1
PROIEKTU GLOBALA IZENBURUA.IKASLEEN OINARRIZKO GAITASUNETAN ERROTUTAKO IKASKETA PROZESUA BERMATZEKO IRAKASLEEN EZINBESTEKO PRESTAKUNTZA ETA BIDEZKO IRAKASPRAKTIKA ALDAKETA.
JUSTIFIKAZIOA.Handiak izaten ari dira azken urte hauetan gure gizartean gertatzen ari diren aldaketak. Handiak eta oso azkarrak. Eta handiak eta sakonak baita ere eraldaketa hauek eskolari planteatzen dizkioten erronkak. Bergarako San Martin ikastetxeko irakasleriak eskolak dituen erronkei erantzun egokia eman nahian eguneroko praktika aztertzen daramatza azken urte hauek, “hezkuntzaren izaera hezitzailea” berreskuratzea helburu duelarik. Euskara Normalkuntza, Eskolako Agenda 21, Elkarbizitza eta Hizkuntza Trataera Bateratua dira gaur egun ikastetxean jorratzen ari garen gai nagusienetarikoak. Hausnarketa etengabeko prozesua dela ulertuz, irakasle taldeak aztertzen eta ikertzen jarraitzeko asmoa du, baina teoriak urrats praktikoak ematera bideratu behar gaituela ere kontutan hartuz, azken urtetan praktikara eraman diren proiektuen artean aipagarriena Haur Hezkuntzako bigarren zikloan martxan jarri den “Zirkulazio Libreko Metodologia” izango litzateke, bi urteko funtzionamendua izan ondoren egitasmo honetan zuzen inplikatuta dauden talde guztien aldetik ebaluazio baikorra jaso duelarik. Curriculum berriaren azterketan zentratu ginen iaz, Hizkuntzetako adierazleak mailakatu eta tresna ebaluagarri bihurtu nahian; zeregin honek gure eguneroko lanaren hausnarketa sakontzera eraman gaitu eta gaur egungo gizarteari egokitutako erantzun hezitzailea eman ahal izateko ikastetxeko metodologia aztertu eta Haur Hezkuntzan gauzatu diren urratsen antzera, Lehen Hezkuntzan ere metodologia eguneratu beharrean gaudela ondorioztatu dugu, ikuspuntua aldatu eta ikasleei ezagutzak ematetik helduen bizitzarako garatu behar diren gaitasunetara doan zubia gurutzatu. Bestalde, aurreko ikasturtean baita ere, San Martin Eskola Komunitateko kideek parte hartuz, Kalitatea Hezkuntzan Proiektuan sartu eta lerro estrategikoak bateratu genituen. Topagune honetan ere
2
metodologia inguruan egin beharreko hausnarketa sakonaren beharra gelditu zen agerian. Ikaslea bere osotasunean izan behar badu gure abiapuntu: bakoitza bere iaiotasun eta ahuleziaz, bakoitza bere buruaz arduratzeko eta bere proiektu propioa burutzeko duen trebeziaz, eskakizun konplexuei erantzuteko eta askotariko lanak behar bezala egiteko bakoitzak duen ahalmenaz, eta aintzat hartuta oinarrizko gaitasun guztiak elkarrekin lotuta daudela eta arlo batean funtsezkoak diren alderdiak beste gaitasun baten lagungarri izan daitezkeela, ezinezkoa iruditzen zaigu kontzeptuzko, prozedurazko eta jarrerazko edukien inguruan erabilitako ikuspegi zatitzaileaz jarraitzea. Momentu honetan, arestian aipatutako eremu bakoitzean (Elkarbizitza, Euskara Normalkuntza, Hizkuntza Trataera Bateratua, Agenda 21, Lerro Estrategikoak, Zirkulazio Librea Haur Hezkuntzan) egindako ibilbidean hausnartzen, jasotzen eta burutzen joan garen proposamen guztiek Proiektu Orokor bat planteatzea ezinbestekoa dela