wat vreemde eend in de bijt, maar beeld- schoon voor het oog dankzij de prachtige illustraties. Een boek dat troost en innerlijke rust geeft en spirituele levens- lessen toegankelijk maakt voor een groot publiek.’

De lege hemel door Marjan Slob De jury: ‘Een sprankelend en eigenzinnig boek over eenzaamheid. Een actueel thema is verrassend veelzijdig uitgewerkt, met zowel oog voor de heilzame werking van eenzaamheid als de schaduwkant van isolatie. Soepel en aantrekkelijk geschreven. Eenzaamheid is een talent, dat je bovendien kunt ontwikkelen, dat blijkt wel uit dit boek. Het verdient vele lezers.’ De kracht van rust door Mirjam van der Vegt De jury: ‘Acht tegendraadse lessen die je laten inzien wat rust nemen doet met je gezondheid. Praktisch, verdiepend en nodigt uit tot zelfreflectie. Het boek wijst je de weg naar een mindset die innerlijke rust brengt en daarmee relativering, focus en overzicht.’ Socrates op sneakers door Elke Wiss De jury: ‘Een goed gesprek voeren is een kunst, die in digitale tijden verloren lijkt te gaan. Dit boek geeft concrete handvatten om goed naar elkaar te leren luisteren en brengt op een heel laagdrempelige manier oude inzichten naar een nieuw, breed publiek. Praktisch, helder en bovendien van waarde in een tijd van polarisering.’

De vakjury bestaat dit jaar uit: Eveline Helmink (Hoofdredacteur Happinez), Jacobine Geel (tv-presentator van Jacobine op 2 en Op Adem), Jelle Hermus (oprichter van soChicken.nl en winnaar van Beste Spirituele Boek 2018), Kitty Geerts (werkzaam bij Boekhandel De Kler) en Olaf Tigchelaar (boekverkoper bij boekhandel Kramer & van Doorn). www.maandvandespiritualiteit.nl

TCC Magazine | 43

Jacqueline van Vreden en Anita Laumann speelden al langer met het idee een boekje te schrijven over veerkracht. In hun praktijken merken ze dagelijks het belang van het versterken van veerkracht. Door de impact die 2020 op ons allemaal heeft gehad, is dit misschien belangrijker dan ooit. De coronacrisis heeft de maakbaarheid van het leven onder een vergrootglas gelegd. Alle zekerheden vielen weg. Weg…groots en meeslepend leven. Elke dag lol en ontkennen wat er werkelijk speelt. De realiteit onder ogen zien. Van het ene op het andere moment omgaan met grote ingrijpende veranderingen. Plotseling zaten we allemaal in hetzelfde schuitje, met allemaal soortgelijke problemen.

Waarom nu? Door de heftige gevolgen van deze pandemie raakten onze ideeën over veerkracht in een stroomversnelling en ontstond het idee om alles wat we tot nu toe hadden geproduceerd, te rubriceren in 52 oefeningen, één voor iedere week van het nieuwe jaar. Het grote concept van een werkboek voor veerkracht, met veel theorie, gedetailleerde oefeningen, veel literatuurweergave en bronvermeldingen hebben we even in de ijskast gezet. We hebben ons geconcentreerd op een simpel, toegankelijk, praktisch boekje. Met prachtig visueel ondersteunend beeldmateriaal voor de oefeningen. Lucy Bruggink, grafisch ontwerpster, heeft in één oogopslag vertaald wat wij met eenvoudige oefeningen bedoelen en zocht daar het passende beeldmateriaal bij. Deze mooie combinatie maakt het boekje toegankelijk voor iedereen. Elke week Het boekje is ontworpen met de gedachte om één jaar te werken aan je veerkracht. Het maakt niet uit of je start in week 1 of in week 22. Het belangrijkst is de intentie waarmee je aan dit proces begint. Gebaseerd op De oefeningen in dit boekje komen uit diverse stromingen en leerscholen uit de psychologie en filosofie en hebben hun effectiviteit bewezen. Op een creatieve manier zijn ze toegankelijk gemaakt voor een breed publiek. Als je je serieus verbindt met het programma, zul je na een jaar merken, dat je leven helaas niet probleemloos is geworden, maar dat je veerkracht is toegenomen en je beter kunt omgaan met tegenslagen en ondanks je problemen goed in je vel kunt zitten. Het leven is niet maakbaar; was het maar zo’n feest Het boekje biedt niet de illusie om een leven lang gelukkig te worden en nooit meer tegenslag te hoeven ervaren. Integendeel, om een balans van tevredenheid en dankbaarheid te ervaren en om te kunnen meebewegen met alles wat er zich op je levenspad aandient, moet je simpelweg met jezelf aan de slag. Net zoals je kunt werken aan het vergroten van spierkracht, kun je werken aan mentale veerkracht.

44 | TCC Magazine

VEERKRACHT

Deze inspirerende tekst uit de afscheidsrede van prof. dr. Erwin Seydel, hoogleraar Communicatiewetenschappen en Psychologie aan de Universiteit Twente, omvat in het kort wat een mens veerkrachtig maakt. (14 september 2012) Niet alleen de wetenschappelijke literatuur, maar ook de geschiedenis van ons mens-zijn en de praktijk van alledag, laten zien, dat elke keer wanneer we tegenover momenten van verlies, onzekerheid, risico of verdriet staan, we een kans krijgen hieruit te leren. Dat doen we door onze mogelijkheden te verkennen en te gebruiken om tegenspoed bedachtzaam om te vormen tot nieuwe routines. Tegenspoed komt altijd ongevraagd en ongelegen. Wat we ermee doen, kan alles uitmaken. Ter inleiding kunnen we vaststellen dat mensen met veerkracht de volgende eigenschappen bezitten: 1. Ze accepteren feiten, situaties en gebeurtenissen die zij niet kunnen veranderen, ze aanvaarden hoe mensen zijn. 2. Ze zijn vooral oplossingsgericht, beschikken over het vermogen om te improviseren en kijken niet achterom. 3. Ze trekken lessen uit ervaringen en zoeken naar nieuwe effectieve acties. 4. Veerkrachtige individuen communiceren effectief, stellen vragen, leggen gemakkelijk contacten met anderen die hen kunnen helpen nieuwe energie te krijgen en te zoeken naar oplossingen. 5. Veerkrachtige individuen beschikken over persoonlijke effectiviteit. Dat wil zeggen dat ze geloven in hun vermogen om bepaald gedrag met succes uit te voeren. 6. Veerkrachtige individuen accepteren zichzelf en anderen zoals ze zijn; ze vinden vrede met zichzelf en met hun emoties. Ze vinden dat je het recht hebt mens te zijn. 7. Veerkrachtige personen zoeken naar een dieper begrip van de wereld om hen heen, hebben een helder levensdoel voor ogen en zijn gemotiveerd hun krachten in te zetten voor een betere samenleving.

Een prettige bijkomstigheid van de oefeningen is, dat je door de focus op de oefeningen juist even bent afgeleid van zorgen en ongemak. Door de werking van de oefeningen worden er positieve hormonen en neurotransmitters aangemaakt zoals endorfine, dopamine, serotonine en oxytocine. Deze door ons eigen lichaam aangemaakte stofjes werken als een soort antidepressivum. Hierdoor ontstaat er een bekrachtigingsrespons in ons brein, wat maakt dat we steeds meer van die stofjes willen, dus steeds meer zullen gaan oefenen. Dit maakt dat je veerkracht aan het ontwikkelen bent en meer weerbaar wordt voor tegenslag en ongemak in het leven. Wat is veerkracht nou precies? Veerkracht is een belangrijk en effectief vermogen. Veerkracht betekent letterlijk het vermogen om mee te veren met de omstandigheden en uiteindelijk weer terug te veren in je oorspronkelijke kracht. Het is een waardevolle kwaliteit die je kan helpen om beter om te gaan met stress en tegenslag en om ervan te herstellen. Je ontwikkelt een gezonde relatie met tegenslag en lijden. Als er iets ingrijpends gebeurt in je leven, is het normaal dat je je daar verdrietig over voelt en er stress van ervaart. Het durven voelen en accepteren van onplezierige emoties is juist een veerkrachtige reactie. Als je over veerkracht bezit, ben je in staat om in moeilijke stressvolle periodes positief en toekomstgericht te blijven en kun je als mens een enorme groei doormaken. Door te veel stress kan uitputting ontstaan. Dit kan leiden tot burnout, depressie en psychosomatische klachten. Sommige mensen beschikken over een aangeboren vorm van veerkracht. Anderen hebben het minder. Maar er is hoop, veerkracht is te ontwikkelen en daarmee kunnen we ons welbevinden bevorderen. Als je besluit om te werken aan het vergroten van je veerkracht, kies je voor een krachtig instrument om weerbaarder in het leven te worden. Het is een levenskunst om problemen anders te bezien en om te stoppen met verzet tegen zaken die onveranderlijk zijn. We beseffen dat

TCC Magazine | 45

Positieve psychologie

Psychologie van Hoogbegaafdheid

Deze thuisstudie is speciaal geschreven voor mensen die een positieve kijk op het leven willen ontwikkelen en het beste uit zichzelf en anderen willen halen, op weg naar een waardevol en gelukkig leven.

