D I T D O SS I E R W O R D T G E P U B L I C E E R D D O O R S M A R T M E D I A AG E N C Y E N VA LT N I E T O N D E R D E V E R A N T W O O R D E L I J K H E I D VA N D E R E D AC T I E VA N K N AC K
JAN ‘18
Sonja De Becker De Vlaamse landbouw is een sterk merk
Gezond eten Evenwichtsoefening tussen voeding en beweging
Seppe Nobels Belgische, groene gastronomie op de wereldkaart
DIRK INZÉ
“We staan niet alleen wetenschappelijk sterk, we denken ook aan de volgende stap: de technologietransfer.” Lees meer op Fokus-online.be. #fokusagrifood
HELP HONGER DE WERELD UIT! 815
miljoen mensen lijden honger
1/3
voedsel verspild wereldwijd
2
miljard mensen zijn ondervoed
Teken de petitie www.watishonger.be
02
EDITORIAL SONJA DE BECKER
FOKUS-ONLINE.BE
De Vlaamse landbouw is een sterk merk Vlaamse land- en tuinbouwers produceren voedsel en sierteelt in een van de meest verstedelijkte gebieden van Europa. Hoewel ze ‘boeren’ op een beperkte ruimte, brengen ze producten van een bijzonder hoge kwaliteit voort, op een steeds duurzamere manier.
04
06
08
14
LEES MEER... 06
Profielinterview: Dirk InzĂŠ
08 Gezond eten is vooral een evenwichtsoefening 10
Chronicle: Seppe Nobels
COLOFON.
S
inds de tweede wereldoorlog onderging de landbouwsector, in Vlaanderen Ên heel Europa, een complete transformatie door verregaande mechanisatie en verbetering van de productiemethoden. Maar ook maatschappelijke veranderingen hebben geleid tot een sterke verandering van de economische activiteit. Al deze factoren hebben geleid tot een sterke daling van het aantal land- en tuinbouwers. Hoewel er meer dan 50.000 bedrijven verdwenen zijn, leveren de huidige bedrijven meer output met minder input. We kunnen dus zeker spreken van een duurzame intensivering van de land- en tuinbouw. De Vlaamse land- en tuinbouwsector, dat zijn 24.000 familiale ondernemingen die gepassioneerd met hun vak bezig zijn en topproducten produceren. Hierin schuilt onze duidelijke meerwaarde: deze familiebedrijven hebben een veeleisende maar kapitaalkrachtige afzetmarkt die strekt tot zo’n 300 km rond ons land. Landbouw is en blijft, als basis van de Vlaamse agrovoedingssector, zonder meer een belangrijke sector. Een die behoort tot de grootste werkgevers in ons land. Een sector die daarenboven voorziet in een van de meest essentiÍle menselijke behoeftes: gezonde en veilige voeding en dat tegen een betaalbare prijs.
Het behalen van de klimaatdoelstellingen lijkt ambitieus, maar de sector kan een belangrijk deel van de oplossing zijn.
De laatste decennia is de aandacht voor duurzaam produceren in de sector toegenomen. Dit zal ook in 2018
onlosmakelijk deel uitmaken van een goede agrarische praktijk. Dit zien we ook wanneer we de inspanningen van de land- en tuinbouw bekijken op het vlak van het behalen van de klimaatdoelstellingen. De landbouwsector heeft er zelf alle belang bij dat de klimaatafspraken van Parijs nagekomen worden. Klimaatopwarming betekent namelijk extremere weersomstandigheden en daardoor dus bijkomende economische risico’s. De landbouwsector is in ons land verantwoordelijk voor 9 procent van de CO2-uitstoot. Daarmee doen we het aanzienlijk beter dan de landbouw op wereldvlak, verantwoordelijk voor 24 procent van de CO2-uitstoot. De Europese maatstaven voor het behalen van de klimaatdoelstellingen zijn ambitieus, maar als sector kunnen we ook een belangrijk deel van de oplossing zijn, binnen het Europese kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid. We pleiten voor een Europese aanpak omdat wij als sector producten afzetten op een eengemaakte afzetmarkt. Het is ook niet erg efficiÍnt om land per land maatregelen uit te werken om de klimaatverandering tegen te gaan. De aanpak van de klimaatverandering heeft enkel kans op slagen als we dit Europees, of liever nog, mondiaal aanpakken. En daar willen wij graag een rol in spelen.
PRODUCTIELEIDER: Ruben Lancksweerdt HOOFDREDACTIE: Astrid Goossens TEKST: Hermien Vanoost Thijs Roelen COVERBEELD: Thomas Schurmans LAYOUT: BaĂŻdy Ly DRUKKERIJ: Roularta
SMART MEDIA AGENCY SMART STUDIO Leysstraat 27, 2000 Antwerpen Tel +32 3 289 19 40 redactie@smartmediaagency.be studio@smartmediaagency.be
TEKST SONJA DE BECKER, VOORZITTER BOERENBOND
Veel leesplezier Niels Diependaele Project Manager
ADVERTORIAL
Krachtige bescherming van uw biggen rond het spenen!
Arbeidsveiligheid als prioriteit! Om het aantal arbeidsongevallen en beroepsziekten in de land- en tuinbouwsector aan te pakken werd in 2015 door een intense samenwerking van de werkgeversorganisaties Boerenbond, AVBS, BFG en de werknemersorganisaties ABVV, ACV en ACLVB Prevent Agri opgericht. Dankzij de inspanningen van deze partners werd een ‘protocolakkoord’ ondertekend in aanwezigheid van Minister van Werk Kris Peeters, FOD WASO en andere instanties die werken rond arbeidsveiligheid. Om de neuzen zoveel mogelijk blijvend in dezelfde richting te laten wijzen en tot constructieve zaken te komen rond arbeidsveiligheid binnen de sector, is overleg en aftoetsing onontbeerlijk. Met dit in het achterhoofd komt een Klankbordgroep, bestaande uit verschillende actoren binnen het thema arbeidsveiligheid, op regelmatige tijdstippen bij mekaar.
MĂŠĂŠr info: www.omniprotection.be een product van:
Door dit akkoord, de financiering vanuit de sectorfondsen en de impuls van de Klankbordgroep kan Prevent Agri de landen tuinbouwbedrijven bijstaan, onder meer via vertrouwelijke veiligheidsaudits. Deze persoonlijke aanpak is essentieel om de boodschap duidelijk te maken. De bedrijfsleider kan immers, door dag-in dag-uit met zijn bedrijf bezig te zijn, op termijn bedrijfsblind worden voor bepaalde risico’s. Een adviseur van Prevent Agri kan op dat moment een onafhankelijk en niet-bindend advies formuleren waardoor heel wat onveilige situaties vermeden kunnen worden.
