Online consultaties: ramp of remedie?

Als de ene deur dichtgaat, opent een andere. Zo hebben de gesloten deuren van dokterspraktijken door de coronacrisis de deur opengezet voor digitale transformaties in de gezondheidszorg. Maar zijn deze online toepassingen een redmiddel of hebben ze toch nog enkele pijnpunten?

“Hoewel de digitale transformatie in de gezondheidszorg al voor de coronacrisis in gang gezet was, kunnen we sinds de pandemie wel spreken van een stroomversnelling”, zegt dokter Moerman, neus-keel-oorarts en oprichter van het platform TelePHON.digital.

“In maart 2020 ging het plots snel”, herinnert ook huisarts Juna Peeters zich. “Patiënten mochten niet meer naar de praktijk komen, en er werd een overkoepelende beldienst ingericht. Telefonisch moest dan beoordeeld worden of symptomen ernstig waren of niet.”

“De combinatie tussen synchrone en asynchrone hulp bij online platformen is een grote troef voor informatiedeling of progressieopvolging”, vindt dokter Moerman. “Online vragenlijsten of testen functioneren als een triagesysteem en kunnen helpen om een inschatting te maken van het probleem. Over sommige, onschuldige, gezondheidsproblemen kan eventueel online advies gegeven worden, waardoor de werkdruk op artsen kan verminderen.”

Ook dokter Peeters ziet het potentieel van deze multidisciplinaire benadering in, bijvoorbeeld voor opvolggesprekken met specialisten, post-chirurgische revalidatie of therapieën zonder fysieke handelingen.

“Digitale consultaties staan ons toe om op een efficiënte manier vragen te beantwoorden of informatie – zoals bloedresultaten – te bespreken. Maar online consultaties zijn niet zonder gevaar. Onvolledige verslagen of ontbrekende info kunnen de opvolging bemoeilijken. Daarnaast moet je ook waakzaam blijven voor misbruik. Verdovende of verslavende middelen schrijven we nooit digitaal voor, en nieuwe patiënten krijgen ook enkel op de praktijk voorschriften mee”, besluit dokter Peeters.

Dokter Moerman waarschuwt ook voor databescherming en verificatie. Je moet zeker zijn dat de persoon die je voor je hebt gediplomeerd is om medisch advies te geven. MHealthBelgium (mobile health Belgium) heeft richtlijnen vastgelegd waaraan Belgische platformen moeten voldoen vooraleer ze een CE-cerficering ontvangen. Na uitgebreide kwaliteitscontrole ontvangen platformen of apps een ranking op de mHealth-piramide, van M1 tot M3. Gegevensbescherming, communicatieveiligheid, interoperabiliteit met andere ICT-systemen en de financiering worden daarbij geëvalueerd. Producten met een M3-certificaat komen zelfs in aanmerking voor een RIZIV-terugbetaling.

“Via een face-to-faceconsult kun je de situatie beter inschatten”, zegt dokter Peeters. Je kunt een patiënt wel telefonisch horen hoesten, maar een auscultatie kun je niet vanop afstand doen. Ook een bloeddrukmeting of bloedafname is makkelijker op de praktijk. Dokter Moerman benadrukt het belang van zintuigen bij een medische evaluatie. “De geur van een patiënt of een wonde kan helpen de juiste diagnose te stellen. Geneeskunde gaat verder dan wetenschap en technische competenties.”

“Moeilijke gesprekken voer ik nooit online”, zegt dokter Peeters. “De manier waarop je een boodschap overbrengt en inspeelt op de reactie van de patiënt zijn heel belangrijk. Een bemoedigende knik of een schouderklopje kan wonderen doen. Hoe vertel je in hemelsnaam online aan een patiënt dat die kanker heeft?”

“De meeste artsen kiezen voor het vak omdat ze sociale contacten belangrijk vinden. Ik vergelijk patiëntrelaties met vriendschappen”, zegt dokter Peeters. “Tijdens de lockdown facetimeden we of deden we online quizzen, maar echte vriendschappen onderhoud je toch ook niet via Zoom? Online consultaties doen afbreuk aan de mooie aspecten van het vak. Misschien dat de volgende generaties meer open gaan staan voor online consultaties, maar ik zie mijn patiënten graag”, besluit dokter Peeters.

“De mens is en blijft een groepsdier”, bevestigt dokter Moermans. “Idealiter wordt de deur geopend naar een combinatie tussen on- en offline hulpverlening.”

Idealiter wordt de deur geopend naar een combinatie tussen on- en offline hulpverlening.