Erkende PsBK bijscholing

Thuisstudie Start op ieder gewenst moment

Sociale psychologie

Thuisstudie Start op ieder gewenst moment

STUDEREN VANUIT DE THUISSITUATIE Op werkdagen: voor 16:00u besteld, morgen in huis

VEERKRACHT FILOSOFIE

"Veerkracht betekent letterlijk het vermogen om mee te veren met de omstandigheden en uiteindelijk weer terug te veren in je oorspronkelijke kracht.” het een grote stap is om te gaan trainen met veerkracht, helemaal in moeilijke tijden als niets meer is zoals het was. Het is lastig maar niet onmogelijk. Net als iedereen hebben ook wij menige levenscrises doorstaan, ingrijpende gebeurtenissen meegemaakt, dierbaren verloren en teleurstelling, verlies en verdriet gehad. Wij hebben op een gegeven moment bewust gekozen om veerkracht te ontwikkelen. Na vallen en opstaan durven we te beweren dat we in staat zijn om meer mee te bewegen met de onvoorspelbare en soms harde lessen van het leven.

OEFENING Verandering De enige zekerheid is de constante verandering. Onthoud: de ene dag zit je in het zadel en de andere dag lig je ernaast. Voel je je een dag heel vervelend? Houd voor ogen dat het de dag erna anders zal zijn. Hoe ga jij om met veranderingen in je leven? Kun jij een beetje meebewegen of voel je veel ergernis en verzet? Maak een plus/min lijstje. Wanneer ging je gemakkelijk mee in de verandering en wanneer niet? Wat maakte dat het de ene keer gemakkelijker ging dan de andere?

OEFENING Afscheid Heb je er wel eens over nagedacht hoe vaak je per dag te maken hebt met eindes en afscheid? Afscheid nemen van kleine en grote dingen. Van het weggooien van de vuilniszak, het afsluiten van een mail tot het afstand doen van je lievelingsschoenen waar geen zool meer onder zit. Verlies hoort domweg gewoon bij het leven. Door hier meer bij stil te staan ontwikkel je veerkracht wat je kan leren omgaan met grote verliezen wanneer deze zich aandienen in je leven. Inventariseer deze week eens hoeveel eindes en afscheidjes je hebt meegemaakt. Start deze oefening met een paar andere mensen en houd elkaar op de hoogte van de opgedane ervaringen. Jacqueline van Vreden is coach/trainer en Anita Laumann is integratief en beeldend therapeut. Beiden hebben jarenlange ervaring op hun vakgebied.

TCC Magazine | 47

De ouderdom De ouderdomsaftakeling Volgens De Beauvoir is de ouderdom een noodzakelijke afsluiting van de menselijke existentie. Het menselijk lichaam ondergaat na verloop van jaren een aftakelingsproces. Dit proces is onafwendbaar. De ouderdom is een tegenpool van het leven. In het heden is dat soms pijnlijk te verdragen. Vroege gebeurtenissen, verworven kennis zijn geweest. De babyboomgeneratie (1945-1955) is groot geworden in vrede, groeiende welvaart, hoger onderwijs en riante salarissen. Deze generatie heeft volgens filosoof Frits de Lange (1955) het idee gehad zich uit het niets te moeten scheppen en heeft keihard gewerkt. Maar, zegt Simone de Beauvoir, waarvoor heb je hard gewerkt als je merkt dat het uiteindelijk verspilde moeite is geweest en er geen enkele waarde aan gehecht wordt? Om te voorkomen dat de ouderdom op deze manier voorbijgaat, is er maar één remedie en dat is: je inzetten voor mensen, goede doelen, een actie of scheppend werk. De babyboomgeneratie blijft maar doorgaan. Hoe lastig is het voor hen om te wijken voor de volgende generatie. Een groot aantal van deze ouderen blijft doorgaan of ze kiezen ervoor om hun leven als voltooid te ervaren als ze zich niet meer kunnen inzetten. Dat ouder worden steeds meer terugtrekken betekent staat hen tegen. Ik-gij De filosoof Buber, vindt dat een mens pas echt mens wordt als hij een relatie aangaat met de ander. Dr. Ivan Boszormenyi-Nagy (1981), psychiater, gezinstherapeut en grondlegger van de contextuele therapie, trok dit verder door. Het gezin of de familie moet worden gezien als een sociale groep waarvan alle leden met elkaar een relatie volgens Bubers Ik-Gij-dialoog zouden moeten hebben. De afgrenzing tussen subject en object is zeer belangrijk in een dialoog. Bij de zelfervaring van een individu is de ander onmisbaar. Ieder mens maakt deel uit van intergenerationele relaties. Volgens Nagy word je pas jezelf in de manier waarop een mens zich opstelt in de verhouding tot het generationele netwerk. ‘Pas door mij te verhouden tot

48 | TCC Magazine

BLOG

de ander ben ik mezelf.’ Het ‘ik’ staat dan niet centraal, maar het besef dat elk mens deel is van het verleden, het heden en de toekomst. De ouderdom gaat komen, hij raakt iedereen. Niemand kan de ouderdom ontlopen. Mensen ‘moeten’ hun plek wel innemen en in de lijn van de generaties gaan staan. Doordoor kan iemand beter zichzelf worden. Volgens Nagy zijn mensen dit verschuldigd en verplicht aan zichzelf. Sterfelijkheid en eindig mens-zijn betekent in de eerste plaats ontvangen en doorgeven aan anderen voor en na ons. Luisteren Door dit te beseffen vraagt de laatste levensfase om aandacht van ons als systeemspecialisten. Het is een worsteling en vraagt allereerst dat ouderen gezien worden, het vraagt om aandacht voor wat zich afspeelt in hun leven en sensitiviteit voor de opgave waarvoor iemand staat. Simone de Beauvoir schrijft in haar boek De Ouderdom (1970) dat de ouderdom niet alleen door een psychologische of biologische bril moet worden bekeken. Er zit ook een culturele kant aan. Dit betekent dat de systeemspecialist op zoek gaat naar de wisselwerking. De systeemspecialist luistert naar de bezorgdheid. Er is aandacht voor de verhalen van pijn en de kracht, het verdriet, het verlangen, uitzonderingen, de wanhoop en hoop. Er is steun voor verandering in de toekomst. Er wordt gebruik gemaakt van de competentie in de natuurlijke omgeving van de ouderen. Dit zijn allemaal aspecten van het samenwerken met ouderen. Dit is ook de ethische én filosofische basishouding van de systeemspecialist.

NKS

Houvast Soren Kierkegaard (1813- 1955) stelt dat het beslist waar is, zoals andere filosofen zeggen, dat het leven naar achteren moet worden begrepen. Maar volgens Kierkegaard vergeten ze de andere kwestie, dat het leven naar voren moet worden geleefd. Welkom Ik ontmoet een vrouw in mijn praktijk. Door de dood van haar man heeft ze geen houvast meer. Ze wil naar buiten komen en zichzelf gaan vinden maar ze weet niet hoe. Moedig begint ze het pad te bewandelen. Samen kijken we niet alleen naar haar klachten maar ook naar het gezin en de bredere familie in hun sociale leefcontext (Rober, 2013). Haar moeder had altijd pijn. Ze heeft getracht aan de behoefte van haar moeder te voldoen. Ze was nog jong toen haar vader stierf, ‘de flinke meid van haar vader’ was er voor haar moeder en haar broers. Er was geen ruimte voor rouw. Dr. Ivan Boszormenyi-Nagy (1981), psychiater, gezinstherapeut en grondlegger van de contextuele therapie, noemt dit parentificatie. Heen en weer Heeft ze door haar grenzeloosheid zichzelf in de ander verloren? Ze trouwde en haar lief werd ziek. Zij zorgde voor hem zoals ze vroeger ook zorgde. Nu is haar lief niet meer. Het is leeg vanbinnen. Door als systeemspecialist naar haar te luisteren, haar te laten vertellen en door de hervertelling (White, 2016) voelt ze zich begrepen en erkend over haar lot. Ze rouwt niet alleen om het verlies van haar man maar ook om het verlies van haar vader, een moeder en het verlies van zichzelf. Ze komt in actie, beweegt heen en weer tussen verlies en herstel. Ze kijkt naar haar verliezen en neemt er ook weer afstand van. Ze ademt in en ademt uit. Ze voelt wanhoop en dan weer hoop. Ze schreeuwt in het bos en gaat weer aan het werk (Stroebe en Schut, 1997, Duale of Tweevoudig Procesmodel).