+32 (0)495 16 16 70
+32 (0)476 99 51 26
www.preventagri.vlaanderen • mieke.sevenans@preventagri.vlaanderen• robin.desutter@preventagri.vlaanderen
ADVERTORIAL
P R O BL E ME N ME T U W ‘ W ER K ’ ? Voor haast elke werk gerelateerde vraag kan je bij WERKERS terecht.
Zo garanderen wij dat steeds de beste oplossing wordt aangereikt.
WERKERS (voorheen agro|diensten) bundelt de activiteit en het diensten-
In 1967 begon het heel bescheiden met een VZW die met geschoolde
aanbod van drie gelieerde organisaties.
arbeidskrachten het werk overneemt van landbouwers die worden getroffen door ziekte, ongeval of overlijden. Ook vandaag nog is WERKERS agro bedrijfshulp met 50 specialisten een dynamische pechverhelpingsdienst voor de land- en tuinbouw. Vanuit deze dienstverlening werd 20 jaar geleden het uitzendbureau WERKERS in uitzenden gestart dat zijn kennis in de agrarische sector als troef uitspeelt via onder andere de specifieke regeling van seizoenarbeid. De HR ondersteuning en uitzendactiviteit gaat vandaag trouwens veel breder dan agrarisch. In diezelfde periode startte ook het unieke aannemingsbedrijf WERKERS in aanneming. Specifieke landbouwdiensten zoals stalreiniging, rund-
Binnen de brede sector van de land- en tuinbouw in Vlaanderen is
veepedicure en veescheren werden hier ondergebracht. Uniek is de co-
WERKERS al jarenlang een begrip en spelen wij er doelgericht in op de
operatieve structuur met 900 zelfstandigen. Met kennis van zaken en
noden van onze klanten.
machines hebben onze coöperanten een groot activiteitenbereik voor
Dat doet WERKERS met een geïntegreerd aanbod van diensten i.v.m. werk. Dit gaat van seizoen- en uitzendarbeid, gespecialiseerde land-
aannemingsopdrachten: hagen scheren, maaiwerken, aanplantingen, sneeuw- en gladheidsbestrijding…
bouwdiensten, de inzet van vervangingspersoneel tot algemene HR-ser-
Door de aantrekkende economie is zowat elk bedrijf op zoek naar werk-
vices en een uitgebreid palet van aannemingswerk. Zo kunnen onze
nemers op een zeer krappe arbeidsmarkt. Ook voor de uitvoering van
klanten, leden, opdrachtgevers en vennoten terecht bij ons team van
aannemingsopdrachten moet door gevulde orderboekjes soms lang
gespecialiseerde consulenten in onze 4 regionale kantoren. Ongeacht
worden gewacht. Heeft u problemen met ‘werk’ ?
welke oplossing men zoekt i.v.m. werk, werkorganisatie, personeel en uitvoering van werken, wij hebben het allemaal in huis.
Wij helpen u graag!
W W W. W E R K E R S . B E WERKERS
Diestsevest 40, 3000 Leuven
info@werkers.be
ADVERTORIAL
Aphea.Bio beantwoordt nood aan duurzame gewasbescherming Het is u welbekend dat chemische gewasbeschermingsmiddelen onder druk staan. Vele middelen zijn toxisch voor mens en milieu en worden daarom van de markt gehaald of verliezen hun werkzaamheid omdat pathogene schimmels resistenties ontwikkelen. De tijd dringt dus voor de introductie van een nieuwe generatie duurzame, efficiënte alternatieven. Marktonderzoekers schatten dat de komende 5 jaar de markt van microbiële producten met 15 procent per jaar zal groeien tot een globale markt van meer dan €10 miljard. Aphea.Bio heeft de roep naar duurzaamheid en innovatie in de landbouw goed gehoord. Het bedrijf schoot in juli 2017 uit de startblokken met als kernactiviteit de ontwikkeling van nieuwe biostimulant en biologische pesticide producten op basis van natuurlijk voorkomende micro-organismen. Door gunstige bacteriën en schimmels slim in te zetten, willen ze landbouwers helpen de opbrengsten van hun gewassen te verhogen en ze te vrijwaren van ziektes. Onder impuls van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB), hebben onderzoekers van de Universiteit Gent (UGent) en de Katholieke Universiteit Leuven (KUL) de krachten gebundeld om fundamenteel onderzoek te valoriseren via een nieuw spin-off bedrijf. Enerzijds doet Aphea.Bio beroep op de expertise in plant-bacterie-interacties van de UGent en anderzijds op technologie die de KU Leuven ontwikkelde om het menselijk darm microbioom in kaart te brengen. Deze wetenschappelijke kennis en technologieën vormen de basis van een aantrekkelijk businessplan waarmee huidig CEO, Isabel Vercauteren, en CSO, Steven Vandenabeele, een consortium van investeerders over de brug haalden met het nodige kapitaal. Aphea.Bio kan rekenen op de steun van een breed syndicaat van investeerders die samen 7.7 miljoen euro kapitaal inbrengen en van het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO). Aphea.Bio heeft inmiddels zijn intrek in de Gentse Bio-Accelerator en stelt intussen 12 personen tewerk. Hoe ze concreet het verschil maken? Wanneer een plant in minder gunstige omstandigheden terechtkomt, bijvoorbeeld na een infectie door een pathogene schimmel of onder lage nutriënten condities, worden bepaalde koolstofcomponenten door de plant vrijgesteld die ervoor zorgen dat honderden micro-organismen uit bodem en lucht gerekruteerd worden. Deze micro-organismen helpen om de infectie uit te schakelen of om meer nutriënten ter beschikking te stellen uit de bodem. Precies deze positieve dynamiek weet Aphea.Bio in kaart te brengen, waarbij DNA-mapping van het volledige plantenmicrobioom centraal staat. Zo wordt voorspeld welke micro-organismen een biofungicide of groeibevorderende werking kunnen hebben. Verder beschikt Aphea.Bio over unieke technologie die toelaat om de micro-organismen met het gewenste potentieel te isoleren en op te groeien waarna het testen op planten volgt. De micro-organismen kunnen via een bladbehandeling of via een coatinglaag op zaden aangebracht worden, waar ze hun gunstige of beschermende werking kunnen uitoefenen.