pentsatzera eraman gaituzte. Oinarrizko arlo hauek denak elkarlotu Egitasmo Nagusi baten inguruan, orain arte jorratutako ildoak bildu, Proiektu Globala diseinatu eta ardatz horren inguruan aldaketak gauzatzeko momentua iritsi dela uste dugu. Hainbat irtenaldi eta ibilbide jorratu behar izan dugu, saiakera asko abian jarri, eremu guztietatik jasotako proposamenei bakoitzak duen esanahia eta xedea ez aktibitate puntual batzuk baizik eta ohiko zereginek ematen dietela baieztatzeko. Orain, eguneroko eginkizunetan txertatu behar horrek eskatzen dituen baldintzak betetzeko, eskolaren antolamenduan eta irakasleen prestakuntza praktiko arloan bildu beharko ditugu indarrak irakaskuntza metodologian aldaketa esanguratsuak lortu ahal izateko. 2007ko Azaroaren 13an argitaratutako dekretuaren gehigarriak oinarrizko gaitasuntzat jotzen du “jakintzen, trebetasunen, jarreren eta balioen elkarrekintza bateratua eta testuinguru bakoitzari egokitua, Oinarrizko Hezkuntzak ikasle guztiek xedetzat izan eta lortu beharrezkotzat dituztenak, pertsonaren errealizazioa eta garapena lantzeko eta herritartasun aktiboa eta gizarte-integrazioa lortzeko” balio dutenak. Argi dago, orduan, gaitasunen gainean gabiltzanean Curriculumak nabaritzen duena jakintzak egoera eta testuinguru zehatzetan erabiltzen
3
jakiteaz ari garela, bizitza errealean eta bizitzako arazoak konpontzeko aplika daitezkeenei buruz, ez jakite hutsaz. Delors informean (UNESCO, 1996) agertzen diren etorkizunerako hezkuntza zutabe nagusiekin bat etorriz, “Ezagutzen ikastea, Egiten ikastea, Izaten ikastea eta Elkarrekin Bizitzen ikastea� da gure ikasleek lortzea nahi duguna. Eta teorian jakin bai baina egiten ere jakin behar bada, jakintza eta ekintza uztartu behar badira, ez du zentzurik jakintzaarloak elkarrengandik bereiztea; alderantziz, teoria eta praktika batera lantzeko bideak topatzen eta egokitzen ahalegindu beharko dugu hemendik aurrera. Aldaketa azkarren ondorioz, giza irudimenak etorkizuneko gizartea sortu behar du eta, inoiz ez bezala, ze gizarte motan murgilduko diren gure ikasleak jakin gabe lagundu behar diegu eskolatik pertsonak gizaki moduan hazteko eta etorkizunean topa dezaketen desafioei modu aproposean erantzun ahal izateko beharrezkoak diren alderdiak garatzen. Egun, San Martin eskolak gure haurrek XXI. mende honetako gizarte konplexuan bizi ahal izateko izan dezaketen gaitasunak eta trebetasunak garatzea du helburu. Pertsona bakoitzak bere iaiotasun eta ahulezi propioak dituela, bere buruaz arduratzeko eta bere proiektu propioa burutzeko berezko trebezia eta baita ere eskakizun konplexuei erantzuteko eta askotariko lanak behar bezala egiteko ahalmena abiapuntutzat onartuta, pertsona guztien aniztasuna dimentsio zabalean harturik (bakoitzaren gaitasun fisikopsikiko-emozionala, hizkuntza, generoa, egoera sozio-ekonomikoa, kultura, etnia, bizipen interesa, sinesmena, eta abar) berariazko balio-balore bezala jasotzen duela eskolak esaten ari gara. Eta, eskola bezala, aniztasun zabal honetan murgilduta, ikasle guztien aukera