BLOG

Achteromkijken en voorwaarts leven Door achterom te kijken, worden haar verliezen ver-haald en wordt haar leven naar achteren begrepen. Als systeemspecialist ben ik in verwondering over haar bewogenheid en liefde voor zichzelf én de medemens. Ze heeft weer de moed om te investeren, te her-ontdekken en voorwaarts te gaan leven. Ze vindt weer betekenis aan het leven. Ze gaat nieuwe keuzes maken waarin ze noch zichzelf, noch de ander tekortdoet. Toch voelt ze zich schuldig want door ‘haar eigen weg’ te gaan laat ze haar lief een beetje los. Als systeemspecialist heb ik aandacht voor rituelen. Door een ritueel wordt er nogmaals afscheid van een dierbare of van schuldgevoelens genomen. Afscheidsrituelen kunnen een genezende werking hebben (Van der Hart, 2003). Afscheid Ze schrijft het van zich af. ‘Je zal trots op mij zijn’, schrijft ze aan hem. ‘Het gemis is er, ik blijf je trouw maar ik voel dat ik hernieuwd ten volle kan gaan leven. Ik ga iets nieuws verwelkomen.’ Hierdoor laat ze los, vindt ze zichzelf en heet ze zichzelf welkom. Hierdoor komt ze dichter bij zichzelf, groeit ze om haar verlies heen en kan ze - zoals Kierkegaard stelt - het leven naar voren gaan leven. Dit doet recht aan hem en aan haar omdat ze ondanks of dankzij het verlies ontwikkelt, groeit en weer welkom kan heten. Als systeemspecialist neem ik in verwondering afscheid. Ze heeft houvast. www.tencsysteemtherapie.nl

Het Nederlands Kwaliteitsregister voor Systeemspecialisten (NKS) is een registratiesysteem voor systeemspecialisten in Nederland en een deel van België. www.therapiepsycholoog.com/nks-nederlandskwaliteitsregister-voor-systeemspecialisten

TCC Magazine | 49

Midden Engweg 43 - 3882 TS Putten - 0341 74 39 93 info@cellcareacademy.nl - www.cellcareacademy.nl

Masterclass Nutrigenomics (3 dagen) Vergroot je praktijkresultaten met aanvullend DNA-onderzoek. In deze masterclass wordt genetisch profileren beschouwd als een brug tussen gezondheidswetenschap en functionele geneeskunde. Een genetisch profiel is niet bedoeld als diagnostiek, maar om de werking van een aantal primaire stofwisselingsprocessen in hun werking te kunnen lezen om daarmee verbanden te kunnen leggen met gezondheid van zowel het verleden, het heden als voor de toekomst. Deze masterclass leert je genetische profielen te lezen, de invloed van SNP's te interpreteren en te koppelen aan het klachtenbeeld van de patiënt/cliënt en verder uit te werken naar een epigenetisch herstelprogramma en voedingsadvies op maat. Dit maakt het mogelijk om oorzakelijk te kunnen behandelen, een passende dosis-effectverhouding te bepalen, evenals gerichter aanvullende diagnostiek te kunnen toepassen.

Masterclass Neurotransmitters (4 dagen) Deze Masterclass staat geheel in het teken van de vier primaire neurotransmitters Dopamine, Acetylcholine, GABA en Serotonine. Neurotransmitters spelen een belangrijke rol bij de interne communicatie tussen de zenuwcellen in de hersenen en darmen en de rest van het lichaam. Het normaal functioneren van neurotransmitters worden gecorreleerd aan: een goede functie van het geheugen, een normale alertheid, een goede leerfunctie, emotionele stabiliteit, adaptatievermogen en het vermogen om tot rust te komen. Het centrale zenuwstelsel, de darm en het immuunsysteem gebruiken bovendien dezelfde chemische boodschappers en bijbehorende receptoren. Deze masterclass leert je dat neurotransmitters de sleutel zijn tot gezondheid met protocollen voor jouw praktijk.

Scholingsagenda 2021

t/m juni

PNEI 3. Methylatie en Genexpressie 11, 12 maart Masterclass Nutrigenomics 18, 19 maart & 22 april Cosmetische klachten 22 maart Biochemie & Spiritualiteit 25, 26 maart

Speciaal voor TCC magazine lezers

15% korting op de Masterclass Nutrigenomics en Masterclass Neurotransmitters Gebruik kortingscode: TCC15%

Detoxificatie 12 april PNEI 4. De Hormoonassen 15, 16 april

Schrijf je in voor beide en ontvang

20% korting Gebruik kortingscode: TCC20%

Intermittent Fasting 10 mei

Aanbieding geldig t/m 1 april 2021

Van Labonderzoek naar Therapieplan 20, 21 mei

PNEI 5. Adaptatieleer en Prestatieverbetering 27, 28 mei Masterclass Neurotransmitters 3, 4 juni en 1, 2 juli Hoogsensitiviteit 7 juni

PNEI 1. Chronische Aandoeningen Ontrafeld 24, 25 juni

Wist je al dat een groot aantal van onze opleidingen ook online te volgen zijn?

'Het probleem is niet dat we nog niet alles weten van ons DNA, het probleem is dat we niets doen met dat wat we wel weten!' Dirk Zoutewelle CEO Cellcare Health Group

cellcareacademy.nl

ROSEGARDEN

De verborgen kracht van wandelen In een rustig tempo wandel ik samen met Frans* (39)

Bij de aanmelding informeer ik altijd naar de conditie

door een natuurgebied nabij Voorthuizen dat behoort

van de cliënt en stem ik af of wandeltherapie wel passend

tot een van mijn wandelroutes. Het bos ademt rust en

is. Verder houd ik rekening met het tempo van de cliënt.

biedt alle ruimte om in beweging te komen. Ik adem

Daar pas ik mij op aan. Frans vertelde mij bij de aanmel-

de zoete geur in van naaldbomen die op de route ruim

ding over de extreme vermoeidheid die hij chronisch

vertegenwoordigd zijn. Een koolmeesje op een tak

voelt. ‘Ik voel mij al snel moe en ik heb weinig energie. Ik

hupt en zingt zijn lied. Zo klein en kwetsbaar eigen-

moet bewust kiezen welke activiteiten ik doe op een dag.

lijk. We kijken elkaar even aan en het vogeltje merkt

Wandelen geeft mij rust, maar kost me wel energie. Rustig

ineens onze aanwezigheid op. Het vliegt snel verder.

wandelen is dan gewenst.’

Frans is sinds korte tijd bij mij in behandeling vanwege

Online of in het bos

burn-outklachten en zag ertegen op om in therapie te

Beeldbellen zie ik voor mijzelf als een minder goede optie

gaan. Nu wandelt hij elke twee weken met mij. ‘Ik ben

dan samen een bos in gaan. Met een medium ertussen ben

geen prater’, zegt Frans eerlijk, ‘en om nu in een spreek-

ik het fysieke contact met de cliënt kwijt. Bij een wande-

kamer te zitten en voor mijn gevoel te moeten praten,

ling proef ik de sfeer en merk ik min of meer hetzelfde als

“Tijdens een wandeling kan je soms bijna zonder woorden praten.”

nee, dat beangstigt mij,’ gaat hij verder.

in de therapieruimte: stress, spanning, een snelle ademha-

‘Toen ik hierover hoorde, wist ik meteen

ling. Net als de toon waarop iemand praat. Bij beeldbellen

dat deze vorm van therapie bij mij zou

kan ik die er wel uitfilteren door aandachtig te luisteren,

passen.’ Veel mannen die ik tegenkom in

maar dat vraagt veel focus. Wandelen geeft rust. En juist

mijn praktijk, zien ertegen op om te praten

door beweging in de buitenlucht kan iemand zijn emoties

in een therapieruimte waar je tegenover

meer loslaten.

elkaar zit. Wandelen kan daarom een goed alternatief zijn. Zowel mannen als vrouwen