Isabel Vercauteren en Steven Vandenabeele in de Aphea.Bio serre waar testen op tarwe planten uitgevoerd worden
Aphea.Bio mikt op de grote gewassen zoals tarwe, gerst en maïs, die zowel Europees als wereldwijd de belangrijkste markopportuniteiten bieden. De producten die Aphea.Bio ontwikkelt, zijn geschikt voor de biologische landbouw maar willen vooral de conventionele landbouwer een betrouwbare oplossing aanbieden die hem – al dan niet in combinatie met chemische middelen – in staat stelt om economisch en ecologisch duurzame praktijken te hanteren.
www.aphea.bio
ADVERTORIAL
Een nieuwe generatie van biologische gewasbeschermingsmiddelen De toenemende wereldbevolking en vleesconsumptie, vooral in Azië, vraagt een stijgende voorziening van voedsel en voeder. Een betere voedselverdeling en minder voedselverspilling kan hierbij helpen, maar zonder bijkomende voedselproductie zal het niet lukken. De productie verhogen door meer land om te zetten in landbouwgrond is geen optie. Daarnaast is er grotere aandacht voor duurzame voedselproductie, door bijvoorbeeld beperkingen op chemische gewasbeschermingsmiddelen, wat vaak leidt tot een lagere productiviteit. Bovendien zijn er de klimaatsveranderingen met extremere weersomstandigheden en met grotere kans op het falen van de oogsten. Daarom moeten we inzetten op een verhoging van de productiviteit op een duurzame manier, zonder uitputting van natuurlijke hulpbronnen en zonder dat er onherstelbare schade toegebracht wordt aan het milieu. Vandaag zien we een ware explosie van innovaties zoals precisielandbouw, drones, robotics, moleculaire veredeling, biologische gewasbescherming, verticale landbouw, food e-commerce, etc. om deze doelstelling te realiseren. Innovaties in de synthetische chemie legden in de jaren veertig van vorige eeuw de basis voor de huidige gewasbeschermingsindustrie met een jaarlijkse omzet van ca. 40 miljard euro. In de jaren tachtig zijn enkele
kleine bedrijven begonnen met het commercialiseren van biologische middelen maar met beperkt succes, door gebrek aan kennis en middelen. Door een toenemende bezorgdheid rond milieu en veiligheid, gekoppeld aan een steeds strengere regelgeving, hebben vandaag vrijwel alle gewasbeschermingsbedrijven biologische middelen in hun portfolio. Het gebruik van lama-antilichamen als nieuwe geneesmiddelen, met verschillende Vlaamse bedrijven in een voortrekkersrol, is intussen gekend. AgroSavfe, in 2013 opgericht als spin-off van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB), gebruikt dezelfde technologie voor de ontwikkeling van innovatieve toepassingen in de landbouw. Het grote voordeel van deze antilichamen (Agrobodies®) is dat ze zeer specifiek zijn voor het doelorganisme en dus veilig zijn voor o.a. bijen, mensen, etc. Agrobodies® kunnen ook in grote hoeveelheden aan een redelijke kostprijs geproduceerd worden. AgroSavfe ontwikkelt Agrobodies® als biologische middelen die economisch rendabel, veilig en gebruiksvriendelijk zijn voor de landbouwer. Bovendien kunnen Agrobodies® toegepast worden met andere gewasbeschermingsmiddelen en zo de ontwikkeling van resistentie tegen pesticiden beperken. Agrobodies® laten toe om minder chemische middelen te gebruiken zodat
er minder residu is op de voedingsmiddelen, wat gunstig is voor de consument. Agrobodies® zijn bovendien milieuvriendelijk en dragen bij aan de verkleining van de ecologische voetafdruk. Het eerste AgroSavfe product in ontwikkeling gebruikt Agrobodies® om de belangrijkste schimmels, zoals grauwe schimmel en meeldauw, op fruit en groenten te bestrijden. Afgelopen jaar is in een reeks serre- en veldproeven op verschillende gewassen aangetoond dat Agrobodies® de planten beschermen tegen schimmelziekten, vergelijkbaar met een chemisch fungicide. Ze worden nu verder uitvoerig getest in Europa en de USA. De eerste stappen voor registratie zijn gezet, met de bedoeling dit nieuwe biofungicide zo snel mogelijk naar de markt te brengen. De Agrobody®technologie is een breed inzetbaar technologieplatform. Nieuwe onderzoeksprogramma’s zitten in de pijplijn om de portfolio van biopesticiden fors uit te breiden. Het is de ambitie van AgroSavfe om een nieuwe generatie van biologische gewasbeschermingsmiddelen te ontwikkelen voor een economisch rendabele, veilige en duurzame landbouw.
Lees meer op
ADVERTORIAL
Zorgen big data voor de doorbraak?
An apple a day keeps the doctor away! Zijn appels goed voor de gezondheid of is dat een fabeltje? In het klassieke China werden de artsen betaald om hun patiënten gezond te houden met voedingsvoorschriften. Een goed idee?
Biotechnologie maakt gebruik van levende wezens voor de ontwikkeling van medicijnen, voedsel of nieuwe brandstoffen. Cruciaal hierbij is de informatie die aangeleverd wordt door big data. Laat dat nu het domein zijn van de bio-informaticus. Van een informaticus kunnen we ons allemaal een beeld vormen. Van een bioloog ook. Maar wat kenmerkt een bio-informaticus? We stelden de vraag aan Mieke Demeyere, opleidingscoördinator van Biomedische laboratoriumtechnologie en Bio-informatica. “De moleculaire bioloog tracht de onderzoeksvraag te beantwoorden aan de hand van data die hij in het labo genereert. De bio-informaticus doet hetzelfde maar met gegevens die hij heeft gekregen van een moleculaire bioloog. Met andere woorden, bio-informatica combineert informatica, moleculaire biologie, genetica, wiskunde en statistiek om biologische data te analyseren en te interpreteren. In het bijzonder buigt bio-informatica zich over het modeleren van biologische processen op moleculair niveau en op de analyse en interpretatie van de verzamelde data.” Kenmerkend, zo blijkt, voor bio-informatica is dat er relaties worden gelegd tussen de vele gegevens. Het analyseren van deze data kan het gen identificeren dat verantwoordelijk is voor een erfelijke aandoening,
de ultieme kankertherapie aanreiken of de noodzakelijke bouwstenen opleveren om biologische processen te dupliceren. En wie wil niet in het team zitten dat hierin slaagt! Vaak ook proberen bio-informatici de geschiedenis van de evolutie van genen en/of organismen te reconstrueren. Wie brengt de Tyrannosaurus rex tot leven? Jurassic Parc, maar dan in het laboratorium? Bio-informatica wordt als bachelor na bachelor aangeboden. De opleiding bedraagt 60 studiepunten die in één academiejaar in dagonderwijs behaald kunnen worden. Per semester komen telkens drie rollen aan bod: de rol van programmeur, de rol van informaticus en de rol van bio-informaticus. Kortom: als bio-informaticus ben je de sleutelpersoon voor de verwerking van experimentele data. Om toegelaten te worden moet je het diploma van bachelor in de biomedische laboratoriumtechnologie hebben of een diploma hoger onderwijs waar moleculaire biologie op bachelorniveau onderwezen werd. Wie zich wil bekwamen in bepaalde aspecten van de opleiding, kan hiervoor een creditcontract afsluiten. De opleiding kan ook via afstandsonderwijs gevolgd worden. De bachelor na bachelor in de Bio-informatica is uniek voor Vlaanderen. Hij wordt ook in het Engels aangeboden.
