62
Garden. Sztuka w ogrodzie 09 / wrzesień-październik 2013
Włoskie, zielone rzeźby Ogrody z formowanymi roślinami były znane już w starożytności. W nowożytnych czasach renesans i barok to rozkwit tej elitarnej sztuki ogrodowej. Współcześnie cieszy się ona coraz większym zainteresowaniem miłośników ogrodów. Aby roślina formowana wzbudzała zachwyt, wymaga czasu, cierpliwości i pasji, co wpisuje się w filozofię slow garden : Katarzyna Pruchniewicz, Konsultantka PR Zielony Biznes
a dokładniej region wokół miasta Pistoi, jest określany „zieloną stolicą świata” – za sprawą lokalnych szkółkarzy, którzy po drugiej wojnie światowej z sukcesem uprawiają tam rośliny ozdobne. A 90% z nich sprzedawana jest do krajów w Europie, Azji czy obu Ameryk. Łagodny mikroklimat – chociaż zimą temperatura potrafi spaść do -20°C – dzięki wpływowi Morza Liguryjskiego i osłonie gór Apenińskich, żyzne, lessowe gleby i przede wszystkim pasja ludzi, którzy już w trzecim pokoleniu kontynuują prace poprzedników, przyczyniają się do ciągłego rozwoju zielonego biznesu tego regionu. Włosi należą do wizjonerów o najbogatszej tradycji kształto-
wania krajobrazu, nie zatracając przy tym jego naturalnego charakteru, uwarunkowań historycznych i kulturowych. Krajobraz był i jest jądrem włoskiej kultury.
Design w ogrodzie Tak jak „design wnętrz” tak też „design ogrodów” często się zmienia. Włoscy szkółkarze z uwagą obserwują potrzeby rynku, hodując nowe gatunki i odmiany roślin o coraz ciekawszych cechach. Właściciel ogrodu w XXI wieku coraz częściej poszukuje roślin o formowanych koronach, które można traktować jak żywe dzieła sztuki. Z roku na rok wymagania klientów rosną, co świetnie rozumieją włoscy
63
Garden. Sztuka w ogrodzie 09 / wrzesień-październik 2013
„zieloni” artyści, którzy dosłownie ze wszystkich rodzajów krzewów i drzew zarówno liściastych, jak i iglastych formują dowolne kształty. Rośliny przeznaczone do formowania muszą dobrze znosić przycinanie. Takich roślin jak laurowiśnia, kasztanowiec, oczar omszony, azalia, modrzew nie należy przeznaczać do formowania. Coraz więcej szkółkarzy prześciga się w formowaniu nowych wzorów, poczynając od figur geometrycznych – kule, sześciany, romby, ostrosłupy – a na scenkach rodzajowych kończąc, co wymaga nie lada umiejętności, wprawy, wyobraźni i cierpliwości.
Mobilność roślin Dekoracyjne kształty roślin otrzymuje się poprzez podcinanie, podwiązywanie i wyginanie pędów do pożądanego kształtu. Formowane rośliny rozwijają się od początku w skrzynkach lub przez kilka lat w gruncie, po czym są przenoszone do donic i następnie formowane. Mogą mieć od kilkudziesięciu centymetrów do siedmiu-ośmiu metrów wysokości. Ze względu na rozmiary nadają się i do małych ogródków, i do rozległych ogrodów. Hitem ostatniego sezonu są formowane drzewka oliwne w postaci szpalerów. Tak formowane rośliny chętnie są wykorzystywane w restauracjach, klubach, salach konferencyjnych do tworzenia ażurowych miniścian, które dzielą powierzchnię na mniejsze, bardziej kameralne części. Drzewa formowane są w postać daszków, parasoli, które w naturalny sposób zacieniają teren. Dodatkową zaletą roślin sadzonych
Formować można zarówno drzewa i krzewy iglaste, jak i liściaste. Jeśli zdecydujemy się na rośliny zimozielone, nasz ogród nie straci efektownego wyglądu także zimą. Geometrycznie uformowane rośliny porządkują przestrzeń, stają się istotnym elementem kompozycji, często wręcz jej punktem centralnym. Takie gatunki jak cis, bukszpan, jałowce, żywotniki, ostrokrzewy i cyprysiki bardzo dobrze znoszą cięcie. Przycinamy je wczesną wiosną (przed rozpoczęciem wegetacji) oraz w miarę potrzeb latem, gdy rośliny „wymykają się” z formowanych wcześniej kształtów.
64
Garden. Sztuka w ogrodzie 09 / wrzesień-październik 2013
w donicach jest ich mobilność, co umożliwia ich wszechstronniejsze wykorzystanie. Modne też są formowane krzewy o wielu rozgałęziających się pędach, na których tworzone są ciekawe kształty.
Bukszpan na drucie Innym sposobem nadawania roślinie określonego kształtu jest formowanie przy pomocy drutów czy prętów. Z drutu należy wyprofilować pożądany kształt i wzdłuż niego prowadzić pędy rośliny, regularnie je przycinając. Sylwetki zwierząt, motywy roślinne, budowle, pojazdy cieszą się wśród właścicieli ogrodów największym powodzeniem. Do tego typu formowania świetnie nadaje się bluszcz, bukszpan, cis czy tuja. Ciekawym przykładem scenki rodzajowej z bluszczu pospolitego jest peleton kolarzy docierający do mety, który znajduje się bezpośrednio za bramą klasztoru Franciszkanów w Giaccherino w okolicach Pistoi. Rośliny formowane przeznaczone są dla wytrwałych i systematycznych ogrodników. Kupione piękne uformowane rośliny wymagają dalszego przycinania, podwiązywania czy naginania przez cały okres życia. Jednak efekt końcowy wynagradza wysiłek włożony w pielęgnację roślinnej kuli, szpaleru czy zielonego niedźwiedzia. ● TEKST POCHODZI Z III. MIĘDZYNARODOWEJ KONFERENCJI „STYLING LANDSCAPE”, CZERWIEC 2013, PISTOIA – WŁOCHY