Herinneringen van vroeger

in mijn praktijk ontdekken steeds meer de

Tijdens een wandeling kan je soms bijna zonder woorden

verborgen kracht die zit in wandelen en

praten. Stiltes zijn bij beeldbellen veel stiller. In de natuur

praten.

mogen die stiltes er gewoon zijn. Ook herinneringen van vroeger komen tot leven. Frans denkt ineens terug aan

Lockdown

zijn kindertijd. ‘Ik was als jongen altijd buiten: lekker

Wandeltherapie is een van de therapie-

in de natuur, klimmen, vuurtje stoken. We maakten de

vormen die ik als psychosociaal therapeut

mooiste hutten.’

aanbied in mijn praktijk. Na de eerste lockdown in maart

De natuur heeft zoveel te bieden. We wandelen en praten

vorig jaar ben ik eigenlijk meer noodgedwongen gaan

verder. Stap voor stap onderweg naar psychisch herstel.

wandelen. Ik wandelde al wel met mijn cliënten, maar nu bood wandelen mij een uitgelezen kans om naar buiten te

* Zijn naam is vanwege privacy redenen gefingeerd.

gaan. Veel mensen voelden een weerstand om online af te spreken en misten het echte contact. Mensen zaten veel

Simon Anemaet

binnen en waren blij dat ze buiten in de natuur konden

is Psychosociaal therapeut en bestuurslid bij Stichting

afspreken. Wandelen voelt veilig en kan op veilige afstand

Rosegarden

van elkaar. Ik heb van tevoren nagedacht over geschikte plekken met paden die breed genoeg zijn en waar het niet te druk is.

Rosegarden is een Stichting van Christen Psychosociaal Therapeuten. De psychosociale (kinder) therapeuten die zijn aangesloten bij Stichting Rosegarden werken vanuit een christelijke identiteit. www.stichting-rosegarden.nl

TCC Magazine | 51

KINDBEHARTIGING FILOSOFIE

Auteur en kindbehartiger

Mariël Roelfsema in de spotlight

Kindbehartiger... wat is dat precies? Als kindbehartiger verwoord ik de stem van het kind tijdens de scheiding van hun ouders, of in de periode daarna naar de ouders en eventueel het juridisch speelveld. Ik behartig de belangen van het kind. Ik begeleid het kind, luister echt naar het kind, in woord en gedrag. Ik ben een vertrouwenspersoon voor het kind en ik geef het kind de informatie die het nodig heeft over de scheiding van zijn of haar ouders. Kinderen mogen echt zichzelf zijn in de praktijk, ze mogen alles zeggen en wat ze zeggen is nooit fout, het is namelijk hun waarheid. Het is erg belangrijk dat een kind zich gehoord en gewaardeerd voelt. Bijna alle ouders willen graag denken in het belang van hun kind maar in de praktijk blijkt dat door verdriet, wraakgevoelens en/of verslagenheid nog wel eens moeilijk te zijn of zelfs te worden vergeten. Ook komt het regelmatig voor dat ik ingezet word zo’n 2 à 3 jaar na de scheiding. Het ouderschapsplan loopt dan een aantal jaren en begint voor het kind te wringen. Dit wordt vertaald door het kind in zijn gedrag. Een kind wil dan bijvoorbeeld ineens niet meer naar de andere ouder maar wil ook niet aangeven waarom niet. Ook boze buien komen dan vaker voor. Spelenderwijs haal ik de pijnpunten in het leven van het kind naar boven en samen met de ouders proberen we het zo te regelen dat het weer fijn wordt voor het kind. Als kindbehartiger zoek ik graag de samenwerking met mediators op. Samen met een mediator begeleiden we het proces van chaos naar een werkend ouderschapsplan. Daarbij voer ik de gesprekken met de kinderen terwijl de gesprekken met de ouders met de mediator plaatsvinden. In de afsluitende fase van het traject schuif ik als kindbehartiger aan bij de gesprekken met de ouders om zo de wensen van de kinderen te borgen. Deze manier van werken is erg prettig. Zowel kinderen als ouders zijn betrokken bij het proces en voelen zich gehoord en geholpen. Bij de “Familie mediators” in Assen (naam wordt in 2021: “Expertcentrum scheiden”) werken we volgens dit principe. We maken zo gebruik van ieders expertise en kiezen de kindbehartiger en mediator passend bij het gezin om op die manier zo effectief mogelijk te kunnen werken wat uiteindelijk het prettigst is voor alle partijen.

TCC Magazine | 53

Fermentatieconcentraat met lactobacillen en biologische kruiden. Vol actieve lactobacillen: 28 stammen, 30 miljard KVE

Bio Herbal

PROBIOTIC FERMENTATION CONCENTRATE 54 | TCC Magazine

7Mbio.com

KINDBEHARTIGING FILOSOFIE

maatregelen. Daarom kunnen we in deze tweede coronagolf meer blijven doen. In de eerste coronagolf waren we nog niet zover. Toen heb ik de tijd die ontstond, gebruikt voor het schrijven van een boek voor kinderen en ouders of professionals. Ik merkte dat er wel boeken zijn om een gesprek aan te gaan maar ik miste iets eigentijds. Iets waar ook kinderen in de basisschoolleeftijd zich in konden herkennen. In het boek Elke dag vla met vlokken komen de 15 meest voorkomende problemen van kinderen met gescheiden ouders aan de orde in korte, herkenbare verhaaltjes. Aan het eind van elk verhaal staan vragen om een gesprek over dit onderwerp aan te gaan. Deze zijn vooral bedoeld voor ouders die hier met hun kind over willen praten. Juist voor deze ouders is ook bij elk hoofdstuk een informatieve voetnoot geplaatst zodat ze wat extra achtergrondinformatie krijgen over het onderwerp. Het boek onderscheidt zich van de andere boeken in dit genre, omdat het onderwerpen voorbij laat komen waar kinderen van deze tijd tegenaan lopen. Het ‘traditionele’ gezin van vader, moeder en twee kinderen krijgt, buiten de ‘normale’ problemen als loyaliteit, schuldgevoelens, boosheid en nieuwe broertjes, te maken met onder andere multiculturele en homoseksuele relaties. Deze onderwerpen miste ik in de andere boeken voor kinderen. Verder werk ik in mijn eigen praktijk ook als Stiefcoach van Stief en Co. Hierbij begeleid ik ouders met samengestelde gezinnen. Samengestelde gezinnen lopen tegen problemen aan die een ‘normaal’ gezin niet kent. Door met ouders deze problemen onder ogen te zien en te erkennen, voorkomen we dat deze zelfde problemen opgelost moeten worden terwijl beide partijen hoog in de emotie zitten in een conflict. Veel stellen zijn erg gemotiveerd om deze nieuwe relatie te laten slagen en een beetje begeleiding kan ervoor zorgen dat ze bij de 30% horen die het wel gaan redden. Ook deze gezinnen ervaren extra druk door de problemen en maatregelen van 2020. Normaal is het al lastig genoeg om samen met je ex structuur te krijgen in beide gezinnen op een manier dat iedereen tevreden is, maar met de coronamaatregelen is dat een extra uitdaging. Gelukkig kunnen/mogen wij als coach deze ouders blijven helpen tijdens de lockdown. Intensief werken met kinderen in coronatijd, is dat niet erg lastig? Net als alle andere professionals moet ik me aan de richtlijnen houden van het RIVM. Maar als je oplossingsgericht denkt, lukt dat nog wel. We gaan wat vaker naar buiten en zoeken binnen de ruimte (minimaal 1,5 meter) op. Voor de kinderen die ik begeleid, is het fijn dat juist in deze moeilijke tijd, de afspraken door kunnen gaan. Ik blijf nog steeds beschikbaar voor hen, want thuis kan het hoog oplopen als ouders in scheiding liggen en/of thuis moeten werken. Gelukkig hebben we onze werkwijze aan kunnen passen aan de huidige

Veel kinderen vinden het fijn om te kleuren tijdens het lezen van het verhaal. Samen met illustrator Nathalie Riksten heb ik daarom een serie kleurplaten gemaakt van de illustraties uit het boek, bij elk hoofdstuk minimaal één, zodat er ook na het verhaal niet alleen over gepraat kan worden, maar de platen bieden ook extra schrijfruimte en ruimte voor extra tekeningen. Deze ‘verwerkingsbladen’ zijn tegen een kleine meerprijs bij te bestellen als het boek rechtstreeks bij mij besteld wordt (info@praktijk-klem.nl) of als de bestelling loopt via de webshop van “De stem van het kind”. Als het boek besteld wordt bij de webshop van Boekscout of Bol.com, is deze optie niet aanwezig.