www.howest.be/bioinformatics
Ready to be inspired? Howest, de Hogeschool West-Vlaanderen met campussen in Brugge en Kortrijk, biedt 23 bacheloropleidingen en 6 graduaatsopleidingen aan in de domeinen Bedrijf & organisatie, Design & technologie en Mens & Welzijn. Howest staat voor kwaliteitsvol, praktijkgericht en future proof onderwijs. We helpen onze studenten om hun talenten te ontdekken en ze ten volle te ontwikkelen. Om die reden moedigen we ondernemingszin aan en bieden we onze studenten de mogelijkheid om zich reeds tijdens hun studie op eigen zakelijke projecten te focussen. Met deze opleidingen trekt Howest volop de kaart van de vernieuwing in de sector van de biotech en de voeding: • Bachelor in de Biomedische laboratoriumtechnologie • Bachelor in de Toegepaste gezondheidswetenschappen • Bachelor in Sport & Bewegen • Bachelor na bachelor in de Bio-informatica
howest.be
Hoe belangrijk is voeding voor onze gezondheid? We vroegen het aan Evelyne Lagrou, opleidingscoördinator Toegepaste gezondheidswetenschappen. “Wat we eten draagt in belangrijke mate bij tot onze gezondheid. De nieuwe voedingsdriehoek van het Vlaams Instituut voor gezond leven geeft ons daarbij inspirerende handvatten. We mogen ons echter niet beperken tot voeding. In onze opleiding leren we onze studenten dat een goede gezondheid door een veelheid aan aspecten bepaald wordt. Een gezonde voeding is daar een belangrijk onderdeel van. Aan de basis ligt een duurzame gedragsverandering die rekening houdt met voeding, maar ook met beweging, met omgeving, met wonen.”
De opleiding vormt experten in de gezondheidsbevordering en de ziektepreventie, bruggenbouwers die een signaalfunctie vervullen in een multidisciplinair team binnen de gezondheidssector maar ook in het bedrijfsleven. “Wie gezond wil blijven of wie opnieuw gezond wil worden, moet zijn gedrag duurzaam veranderen. Dat vraagt een volgehouden inspanning en een goede begeleiding,” aldus Lagrou. “Onze studenten leren om met een helikopterview naar gezondheid te kijken en daar gepast op in te spelen.”
www.howest.be/toegepaste-gezondheidswetenschappen
GEN HOWEST INFODA Kom eens langs tijdens onze infodagen te Brugge en Kortrijk: - zaterdag 10/03, 21/04 & 30/06 van 10 tot 16 uur - zaterdag 01/09 van 9 tot 12 uur
Zit er een allergeen in mijn soep? Voedselallergie is wereldwijd een steeds vaker voorkomende aandoening. Er is helaas nog steeds geen therapie voorhanden en preventie is nog steeds afhankelijk van de eliminatie van de verantwoordelijke allergene ingrediënten uit het dieet. Hoe kunnen consument en producent zich beter beschermen? Europa verplicht alle aanbieders van voedingsmiddelen om allergeneninformatie te verstrekken over hun producten. Soms echter wordt een voedingsmiddel door kruiscontaminatie toch besmet, met alle kwalijke gevolgen van dien. Producenten dekken zich daarom meer en meer in met vermeldingen als ‘kan sporen bevatten van …’, maar dat heeft dan weer voor gevolg dat de allergische consument zijn vertrouwen verliest in de voedingsmiddelen. De oplossing ligt in de mogelijkheid om exact te bepalen of een voedingsmiddel allergenen bevat of er tijdens het productieproces op welke wijze ook mee in contact gekomen is.
Dit is het onderzoeksdomein van de expert in biomedische laboratoriumtechnologie. De bachelor in de Biomedische laboratoriumtechnologie verwerft hiervoor een stevige wetenschappelijke basis. Hij maakt kennis met de verschillende domeinen waar hij als analist aan de slag kan: farmacie, microbiologie, biotechnologie, pathologie, voeding. De opleiding biedt twee afstudeerrichtingen aan: farmaceutische en biologische laboratoriumtechnologie, met nadruk op specifieke farmaceutische, analytische en moleculair biologische technieken, en medische laboratoriumtechnologie met nadruk op pathologische anatomie, medische microbiologie en klinische biologie. Howest moedigt entrepreneurship en ondernemingszin aan bij zijn studenten. Zo startte laatstejaarsstudente Chanel Rolies onlangs haar eigen bedrijf: theallergylab.be
www.howest.be/blt
06
INTERVIEW DIRK INZÉ
FOKUS-ONLINE.BE
“Ik voorspel een revolutie in de landbouw” Een wetenschapper die de wereld heeft veranderd. Dat is het verhaal van Dirk Inzé. Mee dankzij zijn onderzoek naar de groei van planten, halen boeren vandaag meer opbrengst uit hun gewassen dan ooit tevoren. Wat mogen we nog meer verwachten van de biotechnologie? TEKST HERMIEN VANOOST
H
ij was het kind voor wie de hele straat slakkenhuisjes, zaaddozen en andere schatten uit de natuur verzamelde. Altijd was hij in de weer met zijn microscoop, altijd wilde hij meer weten. “Een wetenschapper in spe”, voorspelde zijn moeder. En wat voor een. Dankzij zijn baanbrekend onderzoek naar de groei van planten is Dirk Inzé, wetenschappelijk directeur van het VIB-UGent Centrum voor Planten Systeembiologie, een naam met wereldfaam geworden. In navolging van zijn leermeesters, de plantenwetenschappers Jeff Schell en Marc Van Montagu, mag hij zich een van de grondleggers van de
plantenbiotech noemen. In oktober ontving hij er de World Agriculture Prize voor. De jury omschrijft uw onderzoek als ‘extremely important’, voor de wetenschap én de wereld. Leg eens uit. “Waarom groeien planten met een bepaalde snelheid? Wat bepaalt de grootte van de bladeren? Dat zijn de vragen waar ik bij de UGent en VIB sinds de jaren 80 mee bezig ben. Door die mechanismes te ontrafelen, zijn er nieuwe veredelingstechnieken ontstaan, waardoor de gewasopbrengst wereldwijd is gestegen. Dat is nodig want het aantal monden blijft toenemen. Tot tien miljard in
BEELD THOMAS SCHURMANS
2050 volgens de laatste ramingen van de VN, wat nog eens een paar miljard meer is dan vandaag. Onder meer dankzij wetenschappelijke bevindingen kunnen boeren hun grond vandaag efficiënter en duurzamer verbouwen. Gewassen dragen meer en grotere zaden en groeien sneller, waardoor de opbrengst tot 15 procent hoger ligt. Het onderzoek is intussen zo ver gevorderd dat het ook steeds beter lukt om zaden tegen bepaalde ziektes te beschermen. Een volgende uitdaging is om ze tegen droogte bestand te maken, want dat is in veel delen van de wereld een toenemend probleem. Kijk alleen al maar naar Spanje, Portugal en Italië.”