berdintasuna bermatu behar dugula, hezkuntza kalitatea doitasunean, ekitatean eta norberak bere burua ezagutuz bere ahalmenak trebatzean oinarrituz. Haurrei planteatzen zaien neurrian eskolak luzatzen dituen proposamenek eragin zuzena dute baita irakaslerian ere, geletan eta orokorrean ikastetxe osoan ezarri nahi diren dinamika aldaketen erantzule nagusienak irakasleak garelako. San Martin eskolako ardatz pedagogikoa ikasleak XXI. mendeko inguru anitza, aldatzaile eta konplexuan bizitzeko eta elkarbizitza sustatzeko prestatzean oinarritu nahi badugu, eguneroko egin beharretara hurreratzeko dugun ohitura ere birplanteatu behar dugu irakasleen albotik, informazio igortzaile izatetik bitartekari edota haurren
4
ikasketen eragile, bultzatzaile, laguntzaile izatera iristeko egin behar dugun bidea jorratuz. Eguneratze lan horretan orain arte egindako ibilbidean hauek dira azpimarratu behar ditugun proiektuak: - Zirkulazio Librea eta Proiektuetan oinarritutako metodologia Haur Hezkuntzan, 4 eta 5 urteko geletan. - Irakaslan praktika konstruktibista. - Curriculum berriaren azterketaren lehen urratsak (Hizkuntza adierazleen mailakatzea eta tresna ebaluagarri bihurtzea). Jardunbide honetan murgilduta, gure irakaslana hobetzeko irakasleon prestakuntza ezinbestekoa dela uste dugu, jakintza, informazio eta komunikazio gizartean norberak arrakasta izateko lagungarri izan daitezkeen oinarrizko gaitasun guztiak garatuz gure ikasleriarekiko kalitatezko ikasketa prozesua bermatzeko xedean, ekarpen teoriko berriak hausnartzea, gertuko eta urrutiko beste eskola batzuetan martxan duten esperientziak aztertzea eta gure ikastetxeko Lehen Hezkuntzako lehen mailatik hasita etapa osoan proiektuetan oinarritutako metodologia abian jartzea.
IKASTETXEKO HEZKUNTZA PROIEKTUAREKIN DUEN ERLAZIOA.Aurreko atalean aipatzen zen bezala, Bergarako San Martin Agirre eskolako irakasleriak eskolak dituen erronkei erantzun egokia eman nahian eguneroko praktika aztertzen darama azken urte hauetan, Ikastetxeko Hezkuntza Proiektuan jasotzen diren arlo nagusien inguruan (Hizkuntza Trataera Bateratua, Aniztasuna, Bizikidetza…) “hezkuntzaren izaera hezitzailea” berreskuratzea helburu duelarik Eskolako Hezkuntza Proiektuak aintzat dituen Identitate Hastapenak (publikoa, anitza, ezberdintasunen berdintzailea eta dibertsitateen bateratzailea, elebiduna, demokratikoa, inguruan errotuta…) formulatu ziren momentuko freskotasun eta baliagarritasun berbera mantentzen dutela uste dugu. Horregatik, hain zuzen, gizarteak ezartzen dituen erronkak aldatzen diren heinean, Hezkuntza Proeiktuan definitzen diren helburu nagusiak lortzeko ibili behar dugun bidea ere egokitu beharra dagoela uste dugu, eta inguruan bizitzen ari garen aldaketak hain azkarrak eta sakonak direnez, eskolako antolamenduan nahiz irakaskuntza metodologian ere aldaketa sakonak sartzeko garaia dela deritzogu.
5
Guzti hau kontutan hartuta Eskola Hezkuntza Proeiktua egokitzeko eta berrindartzeko ere balioko duelakoan planteatzen dugu Proiektu Global honen garapena.
HELBURUAK.
