Nie tylko nauka: praca w uczelnianych murach. Preferencje pracowników naukowo-dydaktycznych wobec budynków akademickich. Studium przypadku Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego
Jakub Zasina
Cel badania
Identyfikacja roli, jaką odgrywa przestrzeń w pracy naukowca w zakresie tworzenia przyjaznej atmosfery pracy twórczej i pobudzania jego kreatywności.
Projekt badawczy pt. „Polityka i narzędzia kreowania kapitału ludzkiego w regionie” realizowany w ramach grantu MNiSzW (obecnie NCN) nr N N114 183938 pod kierownictwem dr Zbigniewa Przygodzkiego w Katedrze Gospodarki Regionalnej i Środowiska na Uniwersytecie Łódzkim
Charakterystyka Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ
10 000 370
ponad
studentów ponad
pracowników naukowo-dydaktycznych
Charakterystyka Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ
2 ha
uli Pio ca trk ow s
W
yd
ka
zia ł
Ka m
pu
sU
Ł
Charakterystyka otoczenia WydziaĹ‚u Ekonomiczno-Socjologicznego UĹ
fotografia: Jakub Zasina
Charakterystyka WydziaĹ‚u Ekonomiczno-Socjologicznego UĹ
fotografia: Jakub Zasina
Charakterystyka Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ
źródło: opracowanie własne na podstawie modeli trójwymiarowych stworzonych przez Agnieszkę Czerwińską (budynki E i F) oraz Arkadiusza Pawłowskiego (A, B, C, D i T).
Grupa badawcza
82
pracowników naukowo-dydaktycznych
32%
mgr
52%
dr dr hab. prof.
16%
kobiety mężczyźni
62% 38%
źródło: opracowanie własne na podstawie badania ankietowego.
Lokalizacja Wydziału w strukturze miasta czy umiejscowienie Wydziału w śródmieściu Łodzi jest korzystne wobec alternatywy bycia częścią kampusu?
nie
12%
raczej nie
35% 39%
raczej tak tak
9%
nie mam zdania
nie
czy obecna lokalizacja Wydziału jest pozytywnie odbierana przez Państwa gości?
4%
raczej nie raczej tak tak nie mam zdania
0% 9% 34% 28% 29%
źródło: opracowanie własne na podstawie badania ankietowego.
Średnia ilość czasu poświęcanego na jeden z trzech filarów aktywności zawodowej w ramach przebywania na Wydziale przez jego pracowników naukowo-dydaktycznych
60%
21%
20%
praca dydaktyczna praca administracyjna praca naukowa źródło: opracowanie własne na podstawie badania ankietowego.
Ocena rozwiązań estetycznych stosowanych na Wydziale
48% bez kontekstu 13% w porównaniu z uczelniami krajowymi
54% 17%
w porównaniu z uczelniami zagranicznymi
24% 17%
dobrze bardzo dobrze
źródło: opracowanie własne na podstawie badania ankietowego.
Rozdźwięk między wyglądem zewnętrznym i wewnętrznym Wydziału
ciekawe
22% 6% 16%
bez charakteru
nudne
nowoczesne
38% 9% 20% 44% 18%
wygląd zewnętrzny wygląd wewnętrzny
54% osób preferowałoby unikalną stylizację dla każdego budynku
źródło: opracowanie własne na podstawie badania ankietowego.
Poruszanie się po budynkach Wydziału i między nimi
czy przemieszczanie się po budynkach Wydziału sprawia Państwu trudność?
czy przemieszczanie się Państwa Gości po budynkach Wydziału sprawia im trudność?
24% 32% 22% 21%
nie raczej nie raczej tak tak nie mam zdania
nie raczej nie raczej tak tak nie mam zdania
0%
7% 27% 22% 24% 20%
źródło: opracowanie własne na podstawie badania ankietowego.
Praca indywidualna czy grupowa?
32% osób
„raczej nie” ma łatwego dostępu do miejsc na Wydziale, gdzie można zorganizować pracę w kilkunastoosobowej grupie projektowej
52% osób
twierdzi, że przestrzeń Wydziału „nie” wpływa lub „raczej nie” wpływa korzystnie na zawiązywanie i utrzymywanie kontaktów między pracownikami
źródło: opracowanie własne na podstawie badania ankietowego.
Utrzymywanie regularnych kontaktów z innymi pracownikami Uniwersytetu
z innych jednostek uczelni
z Wydziału
38% 45%
raczej tak
tak
16% 34% źródło: opracowanie własne na podstawie badania ankietowego.