VERKOOP, SERVICE & ONDERHOUD VAN DYNAMISCHE OPSLAGSYSTEMEN NIEUW & OCCASIE www.dddtechnics.be dddtechnics.be DDD Technics BVBA Bettestraat 25 - B-9190 Stekene T: +32 3 283 83 11 - info@dddtechnics.be
Over welke veredelingstechnieken gaat het? “Veredeling is iets wat sinds mensenheugenis gebeurt. Door kruising brengen landbouwers de eigenschappen van twee planten samen in één plant. Van de nakomelingen selecteren ze vervolgens die planten met de beste eigenschappen, om ze daarna opnieuw met elkaar te kruisen. Zo gaat het verder tot er uiteindelijk een plant is die altijd die beste eigenschappen vertoont. Een nieuw ras is dan geboren. Die klassieke methode werkt. Alleen is ze bijzonder inefficiënt. Het duurt immers jaren voor je resultaat boekt. Dankzij biotechnologie kun je dat proces versnellen. Bij merkergebaseerde
#FOKUSAGRIFOOD
DIRK INZÉ INTERVIEW
veredeling bijvoorbeeld neem je een soort vingerafdruk van het DNA, waardoor je heel precies de juiste nakomelingen kunt selecteren. Wat ook kan, is dat je zelf kenmerken aan je plant gaat toevoegen. Je bouwt dan een of meerdere genen in het erfelijk materiaal in. Dan spreken we over genetische modificatie. Het is een techniek die in de VS breed wordt toegepast – 95 procent van de maïs is er genetisch gemodificeerd – maar in Europa gemeden wordt, uit vrees voor gezondheidsrisico’s.” Vijf jaar geleden kwam er veel protest op veldproeven met genetisch gewijzigde aardappelen. Wat denkt u daarvan? “Laten we duidelijk zijn: met die veldproeven hebben wij geen commerciële ambities. Gentechnologie is een hulpmiddel in ons onderzoek. Het helpt ons om sneller te begrijpen welke factoren een rol spelen bij de groei en de ontwikkeling van een plant. In de lente starten we trouwens nieuwe proeven met maïs. Daarvoor hebben we een kruising gemaakt van twee genetisch gemodificeerde maïsplanten, waarbij de ene variant de eigenschap heeft om snel te groeien en de andere om gedurende een lange periode te groeien. Eerdere proeven in de serre wijzen erop dat die zogenaamde ‘megamaïs’ het goed doet bij droogte. Via de veldproeven willen we nagaan of dat ook in natuurlijke omstandigheden het geval is. Uit dat proces willen we nieuwe kennis puren rond veredeling van maïs.” Hoe ziet u de toekomst van onze landbouw? Welke rol speelt biotechnologie daarin? “We staan aan de vooravond van een enorme omwenteling. Dankzij precisieveredeling of genome editing, een andere nieuwe techniek uit de biotechnologie, wordt het mogelijk om planten zichzelf te laten beschermen tegen ziekte. Het gevolg is dat er minder of zelfs geen gewasbestrijdingsmiddelen meer nodig zullen zijn en we een duurzamere landbouw krijgen. Bijzonder aan de techniek is dat er geen vreemd DNA in de plant achterblijft. Wat je doet, is een bepaald eiwit naar een bepaalde plaats in het genoom sturen, waarna het DNA van de plant ‘spontaan’ wijzigt. Het gaat in dat geval dus niet echt meer over een GGO (genetisch gemodificeerd organisme, red.).”
Naar een wereld zonder astma Zowat één op de tien schoolgaande kinderen in Europa heeft astma. Om de ziekte een halt toe te roepen, is een internationaal consortium, onder leiding van de Nederlandse dr. Hermelijn Smits, gestart met onderzoek naar de zogenaamde commensalen. Dat zijn ‘goedaardige’ micro-organismen die in en op ons lichaam leven en ons tegen schadelijke pathogenen beschermen. De wetenschappers vermoeden dat door onze gewijzigde levensstijl en voeding de samenstelling van die commensalen veranderd is en zo verantwoordelijk is voor de toename van astma.
We staan aan de vooravond van een enorme omwenteling. Zijn jullie al met tests bezig? “Zeker. Er staat bijvoorbeeld een groot project met tarwe in de steigers. We willen samen met de boeren een technologie ontwikkelen om bemesting veel preciezer te laten gebeuren. De bedoeling is dat we de gewassen alleen nog dat geven wat ze echt nodig hebben, waardoor het milieu niet onnodig belast wordt.” Ook landen als China investeren vandaag sterk in biotech. Zal jullie onderzoekscentrum zijn voortrekkersrol in de toekomst kunnen blijven behouden? “Dat denk ik wel. Op voorwaarde natuurlijk dat we hard blijven inzetten op rekrutering uit het buitenland. Vandaag werken er in het VIB-UGent Centrum voor Planten Systeembiologie 300 wetenschappers en 120 doctoraatsstudenten uit 36 verschillende landen. Zij brengen de laatste nieuwe ontwikkelingen en technologieën van over de hele wereld bij ons binnen, waardoor we voorsprong kunnen nemen. Bovendien staan we niet alleen wetenschappelijk erg sterk, we denken ook meteen aan de volgende stap, de technologietransfer. Wanneer we ‘iets’ interessants gevonden hebben,
07
schakelen we het VIB-techtransferteam in om het dichter bij de markt te brengen, zodat de technologie zijn weg naar toepassingen vindt. In dat team zitten bijvoorbeeld mensen die verstand hebben van businessplannen schrijven. Die aanpak maakt ons uniek in de wereld. Het verklaart tegelijk waarom er vanuit VIB al twintig spin-offs met succes zijn kunnen groeien en waarom zoveel bedrijven zich rondom ons hebben gevestigd. Ze beschouwen onze aanwezigheid als een voordeel. Hier zitten ze bij de bron van alle kennis.”
SMART FACT. Wat als je geen plantenwetenschapper was geworden? ”Ik kan me dat helemaal niet voorstellen, want in mijn hoofd ben ik altijd een wetenschapper geweest. Dat ik voor de planten heb gekozen, is eerder toeval geweest. Net zo goed had ik me in de medische wereld kunnen verdiepen.”