Mariël Roelfsema Vla met vlokken €18,50 Verwerkingsbladen €4,95

TCC Magazine | 55

Bosbaden

als instrument bij coaching in de natuur? De natuur bevat wijsheid, een diep weten dat de weg wijst. Ook als je het gevoel hebt dat je volkomen de weg kwijt bent, kun je toegang krijgen tot deze tijdloze wijsheid, die je vertelt hoe je volledig je ware zelf kunt worden. Je kunt voeling krijgen met de hogere waarheden van moeder natuur en voor jezelf de ware betekenis achter allerlei wijze uitspraken ontdekken. Er valt altijd iets te leren en er zijn altijd nieuwe uitdagingen om aan te gaan; de natuur is één oneindig klaslokaal. Zij geeft voortdurend tekens, symbolen en boodschappen die alleen voor jou bestemd zijn en precies op het juiste moment komen. Je bent in een voortdurende communicatie en wisselwerking met de natuur. Je hoeft alleen maar te luisteren. De natuur is ook een spiegel. Wat je in de natuur ziet en ervaart is vaak een afspiegeling van wat zich in jezelf afspeelt. Vaak toont de natuur ons dingen over onszelf, die we eerder niet konden zien. Deze boodschappen zijn nooit schadelijk of eng, maar meestal juist geruststellend en vaak veranderen ze zelfkritiek en cynisme in iets van een onvoorstelbare schoonheid. Als je op zoek gaat naar de wijsheid van de natuur, begin je aan een moedige en lonende reis op weg naar de verwezenlijking van je volledige potentieel.

“Veel planten en bomen staan bij natuurvolkeren over de hele wereld symbool voor hun verbondenheid met de natuur.” Er zijn meerdere methoden waarmee je kunt leren communiceren met de natuur. Je kunt ze altijd en overal gebruiken, maar tijdens bosbaden is ideaal, want dan ben je al ontspannen en je gewaar van de krachten die om je heen werkzaam zijn. Hoe rustiger je wordt en hoe stiller je geest, hoe meer je zult ervaren. Het belangrijkste is dat je openstaat om de lessen te kunnen horen en ontvangen.

ander pad kunt volgen. Het is belangrijk dat je op die richtingwijzers blijft letten als je niet wilt verdwalen. Ook de natuur heeft haar eigen richtingwijzers. Alleen zijn die vaak lastiger te herkennen als je niet heel goed oplet. Deze natuurlijke richtingwijzers geven aan dat je precies daar bent waar je hoort te zijn. Misschien kom je ze steeds weer tegen, bijvoorbeeld in de vorm van een bepaalde plant die ineens overal lijkt te staan, een struik met een smaakvolle vrucht of een dier dat je pad kruist. Steeds als je een richtingwijzer van de natuur tegenkomt, herinnert deze je eraan dat je met de natuur in gesprek bent en dat je op de goede weg bent. Veel planten en bomen staan bij natuurvolkeren over de hele wereld symbool voor hun verbondenheid met de natuur. Een jadeplant staat in Azië voor geluk en geld. Voor mij is het een teken van overvloed. Ik wist dat ik de juiste blokhut had gevonden om in te wonen tijdens het schrijven van dit boek, doordat er een jadeplant in de voortuin groeide. Voor de Kelten waren eikenbomen pakhuizen van kosmische wijsheid. Als ik een eik tegenkom, weet ik dat ik extra goed moet opletten. Je kunt de symboliek van flora, fauna en dieren die je tegenkomt, opzoeken, maar je kunt ze ook je eigen betekenis geven. Als je veelbetekenende richtingwijzers kunt herkennen, krijgt je omgeving een heel nieuwe betekenis, alsof je een nieuwe, mysterieuze wereld binnenstapt uit een of ander magisch verhalenboek.

Wegwijzers Richtingwijzers Als je een pad door het bos volgt, kom je waarschijnlijk richtingwijzers of steenmannetjes tegen die aangeven dat je de juiste route volgt. Soms zijn er ook pijlen die de weg wijzen. Deze door de mens gemaakte richtingwijzers bevestigen de juiste route of geven aan dat je ook een

56 | TCC Magazine

Een wegwijzer wijst de weg. Mogelijk in de vorm van een persoon die je vertelt welk pad je moet nemen of van een boom die het pad waarop je doorgaans loopt, blokkeert, waardoor je een andere route moet kiezen. Vaak zijn de dingen die als een barrière of hindernis aanvoelen, wegwijzers die ons de goede kant op sturen.

BOSBADEN

Boekfragment uit: De helende kracht van bosbaden Vind innerlijke rust en creativiteit in verbondenheid met de natuur Julia Plevin www.samsarabooks.com

Als je je wilt oefenen in het volgen van de wegwijzers van de natuur, hoef je het universum alleen maar te vertellen dat je klaar bent om zijn leiding te ontvangen. Vervolgens kun je een vraag stellen. Als je je verloren voelt of geen richting in je leven hebt, kun je het universum om een duidelijke wegwijzer vragen. Je gids kan een vreemde zijn die je op een dag ontmoet, of een dier dat je in het bos tegenkomt. Hij kan uit het niets tevoorschijn komen om vervolgens weer te verdwijnen. Luister naar de boodschap van de gids. Soms is die boodschap glashelder en soms kun je er niets van maken. Maak je daar geen zorgen over; het gaat niet zozeer om de betekenis van de boodschap, maar meer om je geestestoestand van openheid voor de mogelijkheden die zich aandienen. Alles in de natuur is een metafoor, denk daar eens over na. De dingen in de natuur hebben een diepere betekenis waarvan we ons in de hectiek van ons dagelijks leven niet bewust zijn. Zoals je van hiërogliefen taal kunt maken, zo kun je ook de betekenis leren herkennen van de abstracte boodschappen van wolkenformaties, of van de duidelijke boodschap van een vreemde, die daarmee antwoord geeft op een vraag waar je al langere tijd mee rondloopt. Misschien ben je een aantal keren in je leven een dier tegengekomen en had je het gevoel dat het je iets te zeggen had. Mogelijk was het een vlinder die je de weg leek te wijzen, of een gaai die verscheen net toen je een vraag zat te overdenken. Of misschien een boomblad met een klodder vogelpoep, alsof het een schilderij van Jackson Pollock is, dat leek te zeggen: shit happens. In dit geval zou

de boodschap kunnen zijn dat de dingen gebeuren, of we dit nu willen of niet. Hoe we hierop reageren, is echter wel een keuze. Als we deze subtiele signalen niet opmerken, zullen ze steeds duidelijker worden, tot we er niet langer omheen kunnen. Moeder natuur wil je aandacht. We kunnen ontzettend veel leren van de aarde. Bosbaden leert ons geduldig, liefdevol en flexibel te zijn, veranderingen te accepteren, de bereidheid om onszelf te blijven ontwikkelen en nog veel meer. Iedere les die de natuur je aanreikt, is precies de juist les op het juiste moment. Waarschijnlijk zul je moeten oefenen voor je de richtingwijzers, wegwijzers en boodschappen gaat herkennen. Heb geduld en blijf open van geest. Hoe meer je erop vertrouwt dat ze echt zijn, hoe meer je zult leren. Als je iets drie keer achter elkaar ziet of hoort, let dan goed op. Ik kwam drie naaktslakken tegen tijdens een snelle boswandeling. De derde keer stopte ik om de slak op het pad te bekijken. Ik kon niet anders dan de slak oppakken en hem naast het pad zetten, zodat hij niet geplet zou worden. Opnieuw werd me duidelijk dat moeder aarde me probeerde duidelijk te maken dat ik rustiger aan moest doen. Ik was zo ongeduldig dat ik me met het leven van een naaktslak ging bemoeien, die zich rustig, in zijn eigen goddelijke tempo, voortbewoog. Ik hoef je niet te vertellen dat ik nog altijd probeer om het rustiger aan te doen en dat ik er voortdurend aan herinnerd moet worden om de tijd te nemen.

