COLUMN

Willem Pinksterboer heeft een

praktijk voor oosterse geneeswijzen en is als docent verbonden aan acupunctuuropleiding TCMA. Hij schrijft artikelen en geeft lezingen over filosofie, zingeving, gezondheid en de positie van de alternatieve geneeswijzen in de gezondheidszorg. www.willempinksterboer.com

Eva en de zachte feiten

Feiten bieden zekerheid. Het zijn de stevige ankerpunten waarlangs de wetenschap zich een weg baant naar een steeds hogere of juist diepere vorm van waarheid. Wie de feiten kent, weet hoe de werkelijkheid in elkaar zit. Er wordt vaak gesproken over harde feiten, een toevoeging die als enige doel lijkt te hebben de betrouwbaarheid van de feiten extra te benadrukken, want over zachte feiten wordt nooit gesproken. Een verstandig mens, zo zegt men, baseert zich op de feiten en niet op zijn of haar emoties, want die zijn onbetrouwbaar en veranderlijk. Het zou onverstandig zijn je door zoiets onbestendigs te laten leiden.

Eva

Vrouwen, van wie wel gezegd wordt dat ze emotioneler zijn dan mannen, hebben in onze maatschappij een lagere status. Al in het scheppingsverhaal was het Eva die zich liet verleiden door de duivel, Adam vervolgens overhaalde om van de appel te eten en zo de mensheid in het verderf stortte. Emoties hebben, net als vrouwen, een lagere status. Als je in een debat iets zegt over je gevoel en je emoties, ben je bij voorbaat kansloos. Harde feiten zijn krachtige wapens waarmee je jezelf kunt verdedigen, emoties uiten maakt kwetsbaar.

Informatieoorlog

Je ziet dit terug in de discussies over de coronamaatregelen, waarin alle partijen met immense hoeveelheden feiten schermen. Met behulp van die feiten proberen ze een bres te slaan in de posities die de tegenpartij heeft ingenomen. Feiten zijn de munitie geworden in een informatieoorlog waarin wordt gestreden om ‘de waarheid’. Daarbij worden de feiten geselecteerd waarmee het ingenomen standpunt het best verdedigd kan worden. Hoe betrouwbaar die feiten zijn, lijkt minder belangrijk. Oorlog voeren en gelijk willen hebben zijn twee als mannelijk bekendstaande onhebbelijkheden die voortkomen uit het onvermogen om met emoties en kwetsbaarheid om te gaan. In het geruzie over het coronabeleid draait het eigenlijk om de emoties. We zijn bang, boos, verdrietig, onzeker en bezorgd. We willen die emoties niet voelen en lopen er voor weg. We vluchten in het denken en zoeken houvast in de zekerheid van de feiten over de wereld buiten onszelf.

Common ground

Vaststellen wat de feiten zijn, kan helpen om een common ground te vinden: een objectieve waarheid die beide kampen aanvaarden zodat ze verder kunnen. Maar als de onzekerheid te groot is, vinden we in een zee aan tegenstrijdige feiten en feitjes geen houvast. Het zijn dan juist die feiten, of wat we daarvoor laten doorgaan, waardoor families uit elkaar vallen en vriendschappen stuklopen. Het is daarom de hoogste tijd dat we ook het belang van de zachte feiten gaan erkennen: de dynamische werkelijkheid van onze emoties en gevoelens. Daar moet nu een common ground gevonden worden. Die common ground is niet de objectieve waarheid, maar de persoonlijke relatie die ons verbindt en die ons in staat stelt samen verder te gaan.

De appel

Ook na vele eeuwen oorlog en onenigheid ziet de mensheid nog steeds niet in dat het ontkennen van de zachte feiten minstens net zo onverstandig is als het ontkennen van de harde feiten. Daardoor krijg ik het gevoel dat ons scheppingsverhaal aan herziening toe is. We zijn het paradijs niet uitgestuurd doordat Eva het fruit plukte van de boom van kennis van goed en kwaad, maar doordat Adam koppig bleef weigeren het op te eten. Dit nieuwe verhaal biedt ons de kans het eindelijk anders te doen, want die appel wordt ons elke dag weer aangeboden.