Therapie tegen suikerziekte Komt er een doorbraak in het onderzoek naar diabetes? Het Leuvense biotechbedrijf reMYND heeft alvast met succes een nieuwe behandeling bij muizen afgerond. Het maakte daarvoor gebruik van de ReS39-molecule. Terwijl onbehandelde dieren na vier weken ongeveer de helft van hun insulinecapaciteit verloren, hadden de behandelde dieren tweemaal zoveel insuline beschikbaar als bij de start van het onderzoek. Het lijkt erop dat de molecule de druk op de pancreas wegneemt waardoor de insulineproductie op peil blijft. Samen met de Deense farmareus Novo Nordisk gaat reMYND de therapie nu bij mensen testen.
Contactgegevens.:
VL-Trac BVBA Belgie A.Rodenbachstraat 55 8908 VLAMERTINGE (BE) VL-Trac France SARL 366 ZAE de l’oost-Houck 59299 BOESCHEPE (FR) Tel FR.: Tel BE.: Mail.: Web.:
+33 03 28 43 00 43 +32 (0) 57 20 07 98 info@vl-trac.be www.vl-trac.be
08
EXPERTPANEL GEZONDE VOEDING
FOKUS-ONLINE.BE
Gezond eten is vooral een evenwichtsoefening Van de dokter tot onze ouders toen we klein waren. Van de fitnessinstructeur tot de voedingsproducent. Iedereen heeft het over gezond eten. Maar wat moeten we daar eigenlijk onder verstaan? We vroegen het drie experts die volop bezig zijn met gezonde voeding.
STEFAN GOETHAERT. Directeur Colruyt Group Fine Food
LOES NEVEN. Coördinator gezonde voeding bij het Vlaams Instituut Gezond Leven
DR. JOHN AGWUNOBI. Chief nutrition and health officer van Herbalife
Wat maakt voeding naar jullie mening echt gezond? “Echt claims maken over ‘gezonde’ voeding is bijzonder moeilijk omdat dit een zeer persoonlijk gegeven is. Wat gezond is voor jou, kan minder gezond zijn voor mij. Wij zien ‘gezond’ eigenlijk breder, als het meer omvattende aspect van ‘gezondheid’. En daarin is evenwicht een belangrijke term. Gezondheid is voor ons een evenwicht tussen voeding, beweging en een gezonde geest. Waar wij in investeren is om assortimenten, producten en diensten aan te bieden, waarmee we elk individu en gezin maximaal kunnen ondersteunen én de nodige informatie geven om die invulling en dat evenwicht zo zinvol mogelijk te maken. Personalisatie en transparantie zijn hier voor ons cruciaal.”
“Wij hebben recent onze nieuwe voedingsdriehoek gelanceerd, een overzichtelijke samenvatting van gezond en duurzaam voedsel. Het doel van onze voedingsdriehoek is om een onafhankelijk en wetenschappelijk onderbouwd antwoord te geven op de verwarring die soms nog heerst over gezonde voeding. Grofweg zijn er drie hoofdlijnen te onderscheiden in de voedingsdriehoek: consumeer in verhouding meer plantaardige dan dierlijke voeding, consumeer niet meer dan nodig en beperk de consumptie van ultrabewerkt voedsel – suikerrijke frisdranken, alcohol of bewerkte vleeswaren – tot een minimum. Deze richtlijnen geven niet enkel de beste garanties op een goede gezondheid, maar zijn bovendien duurzaam voor het milieu.”
“Gezonde voeding start met kwaliteitsvolle, voedzame en zorgvuldig geoogste ingrediënten. Maar het gaat niet enkel om de ingrediënten. Het gaat ook om het juiste evenwicht. Je kunt pas spreken over gezond eten, wanneer je de juiste hoeveelheid proteïnen, vezels, vitaminen en mineralen inneemt, met een minimum aan calorieën. Vers fruit, groenten en vetarme proteïnen zijn dus heel belangrijk. En dit kun je eventueel aanvullen met voedingssupplementen of maaltijdvervangers. Er zijn bijvoorbeeld mensen die ’s ochtends een shake of smoothie drinken als een makkelijk en gezond ontbijt, en daarmee ineens alles eten wat ze nodig hebben. Uiteindelijk moet gezonde voeding ook gecombineerd worden met voldoende beweging.”
Wat zijn de belangrijkste factoren die gezondere innovaties belemmeren of versterken binnen de sector? “Mensen zijn gewoontedieren. Het is niet makkelijk om eetpatronen zomaar te veranderen. Er zijn wel zaken aan het verschuiven in hoe consumenten eten en drinken, maar het gaat langzaam. Bijvoorbeeld wat betreft vermindering van de vleesconsumptie. We zien dit als een proces dat je stap voor stap moet aanpakken, en dat is precies waar we aan werken. Een klant goed én transparant blijven informeren, is een belangrijke factor. We voorzien de nodige middelen en ruimte om in de diepte te werken: het aanpassen van nutritionele samenstellingen, zoals minder suiker in onze ontbijtgranen, het ontwikkelen van innovaties, maar ook het samenwerken met onderzoeksinstellingen en aangaan van internationale samenwerkingen.”
“Wanneer voeding tegelijk winstgevend en gezond kan zijn, zou iedereen dat produceren. Maar dat is helaas vaak niet het geval. Bedrijven hebben over het algemeen niet tot doel om mensen gezonder te laten eten, maar om eten te verkopen. Zij maken wat de consument wil. Mensen willen goedkoop, gemakkelijk en lekker eten. Gezondheid is niet altijd een topprioriteit. In zekere zin is de consument dus een belemmering. Een kans ligt niet zozeer in het ontwikkelen van nieuwe, gezonde voedingswaren, maar eerder in het gemakkelijker en aantrekkelijker maken van bestaande gezonde voeding. Bijvoorbeeld ingevroren of versneden fruit of snoepgroenten.”
“We zien vooral een grote vraag naar snelle, makkelijke én gezonde maaltijden. Hierop zijn veel van onze innovaties gericht. We hebben shakes, repen en dranken dan ook zo ontwikkeld dat elke calorie voedzaam is. Er zit geen enkele ‘lege’ calorie in. Nog een belangrijke ontwikkeling die we zien, is personalisatie. Mensen willen dat hun voeding afgestemd is op hun persoonlijke voorkeuren en behoeftes. Wij spelen hierop in met producten in veel smaken, die je ook nog eens makkelijk kunt aanvullen met fruit en groenten naar keuze. Bovendien is ons concept gebaseerd op persoonlijke begeleiding. Wij verkopen niet enkel producten. Onze distributeurs begeleiden klanten ook in het juiste gebruik ervan.”