Gure eguneroko lanaren hausnarketan sakontzen jarraitzen dugun bitartean irakaskuntza metodologian nahiz eskola antolaketa mailan aldaketa esanguratsuak gauzatu

Aldaketa hauek ahalbideratzeko ezinbestekoa den elkar lanean aritzeko bidea jorratuz harreman pertsonalak ere hobetu.
GARAPENA.San Martin eskolan lanaldi osoz diharduten Lehen Hezkuntzako ziklo guztietako irakasleak eta Haur Hezkuntzako bigarren ziklokoak daude inplikatuta. Haur Hezkuntzako lan taldeak, curriculuma aztertzen eta beraien metodologian urrats berriak emateko beharra sentitzen du eta horrek Lehen Hezkuntzan eragin positiboa izango du Lehen Hezkuntzako taldeari dagokionez, hiru fase aurreikusten ditugu, bakoitza ikasturte batekin bat etorriko zelarik. Lehen urtea lehen zikloan eratzeko beharko genuke; bigarren ikasturtea bigarren zikloan txertatu ahala aurreko ikasturtean abian jarritakoa egokitu eta sendotzeko; hirugarren ikasturtea gauza bera hirugarren ziklora eraldaketa zabaltzeko eta lehen eta bigarren zikloko martxa aztertu ondoren beharrezkoak ikusten diren egokitzapenak burutzeko eta ebaluazio positiboa jasotzen duten alderdiak sendotzeko. Ikasleriari dagokionez, lehen ikasturtean Lehen Zikloko haurrengan izango duela eragin zuzenena aurreikusten dugu; bigarren urtean Lehen eta Bigarren Ziklokoengan eta hirugarren kurtsoan Lehen Hezkuntza etapa osoko ikasleengan
LANA BURUTZEKO FASEAK.- Proiektu honen azken xedea irakaskuntza metodologian nahiz antolaketa mailan aldaketa esanguratsuak eskola osoan gauzatzea denez, ziklo guztietan proiektuetan oinarritutako metodologia
6
martxan jartzeko eta eragilea izateko, eta arestian aipatu dugun bezala, hiru ikasturte beharko ditugula aurreikusten dugu. Talde handiko, talde txikiko eta banakako lana tartekatuko dira. Talde handian elkar hartzeko astearte arratsaldetan formaziorako ditugun bi orduetan bilduko dira irakasleak. Talde txikitan irakasleak maila bakoitzeko bileretan, astelehen eguerdiko lan taldetan eta astearte arratsaldeko formazio saioetan elkartuko dira. Honetaz aparte, astean behin, goiz batean, lan talde guztietako arduradun nagusienak batzartuko dira zuzendaritzarekin eta, beharrezkoa ikusten denean, Berritzeguneko aholkulariari ere bertan egoteko eskaera luzatuko zaio. LANTALDEAREN OSAKETA ETA ANTOLAMENDUA.- Azken urte hauetan hausnarketa eta eguneratze praktikorako ardatzak izan diren eremuetako irakasle arduradunak (Elkarbizitza, Euskara Normalkuntza, Hizkuntza Trataera Bateratua, Agenda 21, Lerro Estrategikoak, Zirkulazio Librea Haur Hezkuntzan) eta Batzorde Pedagogikoko kideak, eskolako zuzendaria eta ikasketa burua barne, elkarlan estuan arituko dira 20092010 ikasturte hasieratik. Haur Hezkuntzako koordinatzaileak Berrikuntzarekin zerikusia duen zonaldeko mintegira joaten jarraituko du. Lehen Hezkuntzako lehen eta bigarren zikloko koordinatzaileak (Batzorde Pedagogiko kideak direla baita ere) kurtso honetan hasiko dira beraien mailari dagokien Berrikuntzarekin lotuta dauden zonaldeko mintegira joaten, beste eskoletan abian dituzten metodologiak ezagutu eta San Martin Agirre eskolan praktikan jartzea erabakitzen dena martxan ipini ahala maila bakoitzean sortuz doazen zalantzak argitzea dutela helburu nagusi. Aldi berean, Lan-Talde nagusietako arduradunak (Euskara Normalkuntza, Hizkuntza Trataera Bateratua, Eskola Agenda 21, Kalitatea Hezkuntzan) beraiei dagozkien zonaldeko Mintegietan hartuko dute parte, eskolarako proposatzen diren berrikuntzak aurrera eramateko beharrezkoa den prestakuntza teoriko eta praktikoa bereganatzea dutela helburu. Astelehen eguerdietan Lan Talde arduradun hauetako bakoitza arlo horretarako izendatuta izan den ziklo bakoitzeko ordezkari guztiekin bilduko da, geletan ematen ari den gauzatze prozesuaren gorabeherak jaso, zalantzak argitu, proposamen berriak luzatu eta praktikan sortzen diren zailtasunak bideratzeko asmoz.