TCC Magazine | 57

Orthokennis, uw leverancier van orthomoleculaire kennis Het cursusprogramma voor 2021 is bekend. We zijn erin geslaagd een interessant programma voor u samen te stellen. Uiteenlopende orthomoleculaire onderwerpen zullen aan de orde komen, waarbij we rekening hebben gehouden met verschillende kennisniveaus. Zoals u van ons gewend bent, worden de clinics gegeven door gekwalificeerde professionals en is de informatie goed toepasbaar in de praktijk. Neurotransmitters: theorie en praktijk Door: Jeroen de Haas Datum: vrijdag 5 maart 2021 Tijdens deze clinic wordt de theorie rondom neurotransmitters besproken. Daarnaast wordt de vertaling gemaakt naar de dagelijkse praktijk zodat u direct met de opgedane kennis aan de slag kunt gaan. Tevens worden de diverse analysemethoden toegelicht, waaronder laboratorium onderzoek en vragenlijsten. Basisprincipes orthomoleculaire geneeskunde en ondersteuning van darm en lever Door: Olivia Krom Datum: vrijdag 16 april 2021 Tijdens deze praktische clinic neemt Olivia Krom u mee in de basisprincipes van de orthomoleculaire geneeskunde. Aan bod komen vitaminen, mineralen, spoorelementen, vetzuren en probiotica. Er zal uitgebreid stil worden gestaan bij de werking en vooral de synergie tussen vitaminen en mineralen. Ook worden de belangrijkste positieve en negatieve interacties met reguliere geneesmiddelen besproken en de orthomoleculaire ondersteuning van de darm en lever.

Te moe: oorzaken en behandeling van langdurige vermoeidheid Door: drs. Selma Timmer Datum: vrijdag 4 juni 2021 Ongewone vermoeidheid is een vaak geuite klacht in de orthomoleculaire praktijk. Wat zijn mogelijke oorzaken van ernstige en/of langdurige vermoeidheid en wat kun je eraan doen? Alzheimer, dichterbij dan u denkt Door: Jan Blaauw Datum: vrijdag 25 juni 2021 Tijdens deze clinic neemt Jan Blaauw u mee in de achterliggende oorzaken en pathofysiologie van de ziekte van Alzheimer. Ook andere vormen van dementie zullen aan de orde komen. De orthomoleculaire ondersteuning van alzheimer wordt uitgebreid besproken. Het immuunsysteem: fysiologie en orthomoleculaire ondersteuning Door: drs. Alex Leupen Datum: vrijdag 10 september 2021 Tijdens deze clinic zal de fysiologie van het immuunsysteem uitgebreid besproken worden vanaf de geboorte tot en met de volwassenheid. De veroudering van het immuunsysteem boven het zestigste levensjaar zal aan bod komen en de redenen waarom ouderen kwetsbaarder zijn voor infecties. Verder zullen negatieve invloeden op het immuunsysteem in kaart worden gebracht en de (epi)genetische factoren die hierbij een rol spelen. Tot slot zal besproken worden wat er orthomoleculair mogelijk is om het immuunsysteem te ondersteunen.

Voor meer informatie en om u aan te melden gaat u naar www.orthokennis.nl Heeft u vragen? Neem gerust contact met ons op: telefoon: 075-6408180 e-mail: info@orthokennis.nl.

Auto-immuunziekten en orthomoleculaire ondersteuning Door: drs. Alex Leupen Datum: vrijdag 8 oktober 2021 Auto-immuunziekten komen steeds vaker voor. Wat gebeurt er bij een auto-immuunziekte en welke oorzaken liggen hieraan ten grondslag? Tijdens deze clinic zullen veelvoorkomende aandoeningen als multiple sclerose, reumatoïde artritis, de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa aan de orde komen. Het belang van een gezonde conditie van de darmen zal belicht worden en er zullen diverse nutriënten besproken worden, die een stabiliserende eigenschap op het immuunsysteem hebben. ADHD, ADD en autisme: diagnostiek en orthomoleculaire ondersteuning Door: drs. Alex Leupen Datum: vrijdag 12 november 2021 Drs. Alex Leupen neemt u mee in de achterliggende oorzaken van ADHD, ADD en autisme bij kinderen en volwassenen. De relatie tussen neurofysiologie, pathofysiologie, voeding en de darmen als tweede brein wordt uitgelegd. Dankzij de casuïstiek en praktische toelichting kunt u de leerstof effectief toepassen in uw eigen praktijk. Orthomoleculaire behandeling van postviraal syndroom Door: drs. Jacqueline Elferink Datum: vrijdag 26 november 2021 Veel mensen kampen langdurig met verschillende klachten na een virale infectie, ook wel postviraal syndroom genoemd. Tijdens deze clinic zal uitgebreid besproken worden wat postviraal syndroom inhoudt en hoe dit met leefstijltips en orthomoleculair advies behandeld kan worden.

NIEUWS

Participatie en inclusie van mensen met ernstige psychische problematiek raakt verder achter In 2018 startte het programma ‘Onbeperkt meedoen!’. Dit programma is een praktische uitwerking van het VN-verdrag handicap. Het doel is dat mensen met een beperking meer en naar eigen wens en vermogen kunnen meedoen aan de samenleving. Met jaarlijkse peilingen onder leden van het panel Psychisch Gezien wordt deze ambitie gemonitord voor mensen met psychische aandoeningen. Uit de meest recente peilingen over ‘Onbeperkt Meedoen!’ (2016-2019) blijkt dat mensen met een psychische aandoening minder naar wens en vermogen meedoen in de samenleving dan mensen uit de algemene bevolking. Weinig betaald werk, veel vrijwilligerswerk Mensen met een psychische aandoening participeren minder dan de algemene bevolking. Tussen 2016 en 2019 is de deelname aan de samenleving onderzocht op negen deelgebieden, zoals (vrijwilligers)werk, dagelijks buitenshuis komen en het ontmoeten van vrienden. Het verschil is het grootst bij betaald werk: minder dan een kwart van de panelleden onder de 65 jaar heeft betaald werk, terwijl driekwart van de algemene bevolking betaald werkt. Tussen 2016 en 2019 is deze kloof nog groter geworden, omdat de betaalde arbeidsparticipatie van mensen met een psychische aandoening gelijk bleef en in de algemene bevolking steeg van 69% naar 76%. Wel hebben de panelleden wat vaker vrijwilligerswerk dan de algemene bevolking (41% vs. 36% in 2019).

Belang van betaald werk Ongeveer de helft van de mensen met een psychische aandoening vindt het belangrijk om betaald werk te kunnen doen, tegenover 89% in de algemene bevolking. Panelleden die betaald werk belangrijk vinden, hebben gemiddeld vaker betaald werk. Toch is ook bij die groep het aandeel met betaald werk nog steeds relatief laag, namelijk 36%. Impact van de coronacrisis Sinds de coronacrisis is de participatie niet verbeterd, maar eerder verslechterd. Vóór de coronacrisis ervoer 76% voldoende structuur in de dag, medio 2020 48% (in april: 44%). Ook was medio 2020 het vrijwilligerswerk voor vier op de tien vrijwilligers (nog) niet opgestart. Binnenkort verschijnen resultaten van een recente peiling onder leden van het panel Psychisch Gezien over de impact van de coronacrisis op mensen met ernstige psychische aandoeningen. Meer gebruik van buurtvoorzieningen en openbaar vervoer Mensen met een psychische aandoening maakten tussen 2016 en 2019 steeds meer gebruik van buurtvoorzieningen. Ook gebruikten ze vaker het openbaar vervoer. Sociale inclusie Het gevoel mee te tellen in de maatschappij is onder mensen met een psychische aandoening duidelijk lager dan in de algemene bevolking (58% vs. 80%). Ook geven zij minder vaak aan goede mogelijkheden te hebben om te leven zoals zij willen (39% vs. 77%). Over het onderzoek Het Nivel monitort de ambitie van het programma ‘Onbeperkt meedoen!’ vanuit het perspectief van mensen met een beperking zelf. Naast mensen met psychische aandoeningen, worden ook mensen met een lichamelijke, verstandelijke of zintuigelijke beperking bevraagd. Het Nivel voerde dit onderzoek uit in samenwerking met het Trimbos-instituut (Panel Psychisch Gezien) en de Patiëntenfederatie Nederland, in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en SPort (VWS). Op 20 november 2020 informeerde minister Van Ark de Tweede Kamer met een brief over de voortgang van het programma ‘Onbeperkt meedoen!’ Bron: https://www.trimbos.nl/actueel/nieuws/bericht/participatie-en-inclusie-van-mensen-met-ernstige-psychische-problematiek-raakt-verder-achter Het hele rapport: https://www.nivel.nl/sites/default/files/ bestanden/1003884.pdf

TCC Magazine | 59

ADVERTORIAL

Orthomoleculaire scholingen in 2021

Bij dezen willen we al onze cursisten een gelukkig en gezond 2021 wensen. Daarnaast willen we iedereen bedanken voor de getoonde flexibiliteit en het enthousiasme van het afgelopen jaar! Van de ene op de andere dag verlieten we het klaslokaal voor een digitale leeromgeving. Voor ons allen een uitdaging. Jullie lieten je niet ontmoedigen en waren leergieriger dan ooit! Digitale scholingen in 2021: e-learning klopt op de deur Na een vluchtig wederzien bij ons op locatie zijn we op het moment van schrijven op 12 januari weer in lockdown. Lockdown of niet, onze scholingen gaan gelukkig gewoon door, zij het digitaal. Hoewel we al langer speelden met het idee digitale scholingen te introduceren, heeft het coronavirus dit proces in sneltreinvaart doen ontstaan. Voor sommigen zijn onze digitale scholingen naast een alternatief, zelfs een uitkomst gebleken! Voor hen blijft ons digitale aanbod in 2021 behouden, ook wanneer corona weer fysieke lessen toelaat. Aanvullend op deze digitale livelessen komt er zelfs een module e-learning aan!