Welke persoonlijke ambities streven jullie na om het Belgisch voedingspatroon te verbeteren? “We willen onze maatschappelijke rol opnemen. Zo passen we sinds 2014 systematisch de nutritionele samenstelling – verminderen van zout, suiker en/of vetten – van onze eigen merken aan. Een bijkomende ambitie die we hebben, is om ervoor te zorgen dat onze klanten zo geïnformeerd, transparant én bewust mogelijk hun voedingskeuzes kunnen maken. We lanceerden daarvoor bijvoorbeeld een gratis app die barcodes van producten scant en direct de samenstelling aan de consument geeft. We willen hiermee een echte innovatorrol spelen in het vormen van de digitale brug tussen het voedingsprofiel van de consument en het product of zelfs recept.”
“Wij willen met de nieuwe voedingsdriehoek een duidelijk kader scheppen voor gezonde voeding. Enerzijds voor de gemiddelde Vlaming, anderzijds voor scholen, de overheid en producenten. Minder gezonde keuzes zijn nog te vaak de norm. We worden overal en op elk moment in de verleiding gebracht. Naast het informeren van mensen, wil Gezond Leven daarom inzetten op een gezondere omgeving. De keuze voor gezonde voeding moet gemakkelijker en toegankelijker zijn, door bijvoorbeeld steeds ook een gezonde optie aan te bieden of geen suikerrijke dranken meer in automaten op scholen aan te bieden. Scholen zijn een goede plaats om te starten. Op dat laatste domein is de laatste jaren veel vooruitgang geboekt.”
“Een studie van de Belgische overheid toont aan dat negen op de tien Belgen gezond eten belangrijk vinden, maar dat de helft van hen niet weet hoe dat moet. Wij willen hierin het verschil maken via onze members die hun klanten uitgebreid en persoonlijk uitleg geven, maar ook via onze MyFoodBoostwebsite, waar je makkelijke en gezonde recepten vindt. We willen mensen verder aanmoedigen om meer te bewegen. Daarom hebben we bijvoorbeeld een partnership afgesloten met Strong Viking, een bedrijf dat obstakelruns organiseert. Bovendien willen we mensen inspireren via ons partnership met de Rode Duivels en de Belgische Voetbalbond.”
TEKST THIJS ROELEN
Uw opleiding is onze zorg! Een greep uit ons aanbod: G-rijbewijs - Fytolicentie - Starterscursus landbouw - Zuivel - Klauwverzorging - Landbouwmechanisatie - Tablets en apps - Graafmachine - Heftruck - Verreiker - Vakbekwaamheid (Code95) - Hydraulica Boomverzorging - Tuinaanleg - Tuinontwerp - Tuinmachines … www.pclt.be | info@pclt.be | facebook.com/praktijkcentrum | 051 24 58 84 | Zuidstraat 25, 8800 Roeselare
ADVERTORIAL
Een leven lang tuinplezier
Haal meer uit je tuin
Een Filclair serre is de som van ervaring, praktijk en technisch vernuft. Gezonde logica ook. Want het resultaat is een serre die op korte termijn praktische tuinverlangens invult en op lange termijn niet meer weg te denken is uit de gaard van een tevreden klant. Zowel voor tuingenieters, groene vingerliefhebbers als professionele tuinders biedt Filclair pasklare antwoorden: geen dure maatwerkontwikkeling maar een ruime keuze uit een reeks aan systemen, opstellingen en opties die hun voortreffelijkheid meer dan eens hebben bewezen. Dat is meer kwaliteit aan een lagere prijs.
Al meer dan 48 jaar ervaring in het produceren van serres van de hoogste kwaliteit Geproduceerd in BelgiĂŤ - De beste prijs-kwaliteits garantie Folietunnels
Glazen serres
Natuurkamers
Bezoek onze website voor meer info: www.filclairserren.be
kweken
genieten
beschermen
Made in Belgium
FIlclair Serren Industry NV - Textielstraat 16 - 8790 Waregem - T. +32 56 71 09 49 - info@filclairserren.be - F. +32 56 70 46 39 - E17-afrit 4 - Deerlijk FSI-Fokus agri&food-DEF.indd 1
12/01/2018 19:03:44
010
CHRONICLE SEPPE NOBELS
FOKUS-ONLINE.BE
Belgische, groene gastronomie op de wereldkaart Elke dag voer ik samen met mijn team een gevecht in de keuken, om de gastronomie in België een beetje groener te maken, maar vooral om Belgen bewuster te laten omgaan met voeding en de industrie erachter.
T
oen ik twaalf jaar was, wist ik: ik wil chef of boer worden. Bij het starten van mijn eigen zaak, heb ik dan ook beiden gecombineerd. Niet enkel omdat ik het zelf graag doe, maar ook omdat ik mijn passie voor gezonde en lokale producten wil overbrengen aan mijn gasten. Voor urban farming heb je plaats nodig, maar dat is zeker geen excuus om er niet aan te beginnen. Op een paar vierkante meter kun je al fantastische dingen doen. Op het dak van ons restaurant kweken we zo’n 100 soorten groenten en vooral kruiden. Hoe de natuur zijn eigen weg zoekt, is enorm fascinerend. De smaak is ook zoveel beter en zoveel verrassender, dat ik me afvraag waarom sommige mensen voldoening nemen met groenten uit de supermarkt die zo waterig smaken. Daarnaast hebben we ook zes bijenkorven om de bijensterfte tegen te gaan, op ons dak en dat van de Vlaamse Opera. Onze hele tuin staat dus in het teken van duurzaamheid. We experimenteren elke dag met lokale seizoensgroenten. Deze zijn veel smaakvoller, goedkoper en maken mee de sfeer die het jaar door evolueert. Op maandag bel ik mijn vaste boer op en vraag hem wat hij ‘in huis’ heeft. Daarop baseer ik mijn menu. Het is jammer dat in onze
supermarkten alles het hele jaar door verkrijgbaar is. Ik huiver wanneer chefs in de winter frambozen geven. Wij respecteren de seizoenen en steunen zo de lokale boeren: mijn motto is ‘Think global, act local’.
Ik huiver wanneer chefs in de winter frambozen geven.
Ook als North Sea Chef kies ik dagelijks uit de verse vis die gevangen wordt, zodat de vissers zich niet aan ons moeten aanpassen. Veel onbekende vissen uit onze Noordzee zoals steenbolk, pieterman en makreel zijn ontzettend lekker. Het stimuleert ook nog eens de lokale arbeidsmarkt en verkleint onze ecologische voetafdruk. En hoewel de personeelskost hoger ligt, omdat er meer werk is bij het fileren en ontgraten van kleine vissen, weegt dit niet op tegen de ongelooflijke smaak en de schoonheid van het product. België heeft enorm veel getalenteerde jonge chefs die volop inzetten op een verandering van ons eetpatroon. Het is nu aan ons om dé ecologisch doordachte, groene culinaire bestemming te worden in de wereld. Ik denk oprecht dat België, en Vlaanderen in het bijzonder, daar klaar voor is. TEKST SEPPE NOBELS, CHEF VAN GRAANMARKT 13, BESTE GROENTENCHEF VAN VLAANDEREN GESELECTEERD DOOR GAULT&MILLAU EN WE’RE SMART
Begin je eigen stadslandbouwproject.