7
Mintegi zein eskola barneko lan taldeetan burutzen den guztia bateratzeko, arduradun nagusi hauek, zuzendaria eta ikasketa burua bilduko dira astean behin, ordutegi barruan egun bateko goiza finkatuko delarik topagune gisa. Saio hauetan egin beharrekoen artean, praktikara eramateko lehentasunak markatzea, lan ildoa zehaztea eta aztertu edota sakondu beharrekoa identifikatzea azpimarratuko genituzke.
BALIABIDEAK.- Ekarpen teoriko berriak hausnartzeko liburuak, txostenak eta material audiobisuala. Beste esperientziak ezagutzeko eta galderak, zalantzak edota proposamenak beste lan-talde batzuekin trukatzeko ikus-entzunezko baliabideak. Gertuko nahiz urrutiko eskoletatik beraien hasierak eta egungo lana azalduko duten irakasleen presentzia. Ikasketa kooperatiboan, aniztasunaren kudeaketan eta emozioen heziketan irakasten ikasteko, adituen laguntza teoriko eta praktikoa. Berritzeguneko aholkularitza. San Martin Agirre ikastetxeko irakasleriaren kemena eta lan ahalegina, irakasleen konpromisorik gabe eta ikasturte honi aurre egiteko azaldu zaien baldintza eta ordutegi estuen onarpenik gabe ezingo litzatekeelako inolaz ere horrelako erronka handia aurrera eraman.
EBALUAZIOA.- Gure asmoa gauzatze eta ebaluatze lana aldi berean burutzea da. Bai ikastetxearen antolatze mailan (ordutegi eta taldekatze flexibleak, teknologiaren erabilera, irakasleriaren banaketa eta abar) bai ikasleak murgilduko diren metodologian garrantzizko aldaketak planteatzen direnez, oso beharrezkoa ikusten dugu urrats praktikoak eman ahala irakaslana ebaluatzen joatea. Hala ere, nahiz eta ebaluaketa hiru urte iraungo duen prozesu osoan presente egon, lehen ikasturteko hirugarren hiruhilekoan eta hurrengo bi kurtsoko erdialdera ebaluaketa saio bereziak izango ditugu hausnarketa sakonago bat burutu ondoren eman beharko diren hurrengo urratsak bideratzeko.
8
Etengabeko ebaluazio honetan egoerak eskatuta berebiziko azterketa baten beharra detektatzen den edozein momentutan heldu diezaiokegu baita ere hausnarketa sakonago bat burutzeari. Aurrekoa kontuan izanik, hauek izango dira ebaluaziorako puntu nagusiak:
Aurreikusitako plana betetzea.
Helburuen lorpen maila
Aurreikusitako denboralizazioa betetzea
Irakasleen inplikazioa eta asebetetze maila
Eztabaida pedagogikoaren aberasgarritasunaren maila
ORDU KOPURUA.- Formazioa: 178 - Diseinu, koordinazio eta antolamendua: 640
EZOHIKO AURREKONTUA.Asesoramiento, Materiales profesorado y alumnado, otros... 9000 euro.