Wanneer deze module er komt? We werken er hard aan, maar kunnen nog niet exact zeggen wanneer dit heuglijke, langverwachte moment aanbreekt. Wanneer het zover is, zullen we dit via onze nieuwsbrief communiceren. Schrijf je in voor de nieuwsbrief via https://www.sohf.nl/nieuwsbrief en wees er straks als eerste bij! Nieuwe opleidingslocatie in Hoofddorp Voor hen die liever op locatie les volgen, zitten wij ook zeker niet stil in het nieuwe jaar. We hebben namelijk groot nieuws! In maart is de bouw van onze nieuwe opleidingslocatie in Hoofddorp klaar. We vinden het belangrijk dat onze cursisten in ultiem comfort kunnen studeren. Daarom hebben we gekozen voor een ruim leslokaal dat ruimte biedt aan 40 professionals en uitgerust is met de meest moderne audiovisuele apparatuur. Bovendien zijn de overheerlijke orthomoleculaire maaltijden die onze in voltijd aanwezige chef-kok verzorgt, een gegronde reden om een opleiding bij Ortho Health Foundation te volgen. Daarom krijgt groentekunstenares Karin in het nieuwe bedrijfspand een professionele keuken van maar liefst 45 m2 tot haar beschikking. Naast de ruime open keuken kun je een luxe restaurant verwachten, waar je de opgedane kennis in alle comfort kunt laten bezinken. Een prachtig bouwinitiatief, waardoor onze scholingen bijna promoveren tot dagje uit! Opleidingsagenda 2021 We hopen je snel weer op locatie te mogen verwelkomen! Tot die tijd wensen we je heel veel succes met je thuisstudie. Zorg goed voor jezelf en voor je naasten. Blijf je kennis delen op het gebied van gezondheid; Nederland heeft je nu extra hard nodig! Tot ziens in het nieuwe jaar. Bekijk onze agenda op www.sohf.nl/agenda

TCC Magazine | 61

Krachtig de winter door Wanneer de R in de maand komt loop je meer risico op een verkoudheid of griepje. Slim is om gedurende deze periode je immuunsysteem extra te ondersteunen. Dat doe je door flink veel antioxidanten binnen te krijgen in de vorm van groente en fruit. Maar ook verschillende supplementen kunnen je hierbij helpen. Voornamelijk van Vitamine C is bekend dat dit een boost geeft aan je weerstand. Mattisson heeft verschillende varianten Vitamine C in haar assortiment. Van goed opneembare Vitamine C supplementen tot superfoods die van zichzelf enorm rijk zijn aan Vitamine C.

universalhealthstyle

VITAMINE C POEDER

BIO CAMU CAMU POEDER

Zuiver Ascorbinezuur

AMLA BERRY ??

BIO CAMU CAMU 500 MG ??

AQUASOME™ LIPOSOMAAL VITAMINE C

VITAMINE-C GEBUFFERD

mattisson.eu

FILOSOFIE

voor de kleintjes Nu even niet Leer verwonderen! Martine Verstraete Uitgeverij Pica Een geribbeld stokje, een gouden paperclip of een donzig veertje. Oscar ontdekt iedere dag iets bijzonders. Alle ontdekkingen bewaart hij in zijn kamer. In zijn bed, tussen zijn kleren, aan het plafond vind je honderden potjes met zijn schatten. Overal, behalve in zijn tentje: zijn lievelingsplek. Nu even niet is een prentenboek dat kleuters en volwassenen leert verwonderen. Het gaat over het vinden van rust en aandacht voor jezelf, de ander en de wereld om je heen.

Alles over wie ik ben Stine Jensen Uitgeverij Kluitman Ken jezelve, dat is een bekende uitspraak uit de filosofie. Maar hoe weet je nou wie je bent? En of je jezelf kent? Ligt je karakter al vast bij je geboorte of bepaalt je omgeving wat of wie je bent en wordt? Wat zegt je naam over jou? En als iedereen uniek is, waarom willen we dan toch zo graag ergens bij horen? Met deze vragen gaat Stine Jensen aan de slag in Alles over wie ik ben. Op haar inmiddels kenmerkende wijze laat ze haar lezers nadenken, voelen, praten en filosoferen. Dit prachtig uitgevoerde boek voor jong en oud is geïllustreerd door Marijke Klompmaker.

Ik ben mens Susan Verde & Peter H. Heynolds Uitgeverij Samsara Books Mens zijn betekent dat we vol mogelijkheden zitten. We leren, we dromen, en we verwonderen ons over de wereld om ons heen. Maar we maken ook fouten en kunnen ons bang en verdrietig voelen. Ik ben Mens bevestigt dat we goede keuzes kunnen maken door compassievol te handelen en empathisch te zijn naar anderen en onszelf. Als we overeenkomsten vinden, voelen we ons verbonden met de grote wereld om ons heen en spannen we ons in om de beste versie van onszelf te zijn.

Wie ben ik? filosofie voor kids Oscar Brenifier Uitgeverij- Davidsfonds/Infodok Maak kennis met de filosofie en leer jongleren met gedachtes en ideeën. Filosofie voor kids is een wijze en uitdagende zoektocht naar antwoorden op grote vragen. Voor kinderen met een heleboel vragen in hun hoofd. Over zichzelf, het leven en de wereld. In dit deeltje komen de volgende vragen aan de orde: Vind je het leuk om groot te worden? Kijk je graag in de spiegel? Ben je een dier? Kies jij wie je bent? Wat ben jij je ouders schuldig? Ben je hetzelfde als andere mensen?

TCC Magazine | 63

Wat klank met de mens kan doen DOOR TINEKE FERWERDA

Een nieuw jaar is begonnen. De klanken van het vorige jaar zijn verstomd. Misschien herinneren we ons nog die vele klanken van de kerstdagen, van Oud en Nieuw. Klank doet iets met je. Het kan harmoniserend werken of verstorend, het kan prachtig klinken, of afstotend. Het kan rust geven of je juist in beweging brengen. Klank doet wat met je, klank beroert je, klank beroert je ziel, denk ik wel eens. Als ik luister naar muziek, voel ik de diepte naar binnen komen. Niet voor niets worden rituelen vaak begeleid door klank. Hoe werkt het In een gesprek met Margriet de Boer gaat het over klank en hoe zij hiermee werkt. Via verschillende wegen heeft Margriet zich ontwikkeld tot klanktherapeut. Ze deed hiervoor o.a. een opleiding Soudfullness te Tilburg en had 6 jaar zangles. Ze bevestigt wat veel mensen al voelen bij klank: het resoneert. Doordat de mens grotendeels (70%) uit water bestaat, geleiden de klanken gemakkelijk door het lichaam. Hierdoor kunnen geestelijke en lichamelijke blokkades opgeheven worden. In ons dagelijks leven ontvangen wij dikwijls vibraties die een negatieve chaotische invloed op ons kunnen hebben: verkeerslawaai, veelheid aan reclame, computers, mobieltjes, Tl-verlichting, elektrische apparatuur etc. Het effect daarvan kan zijn dat veel mensen zich niet meer