Ontdek alle urban serres op www.acd-serres.be/urban > Zwaaikomstraat 22, 8800 Roeselare | T +32 (0)51 24 25 26 | www.acd.eu
We Help You Adapt and Evolve. People. Services. Systems. Software.
Alvey’s turnkey solutions cover: ■ Palletising systems ■ Warehouse & distribution systems ■ Standard pallet conveyors ■ Adaptive conveyor control ■ Industrial software ■ Lifecycle service support
www.alvey.be
Alvey Group is hiring! alvey_manex_inzerat_CZ_255x365_01.indd 1
Check our website: www.alvey.be/vacatures
25.01.2018 15:53:42
ADVERTORIAL
Duurzame voeding groeit niet vanzelf Klimaatverandering, lucht- en waterkwaliteit, natuurbehoud en een alsmaar groeiende wereldbevolking: aan landbouw doen is geen klein bier. Een efficiëntere maar vooral ook duurzamere landbouw is een echte noodzaak geworden. De landbouwers van nu zijn op weg naar een nieuwe groene (r)evolutie met één doel: feeding the future. Vlaamse frieten en milieu Van Vlaamse frieten tot Vietnamese koffiebonen: we zijn er ons al langer van gewaar dat het voedsel op ons bord of in onze take-awayverpakking wordt geproduceerd door landbouwers van over de hele wereld. Boeren staan dicht bij de natuur en zullen altijd het best mogelijke doen voor het lapje aarde waarop ze werken, maar enige belasting van het milieu is helaas onvermijdelijk. Dat is de prijs die iedereen betaalt voor de alsmaar groeiende wereldbevolking. De kunst is dus om die milieubelasting tot een minimum te beperken. Maar hoe? Biologisch of niet? Het is een omstreden vraag die heel wat uiteenlopende meningen uitlokt. De biologische landbouw gaat naarstig op zoek naar oplossingen, waarbij de strenge vereiste geldt dat moderne meststoffen hoegenaamd niet zijn toegelaten. Dat is volgens tal van landbouwexperts echter een luxe waarmee de wereldbevolking niet duurzaam gevoed kan worden. De biologische agri-aanpak zorgt namelijk voor een lagere productie per veld, waardoor er geen ruimte meer zou overblijven voor natuurgebieden. En laat het nu net niet de bedoeling zijn dat álle natuur wordt omgezet in landbouwgrond. Climate Smart Farming De wereldvoedselorganisatie FAO spreekt haar voorkeur dan weer uit voor een duurzame intensificatie en ”climate smart farming”. Met intensieve kennisoverdracht en de inzet van moderne technieken en grondstoffen wordt de opbrengst per veld verhoogd. Daardoor daalt de milieubelasting per kilo geoogst product. De invloed van de landbouw op klimaatverandering wordt zo verminderd en landbouwers leren tegelijkertijd hun teeltwijze aan te passen aan het veranderende klimaat. Bij die smart farming is een belangrijke rol weggelegd voor meststoffen. De ecologische voetaf-
Knowledge grows
druk van veel voedingsmiddelen wordt namelijk voor een groot deel bepaald door de gebruikte meststoffen, alsook door de gehaalde opbrengst. Maar stoppen met bemesten is geen optie. Met de geoogste gewassen worden voedingstoffen uit de bodem en kringloop onttrokken. Als die niet worden aangevuld, zal de bodemvruchtbaarheid gestaag dalen totdat landbouw onmogelijk wordt. Mest, compost en kunstmest Meststoffen zijn onder te verdelen in drie hoofdgroepen: mest, compost en kunstmest. Allen onmisbaar voor smart intensification. Een basis van mest en/of compost levert organisch materiaal voor een gezonde bodem. De afgifte van voedingstoffen valt echter slecht te voorspellen en loopt niet in de pas met de behoefte van veeleisende gewassen. Groeiomstandigheden variëren bovendien van jaar tot jaar. Kunstmest werkt daarentegen direct en kan nauwkeurig worden gedoseerd. Daarmee is het de ideale aanvulling op compost en mest en kan precies aan de gewasbehoefte worden voldaan. Zo kunnen hogere opbrengsten behaald worden van hogere kwaliteit en met lagere verliezen naar het milieu. Kunstmest bestaat simpelweg uit natuurlijke voedingstoffen die iedere plant no-
dig heeft, aangeboden in zuivere geconcentreerde vorm. Verdubbeling voedselvraag België en Nederland hebben enkele moderne stikstofkunstmestfabrieken, waar dankzij allerlei ingrepen de ecologische voetafdruk enorm is verlaagd. Europa mag dan voorlopen op de rest van de wereld, ook op de andere continenten is kunstmest een onmisbaar goed. Op dit moment is ongeveer de helft van de wereldvoedselproductie afhankelijk van kunstmest. En voor de komende 30 jaar verwacht de VN een verdubbeling van de vraag naar voedsel. Dit kan niet zonder bemesting. Drones en sensoren Als een van de grotere producenten, doet Yara van België tot Vietnam onderzoek en ontwikkelt hulpmiddelen om kunstmest slimmer in te zetten. Te beginnen met een resem uitgebreid geteste apps, die de landbouwer snel een goed advies kunnen bieden. Daarnaast zijn ook geavanceerde sensoren ontwikkeld. De ideale bemesting verschilt namelijk niet alleen van perceel tot perceel en van jaar tot jaar. Zelfs binnen één veld zijn er grote verschillen in bodemvruchtbaarheid. Dan biedt de N-Sensor hulp. Vanaf het dak van de tractor meet die sensor iedere seconde hoe het gewas erbij staat. Daar waar het gewas beter of slechter groeit, wordt de kunstmeststrooier direct aangepast en zal dus meer of minder verspreiden op een bepaalde plek. Dat is precisielandbouw ten top, en is ook mogelijk met behulp van satellieten en drones. Duurzaam lokaal voedsel Belgische landbouwers kunnen op die manier lokaal steeds duurzamer voedsel produceren met behulp van hoogwaardige meststoffen en slimme hulpmiddelen en behoud van bodemvruchtbaarheid. Productie in het buitenland is geen garantie voor een beter milieu, eerder omgekeerd zelfs. Sta daar maar eens bij stil tijdens het schillen van je patatten of het koffiezetten.
Voor meer informatie over Yara’s bijdrage aan het verduurzamen van de landbouw, bezoek de website www.yara.be/nl/pure of kijk naar de vele voorbeelden op YouTube.