Pokoje użytkowane przez pracowników •
uważane są za wygodne i ergonomicznie zaprojektowane,
•
są dobrze wyposażone w meble i w infrastrukturę ICT,
•
mają zadowalające parametry nasłonecznienia, temperatury i hałasu,
•
są wystarczająco duże,
•
ankietowani deklarują, że lubią w nich pracować,
•
a jednak w opinii pracowników nie przyczyniają się one w większym stopniu do wzrostu efektywności bądź kreatywności pracy. fotografia: Jakub Zasina
Analiza pytań otwartych KONFLIKT MIĘDZY DWOMA GRUPAMI UŻYTKOWNIKÓW •
•
(...) niestety nie umiem pracować naukowo na Wydziale, wszystko mnie rozprasza – cały czas ktoś wchodzi do pokoju, zachęca do rozmowy. Potrzebowałabym ciszy i spokoju, abym mogła się skupić. Tak naprawdę pracuję w domu (...) rozdzielenie miejsca kontaktu ze studentami (konsultacji) od miejsca pracy naukowej
ZAPOTRZEBOWANIE NA WSPÓLNE MIEJSCE SPOTKAŃ •
Zważywszy ograniczenia architektoniczne, to co wydaje się możliwe do zrobienia, to zorganizowanie klubu pracowniczego jako miejsca spotkań (...)
•
Brakuje patio, jak jest w większości wydziałów. Brak konkretnego centralnego przestrzennego miejsca, w którym wszyscy mogliby się spotykać na przerwie np. poczytać prasę codzienną, wypić kawę, podyskutować itp. źródło: opracowanie własne na podstawie badania ankietowego.
Potwierdzenie w pytaniach zamkniętych KONFLIKT MIĘDZY DWOMA GRUPAMI UŻYTKOWNIKÓW
ZAPOTRZEBOWANIE NA WSPÓLNE MIEJSCE SPOTKAŃ
83%
40%
osób, którym doskwiera hałas, wskazuje na jego źródło jako gwar rozmów studenckich
osób deklaruje korzystanie z takiego miejsca, jeśli zostanie stworzone
38% osób deklaruje, że „raczej” będzie je użytkować
źródło: opracowanie własne na podstawie badania ankietowego.
Jaki jest obraz budynków Wydziału wśród jego pracowników? ZALETY
WADY czyli co poprawić, aby sprostać oczekiwaniom pracowników
•
•
• •
•
estetyczne w porównaniu z uczelniami krajowymi i zagranicznymi,
•
ich wygląd zewnętrzny jest pozytywnie odbierany,
ich wygląd wewnętrzny jest zbyt mocno ustandaryzowany,
•
poruszanie się po nich jest skomplikowane,
•
nie sprzyjają nawiązywaniu i utrzymywaniu kontaktów,
•
brakuje „miejsca centralnego” i miejsc dedykowanych pracy grupowej.
są dobrze zlokalizowane, ich wnętrza mają dobre parametry techniczne (wyposażenie, nasłonecznienie, temperatura itp.), jako całość wpływają pozytywnie na wzrost efektywności bądź kreatywności pracowników.
źródło: opracowanie własne na podstawie badania ankietowego.
Porównanie wyników badania w ideami zawartymi w „Języku wzorców”
źródło: Christopher Alexander „Język wzorców”, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańska 2008, s. 492, 507, 638.
•
Zespół budynków bez centrum jest jak człowiek bez głowy.
•
Ruch między pomieszczeniami jest równie ważny jak same pomieszczenia, a jego organizacja wywiera równie silny wpływ na interakcje społeczne w pomieszczeniach, jak same wnętrza tych pomieszczeń.
•
Kiedy ktoś wchodzi (...) do grupy połączonych domów, zachodzi duże prawdopodobieństwo, że poczuje się zagubiony, o ile cały zbiór nie zostanie przed nim rozwinięty, tak by od razu mógł zobaczyć wejście do tego miejsca, do którego zmierza.
Obserwacje zespołu oraz prace teoretyków znalazły odzwierciedlenie w odpowiedziach ankietowanych.
Przestrzenie publiczne między budynkami
fotografia: Jakub Zasina
Centrum Informatyczno-Ekonometryczne
fotografia: Jakub Zasina
Centrum doktoranckie
fotografia: Jakub Zasina
Wirtualna mapa Wydziału
projekt: Agnieszka Czerwińska i Jakub Zasina
spatium.uni.lodz.pl
Dziękuję za uwagę Jakub Zasina jakub@zasina.net