64 | TCC Magazine

kunnen ontspannen. Het kan zowel psychisch als lichamelijk uitputtend werken. Door te luisteren naar klanken kunnen we weer ontspannen. De ontspanning ervaar je voornamelijk op alfa- en thetaniveau, een meditatieve dromerige staat die nieuwe verbindingen aanmaakt in de hersenen en als zodanig helderheid en inspiratie kan geven. De beleving van klank en de (eventueel) hernieuwde ordening ervaart iedereen op zijn of haar eigen wijze. Je kunt klank meten in frequenties. Dit is o.a. onderzocht door Masaru Emoto (1943-2014). Hij heeft de invloed van het effect van frequenties op moleculen zichtbaar gemaakt. Hij zag dat de ijskristallen van water beïnvloed door positieve gedachten, er mooi gestructureerd uitzagen. De ijskristallen van water beïnvloed door negatieve gedachten, zagen er wanordelijk uit. Zo was het ook met muziek: Bach gaf mooie, harmonische ijskristallen, dissonante muziek gaf ongelijkvormige structuren. Ervaringen De ervaringen van Margriet zijn opgedaan tijdens verschillende stages. Ze werkte ook op diverse scholen en in verschillende verpleeghuizen. Bij kinderen die onrustig binnenkomen, zie je na een klanksessie de rust terugkeren. Je ziet verstilling ontstaan. Er is minder overprikkeling. Bij dementerende mensen zorgt klank in de avond voor rust en ontspanning. Het blijkt dan dat er minder of geen medicatie nodig is om de nacht rustig door te komen. Als dit meer zou worden toegepast, zou dat voor de patiënten een voordeel zijn, maar ook voor de verzorgenden. Meer rust voor beide groepen mensen. Het zou mooi zijn als er zich in de toekomst organisaties zouden melden voor een experiment! Daarnaast ziet Margriet tijdens haar concerten een verandering in de mens tussen aankomst en bij het weggaan. De stress is verminderd en de rust keert terug in het gezicht en het lichaam. Dat zie je gewoon gebeuren! Tijdens haar concerten neemt ze de mensen mee middels haar stem en verschillende oer-instrumenten. Ze zingt hierbij met de klanken van haar eigen taal, wat een uniek karakter geeft. Een stem die een soort oertaal weergeeft, die in haar opkomt tijdens het concert en die vaak reso-

TPNET

neert op het “oude oergevoel” in mensen. Ze stemt zich af op wat zij voelt dat er nodig is voor de deelnemers. Zo is ze in staat om mensen werkelijk diep te raken.

Margriet de Boer: “Via mijn zangdocente kwam ik bij de klank in eigen taal. Dit begon ik te combineren met de framedrum en ik merkte dat het mensen diep raakte. Dit was mijn startpunt voor een CD-opname en via de opleiding Soundfulnes te Tilburg een uitbreiding van mijn kunnen. Hiervoor had ik al een opleiding gevolgd voor kunstzinnig dynamisch coach bij de kleine Tiki te Assen. Vanuit deze achtergronden heb ik mij ontwikkelt tot klanktherapeut.”

Instrumenten De instrumenten die ze gebruikt zijn o.a.: • De drum vertegenwoordigt de hartslag van de moeder. Dit is het eerste wat je als baby in de buik van je moeder hoort. • De Ocean-drum is heel fijn om het geruis van de zee te ervaren, wat weer doet denken aan het ruisen van het bloed in de buik van de moeder. • De gong is te vergelijken met de oerknal, het geluid van het heelal. • De klankschalen staan voor de windrichting, de elementen, de sterren en het vrouwelijke en mannelijke. Dit zijn essentiële of elementaire ervaringen die mensen rustig kunnen maken. Ze kunnen zich hieraan overgeven en komen zo dichtbij zichzelf. Men kan zich beter concentreren, slaapt beter en het biedt troost. Zoals een moeder die voor haar kind zingt. Daarnaast heeft het een gunstig effect op de bloedsomloop en de spijsvertering.

Samenwerking Sinds kort werkt ze ook samen met Freek Kroon, klanktherapeut en musicus. Ze richten zich op een nieuwe vorm van (lig)concerten, waarbij je de heilzame ontspannende werking met nieuwe klankcombinaties kunt ervaren. Tot slot Margriet heeft een weg met diverse ervaringen afgelegd om bij klanktherapeut uit te komen. Het is boeiend om te merken hoe mensen die werkzaam zijn in beroepen die nog niet zo gangbaar zijn in ons land, maar wel in andere landen, vaak een bijzondere weg afleggen om bij hun doel te komen. Over klank: Ik herinner me een lichte rilling toen ik de klanken van het Wilhelmus hoorde ergens ver weg van het moederland… Wat klank met de mens kan doen. Heeft u belangstelling? Laat het Margriet weten: frakaza7@gmail.com. Ze informeert u dan over de concrete mogelijkheden.

Transpersoonlijk.net, netwerk voor zorgprofessionals Transpersoonlijk.net (TPnet) is hét netwerk voor de coach, counselor & therapeut Over bewegen en balans - Ontspannen in lichaam en geest met de Trager ApproachZondag 7 maart 10 -17 uur in Zwolle. Info: www.transpersoonlijk.net Meer informatie over het lidmaatschap: www.transpersoonlijk.net/info-lidmaatschap/

TCC Magazine | 65

Colofon Hoofdredactie Sacha van den Ende E-mail: sacha@inspiredcommunications.nl Bladmanagement en redactionele bewerking Maartje Albert en Ria Teeuw E-mail: maartje@inspiredcommunications.nl Eindredactie Marianne Smits en Charlotte Simons

NFG zorgt voor werk

Redactieadres Hoofdstraat 21 6994 AC De Steeg Telefoon: 06 23 63 38 65 E-mail: redactie@inspiredcommunications.nl Uitgever Inspired Publishing Contactpersoon: Sacha van den Ende Hoofdstraat 21 6994 AC De Steeg Telefoon: 06 23 63 38 65 E-mail: info@inspiredcommunications.nl Vormgeving Eefje Kleijweg | Grafisch Ontwerp | www.eefjekleijweg.nl Druk Damen Drukkers Lezersservice TCC Magazine verschijnt zes keer per jaar. Het wordt toegezonden aan alle register- en aspirantleden van de beroepsorganisatie NFG, ALIP, de leden van TPnet, NKS en Rosegarden en aan studenten van diverse toonaangevende opleiders. Abonnementen Jaarabonnementen per zes nummers: € 39,95. De abonnementsprijs dient bij vooruitbetaling te worden voldaan. U ontvangt hiervoor een factuur. Nieuwe abonnementen kunnen op elk moment van het jaar ingaan. Opzegging dient schriftelijk, ten minste 2 maanden voor afloop van de abonnementsperiode te worden ingediend bij de uitgever. Adreswijzigingen Adreswijzigingen graag zo spoedig mogelijk schriftelijk indienen bij de uitgever per post of per e-mail: abonnement@inspiredcommunications.nl Disclaimer De informatie in dit blad is uitermate zorgvuldig opgesteld en gecontroleerd. De uitgever is evenwel niet aansprakelijk voor de inhoud van ingestuurde c.q. aangeboden artikelen, product-informatie en voor eventuele schade als gevolg van vermeende (medische) adviezen, onverhoopte onjuistheden en/of onvolledigheden. De uitgever draagt geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van advertenties. Informatie over gebruikte bronnen kan opgevraagd worden bij de redactie. ©Copyright Niets uit deze uitgave mag worden over- genomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Inspired Publishing. Alle rechten voorbehouden.

66 | TCC Magazine

Ben je coach, psycholoog of therapeut en wil je een contract voor de Wmo of Jeugdwet met de gemeente aanvragen? Ga dan naar de speciaal voor NFG-hulverleners opgerichte website: www.zorg-tender.nl.

Het aanvragen van een zorgcontract werkt heel gemakkelijk. Meld je aan en ontvang advies op maat.

PQQ MET ACTIEF VITAMINE B12

Draagt bij aan extra energie & helpt bij vermoeidheid Bonusan PQQ heet voortaan PQQ Energie* en bevat nu vitamine B12. Deze vitamine draagt bij aan de vermindering van vermoeidheid. Pyrroloquinoline quinon (PQQ) is een lichaamseigen stof verwant aan co-enzym Q10. Dit nog relatief onbekende nutriënt komt van nature in kleine mate voor in peterselie, spinazie en kiwi.  Vegetarische capsules met 10 mg PQQ  Nu met 350 mcg actief vitamine B12  *Vitamine B12 ondersteunt het energieniveau

TCC Magazine editie 1-2021

Articles inside

COLOFON

FILOSOFIE VOOR DE KLEINTJES

WAT KLANK MET DE MENS KAN DOEN

ADVERTORIAL

VEERKRACHT

BOSBADEN ALS INSTRUMENT BIJ COACHING IN DE NATUUR?

NIEUWS

AUTEUR EN KINDBEHARTIGER MARIËL ROELFSEMA IN DE SPOTLIGHT

COLUMN