Door Ciara Reid

Een nieuw programma om borstkankers met herval beter te begrijpen en te behandelen

Die uitdaging gaat het onderzoeksprogramma AURORA, dat door de Breast International Group (BIG - www.bigagainstbreastcancer.org) werd gelanceerd, proberen aan te pakken. Een specialist vertelt er ons meer over en legt uit wat er op het spel staat.

“Borstkanker wordt tegenwoordig als een bijna alledaagse ziekte beschouwd. Waarschijnlijk omdat de sterftegraad in de westerse landen afneemt. Dat is goed nieuws, maar betekent niet dat alles daarmee afgehandeld is,” benadrukt Martine Piccart, directrice voor wetenschappelijk onderzoek aan het Instituut Jules Bordet en initiatiefneemster van het AURORA-programma. Hoewel veel kankers kunnen terugkomen, heeft borstkanker de specifieke eigenschap dat hij heel lang na het herstel (soms wel 10 tot 20 jaar later!) kan terugkomen en dat genezing in dat geval heel zelden voorkomt. “Kort gezegd,” hervat onze gesprekspartner, “kunnen de kankercellen die zich in de borst bevonden, in andere organen terechtkomen. Als deze cellen zich in de botten nestelen, kan de ziekte vaak jarenlang onder controle worden gehouden. Als ze daarentegen naar de lever, longen of hersenen bewegen, zal de ziekte veel moeilijker te behandelen zijn. Kortom, zo lang we niet meer over deze ziekte te weten komen, wordt het onmogelijk om ze op een dag te genezen. Daarom moeten we zieke vrouwen op lange termijn opvolgen en hun ziekte bestuderen met de moderne technologieën die we ter beschikking hebben. Dit kost echter geld.”

Bijgevolg werd er een brede Europese studie opgezet om de ontwikkeling van borstkanker naar een in het lichaam uitgezaaide ziekte te ontcijferen. De naam van de studie? AURORA, een acroniem dat verwijst naar het licht en de hoop die dit programma uitdragen. Dit programma is uniek in zijn soort door de grote waaier aan monsters van primaire en metastatische tumoren van patiënten bij het begin van hun gemetastaseerde aandoening, alsook door de inzameling van kwalitatief hoogstaande klinische gegevens. Door deze monsters en gegevens te analyseren kunnen de onderzoekers de moleculaire veranderingen bestuderen die zich voordoen naarmate de borstkanker zich begint te verspreiden en naarmate hij zich ondanks de behandelingen blijft ontwikkelen. Anders gezegd is dit de beste manier om nieuwe pistes te ontdekken om ooit metastatische borstkanker te kunnen genezen. Het enige minpunt? Dit onderzoeksprogramma is duur. “We spreken over op z’n minst 40.000 euro per deelnemende patiënte. We hebben dus hulp nodig. We krijgen al financiële steun van de Verenigde Staten voor dit programma dat evenwel ... Europees is. Naast die steun hebben we nog tien miljoen euro nodig. We blijven ons inzetten om dit bedrag bij elkaar te krijgen, maar positieve reacties laten voorlopig op zich wachten. De resultaten van de analyses die zijn uitgevoerd op de eerste 381 vrouwen die aan AURORA deelnemen (op een totaal van 1.200 die tot op heden door 11 Europese landen, waaronder België, zijn ingeschreven), zijn interessant en worden in een prestigieus wetenschappelijk tijdschrift (“Cancer Discovery”) gepubliceerd. Daarnaast kan er nooit genoeg worden aangedrongen op screening. Want hoe sneller een tumor wordt opgespoord, hoe beter de kansen om een terugval te vermijden.” Zoveel is zeker …

Hoe sneller een tumor wordt opgespoord, hoe beter de kansen om een terugval te vermijden.

Inventing for Life is reeds meer dan een eeuw het credo van MSD. Als toonaangevend wereldwijd biofarmaceutisch bedrijf ontwikkeld MSD innovatieve geneesmiddelen en vaccins voor de meest uitdagende ziekten ter wereld. Meer dan ooit heeft MSD vandaag een voortrekkersrol in de preventie en behandeling van ziekten die mensen en gemeenschappen over de hele wereld bedreigen zoals kanker, HIV, Ebola, HPV en nog vele anderen. Dit artikel is tot stand gekomen met de bijdrage van MSD. Verklaringen opgenomen door de journalist refleteren enkel de opinie van de geïnterviewde. www.msd-belgium.be BE-non-01004